Sprawozdanie roczne z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata

Sprawozdanie roczne z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 2013

1. IDENTYFIKACJA... 4 2. PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO... 4 2.1 Realizacja i analiza postępów... 4 2.1. 1. Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji programu operacyjnego. 4 2.1.2. Informacje finansowe (wszystkie informacje finansowe powinny być wyrażone w euro)... 4 2.1.3. Informacje na temat podziału wykorzystania Funduszy... 5 2.1.4. Pomoc w podziale na grupy docelowe... 7 2.1.5. Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana... 8 2.1.6. Analiza jakościowa... 8 2.1.6.1. System realizacji programu... 8 2.1.6.2. Postęp finansowy i rzeczowy... 13 2.1.6.3 Rekomendacje KE... 28 2.1.6.4 Rekomendacje IZ i innych instytucji... 35 2.1.6.5. Instrumenty Inżynierii Finansowej... 37 2.1.6.6. Realizacja założeń Strategii EU 2020... 41 2.1.6.7. Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego... 50 2.2. Informacje na temat zgodności z prawem wspólnotowym... 51 2.2.1. Zasada równości szans... 53 2.2.2. Zasada partnerstwa... 57 2.3. Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze... 57 2.4. Zmiany w kontekście realizacji programów operacyjnych (w stosownych przypadkach)... 64 2.5. Zasadnicze modyfikacje na mocy art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 (w stosownych przypadkach)... 76 2.6. Komplementarność z innymi instrumentami... 76 Wstęp... 76 2.6.1. Wpływ działalności KM/PKM, Instytucji i Grup na zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia... 77 2.6.2. Informacje na temat stosowanych mechanizmów i narzędzi służących zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia oraz ich oceny... 78 2.6.3. Cross-financing... 79 2.6.4. Koordynacja i komplementarność jako przedmiot badań ewaluacyjnych... 79 2.6.5. Przykłady projektów komplementarnych... 79 2.6.6. Mechanizmy unikania podwójnego finansowania działań realizowanych w ramach polityki spójności z działaniami realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej... 79 2.6.7. Kontrole krzyżowe programu... 80 2.7. Monitorowanie i ocena... 82 3. REALIZACJA W PODZIALE NA PRIORYTETY... 89 3.1. Oś priorytetowa 1 Rozwój przedsiębiorczości... 89 2

3.2. Oś priorytetowa 2 Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu... 102 3.3. Oś priorytetowa 3 Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu... 117 3.4. Oś priorytetowa 4 Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej. 128 3.5. Oś priorytetowa 5 Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport... 139 3.6. Oś priorytetowa 6 Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast... 154 3.7. Oś priorytetowa 7 Pomoc Techniczna... 163 4.PROGRAMY EFS: SPÓJNOŚĆ I KONCENTRACJA... 163 5.PROGRAMY EFRR/FS: DUŻE PROJEKTY (W STOSOWNYCH PRZYPADKACH). 163 6.POMOC TECHNICZNA... 163 7.INFORMACJA I PROMOCJA... 169 3

ZAŁĄCZNIK VI ZAŁĄCZNIK XVIII SPRAWOZDAWCZOŚĆ ROCZNA I KOŃCOWA 1. IDENTYFIKACJA PROGRAM OPERACYJNY ROCZNE SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI Cel Konwergencja Obszar kwalifikowalny NUTS 2, Województwo Świętokrzyskie Okres programowania 2007-2013 Numer programu (nr CCI) CCI2007PL161PO018 Nazwa programu Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 Rok sprawozdawczy 2013 Data zatwierdzenia rocznego sprawozdania przez komitet monitorujący Uchwała nr 67/2014 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z - dnia 24 czerwca 2014 r. 2. PRZEGLĄD REALIZACJI PROGRAMU OPERACYJNEGO 2.1 Realizacja i analiza postępów 2.1. 1. Informacje na temat postępów rzeczowych w realizacji programu operacyjnego Postęp rzeczowy Celu głównego i Celów szczegółowych Programu został przedstawiony w Tabeli 1 Postęp fizyczny programu operacyjnego w Załączniku I oraz w Tabeli 4 Postęp fizyczny wg priorytetów w Załączniku IV Szczegółowa analiza wskaźników znajduje się w części 2.1.6 Analiza jakościowa oraz w części 3. Realizacja w podziale na priorytety niniejszego sprawozdania. 2.1.2. Informacje finansowe (wszystkie informacje finansowe powinny być wyrażone w euro) Informacje finansowe zostały przedstawione w Tabeli 2 Osie priorytetowe w podziale na źródła finansowania (w euro) w danym roku oraz narastająco w Załączniku II. 4

2.1.3. Informacje na temat podziału wykorzystania Funduszy W Tabeli 3. Podział kumulatywny przyznanego wkładu wspólnotowego wg kategorii, został szczegółowo zaprezentowany w Załączniku nr III do niniejszego sprawozdania. Tabela prezentuje wartość przyznanego dofinansowania w części odpowiadającej wkładowi środków EFRR, w ramach umów i decyzji o dofinansowaniu podpisanych od początku uruchomienia RPOWŚ 2007-2013. Według zapisów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 na realizację celów Strategii Lizbońskiej zostanie przeznaczone 246 248 964 EUR z 769 528 014 EUR alokowanych na program, co stanowi 31,99 %. Na koniec 2013 roku Instytucja Zarządzająca podpisała 1 242 umowy o dofinansowanie projektów w ramach RPOWŚ 2007-2013. Łączna wartość dofinansowania z EFRR wynosi 691 515 445,75 EUR, z czego 221 235 039,16 EUR to kwota przeznaczona na realizację celów Strategii Lizbońskiej (stanowi ona 31,99% ogólnej kwoty dofinansowania udzielonego przez Instytucję Zarządzającą RPOWŚ 2007-2013 do dnia 31 grudnia 2013r.). Należy zaznaczyć, iż dotychczas Instytucja Zarządzająca zakontraktowała blisko 90 % środków przeznaczonych na inwestycje realizujące założenia tejże Strategii. Podpisane umowy o dofinansowanie wpisują się w założenia Strategii Lizbońskiej dla następujących obszarów tematycznych: 02 Infrastruktura B+RT (w tym wyposażenie w sprzęt, oprzyrządowanie i szybkie sieci informatyczne łączące ośrodki badawcze) oraz specjalistyczne ośrodki kompetencji technologicznych zostało podpisane 38 umów o łącznej wartości dofinansowania z EFRR w kwocie 28 144 755,32 EUR, 03 Transfer technologii i udoskonalanie sieci współpracy między MŚP, między MŚP a innymi przedsiębiorstwami, uczelniami, wszelkiego rodzaju instytucjami na poziomie szkolnictwa pomaturalnego, władzami regionalnymi, ośrodkami badawczymi oraz biegunami naukowymi i technologicznymi (parkami naukowymi i technologicznymi, technopoliami itd.) Instytucja Zarządzająca RPOWŚ zawarła 5 umów na kwotę dofinansowania z EFRR 6 313 852,83 EUR, 05 Usługi w zakresie zaawansowanego wsparcia dla przedsiębiorstw i grup przedsiębiorstw zawarto 12 umów o wartości dofinansowania ze środków EFRR 28 353 991,97 EUR, 06 Wsparcie na rzecz MŚP w zakresie promocji produktów i procesów przyjaznych dla środowiska (wdrożenie efektywnych procesów zarządzania środowiskiem, wdrożenie i stosowanie/użytkowanie technologii zapobieganie zanieczyszczeniom, wdrożenie czystych technologii do działalności produkcyjnej przedsiębiorstw) w ramach tej kategorii interwencji zostało podpisane 12 umów o wartości dofinansowania w części odpowiadającej EFRR 2 215 381,24 EUR, 07 Inwestycje w przedsiębiorstwa bezpośrednio związane z dziedziną badań i innowacji (innowacyjne technologie, tworzenie przedsiębiorstw przez uczelnie, istniejące ośrodki B+RT i przedsiębiorstwa, itp.) zawarto 25 umów o wartości dofinansowania z EFRR w kwocie 4 905 371,75 EUR, 5

08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa zostało zawarte 534 umowy, o wartości dofinansowania odpowiadającej środkom EFRR 86 653 931,54 EUR, 09 Inne działania mające na celu pobudzanie badań, innowacji i przedsiębiorczości w MŚP została zawarta 11 umów, gdzie dofinansowanie z EFRR wynosi 13 017 135,03 EUR, 10 Infrastruktura telekomunikacyjna (w tym sieci szerokopasmowe) 5 umów o wartości dofinansowania ze środków EFRR 8 821 317,27EUR, 11 Technologie informacyjne i komunikacyjne (dostęp, bezpieczeństwo, interoperacyjność, zapobieganie zagrożeniom, badania, innowacje, treści cyfrowe itp.) podpisano 11 umów, w których wartość dofinansowania z EFRR wynosi 19 677 936,34 EUR, 13 Usługi i aplikacje dla obywateli (e-zdrowie, e-administracja, e-edukacja, e- integracja itp.) 2 umowy, gdzie wysokość dofinansowania z EFRR równa jest kwocie 848 662,83 EUR, 28 Inteligentne systemy transportu IZ RPOWŚ zawarła 2 umowy w ramach tej kategorii interwencji (wartość środków z EFRR wynosi 463 086,64 EUR). 40 Energia odnawialna: słoneczna 1 umowa na kwotę 357 636,74 EUR 42 Energia odnawialna: hydroelektryczna, geotermiczna i pozostałe 3 umowy na kwotę dofinansowania z EFRR 527 649,03 EUR, 43 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią 22 umów, gdzie wartość dofinansowania z EFRR wynosi 10 934 326,43 EUR. Ponadto IZ RPOWŚ podpisała umowy w ramach następujących kategorii interwencji: 18 Tabor kolejowy 1 umowa na kwotę dofinansowania ze środków EFRR 2 689 777,17 EUR, 23 Drogi regionalne/lokalne 137 umów o wartości dofinansowania z EFRR 184 003 087,26 EUR, 25 Transport miejski 2 umowy na kwotę dofinansowania ze środków z EFRR 1 313 713,25 EUR, 44 Gospodarka odpadami komunalnymi i przemysłowymi 2 umowy na kwotę EFRR równą 2 665 314,88 EUR, 45 Gospodarka i zaopatrzenie w wodę pitną 29 umów, gdzie wartości środków EFRR wynosi 13 m758 280,46 EUR, 46 Oczyszczanie ścieków 51 umów, w których wartość EFRR kształtuje się na poziomie 51 573 635,47 EUR, 47 Jakość powietrza 1 umowa w kocie dofinansowania 437 691,62 EUR, 50 Rewaloryzacja obszarów przemysłowych i rekultywacja skażonych gruntów 1 umowa wartość EFRR 1 148 800,50 EUR, 51 Promowanie bioróżnorodności i ochrony przyrody (w tym NATURA 2000) 4 umowy o wartości dofinansowania z EFRR 201 697,27 EUR 53 Zapobieganie zagrożeniom (w tym opracowanie i wdrażanie planów i instrumentów zapobiegania i zarządzania zagrożeniami naturalnym 6

i technologicznym) IZ RPOWŚ zakontraktowała 5 613 564,68 EUR z EFRR w ramach 7 umów, 54 Inne działania na rzecz ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom 1 umowa na kwotę dofinansowania z EFRR 45 372,63 EUR, 55 Promowanie walorów przyrodniczych 6 umów o wartości dofinansowania ze środków EFRR 7 282 060,35 EUR, 57 Inne wsparcie na rzecz wzmocnienia usług turystycznych 49 umów, w których wkład z EFRR wynosi 36 033 348,41 EUR, 58 Ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego 35 umów, dofinansowanie ze środków EFRR dla tych umów wynosi 7 456 771,06 EUR, 59 Rozwój infrastruktury kulturalnej 12 umów na kwotę dofinansowania z EFRR 5 624 458,69 EUR, 60 Inne wsparcie dla poprawy usług kulturalnych 1 umowa na kwotę dofinansowania z EFRR 29 584,72 EUR, 61 Zintegrowane projekty na rzecz rewitalizacji obszarów miejskich i wiejskich 69 umów, gdzie dofinansowanie z EFRR wynosi 63 094 079,17 EUR, 75 Infrastruktura systemu oświaty 44 umowy dla których dofinansowanie z EFRR wynosi 23 712 676,89 EUR, 76 Infrastruktura ochrony zdrowia 30 umów, w których wkład EFRR równy jest kwocie 47 349 694,86 EUR, 77 Infrastruktura opiekuńczo-wychowawcza 4 umowy, które dofinansowane są środkami EFRR w kwocie 816 534,69 EUR, 79 Pozostała infrastruktura społeczna 16 umów, dla których dofinansowanie z EFRR wynosi 11 743 936,20 EUR, 85 Przygotowanie, realizacja, monitorowanie i kontrola 37 umów, o wartości dofinansowania ze środków EFRR w kwocie 12 557 548,80 EUR, 86 Ocena, badania/ekspertyzy, informacja i komunikacja 20 umów, dla których dofinansowanie z EFRR wynosi 2 520 646,78 EUR. Jak wynika z powyższej analizy największy stopień kontraktacji wykazuje kategoria 23 Drogi regionalne/lokalne, oraz 08 Inne inwestycje w przedsiębiorstwa. Instytucja Zarządzająca, jako pierwsze zorganizowała konkursy właśnie na realizację projektów drogowych (01.04.2008-05.05.2008) oraz przedsięwzięć z zakresu bezpośredniej pomocy dla sektora MŚP (01.05.2008-16.06.2008). Ponadto na poprawę infrastruktury transportowej Instytucja Zarządzająca przeznaczyła ponad 26 % całej alokacji Programu. 2.1.4. Pomoc w podziale na grupy docelowe Pomoc w ramach Programu kierowana jest do beneficjentów określonych w katalogu umieszczonym w RPOWŚ 2007-2013 oraz Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Informacje w podziale na grupy docelowe, sektory, obszary wsparcia zostały zamieszczone w p. 2.1.6 Analiza jakościowa 7

2.1.5. Pomoc zwrócona lub ponownie wykorzystana W okresie sprawozdawczym wystąpił jeden przypadek wydatkowania dofinansowania (w części odpowiadającej wkładowi EFRR) odzyskanego od beneficjenta w związku z niezachowaniem przez niego przepisów dotyczących trwałości operacji (art. 57 rozporządzenia Rady nr 1083/2006). Środki EFRR odzyskane w kwocie 302,85 EUR zostały przekazane na realizację Programu. RPSW.01.01.00-26-230/10 Innowacyjne formy zabiegów w medycynie estetycznej i kosmetologii w firmie re vitae Centrum Medycyny Estetycznej i Kosmetologii s.c. realizowanego w ramach Działania 1.1 stwierdzono, że Beneficjent zaprzestał prowadzenia działalności związanej z projektem w lokalu przy ulicy Klonowej 55/33 w Kielcach, tym samym nie zachował trwałości projektu w zakresie utrzymania wyremontowanego lokalu w okresie trzech lat od zakończenia realizacji projektu. Główna siedziba Beneficjenta w Kielcach została przeniesiona do lokalu na ulicy Wojska Polskiego. Cel i charakter Projektu został zachowany. W wyniku kontroli trwałości za niekwalifikowalne uznano wydatki poniesione przez Beneficjenta na remont pierwotnie zajmowanego na potrzeby realizacji Projektu lokalu (791,76 EUR). Wkład publiczny 356,29 EUR, w tym wkład UE 302,85 EUR. Odzyskano całą kwotę zwrotu. 2.1.6. Analiza jakościowa 2.1.6.1. System realizacji programu Celem generalnym przyświecającym realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 jest: poprawa warunków sprzyjających budowie konkurencyjnej i generującej nowe miejsca pracy regionalnej gospodarki. Realizacja RPOWŚ 2007-2013 sprzyja budowie nowoczesnej gospodarki regionu, bazującej na wiedzy i umiejętnościach, otwartej na innowacje, generującej nowe miejsca pracy. Budowie nowoczesnej gospodarki sprzyja poprawa warunków we wszystkich sferach: infrastrukturalnej, gospodarczej i społecznej. Na współfinansowanie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 przeznaczono środki EFRR w wysokości 769 528 014 EURO. Zrealizowanie celu generalnego Programu następuje poprzez realizację sześciu celów szczegółowych, które z kolei są realizowane poprzez interwencje w ramach sześciu Osi priorytetowych. DOKUMENTY PROGRAMOWE: a. Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 (RPOWŚ): 8

W 2013 roku nie zostały wprowadzone żadne zmiany w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. b. Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych RPOWŚ: W dniu 21 marca 2013 r. Zarząd Województwa podjął Uchwałę nr 1759/2013 w sprawie zmiany Szczegółowego opisu osi priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, przyjętego uchwałą Zarządu Województwa nr 1086/2012 z dnia 9 maja 2012 r. Zmiany polegały na realokacji środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego: w wysokości 595 408 EUR z Działania 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych na realizację Działania 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, oraz w wysokości 6 343 320 EUR z Działania 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym na realizację Działania 3.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej. WERYFIKACJA LISTY PROJEKTÓW INDYWIDUALNYCH (IWIPK): Zarząd Województwa Świętokrzyskiego w toku prac nad Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 zatwierdził Indykatywny Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych (ostatnia aktualizacja ww. dokumentu miała miejsce dnia 9 maja 2012r.) stanowiący wyraz najważniejszych, kluczowych inwestycji realizowanych przy pomocy Funduszy Unijnych. Wykaz zawiera 26 projektów na łączną kwotę około 183,12 mln EUR, w tym poziom dofinansowania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego wyniósł ponad 147,13 mln EUR. Wszyscy beneficjenci podpisali z Zarządem Województwa Świętokrzyskiego, pełniącym funkcję Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, umowy wstępne stanowiące warunkowe zobowiązanie do realizacji projektu. Spośród wszystkich 26 umów wstępnych, do końca grudnia 2013 roku podpisano już wszystkie umowy na łączną kwotę 166,28 mln EUR, w tym dofinansowanie z EFRR 129,897 mln EUR. Umowy zawarto dla następujących projektów: 1. Oś priorytetowa 2: 1.1. E-świętokrzyskie Budowa Systemu Informacji Przestrzennej Województwa Świętokrzyskiego. 1.2. E-świętokrzyskie Rozbudowa Infrastruktury informatycznej JST. 1.3. Centrum Tradycji i Turystyki Gór Świętokrzyskich wraz z restauracją zabytków Świętego Krzyża I etap. 1.4. Centrum Tradycji i Turystyki Gór Świętokrzyskich wraz z restauracją zabytków Świętego Krzyża II etap. 2. Oś priorytetowa 3: 2.1. Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 786 na odcinku od granicy województwa do Kielc etap I: droga wojewódzka Nr 786 na odcinku Łopuszno Kielce. 9

2.2. Mała Pętla Świętokrzyska etap 2: w tym: przebudowa drogi woj. nr 756 na odc. Nowa Słupia - Wólka Milanowska, przebudowa drogi woj. Nr 753 na odc. Huta Nowa - Wólka Milanowska. 2.3. Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 751 na odcinku Nowa Słupia Ostrowiec Św. Wraz z obwodnicą miejscowości Nowa Słupia. 2.4. Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 776 na odcinku od granicy województwa do Buska Zdroju wraz z remontem mostu przez rzekę Nidę w Wiślicy. 2.5. Budowa ulicy Zagłoby IV etap w Ostrowcu Świętokrzyskim do Al. 3 Maja do przecięcia z przedłużeniem ul Samsonowicza wraz z budową wiaduktu nad torami PKP i węzła na przecięciu z drogą nr 755. 2.6. Remont i przebudowa infrastruktury drogowej w Sandomierzu prawobrzeżnym 3. Oś priorytetowa 5: 3.1. Budowa bloku operacyjnego wraz z ciągami komunikacyjnymi oraz modernizacja pracowni diagnostyki obrazowej z zakupem aparatury Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Czerwonej Górze. 3.2. Budowa i wyposażenie Szpitalnego Oddziału Rehabilitacji w Świętokrzyskim Centrum Rehabilitacji w Czarnieckiej Górze. 3.3. Rozbudowa Szpitala o Oddział Neurochirurgii w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Kielcach. 3.4. Rozbudowa Świętokrzyskiego Centrum Kardiologii o Kardiochirurgię. 3.5. Rozbudowa, modernizacja i wyposażenie szpitalnych oddziałów Świętokrzyskiego Centrum Psychiatrii w Morawicy. 3.6. Wyposażenie Szpitala Miejskiego w Starachowicach. 3.7. Wyposażenie Szpitala Powiatowego w Opatowie. 3.8. Wyposażenie rozbudowanego bloku operacyjnego z pomieszczeniami sterylizacji w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach. 3.9. Budowa nowego pawilonu i modernizacja punktu żywienia Szpitala Uzdrowiskowego Krystyna Uzdrowisko Busko Zdrój S.A. 3.10. Rozbudowa Brachyterapii wraz ze stacją trafo w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach. 3.11. Rozbudowa Oddziału Onkohematologicznego w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach. 3.12. Przebudowa, nadbudowa i rozbudowa pawilonu C Szpitala Uzdrowiskowego Krystyna. 3.13. Poprawa jakości świadczonych usług medycznych poprzez dostosowanie pawilonu B do wymogów prawa oraz modernizacja oddziałów w pawilonie Somatycznym Świętokrzyskiego Centrum Psychiatrii w Morawicy. 4. Oś priorytetowa 6: 4.1. Rewitalizacja Starego Miasta w Sandomierzu. 4.2. Rewitalizacja zabytkowego Śródmieścia Kielc - etap I. 4.3. Rewitalizacja zabytkowego Śródmieścia Kielc - etap II. 10

Projekty kluczowe w ramach poszczególnych osi priorytetowych ILOŚĆ PROJEKTÓW W RAMACH OSI PRIORYTETOWEJ SZACUNKOWY KOSZT CAŁKOWITY (MLN EUR) SZACUNKOWY KOSZT DOFINANSOWANIA (MLN EUR) Oś priorytetowa 2. Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu 4 19,69 16,07 Oś priorytetowa 3. Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu 6 99,93 80,69 Oś priorytetowa 5. Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport 13 41,13 31,92 Oś priorytetowa 6. Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast 3 22,37 18,45 Razem w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 26 183,12 147,13 Źródło: Opracowanie własne na podstawie Indykatywnego Wykaz Indywidualnych Projektów Kluczowych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 (załącznik do Uchwały 1088/12 z dnia 9 maja 2012 r.) Do końca grudnia 2013 r. została ukończona rzeczowa realizacja trzynastu projektów kluczowych: 1. Mała Pętla Świętokrzyska etap 2: w tym: przebudowa drogi woj. nr 756 na odc. Nowa Słupia - Wólka Milanowska, przebudowa drogi woj. Nr 753 na odc. Huta Nowa - Wólka Milanowska. 2. Rozbudowa drogi wojewódzkiej Nr 751 na odcinku Nowa Słupia Ostrowiec Św. Wraz z obwodnicą miejscowości Nowa Słupia. 3. Budowa ulicy Zagłoby IV etap w Ostrowcu Świętokrzyskim do Al. 3 Maja do przecięcia z przedłużeniem ul. Samsonowicza wraz z budową wiaduktu nad torami PKP i węzła na przecięciu z drogą nr 755. 4. Rewitalizacja Starego Miasta w Sandomierzu. 5. Budowa bloku operacyjnego wraz z ciągami komunikacyjnymi oraz modernizacja pracowni diagnostyki obrazowej z zakupem aparatury Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Czerwonej Górze, 6. Budowa i wyposażenie Szpitalnego Oddziału Rehabilitacji w Świętokrzyskim Centrum Rehabilitacji w Czarnieckiej Górze, 7. Rozbudowa Szpitala o Oddział Neurochirurgii w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Kielcach, 8. Rozbudowa Świętokrzyskiego Centrum Kardiologii o Kardiochirurgię, 9. Rozbudowa, modernizacja i wyposażenie szpitalnych oddziałów Świętokrzyskiego Centrum Psychiatrii w Morawicy, 10. Wyposażenie Szpitala Miejskiego w Starachowicach, 11

11. Wyposażenie Szpitala Powiatowego w Opatowie, 12. Wyposażenie rozbudowanego bloku operacyjnego z pomieszczeniami sterylizacji w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach, 13. Rozbudowa Brachyterapii wraz ze stacją trafo w Świętokrzyskim Centrum Onkologii w Kielcach. Ponadto w I połowie 2014 r. zakończyła się realizacja dwóch projektów: 1. Centrum Tradycji i Turystyki Gór Świętokrzyskich wraz z restauracją zabytków Świętego Krzyża etap I, 2. Budowa nowego pawilonu i modernizacja punktu żywienia Szpitala Uzdrowiskowego Krystyna Dokument(IWIPK) nie był aktualizowany w okresie sprawozdawczym. SYSTEM INSTYTUCJONALNY: Opis systemu zarządzania i kontroli dla Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013: W okresie sprawozdawczym dokument nie był aktualizowany. Instrukcja Wykonawcza Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013: W okresie sprawozdawczym dokument nie był aktualizowany. ZMIANY WYTYCZNYCH OBOWIĄZUJĄCYCH W RAMACH PROGRAMU: a. Okresowy Plan Ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 W drodze uchwały nr 1689/2013 z dnia 20 lutego 2013 r. został przyjęty Okresowy Plan Ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, który zawierał listę badań planowanych do realizacji w 2013 roku: Ewaluacja ex-ante RPOWŚ 2014-2020 (I/II/III kwartał). Głównym zadaniem ewaluacji ex-ante jest ocena przyjętej w ramach programu logiki interwencji. Ewaluacja exante powinna udzielić odpowiedzi na dwa podstawowe pytania: 1.czy planowane do realizacji interwencje publiczne znajdują uzasadnienie społecznoekonomiczne? 2.czy ich realizacja przyczyni się do osiągnięcia pożądanych celów rozwojowych oraz zaspokojenia potrzeb i rozwiązania zdiagnozowanych problemów społecznoekonomicznych? Ocena możliwości wykorzystania środków UE z zakresu energetyki odnawialnej i efektywności energetycznej, dostępnych dla podmiotów z województwa świętokrzyskiego w ramach programów operacyjnych 2014-2020 (III kwartał). Cel badania obejmuje: 1.ocenę wykorzystania przez beneficjentów z województwa świętokrzyskiego wsparcia w zakresie efektywności energetycznej oraz wykorzystania energii odnawialnej w ramach RPOWŚ 2007-2013 oraz programów krajowych 2007-2013. 12

2.ocenę zdolności finansowej potencjalnych beneficjentów do realizacji projektów, 3.analizę zakresu i skali interwencji, przewidzianej w poszczególnych programach operacyjnych. Ocena potencjału uczestników regionalnego systemu innowacji do realizacji projektów proinnowacyjnych w PO w latach 2014-2020 (III kwartał). Badanie polega na ocenie potencjału uczestników regionalnego systemu innowacji do realizacji projektów proinnowacyjnych w programach operacyjnych w kolejnej perspektywie finansowej Unii Europejskiej na podstawie oceny efektów projektów, realizowanych przez te podmioty w programach operacyjnych obecnego okresu programowania. W wyniku przygotowania Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020 oraz w toku realizacji RPOWŚ 2007-2013 Instytucja Zarządzająca podjęła decyzję o zmianie Okresowego planu ewaluacji na 2013 rok (uchwała nr 2281/13 z dnia 30 października 2013 r.). W miejsce badania dotyczącego oceny potencjału systemu innowacji zaproponowano badanie pt. Opracowanie koncepcji i wykonanie Prognozy Oddziaływania na Środowisko projekt RPOWŚ na lata 2014-2020. b. Harmonogram konkursów W dniu 25 czerwca 2013 roku Zarząd Województwa Świętokrzyskiego przyjął Harmonogram konkursów na 2013 rok w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 (Uchwała nr 1989/13). Harmonogram został zaktualizowany w dniu 20 listopada 2013 r. (Uchwała nr 2331/13). PRACE NAD KRYTERIAMI WYBORU PROJEKTÓW, W TYM EWALUACJE: W roku 2013 nie prowadzono prac nad aktualizacją Kryteriów wyboru projektów w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, jak też nie zlecano przeprowadzenia ewaluacji w tym zakresie. PRACE NAD PRZYGOTOWANIEM/ZMIANĄ PROGRAMÓW POMOCOWYCH: W 2013 roku Instytucja Zarządzająca nie prowadziła prac nad przygotowaniem/zmianą programów pomocowych. 2.1.6.2. Postęp finansowy i rzeczowy ZBIORCZA INFORMACJA NA TEMAT STANU REALIZACJI PROGRAMU Poniższy wykres przedstawia wartość dofinansowania wykazanego we wnioskach o dofinansowanie, zawartych umowach, wnioskach o płatność i certyfikacji (tylko EFRR) ogółem dla Programu 13

Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) W 2013 roku największy postęp obserwujemy w wartości składanych wniosków o płatność oraz w certyfikacji poniesionych wydatków. W latach poprzednich Instytucja Zarządzająca koncentrowała swe działania na przeprowadzaniu naborów wniosków o dofinansowanie. Projekty, które wpłynęły w odpowiedzi na ogłoszone konkursy były poddawane procedurze oceny, zawierano pre-umowy i umowy z beneficjentami, którzy pozytywnie przeszli tryb konkursowy. Faktyczna realizacja projektów zaczęła się pod koniec 2009 roku i w latach kolejnych, dlatego też największy progres widoczny jest w aktywności beneficjentów w składaniu do IZ wniosków o płatność oraz rozliczaniu realizowanych przedsięwzięć, co wpływa na postęp w poświadczeniu certyfikacji. Od początku realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 do końca 2013 roku, Instytucja Zarządzająca ogłosiła 51 konkursów dla beneficjentów (w tym cztery w roku 2013). Spośród wniosków złożonych w ramach wszystkich ogłoszonych naborów pozytywnie pod względem formalnym oceniono 1 983 wnioski, o wartości wnioskowanego dofinansowania 886 922 610,78 EUR. Do końca grudnia 2013 r. Instytucja Zarządzająca zatwierdziła do realizacji 1 319 projektów o wartości wnioskowanego dofinansowania równej 776 378 127,44 EUR. Łącznie w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 podpisano 1 242 umowy na całkowitą kwotę dofinansowania z EFRR 691 515 445,75 EUR. Na dzień 31 grudnia 2013 roku wartość podpisanych umów wyczerpuje 91,17 alokacji przeznaczonej na lata 2007-2013. W ramach RPOWŚ 2007-2013 od uruchomienia Programu do 31 grudnia 2013 roku złożono 7 784 wnioski o płatność, w których beneficjenci wykazali wydatki na kwotę ogółem 1 084 463 067,77,52 EUR w tym wydatki kwalifikowane 957 621 434,47 EUR, a kwota wydatków kwalifikowanych odpowiadająca środkom UE wyniosła 572 085 002,19 EUR i stanowi 75,43 % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013. 14

Na rzecz beneficjentów od uruchomienia Programu przekazano 598 760 612,79 EUR. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 do końca grudnia 2013 roku poświadczono do IC 806 549 258,89 EUR z czego 557 023 678,41 EUR to środki pochodzące z EFRR. Poniższy wykres prezentuje % realizacji alokacji wg zawartych umów, złożonych wniosków o płatność oraz wydatków certyfikowanych. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Rzeczywista realizacja Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 rozpoczęła się w I półroczu 2008 roku, kiedy ogłoszono pierwsze nabory projektów a następnie rozpoczęto ocenę złożonych wniosków. Pierwsze umowy z beneficjentami Programu zostały podpisane dopiero w II połowie 2008 roku, a pierwsze wnioski o płatność wpłynęły do Instytucji Zarządzającej w I połowie 2009 roku. Największy, bo aż dwunastokrotny wzrost liczby podpisanych umów, w stosunku do okresu poprzedniego, zanotowano w 2009 roku. Sytuacja ta wynika z faktu, iż umowy zostały zawarte z wnioskodawcami, którzy aplikowali o dofinansowanie w ramach konkursów, przeprowadzonych 2008 roku. Duża część beneficjentów, którzy zawarli umowy w poprzednich okresach sprawozdawczych rozlicza obecnie swoje projekty. Na obecnym etapie, działania Instytucji Zarządzającej skupiają się głównie na rozliczaniu i kontrolowaniu efektów dofinasowanych przedsięwzięć a także na certyfikowaniu środków do Emisji Europejskiej. 15

