Ceny usług telefonicznych w Polsce na tle innych krajów

1 Ceny usług telefonicznych w Polsce na tle innych krajów Jerzy Kubasik Akademia Prawa Telekomunikacyjnego, Seminarium III, Warszawa, 4 kwietnia 2002 roku

Agenda 2 Opłaty w telefonii i metody taryfikacji Porównywanie taryf narzędzie dla regulatora, informacja dla klienta Ceny w wybranych krajach

Opłaty w telefonii 3 Opłaty stałe: jednorazowa opłata instalacyjna (aktywacyjna) okresowa opłata abonamentowa Opłaty zmienne: rozmowy lokalne (miejscowe) rozmowy międzymiastowe rozmowy międzynarodowe

Metody taryfikacji 4 Jednostki taryfikacyjne (unit-based charging): czas trwania połączenia danego rodzaju, dla którego ustalono opłatę jednostkową Ze stałym przedziałem czasu (fixed period charging): Rzeczywisty pomiar czasu (real time charging, per second pricing - PSP): z opłatą początkową, za zestawienie połączenia (call set-up charge) z opłatą minimalną (minimum charge)

Taryfa oparta na impulsach 5 1,74 1,74 1,45 1,45 1,16 1,16 0,87 0,58 C1 0,87 0,58 C2 0,29 T1 0,29 T2 0,00 5,04 10,08 15,12 20,16 25,20 30,24 35,28 0,00 12,4 24,8 37,2 49,6 62,0 74,4 C1 = 0,29 zł C2 = 0,29 zł T1 = 5,04 s T2 = 12,4 s C1 = C2 = const T1 T2

Rzeczywisty pomiar czasu 6 1,170 1,115 1,060 1,005 0,950 0,895 0,840 0,785 0,730 0,675 0,620 0,565 0,510 0,455 0,400 0,345 0,290 0,235 0,180 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 C1 T1 0,594 0,571 0,548 0,525 0,502 0,479 0,456 0,433 0,410 0,387 0,364 0,341 0,318 0,295 0,272 0,249 0,226 0,203 0,180 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 C2 T2 C1 0,055 zł T1 = 1 s C1 C2 C2 0,023 zł T2 = 1s T1 = T2 = const

Rzeczywisty pomiar czasu w UE 7 15 11 11 10 9 7 5 4 0 1997 1998 1999 2000 2001

Porównywanie taryf 8 case-by-case, call-by-call koszyki (np. OECD) metody statystyczne analiza rachunków (bill harvest, bill mining)

Porównywanie taryf 9

Porównywanie taryf Kraj PL HU DE AT FR IT GR UK Polityka: 0,10 0,04 0,06 0,08 0,09 0,06 0,03 0,06 Impuls Jaki impuls? 180 90 72 60 3 0,10 0,13 0,12 0,23 0,16 0,12 0,11 0,19 minuty [W Polsce mamy] najdroższą rozmowę telefoniczną. Impuls kosztuje u nas 0,1 euro - 2,5 raza drożej niż na Węgrzech, 3,5 raza drożej niż w Grecji. (POLITYKA) Co jest droższe: kilogram cukru w Polsce czy funt cukru w Wielkiej Brytanii? 10

Rozkład czasu trwania rozmów 11 0,009 Prawdopodobieństwo 0,006 0,003 0,000 1 61 121 181 241 301 361 421 481 541 601 661 721 781 841 t [s]

Oczekiwana cena rozmowy 12 C = C p k T k, t kt, t= 1 Ck,t pk,t t cena rozmowy kategorii k o czasie trwania t s prawdopodobieństwo, że rozmowa trwa dokładnie t s czasy trwania rozmów od 1 do T s z krokiem 1 s

Wybrane telekomy Europy Środkowej 13 Telekomunikacja Polska S.A. Český Telecom Matáv Deutsche Telekom AG

Historia 14 PPT Monopol Wydzielenie telekomu Komercjalizacja Prywatyzacja (inwestor strategiczny) Konkurencja

Gęstość telefoniczna 15 60 50 1990 2000 45,8 61,1 40 37,8 37,3 30 28,2 20 15,8 10 10,0 8,3 0 CZ H PL D

