LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI STAREGO MIASTA, WZGÓRZA ZAMKOWEGO, PODZAMCZA W MIEJSCOWOŚCI GNIEW jako obszaru przestrzeni publicznej Gniew, zaktualizowano w grudniu 2007 r.
Zleceniodawca: Miasto i Gmina Gniew Plac Grunwaldzki 1 83-140 Gniew Autor: Biuro regionalne: Business Mobility International Spółka z o.o. ul. Drewsa 4E 61 606 Poznań tel/fax (061) 825 78 60 e-mail: office@bm-intl.2com.pl Siedziba główna: Business Mobility International Spółka z o.o. al. 3-go Maja 11 76-200 Słupsk tel. (0 59) 8 456 301-302 fax.(0 59) 8 456 303 e-mail: office@bm-intl.2com.pl http:www.bmintl.com Biuro regionalne: Business Mobility International Spółka z o.o. ul. Zacisze 6/3 31 156 Kraków tel: (018) 426 13 55 fax (018)426 13 59 e mail: office@bm-intl.com.pl Siedziba w Brukseli: Business Mobility International NV-SA Rue Wiertz 50/28 1050 Brussels, Belgium tel. [32-2] 644 36 89 fax [32-2] 648 07 80 www.bm-intl.com 2
SPIS TREŚCI Wstęp... 5 1.0. Załączniki... 9 2.0. Obszar i czas realizacji Programu Rewitalizacji... 20 2.1. Wizja (obszaru rewitalizowanego)... 21 2.2. Misja Gminy Gniew... 23 3.0. Aktualna sytuacja społeczno gospodarcza na obszarze objętym wdraŝaniem Programu Rewitalizacji... 25 3.1. Zagospodarowanie przestrzenne... 27 3.1.1. Granice stref ochrony konserwatorskiej... 27 3.1.2. Uwarunkowania ochrony środowiska... 29 3.1.3. Własność gruntów i budynków... 35 3.1.4. Infrastruktura techniczna... 37 3.1.4.1. Transport i komunikacja... 37 3.1.4.2. Telekomunikacja... 39 3.1.4.3. Zaopatrzenie w ciepło... 40 3.1.4.4. Zaopatrzenie w gaz... 41 3.1.4.5. Zaopatrzenie w energię elektryczną... 41 3.1.4.6. Zaopatrzenie w wodę... 41 3.1.4.7. Kanalizacja... 42 3.1.4.8. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków... 43 3.1.4.9. Gospodarka odpadami... 43 3.1.4.10. Zasób mieszkaniowy... 44 3.1.5. Identyfikacja problemów... 45 3.2. Gospodarka... 46 3.2.1. Główni pracodawcy struktura i trendy... 46 3.2.2. Ilość podmiotów gospodarczych na terenie miasta... 46 3.2.3. Zjawisko szarej strefy... 48 3.2.4. Rolnictwo... 49 3.2.5. Turystyka... 50 3.2.6. Tereny pod inwestycje... 56 3.2.7. Identyfikacja problemów... 56 3.3. Sfera społeczna... 57 3.3.1. Struktura demograficzna i społeczna / trendy... 57 3.3.1.1. Ludność... 57 3.3.1.2. Bezrobocie... 59 3.3.1.3. Oświata i wychowanie... 61 3.3.1.4. Kultura w mieście... 62 3.3.1.5. Opieka zdrowotna... 64 3.3.1.6. Opieka społeczna... 65 3.3.1.7. Bezpieczeństwo publiczne... 71 3.3.2. Organizacje pozarządowe... 73 3.3.3. Identyfikacja problemów... 74 4.0. Ocena sytuacji społeczno gospodarczej obszaru rewitalizowanego - ankieta... 75 5.0. Analiza SWOT... 77 6.0. Diagnoza stanu... 84 7.0. Nawiązanie do strategicznych dokumentów dotyczących rozwoju przestrzennogospodarczego miasta i regionu... 90 7.1. Narodowa Strategia Spójności... 90 7.2. Strategia rozwoju województwa... 92 7.3. Strategia Rozwoju Gminy Gniew... 94 7.4. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego... 96 3
8.0. Zadania polegające na poprawie sytuacji w obszarze Programu Rewitalizacji... 98 8.1. Cele i kierunki działania... 98 8.1.1. OBSZAR EKOLOGII... 99 8.1.2. OBSZAR GOSPODARCZY... 100 8.1.3. OBSZAR INFRASTRUKTURY... 101 8.1.4. OBSZAR PRZESTRZENI... 102 8.1.5. OBSZAR SPOŁECZNY... 103 8.2. Wariant Rozwoju Społeczno Gospodarczego w obszarze objętym Lokalnym Programem Rewitalizacji... 104 8.2.1. Cele strategiczne, priorytety i cele niezbędne oraz kierunki działania... 107 9.0. Realizacja zadań i projektów... 113 9.1. Programy operacyjne i ich znaczenie... 113 9.2. Planowane projekty i zadania w okresie 2006 2013 (karty programów i projektów) 114 9.2.1. Wstęp... 114 9.2.2. Karta Programowa... 115 9.2.3. Wypełnianie karty programowej... 116 9.2.4. Podsumowanie dotyczące sposobu dysponowania zamieszczonymi zadaniami w tworzeniu zintegrowanej tabeli WPI... 117 10.0. Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2006-2013... 129 10.1. Wstęp... 129 10.1.1. Przyjęte moŝliwe źródła finansowania... 129 10.1.2. Monitorowanie tabeli WPI... 130 11.0. Plan finansowy na lata 2006-2013... 143 11.1. Wstęp... 143 11.1.1. Cel i metoda... 143 11.1.2. Procedury ostroŝnościowe... 143 11.2. Analiza sytuacji finansowej gminy Gniew w latach 2004-2006, z uwzględnieniem planu budŝetu samorządu na 2006 rok... 146 11.2.1. Dane źródłowe... 146 11.2.2. Analiza podstawowych kategorii finansowych... 146 11.2.3. Analiza struktury dochodów... 149 11.2.4. Analiza struktury wydatków... 153 11.3. Projekcja potencjału finansowego gminy Gniew na lata 2006 2013... 155 11.3.1. Projekcja nadwyŝki operacyjnej... 156 11.4. Projekcja wolnych środków na przedsięwzięcia inwestycyjno - organizacyjne... 159 11.5. Projekcja moŝliwości finansowych... 160 11.6. Projekcja potencjału finansowego... 163 12.0. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć Lokalnego Programu Rewitalizacji... 166 13.0. System wdraŝania... 174 14.0. Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej... 174 14.1. Sposoby oceny realizacji Programu Rewitalizacji... 175 14.2. Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi... 175 14.3. Podział potencjału inwestycyjnego na poszczególne cele strategiczne... 176 14.4. Public Relations Programu Rewitalizacji... 178 15.0. Zestawienie tabel i załączników... 180 4
Wstęp Głównym celem realizacji Programu Rewitalizacji jest wyprowadzenie danego obszaru ze stanu kryzysowego poprzez usunięcie zjawisk, które spowodowały jego degradację. Rewitalizacja obejmuje przemiany zdegradowanych terenów w trzech głównych aspektach: - rozwój gospodarczy - tworzenie nowych miejsc pracy, rozpowszechnianie aktywności gospodarczej, - rozwój społeczny - zapobieganie patologiom społecznym (przestępczości, marginalizacji, wykluczeniom), - rozwój infrastrukturalno - przestrzenny - zachowanie dziedzictwa kulturowego przez remonty, modernizację i konserwację zabytkowych obiektów i przestrzeni publicznej oraz poprawa środowiska naturalnego. Cele i przedmiot rewitalizacji Przedmiot działań Przedmiotem działań rewitalizacyjnych są obszary kryzysowe wyznaczone na podstawie przeprowadzonej analizy dotyczącej min. bezpieczeństwa, bezrobocia, ubóstwa i stanu infrastruktury. Rewitalizację naleŝy rozumieć jako odnowę całej struktury społecznej (Lokalny Program Rewitalizacji) oraz gospodarczej i przestrzennej wydzielonej części miasta Gniew określonej w rozdziale 2 Programu Rewitalizacji. Zamieszczony poniŝej podręczny słownik ma ułatwić interpretacje pojęć stosowanych w dokumencie. SŁOWNIK POJĘĆ: Rewitalizacja - proces przemian przestrzennych, społecznych i ekonomicznych, mający na celu wyprowadzenie terenu ze stanu kryzysowego i prowadzący do rozwoju, w tym do poprawy jakości Ŝycia lokalnej wspólnoty. 5