Poniższy wykres obrazuje wzrost ilości wniosków ocenionych pod względem formalnym, podpisanych umów oraz złożonych wniosków o płatność, w okresie 01.01.2008-31.12.2012 r. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Rozkład projektów Podział 1 242 umów o dofinansowanie zawartych w ramach RPOWŚ 2007-2013 na poszczególne osie priorytetowe, przedstawia się następująco: Osi priorytetowej 1 Rozwój przedsiębiorczości 589 umów na łączną kwotę dofinansowania 142 325 461,31 EUR, w tym dofinansowanie z EFRR 125 125 228,14 EUR, co stanowi 97,78 % realizacji łącznej alokacji EFRR przeznaczonej na Oś 1. Podpisano: -324 umów z mikroprzedsiębiorcami, - 171 umów z małymi przedsiębiorstwami, - 61 umów ze średnimi przedsiębiorstwami, - 18 umów dotyczących tworzenia i rozwoju powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw, - 7 umów mających na celu tworzenie i rozbudowę funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych, - 8 umów na realizacje projektów z zakresu inwestycji dla instytucji otoczenia biznesu. Do końca 2013 roku zrealizowano 417 projektów: - 240 mikroprzedsiębiorstwa, - 121 małe przedsiębiorstwa, - 56 średnie przedsiębiorstwa, -4 projekty zrealizowane przez grupy przedsiębiorstw, - 6 projektów zrealizowane przez Instytucje Otoczenia Biznesu. Osi priorytetowej 2 Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu 106 umów na łączną kwotę dofinansowania 109 570 016,52 EUR, w tym 109 283 916,00 EUR to środki z EFRR, co daje 90,79 % realizacji środków EFRR przeznaczonych na realizację Osi priorytetowej 2 16

w latach 2007-2013. Do końca okresu sprawozdawczego zostało zrealizowanych 61 projektów. Osi Priorytetowej 3 Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu 140 umów na łączną kwotę dofinansowania ze środków publicznych 187 155 951,07 EUR, w tym środki pochodzące z EFRR w kwocie 186 555 676,60, co daje 93,34 % realizacji alokacji EFRR przeznaczonej na Oś 3. na lata 2007-2013. Do końca 2013 roku zakończono realizację 122 projektów. Oś priorytetowa 4 Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej do końca 2013 roku zostało zawarte 122 umowy na łączną kwotę dofinansowania 87 700 921,63 EUR (w tym 87 198 315,98 EUR to środki EFRR), co daje 80,44 % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 dla Osi 4. Na koniec 2013 zrealizowano 86 projektów. Osi priorytetowej 5 Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport 157 umów na łączną kwotę dofinansowania 104 306 289,33 EUR, w tym środki z EFRR 103 866 321,03 EUR co daje 97,41% realizacji zobowiązań EFRR w ramach osi 5. Do końca 2013 roku zakończono realizację 141 projektów. Oś priorytetowa 6 Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast 71umów na łączną kwotę dofinansowania z EFRR 64 407 792,42 EUR, co wyczerpuje alokację przyznaną na tę Oś w 87,49 %. Do końca okresu sprawozdawczego zrealizowano 38 projektów. Osi priorytetowej 7 Pomoc Techniczna 57 decyzji o dofinansowanie, na łączną kwotę dofinansowania z EFRR 15 078 195,58 EUR, co wyczerpuje alokację przyznaną na tę Oś w wysokości 69,75 %. Do końca 2013 roku zostało zrealizowanych 46 projektów. Spośród 1 242 zawartych umów, na dzień 31 grudnia 2013 roku w została zakończona realizacja 924 projektów. Pozostałe projekty znajdują się w realizacji. Poniższy wykres obrazuje % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 według podpisanych umów na poziomie osi priorytetowych i na poziomie Programu Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 17

Jak wynika z powyższego wykresu, najwyższy stopień realizacji wykazuje Oś priorytetowa 1. oraz Oś priorytetowa 5., najniższy zaś Oś priorytetowa 4. Wpływ na ten stan rzeczy ma przede wszystkim opóźnienie w zatwierdzeniu przez stronę rządową rozporządzenia regulującego zasady udzielania pomocy publicznej na typy projektów, stanowiące dużą część zakresu wsparcia Działań 4.1. oraz 4.2. Rozporządzenie to zostało przyjęte 7 grudnia 2009 r. W związku z powyższym Instytucja Zarządzająca RPOWŚ dopiero w 2010 roku mogła uruchomić procedurę konkursową na te typy projektów. Poniższy wykres obrazuje % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 według certyfikacji na poziomie osi priorytetowych i na poziomie Programu Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Jak wynika z powyższego wykresu najwyższy poziom certyfikacji środków UE osiągnięto w ramach Osi priorytetowej 5. Oś ta ma również najwyższy poziom kontraktacji. Poniższy wykres prezentuje liczbę zawartych umów i zrealizowanych projektów w ramach poszczególnych osi priorytetowych Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) 18

ANALIZA WSKAŹNIKÓW FINANSOWYCH Poniższy wykres przedstawia wartość dofinansowania wykazanego w zawartych umowach, wnioskach o płatność i certyfikacji według poszczególnych osi priorytetowych Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Najwyższy poziom realizacji wykazuje Oś priorytetowa 5. Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport, najniższy zaś Oś priorytetowa 2. Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu. Dotychczas najwyższy poziom realizacji w Osi priorytetowej 2 wykazywało Działanie 2.3 Promocja gospodarcza i turystyczna regionu. W 2014 roku Instytucja Zarządzająca nie planuje przeprowadzać naborów wniosków o dofinansowanie w ramach RPOWŚ 2007-2013. STAN REALIZACJI PROJEKTÓW KLUCZOWYCH Szczegółowe informacje na temat projektów kluczowych znajdują się ppkt. 2.1.6.1 System realizacji programu oraz w pkt. 3 Realizacja w podziale na priorytety, postęp wdrażania programu wg priorytetów/osi INFORMACJA NA TEMAT OGŁOSZONYCH I PRZEPROWADZONYCH NABORÓW Od początku uruchomienia Programu do końca okresu sprawozdawczego IZ RPOWŚ 2007-2013 ogłosiła 51 konkursów. Łączna alokacja przeznaczona na wszystkie konkursy wynosi ok. 257 769 042 EUR, w tym w 2013 roku przeprowadzono 4 nabory, z alokacją ok. 11 205 951 EUR. ROZKŁAD PROJEKTÓW Pomoc w ramach RPOWŚ kierowana jest do następujących sektorów: Przedsiębiorczość 598 umów na łączną kwotę dofinansowania z EFRR 137 124 695,81 EUR, 19

Społeczeństwo informacyjne i B+R 57 umów na kwotę dofinansowania z EFRR 61 827 640,28 EUR, Transport 142 umowy na łączną kwotę dofinansowania ze środków publicznych 188 469 664,32 EUR, Energia do końca 2013 roku zostało zawarte 26 umów na łączną kwotę dofinansowania 11 819 612,20 EUR, Środowisko 96 umów na kwotę dofinansowania ze środków EFRR równą 75 378 703,77 EUR, Turystyka i kultura - 103 umowy na łączną kwotę dofinansowania ze środków europejskich 56 027 498,80 EUR, Infrastruktura społeczna 94 umowy na łączna kwotę dofinansowania 83 622 842,63 EUR, Rewitalizacja 69 umów na łączną kwotę dofinansowania 63 094 079,17 EUR, Pomoc Techniczna 57 umów o wartości dofinansowania ze środków EFRR 15 078 195,58 EUR. Poniższy wykres prezentuje udział poszczególnych sektorów w kontraktacji (wg Dofinansowania z EFRR) Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Jak wynika z powyższego wykresu, najwyższy poziom kontraktacji środków EFRR ma miejsce w sektorze transportu oraz przedsiębiorczości, a najniższy w sektorze energetyki. Z uwagi na fakt, iż Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego w sprawie udzielania pomocy na inwestycje w zakresie, m.in. energetyki zostało przyjęte w grudniu 2009 roku, Instytucja Zarządzająca RPOWŚ dopiero od 2010 roku mogła rozpocząć procedurę wdrażania projektów z tego zakresu. Natomiast konkursy na budowę, rozbudowę i modernizację infrastruktury komunikacyjnej, zostały zorganizowane jako pierwsze i odbyły się w 2008 roku. Dotychczas Instytucja Zarządzająca zorganizowała dwanaście konkursów dla sektora 20

MŚP, pierwszy nabór wniosków z obszaru bezpośredniej pomocy inwestycyjnej dla przedsiębiorców miał miejsce w 2008 roku, a następne odbywały się w latach kolejnych roku. Jednoetapowa ścieżka wyboru projektów w Działaniach dotyczących przedsiębiorczości powoduje, że czas od momentu złożenia wniosku przez beneficjenta do momentu podpisania umowy jest znacznie krótszy niż w przypadku projektów infrastrukturalnych. Szczegółowy rozkład projektów wg rodzaju działalności gospodarczej zamieszczony został w pkt. 3 Realizacja w podziale na priorytety, postęp wdrażania programu wg priorytetów/osi, w ppkt. 3.1 Oś priorytetowa 1. Rozwój przedsiębiorczości Projekty realizowane z innych Programów w ramach poszczególnych obszarów 21

Sektor PO PO Infrastruktura i Środowisko PO Innowacyjna Gospodarka PO Rozwój Polski Wschodniej PO Pomoc Techniczna PO RYBY PO PROW PO Kapitał Ludzki Razem Liczba projektów Wartość dofinansowania ze środków UE (EUR) Przedsiębiorczość Transport B+R Społeczeństwo informacyjne Środowisko i energetyka Infrastruktura społeczna Turystyka i kultura Kapitał ludzki 50 0 9 1 32 7 1 0 625 114 290,64 0,00 427 239 594,23 7 363 618,64 174 718 584,24 8 168 297,91 7 624 195,62 0,00 373 136 0 236 0 0 1 0 142 243 128,75 76 169 053,27 0,00 60 501 409,66 0,00 0,00 5 572 665,82 0,00 34 2 22 4 0 2 1 0 280 329 095,55 26 905 156,70 142 118 082,14 44 839 134,14 0,00 51 611 229,38 14 855 493,19 0,00 7 0 0 0 0 0 0 7 1 684 494,18 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 1 684 494,18 248 84 0 1 57 46 54 6 10 760 200,17 4 350 023,96 0,00 61 462,07 3 333 23,88 1 495 187,32 1 310 774,63 124 538,31 296 007 10 233 0 0 283 658 372 0 1 744 299 077 049,71 132 066 835,44 0,00 0,00 82 028 323,09 61 252 751,18 0,00 23 729 140 2 353 350 0 31 0 0 0 1 940 294 356 962,45 50 255 443,41 0,00 11 634 865,59 0,00 0,00 0,00 232 466 653,45 254 145 10 805 31 273 283 747 427 57 3 697 1 653 565 22,44 289 831 512,78 569 357 676,37 124 400 490,10 260 080 121,20 122 527 465,79 29 363 129,26 258 004 825,94 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez MRR

W latach 2007-2013 Region Świętokrzyski miał do dyspozycji prawie 1,22 mld EUR. To pieniądze, które w ramach różnych programów, w części już zostały, lub w najbliższym czasie zostaną zainwestowane w rozwój regionu zarówno w sferze infrastrukturalnej, jak i społecznej. Dzięki tym funduszom znacząco poprawił się stan infrastruktury komunikacyjnej województwa zarówno lokalnej, jak i regionalnej. Wiele inwestycji już zostało zrealizowanych, niebawem skończą się kolejne ważne inwestycje drogowe, ale mimo to w tej dziedzinie wciąż istnieją duże potrzeby. Europejskie drogowe korytarze transportowe relacji wschód-zachód (autostrady A2 i A4) oraz relacji północ-południe (autostrada A1) omijają województwo świętokrzyskie. Obecny stan dróg krajowych i ekspresowych, przebiegających przez województwo świętokrzyskie, pomimo realizacji projektów inwestycyjnych z udziałem środków unijnych na lata 2007-2013, nie pozwala na sprawne połączenie z siecią autostrad oraz największymi polskimi aglomeracjami. Znaczący postęp odnotowano w zakresie zwodociągowania i kanalizacji. Według najnowszych danych GUS z kanalizacji korzysta 655,74 tys. osób, a z wodociągu 1 077,20 tys. Tendencja wzrostowa w tym obszarze pozwala sądzić, iż istnieją szanse na niwelowanie zapóźnień w poziome wyposażenia infrastrukturalnego z zakresu ochrony środowiska. W regionie zrealizowanych zostało lub jest na etapie realizacji wiele projektów rewitalizacyjnych oznacza to, że wiele centrów miejscowości, miast powiatowych i siedzib gmin, jeśli nie zmieniło do tej pory, to wkrótce całkowicie zmieni swoje oblicze. Bardzo istotnym obszarem działania było też wzmocnienie świętokrzyskiego biznesu, zwłaszcza mikro, małych i średnich firm w regionie. Udało się już nadrobić infrastrukturalne zaległości wciąż wiele jest jednak do zrobienia zwłaszcza w dziedzinie komunikacji i rozwoju gospodarczego, w tym pozyskania inwestorów i tworzenia miejsc pracy. Ponadto w naszym województwie powstało wiele nowych inwestycji w sferze dziedzictwa kulturowego, sportu i turystyki i a funkcjonujące instytucje kultury są stale poddawane koniecznej modernizacji, która zmienia ich oblicze. Rozwój infrastruktury związanej z tradycyjną kulturą i turystyką regionu to jedno z priorytetowych zadań realizowanych przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego. Inwestycja w promocję gospodarczą i turystyczną regionu, w placówki kulturalne i sportowe to przedsięwzięcia dające najwyższe zyski dla naszego województwa. O zmniejszeniu dystansu rozwojowego regionu świętokrzyskiego świadczy również wartość PKB na mieszkańca, która pokazuje znaczenie i siłę zachodzących zmian dla przeciętnego mieszkańca. PKB per capita (wg parytetu siły nabywczej) dla świętokrzyskiego osiągnął w 2013 r. poziom 49% przeciętnej dla UE. Należy jednak podkreślić, że poziom PKB osiągany w Województwie Świętokrzyskim nadal należy do najniższych spośród regionów UE. Rozkład projektów według rodzajów beneficjentów Zakłady opieki zdrowotnej 43 umowy na kwotę dofinansowania z EFRR 53 751 909,58 EUR, Szkoły wyższe 30 projektów o łącznej wartości dofinansowania z EFRR 24 346 299,41 EUR, JST kwota zakontraktowanych środków z EFRR wynosi 344 788 621,47 EUR, w ramach 483 umów, Kościoły 34 umowy na kwotę dofinansowania z EFRR 5 639 705,25 EUR,

Jednostki państwowe 8 umów o wartości dofinansowania z EFRR 2 971 750,74 EUR, Jednostki organizacyjne JST 22 umowy na kwotę dofinansowania z EFRR równą 109 141 841,00 EUR, Instytucje kultury 8 projektów o łącznej wartości dofinansowania z EFRR 7 654 419,20 EUR, Fundacje/stowarzyszenia 24 umowy o wartości dofinansowania ze środków europejskich 24 289 560,27 EUR, Przedsiębiorstwa 581 projektów, na kwotę odpowiadającą EFRR równą 116 329 244,82 EUR, Inne 9 projektów na łączną kwotę dofinansowania z EFRR 2 592 343,45 EUR. Poniższy wykres prezentuje udział poszczególnych rodzajów beneficjentów w kontraktacji (wg dofinansowania z EFRR) Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Do jednostek samorządu terytorialnego trafiła największa pula środków z EFRR, drugą grupę beneficjentów stanowią przedsiębiorcy, a trzecią zakłady opieki zdrowotnej. Zgodnie z zapisami Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, projekty mogą być realizowane w ramach trzech obszarów terytorialnych. Do końca 2013 roku kontraktacja prezentowała się następująco: 01 Obszar miejski podpisano 172 umowy na kwotę dofinansowania z EFRR 214 147 038,08 EUR, 05 Obszary wiejskie (poza obszarami górskimi, wyspami lub o niskiej i bardzo niskiej gęstości zaludnienia) - IZ podpisała 382 umowy na kwotę dofinansowania z EFRR 301 532 396,28 EUR, 24

00 - Nie dotyczy podpisano 688 umów, których wartość dofinansowania z EFRR wynosi 175 836 011,38 EUR. Poniższy wykres prezentuje procentowy podział zawartych umów ze względu na obszar realizacji Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) W ramach RPOWŚ 2007-2013 nie zidentyfikowano obszarów defaforyzoawanych. Szczegółowy rozkład projektów realizowanych na obszarze całego województwa został zaprezentowany w załączniku Mapa dotacji RPOWŚ 2007-2013. Struktura podpisanych umów według rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej do końca 2013 roku kształtowała się następująco: 00 nie dotyczy wartość dofinansowania z EFRR dla 1 044 umów podpisanych dla tego kodu wynosi 533 866 372,57 EUR, 08 Wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej, gazu i ciepła 15 umów o wartości dofinansowania a EFRR w kwocie 6 288 309,46 EUR, 09 Pobór, uzdatnianie i rozprowadzanie wody podpisano 29 umów na kwotę dofinansowania z EFRR 12 712 937,41 EUR, 18 Edukacja zostało zawarte 46 umów, które dofinansowane są z EFRR w kwocie 23 428 274,74 EUR, 19 Działalność w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego 47 022 482,47 EUR to wartość dofinansowania dla 30 umów z tego obszaru, 21 Działalność związana ze środowiskiem naturalnym 78 umów na kwotę dofinansowania z EFRR 68 197 069,10 EUR. Poniższy wykres prezentuje procentowy podział środków według podpisanych umów, ze wzdlędu na rodzaj prowadzonej działanosci 25

Źródło: opracoweanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) WSKAŹNIKI OKREŚLONE NA POZIOMIE PROGRAMU Zgodnie z danymi wykazanymi w procesie monitoringu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 realizacja wskaźnika Liczba utworzonych miejsc pracy w wyniku realizacji Programu (brutto), w tym: dla kobiet oraz dla mężczyzn w roku 2013 została osiągnięte w około 190,30 % wartości założonej do osiągnięcia na koniec 2015 r., przy ok. 82 % poziomie kontraktacji. Szacuje się, że na koniec okresu programowania wartość wskaźnika osiągnie poziom ok. 4 027,59 szt. Jest to pozytywne zjawisko z punktu widzenia realizacji celu głównego Programu, jakim jest POPRAWA WARUNKÓW SPRZYJAJĄCYCH BUDOWIE KONKURENCYJNEJ I GENERUJĄCEJ NOWE MIEJSCA PRACY REGIONALNEJ GOSPODARKI. Tak sformułowany cel generalny określa przyszły wizerunek społeczno-gospodarczy województwa, jaki zostanie osiągnięty po zakończeniu realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego. W województwie świętokrzyskim w 2013 roku realizacja RPOWŚ w/w wskaźnika przedstawiała się następująco: Lp. Wskaźnik Poziom wskaźnika/ Jednostka miary Wartość osiągnięta w 2013 roku 1. Liczba utworzonych miejsc pracy w wyniku realizacji Programu (brutto), w tym: dla kobiet, dla mężczyzn. 2. Liczba utworzonych miejsc pracy (netto) Rezultat/ szt. 2 877,29 1 112,25 1 765,04 Oddziaływanie /szt. 8 500 26

3. Wpływ realizacji Programu na zmianę PKB w Województwie Świętokrzyskim Oddziaływanie /% 3,00 Ze względu na specyfikę modelu Hermin, w przypadku wskaźników oddziaływania podane zostały jedynie szacowane wartości. W 2012 roku przeprowadzone zostało Badanie stopnia realizacji wskaźników celu głównego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 za pomocą modelu HERMIN (do roku 2010). Pod koniec bieżącego okresu programowania Instytucja Zarządzająca planuje zlecić kolejne badanie mające na celu wyliczenie wartości dla wskaźników: Liczba utworzonych miejsc pracy (netto) szt. oraz Wpływ realizacji Programu na zmianę PKB w województwie Świętokrzyskim. Dane dotyczące 2011, 2012 oraz 2013 roku zostaną uzupełnione w terminie późniejszym. REALOKACJE W toku realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, w marcu 2013 roku zaistniała konieczność realokacji środków: W ramach Osi priorytetowej 2. Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu z Działania 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych na realizację Działania 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, w wysokości 595 408 EUR. Ostatni nabór odbył się w listopadzie 2012 roku. W odpowiedzi ogłoszenie wpłynęły trzy wnioski, jeden został odrzucony z przyczyn formalnych, dwa projekty zostały ocenione pozytywnie i wybrane do realizacji. W dalszym ciągu w tym działaniu do dyspozycji Instytucji Zarządzającej pozostało ok.1,43 mln EUR. Jest to kwota niewystarczająca do ogłoszenia nowego konkursu W związku z chęcią rozszerzenia zakresu projektu E- świętokrzyskie, realizowanego w ramach Działania 2.2. zaproponowano przesunięcie potrzebnej na ten cel kwoty 2,5 mln zł do Działania 2.2. W ramach Osi priorytetowej 3. Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu z Działania 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym na realizację Działania 3.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej, w kwocie 6 343 320 EUR. W ramach Działania 3.1 Instytucja Zarządzająca dysponował pulą środków w kwocie ok. 9,54 mln EUR, jednak była to niewystarczająca kwota na ogłoszenie konkursu na przedsięwzięcia z zakresu infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym. W Działaniu 3.2. odnotowano deficyt środków w stosunku do zgłaszanych potrzeb. Środki w wysokości 0,24 mln EUR zostały przeznaczone na pokrycie odnotowanego niedoboru, natomiast 4,19 mln EUR zostało przeznaczone na dofinansowanie jedenastu projektów, które znajdowały się na liście rezerwowej. Były to przedsięwzięcia, które nie miałyby możliwości otrzymania wsparcia w przyszłej perspektywie finansowej. W ten sposób została wyczerpana lista rezerwowa z Działania 3.2. 27

W obu przypadkach Komitet Monitorujący RPOWŚ pozytywnie zaopiniował decyzję Instytucji Zarządzającej w zakresie ww. realokacji. W I kwartale 2014 roku Komitet Monitorujący RPOWŚ pozytywnie zaopiniował decyzję Instytucji Zarządzające w sprawie realokacji środków w kwocie: 1 985 415 EUR z Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw na realizację Działania 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw. 1 179 927 EUR z Działania 1.4 Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu na realizację Działania 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw. 1 353 780 EUR z Działania 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych na realizację Działania 2.1 Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój. 242 680 EUR z Działania 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych na realizację Działania 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. 2 310 181 EUR z Działania 3.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej na realizację Działania 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym. 2.1.6.3 Rekomendacje KE W piśmie nr MLe/regio.dga2.h.2(2013)3121198, z dnia 26 sierpnia 2013 r. zawierającym uwagi do Raportu rocznego z realizacji RPOWŚ 2007-2013, Komisja Europejska wyraziła pozytywną opinię na temat Sprawozdania rocznego za 2012 rok z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Niemniej jednak, Komisja Europejska przekazała Instytucji Zarządzającej szereg ogólnych rekomendacji, odnoszących się do dalszej realizacji Programu, w tym m.in. dotyczących: przeprowadzenia analizy porównawczej wskaźników postępu rzeczowego oraz wskaźników wykonalna finansowego programu operacyjnego, wyciągnięcia wniosków z obecnego okresu programowania w zakresie szacowania wskaźników postępu rzeczowej realizacji Programu, prezentowania wkładu Programu w działania mające na celu redukcję ubóstwa, zaprezentowania w kolejnym sprawozdaniu komplementarności pomiędzy EFS i EFRR, dokonania analizy wyników wsparcia instytucji otworzenia biznesu w regionie, oceniając jego wartość dodaną z punktu widzenia rozwoju przedsiębiorczości, przedłożenia wyjaśnień w zakresie niskiego stopnia osiągnięcia wskaźników w zakresie dostępu do Internetu szerokopasmowego, energetyki i gospodarki odpadami, w odniesieniu do osi 5 dokonać oceny w jaki sposób środki z EFRR przyczyniły się do poprawy jakości i dostępu do edukacji i ochrony socjalnej. Odpowiedź Instytucji Zarządzającej na powyższe pismo została przesłana do Komisji Europejskiej, w piśmie znak: DPR.III.433.4.4.13, z dnia 21 listopada 2013 roku. W przekazanej korespondencji Instytucja Zarządzająca poruszyła następujące kwestie: 28

Instytucja Zarządzająca, przygotowując raporty roczne z realizacji RPOWŚ 2007-2013, dokłada starań, aby jak najpełniej zobrazować postępy we wdrażaniu Programu oraz jego wpływ na zmiany społeczno-gospodarcze, zachodzące w regionie. IZ RPOWŚ ma świadomość, iż wiedza na temat realizacji programów operacyjnych, zdobyta w obecnym okresie programowania, w zakresie właściwego ustalania celów oraz doboru odpowiednich wskaźników, będzie kluczowa w trakcie opracowywania kolejnej edycji programów. Przystępując do prac nad kolejnym programem operacyjnym wykorzystywane są wszystkie dotychczasowe doświadczenia, aby rzetelnie i trafnie oszacować jego cele. Ponadto wyjaśniono, iż przekroczenie wartości docelowych niektórych wskaźników, m.in. dotyczących liczby utworzonych miejsc pracy, liczby osób podłączonych do wodociągu i do kanalizacji, infrastruktury społecznej oraz powierzchni zrewitalizowanej wynikało w znacznej mierze z przyjęcia do realizacji większej liczby projektów, niż początkowo szacowano. Poprzez obniżenie stosowanego w wielu konkursach poziomu dofinansowania z dopuszczalnych 85% do 60%, osiągnięto wartości docelowe wskaźników ze sporym naddatkiem. Odnosząc się do wskaźnika utworzonych miejsc pracy nadmieniono, iż poprawa warunków sprzyjających budowie konkurencyjnej i generującej nowe miejsca pracy regionalnej gospodarki, stanowi cel generalny Programu i jest zjawiskiem jak najbardziej pożądanym, z punktu widzenia rozwoju regionu. Wskaźnik zatrudnienia osiągnięto na poziomie 242 % wartości szacowanej. Fakt ten dowodzi, że wsparcie inwestycyjne udzielane w ramach Programu przynosi zakładane efekty. Według danych prezentowanych przez GUS, wskaźnik zatrudnienia w województwie wzrósł z 44 % w 2005 roku do 49,80% w 2012 roku, ponadto znacznie spadło bezrobocie w regionie z 20,6 % w 2005 roku do 15,2 % w roku 2012, najniższy poziom bezrobocia odnotowano w 2009 roku (13,7%). Podnosząc kwestię walki z ubóstwem oraz wykluczeniem społecznym, poinformowano, iż Działania w ramach RPOWŚ 2007-2013 mają pośredni wpływ w realizację polityki regionalnej w tym zakresie. Rozwój przedsiębiorczości w ramach Osi priorytetowej 1. ukierunkowany na rzecz tworzenia nowych miejsc pracy w regionie, oraz interwencje Osi priorytetowej 5. w zakresie poprawy jakości infrastruktury placówek ochrony zdrowia, szkół i przedszkoli, wpływają na tworzenie silnej gospodarki regionalnej, a dalej otoczenia sprzyjającego zwiększaniu możliwości zatrudnienia dla osób z grup doświadczających problemów na rynku pracy, co jest jednym z głównych warunków walki ze zjawiskiem wykluczenia społecznego. Działania planowane do realizacji w ramach RPOWŚ 2014-2020 - Oś priorytetowa 9. Włączenie społeczne i walka z ubóstwem, wpisują się w Cel Tematyczny 9. Wspieranie włączenia społecznego i walkę z ubóstwem, a ich interwencja dotyczyć będzie: aktywnej integracji, w szczególności w celu poprawy zatrudnialności, ułatwiania dostępu do niedrogich, trwałych oraz wysokiej jakości usług, w tym opieki zdrowotnej i usług społecznych świadczonych w interesie ogólnym oraz wspierania gospodarki społecznej i przedsiębiorstw społecznych. W świetle uwarunkowań regionalnych główny nacisk położono na wzmocnienie możliwości zatrudnienia wśród grup defaworyzowanych i marginalizowanych, ułatwianie dostępu do usług społecznych w tym wspierających rodziny w wypełnianiu funkcji opiekuńczo-wychowawczych i organizacji pieczy zastępczej, a także usług opieki zdrowotnej, również skierowanych do dzieci i młodzieży przyszłych 29

uczestników rynku pracy. Stanowi to szczególnie istotne wyzwanie w aspekcie włączenia społecznego i zwiększania szans na rynku pracy, co głównie warunkuje poziom życia mieszkańców. W ramach Osi Priorytetowej 7. Sprawne usługi publiczne planowana interwencja dotyczyć będzie infrastruktury w zakresie pomocy społecznej, wsparcia rodziny i pieczy zastępczej, usług opiekuńczych (m.in. żłobki, kluby dziecięce) i zdrowotnych w kontekście osób zagrożonych wykluczeniem społecznym z naciskiem na proces aktywizacji społecznej oraz zawodowej. W obszarze promowania aktywnego udziału kobiet na rynku pracy w województwie świętokrzyskim planowane są działania na rzecz rozwoju systemu opieki nad dziećmi oraz osobami zależnymi, wspieranie samozatrudnienia i przedsiębiorczości wśród kobiet, które zgodnie z diagnozą regionalną stanowią grupę zagrożoną wykluczeniem zawodowym. Zapisy RPOWŚ 2014-2020 w analizowanym obszarze zgodne są z regionalnymi, krajowymi oraz unijnymi dokumentami strategicznymi oraz podlegają stałym konsultacjom z podmiotami zajmującymi się problematyką włączenia społecznego w województwie świętokrzyskim, w celu jak najlepszego zaprogramowania wsparcia. Z satysfakcją przyjęto pozytywną ocenę Komisji, na temat postępów we wdrażaniu RPOWŚ 2007-2013. Jednakże wyjaśniono, iż realizacja projektów z zakresu Osi priorytetowej 2. dotyczących budowy infrastruktury telekomunikacyjnej, B+R, tworzenia usług i aplikacji dla obywateli mogła rozpocząć się dopiero w 2010 roku. Wpływ na ten stan rzeczy ma przede wszystkim opóźnienie w zatwierdzeniu przez stronę rządową rozporządzenia regulującego zasady udzielania pomocy publicznej na typy projektów, stanowiące dużą część zakresu wsparcia Działań 2.1. oraz 2.2. Rozporządzenie to zostało przyjęte 7 grudnia 2009 r. Niemniej jednak realizacja tych Działań pozwala sądzić, iż założone cele dla osi w większości zostaną osiągnięte. Komplementarność jest zagadnieniem trudnym i złożonym, ale jednocześnie niezwykle ważnym. Osiągnięcie komplementarności podejmowanych działań współfinansowanych ze środków wspólnotowych jest niełatwym zadaniem przede wszystkim ze względu na dość skomplikowane systemy realizacji poszczególnych programów operacyjnych. Konstruując interwencje na lata 2014-2020, w ramach Regionalnego Programu, który finansowany będzie zarówno ze środków EFS i EFRR Instytucja Zarządzająca dołoży wszelkich starań, aby opracować mechanizmy koordynacji i komplementarności pozwalające na osiągnięcie jak najlepszego efektu synergii wdrażanych operacji. Przechodząc do kwestii dotyczących wspartych instytucji otoczenia biznesu zaznaczono, iż podstawową rolę we wspieraniu innowacyjnego rozwoju regionu i funkcjonujących na ich obszarze firm, pełnią instytucje otoczenia biznesu. Przedsiębiorstwa, zwłaszcza sektor MŚP, to najważniejsza grupa odbiorców partnerów instytucji otoczenia biznesu. Wsparcie udzielone instytucjom otoczenia biznesu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 dotyczyło w głównej mierze rozbudowy infrastruktury o znaczeniu lokalnym i regionalnym w tym m.in: zakupu wyposażenia podnoszącego jakość świadczonych usług lub umożliwiającego świadczenie nowych usług, dostosowania pomieszczeń w celu poprawy świadczenia istniejących lub nowych usług dla sektora mikro małych i średnich przedsiębiorstw, wdrożenie nowych pakietów usług dla przedsiębiorców. Wśród usług świadczonych przez instytucje otoczenia biznesu wyróżnić 30

można usługi doradcze, szkoleniowe i informacyjne. W grupie usług doradczych dominują usługi o charakterze ogólnym, natomiast doradztwo specjalistyczne dotyczy głównie przygotowania dokumentacji projektowej, rozliczania i finansowania działań ze źródeł zewnętrznych oraz doradztwa gospodarczego w zakresie m.in. zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej. Jedną z zalet lepszej koordynacji usług wsparcia świadczonych przez instytucje otoczenia biznesu jest to, że przedsiębiorstwa mają na bieżąco dostęp do zindywidualizowanych pakietów usług odpowiednich do ich potrzeb. Innowacyjne przedsiębiorstwa są wyznacznikiem nowoczesnej gospodarki: rozwijają intelektualnie kapitał ludzki, integrują środowiska naukowe wokół własnej działalności, aktywnie i efektywnie wykorzystają dostępny potencjał instytucji wsparcia. Rozwój innowacyjnych przedsiębiorstw jest głównym wyzwaniem dla regionu, co znalazło swój wyraz w aktualizowanej Regionalnej Strategii Innowacji dla województwa świętokrzyskiego. Regionalne instytucje otoczenia biznesu dopasowują podaż swoich ofert do popytu ze strony przedsiębiorców, analizują swoją wiedzę na temat aktualnych i przyszłych potrzeb swoich klientów (dotychczasowych i potencjalnych), co przyczynia się do większego dostosowania oferty ich usług do rosnących potrzeb klientów. Nawiązując do uwagi dotyczącej instrumentów finansowych, poinformowano, że beneficjenci Działania 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych są również odpowiedzialni za działania promujące realizację swoich projektów. W złożonych wnioskach o dofinansowanie beneficjenci przewidzieli osobne kategorie kosztów kwalifikowalnych, obejmujące wydatki na kampanie informacyjne i promocyjne. Mają one za zadanie promować instrumenty zwrotne jako alternatywną w stosunku do dotacji formę finansowania rozwoju działalności gospodarczej. Dlatego też wysoki poziom zaangażowania udzielonych pożyczek i poręczeń każdego z siedmiu pośredników finansowych, dokapitalizowanych w ramach RPOWŚ 2007-2013 świadczy o skutecznym propagowaniu swojej działalności wśród świętokrzyskiego sektora MŚP. Instytucja Zarządzająca mając na uwadze istotność narzędzi zwrotnych, zamieściła na swojej stronie internetowej w zakładce Dla Beneficjenta link prowadzący do portalu opracowanego przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, promującego funkcjonowanie instrumentów zwrotnych w Polsce. Instytucja Zarządzająca zdaje sobie w pełni sprawę, iż w przyszłym okresie programowania instrumenty finansowe będą pełnić zdecydowanie ważniejszą rolę, niż w dotychczasowej perspektywie finansowej. Dlatego też, przyszłe wsparcie instrumentów finansowych funkcjonujących na terenie Województwa Świętokrzyskiego będzie zakładało kompleksową promocję funkcjonowania tych podmiotów. Działania te będą prowadzone bezpośrednio przez beneficjentów otrzymanego wsparcia jak i przez Instytucję Zarządzającą. Będzie mieć to na celu właściwe skierowanie strumienia środków do podmiotów gospodarczych, tych już funkcjonujących, jak i dopiero wchodzących na rynek. Struktura informacji przyszłego portalu internetowego Instytucji Zarządzającej będzie zakładać utrzymanie osobnej zakładki poświęconej temu rodzajowi wsparcia dla przedsiębiorców z regionu. Poruszając kwestię niskiego poziomu realizacji niektórych wskaźników z obszaru społeczeństwa informacyjnego, wyjaśniono, iż głównym celem tego działania było wspieranie rozwoju województwa m.in. poprzez rozbudowę regionalnej i lokalnej infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, wyrównywanie dysproporcji w zakresie dostępu do Internetu. 31