50 Liczba linii głównych 50,2 16 40 30 1990 2000 28,4 20 10 0 10,9 3,9 3,8 3,3 1,6 1,0 CZ H PL D

Diagnoza OECD (1991) 17 wysokie opłaty instalacyjne tani abonament tanie rozmowy lokalne drogie rozmowy międzymiastowe wysoki stosunek cen rozmów lokalnych i międzymiastowych (w Polsce 1:36) drogie rozmowy międzynarodowe brak lub ograniczona oferta zniżek pozaszczytowych i opcjonalnych planów taryfowych

700 Koszyki OECD: Abonenci mieszkaniowi 18 600 Opłaty za połączenia Opłaty stałe 500 400 300 200 100 0 CSFR Bułgaria Islandia Rumunia Turcja Holandia Średnia CEEC Kanada Grecja Węgry Dania Szwecja Jugosławia Belgia Średnia OECD Francja Wielka Brytania USA Nowa Zelandia Portugalia Szwajcaria Niemcy Australia Polska Włochy Norwegia Hiszpania Finlandia Japonia Austria Irlandia USD, 1991

Koszyki OECD: Abonenci biznesowi 1500 Opłaty za połączenia Opłaty stałe 1000 500 0 19 Islandia CSFR Rumunia Holandia Bułgaria Jugosławia Dania Belgia Średnia CEEC Finlandia Szwecja Norwegia Turcja Wielka Brytania Grecja Średnia OECD Kanada Szwajcaria USA Nowa Zelandia Francja Portugalia Australia Niemcy Hiszpania Węgry Japonia Włochy Polska Irlandia Austria USD, 1991

Regulacja taryf 20 Kraj Regulator Regulacja cen CZ Minister Gospodarki, TAK Minister Finansów (tylko taryfy), Czeski Urząd Telekomunikacyjny H Minister Transportu, Łączności i TAK Gospodarki Wodnej, Węgierski Urząd Regulacji Telekomunikacji PL Minister Łączności do 2000 NIE Prezes URT od 2001 Metoda regulacji CPI-x (RPI-x) PPI-x Brak (doraźnie UOKiK)

Opłaty instalacyjne 21 1 204 200 1992 1999 2002 68 72 253 114 170 161 213 221 221 93 90 93 72 115 115 USD 100 90 96 0 biznesowy mieszkaniowy biznesowy mieszkaniowy biznesowy mieszkaniowy

Opłaty abonamentowe 22 1,7 7,7 1,7 6,9 2,7 2,7 5,4 3,6 3,6 3,6 3,7 3,7 11,0 10 USD 1992 1999 2002 8,2 8,4 8,4 5 5,4 5,1 0 biznesowy mieszkaniowy biznesowy mieszkaniowy biznesowy mieszkaniowy

Opłaty za połączenia krajowe 0,637 23 0,011 0,035 0,036 0,034 0,035 0,036 0,068 0,104 0,094 0,102 0,116 0,094 0,022 0,035 0,026 0,067 0,038 0,026 0,056 0,053 0,129 0,085 0,018 0,017 0,023 0,106 0,017 0,023 0,135 0,096 0,096 0,201 0,190 0,268 0,319 0,30 0,20 0,10 0,00 1992 1999 2002 0 I II III 0 I II III 0 I II III USD

Stosunek cen rozmów m/m i miejscowych 24 40 35 30 25 20 24,0 36,0 1992 1999 2001 15 10 5 0 12,0 3,6 3,3 3,3 2,6 10,9 4,1

Ziarnistość pomiaru czasu w taryfikacji 25 Kraj CZ H PL Metoda pomiaru stały kwant czasu PSP z opłatą początkową impulsy o stałej cenie Rozmowy Rozmowy Rozmowy miejscowe m/m m/n 2 + n 1 1 + n 30 1 + n 1 3,8 HUF + co 1 3,8 HUF + co 1 3,8 HUF + co 1 0,29 PLN co 3 0,29 PLN co 43,5 0,29 PLN co 2,8 12,5

Ziarnistość pomiaru czasu w taryfikacji 26 1,0 0,8 CZ H PL 0,6 USD 0,4 0,2 0,0 1 min. 2 min. 3 min. 5 min. 10 min. 1 min. 2 min. 3 min. 5 min. 10 min. miejscowe międzymiastowe