Często pojęcie rewitalizacji mylone jest z pojęciami wchodzącymi w jego skład: Rewaloryzacja - przywrócenie wartości, czyli remont lub modernizacja obiektów o szczególnej wartości zabytkowej. Wymaga to dodatkowych i realizacyjnych, mających na celu wyeksponowanie tych wartości zabytkowych. prac badawczych Modernizacja - tj. remonty uzupełnione wprowadzeniem nowych, lepszych, sprawniejszych lub nawet dodatkowych elementów wyposaŝenia, podnoszących komfort. Renowacja - pojęcie szczegółowe określające proces odnowienia, przywrócenia stanu poprzedniej świetności obiektu, przy tym nie ma znaczenia, czy obiekt ma wartość historyczną czy nie. Konserwacja - zespół stałych i systematycznych działań mających na celu utrzymanie obiektu zabytkowego w dobrym stanie technicznym. Polega na zabezpieczaniu obiektów architektonicznych, całych zespołów urbanistycznych, zabytkowych parków itp., w celu zachowania ich wartości historycznych i architektonicznych. Konserwację przeprowadza się po dokładnym zinwentaryzowaniu obiektu oraz badań techniczno - naukowych mających na celu ustalenie stanu dzieła, zakresu prac, wybraniu odpowiedniej metody itp. Adaptacja - przebudowa budynku lub zespołu obiektów w celu nadania innych niŝ dotąd funkcji uŝytkowych (np.: na cele gospodarcze, społeczne, kulturowe) lub przystosowanie istniejącego obiektu do nowych wymagań, bez zmiany jego funkcji (np. wymiana instalacji, elementów konstrukcyjnych). Adaptacja zachowuje wszystkie walory historyczne i architektoniczne istniejącej budowli. Podstawowe pojęcia 1 Stan kryzysowy - zespół niepoŝądanych, destrukcyjnych procesów w sferze przestrzennej, społecznej i ekonomicznej, który spowodował trwałą degradację obszaru. Lokalny Program Rewitalizacji (LPR) - wieloletni, interdyscyplinarny, zintegrowany program operacyjny bazujący na współpracy róŝnych podmiotów podczas przygotowania, opracowania i realizacji. Określenie prawidłowych kierunków działań w LPR, stanowi podstawę do pozyskania środków z funduszy europejskich ( w niniejszym dokumencie Lokalny Program Rewitalizacji często nazywany jest skrótowo Programem Rewitalizacji ). 1 Źródło: Rewitalizacja, rehabilitacja, restrukturyzacja - odnowa Miast, pod red. Z. Ziobrowskiego, IGPiK Oddział w Krakowie, Kraków 2000; Podręcznik rewitalizacji - zasady, procedury i metody działania współczesnych procesów rewitalizacji, Urząd Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast, Warszawa 2003. 6
Obszar programu rewitalizacji - teren, którego opracowuje się i realizuje program rewitalizacji, obejmujący całość lub część terenu znajdującego się w stanie kryzysowym. Główne kryteria wyznaczania obszarów kryzysowych i obszarów rewitalizacji Wymaga się spełnienia przynajmniej jednego z poniŝszych kryteriów: stopa bezrobocia wyŝsza od średniej kraju, wysoki poziom ubóstwa oraz trudne warunki mieszkaniowe, wysoki poziom przestępczości, niski poziom wykształcenia mieszkańców, szczególnie zanieczyszczone środowisko, niski poziom przedsiębiorczości, wysoki poziom degradacji technicznej infrastruktury i budynków. Pozostałe istotne kryteria, które powinny być wzięte pod uwagę to: duŝa ilość obiektów lub przestrzeni o wartościach kulturowych i historycznych lub objętych ochroną konserwatorską, obiekty lub przestrzenie stwarzające moŝliwości inwestycyjne, adaptacyjne. Projekt rewitalizacji - realizowany na określonym terenie zespół przedsięwzięć, będących częścią programu rewitalizacji, w ramach których realizowane są zadania inwestycyjne, społeczne i ekonomiczne. Obszar projektu rewitalizacji - część obszaru programu rewitalizacji obejmująca zwarty zespół nieruchomości, na której realizowany ma być jeden projekt rewitalizacji. Gmina to obszar samorządu terytorialnego określonego granicami administracyjnymi zgodnie z aktualnym podziałem administracyjnym kraju. W niniejszym dokumencie Gmina Gniew została podzielona na Miasto Gniew obszar miejski gminy wyznaczony granicami administracyjnymi miasta Gniew oraz Teren wiejski obszar gminy na który składają się wszystkie sołectwa wyznaczone granicami administracyjnymi sołectw leŝące wokół Miasta Gniew i wchodzące w skład Gminy Gniew. Dla zachowania poprawności stylistycznej dokumentu Teren wiejski określany był zamiennie wyraŝeniem Obszar(y) wiejski(e). 7
Zaktualizowany w grudniu 2007 roku Lokalny Program Rewitalizacji Starego Miasta, Wzgórza Zamkowego, Podzamcza w miejscowości Gniew jako obszaru przestrzeni publicznej zastępuje do tej pory obowiązujące wydanie dokumentu z lipca 2006 roku. W zaktualizowanym opracowaniu znajdują się niezmienione działy, które w dalszym ciągu oznaczone są jako wydanie z lipca 2006 roku, oraz działy, które uległy zmianie - poszczególne strony z ww. działów oznaczone zostały jako wydanie z grudnia 2007 roku. 8
1.0. Załączniki ZARZĄDZENIE nr 345/06 Burmistrza Miasta i Gminy Gniew z dnia 04 kwietnia 2006 roku w sprawie: procedury opracowania Programu Rewitalizacji Starego Miasta, Wzgórza Zamkowego, Podzamcza w miejscowości Gniew, jako obszaru przestrzeni publicznej. Na podstawie art.30 ust.1 ustawy z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (tekst jednolity z 2001 r. Dz. U. Nr 142, poz. 1591, ze zmianami), w związku z 2 Uchwały Nr XLVI/355/06 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 23 marca 2006 roku w sprawie Strategii rozwiązywania problemów społecznych w związku z 3 Uchwały Nr XXXIII/239/2005 z dnia 31 marca 2005 roku w sprawie uchwalenia zmiany Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Gniew uchwalonego Uchwałą Nr XXXII/169/2000 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 27 października 2000 r w sprawie uchwalenia Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Gniew, w związku z 5 Uchwały Nr XXXII/227/05 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 03 marca 2005 roku w sprawie przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego obszaru Starego Miasta, Wzgórza Zamkowego, Podzamcza w miejscowości Gniew jako planowanego obszaru przestrzeni publicznej, w związku z 7 Uchwały Nr XLII/317/05 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 1 grudnia 2005 roku w sprawie zmiany granic planu zagospodarowania przestrzennego obszaru Starego Miasta, Wzgórza Zamkowego, Podzamcza w miejscowości Gniew jako planowanego obszaru przestrzeni publicznej, podejmując działania mające na celu opracowanie Programu Rewitalizacji obszaru przestrzeni publicznej miasta Gniew, który będzie optymalnie dobrany zarówno pod względem potrzeb strategicznych jak i moŝliwości finansowych i Gminy Gniew. Burmistrz Miasta i Gminy Gniew zarządza, co następuje: 1. 