Założone wskaźniki w RPOWŚ zostaną częściowo osiągnięte w latach 2013 i 2014. Dla przykładu wskaźnik dotyczący długości sieci szerokopasmowej na koniec 2013 roku będzie osiągnięty na poziomie ok. 268% w stosunku do planu. Należy jednak podkreślić, iż Województwo Świętokrzyskie otrzymało wsparcie z Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej na realizację inwestycji pn. Sieć Szerokopasmowa Polski Wschodniej województwo świętokrzyskie. Celem tego projektu jest zagęszczenie regionalnej, światłowodowej infrastruktury szkieletowo-dystrybucyjnej, spełniającej wymagania dla sieci NGN (Next Generation Network). W ramach tego projektu zostanie wybudowana sieć Internetu szerokopasmowego o długości ok. 1 410 km, czego rezultatem będzie możliwość uzyskania dostępu do Internetu przez ok. 220 000 osób. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ na lata 2007-2013 nie chcąc dublować dofinansowania na tego samego rodzaju inwestycje, skierowała wsparcie w ramach Działania 2.2 RPOWŚ m. in. na projekty związane z przygotowaniem instytucji publicznych i jednostek im podległych do wykorzystywania technik informatycznych. W odpowiedzi na prośbę KE dotyczącą oszacowania rozmiaru zaangażowania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPOWŚ 2007-2013 dzięki któremu wsparto e-projekty w sektorze publicznym, przekazano następujące informacje. W ramach Działania 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego dofinansowano 16 tego typu inwestycji, a kwota wsparcia, która pochodziła z EFRR kształtowała się na poziomie 87,6 mln zł. Stanowi to 2,67% całkowitej alokacji EFRR w RPOWŚ 2007-2013. W ramach Działania 2.2 wsparciem zostały objęte dwa projekty kluczowe zakładające budowę Systemu Informacji Przestrzennej Województwa Świętokrzyskiego oraz rozbudowę infrastruktury informatycznej jednostek samorządu terytorialnego w regionie. Oba ww. zadania pochłonęły zdecydowaną większość udzielonego łącznie dofinansowania z EFRR 53,9 mln zł. Pozostała część dofinansowania została skierowana na mniejsze projekty informatyczne realizowane przez Publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej, pojedyncze JST, czy też Państwową Straż Pożarną. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego 2014-2020 Instytucja Zarządzająca zaprojektowała Oś priorytetowa 7. Sprawne usługi publiczne. Obejmuje ona Priorytet Inwestycyjny 2.3. wzmacnianie zastosowania technologii komunikacyjno-informacyjnych dla e-administracji, e-learningu, e-integracji, e-kultury i e- zdrowia. Instytucja Zarządzająca zakłada kontynuację wzmacniania zastosowania technologii komunikacyjno-informatycznych dla e-administracji, e-learningu, e-integracji, e-kultury i e- zdrowia. Nastąpi wsparcie rozwoju elektronicznych usług publicznych szczebla regionalnego/lokalnego oraz zwiększenie do nich dostępu dla obywateli, w tym m.in. projektów z zakresu e-administracji, e-zdrowia, e-edukacji, e-kultury, systemów informacji przestrzennej, a także rozwój digitalizacji zasobów kulturowych, naukowych i edukacyjnych będących w posiadaniu instytucji szczebla regionalnego/lokalnego, a także zapewnienie powszechnego, otwartego dostępu w postaci cyfrowej do tych zasobów. Innym przewidzianym typem projektu będzie rozwój infrastruktury informatycznej, w tym aplikacji i systemów bazodanowych, służących poprawie efektywności zarządzania oraz upowszechnianiu komunikacji elektronicznej w instytucjach publicznych (np. podpis elektroniczny, elektroniczny obieg dokumentów itp.). 32

Instytucja Zarządzająca, mając świadomość, że projekty z obszaru turystyki, kultury i sportu nie będą traktowane przez Komisję priorytetowo, zakłada, że w dokumentacji konkursowej oraz kryteriach wyboru dla projektów w ramach RPOWŚ 2014-2020 znajdą się zapisy, które będą wymagały uwzględnienia w celach i warunkach realizacji tych przedsięwzięć wpływu na rozwój społeczny i gospodarczy regionu, jak również zachęcały do zaangażowania środków prywatnych. Odnosząc się do niskiego poziomu realizacji wskaźników w ramach Osi priorytetowej 4. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej zaznaczono, iż dotychczas Instytucja Zarządzająca RPOWŚ 2007-2013 przeprowadziła łącznie pięć naborów projektów w ramach Osi priorytetowej 4. Dwa pierwsze konkursy dotyczyły inwestycji z zakresu ochrony środowiska i zapobiegania zagrożeniom. Kolejny konkurs w 2010 roku dotyczył inwestycji z zakresu energii i gospodarki odpadami. W odpowiedzi na konkurs wpłynęły 24 projekty, z czego tylko 9 dotyczyło energii odnawialnej. Ostatnie dwa nabory ogłoszone w 2011 i 2013 roku dotyczyły tylko kategorii interwencji 43 Efektywność energetyczna, produkcja skojarzona (kogeneracja), zarządzanie energią ze względu na potrzeby realizacji tego typu inwestycji. W ramach tych konkursów wpłynęło odpowiednio w 2011 roku 11 projektów, a w 2013 roku 10 projektów (w trakcie oceny), większość projektów dotyczyła termomodernizacji budynków użyteczności publicznej. Jeżeli chodzi o małe zainteresowanie inwestycjami z zakresu energii odnawialnej przyczyn należy upatrywać także w następujących czynnikach: brak odpowiednich regulacji w tym: nowelizacji ustawy Prawo energetyczne oraz ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii (OZE), stabilnych warunków funkcjonowania oraz koncepcji rozwoju energetyki w kraju. Potencjalni inwestorzy boją się podejmować decyzje o dużych i kosztownych inwestycjach bez znajomości systemu, w którym przyjdzie im funkcjonować w przyszłości, długi czas potrzebny na przygotowanie projektu do realizacji. Średni czas przygotowania projektów OZE w Polsce (od pomysłu do realizacji) trwa od 4 do 7 lat, wysokie koszty inwestycji OZE. Dla przykładu koszt instalacji fotowoltaicznej o mocy 1 MW kosztuje ok. 4 mln PLN, nakłady jednostkowe na 1 MW mocy zainstalowanej dla biogazowni kształtują się w granicach 3,63 mln EUR. Przy czym biogazownia, aby być opłacalną powinna mieć moc 2-3 MW, a tym samym koszt takiej inwestycji to ok. 7,26-9,68 mln EUR. W ramach RPO WŚ na lata 2007-2013 (zgodnie z linią demarkacyjną) maksymalna wartość kosztów kwalifikowanych dla projektów dotyczących wytwarzania i wykorzystania w systemach energetycznych i ciepłowniczych odnawialnych źródeł energii wyniosła 4,84 mln EUR (dla inwestycji w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z biomasy lub gazu 2,42 mln EUR), Inwestycje powyżej 4,84 mln EUR mogły być realizowane tylko w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko, protesty społeczne spowalniające procesy inwestycyjne oraz zniechęcające potencjalnych inwestorów od realizacji projektów OZE. Ze względu na protesty mieszkańców wynikające z obaw przed lokalizacją elektrowni wiatrowej w sąsiedztwie domostw, beneficjent jednego z projektów w ramach RPOWŚ wycofał się z inwestycji będąc już na etapie zawierania umowy o dofinansowanie. 33

Mała liczba projektów z zakresu gospodarki odpadami związana jest z odejściem od tworzenia lokalnych, małych zakładów utylizacji odpadów na rzecz regionalnych zakładów gospodarowania odpadami. W ramach planu gospodarowania odpadami w województwie świętokrzyskim zaplanowano sześć Regionalnych Zakładów Zagospodarowania Odpadów tj.: RZZO Jańczyce (dotacja z funduszu SAPARD), gm. Baćkowice, RZZO Janik, gm. Kunów, RZZO Włoszczowa, gm. Włoszczowa, RZZO Promnik, gm. Strawczyn (dotacja z Funduszu Spójności), RZZO Rzędów, gm. Tuczępy (dotacja z Funduszu Spójności), RZZO Końskie, gm. Końskie. Trzy pierwsze zostały zrealizowane do końca 2010 roku, realizację dwóch kolejnych rozpoczęto w I kwartale 2012 roku (dotacja z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko), ostatni znajduje się w fazie koncepcji. Ponadto w ramach RPOWŚ realizowane mogły być tylko te projekty, które zostały ujęte w Planie gospodarki odpadami dla województwa świętokrzyskiego są to dwa projekty polegające na rozbudowie sortowni surowców wtórnych na terenie PGKiM Sp. z o.o. w Sandomierzu oraz rozbudowa ZUOK w Janczycach. Należy podkreślić, że zakładana wartość wskaźnika Liczba osób objętych selektywna zbiórka odpadów w wyniku realizacji projektu została przekroczona i wynosi 226 410 osób (przyjęta wartość w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 wynosi 150 000 osób). Podejmując problematykę wkładu interwencji udzielonej w ramach Osi priorytetowej 5. we wzrost jakości infrastruktury społecznej w regionie poinformowano, iż w ramach interwencji tej osi zrealizowano szereg inwestycji w infrastrukturę społeczną, kulturę, turystykę oraz sport. Dotyczyły one budowy obiektów przedszkolnych, boisk i hal sportowych wraz z wyposażeniem, sal gimnastycznych, modernizacji i przebudowy ośrodków kultury, a także przebudowa, modernizacje i doposażenia szpitali i Zakładów Opieki Zdrowotnej. Działania te są istotne z punktu widzenia realizacji celów Krajowych przyjętych przez Polskę wskazanych w Krajowym Programie Reform Europa 2020, które dotyczą zmniejszenia odsetka osób przedwcześnie kończących naukę, wzrost odsetka osób młodych posiadających wykształcenie wyższe, wzrost zatrudnienia wśród osób w wieku 20-64, a także zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i/lub deprywacją materialną. Wskazane wyżej inwestycje w infrastrukturę społeczną i usług publicznych mają bezpośrednie przełożenie na wzrost jakości kapitału społecznego mieszkańców już od najmłodszych lat, co w dalszej perspektywie prowadzi do wzrostu zatrudnienia i podniesienia jakości życia w regionie. Poprawa dostępu do wysokiej jakości usług zdrowotnych i eliminowanie czynników zdrowotnych, powodujących zbyt wczesne opuszczanie rynku pracy, jest istotne z uwagi na zdiagnozowane potrzeby starzejącego się społeczeństwa i koniecznością wydłużania wieku aktywności zawodowej. Efektywny i dostępny system ochrony zdrowia ma wpływ osoby w wieku produkcyjnym, które z uwagi na problemy zdrowotne zagrożone są przerwaniem aktywności zawodowej. Nadal dużym problemem województwa jest niewystarczająca dostępność do miejsc opieki nad dziećmi, szczególnie na obszarach wiejskich, co jest istotne dla tworzenia warunków do zatrudnienia osób sprawujących opiekę nad dziećmi. Inwestycje w infrastrukturę placówek opieki nad małym dzieckiem pozwolą utrzymać wysoką aktywność zawodową rodziców/opiekunów. Wsparcie infrastruktury placówek oświaty i ich dostosowanie do potrzeb nowoczesnego nauczania sprzyja rozwojowi wysoko wykwalifikowanych zasobów ludzkich, zgodnie z potrzebami rynku pracy, co nie byłoby 34

możliwe bez inwestycji w obiekty dydaktyczne oraz społeczno-edukacyjne. Proces budowania wysokiej jakości kapitału społecznego jest złożony i wielowymiarowy, a inwestowanie w edukację i zdrowie jest w nim niezbędne. Poziom i jakość wykształcenia wpływa na szanse na rynku pracy, a dobry stan zdrowia na utrzymanie się na nim, zmniejszając zagrożenie bezrobociem, co jest główną przyczyną ubóstwa w województwie świętokrzyskim. W dniu 26 listopada 2013 roku, odbyło się spotkanie roczne Instytucji Zarządzającej z przedstawicielami Komisji Europejskiej oraz Ministerstwa Rozwoju Regionalnego. W trakcie spotkania poruszono m. in. następujące kwestie: Ocena stanu realizacji RPOWŚ 2007-2013 oraz wnioski na przyszłość, płynące z wdrażania Programu, Stan prac nad Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020 oraz Regionalnej Strategii Innowacji, Działania podjęte w celu wzmocnienia działalności instytucji otoczenia biznesu, rozwój potencjału badawczego w regionie i zwiększenie wykorzystania instrumentów inżynierii finansowej, Problematyczne wskaźniki w osi priorytetowej 2 oraz osi priorytetowej. 2.1.6.4 Rekomendacje IZ i innych instytucji W sprawozdaniu z audytu systemu zarządzania i kontroli Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego Urząd Kontroli Skarbowej sformułował, m.in.: - Zaleca się zapewnienie, że listy kontrolne do weryfikacji dokumentacji środowiskowej będą obejmować będzie wszystkie zagadnienia określone w załączniku III do Wytycznych w zakresie postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć współfinansowanych z krajowych lub regionalnych programów operacyjnych zatwierdzonych w dniu 5 maja 2009 r. - Zaleca się: 1) Uzupełnić procedury o zasady postępowania w przypadku stwierdzenia niedopełnienia przez Beneficjenta zasad konkurencyjności. 2) określić zasady szacowania wartości zakupów przez Beneficjentów zobowiązanych do zachowania zasad konkurencyjności. - Zaleca się uszczegółowić procedury i mechanizmy kontrolne w sposób zapewniający weryfikację w trakcie kontroli trwałości projektów zagadnień odnoszących się do: * dochodu wygenerowanego przez projekt w okresie trwałości, * kwalifikowalności podatku VAT w projekcie w okresie trwałości. - Zaleca się podjąć działania zmierzające do terminowej realizacji zadań określonych w Rocznym Planie Kontroli, w odniesieniu do kontroli trwałości projektów przeprowadzanych w trybie kontroli na miejscu. - Należy wdrożyć rekomendacje wydane przez Instytucję Audytową. Instytucja Pośrednicząca w Certyfikacji przeprowadziła dwie wizyty planowe po zakończeniu której zostały sformułowane następujące zalecenia: 35

Zalecenia o średniej istotności o niskiej istotności: - Rozważyć możliwość wprowadzenia zmian do Instrukcji do wniosku beneficjenta o płatność w zakresie dopuszczenia oprócz wyciągów bankowych, innych dokumentów potwierdzających dokonanie zapłaty z rachunku bankowego lub dokumentów potwierdzających zapłatę gotówką za faktury/rachunki wystawione na terenie obcego państwa w innym systemie prawnym, zgodnie z przyjętą przez ORiM RPOWŚ praktyką, bądź przestrzeganie Instrukcji w przedmiotowym zakresie. - Rozważyć możliwość wprowadzenia zmiany do procedury 6.20 Procedura składania wniosków o płatność zawartej w Instrukcji Wykonawczej IZ RPOWŚ w kwestii dekretacji wniosków przez Dyrektora lub Zastępcę Dyrektora DFS na Kierownika ORiM RPOWŚ zgodnie z przyjętą praktyką, bądź przestrzeganie Instrukcji Wykonawczej w przedmiotowym zakresie. - Wzmocnić nadzór w zakresie weryfikacji i oceny wniosków beneficjentów o płatność, w tym w zakresie sporządzania Karty oceny wniosku o płatność oraz wprowadzania danych do KSI (SIMIK 07-13). - Doprecyzowanie procedur zawartych w IW IZ RPOWŚ w zakresie : a) sposobu dokonywania rejestracji w KSI (SIMIK 07-13) kontroli krzyżowych horyzontalnych z projektami PROW i PO RYBY; b) przekazywania informacji również do IPOC na temat dokonanych ustaleń w przypadku wykrycia podwójnego finansowania wydatków przez beneficjenta realizującego projekty w ramach NSRO i PROW 07-13 lub PO RYBY 07-13. - Należy poprawnie dokumentować przeprowadzenie kontroli krzyżowych horyzontalnych z projektami PROW i PO RYBY przez Oddział Kontroli odpowiedzialny za przeprowadzenie ww. kontroli poprzez udzielanie właściwych odpowiedzi w liście sprawdzającej do kontroli na miejscu. - Rozważyć możliwość dokonywania identyfikacji beneficjentów przed kontrolą na zakończenie na miejscu pod kątem realizacji przez beneficjentów równolegle projektów z PROW lub PO RYBY w celu umożliwienia ustalenia, czy zakres kontroli dot. weryfikacji adnotacji instytucji wdrażających PROW lub PO RYBY na dokumentach księgowych powinien podlegać weryfikacji w trakcie kontroli na miejscu. W sytuacji podjęcia decyzji o dokonywaniu identyfikacji beneficjentów wprowadzić stosowne zmiany do IW IZ w przedmiotowym zakresie. - Przestrzegać procedur IW IZ RPOWŚ na lata 2007-2013 w zakresie dekretowania przez Dyrektora lub Zastępcę Dyrektora na Kierownika Oddziału Rozliczeń i Monitorowania RPOWŚ wniosków o płatność składanych przez beneficjentów. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie sformułowała zaleceń dotyczących realizacji Programu poza realokacją środków: - w wysokości 595 408 EUR z Działania 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych na realizację Działania 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, 36

Fundusze Poręczeniowe - oraz w wysokości 6 343 320 EUR z Działania 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym na realizację Działania 3.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej. W 2013 roku Komitet Monitorujący RPOWŚ nie sformułował żadnych rekomendacji w zakresie realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, poza wydaniem pozytywnej opinii dotyczącej realokacji środków. 2.1.6.5. Instrumenty Inżynierii Finansowej W ramach Osi priorytetowej 1. Rozwój przedsiębiorczości, zarezerwowano środki w wysokości 29 032 291 EUR EFRR, na wspieranie instrumentów inżynierii finansowej Działanie 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych. Jedyny nabór wniosków w ramach niniejszego Działania odbył się w okresie od 28.06.2010 do 30.09.2010 roku (dostępna alokacja 29 032 291 EUR). Przedmiotem oceny było 8 wniosków, o wartości całkowitej 52 118 204,86 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Ogólna wartość 8 zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie wyniosła 52 118 204,86 EUR natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 43 274 602,78 EUR. Wszystkie wnioski zaakceptowane pod względem formalnym zostały przekazane do oceny merytoryczno-technicznej. Do końca okresu sprawozdawczego Instytucja Zarządzająca RPOWŚ zawarła siedem umów: dwie na wsparcie funduszy poręczeniowych, na łączną kwotę 8 070 040,22 EUR w tym dofinansowanie z EFRR 6 331 494,48 EUR: Tytuł projektu Beneficjent wartość ogółem wartość dofinansowania = wartość dofinansowania ze środków UE Rozszerzenie działalności Świętokrzyskiego Funduszu Poręczeniowego Sp. z o.o. formą wspierania mikro, małych i średnich przedsiębiorców w Województwie Świętokrzyskim. Świętokrzyskie poręczenia kredytowe i pożyczkowe Świętokrzyski Fundusz Poręczeniowy Spółka z Ograniczoną Odpowiedzialnością 6 770 310,93 5 077 733,20 Agencja Rozwoju Regionalnego w Starachowicach 1 519 894,88 1 253 761,28 Suma 8 290 205,81 6 331 494,48 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych przekazanych od Beneficjentów Natomiast pośrednicy finansowi do końca okresu sprawozdawczego zawarli 112 umów poręczenia w wysokości 5 981 469,49 EUR (w tym dofinansowanie z EFRR wynosi 4 563 552,31 EUR). 37

Fundusze Pożyczkowe 2012 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII wartość udzielonych poręczeń (mln EUR) 2,92 2,95 3,16 3,56 3,73 4,19 4,66 4,94 4,96 5,11 5,38 5,44 5,98 liczba udzielonych poręczeń 54 57 62 71 79 88 93 100 101 104 107 108 112 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych przekazanych od Beneficjentów Postęp w przekazywaniu środków ostatecznym odbiorcom w ramach funduszy poręczeniowych 9 000 000 8 000 000 7 000 000 6 000 000 5 000 000 4 000 000 3 000 000 2 000 000 1 000 000 0 2012 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII alokacja wartość poręczeń Źródło: opracowanie własne na podstawie danych przekazanych od Beneficjentów pięć na wsparcie funduszy pożyczkowych, na łączną kwotę 27 142 894,42 EUR, na łączną kwotę dofinansowania ze środków EFRR 22 755 767,30 EUR: Tytuł projektu Beneficjent wartość ogółem Lokalny Fundusz Pożyczkowy jako zwrotne wsparcie finansowe dla MIKROPRZEDSIĘBIORSTW. Utworzenie i dokapitalizowanie Funduszu Pożyczkowego Województwa Świętokrzyskiego Sp. z o.o. wartość dofinansowania = wartość dofinansowania ze środków UE Fundacja Rozwoju Regionu PIERZCHNICA 3 159 478,44 2 507 678,03 Fundusz Pożyczkowy Województwa Świętokrzyskiego Spółka z Ograniczoną Odpowiedzialnością 15 045 135,41 12 788 365,10 38

Dokapitalizowanie Funduszu Pożyczkowego Ośrodka Promowania Przedsiębiorczości w Sandomierzu Świętokrzyski Fundusz Pożyczkowy Pożyczki dla świętokrzyskich MMŚP Ośrodek Promowania i Wspierania Przedsiębiorczości Rolnej w Sandomierzu 2 195 722,81 1 755 246,97 Koneckie Stowarzyszenie Wspierania Przedsiębiorczości 6 384 340,27 5 421 485,37 "Agencja Rozwoju Regionalnego w Starachowicach" 358 217,51 282 991,83 Suma 27 142 894,42 22 755 767,30 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych przekazanych od Beneficjentów Z uwagi na fakt, iż podpisanie umów oraz przekazanie środków na realizację wszystkich projektów z zakresu inżynierii finansowej miało miejsce w grudniu 2010 r., faktyczna realizacja projektów rozpoczęła się w 2011 roku i była kontynuowana w latach kolejnych. Pośrednicy finansowi do końca okresu sprawozdawczego podpisali 802 umowy na udzielenie pożyczek o łącznej wartości 27 579 785,99 EUR, na kwotę dofinansowania z EFRR 23 157 359,86 EUR. 2012 I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII wartość udzielonych pożyczek (mln EUR) 18,67 19,59 20,00 21,13 21,75 22,24 22,89 23,62 24,26 25,10 26,26 26,95 27,58 liczba udzielonych pożyczek 560 579 590 615 635 652 670 694 713 732 756 777 802 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych przekazanych od Beneficjentów Postęp w przekazywaniu środków ostatecznym odbiorcom w ramach funduszy pożyczkowych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych przekazanych od Beneficjentów 39

Podział pożyczek według działania pożyczkobiorcy Źródło: opracowanie własne na podstawie danych przekazanych od Beneficjentów Przedsiębiorstwa o profilu usługowym oraz działające w sektorze handlowym stanowią najliczniejszą grupę podmiotów gospodarczych sięgających po pożyczki oferowane przez regionalnych pośredników finansowych. Przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie handlu nie są traktowani priorytetowo podczas udzielania dotacji bezpośrednich dostępnych w Regionalnym Programie Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, chętnie więc korzystają z możliwości dofinansowania dostępnej w postaci pożyczek. Podział pożyczek według typu przedsiębiorstwa Źródło: opracowanie własne na podstawie danych przekazanych od Beneficjentów 40

Najwięcej pod względem wartości pożyczek udzielono mikroprzedsiębiorstwom. Jest to najliczniejsza i zarazem najbardziej niedoinwestowana grupa podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w regionie. Ze względu na wysokie koszty i skomplikowane warunki pozyskania kredytu oraz mało rozwiniętą ofertę bankową dla MŚP, szczególnego znaczenia nabiera możliwość dofinansowania przedsiębiorstwa ze środków, które oferują regionalne fundusze pożyczkowe. 2.1.6.6. Realizacja założeń Strategii EU 2020 Strategia Lizbońska była główną strategią rozwoju Unii Europejskiej, realizowaną w latach 2000-2010. W marcu 2010 r. Rada Europejska przyjęła nową strategię rozwoju UE - "Europa 2020 strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu, która ma zostać zrealizowana w latach 2010-2020. Nowa strategia jest zarówno kontynuacją wizji rozwoju nakreślonej przez Strategię Lizbońską, jak i próbą odpowiedzi na słabości europejskiej gospodarki, które ze wzmożoną siłą ujawniły się podczas ostatniego kryzysu gospodarczego. Wraz z przyjęciem nowej strategii, Strategia Lizbońska przestała obowiązywać. Kryzys gospodarczy, który dotknął państwa UE po 2008 r. uwidocznił liczne słabości strukturalne gospodarek europejskich. Nowa strategia unijna ma na celu wzmocnienie gospodarek państw UE poprzez podniesienie poziomu zatrudnienia, rozwój inteligentny i sprzyjający włączeniu społecznemu. Strategia Europa 2020 obejmuje trzy wzajemnie ze sobą powiązane priorytety: rozwój inteligentny - rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji; rozwój zrównoważony - wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej; rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną. W ramach ukierunkowania podejmowanych działań i zachęcania do postępów, państwa UE wyznaczyły 5 celów wymiernych do osiągnięcia w roku 2020 na poziomie unijnym: CEL 1: Osiągnięcie wskaźnika zatrudnienia na poziomie 75% wśród kobiet i mężczyzn w wieku 20 64 lat, w tym poprzez zwiększenie zatrudnienia młodzieży, osób starszych i pracowników nisko wykwalifikowanych oraz skuteczniejszą integrację legalnych imigrantów. CEL 2: Poprawa warunków prowadzenia działalności badawczo rozwojowej w szczególności z myślą o tym, aby łączny poziom inwestycji publicznych i prywatnych w tym sektorze osiągnął 3% PKB. CEL 3: Zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych o 20%, w porównaniu z poziomami z 1990 r.; zwiększenie do 20% udziału energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii; dążenie do zwiększenia efektywności energetycznej o 20%. 41

CEL 4: Podniesienie poziomu kształcenia zwłaszcza poprzez dążenie do zmniejszenia odsetka osób zbyt wcześnie kończących naukę do poniżej 10% oraz poprzez zwiększenie, do co najmniej 40% odsetka osób w wieku 30 34 lat mających wykształcenie wyższe lub równoważne. CEL 5: Wspieranie włączenia społecznego zwłaszcza przez ograniczanie ubóstwa, mając na celu wydźwignięcie z ubóstwa lub wykluczenia społecznego, co najmniej 20 mln obywateli. Oprócz celów dla całej Unii Europejskiej każdy kraj członkowski we współpracy z Komisją Europejską zobowiązany został do określenia krajowych celów rozwoju w powyższych pięciu obszarach tak, aby po zsumowaniu wszystkich działań można było osiągnąć wyznaczone cele unijne. Polska ustaliła następujące wartości dla celów krajowych: Przyjmując krajowe cele Strategii Europa 2020, rządy biorą pod uwagę stan wyjściowy gospodarki, co oznacza, że kraje startujące z pozycji lepszej niż pozostałe powinny podjąć bardziej ambitne zobowiązania. Cel 1: 71% - wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 20-64 lat; Cel 2: 1,7% - wydatki Polski na inwestycje w B+R; Cel 3: 19% redukcja emisji gazów cieplarnianych, 15% udział OZE w konsumpcji energii, 13,6% wzrost efektywności energetycznej; Cel 4: 4,5% - maksymalny odsetek osób przedwcześnie kończących naukę szkolną, 45% - minimalny odsetek osób z wyższym wykształceniem; Cel 5: 1,5-2mln - zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem. Jednym z najważniejszych instrumentów realizacji celów strategii Europa 2020 jest 7 projektów przewodnich. Projekty składają się z działań realizowanych zarówno na szczeblu unijnym jak i krajowym. Strategia Europa 2020 przewiduje następujące inicjatywy flagowe: Unia innowacji projekt na rzecz poprawy warunków ramowych i dostępu do finansowania badań i innowacji, tak by innowacyjne pomysły przeradzały się w nowe produkty i usługi, które z kolei przyczynią się do wzrostu gospodarczego i tworzenia nowych miejsc pracy; Młodzież w drodze projekt na rzecz poprawy wyników systemów kształcenia oraz ułatwiania młodzieży wejścia na rynek pracy; Europejska agenda cyfrowa projekt na rzecz upowszechnienia szybkiego Internetu i umożliwienia gospodarstwom domowym i przedsiębiorstwom czerpania korzyści z jednolitego rynku cyfrowego; Europa efektywnie korzystająca z zasobów projekt na rzecz uniezależnienia wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów, przejścia na gospodarkę niskoemisyjną, większego wykorzystania odnawialnych źródeł energii, modernizacji transportu oraz propagowania efektywności energetycznej; Polityka przemysłowa w erze globalizacji projekt na rzecz poprawy otoczenia biznesu, szczególnie w odniesieniu do MŚP, oraz wspierania rozwoju silnej i zrównoważonej bazy przemysłowej, przygotowanej do konkurowania na rynkach światowych; 42

Program na rzecz nowych umiejętności i zatrudnienia projekt na rzecz modernizacji rynków pracy i wzmocnienia pozycji obywateli poprzez rozwój kwalifikacji przez całe życie w celu zwiększenia współczynnika aktywności zawodowej i lepszego dopasowania popytu do podaży na rynku pracy, między innymi dzięki mobilności siły roboczej; Europejski program walki z ubóstwem projekt na rzecz zapewnienia spójności społecznej i terytorialnej, tak aby korzyści płynące ze wzrostu gospodarczego i zatrudnienia były szeroko dostępne, a osoby ubogie i wykluczone społecznie mogły żyć godnie i aktywnie uczestniczyć w życiu społeczeństwa. Ponadto, Komisja Europejska opracowała zintegrowane wytyczne będące zestawem ogólnych zaleceń dla krajów członkowskich w różnych obszarach polityk gospodarczych, tak aby ich realizacja doprowadziła do szybkiego osiągnięcia głównych celów strategii Europa 2020. W porównaniu ze Strategią Lizbońską liczba zintegrowanych wytycznych została zredukowana z 24 do 10. Rok 2011 był pierwszym rokiem, w którym wdrażana była strategia Europa 2020. W latach kolejnych nastąpił dalszy wzrost wydatkowania funduszy UE. Dobrze zainwestowane Fundusze Europejskie korzystnie wpływają na dynamikę wzrostu PKB, zwiększają konkurencyjność naszej gospodarki, pomagają rozwijać przedsiębiorczość i tworzyć nowe miejsca pracy. Dzięki środkom z Unii coraz więcej Polaków ma dostęp do nowoczesnych dróg i szerokopasmowego Internetu. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, 669 716 721 EUR, czyli ponad 87 % alokacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 wpisuje się w priorytety, obszary i cele Strategii EU 2020. Do końca 2013 roku Instytucja Zarządzająca zakontraktowała ok. 93 % przyznanej alokacji na projekty realizujące założenia strategii Europa 2020. W poszczególnych priorytetach i obszarach strategii sytuacja wygląda następująco: 1. Priorytet Rozwój inteligentny- rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji (smart growth) 222 497 725 EUR, z czego 211 216 941,91 EUR to kwota środków zakontraktowanych,: 1.1 Obszar Badania i rozwój, innowacje, przedsiębiorczość 186 581 940 EUR, w tym 169 604 419,69EUR to wartość zawartych umów, 1.2 Obszar Społeczeństwo informacyjne 29 025 782 EUR, dotychczas IZ zawarła umowy na kwotę 29 347 916,43 EUR, 1.3 Obszar Edukacja 6 890 000 EUR, wartość zawartych umów wynosi 12 264 605,79 EUR. 2. Priorytet Rozwój zrównoważony wspieranie gospodarki efektywnej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej (suistainable growth) 275 067 705,83 EUR to wartość zakontraktowanych środków, alokacja na ten priorytet wynosi 316 661 462 EUR: 43

