PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRZEGOM AKTUALIZACJA

. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRZEGOM AKTUALIZACJA ZLECENIODAWCA: GMINA STRZEGOM Rynek 38, 58-150 Strzegm tel. 74 85-60-599, fax. 74 85-60-516 e-mail: strzegm@strzegm.pl, www.strzegm.pl ZLECENIOBIORCA: EKO TEAM Sebastian Kulikwski, ul. Pniatwskieg 20/14, 59-900 Zgrzelec tel. 0691 015 026, fax. 75 613 81 34 e-mail: ekteam.kulikwski@gmail.cm, www.ekteam.cm.pl STRZEGOM, 2010

OPRACOWAŁ: Sebastian Kulikwski Osby i instytucje współpracujące przy pracwaniu niniejszeg dkumentu: Ewelina Kwalska Wydział Gspdarki Kmunalnej i Ochrny Śrdwiska Jarsław Smrdwski - Wydział Gspdarki Lkalwej Agata Wźniak-Kanikuła - Wydział Inwestycji Beata Dudzińska - Wydział Gspdarki Nieruchmściami i Zagspdarwania Przestrzenneg Wdciągi i Kanalizacja Sp. z.. ul. Wesła 7, 58-150 Strzegm Zakład Usług Kmunalnych Al. Wj. Pl. 75, 58-150 Strzegm Nadleśnictw Jawr ul. Myślibrska 3, 59-400 Jawr Nadleśnictw Świdnica ul. Sikrskieg 11 58-100 Świdnica EnergiaPr S.A., Oddział w Wałbrzychu Rejn Dystrybucji w Strzegmiu FORUM Dlnśląski Zakład Termenergetyczny S.A. Zdjęcia na kładce: www.strzegm.pl 2

SPIS TREŚCI 1. WSTĘP... 9 1.1 PODSTAWA OPRACOWANIA... 9 1.2. METODOLOGIA OPRACOWANIA, ZAWARTOŚĆ DOKUMENTU I JEGO PODSTAWY PRAWNE... 9 1.3. UWARUNKOWANIE ZEWNĘTRZNE... 11 1.3.1. POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA... 11 1.3.2. STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO DO 2020... 14 1.3.3. PROGRAM ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU I OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO... 14 1.3.4. STRATEGIA TRWAŁEGO I ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU POWIATU ŚWIDNICKIEGO... 16 1.3.5. PROGRAM ROZWOJU GMINY STRZEGOM ORAZ LOKALNY PROGRAM REWITALIZACJI MIASTA STRZEGOM... 21 2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY STRZEGOM... 23 2.1. POŁOŻENIE... 23 2.2. UKSZTAŁTOWANIE TERENU I BUDOWA GEOLOGICZNA... 25 2.3. KLIMAT... 26 2.4. OTOCZENIE SPOŁECZNO GOSPODARCZE... 26 2.5 TURYSTYKA I REKREACJA... 31 2.6. WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA... 33 3. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO... 35 3.1. OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU... 35 3.1.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 35 3.1.2. SIEDLISKA PRZYRODNICZE... 35 3.1.3. CHRONIONE I GINĄCE ELEMENTY FLORY I FAUNY... 36 3.1.4. FORMY OCHRONY PRZYRODY NA TERENIE GMINY STRZEGOM... 37 3.1.5. ZIELEŃ URZĄDZONA... 40 3.1.6. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 42 3.1.7. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2013 I DO ROKU 2017... 44 3.1.8. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY PRZYRODY I KRAJOBRAZU... 45 3.1.9. WNIOSKI... 47 3.2. OCHRONA I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW... 47 3.2.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 47 3.2.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 53 3.2.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2013 I DO ROKU 2017... 55 3.2.4. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY I ZRÓWNOWAŻONEGO ROZWOJU LASÓW 55 3.2.5. WNIOSKI... 56 3.3. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI... 56 3.3.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 56 3.3.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 58 3.3.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2013 I DO ROKU 2017... 59 3.3.4. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY POWIERZCHNI ZIEMI... 60 3.3.5. WNIOSKI... 61 3.4. OCHRONA ZASOBÓW KOPALIN... 61 3.4.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 61 3

