System europejskich niestacjonarnych studiów podyplomowych z zakresu gazownictwa - CELGAS (e-learning)

System europejskich niestacjonarnych studiów podyplomowych z zakresu gazownictwa - CELGAS (e-learning) LEONARDO DA VINCI PROGRAMME KOORDYNATOR MIĘDZYNAROWOWY: Prof. dr hab. inż. Jakub Siemek Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu Projekt pilotażowy programu LEONARDO da VINCI Celgas (www.clegas.net) zakłada budowę międzynarodowego centrum nauczania internetowego w latach 2004-2006. Głównym celem uczestników projektu jest podniesienie wiedzy i umiejętności inżynierów nowych krajów w Unii Europejskiej i krajów starających się o członkostwo w Unii Europejskiej do standardów obowiązujących w niej m.in. poprzez transfer wiedzy, przy zastosowaniu nauczania konwencjonalnego i niestacjonarnego na poziomie inżynierskim z uniwersytetów i laboratoriów badawczych, do regionalnych przedsiębiorstw gazowniczych. Projekt CELGAS realizowany jest przez konsorcjum Partnerów: 1. Technische Universitaet Bergakademie Freiberg, Niemcy; 2. DBI-Gastechnologisches Instituet GMBH, Niemcy; 3. German Technical and Scientific Organisation of Gas and Water (DVGW), Niemcy; 4. Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Naftowego i Gazowniczego, Polska; 5. Główny Instytut Górnictwa, Polska; 6. Universitatea Lucjan Blaga Sibiu, Rumunia; 7. Technicka Univerzita v Kosicach, Słowacja Nowatorskim rozwiązaniem w zakresie nauczania jest przyjęty tryb nauczania na odległość tzw. blended e-learning. Przyjmuje się, że studia te stanowić będą ekwiwalent dwusemestralnego klasycznego studium podyplomowego. Studia organizowane będą z wykorzystaniem platformy MOODLE. W ramach realizacji studiów opracowany zostanie podręcznik elektroniczny oraz w

wersji papierowej. Językiem wykładowym studium jest język angielski. Studia mają kończyć się certyfikatem potwierdzającym ukończenie studiów podyplomowych będzie sygnowanym przez cztery uniwersytety (lub pięć uniwersytetów) oraz pozostałych partnerów projektu Nazwy poszczególnych studiów podyplomowych są następujące: Natural Gas Production Underground Gas Storage & CO2 sequestration Transport & Distribution of Natural Gas New technologies in Gas Utilization, Safety and Environmental Protection Quality and Human Resources Management in Natural Gas Industry. Każdy moduł studiów podyplomowych jest odpowiednikiem 180-200 godzin wykładów/zajęć laboratoryjnych/zajęć projektowych/ćwiczeń konwencjonalnego studium podyplomowego. Innowacja w zakresie prowadzenia studium polega na podzieleniu zakresu studium na część realizowaną w systemie e-learnig (80%) oraz pozostałą część (20%) w systemie konwencjonalnym. Takie podejście umożliwia obniżenie kosztów uczestnictwa studentów studiów podyplomowych (unika się podróży do i z ośrodka uniwersyteckiego) oraz zezwala się na asynchroniczny tryb nauczania nie jest wymagane nauczanie w określonym czasie. Nie zwalnia to jednakże studentów o obowiązku terminowego zaliczania odpowiednich ćwiczeń, projektów czy e-wykładów, ale umożliwia efektywne zarządzanie własnym czasem nauki. Końcowe egzaminy oraz wybrane zajęcia praktyczne realizowane będą w systemie konwencjonalnym.