2.1 Obszar Klimat, energia, mobilność 275 067 705,83 EUR to wartość umów podpisanych przez IZ, natomiast wysokość alokacji na ten cel strategii wynosi 316 661 462 EUR, 3. Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną (inclusive growth) alokacja na ten obszar wynosi 130 557 536 EUR, z tego 134 125 103,63 EUR to kwota zawartych umów: 3.1 Obszar Zatrudnienie i umiejętności 0,00 EUR, 3.2 Walka z Ubóstwem alokacja: 130 557 536 EUR, 134 125 103,63 EUR to wartość już zawartych umów. Analiza Osi priorytetowych RPOWŚ w odniesieniu Strategii Europa 2020 Priorytety Strategii UE 2020 Rozwój inteligentny - rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji - smart growth Rozwój zrównoważony - wspieranie gospodarki efektywniej korzystającej z zasobów, bardziej przyjaznej środowisku i bardziej konkurencyjnej - suistainable growth Obszary/cele strategii UE 2020 Badania i rozwój, innowacje, Przedsiębiorczość Otoczenie Biznesu Społeczeństwo informacyjne Edukacja Klimat, energia, mobilność Nazwa Działania PROWŚ Działanie 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, Działanie 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw, Działanie 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych, Działanie 1.4 Wsparcie instytucji otoczenia biznesu Działanie 2.1 Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój Działanie 2.1 Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój Działanie 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego Działanie 5.2 Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych i kulturalnych Działanie 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponad regionalnym, Działanie 3.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej, Działanie 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, Działanie 4.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej 44

Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu - wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną - inclusive growth Źródło: opracowanie własne Zatrudnienie i umiejętności Walka z ubóstwem Nie dotyczy Działanie 5.2 Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych i kulturalnych, Działanie 6.1 Wzmocnienie regionalnych i subregionalnych ośrodków wzrostu, Działanie 6.2 Rewitalizacja małych miast Poziom zaangażowania środków UE w zawartych umowach i zatwierdzonych wnioskach o płatność w stosunku do przyznanej alokacji na Działania, które swym zakresem wpisują się obszary i cele strategiczne Strategii Europa 2020. Źródło: opracowanie własne na podstawie KSI SIMIK (07-13) oraz na podstawie danych zawartych w tabeli w załączniku I Matryca UE 2020 do niniejszego sprawozdania Regionalne programy operacyjne są jednym z instrumentów realizacji wyzwań, jakie przed państwami członkowskimi postawiła strategia Europa 2020. W odniesieniu do RPOWŚ jako najważniejsze działania prowadzące do pomyślnego spełnienia Strategii Europa 2020 wskazać należy: Działanie 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponad regionalnym, Działanie 3.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej, Działanie 4.1 Rozwój regionalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, 45

Działanie 4.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, które swym zakresem przyczyniają się do wspierania obszaru Klimat, energia, mobilność. Analizując podział alokacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 należy stwierdzić, iż najwięcej środków skierowane jest na realizację przedsięwzięć służących uniezależnieniu wzrostu gospodarczego od wykorzystania zasobów, przejściu na gospodarkę niskoemisyjną, zwiększeniu wykorzystania odnawialnych źródeł energii, modernizacji transportu oraz propagowaniu efektywności energetycznej. Instytucja Zarządzająca w obszarze tym zakontraktowała blisko 87% przyznanej alokacji. Niemalże stuprocentowy poziom kontraktacji środków UE ma miejsce w obszarze otoczenie biznesu (przedsiębiorczość). Aby gospodarka UE mogła w pełni wykorzystać potencjał gospodarczy związany z rozwojem nowoczesnych technologii, w tym technologii informacyjno-komunikacyjnych niezbędne jest ułatwienie przedsiębiorcom dostępu do jednolitego rynku, ze szczególnym uwzględnieniem innowacyjnych, małych i średnich przedsiębiorstw, zminimalizowanie przeszkód administracyjnych i podatkowych, oraz wspieranie rozwoju silnej i zrównoważonej bazy przemysłowej, przygotowanej do konkurowania na rynkach światowych. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zrządzająca nie przeprowadziła analiz, badań ewaluacyjnych w zakresie wpływu implementacji Programu na realizację celów Strategii Europa 2020. Poniżej zaprezentowano przykłady projektów objęte dofinansowaniem, które w najpełniejszy sposób przyczyniają się do realizacji priorytetów i celów Strategii UE Europa 2020: 1. e-zdrowie w Województwie Świętokrzyskim, rozbudowa i wdrażanie systemów informatycznych w jednostkach służby zdrowia etap I Beneficjentem projektu było Świętokrzyskie Centrum Onkologii, projekt realizowany był w latach 2010-2013 w ramach działania 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. Koszt całkowity projektu wyniósł 4,298 mln EUR, w tym kwota dofinansowania z EFRR 3,379 mln EUR. Przedmiotem projektu było wdrożenie nowych oraz rozbudowa istniejących systemów teleinformatycznych w sześciu jednostkach służby zdrowia wraz z zakupem niezbędnego sprzętu i oprogramowania systemowego, w tym: platformy elektronicznej wymiany danych medycznych wraz z Regionalnym Centrum Certyfikacji dla Służby Zdrowia, Regionalnym Węzłem Teleradiologicznym i e-kartą Zgłoszenia Nowotworu (4 jedn.), systemy szpitalne i laboratoryjne do prowadzenia elektronicznej dokumentacji medycznej (4 jedn.), systemy elektronicznej diagnostyki obrazowej typu PACS/RIS (4 jedn.), sprzęt i urządzenia do wyposażenia serwerowni (4 jedn.), systemy i sprzęt do zapewnienia bezpieczeństwa danych i dostępu do informacji (3 jedn.), komputery (stacje robocze) wraz oprogramowaniem użytkowym (6 jedn.), rozbudowa systemów zarządzania czasem pracy personelu (2 jedn.), aplikacja e-rejestracji pacjentów przez Internet (3 jedn.), system lokalizacji, monitoringu i zarządzania ambulansami (1 jedn.), system identyfikacji towarów w Aptece Szpitalnej w oparciu o kody kreskowe (1 jedn.), oprogramowanie Medycyny Pracy/Laboratorium (1 jedn.), wyposażenie sal szkoleniowych (1 jedn.), rozbudowa systemu 46

ewidencji i zarządzania aparaturą medyczną i innymi składnikami majątku rzeczowego (1 jedn.), narzędzie analityczne typu BI (1 jedn.). Projekt realizowany był w partnerstwie z Wojewódzkim Szpitalem Zespolonym, Wojewódzkim Ośrodkiem Medycyny Pracy, Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalem Dziecięcym, Wojewódzkim Szpitalem Specjalistycznym w Czerwonej Górze, Świętokrzyskim Centrum Ratownictwa Medycznego i Transportu Sanitarnego w Kielcach. W wyniku realizacji projektu zostało utworzonych lub udostępnionych 27 usług teleinformatycznych. Projekt zakładał także uruchomienie 3 usług on-line na poziomie 4- transakcja. W ramach projektu zaplanowano zakupiono 1083 sztuk środków trwałych i/lub aktywów materialnych. Dodatkowo zostaną utworzone 3 nowe miejsca pracy. Zakładana liczba osób, które uzyskają możliwość używania podpisu elektronicznego to 1536. Natomiast przewidywana liczba osób korzystających z usług on-line to 3400. Projekt wpisuje się w priorytet Rozwój inteligentny rozwój gospodarki opartej na wiedzy i innowacji smart growth. Inteligentny rozwój oznacza zwiększenie roli wiedzy i innowacji, jako sił napędowych naszego przyszłego rozwoju. Wymaga to podniesienia jakości edukacji, poprawy wyników działalności badawczej, wspierania transferu innowacji i wiedzy w Unii, pełnego wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych. Działania podjęte w ramach tego priorytetu pozwolą wykorzystać gospodarcze i społeczne możliwości społeczeństwa cyfrowego. 2.Przebudowa i rozbudowa drogi wojewódzkiej nr 762 na odcinku od granicy Miasta do ul. Karczówkowskiej w Kielcach (ul. Krakowska i ul. Armii Krajowej) Beneficjentem projektu było Miasto Kielce-Miejski Zarząd Dróg w Kielcach, projekt realizowany był w latach 2007-2013 w ramach działania 3.1. Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym. Koszt całkowity projektu wyniósł 9,225 mln EUR, w tym kwota dofinansowania z EFRR 5,453 mln EUR. Celem projektu była poprawa dostępności komunikacyjnej Kielc i regionu, poprzez zwiększenie dostępu do dróg krajowych i międzynarodowych. Ul. Krakowska jest drogą wojewódzką i stanowi główny korytarz transportowy w kierunku centrum Kielc oraz w kierunku Krakowa i Katowic (drogi E-7 i Nr 78), również dla pojazdów ciężkich i tranzytu. Inwestycja zapewni poprawę bezpieczeństwa i płynności ruchu na bardzo ważnym ciągu komunikacyjnym, wpłynie na poprawę estetyki krajobrazu oraz zwiększy atrakcyjność okolicznych terenów inwestycyjnych. Możliwość szybszej, bezpieczniejszej i sprawniejszej komunikacji, nieuciążliwej dla środowiska, sprzyjać będzie poprawie jakości usług transportowych i mobilności osób oraz zwiększeniu współpracy międzywojewódzkiej i międzynarodowej. Odpowiednio funkcjonująca infrastruktura, zachowująca ład przestrzenny, przyczyni się do rozwoju społecznego i gospodarczego Kielc. W ramach projektu przebudowano nawierzchnię na odcinkach: ul. Krakowska (od granicy miasta km 0+000 do A. Krajowej -km 6+380) oraz Armii Krajowej (od Krakowskiej km 6+579 do Karczówkowskiej - km 7+108), gdzie zmodernizowano: drogę dwujezdniową - 6,9 km, chodnik - 6,7 km, przejścia dla pieszych 28szt., oświetlenia 363 szt., skrzyżowania 16 szt., zatoki autobusowe 16 szt., długość utwardzonych poboczy 6,3 km, wybudowano ścieżkę rowerową 2,0 km, rozbudowano system odwodnienia drogi (1,23 km) wraz oczyszczalniami wód deszczowych w ok. rzek: Bobrzy i Silnicy. Dokonano przebudowy 47

obiektów infrastrukturalnych (mosty, przepusty, kładki dla pieszych) ciągu ul. Krakowskiej, w tym: rozbiórka mostu łukowego i budowa nowego na Bobrzy w km 0+025 (jezdnia w kier. Krakowa, remont mostu na Bobrzy w km 0+025 (jezdnia w kier. Kielc), remont mostu nad ciekiem bez nazwy w km 0+901, remont mostu na rzece Silnica w km 4+524, remont kładki dla pieszych na Bobrzy w km 0+025, remont przepustu 2 100 cm w km 1+938. Wybudowano obiekty infrastrukturalne (mosty) w ciągu ul. Krakowskiej, w tym dokonano rozbiórki istniejącego przepustu i budowa nowego mostu w km 0+603, 34/602,2. Dzięki realizacji projektu znacznie wzrośnie poziom konkurencyjności miasta oraz poziom przepustowości dróg, co znacznie polepszy przejazd przez miasto. Projekt wpisuje się również w priorytet Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną (inclusive growth). 3.Uzupełnienie funkcji kulturalno - rekreacyjnych w ramach rewitalizacji obszaru Śródmieścia Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego Beneficjentem projektu była Gmina Ostrowiec Świętokrzyski, inwestycja realizowana była w latach 2008-2011 w ramach działania 6.1. Wzmocnienie regionalnych i sub-regionalnych ośrodków wzrostu. Koszt całkowity projektu wyniósł 5,455 mln Euro, zaś kwota dofinansowania 2,785 mln Euro. Przedmiotem projektu było m.in.: przebudowa ulic: Starokunowskiej, Sienkiewicza (nowa nawierzchnia asfaltowa, chodniki oraz ścieżka rowerowa, miejsca parkingowe), Górzystej i Młyńskiej (nowa nawierzchnia z kostki, chodniki, budowa kanalizacji deszczowej), budowa schodów między ulicami Górzystą i Starokunowską z oświetleniem i odwodnieniem, renowacja zbiorników wodnych z budową molo, budowa boiska wielofunkcyjnego o wym. 26x44m, budowa monitoringu wizyjnego Parku Miejskiego, budowa zadaszonej muszli koncertowej z przyłączami, widownią i zapleczem parkingowym, przebudowa nawierzchni w Parku Miejskim (chodniki i ścieżki rowerowe o dł. ok. 8km), miasteczko rowerowe i oświetlenie, wyposażenie skateparku i placów zabaw, zagospodarowanie wejść do parku (tablice informacyjne), zagospodarowanie skweru obok ZDK/Kina Etiuda MCK (fontanny, ciągi piesze, pergola), obiekty małej architektury (ławeczki, kosze, stojaki na rowery, itp.), zieleń oraz nawadnianie. Zrewitalizowany został obszar o pow. 22,62 ha. W 2011 roku zatrudnienie otrzymała jedna osoba i w 2012r. utworzono drugie miejsce pracy. Długość dróg do modernizacji wyniosła 1,08 km, zrewitalizowano osiem obiektów rekreacyjno-sportowych (boisko, staw duży i mały, 4 place zabaw, skatepark), zmodernizowano dwa obiekty na cele kulturalne i turystyczne (muszla koncertowa z widownią oraz staw z molo). Przewidywana liczba osób uczestniczących w imprezach kulturalnych i sportowo rekreacyjnych w roku 2014 wyniesie 23 200. Dzięki realizacji projektu zapewniony zostanie spójny rozwój społeczno-gospodarczy miasta, w konsekwencji powstaną nowe miejsca pracy oraz znacznie wzrośnie poziom konkurencyjności. Dodatkowo projekt wpisuje się w priorytet Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu-wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewniającej spójność społeczną i terytorialną (inclusive growth). 48

Nazwa projektu: Uzupełnienie funkcji kulturalno - rekreacyjnych w ramach rewitalizacji obszaru Śródmieścia Miasta Ostrowca Świętokrzyskiego Beneficjent: Gmina Ostrowiec Świętokrzyski Wraz z przyjęciem nowej strategii dotyczącej rozwoju Unii Europejskiej Europa 2020, został opracowany nowy Krajowy Program Reform, przyjęty przez Radę Ministrów 26 kwietnia 2011 r. Krajowy Program Reform koncentruje się na działaniach, które mają na celu odrabianie zaległości rozwojowych oraz budowę nowych przewag konkurencyjnych, w trzech obszarach priorytetowych: Krajowy Program Reform - Obszary priorytetowe - Infrastruktura dla wzrostu zrównoważonego, który obejmuje kwestie budowy i modernizacji zarówno infrastruktury technicznej: drogowej, kolejowej, energetycznej, ochrony środowiska, jak również infrastruktury społecznej. Ponadto obszar ten obejmuje działania związane z tworzeniem efektywnego systemu zarządzania rozwojem. Innowacyjność dla wzrostu inteligentnego obejmujący kwestie rozwoju sektora B+R, zacieśniania współpracy między ośrodkami badawczymi a przedsiębiorstwami oraz Regionalny Program operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 - Osie priorytetowe i Działania - Oś priorytetowa 3. Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu, Oś priorytetowa 4. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej Oś priorytetowa 5. Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport. Oś priorytetowa 2. Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu: Działanie 2.1. Rozwój innowacji oraz działalności 49

zapewnienia odpowiednio wykwalifikowanych kadr. Aktywność dla wzrostu sprzyjającego włączeniu społecznemu obejmujący kwestie kształcenia obywateli oraz aktywnych form przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i integracji społecznej osób wykluczonych. Źródło: opracowanie własne dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój Oś priorytetowa 5. Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport: Działanie 5.2. Podniesienie jakości usług publicznych poprzez wspieranie placówek edukacyjnych i kulturalnych, Oś priorytetowa 6. Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast Zalecenia Rady dla Polski z dnia 12 lipca 2011 roku sformułowane w sprawie Krajowego Programu Reform mają charakter systemowy i realizowane są na szczeblu krajowym. 2.1.6.7. Strategia UE dla Regionu Morza Bałtyckiego Zaprezentowana w 2009 roku Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego ma przede wszystkim na celu maksymalne wykorzystanie potencjału rozwojowego państw członkowskich i regionów w obszarze Morza Bałtyckiego, który jest zamieszkiwany przez blisko 100 mln ludzi. Uznano, że region ten, w którym aż osiem z dziewięciu państw należy do UE, stoi w obliczu naglących wyzwań, między innymi pogarszającego się stanu wody w Morzu Bałtyckim, niedostatecznych połączeń komunikacyjnych, barier handlowych i problemów z dostawą energii. Jako jedną z przyczyn nasilenia się tych niekorzystnych zmian, zidentyfikowano brak skutecznej koordynacji działań. Strategia opiera się na czterech fundamentach: stworzenie warunków dla zrównoważonego środowiska, rozwój dobrobytu w regionie, wzrost dostępności i atrakcyjności regionu, zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony w regionie. Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego zawiera, m.in. plan działania zawierający wykaz 80 sztandarowych projektów. Jest to pierwsza tak kompleksowa strategia przygotowana przez UE na poziomie makroregionu. W latach 2007-2013 region Morza Bałtyckiego otrzyma łącznie ponad 50 mld EUR wsparcia inwestycyjnego w ramach polityki spójności oraz innych funduszy UE, w tym 27 mld EUR na zwiększenie dostępności, prawie 10 mld EUR na ochronę środowiska, 6,7 EUR na konkurencyjność oraz 697 mld EUR na bezpieczeństwo i zapobieganie ryzyku. Z uwagi na fakt, iż Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, w tym system celów i priorytetów oraz kryteriów wyboru operacji, tworzony był kilka lat przed przyjęciem Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego, nie przewidziano w nim odniesienia celów jak i kryteriów wyboru operacji do zapisów SUE RMB. W 2011 roku, przy okazji przeglądu śródokresowego programów operacyjnych, IZ RPOWŚ 2007-2013 zaproponowała włączenie do treści Programu odniesienia celów SUE RMB do poszczególnych osi priorytetowych RPOWŚ 2007-2013. 50

Ponadto, dotychczas niemal wszystkie środki EFRR, w ramach RPOWŚ 2007-2013, zostały juz zakontraktowane. W związku z tym, odniesienia zakresu interwencji RPOWŚ 2007-2013 do SUE RMB można dokonać jedynie w kontekście przyporządkowania poszczególnych osi priorytetowych oraz działań Programu do celów Strategii, jako stanowiące źródło finansowania jej założeń. RPOWŚ 2007-2013 stanowi jedno z licznych źródeł finansowania Strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego. Najbardziej bezpośredni wpływ zakresu interwencji przyjętego w poszczególnych osiach priorytetowych Programu można zaobserwować dla trzech pierwszych z czterech powyższych zagadnień. Stworzeniu warunków dla poprawy czystości środowiska naturalnego Bałtyku, sprzyja w głównej mierze wsparcie, zaplanowane do przekazania w ramach Osi priorytetowej 4. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej. Celem generalnym, przyświecającym realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 jest poprawa warunków sprzyjających budowie konkurencyjnej i generującej nowe miejsca pracy regionalnej gospodarki, w związku z czym, wszystkie przedsięwzięcia, ubiegające się o dofinansowanie w ramach Programu powinny wykazywać wpływ na poprawę stanu gospodarki regionu. Najbardziej bezpośrednią korelację z celem Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego, poświęconym rozwojowi dobrobytu w regionie, wykazuje Oś priorytetowa 1. Rozwój przedsiębiorczości i Oś priorytetowa 2. Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu. Kolejny fundament Strategii UE dla regionu Morza Bałtyckiego, dotyczący wzrostu dostępności i atrakcyjności całego regionu, znajduje najpełniejsze odzwierciedlenie w Osi priorytetowej 3. Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu, Osi priorytetowej 4. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej, w części skierowanej na wsparcie inwestycji energetycznych, oraz Osi priorytetowej 5. Wzrost jakości infrastruktury społecznej, oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport. Ostatni z celów Strategii, poświęcony szeroko pojętym kwestiom bezpieczeństwa, choć w mniejszym stopniu, również może być realizowany poprzez projekty wspierane w ramach RPOWŚ 2007-2013. W Osi priorytetowej 3. są to przedsięwzięcia służące poprawie bezpieczeństwa komunikacyjnego, zaś w Osi priorytetowej 4. projekty mające na celu przeciwdziałanie zagrożeniom naturalnym. W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 nie są realizowane projekty flagowe zidentyfikowane w Planie działań Strategii UE dla Regionu Morza Bałtyckiego. Do końca 2013 r., w obszarach interwencji związanych z SUE RMB, podpisano 81 036 umów na kwotę dofinansowania ze środków wspólnotowych wynoszącą ok. 554 759 362 EUR. Szczegółowe informacje zamieszczone są w załączniku VII. Tabela 7. SUE RMB. 2.2. Informacje na temat zgodności z prawem wspólnotowym W realizacji RPOWŚ 2007-2013 przestrzegane są zasady polityk wspólnotowych. W okresie sprawozdawczym nie odnotowano żadnych problemów związanych z zachowaniem przepisów wspólnotowych na każdym etapie realizacji RPOWŚ 2007-2013. Przestrzeganiu 51

polityk wspólnotowych służą mechanizmy gwarantujące zgodność realizowanych operacji z przepisami wspólnotowymi (stosowne zapisy znajdują się w kryteriach wyboru projektów) oraz przestrzeganie przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ 2007-2013 podjęła wszelkie odpowiednie środki zapewniające przestrzeganie polityk wspólnotowych. Podczas prac związanych z opracowaniem systemu wdrażania Programu, Instytucja Zarządzająca uwzględniała w przygotowywanych dokumentach przepisy wspólnotowe, w tym w szczególności rozporządzenia, wytyczne i komunikaty dotyczące zasad udzielania pomocy publicznej, rozporządzenia i dyrektywy określające tryb postępowania w zakresie wywierania wpływu na środowisko naturalne przez współfinansowane inwestycje, a także przepisy określające ramy polityki równości szans, efektywności energetycznej oraz odnoszące się do zamówień publicznych. Wpływ programu na środowisko Każdy dokument programowy podejmujący problematykę rozwoju społeczno-gospodarczego, mimo że uwzględnia wymogi ochrony środowiska i zasady zrównoważonego rozwoju, może spowodować pewne niekorzystne zmiany w środowisku. Dla określenia wpływu realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 na środowisko przyrodnicze, stworzono Prognozę oddziaływania na środowisko RPOWŚ 2007-2011. Zgodnie z zapisami ustawowymi rolą prognozy jest sprawdzenie, czy w rozwiązaniach przyjętych w projekcie Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do 2020 roku zabezpieczony został we właściwy sposób interes środowiska przyrodniczego. Ma ona również wykazać, czy przyjęte w tym dokumencie rozwiązania mają na celu zapobieganie, ograniczenie lub kompensację przyrodniczą negatywnych oddziaływań na środowisko, chronią przed powstawaniem konfliktów i zagrożeń oraz określić w jakim stopniu warunki realizacji rozwiązań przyjętych w Programie mogą oddziaływać na środowisko. Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na to środowisko, zawarte w Prognozie, mają charakter ilościowy lub jakościowy. Głównym źródłem danych w tym zakresie są dane statystyczne oraz raporty Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska. Mechanizmem zapewnienia pozytywnego wpływu projektów na środowisko są stosowane w ramach wszystkich osi kryteria wyboru projektów w ramach oceny merytoryczno technicznej, z przypisaną wagą punktową i określoną maksymalną liczbą punktów do otrzymania: 1. wpływ projektu na polityki horyzontalne (ocena na podstawie informacji przedstawionych we wniosku), 2. stopień wypełniania polityk horyzontalnych, w tym: Oś priorytetowa 3. Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu b) za zastosowanie energooszczędnych elementów dodatkowego uzbrojenia drogi (np. oświetlenie energooszczędne, znaki zasilane ze źródeł odnawialnych) 52

c) za zastosowanie rozwiązań technicznych ograniczających negatywny wpływ na środowisko (np. systemy oczyszczania wód opadowych, ekrany akustyczne, nasadzenia zieleni itp.) Oś priorytetowa 4. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej a) wpływ projektu na realizację zobowiązań akcesyjnych w obszarze ochrony środowiska b) osiągnięcie celu ochrony środowiska przyrodniczego dolin rzecznych lub obszarów objętych projektem (ocenie podlega wpływ projektu na utrzymanie, zachowanie lub poprawienie stanu i ciągłości przyrodniczej lub obszaru objętego projektem), c) zmniejszenie zapotrzebowania na ciepło, d) efekt ekologiczny (promowane projekty o najwyższej redukcji emisji pyłów i gazów). Pomoc publiczna W ramach RPOWŚ 2007-2013 możliwość występowania pomocy publicznej w każdym projekcie badana jest kryteriami ogólnymi dopuszczającymi (tzw. zerojedynkowymi ) na etapie oceny: 1. formalnej tj. Czy w związku z występowaniem pomocy publicznej, maksymalna intensywność pomocy została ustalona prawidłowo? (TAK/NIE/NIE DOTYCZY), 2. merytoryczno technicznej tj. poprawnie ustalony poziom dofinansowania z uwzględnieniem przepisów pomocy publicznej lub przepisów dot. projektów generujących dochód (TAK/NIE/NIE DOTYCZY). Prawo zamówień publicznych Zagwarantowanie zgodności realizowanych projektów z prawem wspólnotowym dotyczącym zamówień publicznych odbywa się poprzez: 1. stosowanie kryterium na etapie oceny formalnej tj. Czy projekt jest zgodny z Prawem Zamówień Publicznych? (TAK/NIE/NIE DOTYCZY). 2. Potwierdzanie zgodności realizacji projektów w zakresie stosowania PZP na etapie kontroli obejmujących przedmiotowy obszar. 2.2.1. Zasada równości szans Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego 2007-2013 realizowany jest z poszanowaniem zasady równości płci i niedyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, wyznanie lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Zgodnie z artykułem 16 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. wszystkie działania w ramach RPOWŚ 2007-2013 odbywały się z poszanowaniem zasady równości szans i zapobiegania dyskryminacji mniejszości oraz osób niepełnosprawnych zarówno na poziomie Programu, jak również na poziomie realizacji projektów. Na etapie programowania zapewniono dostęp osobom zainteresowanym do informacji i możliwość wpływu na zapisy dokumentu. Etap programowania/wdrażania 53

W każdym priorytecie RPOWŚ wskazano na stosowanie zasady równości szans przy aplikowaniu o środki unijne. Wymaga się stosowania zasady równości szans przez beneficjenta, który będzie musiał wykazać zgodność zgłaszanego projektu z polityką równych szans, zarówno na etapie ubiegania się o dofinansowanie projektu, jak również w toku realizacji projektu, co znajduje potwierdzenie we wskaźnikach monitoringowych w zakresie nowych miejsc pracy z zachowaniem równego dostępu dla kobiet i mężczyzn. Polityka równych szans poprzez zapewnienie równości płci przyczyni się do pozytywnych zmian na rynku pracy. Działania realizowane w zakresie infrastruktury społecznej poprawią jej dostępność dla osób niepełnosprawnych, poprzez zlikwidowanie barier. Ponadto podejmowane są odpowiednie kroki w celu zapobiegania wszelkiej dyskryminacji ze względu na płeć, rasę lub pochodzenie etniczne, religię lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną na poszczególnych etapach realizacji RPOWŚ. Zasada równości szans na etapie programowania/wdrażania realizowana jest poprzez: 3. wprowadzenie odpowiednich kryteriów wyboru projektów: Kryterium merytoryczne wpływ projektu na polityki horyzontalne - z wagą - 2 i maksymalną liczbą punktów możliwą do zdobycia 4 znajduje się w kryteriach punktowych przy następujących Działaniach RPOWŚ 2007-2013: 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw 1.3. Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych 1.4. Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu 2.1. Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój 2.2. Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego 2.3. Promocja gospodarcza i turystyczna regionu 2.4. Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych 5.1. Inwestycje w infrastrukturę ochrony zdrowia Kryterium merytoryczne wpływ projektu na polityki horyzontalne - z wagą - 2 i maksymalną liczbą punktów możliwą do zdobycia 4 znajduje się w kryteriach punktowych przy następujących typach projektów występujących w ramach Osi priorytetowej 4 - Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej i Osi 6 - Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast: Infrastruktura wodno-kanalizacyjna, oczyszczalnie ścieków Infrastruktura wodociągowa Gospodarka odpadami Termomodernizacja budynków użyteczności publicznej. Kryterium merytoryczne - wpływ projektu na polityki horyzontalne - z wagą - 1 i maksymalną liczbą punktów możliwą do zdobycia 5 znajduje się również w Kryteriach Wyboru Projektów w ramach RPOWŚ 2007-2013 przy następujących typach projektów: Kompleksowych projektach rewitalizacyjnych Projektach z zakresu Infrastruktury targowej i wystawienniczej 54

Projektach dot. Poprawy systemów transportowych miast (w tym, dotyczących zakupu taboru transportu miejskiego, budowy lub modernizacji infrastruktury publicznego transportu pasażerskiego) w tym przypadku waga punktowa dla kryterium wynosi 2, a maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania dla tego kryterium 10. W Osi Priorytetowej 3 w kryteriach punktowych występujących przy projektach drogowych i dotyczących bezpieczeństwa funkcjonuje kryterium merytoryczne stopień wypełniania polityk horyzontalnych z wagą 2 i maksymalną liczbą punktów możliwą do zdobycia 6, a także przy projektach dotyczących zakupu taboru kolejowego z wagą 5 i maks. liczbą punktów możliwą do zdobycia 20. Wprowadzenie w/w kryteriów do Kryteriów Wyboru Projektów w ramach RPOWŚ 2007-2013 ma na celu zagwarantowanie zrównoważonego udziału kobiet i mężczyzn w realizowanych projektach, jak również premiowanie projektów dotyczących osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji (np. osoby niepełnosprawne, mniejszości etniczne i narodowe, migranci, osoby zamieszkujące tereny wiejskie, bezrobotni, osoby po 45 roku życia). Stopień wpływu projektu na realizowanie zasady równości szans badany jest przez eksperta na etapie oceny merytoryczno technicznej wniosku o dofinansowanie. 4. W ramach konkursów ogłaszanych przez IZ RPOWŚ został zapewniony równy dostęp do wsparcia udzielanego w ramach Programu dla wszystkich typów potencjalnych beneficjentów (w tym osób z grup defaworyzowanych). W ramach RPOWŚ 2007-2013 nie wprowadzono żadnych barier dla potencjalnych beneficjentów. 5. IZ RPOWŚ zapewnia równy dostęp do informacji nt. ogłaszanych konkursów. W ramach RPOWŚ 2007-2013 zapewniono równy i szeroki dostęp do informacji na temat ogłaszanych konkursów poprzez ogłoszenia prasowe i stronę internetową www.rposwietokrzyskie.pl, która posiada wersję tekstową dla osób słabowidzących. Dodatkowo szeroką informacje na temat Programu jak i ogłaszanych konkursów dostarcza potencjalnym beneficjentom Punkt Informacyjny o RPOWŚ 2007-2013 zlokalizowany w strukturach Instytucji Zarządzającej RPOWŚ 2007-2013. Etap monitorowania Na etapie monitorowania zasada równości szans zrealizowana została poprzez: 1. Dobór członków KM z zachowaniem zasady równych szans i partnerstwa. W skład komitetu wchodzą przedstawiciele strony samorządowej, rządowej, przedstawiciele organizacji pracodawców, związków zawodowych pracowników, organizacji pozarządowych, środowiska akademicko naukowego oraz przedstawiciele samorządów gospodarczych i izb rzemieślniczych. Wg stanu na dzień 31.12.2013 r. wśród 55 członków i stałych zastępców Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 jest 16 kobiet (29%). 2. Monitorowanie wskaźników realizacji celów RPOWŚ 2007-2013 w podziale na płeć tj.: Liczba utworzonych miejsc pracy w wyniku realizacji Programu (brutto), w tym: - dla kobiet - dla mężczyzn 55