Republika Czeska: Plany taryfowe 2002 27 Home Standard Home Mini Home Maxi Home Maxi Plus Home Internet Abonament 299,- 190,- 499,- 799,- 399,- Kredyt 90,- 90,- 280,- 500,- 13 h / mies. miejscowe (2 + n 1 ) 1,4 / 0,7 2,8 / 1,40 1,4 / 0,7 1,35 / 0,7 1,4 / 0,7 3,65/1,7/1,0 7,3/3,4/2,0 3,3/1,6/1,0 3,0/1,5/1,0 3,65/1,7/1,0 krajowe (1 + n 30 ) komórkowe (1 + n 30 ) 6,80 9,40 6,30 5,80 6,80 PŕiTel 29,- 29,- 0,- 0,- 29,- rabat 15 % / 10 % 15 % / 10 % 15 % / 10 % 15 % / 10 % 15 % / 10 % szczyt: po-pi 07:00-19:00, noc 22:00-05:00; 1 CZK = 0,113 PLN; z VAT 5%

Republika Czeska: Plany taryfowe 2002 28 Home Standard Home Mini Internet Home Maxi Home Maxi Plus Home Internet do 10 min. 1,40 / 0,55 2,00 / 0,80 1,40 / 0,55 1,40 / 0,55 1,40 / 0,55 od 10 min. 0,80 / 0,25 1,14 / 0,35 0,80 / 0,25 0,75 / 0,23 0,75 / 0,23 Międzynarodowe sąsiednie 8,0 / 6,9 16,0 / 13,8 7,0 / 6,9 6,7 / 6,6 8,0 / 6,9 (1 + n 1 ) EU+USA (1 + n 1 ) 9,1 / 8,0 18,2 / 16,0 8,1 / 8,0 7,8 / 7,6 9,0 / 8,0 Xcall (17:00-07:00 + weekend) sąsiednie 5,00 10,00 5,00 5,00 5,00 EU+USA 5,60 11,20 5,60 5,60 5,60 szczyt: po-pi 07:00-19:00, noc 22:00-05:00; 1 CZK = 0,113 PLN; z VAT 5%

Republika Czeska: Plany taryfowe 2002 29 Internet i-nonstop i-night i-office i-surf i-office gold Opłata 159,- 89,- 149,- 360,- 1990,- Kredyt g 25 h f 40 h Szczyt (po. - pi. 06:00-18:00) < 10 ' 1,35 1,60 1,35 wg planu taryfowego > 10 ' 0,60 0,95 0,55 Poza szczytem < 10 ' 0,53 0,55 0,55 wg planu taryfowego > 10 ' 0,20 0,25 0,25 Noc (22:00-05:00) < 10 ' 0,50 0,50 0,55 wg planu taryfowego > 10 ' 0,15 0,15 0,25 1 CZK = 0,113 PLN; z VAT 5%

Węgry: Plany taryfowe 2001 30 Base (Chatting) Minimum Bonus Peak Bonus Leisure Rhytm Kontroll (pre-paid) Abonament 2885 1612,50 2885 2885 4875 Pre-paid 3000 3600 12000 / 22000 Set-up 4,75 14,25 4,75 4,75 2,50 miejscowe 9/4,5 27/13,50 9/4,5 9/4,5 7,50 20 krajowe II 18,75/11,25 56,25/33,75 18,75/11,25 18,75/11,25 16,50 40 krajowe III 30/15 90/45 30/15 30/15 22,50 40 komórkowe 75-78,75/ 47,50-56,25 100,80/ 75,80 75-78,75/ 47,50-56,25 75-78,75/ 47,50-56,25 75-78,75/ 47,50-56,25 66,25-70,00 sąsiednie 90 270 90 90 90 95 Europa 93,75 281,25 93,75 93,75 93,75 100 +USA szczyt: po-pi 07:00-18:00; 1 HUF = 0,0148 PLN; z VAT 25%

