Omówienie normy PN-ISO Informacja i dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części

Transkrypt

1 Oprac. Agata Arkabus Publiczna Biblioteka Pedagogiczna RODN,,WOM w Częstochowie Omówienie normy PN-ISO Informacja i dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Dokumenty elektroniczne i ich części 1. Zakres normy - wskazuje ona elementy które powinny być uwzględnione w przypisach bibliograficznych dotyczących dokumentów elektronicznych, - norma dotyczy: baz danych, programów komputerowych, elektronicznych wydawnictw zwartych i ciągłych, biuletynów elektronicznych i innych systemów elektronicznego komunikowania się oraz artykułów i fragmentów tych dokumentów. 2. Ogólne zasady sporządzania przypisów bibliograficznych Obowiązkowe są tylko te elementy, które odnoszą się do cytowanego dokumentu, a informacja jest łatwo dostępna z samego dokumentu lub dokumentacji towarzyszącej. Zaleca się także uwzględnienie w przypisie elementów wymienionych jako fakultatywne, jeżeli informacja jest łatwo dostępna. Elektroniczne wydawnictwa zwarte, bazy danych i programy komputerowe Odpowiedzialność główna (obowiązkowy) Tytuł (obowiązkowy) Odpowiedzialność drugorzędna (fakultatywny) Seria (fakultatywny) Numer znormalizowany (obowiązkowy) Fragmenty elektronicznych wydawnictw zwartych, baz danych lub programów komputerowych Odpowiedzialność główna (dokumentu macierzystego)(obowiązkowy) Tytuł (dokumentu macierzystego) (obowiązkowy) Odpowiedzialność drugorzędna (dokumentu macierzystego) (fakultatywny) 1

2 Oznaczenia rozdziału lub równorzędne oznaczenie (fragmentu) (fakultatywny) Tytuł fragmentu (obowiązkowy) Numeracja w obrębie dokumentu macierzystego (fakultatywny) Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (obowiązkowy) Numer znormalizowany (obowiązkowy Artykuły w elektronicznych wydawnictwach zwartych, bazach danych lub programach komputerowych Odpowiedzialność główna artykułu (obowiązkowy) Tytuł artykułu (obowiązkowy) Odpowiedzialność główna(dokumentu macierzystego) (obowiązkowy) Odpowiedzialność drugorzędna dokumentu macierzystego (fakultatywny) Numeracja w obrębie dokumentu macierzystego (fakultatywny) Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (obowiązkowy) Numer znormalizowany (obowiązkowy) Elektroniczne wydawnictwa ciągłe Tytuł (obowiązkowy) Seria (fakultatywny) Numer znormalizowany (obowiązkowy 2

3 Artykuły Odpowiedzialność główna artykułu (obowiązkowy) Tytuł artykułu (obowiązkowy) Tytuł wydawnictwa ciągłego (obowiązkowy) Oznaczenie zeszytu (obowiązkowy) Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego (obowiązkowy) Numer znormalizowany (obowiązkowy) Biuletyny elektroniczne, listy dyskusyjne i komunikaty elektroniczne a) całość systemu elektronicznego komunikowania się Tytuł (obowiązkowy) Data dostępu (obowiązkowy) b) komunikaty elektroniczne [np. forum] Odpowiedzialność główna komunikatu (obowiązkowy) Tytuł komunikatu (obowiązkowy) Tytuł macierzystego systemu elektronicznego komunikowania się (obowiązkowy) Odpowiedzialność drugorzędna/odbiorca(y) (fakultatywny) UWAGA dla korespondencji osobistej lub niepublikowanej należy podać datę wysłania wiadomości Data dostępu (obowiązkowy) Numeracja w obrębie systemu macierzystego (fakultatywny) Lokalizacja w obrębie systemu macierzystego (obowiązkowy) Warunki dostępu (obowiązkowy, z wyjątkiem korespondencji osobistej lub komunikatów niepublikowanych ) 3