Liczba utworzonych miejsc pracy we wspartych MŚP (brutto, zatrudnienie w pełnym wymiarze) w tym: - mężczyźni - kobiety. 3. Zapewnianie równego dostępu do informacji nt. realizacji Programu. Wszelkie informacje związane z RPOWŚ 2007-2013 umieszczane są na ogólnodostępnej stronie internetowej Programu: www.rpo-swietokrzyskie.pl. Dodatkowo, strona ta posiada wersję językową przeznaczoną dla osób słabowidzących. Etap ewaluacji W roku 2013 Jednostka ewaluacyjna RPOWŚ nie gromadziła danych umożliwiających ocenę wpływu realizacji projektów na sytuację grup defaworyzowanych oraz nie prowadziła badań w tym obszarze. Rekomendacje w obszarze równości szans: Rekomenduje się kontynuację dotychczasowych działań Instytucji Zarządzającej RPOWŚ w zakresie zachowania zasady równych szans w toku wdrażania Programu w latach kolejnych, W perspektywie finansowej 2014-2020 zaleca się wzmocnienie realizacji zasady równości szans. Zapewnienie równego traktowania i dostępu osobom należącym do grup narażonych na zjawisko dyskryminacji zostało uwzględnione na etapie konstruowania zapisów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014 2020 oraz będzie realizowane na etapie wdrażania Programu. W aspekcie interwencji współfinansowanych z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego można wprowadzić założenia projektowania uniwersalnego, zgodnie z którą planowane do realizacji inwestycje wpisują się w potrzeby grup odbiorców i odbiorczyń zróżnicowanych pod kątem płci, wieku czy niepełnosprawności. Oznacza to projektowanie produktów, środowiska, programów i usług w taki sposób, by były użyteczne dla wszystkich, w możliwie największym stopniu, bez potrzeby adaptacji lub specjalistycznego projektowania. W procesie wyboru projektów stosowane powinny być przejrzyste i niedyskryminacyjne procedury wyboru i kryteriów mające na celu włączenie zasady równości szans i niedyskryminacji do wyboru projektów i wdrażania, np. poprzez ujednolicone wymagania dot. dostępności nowych lub wyremontowanych budynków publicznych. Na każdym etapie wdrażania programu przyjęto uwzględnianie zasady równości szans płci (gender mainstreaming), szczególnie w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Zarówno procedury wyboru projektów jak i proces ich realizacji uwzględniać będą sytuację kobiet i mężczyzn w danym obszarze. W oparciu o specjalne kryteria w formie listy pytań sprawdzających ocena merytoryczna projektów weryfikować będzie spełnienie tzw. standardu minimum w odniesieniu do zasady równości płci tj. specyfikę sytuacji kobiet i mężczyzn w procesie planowania założeń projektu oraz jej przełożenie na równościowe cele i działania projektu. 56

2.2.2. Zasada partnerstwa IZ RPOWŚ 2007-2013 realizuje zasadę partnerstwa przy realizacji Programu z uwzględnieniem następujących wymiarów: Partnerstwo instytucjonalne/wsparcie mechanizmów partnerstwa W celu zapewnienia przejrzystości zasad przyznawania i wykorzystania środków w ramach RPOWŚ 2007-2013 na wszystkich etapach jego realizacji zastosowanie ma zasada partnerstwa, zgodnie z wymaganiami art. 11 rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 oraz prawa krajowego. Instytucja Zarządzająca realizuje swoje zadania, zgodnie z wymaganiami art. 11 Rozporządzenia nr 1083/2006 oraz prawa krajowego, w ścisłej współpracy z właściwymi władzami regionalnymi, lokalnymi, miejskimi i innymi władzami publicznymi, a także partnerami społeczno gospodarczymi, w tym odpowiednimi podmiotami reprezentującymi społeczeństwo obywatelskie, partnerów zajmujących się zagadnieniami z zakresu środowiska naturalnego oraz organizacjami pozarządowymi i podmiotami odpowiedzialnymi za wspieranie równości kobiet i mężczyzn. Szeroko prowadzone konsultacje społeczne RPOWŚ zagwarantowały udział wszystkich przedstawicieli społeczności regionalnej, w tym jednostek samorządu terytorialnego, strony rządowej oraz partnerów społecznych i gospodarczych. Podstawowym narzędziem stosowania zasady partnerstwa na etapie wdrażania Programu jest Komitet Monitorujący, który zapewnia partnerom udział w najważniejszych decyzjach dotyczących RPOWŚ, w szczególności w zakresie kryteriów wyboru projektów, monitorowania realizacji i oceny postępu realizacji Programu, w tym także nieprawidłowości. Instytucja Zarządzająca wymaga od beneficjentów przestrzegania zasady partnerstwa zarówno na etapie przygotowania jak i realizacji projektów. Współpraca będzie realizowana z pełnym poszanowaniem odpowiednich kompetencji instytucjonalnych, prawnych i finansowych każdej kategorii partnerów. Zasada partnerstwa realizowana jest przez ścisłą współpracę, współodpowiedzialność za przeprowadzane działania oraz dialog wszystkich partnerów zaangażowanych w realizację zadań stojących przed Komitetem Monitorującym Regionalny Program Operacyjny 2007-2013. W skład KM RPO wchodzą przedstawiciele strony rządowej, władz regionalnych i lokalnych, partnerów społeczno-gospodarczych, uczelni wyższych, organizacji pozarządowych oraz Komisji Europejskiej, wyłonieni zgodnie z Wytycznymi nr 3 Ministra Rozwoju Regionalnego dotyczącymi komitetów monitorujących z dnia 15 maja 2007 r. Na poziomie projektów W ramach działania 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw wszystkie realizowane projekty dotyczyły wspólnych przedsięwzięć realizowanych przez grupy przedsiębiorstw, klastery przemysłowe lub konsorcja firm, np.: Realizacja wspólnego przedsięwzięcia firmy PW Polipak oraz PIU Plumber celem znaczącego wzmocnienie konkurencyjności oraz wdrożenia innowacyjnych rozwiązań, 57

SZWAJCARIA BAŁTOWSKA - budowa nowego stoku narciarskiego jako wspólna inwestycja powiązania kooperacyjnego na rzecz wzrostu konkurencyjności i atrakcyjności turystycznej regionu świętokrzyskiego, Świętokrzyskie Centrum Rehabilitacji i Terapii "Złota Rybka" Oblęgór - dywersyfikacja działalności, wdrożenie innowacji usługowej i działań w ramach specjalizacji turystyka medyczna. Przykładowe projekty oparte o zasadę partnerstwa zrealizowane w ramach RPOWŚ 2007-2013: Kompleks mineralnym basenów w Solcu-Zdroju realizowany w formule partnerstwa prywatno-publicznego przez Gminę Solec Zdrój oraz Malinowy Zdrój sp. z o.o. (działanie 2.3), Budowa domu autonomicznego w Podzamczu k/chęcin na potrzeby badania efektywności energetycznej dla rozwoju Regionu Świętokrzyskiego w zakresie specjalizacji Efektywnego Wykorzystania Energii realizowany przez Świętokrzyskie Centrum Innowacji i Transferu Technologii Spółka z o.o. w partnerstwie z Powiatem Kieleckim oraz Regionalnym Centrum Naukowo-Technologicznym (działanie 2.1). Partnerzy społeczno-gospodarczy, organizacje pozarządowe, tak jak wszystkie inne podmioty mają możliwość korzystania ze wsparcia udzielanego przez IZ RPOWŚ potencjalnym beneficjentom, obejmującym spotkania informacyjne czy szkolenia. Zasada partnerstwa na poziomie projektów realizowana jest poprzez zapewnienie możliwości realizowania działań w partnerstwie. Na obecnym etapie wdrażania Programu Instytucja Zarządzająca nie sformułowała dodatkowych rekomendacji w zakresie wdrażania zasady partnerstwa. Dotychczasowe działania IZ RPOWŚ w tym obszarze kontynuowane będą w toku wdrażania Programu w latach kolejnych. Mając na uwadze fakt, iż również w perspektywie finansowej 2014-2020 zasada partnerstwa jest jednym z najistotniejszych elementów programowania funduszy Unii Europejskiej, Instytucja Zarządzająca RPOWŚ 2014-2020 włącza do współpracy przedstawicieli samorządów, strony rządowej oraz partnerów społecznych i gospodarczych, w tym przedstawicieli Rady Działalności Pożytku Publicznego, zwłaszcza tych aktywnie działających w obszarach promowania równouprawnienia kobiet i mężczyzn oraz przeciwdziałania dyskryminacji, a także ochrony środowiska i zrównoważonego rozwoju. Uchwałą nr 1838/13 z dnia 24 kwietnia 2013 roku powołana została Grupa Robocza ds. Rekomendacji do Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020 oraz Zespół Redakcyjno Programowy ds. Opracowania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020. Zadaniem ww. 58

grup jest pomocnicze wsparcie procesu przygotowania Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020. Od 15 listopada do 20 grudnia 2013 roku trwały konsultacje społeczne projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020. Zamierzeniem konsultacji było dotarcie do jak największej liczby potencjalnych beneficjentów oraz wysłuchanie głosów z regionu. W proces ten włączyły się zarówno samorządy, przedsiębiorcy, jednostki otoczenia biznesu i partnerzy społeczno-gospodarczy, ale także bardzo aktywnie organizacje pozarządowe. Łącznie odbyło się osiem konferencji odpowiednio na obszarze całego regionu. Etap programowania/wdrażania: Prace nad Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 trwały od momentu ogłoszenia przez ministerstwo właściwe ds. rozwoju regionalnego harmonogramu prac nad programami operacyjnymi, tj. od stycznia 2005 r. Przygotowanie RPOWŚ 2007 2013, zgodnie z Rozporządzeniem (WE) nr 1083/2006, odbywało się na zasadach partnerstwa. Partnerstwo w województwie świętokrzyskim budowane jest na zasadzie współpracy podmiotów ze sfery gospodarczej (przedsiębiorcy, instytucje reprezentujące przedsiębiorstwa), społecznej (organizacje pozarządowe) oraz rządowej i samorządowej. Podstawą prawną działań konsultacyjnych projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 (RPOWŚ 2007-2013) były zapisy ustawy o Narodowym Planie Rozwoju z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz. U. Nr 116, poz. 1206 z późn. zm.) oraz Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów w sprawie trybu i terminów konsultacji, współdziałania i współpracy przy opracowywaniu Narodowego Planu Rozwoju, programów operacyjnych i strategii wykorzystania Funduszu Spójności z dnia 13 stycznia 2005 r. (Dz. U. 2005 nr 10 poz. 74). Według tych przepisów przeprowadzone były konsultacje projektu dokumentu z partnerami ze strony rządowej, samorządowej, gospodarczej oraz ze sfery społecznej. W dniu 26 grudnia 2006 r. weszła w życie ustawa o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (z dnia 6 grudnia 2006 r., Dz. U. 2006 nr 227 poz. 1658), której przepisy określiły zasady przeprowadzenia konsultacji strategii rozwoju, programów operacyjnych oraz planów wykonawczych. Na mocy art. 6 tej ustawy proces konsultacji Programu uzupełniono o uzyskanie opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Konsultacje projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 rozpoczęły się 30 marca 2005 r. podczas konferencji konsultacyjnej Narodowego Planu Rozwoju na lata 2007-2013, podczas której Marszałek Województwa przedstawił główne założenia programu regionalnego. W okresie od 10 czerwca do połowy grudnia 2005 r. odbyło się 16 powiatowych i środowiskowych spotkań konsultacyjnych. W konsultacjach uczestniczyli przedstawiciele różnego rodzaju podmiotów i środowisk: struktur administracji państwowej, agencji, jednostek samorządu terytorialnego, organizacji pozarządowych, organizacji skupiających 59

rolników, przedsiębiorców, związków zawodowych, środowisk naukowych jak również osoby prywatne. Konferencje i spotkania organizowane były we współpracy i w porozumieniu z jednostkami samorządu terytorialnego, Świętokrzyskim Urzędem Wojewódzkim oraz partnerami społecznymi i gospodarczymi. W pierwszym okresie konsultacji odbyły się dwa spotkania. Konsultacje Projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 kontynuowane były w ramach Europejskiej Debaty Publicznej w województwie świętokrzyskim. Lp. Data Miejsce 1. 02.11.2005 Kazimierza Wielka 2. 08.11.2005 Modliszewice 3. 15.11.2005 (godz. 10) Pińczów 4. 15.11.2005 (godz. 13) Busko-Zdrój 5. 16.11.2005 Opatów 6. 17.11.2005 Sandomierz 7. 20.11.2005 Starachowice 8. 21.11.2005 Skarżysko - Kamienna 9. 22.11.2005 Połaniec 10. 23.11.2005 Staszów 11. 24.11.2005 Ostrowiec Świętokrzyski 12. 25.11.2005 Zagnańsk 13. 28.11.2005 Ostrowiec Świętokrzyski 14. 29.11.2005 Jędrzejów Odbyły się również dwie duże konferencje regionalne: w lipcu 2006 r. (w ramach konsultacji Narodowej Strategii Rozwoju Regionalnego, Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do roku 2020 oraz RPOWŚ 2007-2013) oraz w listopadzie 2006 r. w cyklu podsumowania Europejskich Debat Publicznych oraz konsultacji powiatowych i środowiskowych. Ponadto w październiku 2005 r. odbyła się konferencja międzyregionalna w Lublinie dla województw: świętokrzyskiego, lubelskiego i podkarpackiego. W roku 2006 nastąpiła istotna zmiana w treści projektu RPOWŚ 2007-2013, spowodowana ostateczną decyzją Komisji Europejskiej odnośnie zasady jednofunduszowości programów, co spowodowało wyłączenie z projektu Programu priorytetów finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego. Pierwszy projekt RPOWŚ 2007 2013, współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, został przyjęty i skierowany do konsultacji społecznych przez Zarząd Województwa w dniu 28 lutego 2006 roku. Projekt został pozytywnie zaopiniowany przez Wojewodę Świętokrzyskiego pod względem zgodności celów Programu z celami Strategii Rozwoju Kraju oraz Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia. 60

W dniach 21-22 marca 2006 r. projekt RPOWŚ 2007-2013 był przedmiotem spotkania z Przedstawicielami Komisji Europejskiej Dyrekcji Generalnej ds. Polityki Regionalnej. W okresie marzec czerwiec 2006 odbywały się spotkania konsultacyjne w ramach spotkań roboczych, konferencji, seminariów w układzie samorządów terytorialnych lub grup środowiskowych: seminarium Perspektywy rozwoju województwa świętokrzyskiego w oparciu o fundusze strukturalne w latach 2007-2013, zorganizowane przez Staropolską Izbę Przemysłowo-Handlową w Kielcach w dniu 9 marca, konferencja pt. Wsparcie z funduszy UE w latach 2006 i 2007-2013, która odbyła się w dniu 14 marca w Kielcach, konferencja Fundusze Unijne Innowacyjne Technologie, zorganizowana w Starachowicach w dniu 21 marca, spotkanie z Prezydentami Miast, Burmistrzami i Wójtami Gmin Województwa Świętokrzyskiego, odbyte w dniu 26 kwietnia w Korytnicy k. Szydłowa, konferencja pt. Targi, Kongresy, Konferencje i Usługi Towarzyszące, przeprowadzona w Urzędzie Miejskim w Kielcach w dniu 15 maja, seminarium współorganizowane przez Akademię Świętokrzyską i Urząd Marszałkowski Budowanie regionalnego systemu innowacji analiza strukturalna gospodarki regionu świętokrzyskiego i jej wykorzystanie pod kątem podnoszenia konkurencyjności i innowacyjności regionu, w dniu 22 maja, spotkanie konsultacyjne w siedzibie Stowarzyszenia Forum Pracodawców, spotkanie z przedstawicielami przedsiębiorców, w dniu 23 maja, spotkanie z Radnymi Powiatu Pińczowskiego w dniu 22 czerwca. Założenia projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 prezentowane były również podczas dwóch konferencji regionalnych współorganizowanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego i Urząd Marszałkowski we współpracy z Wojewodą Świętokrzyskim 10 kwietnia 2006 r. w sprawie Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej (komplementarny do RPOWŚ) oraz 11 maja 2006 r. w sprawie konsultacji Narodowej Strategii Spójności (NSRO). W trakcie konsultacji na stronie internetowej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego poświęconej polityce regionalnej www.rozwoj-swietokrzyskie.pl dostępny był projekt konsultowanego dokumentu, a wszyscy zainteresowani mogli przekazywać uwagi, także za pośrednictwem poczty elektronicznej. Zasada partnerstwa realizowana jest również podczas wdrażania programu, na etapie naboru projektów do indykatywnego wykazu indywidualnych projektów kluczowych RPOWŚ 2007-2013, jak i monitorowania jego realizacji oraz ewaluacji. W realizację RPOWŚ 2007-2013 zaangażowane są: właściwe dla Programu władze regionalne, lokalne i miejskie oraz inne władze publiczne; partnerzy społeczno-gospodarczy. Etap monitorowania 61

Realizacja zasady partnerstwa na etapie realizacji RPOWŚ 2007-2013 zapewniona jest w głównej mierze przez uczestnictwo partnerów ze strony samorządowej oraz partnerów społeczno-gospodarczych w Komitecie Monitorującym RPOWŚ 2007-2013. W skład KM RPOWŚ wchodzą wyłonieni, zgodnie z Wytycznymi nr 3 Ministra Rozwoju Regionalnego dotyczącymi komitetów monitorujących z dnia 15 maja 2007 r., przedstawiciele następujących podmiotów: Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego; Instytucji Pośredniczącej Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki; Konwentu Powiatów Województwa Świętokrzyskiego; Konwentu Wójtów, Burmistrzów i Prezydentów Województwa Świętokrzyskiego; Wojewody Świętokrzyskiej; ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego, jako Instytucji Koordynującej RPO; ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego, jako Instytucji Koordynującej Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia; ministra właściwego ds. gospodarki, jako Instytucji Koordynującej proces lizboński w Polsce; Instytucji Pośredniczącej w Certyfikacji; organizacji pozarządowych z terenu świętokrzyskiego; środowiska akademicko-naukowego; Kościoła i związków wyznaniowych. W posiedzeniach Komitetu uczestniczą również obserwatorzy i osoby z głosem doradczym bez prawa do głosowania, reprezentujący m.in. Komisję Europejską, Urząd Kontroli Skarbowej, Związek Miast Polskich, Związek Gmin Polskich, Związek Powiatów Polskich, Związek Województw Rzeczypospolitej Polskiej, Unię Miasteczek Polskich, Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Realizacja zasady partnerstwa na poziomie monitorowania to także udostępnianie wszelkich informacji dot. Komitetu Monitorującego na stronie internetowej www.rpo-swietokrzyskie.pl, w tym m.in. Skład, Obserwatorzy i Regulamin prac KM RPOWŚ, Uchwały Zarządu dot. KM RPOWŚ, dokumentacja posiedzeń KM RPOWŚ zawierająca uchwały, protokoły, prezentacje i inne materiały ze spotkań. Etap ewaluacji Na etapie ewaluacji realizacja zasady partnerstwa w okresie sprawozdawczym polegała na umieszczaniu na stronie internetowej www.rpo-swietokrzyskie.pl raportów ze wszystkich realizowanych w ramach RPOWŚ 2007-2013 badań ewaluacyjnych i umożliwianiu przez to udziału partnerów społeczno-gospodarczych, władz samorządowych i organizacji pozarządowych w analizie ewaluacji dotyczących realizacji programu. 62

Zadania z zakresu ewaluacji w ramach IZ RPOWŚ 2007-2013 wykonuje Jednostka Ewaluacyjna. W działanie tej jednostki zaangażowane są osoby zarówno z Instytucji Zarządzającej, jak również spoza IZ, dla zachowania bezstronności. Jednostka wykonuje swoje zadania zgodnie z Planem ewaluacji RPOWŚ oraz przygotowanymi corocznie Okresowymi Planami Ewaluacji. Dokumenty te, po konsultacji z IZ RPOWŚ 2007-2013, Grupą Sterującą Ewaluacją oraz Krajową Jednostką Oceny, przekazywane są na ręce Komitetu Monitorującego RPOWŚ 2007-2013. W okresie sprawozdawczym zgodnie z Okresowym Planem Ewaluacji na rok 2013 prowadzono dwa (z trzech zaplanowanych) badania ewaluacyjne: Ewaluacja ex-ante Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020. Głównym zadaniem ewaluacji ex-ante jest ocena przyjętej w ramach programu logiki interwencji oraz odpowiedź czy planowane do realizacji interwencje publiczne znajdują uzasadnienie społeczno-ekonomiczne, a także czy ich realizacja przyczyni się do osiągnięcia pożądanych celów rozwojowych oraz zaspokojenia potrzeb i rozwiązania zdiagnozowanych problemów społecznoekonomicznych. Ocena możliwości wykorzystania środków UE z zakresu energetyki odnawialnej i efektywności energetycznej dostępnych dla podmiotów z województwa świętokrzyskiego w ramach programów operacyjnych 2014-2020. Celem badania była ocena wykorzystania przez beneficjentów z województwa świętokrzyskiego wsparcia w zakresie efektywności energetycznej oraz wykorzystania energii odnawialnej w ramach RPOWŚ 2007-2013 oraz programów krajowych 2007-2013, ocena zdolności finansowej potencjalnych beneficjentów do realizacji projektów, oraz analiza zakresu i skali interwencji, przewidzianej w poszczególnych programach operacyjnych. Z uwagi na to, iż raporty z ww. badań wpłynęły do IZ w I kwartale 2014 r. dlatego też rekomendacje z badań oraz ocena ich użyteczności zostaną przekazane w sprawozdaniu za 2014 rok. Trzecie zaplanowane badanie ewaluacyjne dot. oceny potencjału uczestników regionalnego systemu innowacji do realizacji projektów proinnowacyjnych w PO w latach 2014-2020, nie znalazło uzasadnienia z uwagi na fakt, iż w ramach aktualizacji Regionalnej Strategii Innowacji zakończonej w I kwartale 2014 r., dokonano m.in. zbadania potencjału uczestników regionalnego systemu innowacji w ww. zakresie. Dodatkowo pod koniec 2013 r. została wszczęta procedura w zakresie wyłonienia wykonawcy polegającego na opracowaniu koncepcji i wykonaniu Prognozy Oddziaływania na Środowisko projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020. Podstawowym narzędziem stosowania zasady partnerstwa na etapie wdrażania i monitorowania Programu w latach 2014-2020 ma być Komitet Monitorujący. Uwzględniając zasadę partnerstwa w składzie Komitetu należy zapewnić uczestnictwo stronie rządowej, samorządowej oraz partnerom społecznym i gospodarczym, w tym partnerom 63

zajmującym się zagadnieniami środowiska naturalnego oraz wspierania równości szans kobiet i mężczyzn. Przy powoływaniu członków Komitetu należy mieć na uwadze dążenie do zrównoważonego udziału strony rządowej, samorządowej oraz partnerów społecznych i gospodarczych oraz jak najwyższej efektywności i jakości ich pracy. 2.3. Napotkane znaczące problemy oraz podjęte środki zaradcze W 2013 roku Instytucja Zarządzająca RPOWŚ podczas realizacji Programu nie napotkała znaczących problemów, w związku z tym nie zostały podjęte żadne środki zaradcze. 2.4. Zmiany w kontekście realizacji programów operacyjnych (w stosownych przypadkach) SYTUACJA SPOŁECZNO-GOSPODARCZA W 2012 ROKU (ŹRÓDŁO KOMUNIKAT O SYTUACJI SPOŁECZNO GOSPODARCZEJ W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM Z DNIA 30 STYCZNIA 2014 ROKU WYDANY PRZEZ URZĄD STATYSTYCZNY W KIELCACH) Rynek Pracy W grudniu 2013 r. warunki na rynku pracy w województwie świętokrzyskim nadal kształtowały się niekorzystnie. W przeciwieństwie do grudnia 2012 r. zaobserwowano spadek przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw. Największy spadek przeciętnego zatrudnienia w skali roku odnotowano w budownictwie (o 5,5%). Mniej osób zatrudniono również w przemyśle (o 0,5%). W pozostałych sekcjach poziom przeciętnego zatrudnienia ukształtował się na poziomie wyższym niż przed rokiem. W największym stopniu zwiększył się w transporcie i gospodarce magazynowej (o 5,4%) oraz informacji i komunikacji (o 5,3%). Najmniejsze tempo wzrostu przeciętnego zatrudnienia odnotowano w handlu; naprawie pojazdów samochodowych (o 0,1%). Przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw kształtowało się następująco: Wyszczególnienie XII 2013 I - XII 2013 64

w tys. XII 2012 = 100 w tys. I - XII 2012 = 100 Ogółem 114,3 99,7 115,9 98,9 w tym: Przemysł. 59,8 99,5 60,1 99,1 w tym: przetwórstwo przemysłowe 52,6 99,9 52,8 99,3 Budownictwo. 12,0 94,5 12,1 88,8 Handel; naprawa pojazdów samochodowych (*) 23,6 100,1 24,2 101,4 Transport i gospodarka magazynowa... 6,0 105,4 6,2 99,6 Zakwaterowanie i gastronomia (*)... 1,9 103,2 2,0 104,4 Informacja i komunikacja.. 0,8 105,3 0,8 101,4 Obsługa rynku nieruchomości (*)... 2,0 101,3 2,0 100,0 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna. 2,1 102,1 2,2 105,0 Administrowanie i działalność wspierająca (*).. 3,3 103,4 3,4 108,2 (*) Nie obejmuje działów: Badania naukowe i prace rozwojowe oraz działalność weterynaryjna Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach W okresie styczeń grudzień 2013 r. w regionie przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 115,9 tys. osób i w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku zmniejszyło się o 1,1% (przed rokiem wzrost wyniósł 0,5%). W kraju przeciętne zatrudnienie w sektorze przedsiębiorstw spadło o1,0% (w 2012 r. wzrosło o 1,0%). Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach Stopa bezrobocia rejestrowanego osiągnęła poziom wyższy niż przed rokiem i wyniosła 16,5%, wobec 16,0% w 2013 r. Na koniec grudnia 2013 r. liczba bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy wyniosła 90,1 tys. osób i była większa o 2,5% (tj. o 2,2 tys. osób) niż w listopadzie 2013 r. oraz o 3,9% 65

(tj. o 3,4 tys. osób) większa niż rok wcześniej. Kobiety stanowiły 48,6% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych, tj. o 0,5 p. proc. mniej niż przed rokiem. Liczba bezrobotnych i stopa bezrobocia kształtowały się następująco: Wyszczególnienie XII 2012 Bezrobotni zarejestrowani (stan w końcu miesiąca) w tys.... 86,7 87,9 90,1 Bezrobotni nowo zarejestrowani (w ciągu miesiąca) w tys.. 10,3 8,9 8,7 Bezrobotni wyrejestrowani (w ciągu miesiąca) w tys.. 6,2 6,7 6,5 Stopa bezrobocia rejestrowanego (stan w końcu miesiąca) w %... 16,0 16,1 16,5 Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach. XI 2013 XII Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach Województwo świętokrzyskie należy do grupy województw o wysokiej stopie bezrobocia plasując się na 13 lokacie w kraju. W regionie występuje zróżnicowanie terytorialne natężenia bezrobocia. W grudniu 2013 r. do powiatów o najwyższej stopie bezrobocia nadal należały powiaty: skarżyski (27,4% podobnie, jak przed rokiem) i konecki (23,9%, wobec 22,6%), a o najniższej buski (9,5% wobec 9,1%) i pińczowski (10,4% wobec 9,8%). W porównaniu do analogicznego okresu 2012 r. w jedenastu powiatach stopa bezrobocia wzrosła, przy czym w największym stopniu w powiatach: koneckim (o 1,3 p. proc. do 23,9%), jędrzejowskim (o 1,2 p. proc. do 15,1%) i kazimierskim (o 1,0 p. proc. do 13,6%). Zmniejszyła się natomiast w powiatach: starachowickim (o 0,5 p. proc. do 18,3%) oraz staszowskim (o 0,1 p. proc. do 12,8%). W powiecie skarżyskim stopa bezrobocia pozostała na poziomie z roku ubiegłego. 66

Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach W 2013 r. w urzędach pracy zarejestrowało się 107,5 tys. osób wobec 101,9 tys. w 2012 r. Z liczby tej 88,7 tys. osób, tj. 82,6% zarejestrowało się po raz kolejny. Osoby zamieszkałe na wsi stanowiły 55,1% ogółu nowo rejestrujących się (w 2012 r. 53,5%). W 2013 r. z ewidencji urzędów pracy wyrejestrowano 104,1 tys. osób wobec 98,4 tys. w 2012 r. Główną przyczyną wyrejestrowania pozostało podejmowanie pracy, przy czym odsetek osób wyrejestrowanych z powodu podjęcia pracy zwiększył się w stosunku do 2012 r. z 42,8% do 45,2% (w tym pracy niesubsydiowanej z 35,7% do 38,8%). Jednocześnie odnotowano spadek udziału osób, które utraciły status bezrobotnego w wyniku nie potwierdzenia gotowości do podjęcia pracy z 22,5% do 21,0%. Na koniec 2013 r. bez prawa do zasiłku pozostawało 78,1 tys. bezrobotnych tj. 86,7% w liczbie bezrobotnych ogółem. W grudniu 2013 r. bezrobotni znajdujący się w szczególnej sytuacji na rynku pracy stanowili 91,3% ogółu bezrobotnych (o 1,0 p. proc więcej niż w 2012 r.). Ponad połowę (55,1%) tych osób stanowiły osoby długotrwale bezrobotne (wzrost o 2,0 p. proc. w stosunku do 2012 r.). W ujęciu rocznym zwiększyła się liczba osób bezrobotnych we wszystkich kategoriach osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy tj. długotrwale bezrobotnych, osób bez kwalifikacji zawodowych, samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia, niepełnosprawnych, do 25 roku życia, powyżej 50 lat, bez doświadczenia zawodowego, bez wykształcenia średniego, osób, które po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęły zatrudnienia oraz kobiet, które po urodzeniu dziecka nie podjęły zatrudnienia. 67

W największym stopniu zwiększyła się liczba osób bezrobotnych powyżej 50 lat (o 12,4%), osób bez kwalifikacji zawodowych (o 10,4%), osób samotnie wychowujących co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia (o 9,8%) oraz niepełnosprawnych (o 8,7%). Wybrane kategorie osób bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy kształtowały się następująco: Bezrobotni XII 2012 XI w % ogółem Do 25 roku życia. 20,8 20,4 20,0 Powyżej 50 roku życia... 20,6 22,2 22,3 Długotrwale (*)... 53,1 55,0 55,1 Bez kwalifikacji zawodowych 24,2 26,0 25,8 Bez doświadczenia zawodowego 29,0 29,5 28,9... Bez wykształcenia średniego... 49,3 48,6 49,1 Samotnie wychowujący co najmniej jedno dziecko w wieku do 18 roku życia. 2013 XII 6,4 6,8 6,8 Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia po urodzeniu dziecka. 10,8 11,0 10,8 Niepełnosprawni 5,0 5,3 5,2 Po odbyciu kary pozbawienia wolności nie podjęli zatrudnienia. 2,0 2,0 2,0 (*) Do długotrwale bezrobotnych zalicza się osoby pozostające w rejestrze powiatowego urzędu pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, z wyłączeniem okresów odbywania stażu i przygotowania zawodowego w miejscu pracy. Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach W 2013 r. liczba ofert pracy zgłoszonych przez zakłady do urzędów pracy wyniosła 27,4 tys., tj. o 1,2 tys. więcej niż w poprzednim roku. Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach 68

W 2013 r. z Funduszu Pracy wydatkowano 312 628 tys. zł wobec 286 500 tys. zł w analogicznym okresie 2012 r. Najwięcej środków przeznaczono na zasiłki dla bezrobotnych (47,0%) oraz na realizację programów na rzecz promocji zatrudnienia (47,6%). Wynagrodzenia W skali roku, w każdym miesiącu 2013 r., notowano wzrost przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń nominalnych w sektorze przedsiębiorstw, za wyjątkiem marca, w którym wynagrodzenia spadły o 2,7%. Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto w sektorze przedsiębiorstw kształtowały się następująco: Wyszczególnienie XII 2013 I - XII 2013 w zł XII 2012 = 100 w zł I - XII 2012 = 100 Ogółem. 3417,98 103,6 3194,24 101,1 w tym: Przemysł. w tym: 3513,93 103,6 3392,60 100,2 przetwórstwo przemysłowe. 3300,57 103,7 3261,93 100,4 Budownictwo.. 3414,85 103,9 3211,08 100,7 Handel; naprawa pojazdów samochodowych (*) 3074,57 104,8 2818,61 103,2 Transport i gospodarka magazynowa... 2835,54 109,0 2798,74 105,4 Zakwaterowanie i gastronomia (*).. 2449,27 107,3 2419,19 102,9 Informacja i komunikacja 4600,71 99,2 3652,74 98,8 Obsługa rynku nieruchomości (*). 4144,41 103,7 3641,26 105,0 Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (*).. 3426,76 91,2 3460,50 101,2 Administrowanie i działalność wspierająca (*) 2281,91 111,1 2202,68 107,6 (*) Nie obejmuje działów: Badania naukowe i prace rozwojowe oraz działalność weterynaryjna Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach 69