Program studiów Tytuł angielski: Natural Gas Production (Eksploatacja złóż gazu ziemnego) WP3.1 Koordynator międzynarodowy prof. J.Pinka Koordynator uczelniany: dr inż. Czesław Rybicki Wprowadzenie Te studia podyplomowe przygotowują uczestników do przeprowadzania w sposób samodzielny obliczeń wydajności złóż gazu ziemnego w różnych warunkach złożowych i przy różnych warunkach energetycznych występujących w złożu. Ujmują praktyczne zastosowanie zasad fizycznych używanych w trakcie eksploatacji gazu ze złoża. Po zakończeniu studiów, uczestnicy będą w stanie stosować podstawowe zasady inżynierii złożowej dla oceniania złóż oraz ich właściwego wykorzystania. W studium wykorzystane zostaną techniki komputerowe, które umożliwiają rozwiązanie typowych problemów złożowych w seriach rozwiązujących praktyczne zagadnienia sesji. Studium zawiera wprowadzenie do teorii, która formułuje podstawy dla testów otworowych i przygotowuje uczestników do podjęcia skomplikowanych analiz testów ciśnienia złożowego przy pomocy najnowszych komputerowych technik interpretacji wyników. Studium wprowadza podstawowe koncepcje nowoczesnych analiz testów otworowych i pokazuje studentom szeroki zakres wybranych ćwiczeń, które ilustrują aktualne problemy związane z testami otworowymi, z którymi mogą się oni zetknąć w praktyce. Studentom ukazane jest praktyczne doświadczenie w użytkowaniu najnowocześniejszych programów do interpretacji testów otworowych. Po zakończeniu studium uczestnik będzie wiedział ( i rozumiał): 1. W jaki sposób są mierzone i określane w laboratorium podstawowe cechy skały złożowej i płynu złożowego 2. W jaki sposób cechy te wpływają na przepływ płynu i na rozprzestrzenianie się płynów w złożu 3. W jaki sposób dokonać podstawowych obliczeń związanych z bilansowaniem dla opróżnionych złóż w których czynnikiem powodującym przepływ jest gaz i woda 4. W jaki sposób mechanizmy powodujące przepływ wpływają na wydajność złoża 5. W jaki sposób wykorzystać teorię wypierania frontalnego (fractional flow theory) w celu obliczenia efektywności współczynnika sczerpania złoża

6. W jaki sposób zmierzyć i obliczyć własności ropy i gazu w ciśnieniach złożowych 7. W jaki sposób obliczyć ciśnienie statyczne i rozkłady nasycenia w złożu zawierającym strefy gazu, ropy i wody. 8. W jaki sposób ocenić wysokość wydobycia z otworów pionowych i poziomych 9. W jaki sposób dobrać model strefy złożowej i w jaki sposób użyć przewidywanego dopływu wody w celu przewidzenia wydajności złoża Po zakończeniu studium uczestnicy powinni być w stanie (nabyte umiejętności): 1. Ustalić właściwe założenia testu i przygotować test w ten sposób by spełnione były te założenia 2. Zrozumieć podstawowe typy testów otworowych (spadku ciśnienia, odbudowy ciśnienia, injekcyjny, interferencyjny, pulsacyjny, DST) (drawdown, buildup, injection, fall-off, interference, pulse and DST) 3. Zrozumieć podstawowe koncepcje (wykresy Hornera, wykresy logarytmiczne, skin efekt, efekt magazynowy otworu (wellbore storage) oraz efekty brzegowy (effect of boundaries) 4. Interpretować testy w zeszczelinowanych złożach i otworach 5. Używać oprogramowania do analiz testów otworowych z wykorzystaniem krzywych wzorcowych włącznie z krzywymi pochodnych (derivative plots) 6. Wykonywać miarodajne interpretacje testów otworowych dla systemów litych, zeszczelinowanych i o podwójnej porowatości 7. Określać ciśnienie statyczne w odwiercie 8. Określać stan uszkodzenia w odwiercie 9. Obliczać odległość do najbliższej granicy złoża 10. Określić objętość płynu w złożu 11. Zidentyfikować niejednorodności w strefie produkcyjnej (pay zone) Treść została podzielona na siedem bloków tematycznych (ok.195 godzin wykładowych) 1. Własności skał złożowych (równoważność 15 godzin) (Porowatość, przepuszczalność, Analiza zwilżalności, ciśnienia kapilarnego, pokrewnych koncepcji przepuszczalności. Nasycenie początkowe, rezydualne, ściśliwość skał, przepuszczalność względna). 2. Własności płynów złożowych (równoważność 15 godzin) (Ogólne własności ropy, gazu i wody złożowej. Ściśliwość gazów i wody.. Reprezentatywność płynów złożowych. Analiza PVT systemów węglowodorów. Klasyfikacja węglowodorów złożowych.

