Edukacja czytelnicza i medialna kl. VI Opracowała Renata Matusiak Temat: Sporządzamy bibliografię załącznikową. Zadania lekcji w zakresie: Wiadomości: uczeń rozumie znaczenie pojęć - opis bibliograficzny i bibliografia załącznikowa, zna zasady sporządzania opisu bibliograficznego i bibliografii załącznikowe, Umiejętności: samodzielnie sporządza opis bibliograficzny książki napisanej przez 1, 2 lub 3 autorów, wydawnictwa zbiorowego oraz artykułu z czasopisma, układa opisy w określonym porządku tworząc bibliografię załącznikową, Postaw: wyrabia nawyk sporządzania bibliografii załącznikowej do różnych prac pisemnych, ma świadomość użyteczności bibliografii. Metody pracy: pogadanka, praca w grupach. Pomoce: plansze prezentujące wzory opisu bibliograficznego różnych dokumentów, przykłady książek i czasopism z bibliografią załącznikową, książki i czasopisma do ćwiczeń dla grup mini-plansze ze wzorami opisów bibliograficznych dla każdego ucznia kartki papieru dla grup Słownik wyrazów obcych Przebieg lekcji 1. Witam uczniów, przedstawiam temat i cele lekcji. Rozmowa kierowana na temat pisania referatów z różnych przedmiotów na określone tematy. Z czego uczniowie korzystają, co zamieszczają na końcu? (bibliografię, literaturę, wykaz źródeł) 2. Próbujemy sformułować definicję bibliografii załącznikowej (uporządkowany spis książek lub innych dokumentów dotyczących tematu poruszanego w książce) - Sprawdzamy też ze Słownikiem wyrazów obcych.
3. Uświadamiam uczniom użyteczność umiejętności sporządzania bibliografii załącznikowej. 4. Wspólnie uświadamiamy sobie celowość sporządzania takiej bibliografii. - jeśli cytujemy trzeba podać źródło (przestrzeganie praw autorskich, po prostu szacunek dla czyjejś pracy, a nie przywłaszczanie sobie tego, co ktoś zrobił) - należy podać, z czego czerpiemy naszą wiedzę czy z kim polemizujemy - wskazówka dla czytającego gdzie szukać więcej informacji, jak inni opracowali ten temat. Sporządzając bibliografię załącznikową wykonujemy opisy bibliograficzne źródeł, z których korzystaliśmy i układamy je w porządku alfabetycznym. W bibliografii załącznikowej podaje się niezbędne elementy opisu bibliograficznego. 5. Formułujemy definicję opisu bibliograficznego (jest to uporządkowany zespół danych o książce lub innym dokumencie, służących do jego identyfikacji). 6. Zwracam uwagę na różnorodność źródeł (książki mające 1, 2, 3 i więcej autorów, opracowania pod redakcją, czasopisma, często wykorzystywane są tylko fragmenty książek - w każdym z takich przypadków troszeczkę inaczej wykonujemy taki opis bibliograficzny). 7. Przedstawiam na dużej planszy wzory opisów bibliograficznych różnych dokumentów. 8. Rozdaję wzory opisów bibliograficznych dotyczące różnych przypadków (dla każdego ucznia): - opis bibliograficzny książki - opis bibliograficzny rozprawy z pracy zbiorowej - opis bibliograficzny fragmentu książki - opis bibliograficzny artykułu w czasopiśmie - opis bibliograficzny dokumentu elektronicznego 9. Zapisujemy temat. Proszę o wklejenie w domu pod tematem otrzymanych wzorów opisów bibliograficznych. 10. Omawiamy wzory - zwracam uwagę na mające miejsce od czasu do czasu zmiany w normie określającej sposób tworzenia opisów bibliograficznych i na aktualność podanych wzorów Opis bibliograficzny książki Nazwa autora: Tytuł. Oznaczenie wydania. Rok wydania. ISBN Sokół Maria: Zaawansowane tworzenie stron WWW. Wyd. 2. 2002. 83-7197-518-X Lub Sokół M.: Zaawansowane tworzenie stron WWW. Wyd. 2. 2002. 83-7197-518-X Opis bibliograficzny fragmentu książki Nazwa autora książki. Tytuł książki. Oznaczenie wydania. Numeracja części. Rok wydania. Strony, na których znajduje się fragment
Sokół Maria: Zaawansowane tworzenie stron WWW. Wyd. 2. 2002, s. 47-48 Opis bibliograficzny rozprawy z pracy zbiorowej Nazwa autora rozprawy: Tytuł rozprawy. W: Tytuł pracy zbiorowej. Nazwa redaktora. Oznaczenie wydania. Rok wydania, stronice zajęte przez rozprawę. Cynarski Stefan: Sarmatyzm ideologia i styl życia. W: Polska XVII wieku. Pod red. J. Tazbira. Wyd. 3. 1977, s. 247 271. Opis bibliograficzny artykułu z czasopisma Nazwa autora artykułu: Tytuł artykułu. Tytuł Czasopisma rok numer czasopisma strony zajęte przez artykuł. Dackiewicz Aleksander: Telefonia komórkowa a zdrowie. Twoja Komórka 2002 nr 7 s. 50 51. Opis bibliograficzny wydawnictwa elektronicznego, programu komputerowego Nazwa autora. Tytuł. [Typ nośnika]. Wydanie. Miejsce wydania. Wydawca. Data wydania. Data aktualizacji. Numer znormalizowany 11. Oglądamy przykładowe bibliografie załącznikowe w wybranych książkach i czasopismach. 