Przemysł i budownictwo W grudniu 2013 r. produkcja sprzedana przemysłu osiągnęła wartość (w cenach bieżących) 1 745,8 mln zł i była (w cenach stałych) wyższa o 11,0% niż przed rokiem, natomiast mniejsza o 15,8% niż przed miesiącem. Wyższy niż w analogicznym miesiącu 2012 r. poziom produkcji sprzedanej wystąpił w 19 działach przemysłu (spośród 29 występujących w województwie), niższy w 10. Uwzględniając działy o znaczącym udziale w produkcji sprzedanej przemysłu, najwyższy wzrost wystąpił w produkcji wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 23,0%). Znacznie też zwiększyła się produkcja artykułów spożywczych (o 18,8%). Po spadku w listopadzie ponownie zwiększyła się produkcja papieru i wyrobów z papieru (o 9,7%) oraz pojazdów samochodowych, przyczep i naczep o 8,6%. Gwałtownie natomiast zmniejszyła się dynamika produkcji wyrobów z drewna, korka, słomy i wikliny. Produkcja w tym dziale obniżyła się o 8,7%. Istotnie zmalała również produkcja wyrobów z metali o 21,8%. Dla całego 2013 r. produkcja sprzedana przemysłu wyniosła (w cenach bieżących) 22 893,1 mln zł i była (w cenach stałych) o 2,0% wyższa niż w analogicznym okresie 2012 r. W działach o znaczącym udziale w sprzedaży najwyższy wzrost wystąpił (pomimo znacznego spadku w grudniu) w produkcji wyrobów z drewna korka, słomy i wikliny (o 30,9%). Analogicznie jak w roku ubiegłym zwiększyła się również dynamika produkcji artykułów spożywczych (o 11,1%). Większa niż rok wcześniej była również produkcja wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych (o 4,6%) oraz produkcja maszyn i urządzeń (o 3,0%). Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach Dynamika (w cenach stałych) i struktura (w cenach bieżących) produkcji sprzedanej przemysłu kształtowały się następująco: 70

Wyszczególnienie XII 2013 I - XII 2013 analogiczny okres roku poprzedniego = 100 w odsetkach Ogółem. 111,0 102,0 100,0 w tym: Przetwórstwo przemysłowe. 108,8 103,0 83,2 w tym produkcja: artykułów spożywczych.. 118,8 111,1 14,7 wyrobów w drewna, korka słomy i wikliny 91,3 130,9 5,8 papieru i wyrobów z papieru... 109,7 98,1 3,1 wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych. 123,0 104,6 22,7 wyrobów z metali... 79,2 95,8 8,3 maszyn i urządzeń.. 119,9 103,0 4,6 pojazdów samochodowych, przyczep i naczep... 108,6 97,7 2,8 Dostawa wody; gospodarowanie ściekami i odpadami: rekultywacja.. 131,3 93,7 4,7 w tym: gospodarka odpadami; odzysk surowców.... 145,2 91,8 3,2 Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach Produkcja sprzedana budownictwa (w cenach bieżących) w grudniu 2013 r. wyniosła 604,4 mln zł i była o 4,9% wyższa niż przed rokiem. Produkcja budowlano montażowa (w cenach bieżących) w grudniu 2013 r. osiągnęła poziom 311,6 mln zł i stanowiła 51,6% ogółu produkcji sprzedanej budownictwa. W stosunku do listopada 2013 r. produkcja budowlano-montażowa wzrosła o 37,0%, a w odniesieniu do grudnia 2012 r. o 1,0%. Wzrost produkcji budowlano montażowej w skali roku odnotowano jedynie w podmiotach prowadzących działalność związaną głównie z budową budynków. W całym 2013 r. utrzymał się spadek produkcji budowlano montażowej. Produkcja ukształtowała się na poziomie 2 362,9 mln zł, tj. o 21,8% niższym od notowanego przed rokiem. Mniejszą produkcję odnotowano we wszystkich działach. Dynamika i struktura produkcji budowlano montażowej (w cenach bieżących) kształtowały się następująco: Wyszczególnienie XII 2013 I - XII 2013 analogiczny okres roku poprzedniego = 100 w odsetkach Ogółem. 101,0 78,2 100,0 Budowa budynków. 114,0 92,0 36,5 Budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej... 97,9 77,8 34,4 Roboty budowlane specjalistyczne 93,7 66,1 29,1 71

Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach Budownictwo mieszkaniowe W grudniu 2013 r. w porównaniu z grudniem 2012 r. zwiększyła się liczba mieszkań oddanych do użytkowania (o 12,0%) a także liczba mieszkań na realizację których wydano pozwolenia (o 47,3%), natomiast spadła liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto (o 69,4%). W okresie styczeń grudzień 2013 r. oddano do użytkowania 2 786 mieszkań, tj. o 10,0% mniej niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Spadek liczby zrealizowanych mieszkań odnotowano w zarówno w budownictwie indywidualnym jak i przeznaczonym na sprzedaż lub wynajem. Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach Przeciętna powierzchnia mieszkania oddanego do użytkowania w okresie dwunastu miesięcy 2013 r. wyniosła 119,7 m2 i była o 9,2 m2 większa niż mieszkania oddanego w analogicznym okresie poprzedniego roku. Wzrost przeciętnej powierzchni mieszkania oddanego do użytkowania odnotowano w budownictwie indywidualnym (o 5,7 m2) oraz w komunalnym (o 4,0 m2). Spadek przeciętnej powierzchni mieszkania odnotowano w budownictwie indywidualnym, przeznaczonym na sprzedaż lub wynajem (o 2,6 m2). Najwięcej mieszkań przekazano do użytkowania w m. Kielce (568) oraz w powiecie kieleckim (704). Najmniej wybudowano w powiecie kazimierskim 42. Mieszkania o największej powierzchni użytkowej powstały w powiecie kazimierskim (176,3 m2). Najmniejsze (poniżej 100 m2) wybudowano w m. Kielce (72,8 m2) oraz powiecie pińczowskim (90,5 m2). 72

Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach Rynek wewnętrzny W grudniu 2013 r. (w ujęciu rocznym) nastąpił wzrost (w cenach bieżących) zarówno sprzedaży detalicznej (o 16,8%), jak i sprzedaży hurtowej (o 18,4%). W odniesieniu do grudnia 2012 r. wśród grup podmiotów handlowych i niehandlowych o znaczącym udziale w sprzedaży detalicznej, większą niż przed rokiem sprzedaż odnotowano w grupach: meble, RTV, AGD (o 63,0%), farmaceutyki, kosmetyki, sprzęt ortopedyczny (o 19,2%), paliwa (o 13,1%) oraz pojazdy samochodowe, motocykle, części (o 9,6%). Spadek wartości sprzedaży zanotowano w grupach: prasa, książki, pozostała sprzedaż w wyspecjalizowanych sklepach (spadek o 7,3%), żywność, napoje i wyroby tytoniowe (spadek o 2,5%), oraz pozostałe (spadek o 1,1%). Dynamika i struktura sprzedaży detalicznej (w cenach bieżących) kształtowały się następująco: Wyszczególnienie XII 2013 I - XII 2013 analogiczny okres roku poprzedniego = 100 w odsetkach Ogółem(*)... 116,8 107,6 100,0 w tym: Pojazdy samochodowe, motocykle, części 109,6 92,6 3,8 Paliwa. 113,1 100,4 9,6 Żywność, napoje i wyroby tytoniowe. 97,5 98,4 21,1 Pozostała sprzedaż detaliczna w niewyspecjalizowanych sklepach 61,2 75,8 1,9 73

Farmaceutyki, kosmetyki, sprzęt ortopedyczny.. 119,2 129,2 5,0 Włókno, odzież, obuwie. 148,9 126,4 1,3 Meble, RTV, AGD.... 163,0 153,9 22,1 Prasa, książki, pozostała sprzedaż w wyspecjalizowanych sklepach.. 92,7 92,1 15,9 Pozostałe.. 98,9 100,8 19,0 (*) Grupowania przedsiębiorstw dokonano na podstawie Polskiej Klasyfikacji Działalności PKD 2007, zaliczając przedsiębiorstwo do określonej kategorii według przeważającego rodzaju działalności, zgodnie z aktualnym w omawianym okresie stanem organizacyjnym. Odnotowane zmiany (wzrost/spadek) sprzedaży detalicznej w poszczególnych grupach rodzajów działalności przedsiębiorstw mogą zatem również wynikać ze zmiany przeważającego rodzaju działalności przedsiębiorstwa oraz zmian organizacyjnych. Nie ma to wpływu na dynamikę sprzedaży detalicznej ogółem. Źródło: komunikat o sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie świętokrzyskim z dnia 30 stycznia 2014 roku wydany przez Urząd Statystyczny w Kielcach. W ujęciu rocznym (dwanaście miesięcy 2013 r.) w porównaniu z analogicznym okresem roku 2012 wzrósł zarówno poziom sprzedaży detalicznej (o 7,6 %) jak i hurtowej, przy czym w przedsiębiorstwach handlowych o 3% a w przedsiębiorstwach hurtowych o 1,2%. Podsumowanie Grudzień 2013 r. był kolejnym miesiącem ze spadkiem przeciętnego zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw w skali roku (o 0,3%), podczas gdy przed rokiem odnotowano jego wzrost (o 0,2%). W okresie styczeń grudzień 2013 r. zatrudniono mniej o 1,1% osób (rok wcześniej więcej o 0,5%). W 2013 r. nastąpił wzrost stopy bezrobocia rejestrowanego, które na 31 XII 2013 r. wyniosło 16,5% i było wyższe zarówno od stopy bezrobocia rejestrowanego przed miesiącem (o 0,4 p. proc.) jak i przed rokiem (o 0,5 p. proc.). W 2013 r. poprawiły się warunki płacowe w sektorze przedsiębiorstw, ale ich wzrost był znacznie niższy niż przed rokiem (1,1% wobec 4,5%). Niemniej jednak grudzień 2013 r. był miesiącem z jednym z najwyższych wzrostów w skali roku 3,6% (wobec 2,5 % w grudniu 2012 r.). Wyższy wynik odnotowano jedynie w lipcu (o 4,4%). W grudniu 2013 r. ceny większości artykułów żywnościowych były wyższe niż przed rokiem. Podobnie jak listopadzie odnotowano wzrost cen detalicznych warzyw i owoców oraz serów. Wzrosły też koszty utrzymania mieszkania. Więcej płacono za towary i usługi związane z kulturą, jak również ze zdrowiem. W grudniu 2013 r. ceny skupu większości produktów rolnych na rynku rolnym były wyższe niż przed rokiem. Wyjątek stanowiły pszenica oraz żywiec wołowy i wieprzowy. Na targowiskach natomiast potaniały zboża, a podrożały ziemniaki i żywiec wieprzowy.na przestrzeni całego 2013 r., w porównaniu z analogicznym okresem ub. roku, odnotowano spadek cen zbóż (oprócz pszenicy na targowiskach) oraz żywca wieprzowego i wołowego. W tym samym okresie wzrosły ceny ziemniaków, żywca drobiowego i mleka. W grudniu 2013 r. nastąpił wzrost produkcji sprzedanej przemysłu, która w skali roku zwiększyła się o 11,0%, podczas gdy przed rokiem odnotowano jej spadek o 13,0%. Na przestrzeni roku przekroczyła ona poziom z roku poprzedniego o 2,0%. 74

W ujęciu rocznym produkcja budowlano-montażowa zwiększyła się o 1,0% wobec spadku o 6,6% w grudniu 2012 r. W okresie styczeń-grudzień 2013 r. produkcja budowlano-montażowa zmalała o 21,8%. Według wstępnych danych w grudniu 2013 r. do użytkowania przekazano 401 mieszkań, tj. o 12,0% więcej niż przed rokiem, podczas gdy liczba mieszkań przekazana w całym 2013 r. (2 786) była o 10,0% mniejsza niż w 2012 r. (w 2012 r. w relacji do 2011 r. odnotowano wzrost na poziomie 4,5%). W grudniu 2013 r. sprzedaż detaliczna wzrosła w skali roku o 16,8% (przed rokiem odnotowano spadek o 3,1%). Z kolei sprzedaż hurtowa była o 18,4% wyższa niż osiągnięta w grudniu 2012 r., podczas gdy przed rokiem odnotowano jej spadek o 20,8%. W 2013 r. sprzedaż detaliczna wzrosła w skali roku w większym stopniu niż w analogicznym okresie 2012 r. (7,6% wobec 2,7%), natomiast sprzedaż hurtowa zwiększyła się o 3,0% wobec odnotowanego w 2012 r. spadku o 9,5%. W kontekście przygotowań do okresu programowania Unii Europejskiej obejmującego lata 2014 2020 oraz w celu wypełnienia obowiązków wynikających z krajowych zasad prowadzenia polityki rozwoju, a także przeciwdziałania negatywnym tendencjom obserwowanym w regionie, podjęto próbę opracowania bądź aktualizacji regionalnych dokumentów strategicznych w tym, głównego dokumentu określającego kierunki rozwoju społeczno gospodarczego jakim jest Strategia Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do roku 2020. Poza Strategią Rozwoju Województwa dokonano również przeglądu i aktualizacji Regionalnej Strategii Innowacji Województwa Świętokrzyskiego (RIS 3) oraz Planu Zagospodarowania Województwa Świętokrzyskiego. Konstruując zapisy nowego Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014 2020 Instytucja Zarządzająca dokonała szczegółowej analizy sytuacji społeczno gospodarczej w regionie, tak aby interwencja Programu z jednej strony przyczyniała się do niwelowana występujących w regionie negatywnych zjawisk, a z drugiej wspierała budowanie potencjałów. Znalazło to odzwierciedlenie w zapisach projektu RPOWŚ 2014 2020 (wersja 4.0), w którym silnie została zaakcentowana koncentracja terytorialna planowanego wsparcia oraz podkreślony został pro gospodarczy i pro przedsiębiorczy charakter Programu. Zgodnie z powyższym na realizację działań bezpośrednio związanych z przedsiębiorczością w ramach Programu przeznaczono ponad 299 mln EUR, tj. prawie 22% alokacji RPOWŚ 2014 2020. W tym w ramach osi priorytetowej 1. Innowacje i nauka kwotę 40 902 371,00 EUR (EFRR) priorytet inwestycyjny 1.2; w ramach osi priorytetowej 2. Konkurencyjna gospodarka kwotę 117 247 193,00 EUR (EFRR) priorytety inwestycyjne 2.2, 3.1, 32, 3.3, 3.4; w ramach osi priorytetowej 3. Efektywna i zielona energia kwotę 20 453 874,00 EUR (EFRR) w ramach priorytetu inwestycyjnego 4.2 oraz w ramach osi priorytetowej 10. Otwarty rynek pracy kwotę 60 468 935,00 EUR (EFS) priorytet inwestycyjny 8.7. Ponadto wsparcie przedsiębiorczości (w zakresie przedsiębiorczości społecznej) przewidziane zostało w ramach priorytetu inwestycyjnego 9.8, osi priorytetowej 9. Włączenie społeczne i walka z ubóstwem. 75

2.5. Zasadnicze modyfikacje na mocy art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006 (w stosownych przypadkach) W okresie sprawozdawczym zidentyfikowano dwa projekty w których Beneficjenci dokonali zasadniczych modyfikacji na mocy art. 57 rozporządzenia (WE) nr 1083/2006. 1. RPSW.01.01.00-26-123/09 Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstwa poprzez zakup zaawansowanych technologicznie środków trwałych realizowanego w ramach Działania 1.1. w toku kontroli trwałości projektu stwierdzono, że realizowany jest przez inny podmiot niż ten, z którym podpisana została umowa o dofinansowanie. Podczas kontroli przedstawiono aneks nr 2 do umowy spółki cywilnej z dnia 31.08.2012 r., z którego treści wynika że z dniem 01.09.2012 r. ze spółki wystąpiła Pani Halina Gorzelak. Oznacza to, że Beneficjent złamał 2 umowy nr UDA-RPSW.01.01.00-26-123/09-00 (wraz z późn. zm.) o dofinansowanie projektu. Beneficjent złożył dodatkowe wyjaśnienia, na podstawie których stwierdzono, że pomimo zmiany charakteru własności elementów infrastruktury Projektu, nie wystąpiła w nim znacząca modyfikacja, tj. modyfikacja powodująca uzyskanie nieuzasadnionej korzyści. Zachowano cele oraz utrzymano wskaźniki realizacji projektu. Nie wyciągano żadnych konsekwencji finansowych w stosunku do Beneficjenta. 2. RPSW.01.01.00-26-230/10 Innowacyjne formy zabiegów w medycynie estetycznej i kosmetologii w firmie re vitae Centrum Medycyny Estetycznej i Kosmetologii s.c. realizowanego w ramach Działania 1.1 stwierdzono, że Beneficjent zaprzestał prowadzenia działalności związanej z projektem w lokalu przy ulicy Klonowej 55/33 w Kielcach, tym samym nie zachował trwałości projektu w zakresie utrzymania wyremontowanego lokalu w okresie trzech lat od zakończenia realizacji projektu. Główna siedziba Beneficjenta w Kielcach została przeniesiona do lokalu na ulicy Wojska Polskiego. Cel i charakter Projektu został zachowany. W wyniku kontroli trwałości za niekwalifikowalne uznano wydatki poniesione przez Beneficjenta na remont pierwotnie zajmowanego na potrzeby realizacji Projektu lokalu (791,76 EUR). Wkład publiczny 356,29 EUR, w tym wkład UE 302,85 EUR. Odzyskano całą kwotę zwrotu. 2.6. Komplementarność z innymi instrumentami Wstęp Komplementarność pomocy udzielanej w ramach RPOWŚ 2007-2013 z pomocą udzielaną w ramach innych programów operacyjnych wynika z art. 9 rozporządzenia nr 1083/2006 i została ujęta już w samym Programie, w którym jest mowa, iż Działania w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego są komplementarne do: Działań w ramach PO IG w szczególności w zakresie: inwestycji w innowacje, badań i rozwoju nowoczesnych technologii, przedsiębiorczości, społeczeństwa informacyjnego; Działań w ramach PO IŚ w szczególności w zakresie: transportu, środowiska, energetyki, infrastruktury społecznej; 76

Działań w ramach PO RPW - w szczególności w zakresie: infrastruktury drogowej, instytucji otoczenia biznesu, szkolnictwa wyższego oraz infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. W samym Programie zawarto też odniesienie do komplementarności z EFS: Przedsięwzięcia realizowane ze środków EFRR i Funduszu Spójności przyczyniać się będą do sprawnej i efektywnej realizacji celów PO KL, finansowanego z EFS. Różnorodne wparcie w zakresie zasobów ludzkich w ramach PO KL, w połączeniu z efektami inwestycji infrastrukturalnych, umożliwią szybsze osiągnięcie celów spójności społecznej, gospodarczej i terytorialnej oraz działaniami finansowanymi z EFRROW i EFR: Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 będzie, w synergiczny sposób z programami współfinansowanymi z EFRROW i EFR, wspierał wspólne obszary interwencji skierowane na rozwój obszarów wiejskich i zależnych od rybactwa, takie jak np.: rozwój infrastruktury ochrony środowiska, rozwój infrastruktury społecznej, wspieranie przedsiębiorczości. Komplementarność została również wskazana w Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowych RPOWŚ 2007 2013, z opisaniem jej zakresu przy każdym Działaniu. Na przykład przy Działania 2.1. Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój komplementarność z innymi działaniami i priorytetami określono w sposób następujący: Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka 2007 2013 Oś priorytetowa 1. Badania i rozwój nowoczesnych technologii, Działanie 1.1. Wsparcie badań naukowych dla budowy gospodarki opartej na wiedzy, Oś priorytetowa 2. Infrastruktura sfery B+R, Działanie 2.1. Rozwój ośrodków o wysokim potencjale badawczym, Oś priorytetowa 4. Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia, Działanie 4.2 Stymulowanie działalności B+R przedsiębiorstw oraz wsparcie w zakresie wzornictwa przemysłowego, Działanie 4.4 Nowe inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym, Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko 2007 2013 (projekt) Priorytet XIV Infrastruktura szkolnictwa wyższego, Działanie 14.1 Infrastruktura szkolnictwa wyższego; Program Operacyjny Kapitał Ludzki Priorytet IV Szkolnictwo wyższe i nauka, Działanie 4.2. Rozwój kwalifikacji kadr systemu B+R i wzrost świadomości roli nauki w rozwoju gospodarczym, Priorytet VIII Regionalne kadry gospodarki, Działanie 8.2. Transfer wiedzy, Poddzialanie 8.2.1 Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw. 2.6.1. Wpływ działalności KM/PKM, Instytucji i Grup na zapewnienie koordynacji i komplementarności wsparcia Komitet Koordynacyjny NSRO Komitet Koordynacyjny NSRO 2007-2013 zapewnia koordynację pomiędzy instrumentami finansowymi UE Polityki Spójności, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej (EFRR, EFS, FS, EFRROW, EFR) na poziomie krajowym. 77

Grupa robocza ds. koordynacji i komplementarności Podstawę prawną powołania i działalności Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności w ramach Komitetu Koordynacyjnego NSRO na lata 2007-2013 stanowi uchwała nr 26 Komitetu Koordynacyjnego Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 z dnia 17.12.2008 r. w sprawie powołania Grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności. Zgodnie z nią do zadań Grupy należy: koordynacja działań realizowanych w ramach programów operacyjnych na lata 2007-2013 dofinansowanych ze środków polityki spójności, Wspólnej Polityki Rolnej, Wspólnej Polityki Rybackiej oraz działań finansowanych ze środków krajowych w ramach polityki rozwoju; monitorowanie komplementarności wdrażania działań poszczególnych programów operacyjnych w ramach NSRO, Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej w obszarach interwencji dotyczących m.in. przedsiębiorczości, innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw, społeczeństwa obywatelskiego, społeczeństwa informacyjnego, środowiska, rozwoju zasobów ludzkich, zatrudnienia, transportu, kultury, turystyki, B+R, rozwoju obszarów wiejskich; wypracowywanie propozycji rozwiązań służących zapewnieniu komplementarności projektów finansowanych ze środków funduszy UE, w tym poprawie sposobów wdrażania wybranych obszarów strategicznych; analiza kwestii o charakterze horyzontalnym w ramach NSRO i opracowywanie spójnych propozycji rozwiązań do zastosowania w systemie realizacji NSRO; przedkładanie KK NSRO rekomendacji służących optymalizacji efektywności polityki spójności w Polsce na poziomie operacyjnym. 2.6.2. Informacje na temat stosowanych mechanizmów i narzędzi służących zapewnieniu koordynacji i komplementarności wsparcia oraz ich oceny Kryterium komplementarności w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, jako jedno z kryterium wyboru projektów, które jest punktowane na etapie oceny merytoryczno-technicznej, dla zdecydowanej większości Działań. Poza nawiasem znalazły się projekty realizowane przez przedsiębiorców. Komplementarność w ramach tych inwestycji jest fasadowa (sztuczna). Ponadto IZ stosuje mechanizmy, które są spójne z rekomendacjami horyzontalnymi dla instytucji zaangażowanych we wdrażanie i koordynację PO/RPO w ramach NSRO 2007-2013 w zakresie koordynacji i komplementarności podejmowanych działań: a) Wspólna realizacja inwestycji przez kilka podmiotów: Lidera i Partnerów projektu; b) Lista projektów kluczowych możliwość zgłaszania przez różne środowiska propozycji projektów do Indykatywnego Wykazu Indywidualnych Projektów Kluczowych, co sprzyjać ma wyborowi projektów w jak największym stopniu rozwiązujących zidentyfikowane w regionie problemy, przynoszące jak największą wartość dodaną; c) Uwzględnianie podczas oceny projektów informacji nt. komplementarności projektu z innymi przedsięwzięciami; 78

d) Podejmowanie przez Instytucję Zarządzającą RPOWŚ 2007-2013 i inne instytucje odpowiedzialne za realizację programów operacyjnych, działań informacyjnych i promocyjnych dot. tematyki komplementarności oraz korzyści płynących z komplementarności projektów; e) Upowszechnienie wiedzy nt. projektów realizowanych na danym obszarze, bądź podobnych tematycznie, poprzez funkcjonowanie portali internetowych, poświęconych regionalnym oraz krajowym mapom dotacji; f) Zapisy w dokumentach Programowych dotyczące zgodności projektów wybieranych do dofinansowania z zapisami Linii Demarkacyjnej przyjętej przez KK NSRO; g) Koordynacja terminów ogłaszanych konkursów w ramach podobnych obszarów wsparcia w ramach RPOWŚ 2007-2013, oraz pomiędzy RPOWŚ 2007-2013 i innymi programami operacyjnymi (Działanie 4.1 i 4.2, Działanie 3.1 i 3.2 oraz Działanie 6.1 i Działanie 6.2). 2.6.3. Cross-financing W RPOWŚ 2007-2013 nie przewidziano zastosowania mechanizmu cross financingu. 2.6.4. Koordynacja i komplementarność jako przedmiot badań ewaluacyjnych W ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, w 2013 roku nie przeprowadzono badania ewaluacyjnego w zakresie koordynacji i komplementarności. W 2014 roku również nie przewidziano przeprowadzenia badania w tym obszarze. 2.6.5. Przykłady projektów komplementarnych Przykłady projektów komplementarnych przedstawiono w Załączniku Tabele 10. Przykłady projektów komplementarnych. 2.6.6. Mechanizmy unikania podwójnego finansowania działań realizowanych w ramach polityki spójności z działaniami realizowanymi w ramach Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej Instytucja Zarządzająca RPOWŚ 2007-2013 za pomocą ww. wymienionych narzędzi oraz za pomocą aktualizowanej linii demarkacyjnej zapewnia oraz monitoruje implementację RPOWŚ 2007-2013 w sposób przejrzysty, zapewniający brak podwójnego finansowania tego samego kosztu kwalifikowalnego na różnych poziomach NSRO. Zmiany w linii demarkacyjnej w 2013 r. nie implementowały za sobą zmian w zakresie RPOWŚ 2007-2013. Nie było problemów i błędów w interpretacji zapisów przedmiotowego dokumentu przez Wnioskodawców oraz IZ RPOWŚ 2007-2103. Oświadczenie Wnioskodawcy we wniosku o dofinansowanie dla Działania 1.2 Powiązania kooperacyjne przedsiębiorstw: Oświadczam, że zakres rzeczowy niniejszego projektu nie był i nie będzie współfinansowany z innych programów operacyjnych Unii Europejskiej oraz że wydatki współfinansowane ze środków EFRR w ramach RPOWŚ na lata 2007-2013 nie były i nie będą współfinansowane przy pomocy innych wspólnotowych instrumentów finansowych zgodnie z art. 54 ust. 3 lit. 79

b i ust. 5 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999. We Wniosku o dofinansowanie realizacji projektu w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007 2013 dla Beneficjentów spoza sektora przedsiębiorców w pkt. H. znajdują się Oświadczenia wnioskodawcy, w ppkt. drugim beneficjent Oświadcza, że zakres rzeczowy niniejszego projektu nie został objęty dofinansowaniem z innych programów operacyjnych w ramach Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia na lata 2007-2015. Kontrole krzyżowe w ramach RPOWŚ 2007-2013 były prowadzone na fakturach VAT lub innych równoważnych dokumentach księgowych, które stanowiły podstawę do refundacji faktycznie poniesionych kosztów. Dokumenty te zostawały opieczętowane i stosownie opisane przez Beneficjentów jako dokumenty księgowe objęte refundacją w ramach RPOWS 2007-2013. Przedstawiciel lub stały zastępca IZ RPOWŚ 2007-2013 brał udział w posiedzeniach grupy roboczej ds. koordynacji i komplementarności oraz w posiedzeniach Komitetów Koordynacyjnych NSRO. 2.6.7. Kontrole krzyżowe programu Kontrole krzyżowe realizowane są zgodnie z procedurą zawartą w Rocznym Planie Kontroli: Oddział Rozliczeń i Monitorowania RPOWŚ przeprowadza kontrole krzyżowe programu oraz kontrole krzyżowe horyzontalne z projektami PROW 2007 2013 i PO RYBY na dokumentach załączonych do wniosków o płatność, których celem jest wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków w ramach RPOWŚ 2007 2013 natomiast Oddział Kontroli przeprowadza kontrole krzyżowe horyzontalne z projektami PROW 2007 2013 i PO RYBY na miejscu i na dokumentach w siedzibie Beneficjenta i/lub miejscu realizacji projektu. Kontrole krzyżowe programu prowadzone są z wykorzystaniem danych zawartych w KSI SIMIK 07-13. Identyfikacja beneficjentów realizujących więcej niż jeden projekt w ramach RPOWŚ 2007-2013 dokonywana jest w oparciu o Numer Identyfikacji Podatkowej (NIP). Kontrole krzyżowe horyzontalne z projektami PROW 2007-2013 i PO RYBY prowadzone są z wykorzystaniem danych dostępnych w systemie OFSA oraz aplikacji RYBY 2007 13, do których dostęp mają Kierownicy: Oddziału Kontroli oraz Oddziału Rozliczeń i Monitorowania RPOWŚ, oraz przy wykorzystaniu danych nierejestrowanych w OFSA PROW, a przekazywanych IZ RPOWŚ w każdym miesiącu przez IK RPO na zewnętrznych nośnikach danych. Dla zapewnienia kontroli krzyżowej horyzontalnej, mającej na celu wykrywanie i eliminowanie podwójnego finansowania wydatków na podstawie dokumentów finansowoksięgowych przedkładanych równolegle w ramach RPOWŚ 2007 2013 i PROW 07-13 lub PO RYBY 2007 2013, Oddział Kontroli zapewnia sprawdzanie w trakcie kontroli na 80

miejscu występowania na oryginałach faktur (lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej) adnotacji instytucji wdrażających PROW 07-13 o treści: Przedstawiono do refundacji w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz adnotacji instytucji wdrażającej PO RYBY 2007 2013 o treści: Przedstawiono do refundacji w ramach Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013. Adnotacje te potwierdzają fakt przedłożenia faktur do refundacji w ramach PROW 07-13 lub PO RYBY 2007 2013, w związku z czym zespół kontrolny w ramach czynności kontrolnych ustala czy wydatki zostały zrefundowane. Jednocześnie prowadzona jest szczegółowa weryfikacja duplikatów faktur lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej w celu stwierdzenia faktu, czy oryginał dokumentu nie posłużył rozliczeniu wydatków w jednym programie a duplikat w innym. W przypadku, kiedy Oddział Kontroli nie przeprowadza kontroli na zakończenie na miejscu realizacji projektu (w przypadku kontroli na próbie projektów) weryfikacja takiego projektu pod kątem kontroli krzyżowej z PROW i PO RYBY 2007 2013 następuje za pomocą danych dostępnych w systemie OFSA i aplikacji RYBY 2007 13 oraz danych przekazywanych przez IK RPO na zewnętrznych nośnikach danych, jeżeli zidentyfikowany na podstawie numeru NIP Beneficjent realizuje projekt w ramach PROW lub PO RYBY dokonywane jest porównanie zestawień dokumentów księgowych zarejestrowanych w KSI SIMIK 2007 2013 i OFSA oraz aplikacji RYBY 2007 13. Dodatkowo w takim przypadku IZ RPOWŚ występuje z wnioskiem o dane z faktur lub dokumentów o równoważnej wartości dowodowej nie uwzględnione w systemach informatycznych do właściwych instytucji systemu wdrażania PROW i/lub PO RYBY. W przypadku stwierdzenia wystąpienia dokumentów o tym samym numerze kierownik Oddziału Kontroli zarządza kontrolę doraźną w siedzibie Beneficjenta, informując o tym fakcie instytucję właściwą w zakresie zarządzania PROW lub PO RYBY 2007 2013. Kontrola doraźna u Beneficjenta, w przypadku wystąpienia dokumentów o tym samym numerze w ramach RPOWŚ i PROW lub PO RYBY, poprzedzona jest wystąpieniem do właściwej instytucji systemu wdrażania PROW lub PO RYBY z wnioskiem o przekazanie kopii konkretnej faktury lub dokumentu o równorzędnej wartości dowodowej. W przypadku stwierdzenia podwójnego finansowania wydatków IZ RPOWŚ powiadamia o tym fakcie niezwłocznie właściwe instytucje systemu wdrażania PROW lub PO RYBY. Fakt przeprowadzania kontroli krzyżowej z projektami PROW i PO RYBY rejestrowany jest we właściwym module KSI SIMIK 07 13. Oddział Rozliczeń i Monitorowania RPOWŚ dokonuje kontroli podwójnego finansowania wydatku w oparciu o dane zarejestrowane w KSI SIMIK 07-13 z dokumentów poświadczających poniesione wydatki lub z zestawień tych dokumentów, załączanych do wniosków o płatność danego beneficjenta, pod kątem przedkładania do sfinansowania więcej niż jeden raz tego samego dokumentu finansowo-księgowego. Kontroli takiej podlega 100% wniosków o płatność oznacza to, że sprawdzane jest, czy Beneficjent nie przedkłada do refundacji więcej niż raz tego samego wydatku, ponoszonego w związku z realizacją tego samego projektu, ale w ramach rozliczania różnych wniosków o płatność (np. raz w ramach wniosku o płatność pośrednią i ponownie w ramach wniosku o płatność końcową). 81