1. Powołuje się Komisję Koordynacyjną ds. Programu Rewitalizacji (zwaną dalej Komisją ), w skład której wchodzą osoby wymienione w Załączniku nr 1 do niniejszego Zarządzenia. 2. Na Przewodniczącego Komisji Koordynacyjnej ds. Programu Rewitalizacji wyznacza się Wiesławę Tomaszewską. 3. Na Wiceprzewodniczącego Komisji Koordynacyjnej ds. Programu Rewitalizacji wyznacza się Jakuba Jaskólskiego. 4. Celem opracowania Programu Rewitalizacji jest: 1) stworzenie dokumentu pomocniczego w negocjacjach o uzyskanie dofinansowania z zewnętrznych środków finansowych, na przedsięwzięcia inwestycyjne realizowane na terenie Miasta Gniew, 2) komunikacja samorządu Gminy z mieszkańcami w zakresie długookresowych zamierzeń inwestycyjnych, uwzględniających takŝe wnioski składane przez mieszkańców, 9
3) przedstawienie przyszłym partnerom przedsięwzięć publiczno-prywatnych długookresowych planów przedsięwzięć inwestycyjnych, 4) utworzenie bazy danych o wszystkich potrzebach inwestycyjnych Miasta w obszarze objętym rewitalizacją, 5) zgromadzenie danych o wszystkich rozpoczętych inwestycjach (koncepcje, dokumentacje techniczne, itp.), 6) konfrontacja potrzeb inwestycyjnych z moŝliwościami inwestycyjnymi, 7) uniknięcie jednoczesnego otwierania zbyt wielu frontów inwestycyjnych w stosunku do zdolności finansowania Gminy Gniew, 8) określenie w okresie wieloletnim poziomu wydatków planowanych do poniesienia z budŝetu Gminy Gniew i przeznaczonych na przedsięwzięcia inwestycyjne Miasta w zakresie objętym rewitalizacją. 2. 1. Prace nad Programem Rewitalizacji przebiegać będą według przyjętego harmonogramu, który stanowi Załącznik nr 2 do niniejszego Zarządzenia. 2. Program Rewitalizacji posiadać będzie formułę programu kroczącego, tj. aktualizowanego corocznie z uzasadnionych powodów obejmujących m.in.: 1) zmiany w źródłach finansowania Programu Rewitalizacji, 2) dezaktualizację zadań wprowadzonych do Programu Rewitalizacji. 3. 1. Przedmiotem planowania w Programie Rewitalizacji będą przedsięwzięcia inwestycyjne obejmujące: 1) wszelkie nakłady związane z realizacją danego projektu począwszy od prac badawczych dotyczących tego projektu, wykupu gruntów, itp. do zakończenia prac budowlanych i oddania obiektu/ów do uŝytku. 2) Modernizację istniejącego rzeczowego majątku trwałego i zakupy inwestycyjne. 3) Przedsięwzięcia inwestycyjne o wartości jednostkowej powyŝej 20.000,-zł (z VAT). 2. Samodzielne przedsięwzięcia inwestycyjne o wartości jednostkowej do 20.000,-zł objęte zostaną prognozą wydatków budŝetowych na lata 2007-2013 sporządzoną przez Skarbnika Gminy. 3. Wartość remontów odtworzeniowych objęta zostanie prognozą wydatków budŝetowych na lata 2007-2013 sporządzoną przez Skarbnika Gminy. 1. Skarbnik Gminy przedstawiając opracowaną prognozę potencjału inwestycyjnego Gminy na lata 2007-2013 wraz z dopuszczalnym poziomem zadłuŝenia Gminy (przy załoŝeniu pozyskania zewnętrznych długoterminowych środków finansowych ze źródeł komercyjnych), przedłoŝy jednocześnie opis parametrów przyjętych w projekcji dochodów oraz wydatków Gminy. 2. Opracowując projekcję, o której mowa w ust. 1 Skarbnik Gminy zasięga wszelkich niezbędnych konsultacji celem opracowania danych, o których mowa w pkt 6 i 7 załączonego harmonogramu (Załącznik nr 2, na wiarygodnym i stabilnym poziomie. 3. W trakcie prac nad Programem Rewitalizacji Skarbnik Gminy przedłoŝy Komisji pisemne propozycje (uwzględniające obowiązujące przepisy) dotyczące form i zasad dofinansowania przedsięwzięć inwestycyjnych podejmowanych przez podmioty realizujące usługi publiczne w imieniu Gminy Gniew. 4. Przed zakończeniem prac nad Programem Rewitalizacji, Skarbnik Gminy dokona korekty projekcji dochodów i wydatków z uwzględnieniem zadań inwestycyjnych przyjętych do tabeli Wieloletniego Planu Inwestycyjnego 2 generujących dodatkowe wydatki lub generujących 4. 2 Tabela Wieloletniego Planu Inwestycyjnego powstaje na wskutek przeniesienia tej części przedsięwzięć inwestycyjnych zamieszczonych w Programach Operacyjnych, które uzyskały pozytywną (powyŝej 6 pkt) ocenę dokonaną według kryteriów 10
dodatkowe dochody. Korekty te zostaną uwzględnione przez Burmistrza Miasta i Gminy w ostatecznej wersji pierwszej edycji Programu Rewitalizacji. 5. 1. Wniosek przedsięwzięć inwestycyjnych do Programu Rewitalizacji (zwany dalej wnioskiem ) składany moŝe być wyłącznie na ujednoliconym wzorze stanowiącym Załącznik nr 3 do niniejszego Zarządzenia. 2. Do Programu Rewitalizacji przyjmowane będą wyłącznie wnioski przedsięwzięć inwestycyjnych kompletnie wypełnione i podpisane przez wnioskodawcę. 3. Wszelkie wnioski przedsięwzięć inwestycyjnych do Programu Rewitalizacji przyjmują pracownicy merytoryczni referatów określonych w Załączniku nr 4 do niniejszego Zarządzenia. 4. Wnioskodawcą przedsięwzięć inwestycyjnych mogą być samodzielni pracownicy Urzędu Miasta i Gminy, a takŝe jednostki organizacyjne powiązane z budŝetem Miasta i Gminy, w tym równieŝ spółki prawa handlowego. 5. Wnioski do Programu Rewitalizacji składać mogą takŝe radni, stowarzyszenia i nieformalne grupy mieszkańców, organizacje reprezentujące biznes lokalny i inne zorganizowane grupy społeczne - z uwzględnieniem zapisów w ust. 3. 6. Kompletnie wypełnione i podpisane wnioski przyjmuje od merytorycznych pracowników Urzędu Miasta i Gminy Sekretarz Gminy celem przekazania ich na ręce Przewodniczącego Komisji Koordynacyjnej ds. Programu Rewitalizacji. 7. O terminie i trybie rozpoczęcia przyjmowania wniosków od mieszkańców wymienionych w ust. 4 i 5 oraz kryteriach kwalifikacji zadań do Programu Rewitalizacji, podaje do wiadomości publicznej Przewodniczący Komisji Koordynacyjnej ds. Programu Rewitalizacji. Osoba wnioskująca będzie miała na uwadze kierunki rozwoju Gminy ujęte w priorytetach oraz celach Strategii Rozwoju Gminy Gniew, Strategii Rozwoju Turystyki Gminy Gniew, Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Miasta i Gminy Gniew, a takŝe w Planie Rozwoju Lokalnego. 