Analiza poziomu frekwencji w wyborach samorządowych na poziomie powiatów województwa lubuskiego, jako jednego z mierników kapitału społecznego. Według danych z końcu grudnia 2010 r województwo lubuskie zamieszkiwało 1 004 112 (dane PKW) osoby (2,6% populacji kraju). Liczba ludności powiększyła się w skali roku o 977 osób, w wyniku dodatniego przyrostu naturalnego (wyższego o 0,5pkt proc. od średniej krajowej). Obejmuje obszar o powierzchni 13 987,88 km². Siedzibą wojewody jest Gorzów Wielkopolski, a władz samorządu województwa Zielona Góra. Liczba powiatów wynosi 14 w tym 2 miasta na prawach powiatu: Gorzów Wielkopolski i Zielona Góra. W 2006 roku województwo lubuskie zamieszkiwało 1 009 132 mieszkańców, w tym osób uprawnionych do głosowania było 795 138, co stanowiło ok. 79% wszystkich mieszkańców województwa. W roku 2006 odbyły się dwie tury wyborów. Pierwsza tura obejmująca wszystkie 14 powiatów odbyła się 12. listopada. Wydano 363 503 kart do głosowania co wskazuje na to, że w wyborach nie wzięła udziału nawet połowa uprawnionych do głosowania. Swojego prawa nie wykorzystało aż 431 635 osób. Frekwencja wyniosła 46%. Tabela nr 1. obrazuje dokładne wyniki. Tabela nr 1. Wyniki pierwszej tury wyborów samorządowych z dnia 12.11.2006 r. w województwie lubuskim Województwo lubuskie Liczba powiatów 14 Liczba mieszkańców 1 009 132 Liczba wyborców 795 138 Liczba kart wydanych 363 503 Liczba obwodów głosowania 943 Frekwencja 46% 1
Najwyższą frekwencję uzyskał powiat sulęciński, uzyskując 52,41%. Powiat żarski uzyskał najniższą frekwencję, do głosowania przystąpiło zaledwie 42,77% wyborców. Dokładną charakterystykę frekwencji w powiatach prezentują tabele poniżej. Tabela nr 2. Frekwencja w powiatach ( pierwsza tura wyborów 12.11.2006 r.) Nazwa Liczba Liczba kart Liczba Liczba obwodów wyborców wydanych obwodów głosowania głosowania bez danych Frekwencja gorzowski 50793 23892 69 47,04% krośnieński 45377 21924 73 48,32% międzyrzecki 46299 23180 66 50,07% nowosolski 69200 32837 75 47,45% słubicki 35554 17422 55 49,00% strzeleckodrezdenecki 40233 18964 54 47,14% sulęciński 27798 14569 44 52,41% świebodziński 43943 21753 61 49,50% wschowski 30182 15584 41 51,63% zielonogórski 68914 33225 99 48,21% żagański 66163 29834 76 45,09% żarski 77478 33136 104 42,77% Tabelka nr 3. Frekwencja w miastach na prawach powiatów (pierwsza tura wyborów 12.11.2006 r.) Nazwa Liczba Liczba kart Liczba Liczba obwodów Frekwencja m. Gorzów Wielkopolski m. Zielona Góra wyborców wydanych obwodów głosowania głosowania bez danych 99529 37653 67 37,83% 93675 39530 59 42,20% 2
Druga tura wyborów odbyła się 26.11.2006 r. i objęła 13 powiatów. Mieszkańcy miasta na prawach powiatu Gorzów Wlkp. wybrali swoich przedstawicieli już w turze pierwszej. Liczba wyborców wyniosła 364 955, natomiast liczba wydanych kart do głosowania 150 242. Wskazuje to na jeszcze mniejszą frekwencję w drugiej turze, która wyniosła 41%. Tabela nr 4. Wyniki drugiej tury wyborów samorządowych z dnia 26.11.2006 r. w województwie lubuskim Województwo lubuskie Liczba powiatów 13 Liczba mieszkańców 1 009 132 Liczba wyborców (w pon. głos.) 364 955 Liczba kart wydanych (w pon. głos.) 150 242 Liczba obwodów głosowania (w pon. głos.) 285 Frekwencja (w pon. głos.) 41% 3