350 Węgry: Plany taryfowe 2001 31 300 250 HUF 200 150 normalna - 20% -30% 100 50 0 0 100 200 300 400 500 600 700 czas

Węgry: Plany taryfowe 2001 32 Maksymalna opłata za rozmowę miejscową (w tym Internet) 150,- HUF (w nocy) Favorite numbers 15% taniej do 3 numerów (300,- HUF) Favorite number NET 80% taniej do Internetu (8.000,- HUF) Basic package (150,- HUF) Family package (600,- HUF) Net package (420,- HUF) Net+ package (3.300,- HUF) 1 HUF = 0,0148 PLN; z VAT 25%

Polska: Plany taryfowe 2001 33 Standardowy Oszczędny Niedrogi Aktywny Abonament 42,70 28,06 36,60 67,10 Kredyt (JT) 15 10 35 miejscowe 0,3538 0,7076 0,4148 0,3538 (180 / 360 ) krajowe 0,49/0,37/0,24 0,49/0,37/0,24 0,49/0,37/0,24 0,45/0,34/0,23 (min.) komórkowe (min.) 1,71/1,28/0,85 3,42/2,56/1,71 2,01/1,51/1,01 1,59/1,20/0,79 Wybrane numery n 1,22 (6,10) n 1,22 (6,10) n 1,22 (6,10) n 1,22 (6,10) rabat 20 % 20 % 20 % 20 % szczyt: po-pi 08:00-18:00 (dla miejscowych 08:00-22:00 codziennie), poza szczytem po-pi 18:00-22:00, weekend: 08:00-18:00, noc 22:00-08:00; z VAT 22%

Polska: Internet 2001 34 Opłaty właściwe dla danego pakietu taryfowego: jak miejscowe (inne godziny szczytu) jak międzystrefowe (nawet 0,43 PLN/min.) VAT 7% (problemy dla innych ISP) Ryczałt 30 godzin za 64,20 PLN (tylko dla dwóch najdroższych pakietów) Szczyt: po-pi 08:00-18:00. Ceny z VAT 7%

Polska: Plany taryfowe 2001 35 Strefa taryfowa Kraje (przykłady) 1 Białoruś, Bułgaria, Czechy, Litwa, Rumunia, Słowacja 2 Austria, Belgia, Dania, Holandia, Niemcy, Szwecja, Szwajcaria, Węgry 3 Bośnia, Chorwacja, Estonia, Francja, Finlandia, Grecja, Jugosławia, Luksemburg, Łotwa, Macedonia, Norwegia, Rosja, Słowenia, Włochy, Wielka Brytania, Opłata PLN 1,70 1,89 2,06 4 Hiszpania, Irlandia, Malta, Turcja, Tunezja 2,28 5 Algieria, Gibraltar, Islandia, Portugalia, Maroko 2,56 6 USA, Kanada, Australia 4,22 7 reszta świata (w tym np. Izrael, Japonia, Korea, Meksyk, Nowa Zelandia) 7,63 Brak zniżek pozaszczytowych. Ceny z VAT 22%. W pakiecie oszczędnym rozmowy międzynarodowe są dwukrotnie droższe.

Polska: Systemy rabatowe 2001 36 Nazwa rabatu Zastosowanie Opłata Wysokość rabatu Rabat 2000 > 2.000 JT 18,30 6-8 % Rabat 6000 > 6.000 JT 48,80 8-10 % Rabat Srebrny > 40.000 JT 610,00 11-15 % Rabat Złoty > 100.000 JT 1.830,00 13-20 % Rabat Platynowy > 150.000 JT 4.880,00 17-30 % Rabaty 2000 i 6000 w skali 1 miesiąca, pozostałe 6 miesięcy. Ceny z VAT 22%

Koszyki OECD: Abonenci mieszkaniowi 37 800 600 Opłaty za połączenia Opłaty stałe 400 200 0 Korea Islandia Portugalia Luksemburg Turcja Nowa Zelandia Węgry Szwecja Kanada Holandia Grecja Niemcy Polska Dania Hiszpania Średnia OECD Francja Republika Czeska Norwegia Wielka Brytania Finlandia Szwajcaria Austria Irlandia Włochy Belgia Australia USA Meksyk Japonia USD, sierpień 2000