3.Mechanizmy przepływu płynów w mediach porowatych (równoważność 15 godzin): (Prawo Darcy ego. Stan ustalony, stan semiustalony, przepływ nieustalony. Przepływ liniowy i radialny. Wydajność otworu w stanie ustabilizowanym. wskaźnik produkcyjności, wydajność dopływu do otworów pionowych i poziomych) 4. Teoria przepływu nieustalonego (równoważność 30 godzin):: (Równania przepływu. Skin efekt i zmiany przepuszczalności w strefie przyodwiertowej. Efekt akumulacji w strefie przyodwiertowej (Wellbore storage effect). Zasada superpozycji w teorii odbudowy ciśnienia. Wykresy Hornera i specjalistyczne wzorcowe wykresy ciśnienia (pressure derivative plots). Złoża zachowujące się jak nieskończone, granice zamknięte, błędne granice, granice o stałym ciśnieniu 5. Analiza geologicznych i złożowych danych. (równoważność 30 godzin) Określanie objętości złoża : techniki estymacji zasobów geologicznych i przemysłowych gazu w złożu. Zasoby geologiczne pewne i prawdopodobne. Równowaga sił grawitacyjnych i kapilarnych i pionowe rozchodzenie się płynów. Początkowe rozchodzenie się ciśnienia i określanie kontaktu międzyfazowego ropa-woda, gar-ropa, gaz-woda. Ryzyko geologiczne. 5. Równanie bilansu masowego i jego warunki stosowania (równoważność 30 godzin) (ogólne równanie bilansu masowego. Wskaźniki charakterystyki przepływu. Mechanizmy powodujące przemieszczenia w złożu oraz czynniki wpływające na współczynnik sczerpania złoża: równania wypierania frontalnego (fractional flow equations), teoria przepływu frontalnego (frontal advance theory). Efekt zwilżalności i niejednorodności na wielkość wypierania. Wypieranie stabilizowane grawitacyjnie (gravity stabilized displacements). Złoża wodno-naporowe: Analizy złóż wodnonaporowych. Modele złóż i obliczanie dopływu wody. Stożki wodne i języki (fingering). Przykłady. (60 godzin) 6. Podstawowe testy otworowe (równoważność 30 godzin): (Testy spadku ciśnienia, odbudowy ciśnienia, iniekcyjny, interferencyjny, pulsacyjny, DST. Obliczanie ciśnienia statycznego : przypadki nieskończonych i skończonych obszarów przepływu. Metody MBD, Dietz a, MDH. Dopasowywanie krzywych tupu: Agarwal a, Bourdet a, Gringarten a i wykresy szczegółowe dla wybranych testów. 7. Specjalne testy hydrodynamiczne (równoważność 30 godzin) Sprawdzanie granic złoża. Analizy testu wspomagane komputerowo : wtórne wykresy ciśnienia, Ewaluacja diagnostyczna, posługiwanie się danymi, testy wielocyklowe i zmiennocyklowe (Multirate and variable rate tests), superpozycja. (Otwory zeszczelinowane: szczeliny o skończonej