Największa liczba wyborców wzięła udział w głosowaniu w powiecie zielonogórskim, gdzie frekwencja wyniosła 58,09%. Podobnie jak w pierwszej turze najsłabiej wypadł powiat żarski, w tym regionie udział procentowy mieszkańców w głosowaniu spadł o kolejne 7,4% porównując z pierwszą turą. Tabela nr 5. Frekwencja w powiatach ( druga tura wyborów 26.11.2006) Nazwa Liczba Liczba kart Liczba obwodów Liczba obwodów Frekwencja wyborców wydanych głosowania głosowania bez danych gorzowski 16031 6670 20 41,61% krośnieński 35239 17704 32 50,24% międzyrzecki 10033 5352 11 53,34% nowosolski 9040 4670 8 51,66% słubicki 15044 5436 11 36,13% strzeleckodrezdenecki 13840 5708 12 41,24% sulęciński 12771 6421 14 50,28% świebodziński 37764 14662 28 38,83% wschowski 16998 9094 16 53,50% zielonogórski 7120 4136 6 58,09% żagański 54539 20909 39 38,34% żarski 42928 15176 29 35,35% Pomimo wzrostu frekwencji w powiecie zielonogórskim prawie o 10% to w samej Zielonej Górze odnotowano spadek frekwencji o 5,55% w stosunku do pierwszej tury wyborów. Powiatami, w których również nastąpił wzrost frekwencji w turze drugiej były powiat krośnieński, międzyrzecki, nowosolski, wschowski i wspomniany już zielonogórski. Tabela 6. Frekwencja w miastach na prawach powiatów (druga tura wyborów 26.11.2006) Nazwa Liczba Liczba kart Liczba obwodów Liczba obwodów Frekwencja wyborców wydanych głosowania głosowania bez danych m. Zielona Góra 93608 34304 59 36,65% 4
Kolejne wybory samorządowe przypadały na rok 2010. W województwie lubuskim liczba mieszkańców wynosiła wtedy 1 004 112, czyli o 5020 mieszkańców mniej niż 2006 roku. Przybyło jednak osób uprawnionych do głosowania. Liczba wyborców wzrosła o 14 506 osób i wyniosła 809 644. w pierwszej turze wydano 372 794 kart wyborczych czyli frekwencja wyniosła 46, 04%, niemal tyle samo co w pierwszej turze wyborów w 2006 roku. Tabela nr 7. Wyniki pierwszej tury wyborów samorządowych z dnia 21.11.2010 r. w województwie lubuskim. Województwo lubuskie Liczba mieszkańców 1 004 112 Liczba wyborców 809 644 Liczba kart oddanych 372 794 Liczba obwodów głosowania 664 Frekwencja 46,04% 5
Najwyższą frekwencję wyborczą najniższą miało miasto Gorzów Wlkp. 38,10%. odnotowano w powiecie słubickim 52,83%, natomiast Tabela nr 8. Frekwencja w powiatach ( pierwsza tura wyborów 21.11.2010 r.) Nazwa Liczba Liczba kart Liczba obwodów Liczba obwodów Frekwencja wyborców oddanych głosowania głosowania z których spłynęły dane gorzowski 53 153 23 424 52 52 44,07% krośnieński 45 728 22 941 48 48 50,17% międzyrzecki 47 236 24 546 49 49 51,96% nowosolski 69 910 32 130 49 49 45,96% słubicki 37 197 19 653 30 30 52,83% strzeleckodrezdenecki 