Koszyki OECD: Abonenci biznesowi 2000 1500 Opłaty za połączenia Opłaty stałe 1000 500 0 USD, sierpień 2000 38 Korea Kanada Luksemburg Islandia Szwecja Holandia Dania Norwegia Turcja Grecja Węgry Portugalia Finlandia Nowa Zelandia Republika Czeska Francja Niemcy Polska Irlandia Średnia OECD Szwajcaria Austria Hiszpania Belgia Australia Wielka Brytania USA Włochy Japonia Meksyk

Koszyki OECD: Abonenci mieszkaniowi 39 800 600 Opłaty za połączenia Opłaty stałe 400 200 0 Islandia Korea Luksemburg Szwecja Dania Norwegia Szwajcaria Wielka Brytania Niemcy Holandia Finlandia Kanada Francja Nowa Zelandia Średnia OECD Austria Japonia Grecja Turcja Irlandia USA Hiszpania Belgia Włochy Australia Republika Czeska Portugalia Polska Meksyk Węgry USD/PPP, sierpień 2000

Koszyki OECD: Abonenci biznesowi 2500 2000 Opłaty za połączenia Opłaty stałe 1500 1000 500 0 USD/PPP, sierpień 2000 40 Islandia Luksemburg Kanada Norwegia Szwecja Dania Korea Holandia Szwajcaria Finlandia Francja Niemcy Austria Grecja Węgry Irlandia Włochy Turcja Japonia Nowa Zelandia Belgia Republika Czeska Średnia OECD Hiszpania Australia Wielka Brytania Polska USA Portugalia Meksyk

Tarifica Benchmark: Rozmowy do USA 41 wrzesień 2000

Rozmowy międzynarodowe 42 Kraj źródłowy Kraj docelowy Niemcy Rep. Czeska Węgry Polska D 0,88 0,88 0,88 CZ 0,90 1,03 0,90 H 1,39 1,39 1,39 PL 1,89 1,70 1,89 II 2002, z VAT

Niemcy: indeks cen POTS 43 110 105 100 95 90 85 80 01/95 07/95 01/96 07/96 01/98 07/97 01/98 07/98 01/99 07/99 Źródło: Statistisches Bundesamt

Niemcy: Indeks cen usług komórkowych 44 110 100 90 80 70 60 50 40 sty.95 mar.95 maj.95 lip.95 wrz.95 lis.95 sty.96 mar.96 maj.96 lip.96 wrz.96 lis.96 sty.97 mar.97 maj.97 lip.97 wrz.97 lis.97 sty.98 mar.98 maj.98 lip.98 wrz.98 lis.98 sty.99 mar.99 maj.99 lip.99 Źródło: Statistisches Bundesamt

Niemcy: Opłaty stałe 1995/96 45 1995 bez VAT 1996 z VAT 15% Instalacja 65,00 100,00 Abonament 24,60 (10 impulsów = 2,30) Abonament specjalny Sozialanschluβ 24,60 (bez impulsów) ulga 5,00 cena 9,00 dla niewidomych, głuchych i inwalidów cena 5,00

Niemcy: Rozmowy krajowe do 1995 46 jednostka taryfikacyjna: 0,23 DEM trzy strefy odległościowe: połączenia lokalne i na bliskie odległości (Orts- /Nahzone), zaliczanie co 6 / 12 połączenia regionalne (Regionalzone) do około 50 km połączenia dalekie (Weitzone) ponad 50 km dwa okresy taryfikacyjne: normalny (Normaltarif), dni robocze od 08:00 do 18:00 tani (Billigtarif), poza ww. godzinami, rozmowy tańsze o 50%, a do sieci komórkowych o ponad 60%

Niemcy: Rozmowy krajowe od 1996 47 jednostka taryfikacyjna: 0,12 DEM (0,1043 +VAT) cztery strefy odległościowe: połączenia lokalne i na bliskie odległości (City) połączenia regionalne bliższe (Region 50) połączenia regionalne dalsze (Region 200) połączenia dalekie (Fern)

Niemcy: Rozmowy krajowe od 1996 pięć okresów taryfikacyjnych: taryfa przedpołudniowa (Vormittagstarif), dni robocze 09:00-12:00 taryfa popołudniowa (Nachmittagstarif), dni robocze 12:00-18:00 ( 8-13%) taryfa czasu wolnego (Freizeittarif), dni robocze 05:00-09:00 i 18:00-21:00 oraz weekendy i święta 05:00-21:00 ( 42-44%) taryfa księżycowa (Mondscheintarif), dni robocze 21:00-02:00 oraz weekendy i święta 21:00-09:00 ( 54-60%) taryfa nocna (Nachttarif), dni robocze 02:00-05:00 ( 80-90%) 48