3.4.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 64 3.4.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2013 I DO ROKU 2017... 66 3.4.4. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONĄ ZASOBÓW KOPALIN... 66 3.4.5. WNIOSKI... 67 3.5. ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII... 67 3.5.1. MATERIAŁOCHŁONNOŚĆ, WODOCHŁONNOŚĆ, ENERGOCHŁONNOŚĆ I ODPADOWOŚĆ PRODUKCJI... 67 3.5.2. WYKORZYSTANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH... 68 3.5.3. PODSUMOWANIE... 71 3.6. KSZTAŁTOWANIE ZASOBÓW WODNYCH ORAZ OCHRONA PRZED POWODZIĄ I SKUTKAMI SUSZY... 72 3.6.1. OCHRONA PRZED POWODZIĄ... 72 3.6.2. OCHRONA PRZED SUSZĄ... 76 4. DALSZA POPRAWA, JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO NA OBSZARZE GMINY STRZEGOM... 80 4.1. GOSPODARKA WODNO ŚCIEKOWA... 80 4.1.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 80 4.1.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 90 4.1.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2013 I DO ROKU 2017... 91 4.1.4. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE GOSPODARKI WODNO ŚCIEKOWEJ... 93 4.1.5. WNIOSKI... 95 4.2. ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA... 95 4.2.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 96 4.2.2. SYSTEM GAZOWNICZY... 99 4.2.3. SYSTEM ELEKTROENERGETYCZNY... 101 4.2.4. SYSTEM CIEPŁOWNICZY... 101 4.2.5. BILANS ZAPOTRZEBOWANIA NA ENERGIĘ W SEKTORZE MIESZKALNICTWA... 101 4.2.6. BILANS EMISJI PYŁOWEJ I GAZOWEJ W GMINIE STRZEGOM... 103 4.2.7. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 107 4.2.8. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2013 I DO ROKU 2017... 109 4.2.9. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY POWIETRZA... 110 4.2.10. WNIOSKI... 112 4.3. GOSPODAROWANIE ODPADAMI... 112 4.3.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 112 4.3.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 121 4.3.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2013 I DO ROKU 2017... 124 4.3.4. WNIOSKI... 127 4.4. POWAŻNE AWARIE... 127 4.4.1. BEZPIECZEŃSTWO CHEMICZNE... 127 4.4.2. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2013 I DO ROKU 2017... 129 4.4.3. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE POWAŻNYCH AWARII... 129 4.4.4. WNIOSKI... 130 4.5. ODDZIAŁYWANIE HAŁASU... 130 4.5.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGO... 133 4.5.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 137 4.5.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2013 I DO ROKU 2017... 139 4

4.5.4. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY PRZED HAŁASEM... 140 4.5.5. WNIOSKI... 141 4.6. ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH... 141 4.6.1. CHARAKTERYSTYKA I OCENA STANU AKTUALNEGOBŁĄD! NIE ZDEFINIOWANO ZAKŁADKI. 4.6.2. IDENTYFIKACJA POTRZEB... 141 4.6.3. CELE I ZADANIA ŚRODOWISKOWE DO ROKU 2013 I DO ROKU 2017... 143 4.6.4. HARMONOGRAM ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY PRZED PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM... 143 4.6.5. WNIOSKI... 145 5. ANALIZA FINANSOWA... 145 5.1. NAKŁADY NA REALIZACJĘ ZADAŃ... 145 5.2. PROPONOWANY MONTAŻ FINANSOWY DLA ZADAŃ WŁASNYCH... 148 6. DOSTĘP DO INFORMACJI, EDUKACJA EKOLOGICZNA, UDZIAŁ SPOŁECZEŃSTWA.. 158 7. SYSTEM ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO... 160 7.1. INSTRUMENTY POLITYKI OCHRONY ŚRODOWISKA... 160 7.2. SYSTEM ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO NA OBSZARZE GMINY STRZEGOM... 160 7.3. MONITORING ŚRODOWISKA... 161 7.4. STRUKTURA ZARZĄDZANIA PROGRAMEM... 161 7.5. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY STRZEGOM... 163 7.6. MONITORING POLITYKI ŚRODOWISKOWEJ... 164 8. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM... 165 5