przewodności, szczeliny o nieskończonej przewodności, szczeliny o jednolitej zmienności, podwójna porowatość) (60 godzin) Tytuł angielski: Underground Gas Storage & CO2 sequestration (Podziemne magazynowanie gazu i sekwestracja CO2) WP3.2 Koordynator międzynorowowy Prof. V. Koeckritz Koordynator uczelniany: Wprowadzenie Studia podyplomowe są przygotowane w ten sposób by umożliwić uczestnikom zrozumienie zagadnień związanych z magazynowaniem gazu ziemnego w złożach gazu i ropy naftowej, kawernach solnych, warstwach wodonośnych czy likwidowanych kopalniach węgla. Studia pokazuja w sposób kompleksowy cały proces technologiczny magazynowania gazu. Przedstawiona jest również problematyka składowania CO2 w strukturach geologicznych. Studia uczą m.in. podstawowych symulatorów złożowych i technik symulacji złożowej. Kurs ten jest oparty na komputerowym symulatorze złożowym działającym w układzie dwu i trójfazowym i trójwymiarowym, oraz na starannie przygotowanych warsztatach z symulacji złożowej, podczas których uczestnik rozwiązuje wiele praktycznych problemów symulacyjnych, które ilustrują właściwe i niewłaściwe użycie symulatorów złożowych. Warsztaty kończą się praktycznym ćwiczeniem, które wymaga od studenta skonstruowanie trójwymiarowego modelu rzeczywistego złoża i użycie symulatora w celu przygotowanie planu wydobywania ze złoża, w którym zawiera się porównanie pomiędzy użyciem konwencjonalnych pionowych odwiertów, oraz odwiertów poziomych. Po zakończeniu studium uczestnicy będą wiedzieć: 1. W jaki sposób działa symulator złożowy oraz w jaki sposób wybrać najodpowiedniejszą geometrię modelu (powierzchniowa, przekrojowa, radialna, 3-D) w celu rozwiązania praktycznych problemów symulacyjnych 2. W jaki sposób skonstruować plik wejściowy symulatora i jak przygotować tabele danych wejściowych dla własności płynów zależnych od PVT i dla własności zależnych od nasycenia skał takich jak ciśnienie kapilarne i przepuszczalność względna. 3. W jaki sposób przygotować dane opisujące złoża z map geologicznych i przekrojów strukturalnych

4. W jaki sposób użyć danych geostatycznych i modeli przekrojów o dużej ilości oczek w siatce w celu przygotowania pseudofunkcji, które pokazują efekty niejednorodności złoża w zakresie oczek mniejszych niż oczka siatki przekrojów. 5. W jaki sposób poprawnie zainicjować symulator do obliczeń równowagi kapilarnograwitacyjnej i w jaki sposób określić początkową zawartość węglowodorów w złożu 6. W jaki sposób zminimalizować czas przeprowadzania przez komputer obliczeń i zmaksymalizować sprawność 7. W jaki sposób symulator modeluje produkcję i otwory injekcyjne (pionowe i poziome) i w jaki sposób wykorzystać rozkłady wartości współczynników w odwiercie w celu symulacji właściwych strategii produkcji ze złoża i strategii monitoringu złoża 8. W jaki sposób modelować skały złożowe i precyzować funkcje wpływu skał złożowych w przypadkach symulacji obejmujących zakresem całe złoże 9. W jaki sposób przygotować skuteczne stadium porównawcze z wartościami dotychczasowymi i w jaki sposób przewidzieć przyszłą wydajność złoża 10. W jaki sposób rozpoznać ograniczenia symulacji złożowej i jak właściwie zastosować wyniki symulacji w efektywnym zarządzaniu złożem Treść studium Symulacja podziemnych złóż gazu w medium porowatym ( wprowadzenie : Modele złóż czym są i do czego się ich używa. Równania symulatora: prawo Darcy ego i przepływ wielofazowy. Modele trójfazowej przepuszczalności względnej. Równanie ciągłości i równanie stanu. Modele kompozycyjne i modele klasyczne (Black Oil). Rozwiązania równań symulatora: metodą różnic skończonych (procedury jawne i niejawne). Ograniczenia stabilności dla schematów jawnych. Metoda IMPES. Rozwiązanie symultaniczne. Iteracja Newton a. Wybór modelu i siatki: Powierzchniowa, przekrojowa, radialna, modele 3-D. Efekty orientacji siatki. Wskazówki dla przygotowania siatki, elastyczne techniki tworzenia siatki Inicjalizacja modelu : procedura równowagi grawitacyjno-kapilarnej. Histereza. Obliczenia ilości ropy w złożu. Wykorzystywanie odwiertu : promień równoważny. Interpretacja ciśnień w poszczególnych częściach odwiertu. Modele strefy przyodwiertowej. Postępowanie przy kontroli odwiertu. Modele skał złożowych: włączenie w siatkę na której oparta jest symulacja. Miejscowe złożowe modele jednofazowe. Modele analityczne i funkcje wpływu. Dopasowywanie do wcześniej otrzymanych wartości i analityczny model złoża. Pseudo-funkcje : pseudo-względna przepuszczalność i ciśnienie pseudo-kapilarne. Użycie pseudofunkcji w celu obniżenia ilości oczek w siatce i kierunku pionowym.