8. Komisja Koordynacyjna do spraw Programu Rewitalizacji po otrzymaniu wszystkich złoŝonych wniosków od Sekretarza Gminy dokonuje ich oceny pod kątem ich zgodności z priorytetami i kierunkami rozwoju zawartymi w strategii oraz dokona ich oceny na podstawie Kryteriów Oceny Zadań. Kryteria oceny zadań w projekcie zawiera Załącznik nr 5 do niniejszego Zarządzenia. 6. 1. Okres konsultacji społecznych przewidzianych w harmonogramie prac nad Programem Rewitalizacji obejmował będzie takŝe konsultacje z podmiotami będącymi dostawcami mediów tj. energii elektrycznej, energii cieplnej, gazu, wody itd. 2. Celem kolejnych działań określonych w załączonym terminowo harmonogramie prac jest przedstawienie projektu Programu Rewitalizacji najpóźniej do 15.06.2006r. (dotyczy pisemnego projektu) oraz do dnia 30 września kaŝdego roku (dotyczy kolejnych lat aktualizacji i sporządzania PR). 7. 1. Przy opracowywaniu Programu Rewitalizacji zsynchronizowanego ze Strategią Rozwoju Gminy Gniew, Wieloletnim Programem Inwestycyjnym, Strategią rozwiązywania problemów społecznych oraz Planem Rozwoju Lokalnego przyjmuje się zasadę otwartości oceny zadań w projekcie (załącznik numer 5 do uchwały). Tabela Wieloletniego Planu Inwestycyjnego (tabela WPI) jest nieodłącznym elementem Programu Rewitalizacji i zawiera szczególnie te przedsięwzięcia, których planuje się ich finansowanie z udziałem Funduszy Strukturalnych UE. Program Rewitalizacji stosunku do Wieloletnich Nakładów na Programy Inwestycyjne zawiera w sobie wszystkie planowane inwestycje, równieŝ te, których na dzień ich planowania nie ma do końca zapewnienia o ich finansowaniu ze źródeł zewnętrznych. 11
2. Dopuszcza się ewentualne korekty w Zakresie systemu prac nad Programem Rewitalizacji przyjętym niniejszym Zarządzeniem, o ile usprawnią one przyjęty tryb pracy nad w/w programem i nie naruszą jego celu i istoty oraz zachowają ostateczny planowany termin zakończenia prac nad Programem Rewitalizacji. 8. Zarządzenie realizowane będzie przez Sekretarza Gminy, Skarbnika Gminy, pracowników merytorycznych oraz Komisję Koordynacyjną ds. Programu Rewitalizacji. Uchwała wchodzi w Ŝycie z dniem podjęcia. 9. Burmistrz Miasta i Gminy Gniew 12
Zał. Nr 1 do Zarządzenia Burmistrza Miasta i Gminy w Gniewie Nr 345/06 z dnia 04 kwietnia 2006 r. SKŁAD OSOBOWY KOMISJI KOORDYNACYJNEJ DS. PROGRAMU REWITALIZACJI Przewodniczący Komisji Wiesława Tomaszewska Wiceprzewodniczący Jakub Jaskólski Członkowie: 1. Jakub Cybura 2. Barbara Duchnicz 3. Adam Klimczak 4. Agnieszka Kurowska 5. Zbigniew Megier 6. Jarosław Struczyński 7. Violetta Wojtaś 8. ElŜbieta Ziętek 13
Zał. Nr 2 do Zarządzenia Burmistrza Miasta i Gminy Gniew Nr 345/06 z dnia 04 kwietnia 2006 r. HARMONOGRAM PRAC NAD PROGRAMEM REWITALIZACJI L.p. Rodzaj działań Termin Wykonawca 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. Przyjęcie Zarządzenia w sprawie procedury opracowania Programu Rewitalizacji wraz z wyznaczeniem koordynatorów w jednostkach powiązanych z budŝetem Miasta i Gminy. Opracowanie wstępnego projektu Procedury opracowania PR (rodzaj i wartość zadań ujmowanych w PR, wnioskodawcy, zakres przedmiotowy, czy kroczący charakter programu, inne) i przedstawienie ich Komisji ds. PR do zaopiniowania. Warsztaty szkoleniowe Komisji Koordynacyjnej ds. PR i jednostek podległych gminie. Wnioskowanie przez radnych, kierowników jednostek organizacyjnych Miasta i Gminy, organizacje i stowarzyszenia, pracowników Urzędu Miasta i Gminy oraz jednostki powiązane z budŝetem miasta i gminy zadań inwestycyjnych do PR na ujednoliconych kartach informacyjnych. Przedstawienie prognozowanego potencjału inwestycyjnego i projekcji zadłuŝenia miasta i gminy na lata 2007-2013 Ustalenie moŝliwości współfinansowania zadań ze środków zewnętrznych i przekazanie informacji (zakładany poziom współfinansowania, termin). Ustalenie propozycji hierarchii zadań według ustalonych kryteriów. Zakończenie prac nad PR i przekazanie do konsultacji społecznych. 07.04.2006 r. Burmistrz Miasta i Gminy 07.04.2006 r. 26.04.2006 r. 15.05.2006 r. 15.05.2006 r. 25.05.2006 r. 30.05.2006 r. 30.07.2006 r. BMI Sp. z o.o., Burmistrz Miasta i Gminy, Wiesława Tomaszewska BMI Sp. z o.o., Wiesława Tomaszewska radni, kierownicy jednostek organizacyjnych Miasta i Gminy, organizacje i stowarzyszenia, pracownicy Urzędu Miasta i Gminy Skarbnik Gminy, BMI Sp. z o.o. BMI Sp. z o.o., Maria Olszewska, Wiesława Tomaszewska BMI Sp. z o.o., Wiesława Tomaszewska, Burmistrz Miasta i Gminy Przewodniczący Komisji ds. PRL na ręce Przewodniczącego Rady Gminy 9. Podjęcie Uchwały Rady Miejskiej o zatwierdzeniu Programu Rewitalizacji 31.08.2006 r. Przewodniczący Rady Miejskiej 14
Zał. Nr 3 do Zarządzenia Burmistrza Miasta i Gminy Gniew Nr 345/06 z dnia 04 kwietnia 2006 r. WNIOSEK PRZEDSIĘWZIĘCIA INWESTYCYJNEGO DO PROGRAMU REWITALIZACJI MIASTA GNIEW 1. NAZWA ZADANIA: Propozycja nazwy zadania inwestycyjnego. 2. OSOBA ODPOWIEDZIALNA ZA REALIZACJĘ ZADANIA: Osobą odpowiedzialną za realizację zadania jest szef jednostki zgłaszającej zadanie lub osoba przez niego wskazana. 3. BENEFICJENT: Beneficjentem jest grupa mieszkańców miasta i gminy, która będzie korzystać z efektów zadania po jego realizacji (np. młodzieŝ miasta i gminy, mieszkańcy osie, wszyscy mieszkańcy Miasta Gniew, turyści, przedsiębiorcy, itp.). 4. KRÓTKI OPIS PROJEKTU: W tym punkcie naleŝy wykazać m.in.: związek funkcjonalny lub techniczny z innymi realizowanymi zadaniami; obowiązek realizacji wynikający z przepisów. W tym punkcie m.in. naleŝy określić czy planowane przedsięwzięcie posiada opracowaną dokumentację techniczną oraz czy posiada pozwolenie na budowę. JeŜeli spełnienie tych warunków nie jest wymagane naleŝy równieŝ to zapisać. NaleŜy równieŝ opisać aktualne zaawansowanie prac nad realizacją zadania inwestycyjnego. 15
