Kod ucznia: POWIATOWY KONKURS HISTORYCZNY Dzieje Polski i Polaków w latach 1914-1918 ETAP FINALNY 24 listopada 2014 r. Masz przed sobą 13 zadań dotyczących historii Polski z lat 1914-1918. Wykonaj je zgodnie z poleceniami. Na wykonanie wszystkich zadań masz 60 minut. Za wszystkie zadania możesz uzyskać 64 punkty. Mamy nadzieję, że to właśnie Ty będziesz jednym ze zwycięzców naszego konkursu. Życzymy Ci zatem powodzenia. Organizatorzy str. 1
Zadanie 1. (0-1 pkt.) Czym był kryzys przysięgowy? Zaznacz prawidłową odpowiedź. A.) był brakiem środków finansowych na sprzęt wojenny dla Polaków; B.) była to sytuacja, gdy nikt nie chciał zostać dowódcą polskich wojsk i tym samym złożyć przysięgi; C.) była to odmowa złożenia przysięgi na wierność cesarzowi niemieckiemu przez Legiony Polskie; D.) był odmową Rosjan na złożenie wierności Polsce. Zadanie 2. (0-3 pkt.) Napisz o czym jest mowa w poniższych podpunktach. A.) Najstarsza polska piłsudczykowska organizacja kombatancka i państwowoniepodległościowa. Została powołana do życia 30 maja 1918 r. roku jako organizacja skupiająca byłych żołnierzy Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego, później także ich rodziny oraz inne osoby identyfikujące się z ideą czynu niepodległościowego. B.) Ogłoszona 3 czerwca 1918 r. przez Wielką Brytanię, Francję i Włochy w sprawie przywrócenia niepodległości Polski po zakończeniu I wojny światowej. Przewidywała utworzenie zjednoczonego i niepodległego państwa polskiego z wolnym dostępem do morza. C.) Głównym ideologiem i współzałożycielem tego polskiego ruchu politycznego był Roman Dmowski. Zadanie 3. (0-8 pkt.) Uzupełnij brakujące miejsca w tabeli. Lokalne ośrodki władzy powstałe w latach 1916-1918 Ośrodek władzy Miejsce powołania Przedstawiciel (wpisz tylko jednego) Lozanna Roman Dmowski, Polska Komisja Likwidacyjna Rada Narodowa dla Śląska Cieszyńskiego Cieszyn Poznań Ignacy Jan Paderewski Wincenty Witos, Jędrzej Moraczewski, Ignacy Daszyński, Tadeusz Tertil Wojciech Korfanty, Władysław Seyda, ks. Stanisław Adamski, Józef Rymer str. 2
Zadanie 4. (0-4 pkt.) Nadaj tytuł podanym niżej mapom. A.) Źródło: www.wszpwn.com.pl.. B.) Źródło: www.wszpwn.com.pl.. str. 3
Zadanie 5. (0-3 pkt.) Pod podanymi fragmentami tekstów źródłowych z lat 1914-1918 dotyczących Polski i Polaków napisz ich tytuły/nazwy. A.) Stworzenie niepodległego państwa polskiego na terytoriach zamieszkanych przez ludność bezsprzecznie polską, z wolnym dostępem do morza, niepodległością polityczną, gospodarczą, integralność terytoriów tego państwa ma być zagwarantowana przez konwencję międzynarodową. B.) Przejęci niezłomną ufnością w ostateczne zwycięstwo ich broni i życzeniem powodowani, by ziemie polskie przez waleczne ich wojska ciężkiemi ofiarami rosyjskiemu panowaniu wydarte do szczęśliwej przywieść przyszłości, Jego Cesarska Mość Cesarz Niemiecki oraz Jego Cesarska i Królewska Mość Cesarz Austryi i Apostolski Król Węgier postanowili z ziem tych utworzyć państwo samodzielne z dziedziczną monarchią i konstytucyjnym ustrojem. Dokładniejsze oznaczenie granic Królestwa Polskiego zastrzega się. Nowe królestwo znajdzie w łączności z obu sprzymierzonymi mocarstwami rękojmię potrzebną do swobodnego sił swych rozwoju. We własnej armii nadal żyć będą pełne sławy tradycje wojsk polskich dawnejszych czasów i pamięć walecznych polskich towarzyszy broni we wielkiej obecnej wojnie. Jej organizacja, wykształcenie i kierownictwo uregulowane będą we wspólnem porozumieniu. C.) Polacy! Wybiła godzina, w której przekazane Wam marzenie ojców i dziadów Waszych ziścić się może. Przed półtora wiekiem żywe ciało Polski rozszarpano na kawały, ale dusza jej nie umarła. Żyła ona nadzieją, że nadejdzie godzina zmartwychwstania dla Narodu Polskiego i dla pojednania się braterskiego z Wielką Rosją. Wojsko rosyjskie niesie Wam błogą wieść owego pojednania. Niechaj się zatrą