40 455 18 494 36 36 45,71% sulęciński 28 371 14 775 32 32 52,08% świebodziński 44 684 20 923 34 34 46,82% zielonogórski 72 808 36 314 58 58 49,88% żagański 66 435 31 042 54 54 46,73% żarski 79 789 34 095 62 62 42,73% wschowski 30 859 15 976 31 31 51,77% Ogółem 616 625 294 313 535 535 47,73% Tabela nr 9. Frekwencja w miastach na prawach powiatów (pierwsza tura wyborów 21.11.2006) Miasto na prawach Liczba Liczba kart Liczba obwodów Liczba obwodów Frekwencja powiatu wyborców oddanych głosowania głosowania z których spłynęły dane Gorzów 99 608 37 949 68 68 38,10% Wielkopolski Zielona Góra 93 411 40 532 61 61 43,39% Ogółem 193 019 78 481 129 129 40,66% 6
Druga tura wyborów odbyła się 05.12.2010 roku. Wzięły w niej udział 11 powiatów. Powiat świebodziński oraz oba miasta na prawach powiatu Gorzów Wlkp. i Zielona Góra wyłoniły przedstawicieli do samorządu w pierwszej turze wyborów. W turze drugiej uprawnionych do głosowania było 251 780 czyli o 557 864 osoby mniej niż w turze pierwszej. Frekwencja wyniosła 39,35% czyli o 6,69% mniej niż w turze pierwszej. Tabela nr 10. Wyniki drugiej tury wyborów samorządowych 05.12.2010 r. w województwie lubuskim. Województwo lubuskie Liczba mieszkańców 1 004 112 Liczba wyborców 251 780 Liczba kart oddanych 99 084 Liczba obwodów głosowania 223 Frekwencja 39,35% 7
Powiatem który uzyskał najwyższą frekwencję był powiat krośnieński 49,92%. Najmniejsza liczba mieszkańców, którzy wzięli udział w wyborach zamieszkiwała powiat strzelecko drezdenecki 33,11%. Tabela nr 11. Frekwencja w powiatach (druga tura wyborów 05.12.2010 r.) Nazwa Liczba Liczba kart Liczba obwodów Liczba obwodów Frekwencja wyborców oddanych głosowania głosowania z których spłynęły dane gorzowski 5 385 1 920 7 7 35,65% krośnieński 25 704 12 832 29 29 49,92% międzyrzecki 40 131 15 660 41 41 39,02% nowosolski 5 018 2 263 3 3 45,10% słubicki 23 264 9 368 18 18 40,27% strzeleckodrezdenecki 13 954 4 620 12 12 33,11% sulęciński 12 836 5 851 15 15 45,58% zielonogórski 7 440 3 362 6 6 45,19% żagański 49 758 18 697 37 37 37,58% żarski 51 050 17 224 39 39 33,74% wschowski 17 240 7 287 16 16 42,27% Ogółem 251 780 99 084 223 223 39,35% Poniższa tabela prezentuje rozkład frekwencji podczas wyborów samorządowych w roku 2006 i 2010. Analiza pokazuje iż pierwsza tura wyborów cieszy się wyższą frekwencją niż tura druga. Tabela 12. Frekwencja wyborcza w latach 2006 i 2010 z podziałem na powiaty Powiat Frekwencja 2006 rok 2010 rok 2006 rok 2010 rok I tura I tura II tura II tura gorzowski 47,04% 44,07% 41,61% 35,65% krośnieński 48,32% 50,17% 50,24% 49,92% międzyrzecki 50,07% 51,96% 53,34% 39,02% nowosolski 47,45% 45,96% 51,66% 45,10% słubicki 49,00% 52,83% 36,13% 40,27% strzelecko- 47,14% 45,71% 41,24% 33,11% 8