5. LOKALIZACJA: Określając lokalizację naleŝy umiejscowić planowane przedsięwzięcie, podając adres/numer działki, podać inne dane charakteryzujące nieruchomość, w tym takŝe formę władania gruntem - czyja własność, (jeśli grunt objęty jest umową dzierŝawy- określić jej okres obowiązywania). NaleŜy równieŝ określić czy planowane przedsięwzięcie jest zgodne z aktualnym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. JeŜeli spełnienie tego warunku nie jest wymagane naleŝy równieŝ to zapisać. 6. CZAS REALIZACJI PROJEKTU: W tej pozycji naleŝy określić proponowane ramy czasowe realizacji projektu. 7. EFEKT: Ekonomiczny (mierzalny) - określić czy będzie generować dodatkowe dochody, czy dodatkowe wydatki. Społeczny - zaspokaja potrzeby mieszkańców (dostępność do placówek oświaty, poprawia komunikację, itp.), poprawia aktywność zawodową mieszkańców, stwarza warunki do oŝywienia inwestycyjnego wśród podmiotów gospodarczych, itp. Inne efekty. 8. KOSZTY: W niniejszej pozycji naleŝy podać jednorazowe nakłady inwestycyjne na zadanie a takŝe roczne koszty eksploatacji, które będą miały wpływ na budŝet miasta i gminy. 9. ZAANGAśOWANIE ŚRODKÓW WŁASNYCH: W pozycji tej naleŝy określić udział środków własnych w całkowitych nakładach inwestycyjnych; procentowo i kwotowo. NaleŜy równieŝ wskazać, czy realizowany projekt naleŝy do zadań własnych miasta i gminy. 10. WPŁYW NA ŚRODOWISKO: W niniejszej pozycji naleŝy określić wpływ planowanego przedsięwzięcia na środowisko: pozytywny / neutralny / negatywny, oraz uzasadnić. 11. PARTNERZY PROJEKTU: W niniejszej pozycji naleŝy wymienić partnerów zaangaŝowanych w jakikolwiek sposób (pośrednio lub bezpośrednio) w realizację projektu oraz ewentualnie wykazać, czy jest planowane i moŝliwe pozyskanie dodatkowych środków na realizację przedsięwzięcia z: funduszy pomocowych Unii Europejskiej, PPP, i innych. 16
UZASADNIENIE: Uzasadniając proponowane zadanie naleŝy wykazać jego związek z innymi zadaniami zrealizowanymi lub realizowanymi, w stosunku do których posiada ono charakter komplementarny, pozwalający wzmocnić pozytywny efekt oddziaływania na otoczenie. Data :......... podpis osoby składającej podpis Burmistrza Wniosek 17
Zał. Nr 4 do Zarządzenia Burmistrza Miasta i Gminy Gniew Nr 345/06 z dnia 04 kwietnia 2006 r. WYKAZ REFERATÓW URZĘDU MIASTA I GMINY, W KTÓRYCH MOśNA SKŁADAĆ WNIOSKI LP NAZWA REFERATU PRACOWNIK MERYTORYCZNY 1 Referat Inwestycji i Infrastruktury ElŜbieta Ziętek 2 Referat Gospodarki Przestrzennej i Środowiska Danuta Zgubieńska 3 Referat Promocji i Informacji Magdalena Frost 4 Referat Społeczny Adam Klimczak 18
Zał. Nr 5 do Zarządzenia Burmistrza Miasta i Gminy Gniew Nr 345/06 z dnia 04 kwietnia 2006 r. KRYTERIA OCENY ZADAŃ W PROJEKCIE: LP. WYSZCZEGÓLNIENIE PUNKTACJA 1. Zgodność ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego 2 punkty 2. Dokumentacja (projekt budowlany, kosztorys inwestorski) 1 punkt 3. MoŜliwość finansowania zadania przy udziale środków zewnętrznych (fundusze strukturalne; PPP; inne) 1 punkt 4. Pozwolenie na budowę 2 punkty 5. Przedsięwzięcia realizowane w ramach zadań własnych gminy 3 punkty 6. Komplementarność - powiązanie z innymi zadaniami 1 punkt Razem: 10 punktów 19
2.0. Obszar i czas realizacji Programu Rewitalizacji W przyjętych obszarach rozwoju społeczno- gospodarczego (8.0.Zadania polegające na poprawie sytuacji na danym obszarze) znajdujące się tam cele stanowią naturalny obszar realizacji Programu Rewitalizacji : STAREGO MIASTA, WZGÓRZA ZAMKOWEGO, PODZAMCZA. Program ten określa szczególne obszary, które stanowią wyodrębnione elementy przestrzeni miasta określone oznaczonymi numerami działek i numerami kamienic przy ulicach wchodzących w skład obszaru rewitalizowanego. Szczegółowy wykaz własności (sposobu władania ) tych nieruchomości znajduje się w rozdziale 3.1.3. Specyficzny podział obszaru objętego Lokalnym Programem Rewitalizacji a wchodzącego w zakres prac planistycznych zastosowano w projekcie Miejscowego Planu Zagospodarowania Przestrzennego. Nawiązanie do tego dokumentu znajduje się w rozdziale 7.3. Dla potrzeb planowania strategicznego w ramach Lokalnego Programu Rewitalizacji poszczególnym obszarom przypisano następujące ulice, obiekty i przestrzenie niezabudowane. Stare Miasto: Plac Grunwaldzki, ul. Pod Basztą, ul. Południowa, ul. Sambora, ul. Dolny Podmur, Spichrzowa, ul. Krótka, ul. Brzozowskiego, ul. Boczna, ul. Zamkowa, ul. Sobieskiego, ul Bankowa, ul. Wodna, ul. Jakusza Gostomskiego, ul. Ks. Kursikowskiego, ul. Wiślana, ul. Wąska, Wodna, Wschodnia, Bankowa,. Krótka, Kościelna, Górny Podmur, 20
Wzgórze Zamkowe: Zamek pokrzyŝacki, Pałacyk Myśliwski, Pałac Marysieńki, Budynek Bramny, Zespół obwarowań zamkowych. Podzamcze: Mury obronne miasta, budynek koszarowy, obszar wjazdu do zamku od rzeki Wisły, ul. Wąska, ul. Wschodnia, Rycerska, ul. Wiślana (część zejście nad Wisłę), ul. Promowa, dopływ rz. Wierzycy do rz. Wisły, obszar niezabudowany wokół fosy. Zidentyfikowane obszary stanowią o podziale przestrzeni społeczno gospodarczej miasta. W tych obszarach będą realizowane poszczególne przedsięwzięcia zamieszczone w zintegrowanej tabeli Wieloletniego Planu Inwestycyjnego. Dotyczy to inwestycji finansowych zarówno w oparciu o montaŝ finansowy środków z budŝetu gminy i funduszy strukturalnych, jak i realizowanych tylko w oparciu o środki własne. Czas realizacji Programu wyznacza tabela WPI (10.0 Wieloletni Plan Inwestycyjny na lata 2006-2013). 2.1. Wizja (obszaru rewitalizowanego) Wizja jest nieokreślonym w czasie i przestrzeni (chociaŝ odnosi się w tym przypadku do miasta Gniew) spojrzeniem w przyszłość, jaką lokalna społeczność widzi siebie i określeniem miejsca, w którym chce Ŝyć i pracować i z którym wiąŝe swoje nadzieje na realizację swoich Ŝyciowych planów i marzeń. 21
W I Z J A GNIEW PONADLOKALNE CENTRUM KULTURY I SZTUKI OPARTEJ NA ZESPOLE ZAMKOWYM I CENTRUM STAREGO MIASTA Z DOBRĄ OFERTĄ USŁUG TURYSTYCZNYCH, ZAPLECZEM REKREACYJNYM I INFRASTRUKTURĄ SPRZYJAJĄCĄ ROZWOJOWI PRZEDSIĘBIORCZOŚCI. OBSZAR ZAPEWNIAJĄCY KOMFORT śycia JEGO MIESZKAŃCOM Z DOBRZE ZORGANIZOWANYM SYSTEMEM WSPARCIA DLA WSZYSTKICH GRUP SPOŁECZNYCH, GOSPODARCZYCH I INICJATYW AKTYWNYCH ŚRODOWISK POZARZĄDOWYCH. 22