Użycie pseudofunkcji w celu modelowania niejednorodności złoża w zakresie oczek mniejszych niż oczka siatki symulatora. Pseudofunkcje Kyte a i Berry ego Planowanie symulacji rzeczywistego złoża: Założenia. Opis złoża. Oceana jakości danych produkcyjnych, danych o płynach i skale zbiornikowej, specjalnych analiz rdzenia i danych o zwilżalności. Zestawienie modelu. Potrzebne pseudofunkcje Strategie dopasowywania wcześniej otrzymanych wartości. Warsztaty symulacji złożowej : metody powierzchniowej, metody przekrojowe i obliczanie pseudofunkcji, problem radialnego tworzenia się stożków w przepływie trójfazowym ropy, wody i gazu, problem dopasowania dotychczasowego rozkładu injekcji gazu w układzie trójwymiarowym. Studium nad wydajnością odwiertu znajdującego się na morzu Dwutlenek węgla i gaz towarzyszący w magazynowaniu gazu ziemnego w mediach porowatych (złoża ropno-gazowe i systemy w złożach węgla) W przypadku zużytych złóż gazu używanych w magazynowaniu gazu, gaz towarzyszący jest zazwyczaj gazem resztkowym. Symulatory złożowe injekcji metano do modelowego złoża magazynowego gazu z dwutlenkiem węgla jako gazem buforowym pokazują, że o 30% więcej metanu może być zmagazynowane niż w przypadku w którym gazem buforowym jest gaz który pozostał w złożu (zazwyczaj metan). Ważną kwestią w stosowaniu dwutlenku węgla jako gazu buforowego są ograniczenia w mieszaniu metanu i dwutlenku węgla osiągane poprzez staranną selekcję złoża oraz właściwe postępowanie. Magazynowanie gazu w kawernach solnych: specyficzne problemy związane z kawernami solnymi. Maksymalna i minimalna ilość gazu w magazynie potrzeby związane z eksploatacją magazynu określają wymagania.. Minimalna i maksymalna wartość ciśnienia magazynowania jak również współczynnik gazu eksploatowanego do gazu buforowego oparte na głębokości kawerny solnej, mechanicznych własnościach soli, oraz w niektórych przypadkach na zakresie ciśnień gazu na zaworach sterujących. Gaz buforowy pozostały w kawernie w calu zapewnienia minimalnego ciśnienia. Problemy związane z modelowaniem, eksploatacją i projektowaniem.

Tytuł angielski: Transport & Distribution of Natural Gas (Transport i dystrybucja gazu ziemnego) WP3.2 Koordynator międzynarodowy Prof. dr hab. inż. J. Siemek Koordynator uczelniany: dr hab. inż. Stanisław Nagy, prof. nzw. Wprowadzenie Kurs zawiera wprowadzenie do teorii przepływów gazu w sieciach gazowych wysoko- i średnioprężnych. Studia mają przygotować inżyniera do podjęcia pracy związanej z przesyłem i dystrybucją gazu, sprężaniem gazu, pomiarem ilościowym etc., w tym analiz pracy sieci przy pomocy najnowszych komputerowych technik. Studia wprowadzają podstawowe koncepcje nowoczesnych technik analiz testów otworowych i pokazuje studentom szeroki zakres wybranych ćwiczeń, które ilustrują aktualne problemy związane z transportem, z którymi mogą się oni zetknąć w praktyce. Po zakończeniu studium uczestnicy będą wiedzieć: 1. Jak oblicza się przepływ gazu w gazociągu o przekroju kołowym?? 2. Jakie opory przepływu występują w gazociągach?? 3. Co składa się na spadek ciśnienia w gazociągu?? Co go wywołuje?? 4. Co to jest strata ciśnienia?? 5. Jakie jest kryterium stosowalności równania Darcy i jaką ono ma postać?? 6. Jak obliczyć ciśnienie na końcu gazociągu niskoprężnego?? 7. Jak obliczyć ciśnienie na początku gazociągu niskoprężnego?? 8. Jak mierzy się natężenie przepływu?? 9. Narysować schemat zwężki pomiarowej i jak się układają wokół niej ciśnienia i prędkości?? 10. Jak oblicza się strumień objętościowy płynu?? 11. Jak oblicza się strumień objętościowy płynu w warunkach normalnych?? 12. Jakie opory przepływu występują w gazociągach dalekosiężnych?? Treść I. Podstawy : własności gazu ziemnego: typowe składy. Podstawy termodynamiczne. Równania stanu ogólne równania trzeciego stopnia szczególne równania o wysokiej dokładności. Równania dla przewidywania lepkości. Równowagowa zawartość wody w gazie złożowym. Gazo-hydraty metody przewidywania.