12. Praca w grupach Krótko omawiam zadania do wykonania. Uczniowie pracują z zespołach dwuosobowych, przed lekcją otrzymali materiały do opracowania (książki, czasopisma, dokumenty elektroniczne) wraz z poleceniami. W czasie pracy wyjaśniam powstałe wątpliwości. Udzielam dodatkowych uwag takich jak: możliwość skracania zbyt długiego tytułu zastępując pozostałe wyrazy wielokropkiem; zastąpienia pełnego imienia inicjałem; jeżeli nie można ustalić głównej odpowiedzialności pierwszym elementem opisu powinien być tytuł; w przypadku fragmentu lub artykułu w książce czy czasopiśmie ISBN jest elementem fakultatywnym Sprawdzam poprawność wykonanych zadań 13. Krótkie podsumowanie lekcji. Czy uczniowie potrafią odpowiedzieć na pytania typu: Co to jest opis bibliograficzny? Z jakich elementów składa się opis bibliograficzny książki Jakie elementy wchodzą w skład artykułu z czasopisma? Co to jest bibliografia załącznikowa? Jak porządkujemy opisy bibliograficzne w obrębie zestawienia bibliograficznego? 14. Pytam uczniów, czy wiedza i umiejętności zdobyte na lekcji okażą się przydatne w dalszym uczeniu się (wyrażają własne opinie w skali: 1-5).
Bibliografia: - PN-ISO 690: 2002. Dokumentacja. Przepisy bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura. - PN-ISO 69-2: 1999. informacja i dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części Internet: - http://bg.p.lodz.pl/dyplom.htm Przykładowe zadania dla grup grupa 1 - książki L. Szafran-Szadkowskiej, Zanim powstało Opole - rozdziału poświęconego J. Lompie z książki J. Moskala i S. Wilczka Album pisarzy śląskich (s. 30) - artykułu z czasopisma Wczoraj Dzisiaj Jutro nr 94-95, zamieszczonego na stronach 107-117 grupa 2 - książki księdza J. Kopca Dzieje Kościoła Katolickiego na Śląsku Opolskim - rozdziału poświęconego W. Korfantemu (s.83-116) z książki Śląskie portrety - artykułu z czasopisma Wczoraj Dzisiaj Jutro nr 98-101 ze s. 45-53 grupa 3 - książki W. Korzeniowskiej, Śląska saga - baśni O złotej kaczycy, co niosła diamentowe jajca zamieszczonej na str. 264-266 w książce Boju boju bojka - rozprawy zamieszczonej w książce Historia na wynos na s. 7-16 grupa 4 - książki D. Simonides, Ele mele dudki. Rymowanki dzieci śląskich - książki Święta Jadwiga w sztuce śląskiej - artykułu z Kalendarza opolskiego 1999 zamieszczonego na stronach 248-254 grupa 5 - książki Hafty śląskie - książki Cmentarze Kędzierzyna-Koźla - rozdziału Kawały o głupich sąsiadach z książki Rzecz o humorze śląskim (s. 45-53) grupa 6 - książki Tradycyjne zwyczaje i obrzędy na Śląsku - książki Mało nas mało nas - artykułu z Kalendarza opolskiego 2000 umieszczonego na s. 90-92 grupa 7 - książki S. Ligonia, Bery i bojki śląskie - rozdziału O niemądrych z książki Śląskie beranie czyli humor Górnego Śląska (s. 325) - artykułu z czasopisma Wczoraj Dzisiaj Jutro nr 1-2/93 zatytułowanego Dni Kędzierzyna-Koźla (s. 62) grupa 8
- książki K. Pisarkowej, Wyliczanki polskie - rozdziału W szkołach z książki Życie codzienne w miastach śląskich w XIV i XV w. - rozprawy Drogi Śląska do Polski z książki Drogi Śląska do Polski (s. 7) grupa 9 - książki Brzeg-historia i współczesność - rozdziału O spryciarzach i głupcach wystrychniętych na dudka (s. 121) w książce Zemsta Utopca - artykułu K. Ogorzelca z czasopisma Wczoraj Dzisiaj Jutro 94-95 ze s. 38 grupa 10 - książki Zarys dziejów parafii św. Mikołaja w Kędzierzynie-Koźlu na tle lokalnej historii 1902-2002 - książki Wśród Śląskich nazw - książki Jan Cybis grupa 11 - książki Działalność duszpasterska ojców oblatów Maryi Niepokalanej w Kędzierzynie w latach 1948-1995 - reportażu Kędzierzyna czas umieszczonego na stronie 63 książki Historia na wynos - książki Historia na wynos Ułóż wykonane opisy w porządku alfabetycznym grupa 12 - książki Dziedzictwo i perspektywy miasta oraz jego mieszkańców - rozprawy Rozwój Kędzierzyna-Koźla na tle innych ośrodków miejskich Śląska Opolskiego zamieszczonej w książce Dziedzictwo i perspektywy na s. 29 - opracowania Kędzierzyn-Koźle. Informator Ułóż wykonane opisy w porządku alfabetycznym