2.2. Misja Gminy Gniew 3 Misja jest wyraŝeniem, które określa główny cel Gminy, jej sens Ŝycia. Jest wyrazem dąŝeń i oczekiwań w stosunku do Gminy, której została sformułowana. Wypracowana misja rozwoju Gminy poprzez wizję, pokazuje pozytywny obraz Gminy Gniew w perspektywie 10 lat i jest kompatybilna (spójna) z wyznaczoną wizją obszaru rewitalizowanego. Przeprowadzone analizy i wyartykułowane potrzeby mieszkańców, pozwalają na określenie głównych celów Programu Rewitalizacji. Cele te będą wyznacznikiem kierunku wszystkich działań objętych Programem Rewitalizacji. Misja koncentruje się na istocie rzeczy, dostosowuje kierunki działań do długoterminowych celów, równocześnie pełni funkcje motywacyjne i promocyjne. Misja wyraźnie określa charakter Gminy Gniew i wskazuje jej atuty, które min. przekładają się na Lokalny Program Rewitalizacji. Z misji bezpośrednio wynikają obszary, które powinny być rozwijane. Obszary rozwojowe Gminy Gniew wzajemnie się uzupełniają. W przypadku Programu Rewitalizacji mają zastosowanie te same obszary rozwoju społeczno gospodarczego, jakie zostały zdefiniowane całej gminy Gniew. W dalszej części Programu Rewitalizacji przedstawiono obszary, cele i kierunki działania kaŝdego z obszarów Ŝycia społeczno gospodarczego (ekologia, gospodarka, infrastruktura, przestrzeń, społeczność). 3 Opracowano na podstawie Strategii Rozwoju Gminy Gniew na lata 2004 2014 (Załącznik Nr 1 do Uchwały Rady Miejskiej w Gniewie Druk B/64/03). 23
M I S J A GMINA GNIEW MIEJSCEM PRZYJAZNYM DO ZAMIESZKANIA I PRZEDSIĘBIORCZOŚCI, UMIEJĘTNIE ŁĄCZĄCYM WALORY SPOŁECZEŃSTWA INFORMATYCZNEGO Z DZIEDZICTWEM KULTUROWYM I HISTORYCZNYM ORAZ ATRAKCYJNOŚCIĄ WIEJSKIEGO ŚRODOWISKA NATURALNEGO. 24
3.0. Aktualna sytuacja społeczno gospodarcza na obszarze objętym wdraŝaniem Programu Rewitalizacji 4 Miasto Gniew połoŝone jest w południowej części woj. pomorskiego, na lewym brzegu Wisły. Powierzchnia miast wynosi ok. 600 ha. Gniew jest oddalony od głównych ośrodków miejskich o ok. 70 km od Gdańska, 30 km od Tczewa, 30 km od Starogardu Gdańskiego, najbliŝszy pasaŝerski przystanek kolejowy znajduje się w Morzeszczynie ok 10 km. Miasto Gniew to jedno z najpiękniejszych miast województwa pomorskiego, leŝące w południowej jego części, w dorzeczu Wisły i Wierzycy. Zamieszkuje go ponad 7 tys. osób. WaŜnym atutem miasta jest dogodne połoŝenie przy drodze krajowej nr 1, łączącej porty nadbałtyckie z południem Europy, w niedalekiej odległości od Trójmiasta, a co za tym idzie równieŝ gdańskiego lotniska Rębiechowo. Historia i przyroda zarówno samego miasta, jak i pozostałych obszarów naleŝących do gminy Gniew, zadecydowały o ich charakterze i wyznaczyły kierunek rozwoju tego terenu w taki sposób, by nadmiernie nie ingerować w ich naturalne piękno. Teraźniejszość postawiła jednak władze samorządowe przed nowym wyzwaniem - nie zapominając o tradycji, stworzyć warunki rozwoju gospodarki. Miasto Gniew otrzymało prawa miejskie w 1297 r., a w ramach reformy samorządu terytorialnego w roku 1990 stało się stolicą gminy, której w skład wchodzi 19 sołectw: Brody Pomorskie, Ciepłe, Gogolewo, Jaźwiska, Jeleń, Kolonia Ostrowiecka, Kuchnia, Kursztyn, Nicponia, Opalenie, Piaseczno, PieniąŜkowo, Polskie Gronowo, Półwieś, Rakowiec, Szprudowo, Tymawa, Widlice, Wielkie Walichnowy. 4 Opracowane na podstawie danych uzyskanych w: Urzędzie Miasta i Gminy Gniew, Powiatowym Urzędzie Pracy, Komisariacie Policji w Gniewie, MGOPS oraz na podstawie danych zawartych w dokumentach strategicznych takich jak: Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Gniew, Strategia Rozwoju Turystyki Gminy Gniew, Strategia Rozwoju Gminy Gniew na lata 2004 2014, Program Ochrony Środowiska Miasta i Gminy Gniew. 25
Rysunek 1 PołoŜenie gminy Gniew na tle powiatu tczewskiego Źródło: www.gminy.pl Powierzchnia miasta Gniew (stan na dzień 31.12.2004r): 1. Obszar miasta - 623 ha w tym: Lasy i grunty leśne - 60 ha UŜytki rolne - 376 ha Pozostałe grunty - 187 26
Tabela 1 Miasto w statystyce według stanu na koniec 2005 roku Powierzchnia miasta ogółem Stan ludności ogółem W tym męŝczyźni 600 ha 7110 3436 MałŜeństwa cywilne zawarte w 2005 roku 101 MałŜeństwa wyznaniowe zawarte w 2005 roku 72 Urodzenia Ŝywe w 2005 roku W tym dziewczynek Zgony ogółem w 2005 roku W tym kobiet Ludność w wieku przedprodukcyjnym 1487 Ludność w wieku produkcyjnym 4679 Ludność w wieku poprodukcyjnym 944 75 26 72 38 Drogi lokalne w mieście Liczba gospodarstw domowych, w tym gospodarstwa rolne do 1 ha Dochód budŝetu miasta i gminy ogółem 2004 rok (w zł) 3,1 km 2400 668 25.351.383 zł Dochód budŝetu miasta i gminy ogółem 2005 rok Wydatki na realizację programu profilaktyki rozwiązywania problemów alkoholowych ogółem (w zł) 2004 rok Wydatki na realizację programu profilaktyki rozwiązywania problemów alkoholowych ogółem (w zł) 2005 rok 26.335.294 zł 140.567 /dane całej gminy/ 131.620 /dane całej gminy/ Dochód na 1 mieszkańca gminy w 2004 roku (w zł) 1.554 Dochód na 1 mieszkańca gminy w 2005 roku (w zł) 1.618 Źródło: Urząd Miasta i Gminy w Gniewie. 3.1. Zagospodarowanie przestrzenne 3.1.1. Granice stref ochrony konserwatorskiej Granice strefy ochrony konserwatorskiej określone są nieruchomościami zabudowanymi i działkami znajdującymi się w ramach Starego Miasta, Wzgórza Zamkowego i Podzamcza. PoniŜsza tabela zawiera wykaz przedmiotów ochrony konserwatorskiej z podaniem ich umiejscowienia. 27
Tabela 2 Obiekty zabytkowe miasta (obiekty wpisane do rejestru zabytków, najstarsze obiekty zabytkowe znajdujące się na terenie miasta) Nr rej Data wpisu Ul. aktualny adres Nr Przedmiot ochrony 84 30.07.1959 - - Układ urbanistyczny Starego Miasta Gniewu 31 04.12.1959 pl Zamkowa zespół zamkowy -zamek pokrzyŝacki 31 04.12.1959 pl Zamkowa 2 zespół zamkowy -Pałac Marysieńki 31 04.12.1959 pl Zamkowa zespół zamkowy -Pałac Myśliwski 31 04.12.1959 pl Zamkowa zespół zamkowy -mury obronne 42 18.01.1960 pl Plac Grunwaldzki 36 kamienica 84 30.07.1959 Stare Miasto układ urbanistyczny Starego Miasta - w granicach wg decyzji 249 11.09.1962 ul. ks. Kursikowskiego 4 kościół parafialny p. w. św. Mikołaja 340 20.02.1971 ul Dolny Podmur; Górny Podmur zespół obwarowań miejskich - w granicach wg decyzji 340 20.02.1971 ul Dolny Podmur; Górny Podmur zespół obwarowań miejskich - w granicach wg decyzji a) odcinek pd-zach miejskich przy ul. Dolny Podmur murów obronnych -nie ma wpisu indywidualnego do rej. Zabytków, b) Baszta przy ul. Dolny Podmur, tzw. Baszta NaroŜna - nie ma wpisu indywid. do rej.. Zabytków, c) Baszta w ciagu murów miejskich przy ul. Górny Podmur, odcinek pn-zach miejskich murów obronnych przy ul. Górny Podmur- nie ma wpisu indywid. do rej. zabytków 341 20.02.1971 pl Plac Grunwaldzki 8 kamienica - trwała ruina 342 20.02.1971 pl Plac Grunwaldzki 9 kamienica 343 20.02.1971 pl Plac Grunwaldzki 16 kamienica 344 20.02.1971 pl Plac Grunwaldzki 26 kamienica 345 20.02.1971 pl Plac Grunwaldzki 1 ratusz 493 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 7 kamienica - ruina trwała 494 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 10 kamienica 495 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 11 kamienica 496 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 12 kamienica 497 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 13 dom mieszkalny 498 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 14 kamienica 499 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 15 kamienica 500 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 17 kamienica 501 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 18 kamienica 502 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 20 kamienica 503 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 22 kamienica 28