SPIS RYSUNKÓW RYSUNEK 1 LOKALIZACJA GMINY STZREGOM I POZOSTAŁYCH GMIN POWIATU ŚWIDNICKIEGO NA TLE REGIONU... 24 RYSUNEK 2 UKŁAD KOMUNIKACYJNY NA TERENIE GMINY STRZEGOM... 25 RYSUNEK 3 LICZBA MIESZKAŃCÓW GMINY STRZEGOM... 27 RYSUNEK 4 ILOŚĆ URODZEŃ, ZGONÓW I PRZYROST NATURALNY NA TERENIE GMINY STRZEGOM W LATACH 2000-2008... 28 RYSUNEK 5 SALDO MIGRACJI NA OBSZARZE GMINY STRZEGOM 2000-2008... 28 RYSUNEK 6 ZMIANY W ILOŚCI PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH NA TERENIE GMINY STRZEGOM... 29 RYSUNEK 7 SCHEMAT SZLAKÓW TURYSTYCZNYCH PTTK JAWOR... 32 RYSUNEK 8 TYPY SIEDLISKOWE NA TERENIE NADLEŚNICTWA JAWOR... 49 RYSUNEK 9 STRUKTURA GATUNKOWA DRZEWOSTANÓW WG GATUNKÓW RZECZYWISTYCH... 51 RYSUNEK 10 KLASYFIKACJA GRUNTÓW ROLNYCH NA TERENIE GMINY STRZEGOM... 57 RYSUNEK 11 WYDOBYCIE SUROWCÓW SKALNYCH W 2007 ROKU NA OBSZARZE DOLNEGO ŚLĄSKA... 63 RYSUNEK 12 OBCIĄŻENIE DRÓG KOŁOWYCH TRANSPORTEM SUROWCÓW SKALNYCH NA OBSZARZE DOLNEGO ŚLĄSKA.. 64 RYSUNEK 13 POTENCJAŁ I WYKORZYSTANIE BIOMASY NA DOLNYM ŚLĄSKU... 69 RYSUNEK 14 POTENCJAŁ I WYKORZYSTANIE ENERGII BEZPOŚREDNIEGO PROMIENIOWANIA NA DOLNYM ŚLĄSKU.... 70 RYSUNEK 15 POTENCJAŁ I WYKORZYSTANIE ENERGII WIATRU NA DOLNYM ŚLĄSKU.... 71 RYSUNEK 16 PLAN ZALEWOWY POWIATU ŚWIDNICKIEGO... 74 RYSUNEK 17 MAPA ZASIĘGU DZIAŁANIA RZGW WE WROCŁAWIU... 75 RYSUNEK 18 CZAS TRWANIA MAKSYMALNYCH NIZÓWEK W LATACH 1966-2003... 77 RYSUNEK 19 REGIONALIZACJA HYDROGEOLOGICZNA WÓD ZWYKŁYCH... 85 RYSUNEK 20 STREFY DLA CELÓW OCENY JAKOŚCI POWIETRZA POD KĄTEM ZAWARTOŚCI SO2, NO2, NOX,... 97 RYSUNEK 21 STREFY DLA CELÓW OCENY JAKOŚCI POWIETRZA POD KĄTEM ZAWARTOŚCI OZONU... 98 RYSUNEK 22 RODZAJE ŹRÓDŁA CIEPŁA NA TERENIE GMINY STRZEGOM... 102 RYSUNEK 23 ZAPOTRZEBOWANIE NA MOC CIEPLNĄ W GMINIE STRZEGOM... 102 RYSUNEK 24 ILOŚĆ ODPADÓW ODDANYCH DO RECYKLINGU W LATACH 2007-2009 W GMINIE STRZEGOM (MG)... 114 RYSUNEK 25 ILOŚĆ ODPADÓW ODDANYCH DO RECYKLINGU W LATACH 2007-2009 W GMINIE STRZEGOM Z PODZIAŁEM NA POSZCZEGÓLNE FRAKCJE... 115 RYSUNEK 26 LICZBA LUDNOŚCI W GMINIE STRZEGOM W PERSPEKTYWICZNYM OKRESIE 2010 2017... 