granice, rozcinające na części Naród Polski. Niechaj Naród Polski połączy się w jedno ciało pod berłem Cesarza Rosyjskiego. Pod berłem tym odrodzi się Polska, swobodna w swej wierze, języku i samorządzie. Jednego tylko Rosja spodziewa się po Was. Takiego samego poszanowania praw ludów, z którymi związały Was dzieje. Z sercem otwartym, z ręką po bratersku wyciągniętą, kroczy na Wasze spotkanie Wielka Rosja. Wierzy ona, iż nie zardzewiał miecz, który poraził wroga pod Grunwaldem. Od brzegów Oceanu Spokojnego do Mórz Północnych ciągną hufce rosyjskie. Zorza nowego życia dla Was wchodzi. str. 4
Zadanie 6. (0-3 pkt.) Dopasuj nazwy formacji do odpowiednich zdjęć. Uwaga jedna nazwa nie pasuje do żadnego zdjęcia. Liga Polska Związek Legionistów Polskich I Kompania Kadrowa Armia Polska we Francji (Armia Hallera) A.) B.) C.) Źródła zdjęć: A. www.wikipedia.pl; B. www.archiwum.rp.pl; C. www.wikipedia.pl...... Zadanie 7. (0-3 pkt.) Zaznacz 3 przyczyny wybuchu I wojny światowej. Za każdą błędnie zaznaczoną odpowiedź otrzymasz 1 pkt (punkt ujemny). o konflikty między państwami europejskimi; o ugruntowanie pozycji USA, Wielkiej Brytanii i Francji; o powstanie dwóch bloków militarnych; o rewolucje w Rosji; o zamach na arcyksięcia Ferdynanda i jego żonę; o inwazja Niemców na Polskę Zadanie 8. (0-3 pkt.) Spośród podanych nazw organizacji zbrojnych i niepodległościowych zaznacz tylko te, które działały w okresie I wojny światowej. Za każdą błędnie zaznaczoną nazwę otrzymasz 1 pkt (punkt ujemny). Drużyny Bartoszowe Armia Krajowa Żydowska Organizacja Bojowa Armia Czerwona Związek Walki Czynnej Legion Puławski str. 5
Zadanie 9. (0-3 pkt.) Zaznacz 3 bitwy, które zostały stoczone podczas ofensywy niemiecko-austriackiej. Za każdą błędnie zaznaczoną nazwę otrzymasz 1 pkt (punkt ujemny). bitwa pod Kraśnikiem bitwa pod Maciejowicami bitwa pod Gorlicami bitwa pod Złoczowem bitwa pod Kockiem bitwa pod Beresteczkiem Zadanie 10. (0-8 pkt.) Podaj tytuły polskich pieśni patriotycznych z okresu I wojny światowej. A.) ( ) O, ileż mąk, ile cierpienia, O, ileż krwi przelanych łez, Pomimo to, nie ma zwątpienia, Dodawał sił wędrówki kres. ( ) Krzyczeli, żeśmy stumanieni, Nie wierząc nam, że chcieć to móc! Laliśmy krew osamotnieni, A z nami był nasz drogi Wódz! /słowa: Tadeusz Biernacki, Tadeusz Hałaciński / B.) Nie rzucim Ciebie, Wodzu nasz, nie damy pogrześć sprawy! Sztandar, przy którym wiernie trwasz, oddamy Bogu krwawy! Nie wyrwie nam go swój, ni wróg Tak nam dopomóż Bóg! Nie spoczniem, póki w proch i pył nie legnie przemoc wraża! Zaczerpniem z ducha Twego sił; z wiarą, co cuda stwarza, śmiało po złoty siegniem róg Tak nam dopomóż Bóg! /muzyka: Feliks Nowowiesjki, słowa: Józef Relidzyński / str. 6
C.) ( ) Koledzy go nie ratują, koledzy go nie ratują, jeszcze końmi potratują, jeszcze końmi potratują. Śpij kolego, twarde łoże, zobaczym się jutro może, śpij kolego, a w tym grobie niech się Polska przyśni tobie. /słowa: Władysław Tarnowski / D.) ( ) Zimno, mróz na dworze, wiatr śniegiem zacina, W podartym mundurku idzie chłopaczyna, Drwi z mrozu i śniegu, bo to legionista, Maszeruje dalej i tak sobie śwista: O, moja Marysiu, o, moje kochanie, Pożycz mu pieniędzy na ślubne ubranie. Pieniądze mu dała, a on spekulista... Idzie sobie dalej i tak sobie śwista: Nie płaczże, dziewczyno, jeszcze się nie topię, Ożenię się z tobą zaraz po urlopie, Syna wychowamy, będzie legionista Niechaj maszeruje i tak sobie śwista: Urlop już się kończy, dziewczę śni o Janku: Nie masz, nie masz ciebie, drogi mój kochanku! Poszedł z kolegami, gdzieś do diabłów trzysta, Maszeruje dalej i tak sobie śwista. /autorzy słów i muzyki nieznani/ str. 7