Nr rej Data wpisu Ul. aktualny adres Nr Przedmiot ochrony 504 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 28 kamienica 505 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 30 kamienica 506 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 32 kamienica 507 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 33 kamienica 508 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 34 kamienica 509 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 35 kamienica 510 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 39 kamienica 511 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 40 kamienica 512 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 41 kamienica 513 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 42 kamienica 514 24.08.1972 pl Plac Grunwaldzki 44 kamienica 515 24.08.1972 ul Sambora 4 dom mieszkalny 516 24.08.1972 ul Sambora 5 dom mieszkalny 517 24.08.1972 ul Sambora 6 dom mieszkalny 518 24.08.1972 ul Sambora 7 dom mieszkalny 519 24.08.1972 ul Sambora 8 dom mieszkalny 520 24.08.1972 ul Sambora 9 dom mieszkalny 962 10.06.1986 ul. J. Gostomskiego 12 spichlerz 963 10.06.1986 ul. J. Gostomskiego 13 spichlerz 1092 26.09.1990 ul Plac Grunwaldzki 6 kamienica -ruina Źródło: Urząd Miasta i Gminy Gniew. 3.1.2. Uwarunkowania ochrony środowiska 5 Na terenie gminy Gniew nie pomija się działań mających na celu ochronę środowiska. Utrzymywanie czystości, pielęgnowanie świata zwierząt i roślin są sprawami uznawanymi zarówno przez władze, jak i samych mieszkańców za istotne. DuŜy nacisk kładziony jest takŝe na edukację ekologiczną dzieci i młodzieŝy. Jej częścią są organizowane w gminie akcje "Drzewko za butelkę", w której udział biorą niemalŝe wszystkie szkoły, a nawet przedszkola z tego terenu. W ich wyniku na składowisko odpadów komunalnych trafiają tysiące butelek typu PET, zaś za fundusze uzyskane w wyniku ich przerobu zakupione zostają sadzonki drzew. Edukacją z zakresu ekologii zajmuje się równieŝ powstały przy Fundacji "Zamek w Gniewie" Dział Promocji Edukacji Ekologicznej i Ekoturystyki, który swoim zasięgiem obejmuje przede wszystkim działania na rzecz ekorozwoju obszaru rewitalizowanego. 5 Źródło: Dane uzyskane w Urzędzie Miasta i Gminy Gniew. 29
Środowisko przyrodnicze O bardzo wysokich walorach środowiska przyrodniczego gminy Gniew, w duŝym stopniu unikalnych nie tylko na Pomorzu, lecz równieŝ i w kraju, świadczy zarówno obszar objęty ochroną jak i róŝnorodność form ochrony. Obszar gminy Gniew obejmuje fragment międzynarodowego korytarza doliny dolnej Wisły, do którego naleŝy zalesiona strefa krawędziowa wysoczyzny. Nie ma tu osobliwości przyrodniczych o randze krajowej lub europejskiej. Przyroda chroniona jest w 4 rezerwatach. Ukształtowanie terenu i mała lesistość powodują, ze krajobraz ma tu w przewadze charakter rozległych, sfalowanych panoram rolniczych. Ochronie przyrody i krajobrazu gminy słuŝą obszary chronionego krajobrazu: Gniewski Obszar Chronionego Krajobrazu oraz Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu. Gniewski Obszar Chronionego Krajobrazu Na obszarze części gmin Gniew, Morzeszczyn i Pelplin znajduje się Gniewski Obszar Chronionego Krajobrazu, utworzony Rozporządzeniem nr 5 Wojewody Gdańskiego z dnia 08.11.1994 w celu ochrony obszarów cennych przyrodniczo. Obszar ten zajmuje powierzchnię 2586 ha i obejmuje końcowy odcinek doliny Wierzycy od Janiszewa do ujścia Wisły. Główną wartość przyrodniczą obszaru stanowi dolina rzeczna z całym zestawem elementów morfologicznych i ze zróŝnicowanymi zbiorowiskami roślinności. Szczególnie istotna jest rola doliny jako tzw. korytarza ekologicznego. Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu Zajmuje południowo-wschodnią część gminy Gniew. Powierzchnia tego obszaru chronionego wynosi 4676 ha. Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu został utworzony Rozporządzeniem nr 5 Wojewody Gdańskiego z dnia 08.11.1994 roku w celu ochrony cennego przyrodniczo, zróŝnicowanego morfologicznie terenu nadwiślańskiego. Silnie sfalowaną wysoczyznę morenową rozcinają doliny erozyjne. Obszar jest prawie całkowicie zalesiony. PrzewaŜają bory sosnowe, ale występują tu takŝe lasy dębowo - grabowe i ciepłolubne dąbrowy. 30
Rezerwaty Opalenie Dolne - rezerwat florystyczny zajmuje powierzchnię 1,75 ha. Utworzony został w 1965 r w celu ochrony ciepłolubnej roślinności leśno-stepowej na krańcowo północnych, stanowiskach. Część rezerwatu porasta około 80 -letni las świerkowy, a resztę las mieszany z licznymi gatunkami roślin ciepłolubnych w runie, m.in. paprotnik kolczysty, pluskwica europejska, groszek wielkoprzylistkowy, pięciornik biały, jaskier wielkokwiatowy, orlik pospolity i wawrzyn wilczełyko. Rezerwat został utworzony. na podstawie Zarządzenia Ministra Rolnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 1 czerwca 1965 r. MP 35/65 Opalenie Górne - rezerwat florystyczny utworzony w 1965 r. o powierzchni 1,62 ha. Obejmuje ochroną las gradowy w wieku 150-170 lat. W runie leśnym występują gatunki roślin ciepłolubnych takich jak: pluskwica europejska, groszek wielkoprzylistkowy oraz lilia złotogłów. Rezerwat został utworzony. na podstawie Zarządzenia Ministra Rolnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 1 czerwca 1965 r. MP 35/65 Wiosło DuŜe - rezerwat florystyczny o powierzchni 29,88 ha obejmuje ochroną bór świetlisty i las mieszany z gatunkami kserotermicznymi, leśno-stepowymi i innymi rzadko występującymi jak: pełnik europejski, koniczyna długokłosa, kruszczyk rdzawoczerwony, węŝymord stepowy, głowienka wielokwiatowa i czosnek skalny. Rezerwat został utworzony. na podstawie Zarządzenia Ministra Rolnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 1 czerwca 1965 r. MP 35/65 Wiosło Małe - rezerwat florystyczny o powierzchni 24,69 ha obejmuje ochroną las mieszany na wierzchowinie i bór mieszany na zboczu, z udziałem gatunków kserotermicznych i leśno stepowych. Drzewostan liczy 90-130 lat. PrzewaŜa w nim sosna, jest teŝ dąb, lipa, grab, klon, modrzew, świerk, a na zboczach akacja, osika i olcha. Rezerwat został utworzony. na podstawie Zarządzenia Ministra Rolnictwa i Przemysłu Drzewnego z dnia 1 czerwca 1965 r. MP 35/65 31