4 3.Wyszczególnienienie elementów Poniżej zostaną wymienione tylko te zasady tworzenia przypisów bibliograficznych dokumentów elektronicznych, które różnią się całkowicie od zasad tworzenie przypisów bibliograficznych np. dokumentów zwartych. Wszystkie zasady opracowane na podstawie normy PN-ISO 690 Dokumentacja. Przypisy bibliograficzne. Zawartość obowiązują również w tworzeniu przypisów bibliograficznych dokumentów elektronicznych. a) Odpowiedzialność główna Ponosi ją osoba, która napisała dzieło. W przypadku dokumentów elektronicznych dopuszcza się podawanie w tym elemencie nazwy redaktora jeśli wyraźnie jest wskazany w źródle. Zaleca się wtedy dodanie po nazwie skrótu,,red. lub jego odpowiednika. b) Nieznany tytuł -jeżeli w dokumencie nie ma tytułu, należy go zastąpić pierwszymi wyrazami z dokumentu uzupełnionymi wielokropkiem, -w przypadku poczty elektronicznej i artykułów w systemach elektronicznego komunikowania się, tj. biuletyny elektroniczne lub listy dyskusyjne, w miejsce tytułu zaleca się stosowanie określenia tematu podanego w dokumencie. c) Typ nośnika Typ nośnika elektronicznego należy podawać w nawiasach kwadratowych po tytule. Zaleca się stosowanie następujących określeń lub ich odpowiedników: [online] [CD-ROM] [taśma magnetyczna] [dyskietka] W razie potrzeby, określając typ nośnika można sprecyzować także typ publikacji: [baza danych online] [baza danych na taśmie magnetycznej] [wydawnictwo zwarte na CD-ROM] [wydawnictwo ciągłe online] [program komputerowy na dyskietce] [biuletyn elektroniczny online] [poczta elektroniczna] d) Wydanie prezentacja Ponieważ dokumenty elektroniczne są często aktualizowane lub rozszerzane, zawierają często oznaczenie wydania. Używane są wówczas takie określenia jak: wydanie, wersja, wydanie(oprogramowania), poziom, aktualizacja, wydanie przejrzane, poziom kształcenia. Numer lub inne oznaczenia wskazujące wydanie należy podawać, stosując wyrażenia występujące w źródle np. wyd. 5, wersja 3.5 4

5 e) Nieznane miejsce wydania W przypadku dokumentów dostępnych wyłącznie poprzez sieć dopuszcza się pomijanie miejsca wydania. W takich przypadkach należy podawać datę dostępu ujętą w nawiasy kwadratowe f) Data dostępu Należy podawać datę rzeczywistego przeglądania dokumentu, ujmując ją w nawiasy kwadratowe: [dostęp: 3 września 1997] [dostęp: ] [dostęp: 17 maja 1997; 21:15] g) Materiał towarzyszący - W uwadze można podawać informacje o materiałach towarzyszących dokumentowi elektronicznemu (np. podręcznik). Informację należy poprzedzić wyrażeniem,,materiał towarzyszący: lub jego odpowiednikiem. h) Wymagania systemowe zaleca się podawanie informacji dotyczących wymagań systemowych, które obejmują markę i model komputera, na którym dokument może być uruchomiony; wielkość wymaganej pamięci; nazwę i wersję systemu operacyjnego; wymagania dotyczące oprogramowania; rodzaj i cechy wymaganych bądź zalecanych urządzeń peryferyjnych. 4. Warunki dostępu a) Dokumenty dostępne online W przypadku dokumentów online należy podawać informację identyfikującą i lokalizującą źródło cytowanego dokumentu. Elementy informacji lokalizującej dokumenty w ramach sieci komputerowej takiej jak Internet to: adres komputera macierzystego, nazwa katalogu, nazwa pliku. b) Fragmenty dokumentów elektronicznych W przypisie dotyczącym części dokumentu elektronicznego nie będącej artykułem, szczegóły charakterystyczne dla części (np. tytuł i oznaczenie rozdziału lub części), jej numerację i lokalizację w obrębie dokumentu macierzystego należy umieścić po danych bibliograficznych odnoszących się do całości dzieła, przed uwagami, oznaczeniem warunków dostępu i numerem znormalizowanym. c) Artykuły w dokumentach elektronicznych W przypisie dotyczącym artykułu w dokumencie elektronicznym dane odnoszące się do artykułu (np. jego autor i tytuł) powinny poprzedzać dane odnoszące się do całości dokumentu macierzystego i należy je wyraźnie oddzielić stosując wyróżnienia typograficzne, interpunkcję lub wyrażenia takie jak,,in. Numerację i lokalizację artykułu w obrębie dokumentu macierzystego należy umieścić po danych bibliograficznych o dokumencie 5

6 macierzystym, przed uwagami, oznaczeniem warunków dostępu i numerem znormalizowanym. d) Numeracja w obrębie dokumentu lub systemu macierzystego Zaleca się podawanie numeru rekordu lub innych numerów nadawanych fragmentowi lub artykułowi jako identyfikatory w obrębie macierzystego dokumentu lub systemu. Zaleca się poprzedzanie tego numeru wyrażeniem,,numer rekordu,,,numer pozycji,,,numer akcesji. e) Lokalizacja w obrębie dokumentu macierzystego Lokalizację fragmentu lub artykułu w obrębie dokumentu macierzystego należy podawać, jeżeli format dokumentu uwzględnia paginację lub równorzędny system wewnętrznego odsyłania. Zaleca się następującą kolejność: 1.numer stronicy, ekranu, akapitu lub wiersza, jeżeli te właściwości są stałymi właściwościami fragmentu, artykułu lub bazy danych (np.,,s ;,,wiersz ); 2.etykietowaną część, sekcję, tablicę, scenę lub inne oznaczenie związane z tekstem; 3.dowolne oznaczenie specyficzne dla dokumentu macierzystego. Jeżeli dokument nie zawiera paginacji dopuszcza się wskazanie w nawiasach kwadratowych objętości części, wyrażonej ogólna liczbą wierszy, ekranów itp. (np.,,[35 wierszy] lub,,[ok. 12 ekranów]. 6