Niemcy: Rozmowy krajowe od 1996 49 City Vormittagstarif + Nachmittagstarif, 90 ( > 200%) Freizeittarif, 150, ( > 150%) Mondscheintarif + Nachttarif, 240 ( ~ 60%) Region 50 ( 4-40%) Region 200 + Fern Nachttarif ( > 80%) Freizeittarif ( 2-10%) inne ( 5-27%)

Niemcy: Rozmowy krajowe od VII 1996 50 obniżenie cen Region 200 + Fern, dni robocze poza Nachttarif ( 4-17%) nowy układ zniżek pozaszczytowych w weekendy oraz odrębne układy w święta ( 17-40%) i w dni robocze od 27 do 30 grudnia ( 17-70%) inne elementy bez zmian

Niemcy: Plany taryfowe 2001 51 T-Net T-Net 100 ActivPlus Abonament 24,82 29,89 34,72 Impuls 0,12 City 1,5 / 2,5 / 4 (8 / 4,8 / 3) 6 / 3 6 / 3 Deutschland 24 / 12 / 9 / 6 9 / 5 9 / 5 D1,D2,E+,E2 48-57 48-57 39-48 EU+USA 24 24 9 Europa 48 48 19-39 1 DM = 1,8007 PLN; ceny z VAT 16%

Niemcy: Plany taryfowe 2001 vs. 1996 52 T-Net ActivPlus Abonament +1% +41% Impuls 0% City 0% -25% Deutschland -62% -86% D1,D2,E+,E2-58% -63% -65% -71% EU -76% -91% CEEC -52% -61% -81% USA -83% -94%

Niemcy: Zasięg taryfy City 53

Niemcy: Opcje taryfowe 2001 54 Opcja Aktywacja Abonament Cechy Select 5/30 5,- 30% dla 5 numerów, w tym m/n z wyj. PL; 5,00 za zmianę Select 5/10 2,- 10% dla 5 numerów, w tym 2 m/n; do C1 i D1: szczyt = poza (29% ); 5,00 za zmianę City-Plus (05:00-21:00) City- Weekend 9,- 24,-/36,-/48,- 400 / 600 / 800 impulsów 9,- 5,00 taryfa nocna w weekendy i święta 05:00-21:00 1 DM = 1,8007 PLN; ceny z VAT 16%

Niemcy: Rozmowy m/n fix mobile 55 Od IX 2000 stawki DT za rozmowy kierowane do sieci komórkowych w 30 krajach: UE + AND, CH, CR, CZ, FL, H, HR, IS, M, MC, N, PL, SK, SLO, TR, YU są o 0,29 DEM wyższe niż za rozmowy do sieci stacjonarnych, np. do Polski odpowiednio 0,48 i 0,77 DEM za minutę (0,39 i 0,68 DEM w taryfie ActivPlus) 1 DM = 1,8007 PLN; ceny z VAT 16%

Niemcy: konkurenci DT AG 56 sektor kolejowy lub energetyczny (Mannesmann Arcor, o.tel.o, VIAG, Interkom) regionalne, firmy komunalne, banki (NetCologne, ISIS) zagraniczni, węzły sieci paneeurpejskich i globalnych dla biznesu (MCI, Worldcom, Colt) rozwijające się małe sieci, 1 - kilka central, łącza dzierżawione (MobilCom, Talkline, TelDaFax, Telepassport, Tele 2)

Niemcy: konkurenci DT AG 57

Konkurencja w Niemczech 58 1 = 3,5929 PLN; ceny z VAT 16%

Konkurencja w Polsce (?) 59

60 dr inż. Jerzy Kubasik ul. Piotrowo 3a, 60-965 Poznań tel.: (0-61) 6652669, faks: (0-61) 6652572 e-mail: jkubasik@et.put.poznan.pl; URL: www.et.put.poznan.pl/~jkubasik