drezdenecki sulęciński 52,41% 52,08% 50,28% 45,58% świebodziński 49,50% 46,82% 38,83% wschowski 51,63% 49,88% 53,50% 42,27% zielonogórski 48,21% 46,73% 58,09% 45,19% żagański 45,09% 42,73% 38,34% 37,58% żarski 42,77% 51,77% 35,35% 33,74% m. Gorzów 37,83% 38,10% Wielkopolski m. Zielona Góra 42,20% 43,39% 36,65% Ogółem 46% 46,4% 41% 39,35% Wnioski: W roku 2010 zmniejszyła się liczba mieszkańców o 5020 osób w porównaniu do roku 2006, mimo to zwiększyła się liczba osób uprawnionych do głosowania o 14 505 osób, Zarówno w roku 2006 i 2010 pierwsza tura wyborów cieszyła się wyższą frekwencją niż druga, Frekwencja w dniu 12.11.2006 wyniosła 46%, natomiast w dniu 26.11.2006 41%. Jest to widoczny spadek o 5%., natomiast w 2010 r spadek wyniósł niemal 7% (I tura 46,04%, II tura 39,35%), Powiatami, które uzyskały najwyższą frekwencję w roku 2006 były: o W pierwszej turze powiat sulęciński 52,41% o W drugiej turze powiat zielonogórski 58,09% Powiatem, który uzyskał najniższą frekwencję w 2006 r. był: o W pierwszej turze (42,77%) i drugiej turze (35,35%) powiat żarski Powiatami, które uzyskały najwyższą frekwencję w roku 2010 były: o W pierwszej turze powiat słubicki 52,83% o W drugiej turze powiat krośnieński 49,90% Powiatami, które uzyskały najniższą frekwencję w roku 2010 były: o W pierwszej turze miasto Gorzów Wlkp. 38,10% o W drugiej turze strzelecko- drezdenecki 33,11% 9
Województwo lubuskie na tle kraju Analiza pozycji województwa lubuskiego na tle kraju pokazuje, iż w 2006 roku frekwencja w województwie lubuskim była zbliżona do frekwencji ogólnopolskiej, która wyniosła w pierwszej turze 45,99%, w drugiej natomiast 39,56%. W 2006 roku najwięcej wyborców do urn poszło w województwie mazowieckim (I tura 50,55%, II tura 46,40%)., najmniej natomiast w województwie opolskim (I tura 39,38%) i śląskim (II tura 32,30%). W wyborach samorządowych w 2010 roku w turze pierwszej województwo lubuskie osiągnęło niższą frekwencję niż średnia frekwencja w Polsce, która wyniosła 47,32%. W turze drugiej w lubuskim frekwencja była już wyższa w porównaniu do średniej frekwencji w kraju (35,31%). W 2010 roku największy procent wyborców miało województwo świętokrzyskie (I tura 53,9%, II tura 41,2%), najmniej z kolei województwo opolskie (I tura 40,99%) i śląskie (II tura 29,45%). Tabela poniżej prezentuje szczegółowe wyniki. Tabela nr 13. Frekwencja wyborcza w latach 2006 i 2010 z podziałem na województwa Województwo Frekwencja 2006 rok 2010 rok 2006 rok 2010 rok I tura I tura II tura II tura dolnośląskie 44,72% 45,22% 38,75% 34,80% kujawsko-pomorskie 43,22% 45,03% 35,95% 36,95% lubelskie 48,56% 49,95% 43,12% 39,64% lubuskie 45,72% 46,04% 41,17% 39,35% łódzkie 45,69% 46,53% 35,46% 30,46% małopolskie 46,11% 48,58% 41,10% 37,19% mazowieckie 50,55% 50,96% 46,40% 39,90% opolskie 39,38% 40,99% 32,73% 30,12% podkarpackie 48,60% 50,75% 42,58% 40,96% podlaskie 45,86% 47,93% 38,32% 39,23% pomorskie 46,94% 46,73% 41,77% 40,58% śląskie 39,98% 42,94% 32,30% 29,45% świętokrzyskie 50,35% 53,59% 42,58% 41,24% warmińskomazurskie 46,35% 47,55% 39,64% 41,10% wielkopolskie 47,14% 47,10% 38,68% 31,51% zachodniopomorskie 45,60% 46,01% 39,13% 33,04% 10