Zarówno Gniewski Obszar Chronionego Krajobrazu, jak i Nadwiślański Obszar Chronionego Krajobrazu i istniejące rezerwaty mają wyraźny wpływ na przyszły rozwój obszaru rewitalizowanego. Innymi formami ochrony przyrody wokół miasta Gniew są uŝytki ekologiczne takich jak: Trzcinowisko, Parowa utworzone na mocy Uchwały Nr XLIII/233/2001 Rady Miejskiej w Gniewie z dnia 31 lipca 2001 r. Na terenie gminy Gniew znajdują się równieŝ liczne pomniki przyrody. Istotne znaczenie projektowania przyszłości obszaru rewitalizowanego ma fakt, Ŝe wschodnia część gminy wchodzi w skład sieci ekologicznej Natura 2000. Obszary zasobowe Miasto Gniew na swoim obszarze nie posiada wód stojących, natomiast wód płynących ponad 28 ha. Na potencjał wodny gminy Gniew składają się wody powierzchniowe oraz podziemne. Wody powierzchniowe reprezentowane są przez cieki spływające z wysoczyzny min. Wierzycę i Wisłę oraz oczka wytopiskowe. Do większych jezior otaczających miasto (powyŝej 10 ha) naleŝą: jez. SmarŜewskie, jez. Półwieś, jez. Rakowieckie, jez. Jelenie, jez. PieniąŜkowo. MoŜliwości poboru wód są ograniczone z zaleŝności od rezerw. Według Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Gdańsku, hierarchia uŝytkowania zasobów wodnych dorzecza Wierzycy jest następująca: a) przepływ nienaruszalny, b) wyznaczony wg kryterium hydrologicznego, c) potrzeby wodne przemysłu, d) potrzeby wodne stawów rybnych, e) nawodnienia gruntów rolnych, f) potrzeby wodne energetyki wodnej. Istotną potencjalną rolą Wisły jest funkcja transportowa. Wisła zaliczona została do wód śródlądowych Ŝeglownych (zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z 11 września 2001 r. zmieniającym rozporządzenie w sprawie granic wód, linii brzegu, urządzeń nad wodami oraz klas wód śródlądowych Ŝeglownych (Dz.U. 2001 r., nr 106, poz. 1151)). Wody powierzchniowe często pełnią funkcję odbiorników oczyszczonych ścieków lub wód opadowych. 32
W mieście, jak i na obszarze całej gminy występują duŝe zasoby wód podziemnych. Wody podziemne na obszarze gminy Gniew są źródłem zaopatrzenia ludności oraz obiektów gospodarczych w wodę. Na kształtowanie się warunków hydrogeologicznych na obszarze gminy Gniew zasadniczy wpływ mają utwory kredowe, trzeciorzędowe, a zwłaszcza czwartorzędowe. Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych pokrywają zapotrzebowanie na wodę na terenie miasta i obszarów wiejskich gminy Gniew. W Ŝadnym z wymienionych poziomów nie występują główne zbiorniki wód podziemnych wymienione w opracowaniu Mapa zasobów obszarów głównych zbiorników wód podziemnych (GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony. (1990). Potencjał wodny uwarunkowany jest równieŝ stanem czystości zasobów wodnych. Zasoby wodne miasta są wystarczające zaspokojenia perspektywicznych potrzeb komunalnych ludności oraz zakładów przemysłowych, rzeka Wisła moŝe potencjalnie być wykorzystywana rozwoju Ŝeglugi rzecznej i jachtingu, Wierzyca jako źródło wody potrzeb przemysłu, stawów rybnych, nawadniania gruntów rolnych, a takŝe jako szlak turystyki kajakowej. Jeziora występujące na płd. części obszaru gminy mogą stanowić czynnik rozwoju turystyki. Zasoby surowców mineralnych Na obszarze miasta Gniew znajdują się 4 złoŝa, scharakteryzowane w poniŝszej tabeli: Tabela 3 Charakterystyka zasobów surowców mineralnych w mieście Gniew Nazwa złoŝa Stan zagospodarowania Cierzpice- Gniew Kopalina Zasoby KN, w tys. t; IB,IK,KR w tys. m 3 Geologiczne bilansowe Przemysłowe Wydobycie W tys..m 3 Powierzchnia w ha IB R 3930,0 - - 30,60 Gniew IB E 129,0 129,0 11,0 5,00 Gniew II pole A i Pole IK E 9561,0 3309,0 99,0 86,50 B Źródło: Urząd Miasta i Gminy Gniew. Objaśnienia symboli kopalin: IB surowce ilaste ceramiki budowlanej IK surowce ilaste do produkcji kruszywa lekkiego KN kruszywa naturalne (pŝ) piaski i Ŝwiry, (p) piaski Objaśnienia symboli stanu zagospodarowania złoŝa: E złoŝe zagospodarowane eksploatowane R złoŝe o zasobach rozpoznanych szczegółowo (w kat. A+B+C1) Z złoŝe zaniechane 33
Aktualnie obowiązuje koncesja wojewódzka na wydobycie złoŝa: a) Gniew II Pole A i Gniew II Pole B: decyzja Wojewody Gdańskiego nr O-IV-7514/203/96 z dnia 08.01.96 r. decyzja Wojewody Gdańskiego nr O-IV-7514/203/96 z dnia 17.10.96 r. decyzja Wojewody Pomorskiego nr OŚ-IV-74125/203/01 z dnia 05.06.2001 r., zmieniona decyzją nr: ŚR/Ś-IV-7412-3/20/05 z dnia 28.12.2005 r. b) Dla złoŝa Gniew obowiązywała koncesja, zatwierdzona: decyzją Wojewody Gdańskiego nr O-IV-85141/166/95 z dnia 13.09.95 r. decyzją Wojewody Pomorskiego nr OŚ-IV-7514/166/2000 z dnia 11.09.2001 r. decyzją Wojewody Pomorskiego nr OŚ-IV-74125/166/01 z dnia 10.07.2001 r. - stwierdzono wygaśnięcie koncesji decyzją Marszałka Województwa Pomorskiego nr: DGG.GI-7512-2-7/06 z dnia 09.02.2006 r. Koncesja złoŝa Gniew obejmuje dwa pola. W Ŝadnej z ww. koncesji nie wyznaczono filarów ochronnych. Oprócz złóŝ udokumentowanych i zarejestrowanych, na terenie gminy Gniew występują obszary perspektywiczne występowania kopalin. Torfy na terenie gminy Gniew występują głównie w wysoczyznowych zagłębieniach bezodpływowych. Torfy nie powinny być eksploatowane ze względów ekologicznych, krajobrazowych i prawnych. Gleby pochodzenia organicznego i torfowiska, podlegają ochronie zgodnie z Ustawą z dnia 22 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz.U. tj. 95.16.78 z dnia 22 lutego 1995 r. ze zm.) oraz zgodnie z wprowadzającą do niej zmiany Ustawą z dnia 27 marca 2003 r. planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717). Według ust. 2, pkt. 4 Ustawy z dnia 13 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych Przeznaczenie na cele nierolnicze i nieleśne gruntów rolnych stanowiących uŝytki rolne klas V i VI, wytworzonych z gleb pochodzenia organicznego i torfowisk, jeŝeli ich zwarty obszar projektowany do takiego przeznaczenia przekracza 1 ha wymaga uzyskania zgody wojewody wyraŝanej po uzyskaniu opinii izby rolniczej. Występujące w obszarze gminy złoŝa surowców są korzystne rozwoju produkcji materiałów budowlanych. 34