Kontroli krzyżowej programu podlegają co do zasady wszyscy beneficjenci realizujący więcej niż jeden projekt w ramach RPOWŚ 2007 2013. Kontrole te przeprowadzane są przez Oddział Rozliczeń i Monitorowania RPOWŚ w oparciu o dane zarejestrowane w KSI SIMIK 07-13 z dokumentów poświadczających poniesione wydatki lub z zestawień tych dokumentów, załączanych do wniosków o płatność danego beneficjenta, pod kątem przedkładania do sfinansowania więcej niż jeden raz tego samego dokumentu finansowoksięgowego w ramach różnych projektów. Dodatkowo w przypadku kontroli na miejscu realizacji projektu pracownicy Oddziału Kontroli badają zgodność oryginałów dokumentów księgowych z kopiami złożonymi przez Beneficjenta do wniosku o płatność. Kierownik Oddziału Kontroli ma także każdorazowo prawo do zarządzenia przeprowadzenia kontroli krzyżowej w trybie kontroli doraźnej. W 2013 roku przeprowadzonych zostało 340 kontroli. W ramach kontroli projektu, każdorazowo prowadzona jest kontrola krzyżowa z PO RYBY i PROW. 2.7. Monitorowanie i ocena System monitorowania opiera się na zapisach Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie sprawozdawczości. Procedury monitorowania opisane są w Instrukcji Wykonawczej Instytucji Zarządzającej RPOWŚ. Monitorowanie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 prowadzone jest przez Instytucję Zarządzającą i Komitet Monitorujący RPOWŚ. Monitorowanie jest prowadzone zgodnie z art. 66 Rozporządzenia Rady (WE) 1083/2006 w oparciu o określone w Programie wskaźniki kwantyfikujące cele poszczególnych osi priorytetowych. Tam gdzie to możliwe, odpowiednie dane statystyczne uwzględniają podział na płeć i terytorium. System monitorowania wskaźników opiera się na wskaźnikach przyjętych w załączniku nr 3 do Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie warunków gromadzenia i przekazywania danych w formie elektronicznej. Dane dla celów monitorowania są przekazywane do Komisji Europejskiej za pomocą systemu SFC. W 2013 roku Instytucja zarządzająca nie podjęła zmian w systemie wskaźników, monitorowania, sprawozdawczości i ewaluacji. Nie zidentyfikowano również żadnych problemów związanych z pozyskiwaniem i analizą danych. Komitet Monitorujący RPOWŚ został powołany w terminie trzech miesięcy tj. 6 lutego 2008 r. od daty zatwierdzenia przez Komisję Europejską Programu Operacyjnego tj. od dnia 21 grudnia 2007 r. Zgodnie z zasadą partnerstwa, w składzie Komitetu zapewniono uczestnictwo strony rządowej, samorządowej oraz partnerów społeczno-gospodarczych. Komitet Monitorujący RPOWŚ upewnia się, co do skuteczności i jakości realizacji RPO. Do zadań Komitetu Monitorującego należy w szczególności: Analizowanie i zatwierdzanie kryteriów wyboru operacji finansowanych w terminie sześciu miesięcy od daty zatwierdzenia RPOWŚ 2007-2013 (tj. kryteriów oceny projektów) oraz zatwierdzanie ewentualnych zmian tych kryteriów, Analizowanie i zatwierdzanie okresowych, rocznych i końcowych sprawozdań z realizacji RPOWŚ 2007-2013, 82

Zapoznanie się z uwagami Komisji Europejskiej dotyczącymi analizy postępu osiągniętego w realizacji RPOWŚ 2007-2013 zawartego w sprawozdaniu rocznym z realizacji RPOWŚ 2007-2013, Dokonywanie okresowego przeglądu postępów, w szczególności osiągnięcia celów wyznaczonych dla każdego priorytetu oraz wyników ocen (ewaluacji) związanych z monitorowaniem realizacji RPOWŚ 2007-2013, w szczególności gdy monitorowanie wykazuje znaczące odstępstwa od początkowo określonych celów lub gdy zgłoszone są propozycje zmian w RPOWŚ 2007-2013, Zapoznanie się z rocznymi raportami z kontroli, audytu RPOWŚ 2007-2013 oraz z komentarzami Komisji Europejskiej do tych raportów, Przedkładanie Instytucji Zarządzającej propozycji zmian lub analiz RPOWŚ 2007-2013 ułatwiających realizację celów funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności określonych w rozporządzeniu Rady nr 1083/2006 dotyczących tych funduszy lub służącym usprawnieniu zarządzania RPOWŚ 2007-2013, w tym zarządzania finansowego, Analizowanie i zatwierdzanie Planu Komunikacji RPOWŚ 2007-2013 oraz proponowanych zmian w Planie Komunikacji, Analizowanie i zatwierdzanie wniosków o zmianę treści decyzji Komisji Europejskiej w sprawie wkładu Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach RPOWŚ 2007-02013, Analizowanie i zatwierdzanie wniosków o zmianę treści RPOWŚ 2007-2013, Zapoznanie się z Planem Ewaluacji oraz proponowanymi zmianami w Planie Ewaluacji, Analizowanie wyników przeprowadzonych badań ewaluacyjnych oraz rekomendowanie obszarów, które powinny zostać poddane ewaluacji w ramach RPOWŚ 2007-2013; monitorowanie procesu ewaluacji RPOWŚ 2007-2013 Realizacja innych zadań niż wymienione powyżej wskazanych przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego, niezbędnych do prawidłowej realizacji RPOWŚ 2007-2013. W skład Komitetu Monitorującego wchodzi 28 członków oraz stałych zastępców z prawem głosu oraz 7 obserwatorów, bez prawa do udziału w głosowaniu. Uwzględniając zasadę Partnerstwa w Komitecie Monitorującym zostało zapewnione uczestnictwo stronie rządowej 4 członków, samorządowej 12 członków; oraz partnerów społecznych i gospodarczym 12 członków. Konstruując skład Komitetu Monitorującego Instytucja Zarządzająca dołożyła wszelkich starań, aby zachować zasadę równych szans płci. Wśród stałych członków oraz ich zastępców 16 osób to kobiety. Podstawę prawną powołania Komitetu Monitorującego określa art. 63 ust. 1 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z 11 lipca 2006 r. ustanawiającego przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylającego Rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 (Dz. U. UE L 210 z dnia 31 lipca 2006) oraz art. 36 ust. 2 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju (Dz. U. Nr 227 poz. 1658 z późn. zm.). 83

W roku 2013 odbyły się trzy posiedzenia Komitetu Monitorującego RPOWŚ: Podczas XIX posiedzenia, 8 marca 2013 roku, Komitet Monitorujący podjął następujące Uchwały: Uchwała Nr 50/2013 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 8 marca 2013 r. w sprawie przyjęcia Protokołu z XVIII posiedzenia Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, z dnia 5 września 2012 r. Uchwała Nr 51/2013 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 8 marca 2013 r. w sprawie zatwierdzenia Sprawozdania okresowego za II półrocze 2012 roku z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Uchwała Nr 52/2013 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 8 marca 2013 r. w sprawie pozytywnego zaopiniowania decyzji Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 w sprawie przesunięcia 595 408 EUR z Działania 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych na realizację Działania 2.2 Rozwój Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. Uchwała Nr 53/2013 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 8 marca 2013 r. w sprawie pozytywnego zaopiniowania decyzji Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 w sprawie przesunięcia 6 343 320 EUR z Działania 3.1 Rozwój nowoczesnej infrastruktury komunikacyjnej o znaczeniu regionalnym i ponadregionalnym na realizację Działania 3.2 Rozwój systemów lokalnej infrastruktury komunikacyjnej. Podczas XX posiedzenia, 25 czerwca 2013 roku, Komitet Monitorujący podjął następujące Uchwały: Uchwała Nr 54/2013 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 25 czerwca 2013 roku w sprawie przyjęcia Protokołu z XIX posiedzenia Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, Uchwała Nr 55/2013 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 25 czerwca 2013 r. w sprawie przyjęcia sprawozdania rocznego za 2012 rok z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, Uchwała Nr 56/2013 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 25 czerwca 2013 r.pozytywnego zaopiniowania decyzji Instytucji Zarządzającej Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 w sprawie przesunięcia 8 472 730 EUR z Osi priorytetowej 4. Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej na realizację Osi priorytetowej 5. Wzrost jakości infrastruktury społecznej, oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport 84

XXI posiedzenie Komitetu Monitorującego odbyło się w dniu 11 września 2013 roku. W trakcie posiedzenia podjęto następujące uchwały: Uchwała Nr 57/2013 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 11 września 2013 roku w sprawie przyjęcia Protokołu z XX posiedzenia Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, Uchwała Nr 28/2013 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 z dnia 11 września 2013 r. w sprawie przyjęcia Sprawozdania okresowego za I półrocze 2013 rok z realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Za monitorowanie Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 odpowiedzialne są dwa Departamenty Urzędu Marszałkowskiego: Departament Polityki Regionalnej i Departament Funduszy Strukturalnych. Monitorowanie na poziomie osi priorytetowych RPOWŚ odbywa się w Departamencie Funduszy Strukturalnych, natomiast monitoring na poziomie Programu prowadzony jest przez Departament Polityki Regionalnej Oddział Zarządzania RPO. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ jest odpowiedzialna za prawidłowy przebieg procesu monitorowania Programu i zapewnia, iż sprawozdawczość w ramach programu opiera się na informacjach uzyskiwanych od wszystkich podmiotów zaangażowanych w realizację RPO. W proces sprawozdawczości RPOWŚ zaangażowane są następujące podmioty: Komitet Monitorujący RPOWŚ, Instytucja Zarządzająca RPOWŚ, Beneficjenci RPOWŚ. Funkcję sprawozdania na poziomie beneficjenta spełnia wniosek o płatność z częścią sprawozdawczą. Beneficjent jest zobligowany do przedkładania wniosku o płatność minimum raz na 3 miesiące, od daty podpisania umowy o dofinansowanie. Instytucja Zarządzająca jest zobowiązania do sporządzania i przekazania do IKRPO następujących sprawozdań i informacji dotyczących realizacji RPOWŚ, tj.: - sprawozdania okresowego nie później niż po upływie 60 dni kalendarzowych po upływie okresu sprawozdawczego, - sprawozdania rocznego nie później niż po upływie 140 dni kalendarzowych po upływie okresu sprawozdawczego, - sprawozdania końcowego nie później niż do 31 stycznia 2017 roku, - informacji kwartalnej - do 15 dnia następującego po kwartale, którego dotyczy informacja. Zgodnie ze znowelizowanymi w 2011 roku wytycznymi w zakresie sprawozdawczości nie sporządza się informacji miesięcznych. Dla celów zarządzania i sprawozdawczości w Instytucji Zarządzającej RPOWŚ był wykorzystywany Krajowy System Informatyczny. Ewaluacja ma na celu poprawę jakości, efektywności i spójności pomocy udzielanej w ramach RPOWŚ 2007-2013 i jest zgodna z art. 47 Rozporządzenia Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 roku. 85

W realizację ewaluacji RPOWŚ zaangażowane zostały dwa oddziały Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Świętokrzyskiego tj. Oddział Programowania Strategicznego i Analiz oraz Oddział Zarządzania RPO. W oddziale Programowania Strategicznego i Analiz została utworzona Jednostka Ewaluacyjna, która współpracuje z pracownikami z Oddziału Zarządzania RPO. Do jej obowiązków w zakresie ewaluacji należy zarówno organizowanie i nadzorowanie badań ewaluacyjnych jak i udostępnianie informacji niezbędnych do wykonywania badań przez Ewaluatorów zewnętrznych, a także zadbanie o to by wyniki przeprowadzonych ewaluacji zostały wykorzystane. W celu zachowania zasady partnerstwa oraz koordynacji procesu ewaluacji PROWŚ na lata 2007-2013 powołana została Grupa Sterująca Ewaluacją, w skład której wchodzą pracownicy Departamentów Polityki Regionalnej i Funduszy Strukturalnych. W celu zachowania obiektywności wyników i niezależności pracy ewaluatora ewaluacje RPOWŚ wykonywane są głównie przez Ewaluatorów zewnętrznych wybieranych przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego w drodze przetargu. Przewiduje się także przeprowadzanie ewaluacji wewnętrznych, mających charakter uzupełniający w stosunku do ewaluacji zewnętrznych. Decyzja o przeprowadzeniu ewaluacji jest wydawana przez Zarząd Województwa Świętokrzyskiego, który również wykorzystuje wyniki badania. Jednostka Ewaluacyjna, uwzględniając opinie i wnioski Grupy Sterującej określa zakres ewaluacji. Natomiast wyłoniony zespół ewaluacyjny odpowiedzialny jest za realizację badania oraz za przedstawienie raportu z przeprowadzonej ewaluacji. Wyniki ewaluacji RPOWŚ na lata 2007-2013 przedkładane są Komitetowi Monitorującemu RPOWŚ, Krajowej Jednostce Oceny, a także Komisji Europejskiej na jej prośbę. Opis strategicznych obszarów badań ewaluacyjnych oraz wskazujący sposób organizacji procesu ewaluacji w ramach RPOWŚ został zawarty w Planie ewaluacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013. Dokument ten został przyjęty Uchwałą Zarządu Województwa w dniu 20 lutego 2008 roku. Uzupełnieniem Planu Ewaluacji są sporządzane corocznie Okresowe Plany Ewaluacji zawierające listę badań ewaluacyjnych planowanych do realizacji w roku następnym. Okresowy Plan ewaluacji na 2013 rok został przyjęty przez Zarząd Województwa uchwałą nr 1689/2013, w dniu 20 lutego 2013 roku. W okresie sprawozdawczym dokument był aktualizowany. Mając na uwadze postęp prac nad projektem Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020 zaistniała konieczność wykonania badania ewaluacyjnego, polegającego na opracowaniu koncepcji i wykonaniu Prognozy Oddziaływania na Środowisko projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020. Ponadto w I kwartale 2014 r. zakończyła się procedura aktualizacji Regionalnej Strategii Innowacji, która polegała m.in. na zbadaniu potencjału uczestników regionalnego systemu innowacji, realizacja badania pn. Ocena potencjału uczestników regionalnego systemu innowacji do realizacji projektów proinnowacyjnych w PO w latach 2014-2020, nie znajduje uzasadnienia. W 2013 roku wykonano dwa z trzech zaplanowanych w okresowym planie ewaluacji badania ewaluacyjne: 86

Ewaluacja ex-ante Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020. Głównym zadaniem ewaluacji ex-ante jest ocena przyjętej w ramach programu logiki interwencji. Ewaluacja ex-ante powinna udzielić odpowiedzi na dwa podstawowe pytania: - czy planowane do realizacji interwencje publiczne znajdują uzasadnienie społecznoekonomiczne? - czy ich realizacja przyczyni się do osiągnięcia pożądanych celów rozwojowych oraz zaspokojenia potrzeb i rozwiązania zdiagnozowanych problemów społeczno-ekonomicznych? Ocena możliwości wykorzystania środków UE z zakresu energetyki odnawialnej i efektywności energetycznej dostępnych dla podmiotów z województwa świętokrzyskiego w ramach programów operacyjnych 2014-2020. Celem badania było: - ocena wykorzystania przez beneficjentów z województwa świętokrzyskiego wsparcia w zakresie efektywności energetycznej oraz wykorzystania energii odnawialnej w ramach RPOWŚ 2007-2013 oraz programów krajowych 2007-2013. - ocena zdolności finansowej potencjalnych beneficjentów do realizacji projektów, - analiza zakresu i skali interwencji, przewidzianej w poszczególnych programach operacyjnych. Raporty z ww. badań wpłynęły do IZ w I kwartale 2014 r. dlatego też rekomendacje z badań oraz ocena ich użyteczności zostaną przekazane w sprawozdaniu za 2014 rok. Raporty zawierający wnioski i rekomendacje zostaną zamieszczone na stronie internetowej www.rpo-swietokrzyskie.pl, w zakładce ewaluacja. Ponadto pod koniec 2013 r. została wszczęta procedura w zakresie wyłonienia wykonawcy polegającego na opracowaniu koncepcji i wykonaniu Prognozy Oddziaływania na Środowisko projektu Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020. Umowa na realizacje badania została zawarta w dniu 28 stycznia 2014 r. Analizy raportów z przeprowadzonych badań ewaluacyjnych stanowią podstawę do podejmowania najważniejszych decyzji dotyczących istotnych zmian w realizowanym programie, planowania i wdrażania innych polityk krajowych, jak również opracowania kształtu polityki spójności po roku 2013. Dlatego też, widoczna jest potrzeba koordynacji procesu wdrażania rekomendacji i jego monitorowania. Zintegrowany System Zarządzania Wnioskami i Rekomendacjami opiera się na trzech głównych elementach: 1) Kluczowa rola Instytucji Zarządzającej w procesie wdrażania i monitorowania rekomendacji: a) Podejmowanie decyzji o wyborze rekomendacji przeznaczonych do wdrożenia, b) Monitorowanie procesu wdrażania rekomendacji; 2) Konsultacyjny charakter procesu wdrażania rekomendacji (rekomendacje z badań ewaluacyjnych oraz wnioski, na podstawie których zostały one sformułowane, powinny być konsultowane oraz dyskutowane w możliwie najszerszym gronie potencjalnych adresatów rekomendacji przed podjęciem przez Instytucję Zarządzającą decyzji o wdrażaniu danej rekomendacji) 87

3) Wsparcie procesu przez system informacyjny wdrażania i monitorowania rekomendacji. Głównymi podmiotami zaangażowanymi w realizację procesu wdrażania i monitorowania rekomendacji są: a) Wykonawcy badań ewaluacyjnych (ewaluatorzy zewnętrzni), b) Instytucja Zarządzająca Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 (oraz Jednostka Ewaluacyjna), c) Grupa Sterująca Ewaluacją, d) Krajowa Jednostka Oceny, e) Komitet Monitorujący. Proces wdrażania i monitorowania rekomendacji obejmuje trzy główne etapy: 1) Wypracowanie decyzji w zakresie i sposobie wdrażania rekomendacji, 2) Wdrażanie rekomendacji, 3) Monitorowanie procesu wdrażania rekomendacji. Oprócz realizacji badania ewaluacyjnego, w 2013 roku podejmowane były działania przyczyniające się do budowy potencjału ewaluacyjnego, odpowiednich struktur w ramach IZ RPOWŚ, co przejawiało się m.in.: udziałem pracowników IZ RPOWŚ w szkoleniach, konferencjach oraz spotkaniach dotyczących ewaluacji, rozpowszechnianiem informacji dotyczących ewaluacji, współpracą z Komitetem Monitorującym. Nie zidentyfikowano żadnych problemów związanych z pozyskiwaniem i analizą danych, dlatego też nie podjęto żadnych działań naprawczych. Ponadto, w ramach Okresowego planu ewaluacji RPOWŚ na rok 2014 planuje się zlecenie przeprowadzenia zewnętrznego badania ewaluacyjnego, którego przedmiotem będzie Ocena ex-ante instrumentów finansowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2014-2020. Zakres badania obejmuje m.in.: wskazanie obszarów występowania zdolności mechanizmów rynkowych oraz oszacowanie poziomu i zakresu zaangażowania interwencji publicznej, ocenę osiągnięcia celów szczegółowych określonych w ramach Programu poprzez zastosowania instrumentów finansowych, ocenę doświadczeń zdobytych podczas stosowania podobnych instrumentów. 88

3. REALIZACJA W PODZIALE NA PRIORYTETY Wartości wskaźników produktu i rezultatu w ramach poszczególnych osi priorytetowych zostały zaprezentowane w Tabeli 4. Stanowiącej załącznik do niniejszego sprawozdania. 3.1. Oś priorytetowa 1 Rozwój przedsiębiorczości Wartość przyznanej alokacji 130 645 308 EUR Cele osi priorytetowej: Wzmocnienie konkurencyjności i zdolności inwestycyjnej sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, Wzmocnienie inwestycyjne instytucji otoczenia biznesu oraz funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych. Cele te są realizowane w ramach czterech działań: Działanie 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, Działanie 1.2. Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw, Działanie 1.3. Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych, Działanie 1.4. Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu. Główne grupy beneficjentów: MŚP, instytucje otoczenia biznesu, partnerzy społeczni i gospodarczy, jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną. W gospodarce województwa świętokrzyskiego dominują wciąż mało efektywne branże. Przedsiębiorstwa działające w świętokrzyskim były w większości niedoinwestowane, mało innowacyjne, tworzyły zbyt mało miejsc pracy. Dzięki bezpośredniemu wsparciu inwestycyjnemu pozyskiwanemu przez MŚP w Osi priorytetowej 1.,jak również za sprawą udostępnianych dla nich pożyczek i poręczeń, zwiększają się szanse na przezwyciężenie barier rozwoju przedsiębiorczości w świętokrzyskim. W RPOWŚ 2007-2013 preferowane są projekty, dotyczące bezpośredniego wsparcia MŚP, składane przez podmioty działające w sektorze produkcyjnym i usługowym, inwestycje generujące nowe miejsca pracy. Należy w tym miejscu wspomnieć o komplementarnym wsparciu pozyskiwanym przez przedsiębiorców w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki m.in. na szkolenia, doradztwo, podniesienie poziomu kwalifikacji pracowników. W ramach tej Osi priorytetowej wspierane są m.in. projekty zgłaszane przez mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa z terenu województwa dotyczące: inwestycji związanych z rozwojem i rozbudową przedsiębiorstwa, unowocześnieniem wyposażenia związanego z działalnością gospodarczą, wprowadzeniem innowacji technologicznych i/lub organizacyjnych, zakupem wyników prac B+R i/lub praw własności przemysłowej, 89

inwestycji związanych z dostosowaniem technologii/produktów/usług do wymagań dyrektyw unijnych, organizacji lub udziału w imprezach targowo-wystawienniczych oraz misjach gospodarczych związanych z targami i wystawami zagranicą dofinansowania kosztów utworzenia i wyposażenia nowych stanowisk pracy związanych z rozszerzeniem działalności gospodarczej i/lub wdrożeniem działań innowacyjnych obejmujących dokonywanie zasadniczych zmian w procesie produkcji lub sposobie świadczenia usług. Ponadto wspierane są przedsięwzięcia w zakresie rozwoju powiązań kooperacyjnych firm, zwiększających ich konkurencyjność na rynkach Polski, jak i innych krajów Unii Europejskiej. Inwestycje tego typu powinny znacznie poprawiać system współpracy i zarządzania grupą przedsiębiorstw lub w sposób innowacyjny wpływać na sytuację ekonomiczną grupy przedsiębiorstw. Zarezerwowano również środki na rozwój istniejących instytucji otoczenia biznesu oraz funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych, jak również na tworzenie nowych tego typu podmiotów. Nabór i ocena wniosków: W ramach tej Osi priorytetowej przeprowadzono dwanaście konkursów, w tym jeden w 2013 r. Pięć w ramach Działania 1.1, trzy dla Działania 1.2 oraz jeden dla Działania 1.3. i trzy dla Działania 1.4. Działanie 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, 1. pierwszy nabór rozpoczął się w dniu 01.05.2008 r., a został zakończony w dniu 16.06.2008 roku (dostępna alokacja: 9 752 140,24 EUR). Przedmiotem oceny były 343 wnioski, o wartości całkowitej 130 926 239,20 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Spośród 343 wniosków o dofinansowanie: 287 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytoryczno technicznej; 53 wnioski zostały odrzucone z przyczyn formalnych; 1 wniosek został wycofany na pisemny wniosek beneficjenta; 2 wnioski są nadal w trakcie uzupełnień. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 113 261 870,98 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 46 176 074,57 EUR, co stanowi 474% środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie nr 1.1.1. 2. W okresie od 19 stycznia do 27 lutego 2009 roku (dostępna alokacja 20 349 191,74 EUR), odbył się drugi nabór wniosków dla Działania 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Do IZ wpłynęły 393 wnioski o dofinansowanie projektów o łącznej wartości 186 120 142,12 EUR. Dnia 22 czerwca 2009 roku została zakończona ocena formalna wniosków. Spośród 393 wniosków o dofinansowanie: 307 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytorycznotechnicznej; 84 wnioski zostały odrzucone z przyczyn formalnych; 1 wniosek został wycofany na pisemny wniosek beneficjenta; 1 wniosek przekazano do uzupełnienia. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 142 163 311,74 EUR natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 90

54 981 656,34 EUR co stanowi 270,19 % środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie 1.1.2. 3. Kolejne trzy nabory wniosków dla Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw odbyły się w następujących terminach: 21.09.2009-26.10.2009 r. dla średnich przedsiębiorstw (dostępna alokacja 7 152 734,73 EUR),4 stycznia 2010 roku zakończona została ocena formalna złożonych wniosków. Przedmiotem oceny było 38 złożonych wniosków, o wartości całkowitej 37 503 586,34 EUR. Spośród 38 wniosków o dofinansowanie: 30 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytoryczno-technicznej, 8 wniosków zostało odrzuconych z przyczyn formalnych. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 30 435 796,49 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 9 494 815,20 EUR, co stanowi 146,68 % środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie dla średnich przedsiębiorstw. W dniu 24 marca 2010 roku Zarząd Województwa Świętokrzyskiego uchwałą nr 2487/10 dokonał wyboru projektów złożonych w ramach konkursu zamkniętego nr 1.1.3 kierowanego do średnich przedsiębiorstw w ramach Działania 1.1. Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Do dofinansowania zakwalifikowały się 23 projekty. Jednocześnie na Listę rankingową projektów wybranych do wsparcia w ramach konkursu zamkniętego nr 1.1.3 kierowanego do średnich przedsiębiorstw włączono projekty złożone przez średnie przedsiębiorstwa z listy rezerwowej 1.1.1 i 1.1.2, które otrzymały co najmniej 56 punktów. Biorąc pod uwagę punktację zaakceptowanych projektów Zarząd Województwa Świętokrzyskiego zdecydował o zwiększeniu pierwotnie przeznaczonej kwoty do zakontraktowania do wysokości 9 251 115,11 EUR. W rezultacie wybranych zostało 26 projektów o łącznej kwocie dofinansowania w wysokości 9 251 115,11 EUR. 01.12.2009-11.01.2010 r. dla małych przedsiębiorstw, (dostępna alokacja 7 152 734,73 EUR). Dnia 15 marca 2010 roku została zakończona ocena formalna wniosków złożonych w ramach konkursu zamkniętego nr 1.1.3 dla małych przedsiębiorstw ogłoszonego dla Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Przedmiotem oceny było 107 wniosków, o wartości całkowitej 52 518 576,30 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru, tj. 1 grudnia 2009 roku do 11 stycznia 2010 roku. Spośród 107 wniosków o dofinansowanie: 1. 92 wnioski zostały zaakceptowane pod względem formalnym i przekazane do oceny merytoryczno-technicznej; 2. 15 wniosków zostało odrzuconych z przyczyn formalnych. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 44 487 835,86 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 16 256 442,74 EUR co stanowi 227,28% środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie 1.1.3 dla małych przedsiębiorstw. 21.12.2009-08.02.2010 r. dla mikro przedsiębiorstw, (dostępna alokacja 9 536 979,64 EUR) w odpowiedzi na konkurs złożono 258 wniosków na łączną kwotę 31 504 865,82 EUR. 91

4. Na konkurs Zamknięty 1.1.4 w ramach Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, który odbył się w dniach od 01.06.2010 r. do 30.07.2010 r. (dostępna alokacja: 11 921 224,55 EUR), wpłynęło: 214 wniosków na łączną kwotę całkowitą: 68 009 662,08 EUR, wartość kosztów kwalifikowalnych wynosi: 56 591 846,78EUR, łączna kwota wnioskowanego wsparcia: 28 260 108,72 EUR. Spośród 214 wniosków o dofinansowanie: - 152 wnioski zostały zaakceptowane pod względem formalnym i przekazane do oceny merytoryczno-technicznej; -57 wniosków zostało odrzuconych z przyczyn formalnych; - 5 wniosków zostało wycofanych na prośbę beneficjentów. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 50 274 288,925 EUR. 5. Konkurs dla małych i mikro przedsiębiorstw odbył się w okresie od 3 października do 18 listopada 2011 roku, z dostępną alokacją w kwocie 13 947 832,72 EUR. W odpowiedzi na konkurs zostało złożonych 368 wniosków z czego 2 zostały wycofane na prośbę Wnioskodawcy. Przedmiotem oceny było 367 wniosków (jednemu projektowi, nadanemu pocztą, omyłkowo nadano dwa numery identyfikacyjne), o wartości całkowitej 154 837 494,93 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Spośród wszystkich wniosków o dofinansowanie: - 253 wnioski zostały zaakceptowane pod względem formalnym i przekazane do oceny merytoryczno-technicznej; -113 wniosków zostało odrzuconych z przyczyn formalnych; -2 wnioski zostały wycofane na prośbę Wnioskodawców; Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 113 860 483,23 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 42 302 876,13 EUR. - Działanie 1.2. Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw konkurs otwarty, wznowiony w dniu 01. 10. 2009 r.(dostępna alokacja: 4 291 640,84 EUR). Z uwagi na fakt, iż łączna wartość dofinansowania złożonych i zaakceptowanych formalnie wniosków przekroczyła 140% środków przewidzianych na konkurs, Zarząd Województwa Świętokrzyskiego podjął decyzję o zamknięciu konkursu z dniem 30 czerwca 2011 r. w odpowiedzi na konkurs wpłynęły 34 wnioski na łączną kwotę 40 230 166,31 EUR, w tym wartość dofinansowania EFRR 14 552 553,73 EUR. W terminie od 02.07.2012 do 03.08.2012 odbył się kolejny konkurs dla Beneficjentów Działania 1.2. (dostępna alokacja: 2 384 244,91 EUR). Przedmiotem oceny było 11 wniosków o wartości całkowitej 18 671 419,37 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Spośród 11 wniosków o dofinansowanie: 6 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytorycznotechnicznej; 5 wniosków zostało odrzuconych z przyczyn formalnych; Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 9 541 781,87 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 3 831 854,84 EUR. 92

W okresie od 05.08.2013 do 09.09.2013 został zorganizowany następny nabór projektów, z alokacją w kwocie 2 384 244,91 EUR. Do Instytucji Zarządzającej wpłynęło 17 wniosków o dofinansowanie na łączną kwotę 20 114 571,88 EUR, w tym wartość dofinansowania 8 263 310,49 EUR. Spośród 17 wniosków o dofinansowanie: - 7 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytoryczno-technicznej; - 10 wniosków zostało odrzuconych z przyczyn formalnych; Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 8 194 849, 60 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 3 372 098,25 EUR. - Działanie 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych pierwszy nabór wniosków w ramach niniejszego Działania odbył się w okresie od 28.06.2010 do 30.09.2010 roku (dostępna alokacja 29 032 291 EUR). Przedmiotem oceny było 8 wniosków, o wartości całkowitej 49 555 910,78 EUR (kwota po korektach na etapie oceny formalnej), które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Wszystkie wnioski zostały zaakceptowane pod względem formalnym i przekazane do oceny merytoryczno-technicznej. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie wyniosła 49 555 910,78 EUR natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 41 147 087,86 EUR. - Działanie 1.4. Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu, 1. Pierwszy konkurs odbył się w okresie 02.11.2009-07.12.2009 r. (dostępna alokacja 11 921 224,55 EUR). W odpowiedzi na konkurs złożono 7 wniosków o dofinansowanie o wartości całkowitej 10 459 662,72 EUR. Spośród 7 wniosków o dofinansowanie: 1. 6 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytoryczno-technicznej; 2. 1 wniosek został odrzucony z przyczyn formalnych. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 9 495 617,14 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 4 475 709,80 EUR. 2. Drugi konkurs został zorganizowany w okresie od 28.06.2010 do 02.08.2010 roku (przeznaczona alokacja 4 768 489,82 EUR). Przedmiotem oceny były 2 wnioski, o wartości całkowitej 11 920 863,03 EUR. Przedłożone wnioski o dofinansowanie przeszły ocenę formalną, w wyniku której oba zostały odrzucone na etapie oceny formalnej z powodu niewniesienia poprawek lub błędnego uzupełnienia uchybień formalnych. 3. Trzeci konkurs rozpoczął się w dniu 23.05.2011 i trwał do 27.06.2011 roku. Instytucja Zarządzająca przeznaczyła kwotę do zakontraktowania w wysokości 2 384 244,91 EUR. Przedmiotem oceny były 4 wnioski, o wartości całkowitej 1 659 197,63 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Wszystkie wnioski zostały zaakceptowane pod względem formalnym, a wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 819 976,28 EUR. 93