II. Sprężanie gazu : dodatnie wypieranie i kompresory odśrodkowe, wentylatory. Obliczanie potrzebnej mocy, sprawność izotermiczna, izentropowa, politropowa. Charakterystyki kompresora. Przepływ w rurach : podstawowe równania przepływu równania ciągłości, momentu, energetyczne. Przepływ przez zawory, dysze, otwory ostro-krawędziowe. Dławienie w zaworach i dyszach. Izotermiczny i adiabatyczny przepływ w rurach równanie Weymoutha, równanie Panhandle a III. Mierzenie przepływu i jakości gazu. Typy urządzeń pomiarowych (Venturi ego, ISO, Turbiny itd.). Pomiar gęstości; Wartość kaloryczna; Środki bezpieczeństwa; Rurociągi IV. Symulacja sieci gazowej: Teoria grafów. Rozwiązywanie równań nieliniowych. Prawa Kirchoffa. Zastosowanie teorii do symulacji statycznej rurociągów. Praktyczne użycie symulatorów. Projektowanie i zarządzanie rurociągami przesyłowymi: teoria GIS. Zastosowanie programów GIS owskich w zarządzaniu sieciami. Użycie symulacji w projektowaniu dystrybucji z uwzględnieniem specyficznych odbiorców (np. stacja kompresorowa dla odbioru szczytowego) Techniki renowacji starych instalacji rurociągowych z wykorzystaniem oprogramowania GIS owskiego

Tytuł angielski: New technologies in Gas Utilization, Safety and Environmental Protection (Nowe technologie w użytkowaniu gazu, bezpieczeństwo i ochrona środowiska) Koordynator międzynarodowy Prof. HJ Kretzschmar Koordynator uczelniany: Prof. dr hab. inż. Zygmunt Kolenda Wprowadzenie Studia podyplomowe powinny zapewnić uczestnikom zrozumienie w podstawowym stopniu elementów nowych technologii stosowanych w inżynierii gazowniczej w zakresie użytkowania tj. kogeneracji, trój-generacji. Uczestnicy studium rozwiązują wiele praktycznych problemów, które ilustrują właściwe i niewłaściwe sposoby użycia kotłów gazowych, silników gazowych i mikro-turbin gazowych. Warsztaty kończą się praktycznym ćwiczeniem projektowym dotyczącym optymalizacji wykorzystania energii dostarczonej do użytkownika. Po zakończeniu kursu uczestnicy będą wiedzieli : 1. W jaki sposób obliczyć zapotrzebowanie na energię dla ogrzewania danego obiektu 2. W jaki sposób przygotować projekt zainstalowania urządzeń gazowych 3. W jaki sposób zoptymalizować parametry pracujących urządzeń, tak by zwiększyć sprawność procesów 4. W jaki sposób zoptymalizować technikę wytwarzania różnych rodzajów energii w jednym urządzeniu gazowym tak, by produkować ciepło i elektryczność. 5. W jaki sposób wprowadzić elementy ekologiczne tak, by czerpać większe korzyści ze środowiska 6. W jaki sposób zminimalizować wpływ na środowisko procesów spalania 7. W jaki sposób zapewnić wysokie bezpieczeństwo podczas użytkowania urządzeń gazowych poprzez wykorzystanie innowacyjnych technik 8. W jaki sposób zmienić instalację w celu użytkowania gazu o podwyższonej jakości zgodnie z unormowaniami europejskimi Treść Główne aspekty studium są związane ze zwiększeniem zawodowej wiedzy inżynierów w następujących aspektach : nowe technologie jako sposób na zwiększenie bezpieczeństwa