Zadanie 11. (0-9 pkt.) Dopasuj biogramy do zdjęć (0-3 pkt.). Każde dodatkowe 2 punkty zdobędziesz, jeśli prawidłowo napiszesz imię i nazwisko osoby na zdjęciu (0-6 pkt.) A.) Urodził się 26 października 1866 r. w Zbarażu na Podolu w rodzinie urzędniczej. W 1882 r. usunięto go ze szkoły za działalność w młodzieżowym stowarzyszeniu konspiracyjnym o charakterze patriotycznym. Po wybuchu I wojny światowej, na początku sierpnia 1914 r., przywdział mundur strzelecki i przyłączył się na krótko do I Kompanii Kadrowej, otrzymując stanowisko zastępcy komisarza wojskowego na Miechów i powiat miechowski. Kilka dni później powrócił do Krakowa, gdzie aktywnie uczestniczył w utworzeniu powstałego 16 sierpnia 1914 r. Naczelnego Komitetu Narodowego, wchodząc w skład Sekcji Zachodniej. W marcu 1916 r. był jednym z inicjatorów wejścia Klubu Polskich Socjalnych Demokratów w skład Koła Polskiego, którego został wiceprezesem. W swoich działaniach kierował się ideą utworzenia na czas wojny jednolitej reprezentacji parlamentarnej zaboru austriackiego, której celem miało być niepodległe demokratyczne państwo polskie. W nocy z 6 na 7 listopada 1918 r. stanął na czele Tymczasowego Rządu Ludowego Republiki Polskiej w Lublinie. 14 listopada 1918 r. Józef Piłsudski powierzył mu misję utworzenia rządu. Po nieudanej próbie budowy koalicyjnego gabinetu 17 listopada ustąpił na rzecz Jędrzeja Moraczewskiego. B.) Urodził się 25 października 1867 r. w majątku Garbów koło Sandomierza. Naukę rozpoczął w gimnazjum w Radomiu, jednak w wieku 14 lat wstąpił do korpusu kadetów w Petersburgu, a następnie został uczniem konstantynowskiej szkoły wojskowej, którą ukończył w 1888 r. jako podporucznik. Podczas I wojny światowej brał udział w bitwie przasnyskiej dowodząc 14 Pułkiem Strzelców Syberyjskich. W 1917 r. otrzymał awans na generała lejtnanta sztabu generalnego. Gdy w Rosji wybuchła rewolucja lutowa oddał się do dyspozycji Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego w Rosji, który mianował go w ostatnich dniach lipca 1917 r. dowódcą I Korpusu Polskiego w Rosji. W dniu 6 stycznia 1919 r. otrzymał wezwanie od Naczelnej Rady Ludowej do objęcia dowództwa nad powstaniem wielkopolskim. C.) Urodził się 13 sierpnia 1873 r. w Jurczycach. Studiował w Wiedniu w Wojskowej Akademii Technicznej, następnie służył w armii austriackiej. Komendant Polowych Drużyn Sokolich w 1913 r. W czasie I wojny światowej był dowódcą II Brygady Legionów Polskich. 15 lutego 1918 r., protestując przeciwko postanowieniom traktatu brzeskiego, wraz z podległymi mu oddziałami przebił się przez front austriacko-rosyjski pod Rarańczą i połączył się z polskimi formacjami w Rosji. Następnie dowodził 5. dywizją strzelców, a wkrótce całym II Korpusem. Po bitwie kaniowskiej, w której podległe mu wojsko zostało rozbite, przedostał się do Kijowa i do Moskwy, gdzie stanął na czele polskiej komisji wojskowej. Od 4 października 1918 r. dowodził Armią Polską we Francji. str. 8
Źródło: polskieradio.pl Źródło: www.onet.pl Źródło: www.mnp.art.pl ZDJĘCIE 1 ZDJĘCIE 2 ZDJĘCIE 3 Biogram nr. Biogram nr. Biogram nr. imię i nazwisko imię i nazwisko imię i nazwisko Zadanie 12. (0-2 pkt.) Kogo przedstawia poniższa karykatura? Podaj imię i nazwisko osoby siedzącej na koniu oraz imię konia. Źródło: www.atticus.pl Imię i nazwisko osoby:. Imię konia: str. 9
Zadanie 13. (0-14 pkt.) Napisz dłuższą wypowiedź na jeden z podanych tematów. Pamiętaj o trójdzielnej budowie Twojej pracy pisemnej. Zaznacz w kółko numer tematu, który wybrałaś (-eś). TEMATY DO WYBORU: 1 Józef Piłsudski czy Roman Dmowski? Poglądy której osoby dotyczące przyszłego odrodzonego państwa polskiego uważasz za korzystniejsze? Podaj przynajmniej 3 argumenty i je uzasadnij. 2 Jakie 3 najważniejsze według Ciebie czynniki zadecydowały o odzyskaniu niepodległości przez naszą Ojczyznę? Wymień je i uzasadnij............................................... str. 10
........................................................ Niniejszy arkusz zadaniowy jest dostępny na licencji Creative Commons 3.0 Polska (uznanie autorstwa 3.0 Polska) CC-BY na czas nieokreślony str. 11