Poniższy wykres obrazuje % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 według podpisanych umów, złożonych wniosków o płatność oraz certyfikacji na poziomie osi priorytetowej 1. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Do końca 2013 roku poziom kontraktacji środków wynosi ok. 97,78 %. W 2013 roku odbył się jeden nabór w ramach Działania 1.2. W dniu 6 grudnia 2013 roku Zarząd Województwa Świętokrzyskiego dokonał wyboru projektów do dofinansowania w ramach konkursu nr 1.2.3. Umowy: dotychczas IZ RPOWŚ podpisała 589 umowy z beneficjentami Osi 1, o łącznej wartości 348 439 595,68 EUR i wartości dofinansowania z EFRR w kwocie równej 125 125 228,14 EUR, co wyczerpuje alokację przeznaczoną dla tej Osi na lata 2007-2013 w 97,78 %. Wnioski o płatność: do Instytucji Zarządzającej od uruchomienia programu wpłynęło 3 064 wnioski o płatność na kwotę wydatków 294 830 963,33 EUR, w tym wydatki kwalifikowalne 237 503 442,96 EUR z czego 108 813 077,79 EUR, to środki pochodzące z EFRR. Wysokość wykorzystania alokacji kształtuje się na poziomie 85,04 %. Na rzecz beneficjentów wypłacono 123 380 402,94 EUR. Certyfikacja: dotychczas IZ RPOWŚ poświadczyła EUR 122 413 230,52 EUR, w tym 107 358 106,54 EUR to wydatki odpowiadające EFRR (83,68 % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013). Poniższy wykres przedstawia wartość dofinansowania wykazanego we wnioskach o dofinansowanie, zawartych umowach, wnioskach o płatność i certyfikacji ogółem dla osi priorytetowej 1. 94

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) W 2013 roku realizacja osi priorytetowej 1. Rozwój przedsiębiorczości przebiegała bez zakłóceń. W II połowie 2013 roku odbywała się ocena wniosków oraz wybór projektów, które zostały złożone w odpowiedzi na konkurs ogłoszony na przełomie sierpnia i września 2013 r. Następnie najlepsze projekty zostały wybrane do dofinansowania. Rozkład projektów: 1. Według rodzajów beneficjentów WARTOŚĆ BENEFICJENT LICZBA PROJEKTÓW DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW EFRR (EUR) przedsiębiorca, w tym: 574 94 715 975,82 - mikro 331 42 276 422,12 - mały 176 30 147 518,64 - średni 67 21 806 035,06 Fundusz Pożyczkowy 5 21 637 022,55 Fundusz Poręczeniowy 2 6 020 218,40 Instytucja Otoczenia Biznesu 8 2 752 011,36 razem 589 125 125 228,14 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KSI SIMIK (07-13) Najliczniejszą grupę beneficjentów stanowią przedsiębiorcy, do których trafiło ok. 76% całej zakontraktowanej puli środków. Ponadto dotacje, które otrzymali pośrednicy finansowi, również służą wspieraniu podmiotów gospodarki z sektora MŚP. 95

2. W podziale na miasto i wieś W ramach Osi priorytetowej 1. Rozwój przedsiębiorczości wszystkie projekty nie mają określonego obszaru realizacji z uwzględnieniem obszaru miejskiego i wiejskiego. W niniejszej Osi Instytucja Zarządzająca nie zidentyfikowała obszarów defaworyzowanych. Szczegółowe informacje na temat podziału środków w regionie zaprezentowane są w załączniku na mapie dotacji dla Osi priorytetowej 1. 3. Według typów projektów WARTOŚĆ TYP PROJEKTU LICZBA PROJEKTÓW DOFINANSOWANIA ZE ŚRODKÓW EFRR (EUR) dotacje bezpośrednie 574 94 715 975,82 pożyczki 5 21 637 022,55 poręczenia 2 6 020 218,40 usługi dla MŚP 8 2 752 011,36 razem 493 125 125 228,14 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych KSI SIMIK (07-13) W celu przezwyciężenia barier rozwojowych przedsiębiorczości w Świętokrzyskim, w niniejszej osi przewidziano bezpośrednie wsparcie inwestycyjne mikro, małych i średnich firm. Blisko 76 % całego wsparcia przeznaczonego dla przedsiębiorców stanowią dotacje bezpośrednie. Bezpośrednie dotacje można przeznaczyć na zakup środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Projekty mają charakter innowacyjny i w znaczący sposób poprawiają kondycję firmy oraz podnoszą jej konkurencyjność. 96

Struktura branżowa przedsiębiorstw realizujących projekty w ramach Działania 1.1 RPOWŚ na terenie województwa świętokrzyskiego Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Wśród beneficjentów Działania 1.1. występuje spore zróżnicowanie branżowe. Przedsiębiorstwa realizujące projekty prowadzą działalność w niemal wszystkich sekcjach PKD, lecz relatywnie najczęściej dofinansowanie zostało przyznane projektom z branży przemysłowej, hotelarsko-gastronomicznej oraz budowlanej. Warto również zwrócić uwagę, iż struktura branżowa beneficjentów odzwierciedla strukturę branżową ogółu przedsiębiorstw województwa świętokrzyskiego. Projekty realizowane w ramach obszaru przedsiębiorczości z innych Programów Operacyjnych PO Liczba Projektów Wartość dofinansowania ze środków UE (EUR) PO Innowacyjna Gospodarka 136 76 169 053,27 PO Rozwój Polski Wschodniej 2 26 905 156,70 97

PO RYBY 84 4 350 023,96 PO PROW 10 233 PO Kapitał Ludzki 350 132 066 835,44 50 255 443,41 Razem 10 805 289 746 512,78 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych przekazanych przez MRR Wsparcie bezpośrednie przedsiębiorstw stanowiło najważniejszy obszar działań w sektorze MŚP. Bezpośrednie wsparcie finansowe skierowane było na akumulację kapitału (zakup maszyn i urządzeń, kompletnych linii produkcyjnych, etc.), ale też na zakup technologii i know-how. Wsparcie tego rodzaju przeznaczane było też na wdrażanie zmian w organizacji przedsiębiorstwa (np. systemy zarządzania jakością, systemy informatyczne) i poprawę jakości zarządzania w przedsiębiorstwach. Nieco inny, choć wciąż innowacyjny charakter miały przedsięwzięcia, które nakierowane były głównie na zmniejszenie energochłonności produkcji, redukcję emisji zanieczyszczeń i gazów cieplarnianych. Prócz dotacji bezpośrednich wsparcie skierowane było do instytucji otoczenia biznesu. Beneficjentami tego rodzaju wsparcia były różnego rodzaju stowarzyszenia, organizacje pracodawców, agencje rozwoju regionalnego i pokrewne agencje rządowe instytucje tworzące i zarządzające jednostkami wspierającymi przedsiębiorczość, udzielającymi porad, tworzącymi sieci wymiany innowacji. Po drugie, wydatkowane środki trafiły do przedsiębiorstw za pośrednictwem funduszy pożyczkowych i poręczeniowych, które w tym przypadku były beneficjentami tego wsparcia. Po trzecie, w obrębie tej kategorii wyróżnić można wsparcie kierowane do klastrów, inkubatorów przedsiębiorczości oraz parków technologicznych. Kolejnym filarem polityki wspierania konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw było zwiększanie jakości zasobów ludzkich w przedsiębiorstwach. Kategoria ta obejmuje przedsięwzięcia o charakterze szkoleniowym, nastawione z jednej strony na podnoszenie jakości kapitału ludzkiego w istniejących przedsiębiorstwach z drugiej zaś na wspieranie procesu kreacji firm poprzez udzielanie przeszkolenia jednostkom pragnącym rozpocząć własną działalność gospodarczą. Wzrost konkurencyjności obszarów wiejskich może dokonywać się przez rozwój przedsiębiorczości, przekładający się z kolei na wzrost liczby miejsc pracy na tych terenach. Rozwojowi przedsiębiorczości na obszarach wiejskich służą, m.in. środki, jakie mogą pozyskać osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki nieposiadające osobowości prawnej na inwestycje związane z tworzeniem lub rozwojem mikroprzedsiębiorstw. Warunkiem uzyskania wsparcia jest spełnienie założeń pomocy określonych w PROW 2007 2013. Z PROW pomoc udzielana jest m.in. na wspieranie: usług dla gospodarstw rolnych lub leśnictwa, usług dla ludności, sprzedaży hurtowej i detalicznej, rzemiosła lub rękodzielnictwa, robót i usług budowlanych oraz instalacyjnych, usług turystycznych oraz związanych ze sportem, rekreacją i wypoczynkiem, usług transportowych, usług komunalnych, magazynowania lub przechowywania towarów, wytwarzania produktów energetycznych z biomasy, rachunkowości, doradztwa lub usług informatycznych. 98

Tabela wskaźników stanowi załącznik w formacie xls do niniejszego sprawozdania Do końca 2013 roku zostało zrealizowanych 417 projektów z Działania 1.1, z czego 240 projektów dotyczyło mikro przedsiębiorstw, 138 - małych i 60 średnich przedsiębiorstw. Realizacja wskaźnika wynosi 83,40 %. Ponadto w realizacji znajduje się jeszcze 139 projektów, co w sumie daje 556 inwestycji. Przewiduje się zatem, że szacowana wartość wskaźnika w 2015 roku zostanie nieznacznie przekroczona. W wyniku realizacji tychże projektów wykreowano 2 190,29 miejsc pracy, w tym 1 456,04 - dla mężczyzn i 734,25 dla kobiet. Wskaźnik zatrudnienia osiągnięty na poziomie 168,48 % fakt ten dowodzi, że wsparcie inwestycyjne udzielane MŚP przynosi zakładane efekty. Mimo iż około 30 % stworzonych miejsc pracy powstało dla kobiet, jednak Instytucja Zarządzająca dokłada wszelkich starań, aby na każdym etapie realizacji Programu została zachowana zasada równości płci. Według danych prezentowanych przez GUS, wskaźnik zatrudnienia w województwie wzrósł z 44 % w 2005 roku do 49,60 w 2013 roku, ponadto znacznie spadło bezrobocie w regionie z 20,6 % w 2005 roku do 16 % w roku 2013, najniższy poziom bezrobocia odnotowano w 2009 roku (13,7%). Dodatkowe inwestycje w MŚP wykreowane dzięki wsparciu wyniosły 2,875 mln EUR. Wartość wskaźników: Liczba projektów dotyczących wsparcia IOB oraz funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych obecnie osiągnęła poziom 40%, niemniej jednak jego realizacja nie jest zagrożona. Z zakontraktowanych projektów wynika, iż na koniec okresu programowania wskaźnik osiągnie zakładany poziom w 100%. Wartość pożyczek i gwarancji udzielonych przez fundusze pożyczkowe i gwarancyjne pozostaje na poziomie 0, z uwagi na fakt iż pośrednicy finansowi nie złożyli jeszcze wniosków o płatność końcową, które są podstawą prezentowania wskaźników w sprawozdaniu. Odnosząc się do wskaźnika Dodatkowe inwestycje w MŚP wykreowane dzięki wsparciu (mln euro) należy zaznaczyć, iż w związku z niejasną od początku realizacji Programu definicją wskaźnika, beneficjenci bardzo niechętnie zakładali jego realizację w swoich projektach. Dlatego też realizacja ww. wskaźnika pozostawała na bardzo niskim poziomie (wg umów szacowana wartość na koniec 2015 r. wynosić będzie nie całe 5 mln EUR). Jednak stosując interpretację przekazaną przez IK RPO poziom realizacji znacznie przekracza zakładaną wartość. Zgodnie ze stanowiskiem MIiR jako dodatkowe inwestycje traktować należy wkład prywatny przedsiębiorcy, w wartości projektu ogółem. Obecnie wartość wskaźnika wynosi 135,69 mln EUR, a na konie 2015 roku osiągnie poziom 196,503 mln EUR, czyli ponad trzykrotnie więcej niż zakładano na etapie szacowania. Konkurs dla Działania 1.3 Tworzenie i rozbudowa funduszy pożyczkowych i gwarancyjnych został zakończony 30 września 2010 r., w grudniu zostały podpisane pierwsze umowy (7 umów) oraz przekazane środki na konta beneficjentów. Do końca 2013 roku dokapitalizowane Fundusze Pożyczkowe zawarły 802 umowy na udzielenie pożyczek (wartość ogółem 26,22 mln EUR), natomiast Fundusze Poręczeniowe 112 umów o wartości 5,69 mln EUR. Natomiast dla Działania 1.4 Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu, dopiero w I półroczu 2010 r. podpisano umowy. Do końca 2013 roku zakończyła się realizacja 6 z 8 zwartych umów. 99

Oś priorytetowa 1. jest skoncentrowana wokół różnych form wzmacniania konkurencyjności regionalnej gospodarki. Największy strumień środków skierowano na bezpośrednie wsparcie firm z sektora MŚP (Działanie 1.1.), planujących na terenie województwa świętokrzyskiego zrealizować projekt inwestycyjny. Powodem przeznaczenia stosunkowo dużej części alokacji na tę formę pomocy był zidentyfikowany w diagnozie stanu gospodarki regionu niewystarczający dostęp przedsiębiorstw do kapitału inwestycyjnego. Jak udowodniły wcześniej wdrażane w województwie komponenty wsparcia MŚP w ramach programów przedakcesyjnych (np. PHARE SSG), czy programów perspektywy finansowej 2004-2006, przedsiębiorcy bardzo chętnie sięgali po dotacje ze środków strukturalnych, upatrując w nich szansę na realizację planów rozwoju swoich firm. Projektując zasady udzielania wsparcia w ramach RPOWŚ 2007-2013 położono nacisk na tworzenie przez beneficjentów nowych miejsc pracy, jak również na wykorzystanie nowych innowacyjnych technologii. Wymagany przez IZ poziom innowacyjności wspieranych projektów nie mógł być zbyt wyśrubowany, z uwagi na fakt, iż potencjalni wnioskodawcy na początku realizacji Programu nie byliby w stanie sprostać zbyt wymagającym warunkom. Analiza wskaźników postępu rzeczowego bezpośredniego wsparcia MŚP pozwala na pozytywną ocenę realizacji zaplanowanych efektów. Po zmniejszeniu wartości docelowej wskaźnika, dotyczącego liczby zrealizowanych tego typu projektów, dokonanym w trakcie przeglądu śródokresowego, szacuje się, że wskaźnik ten zostanie realizowany w ponad 100%. Przewidywana po początku realizacji Programu liczba stworzonych miejsc pracy we wspartych MŚP została już zrealizowana, zaś na podstawie danych z podpisanych umów o dofinansowanie, można stwierdzić, że realizacja tego wskaźnika na zakończenie Programu zostanie znacznie przekroczona i osiągnie wartość 2 942,59 etaów. Założony w RPOWŚ 2007-2013 model wsparcia przedsiębiorczości oparty w znacznej mierze na bezzwrotnych dotacjach spełnia swoje zadanie i efektywnie wpływa na realizację powiązanych z nim celów Programu, które mają zniwelować słabości świętokrzyskiej gospodarki, zdiagnozowane w analizie SWOT. Pomyślne wypełnienie celów RPOWŚ 2007-2013, zobrazowanych z pomocą wskaźników pozwoli na zaprojektowanie na potrzeby perspektywy finansowej 2014-2020 bardziej zaawansowanych i lepiej dostosowanych do różnych grup odbiorców form pomocy. Akcenty stawiane w dokumentach, mających stać się podstawą dla polityki spójności po roku 2013, ze Strategią Europa 2020 na czele, wymagają nowego podejścia do metod (np. szersze zastosowanie instrumentów finansowych) i celów (jeszcze większy nacisk na innowacje i B+R) wspierania przedsiębiorczości. Ocenia się, że wsparcie MŚP w RPOWŚ 2007-2013 wzmocni konkurencyjność świętokrzyskich firm, umożliwiając im przygotowanie się do pełnego i efektywnego uczestnictwa w realizacji polityki spójności w latach 2014-2020. W ramach Osi priorytetowej 1. Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie przewidziała realizacji projektów kluczowych. Mechanizm finansowania elastycznego (cross-financing) nie występuje w ramach w RPOWŚ 2007-2013. 100

Wszystkie rekomendacje dotyczące realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013, sformułowane przez Komisję Europejską zostały zamieszczone w rozdziale 2.1.6.3 Rekomendacje KE. W toku realizacji Osi priorytetowej 1. Zaistniała konieczność realokacji środków w kwocie 1 985 415 EUR z Działania 1.1 Bezpośrednie wsparcie sektora mikro, małych i średnich przedsiębiorstw na realizację Działania 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw, 1 179 927 EUR z Działania 1.4 Wsparcie inwestycyjne dla instytucji otoczenia biznesu na realizację Działania 1.2 Tworzenie i rozwój powiązań kooperacyjnych przedsiębiorstw. Realokacje zostały dokonane w II kwartale 2014 r. po uprzednim pozytywnym zaopiniowaniu decyzji Instytucji Zarządzającej przez Komitet Monitorujący RPOWŚ 2007-2013, które odbyło się w dniu 10 marca 2014 r. Zasada równości szans kobiet i mężczyzn została opisana w podrozdziale 2.2.1 Zasada równości szans. W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca nie przeprowadziła badań ewaluacyjnych w ramach Osi priorytetowej 1. Podsumowanie: W ramach tej Osi priorytetowej przeprowadzono jedenaście naborów projektów z alokacją 135 604 169,24 EUR. Dotychczas IZ RPOWŚ podpisała 589 umowy z beneficjentami Osi 1, o łącznej wartości 348 439 595,68 EUR i wartości dofinansowania z EFRR w kwocie równej 125 125 228,14 EUR, co wyczerpuje alokację przeznaczoną dla tej Osi na lata 2007-2013 w 97,78 %. Do Instytucji Zarządzającej od uruchomienia programu wpłynęło 3 064 wnioski o płatność na kwotę wydatków 294 830 963,33 EUR, w tym wydatki kwalifikowalne 237 503 442,96 EUR z czego 108 813 077,79 EUR, to środki pochodzące z EFRR. Wysokość wykorzystania alokacji kształtuje się na poziomie 85,04 %. Na rzecz beneficjentów wypłacono 123 380 402,94 EUR. Dotychczas IZ RPOWŚ poświadczyła 122 413 230,52 EUR, w tym 107 358 106,54 EUR to wydatki odpowiadające EFRR (83,68 % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013). W skutek ukończenia realizacji 417 projektów powstało 2 190,29 miejsc pracy, w tym 1 456,04 dla mężczyzn i 734,25 dla kobiet. Wartość dodatkowych inwestycji wykreowanych dzięki wsparciu wynosi 2 875 mln EUR. Na podstawie zawartych umów szacuje się, iż do końca 2015 roku zrealizowanych będzie 589 umów, w tym 556- z Działania 1.1, 18 - z Działania 1.2, 7 w ramach Działania 1.3 oraz 8 w ramach Działania 1.4. Na koniec bieżącego okresu programowania Beneficjenci utworzą 2 942,59 miejsc pracy, czyli niemal ponad 1 600 szt. więcej niż pierwotnie zakładano. Wartość poręczeń i pożyczek jakie pośrednicy finansowi planują udzielić beneficjentom ostatecznym wynosić będzie ok. 84,97 mln EUR (356,367 mln zł). W okresie sprawozdawczym Instytucja Zarządzająca RPOWŚ nie zidentyfikowała istotnych problemów we wdrażaniu Osi priorytetowej 1. 101

Przykładowy projekt realizowany z Działania 1.1 Nazwa projektu: Wzrost konkurencyjności firmy poprzez zakup linii technologicznej do oblewania czekoladą z osprzętem Beneficjent: P.W. MAT Marzena Tkaczuk 3.2. Oś priorytetowa 2 Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu Wartość przyznanej alokacji 121 139 490 EUR Cele osi priorytetowej: Poprawa powiązań pomiędzy podmiotami działającymi na rzecz innowacyjności i gospodarką, Tworzenie i rozbudowa sieci teleinformatycznych oraz systemów usług elektronicznych, w tym dla podmiotów gospodarczych, Wzrost dostępności kompleksowo wyposażonych terenów inwestycyjnych, Poprawa wizerunku regionu, jego potencjału gospodarczego i turystycznego. Cele te będą realizowane w ramach czterech działań: Działanie 2.1. Rozwój innowacji oraz wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój, Działanie 2.2. Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego, Działanie 2.3. Promocja gospodarcza i turystyczna regionu, Działanie 2.4. Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych. 102

Główne grupy beneficjentów: - Instytucje otoczenia biznesu, - partnerzy społeczni i gospodarczy, - jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia, jednostki organizacyjne posiadające osobowość prawną, - szkoły wyższe, - zakłady opieki zdrowotnej działające w publicznym systemie ochrony zdrowia, - jednostki naukowe, - organizacje pozarządowe, - przedsiębiorcy, - administracja rządowa, - jednostki finansów publicznych posiadające osobowość prawną. Nabór i ocena wniosków: w ramach tej Osi priorytetowe zrealizowano dotychczas szesnaście konkursów, w tym jeden w roku 2013. Działanie 2.1 Rozwój innowacji, wspieranie działalności dydaktycznej i badawczej szkół wyższych oraz placówek sektora badania i rozwój. Na konkurs (dostępna alokacja 14 614 706,02 EUR) który odbył się w dniach od 18.01.2010 19.02.2010 r. wpłynęło 19 wniosków na łączną kwotę 13 091 022,85 EUR. Spośród złożonych wniosków 13 przeszło pozytywnie ocenę i zostało wybrane przez Zarząd do dofinansowania. Wnioskowana kwota dofinansowania wybranych projektów wynosi 2 937 951,06 EUR. Drugi nabór wniosków rozpoczął się w dniu 09.08.2010 r., a zakończył się w dniu 20.09.2010 r. (dostępna alokacja wynosiła 4 768 489,82 EUR). Przedmiotem oceny było 18 wniosków, o wartości całkowitej 29 831 699,46 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Spośród 18 wniosków o dofinansowanie: 14 wniosków zostało zaakceptowane pod względem formalnym i przekazane do oceny merytoryczno-technicznej; 3 wnioski zostały odrzucone z przyczyn formalnych; 1 wniosek został wycofany na prośbę beneficjenta. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie wyniosła 17 778 875,51 EUR. Trzeci konkurs rozpoczął się w dniu 05.09.2011 i trwał do dnia 07.10.2011 roku. Poziom środków przeznaczonych do zakontraktowania w ramach konkursu zamkniętego wynosił ogółem 7 351 293,21 EUR. Przedmiotem oceny były 22 wnioski, o wartości całkowitej 29 831 699,46 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Dwadzieścia wniosków zaakceptowano pod względem formalnym i przekazano do oceny merytoryczno-technicznej, natomiast 2 wnioski zostały odrzucone. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 27 653 681,95 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 22 352 612,06 EUR. W dniach od 21.05.2012r do 29.06.2012 roku, odbył się czwarty konkurs w ramach Działania 2.1.(alokacja: 1 192 122,45 EUR). W odpowiedzi wpłynęło 14 wniosków o dofinansowanie na łączną kwotę 14 959 120,61 EUR, w tym wartość dofinansowania 103

10 147 617,16 EUR. Spośród 14 wniosków o dofinansowanie: 8 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytorycznotechnicznej; 5 wniosków zostało odrzuconych z przyczyn formalnych; 1 wniosek zostały wycofany na prośbę Wnioskodawcy. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 5 556 228,21 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 4 925 252,13 EUR. Po zakończeniu ceny merytoryczno-technicznej do dofinansowania zostało wybrane trzy projekty na łączną kwotę dofinansowania 1 362 441,09 EUR. W okresie od 05.08.2013 do 09.09.2013 odbył się piąty nabór dla projektów z Działania 2.1 (z dostępną alokacją w kwocie 2 145 820,42 EUR). Przedmiotem oceny było 9 wniosków, o wartości całkowitej 4 185 061,67 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Spośród 9 wniosków o dofinansowanie: 8 wniosków zostało zaakceptowanych pod względem formalnym i przekazanych do oceny merytoryczno-technicznej; 1 wniosek zostało odrzucony z przyczyn formalnych. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 3 884 885,23 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 3 302 274,04 EUR.. - Działanie 2.2 Budowa infrastruktury społeczeństwa informacyjnego. Konkurs rozpoczął się w dniu 04.05.2010 r. zakończył się w dniu 14.06.2010 r. (dostępna alokacja 4 768 489,82 EUR). W trakcie naboru do Instytucji Zarządzającej wpłynęło 27 wniosków o wartości całkowitej 33 201 919,00 EUR. Spośród 27 wniosków o dofinansowanie: 23 wnioski zostały zaakceptowane pod względem formalnym i przekazane do oceny merytoryczno-technicznej; 3 wnioski zostały odrzucone z przyczyn formalnych; 1 wniosek został wycofany przez beneficjenta. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 28 968 433,26 EUR natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 23 271 674,32 EUR, co stanowi 488% środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie nr 2.2.1. - Działanie 2.3. Promocja gospodarcza i turystyczna regionu. 1. Pierwszy konkurs w ramach niniejszego Działania został zorganizowany w okresie od 01.06.2008 do 21.07.2008 (alokacja 7 511 667,11 EUR). Przedmiotem oceny było 17 wniosków, o wartości całkowitej 21 376 933,34 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Wszystkie przedłożone wnioski o dofinansowanie przeszły ocenę formalną, która to wskazała na konieczność naniesienia poprawek i/ lub uzupełnień w przedłożonych dokumentach. W odpowiedzi na powyższe: 11 beneficjentów dokonało modyfikacji dokumentów aplikacyjnych zgodnie z zaleceniami Instytucji Zarządzającej RPOWŚ i wnioski zostały zaakceptowane i przekazane do I etapu oceny merytoryczno - technicznej; 1 beneficjent złożył wniosek o wycofanie projektu z procedury oceny; 5 wniosków o dofinansowanie zostało odrzuconych na etapie weryfikacji formalnej, z powodu nie naniesienia poprawek zgodnie z zaleceniami i/ lub wprowadzenia dodatkowych, nieuzasadnionych zmian we wnioskach, co w sposób istotny naruszało postanowienia 4 punkt 6 Regulaminu dwuetapowego konkursu zamkniętego nr 2.3.1. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 104

15 046 433,17 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 9 876 050,19 EUR co stanowi 132% środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie. 2. W dniach 01.10.2008 30.10.2008r. odbył się druki nabór w ramach niniejszego Działania (dostępna alokacja 9 536 979,64 EUR). Przedmiotem oceny było 17 wniosków, o wartości całkowitej 18 254 599,00 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Wszystkie przedłożone wnioski o dofinansowanie przeszły ocenę formalną, która to wskazała na konieczność naniesienia poprawek i/ lub uzupełnień w przedłożonych dokumentach. W związku z czym: 15 beneficjentów dokonało modyfikacji dokumentów aplikacyjnych zgodnie z zaleceniami Instytucji Zarządzającej RPOWŚ i wnioski zostały zaakceptowane i przekazane do I etapu oceny merytoryczno - technicznej; 2 wnioski o dofinansowanie zostały odrzucone na etapie weryfikacji formalnej, z powodu niezgodności z założeniami Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Świętokrzyskiego na lata 2007-2013 w kwestii minimalnych progów dla wartości projektu realizowanego w ramach Działania 2.3. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 18 079 429,00 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 14 463 543,20 EUR, co stanowi 152% środków zaplanowanych do kontraktacji w konkursie nr 2.3.2. 3. W dniach od 5 marca do 10 kwietnia 2009 roku odbył się trzeci konkurs (dostępna alokacja 3 576 367,36 EUR). W odpowiedzi na konkurs wpłynęły 22 wnioski o łącznej wartości kosztów kwalifikowanych 13 642 622,91 EUR, oraz łącznym dofinansowaniu w wysokości 10 718 573,26 EUR. Dwadzieścia projektów przeszło pozytywnie ocenę formalną i zostały przekazane do oceny merytoryczno-technicznej. Po przeprowadzeniu oceny merytorycznotechnicznej do realizacji zatwierdzono 14 projektów. 4. Na konkurs, który odbył się w dniach od 04.01.2010 r. do 08.02.2010r., (dostępna alokacja 10 252 253,11 EUR) wpłynęło 35 wniosków na łączną kwotę całkowitą 28 514 542,55 EUR. 11 projektów spośród 32 pozytywnie ocenionych, zostało wybrane przez Zarząd do dofinansowania (wnioskowana kwota dofinansowania: 10 497 862,88), a 21 projektów umieszczono na liście rezerwowej (11 424 969,31 EUR). - Działanie 2.4 Tworzenie kompleksowych terenów inwestycyjnych, 1. Pierwszy nabór odbył się w okresie od 01.08.2008 do 01.09.2008 r. (przeznaczona alokacja w kwocie 11 829 109,92 EUR). Przedmiotem oceny było 5 wniosków, o wartości całkowitej 13 859 750,14 EUR, które zostały złożone w trakcie trwania naboru. Wszystkie przedłożone wnioski o dofinansowanie przeszły ocenę formalną, której wyniki przedstawiły się następująco: konieczność naniesienia poprawek i/ lub uzupełnień w przedłożonych dokumentach w przypadku 4 projektów. W odpowiedzi na powyższe beneficjenci dokonali modyfikacji dokumentów aplikacyjnych zgodnie z zaleceniami Instytucji Zarządzającej RPOWŚ i wnioski zostały zaakceptowane i przekazane do oceny merytoryczno technicznej; 1 wniosek o dofinansowanie został odrzucony na etapie weryfikacji formalnej, z powodu niezgodności założeń projektowych z celami działania. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 10 018 224,83 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 5 465 532,19 EUR. 105

2. W okresie od 16.03.2009 do 30.04.2009 r. odbył się drugi nabór wniosków (alokacja przeznaczona na konkurs 8 344 857,18 EUR). Przedmiotem oceny były 4 wnioski, o wartości całkowitej 14 657 657,13 EUR, które zostały złożone w odpowiedzi na ogłoszony konkurs. Wszystkie przedłożone wnioski o dofinansowanie przeszły ocenę formalną w okresie, która to wskazała na konieczność naniesienia poprawek i/ lub uzupełnień w przedłożonych dokumentach. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 14 657 657,13 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 8 794 594,28 EUR. 3. Kolejny konkurs odbył się w okresie od 14.12.2009 do 18.01.2010 (2 384 244,91 EUR). Przedmiotem oceny były 2 wnioski, o wartości całkowitej 2 846 168,52 EUR. Przedłożone wnioski o dofinansowanie przeszły ocenę formalną, która to wskazała na konieczność naniesienia poprawek i/ lub uzupełnień w przedłożonych dokumentach. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 2 846 168,52 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 1 490 671,89 EUR.. 4. Czwarty konkurs dla tego Działania odbył się w okresie od 19.04.2010 do 17.05.2010 r. (dostępna alokacja 3 218 730,63 EUR), w odpowiedzi na który wpłynął 1 wniosek złożony przez gminę Połaniec. Wniosek został pozytywnie oceniony pod względem formalnym i merytoryczno-technicznym. Wartość całkowita projektu wynosi 3 014 699,80 EUR. 5. W odpowiedzi na piąty konkurs (alokacja: 3 576 367,36 EUR), który odbył się w dniach od 03.10.2011 roku do 04.11.2011 roku, wpłynęło 5 wniosków na łączną kwotę 5 654 840,79 EUR, w tym wartość dofinansowania 3 410 794,84 EUR. Po zakończeniu oceny merytoryczno-technicznej do dofinansowania wybrano cztery projekty o łącznej wartości dofinansowania z EFRR w kwocie 3 331 587,51 EUR. 6. W dniach od 1 października 2012 roku do 9 listopada 2012 roku IZ RPOWŚ przeprowadziła szósty nabór w ramach Działania 2.4 (dostępna alokacja: 1 192 122,45 EUR). W odpowiedzi do IZ wpłynęły 3 wnioski o dofinansowanie na łączną kwotę 4 839 383,14 EUR. Spośród 3 wniosków o dofinansowanie: 2 wnioski zostały zaakceptowane pod względem formalnym i przekazane do oceny merytoryczno-technicznej; 1 wniosek został odrzucony z przyczyn formalnych. Ogólna wartość zaakceptowanych pod względem formalnym wniosków o dofinansowanie, wyniosła 2 361 611,45 EUR, natomiast wartość ich dofinansowania zamknęła się na poziomie 1 343 428,97 EUR. Przykładowy projekt realizowany w ramach Działania 2.1. RPOWŚ 2007-2013 106

Nazwa projektu: Utworzenie sieci prewencji chorób cywilizacyjnych etap I - BIOBAN Beneficjent: Świętokrzyskie Centrum Onkologii w Kielcach Poniższy wykres obrazuje % realizacji zobowiązań UE na lata 2007-2013 według podpisanych umów, złożonych wniosków o płatność oraz certyfikacji na poziomie osi priorytetowej 2. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych zawartych w KSI SIMIK (07-13) Wskaźniki finansowe w ramach Osi priorytetowej 2. są najniższe w ramach całego Programu. Realizacja Działania 2.1 oraz 2.2 nie mogła być rozpoczęta do czasu ogłoszenia rozporządzenia regulującego zasady udzielania pomocy publicznej m.in. na inwestycje objęte wsparciem tych działań. W 2010 roku zostały zorganizowane dwa konkursy dla Działania 2.1 oraz jeden dla Działania 2.2. Ponadto w 2011 odbył się trzeci nabór na projekty objęte zakresem interwencji Działania 2.1. kolejny nabór wniosków dla Działania 2.1 został przeprowadzony w terminie 21.05.2012-29.06.2012. Mimo zaistniałej sytuacji realizacja celów osi priorytetowej nie jest zagrożona. Reasumując, słabszego niż średnia dla Programu 107