energetycznegi (dyrektywa Unii Europejskiej), poprzez duże instalacje budowane w miejsce konwencjonalnych instalacji węglowych. Drugi temat jest związany z rozmaitymi sposobami redukowania przemysłu gazowniczego na środowisko. Główny nacisk jest kiedowany na zredukowanie emisji gazów toksycznych (SO2, NOx, CO2), promowanie dyskusji na temat nowych ekologicznych rozwiązań w utylizacji gazu ziemnego przez wprowadzanie nowej generacji palników, instalację urządzeń wytwarzających różne rodzaje energii 1. Dyrektywy Unii Europejskiej związane z problemami ochrony środowiska 2. Technologie kogeneracyjne i trój-generacyjne stosowane w przymyśle 3. Użytkowanie gazu: nowe rozwiązania, nowe trendy w konstruowaniu urządzeń dla końcowego użytkownika gazu (palniki, kotły, silniki gazowe, ogniwa paliwowe) 4. Minimalizacja efektów korozji oraz zabezpieczanie gazociągów wysokociśnieniowych 5. Problemy związane z bezpieczeństwem w inżynierii gazowej (wentylacja, nawanianie, wybuchowość), problemy związane z awariami i wszelkimi rodzajami wypadków 6. Problemy związane z ochroną środowiska : redukcja emisji gazów pochodzących ze spalania (SO2,NOx,CO2), minimalizacja efektów spalania na środowisko

Tytuł angielski: Quality and Human Resources Management in Natural Gas Industry (Zarządzanie jakością i zasobami ludzkimi w przemyśle gazowniczym) Koordynator międzynarodowy Prof. dr Dan-Maniu Duse Koordynator uczelniany: Dr hab. inż. Maciej Kaliski, prof. nzw Wprowadzenie Studium jest przygotowane w taki sposób, by w podstawowym stopniu zapewnić jego uczestnikom rozumienie problemu poprawy jakości usług w sektorze gazowniczym. Proponowany pakiet jest kluczem do opanowania całego projektu jak również powinien być integralną i najbardziej zaawansowaną częścią edukacji zawodowej w każdej europejskiej firmie gazowniczej. Zostanie pokazane, omówione oraz wprowadzane na każdym etapie projektu użycie nowoczesnych metod nauczania. Omówione zostaną zasady podnoszenia jakości usług Po zakończeniu kursu uczestnicy będą wiedzieć: 1. W jaki sposób zorganizować program ciągłego samokształcenia 2. W jaki sposób wykorzystać nowe techniki w poszukiwaniu i przekazywaniu materiałów do nauki 3. W jaki sposób używać elementów psychologii w systemach nauczania 4. W jaki sposób przygotować system zarządzania zasobami ludzkimi w firmie 5. W jaki sposób wprowadzać elementy zarządzania jakością w firmie Some major activities in human resources area are: Recruiting, interviewing and selecting new personnel Equal opportunity for employees Administrative awards Development and training of personnel Assessment of new employees career management Human resources management and relationship with trade unions. Treść 1. Zarządzanie zasobami ludzkimi w przemyśle gazowym (selekcja personelu, zasady szkoleń i kształcenia wewnętrznego, kształtownie kariery wewnątrz przedsiebiorstwa)

2. Samokształcenie oraz tworzenie systemu zwiększania swoich umiejętności (sposoby tworzenia wewnetrzych kursów korporacyjnych, praca grupowa, kursy elearningowe, warsztaty i konferencje naukowe) 3. Zarządzanie jakością w gazownictwie ziemnym 4. Warsztat i projekt