119 RYSUNEK 27 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW KOMUNALNYCH W GMINIE STRZEGOM DO ROKU 2017 [MG]... 120 RYSUNEK 24 ZESTAWIENIE SKARG I WNIOSKÓW O PODJĘCIE INTERWENCJI ZA OKRES 2001-2007 R. NA TERENIE DOLNEGO ŚLĄSKA.... 134 RYSUNEK 25 UKŁAD DROGOWY GMINY STRZEGOM I OKOLIC... 135 RYSUNEK 26 UKŁAD SIECI KOLEJOWYCH W OBSZARZE GMINY STRZEGOM... 137 RYSUNEK 27 STRUKTURA PLANOWANYCH DOCHODÓW GMINY STRZEGOM W 2010... 150 SPIS TABEL TABELA 1 POWIERZCHNIA GRUNTÓW GMINY STRZEGOM... 24 TABELA 2 STRUKTURA ROZMIESZCZENIA LUDNOŚCI NA OBSZARZE GMINY STRZEGOM... 27 TABELA 3 STRUKTURA ILOŚCI OSÓB BEZROBOTNYCH W LATACH 2007-2009... 30 TABELA 4 LICZBA BEZROBOTNYCH W GMINIE STRZEGOM W LATACH 2007-2009 WEDŁUG POZIOMU WYKSZTAŁCENIA WEDŁUG STANU NA DZIEŃ 31 GRUDNIA DANEGO ROKU... 30 TABELA 5 PRZYNALEŻNOŚĆ TERYTORIALNA GMINY STRZEGOM... 35 TABELA 6 LISTA GATUNKÓW ROŚLIN, OBJĘTYCH OCHRONĄ PRAWNĄ NA TERENIE GMINY... 37 TABELA 7 POMNIKI PRZYRODY NA TERENIE GMINY STRZEGOM... 38 TABELA 8 REJESTR ZABYTKÓW NA TERENIE GMINY STRZEGOM... 40 TABELA 9 ZESTAWIENIE POWIERZCHNI NADLEŚNICTWA JAWOR WG. GOSPODARSTW... 48 TABELA 10 PORÓWNANIE WYBRANYCH CECH TAKSACYJNYCH NADLEŚNICTWA JAWOR... 49 TABELA 11 PRZYJĘTE RODZAJE RĘBNI W ODNIESIENIU DO POSZCZEGÓLNYCH TYPÓW SIEDLISKOWYCH ORAZ ZWIĄZANY Z NIMI OKRES ODNOWIENIA.... 51 TABELA 12 ZESTAWIENIE ZBIORCZE WSKAZAŃ GOSPODARCZYCH Z OPISÓW TAKSACYJNYCH W ZAKRESIE HODOWLI LASU.... 52 TABELA 13 UŻYTKOWANIE TERENU W GMINIE STRZEGOM... 57 TABELA 14 TERENY GÓRNICZE USTANOWIONE DLA EKSPLOATACJI KOPALIN NA TERENIE GMINY STRZEGOM... 62 TABELA 15 CHARAKTERYSTYKI METEOROLOGICZNE W WIELOLECIU 1966-1995... 73 TABELA 16 PRZEPŁYWY CHARAKTERYSTYCZNE RZEKI STRZEGOMKI, ŚREDNIE Z LAT 1966-2003... 73 6

TABELA 17 CZAS TRWANIA NIŻÓWEK (DNI) W POSZCZEGÓLNYCH ZLEWNIACH RZEK WOJ. DOLNOŚLĄSKIEGO DLA PRZEPŁYWU GRANICZNEGO NIŻÓWKI Q 0... 76 TABELA 18 WYKAZ RZEK I POTOKÓW PRZEPŁYWAJĄCYCH PRZEZ TEREN GMINY STRZEGOM... 80 TABELA 19 WYKAZ PUNKTÓW POMIAROWO-KONTROLNYCH NA RZEKACH PRZEPŁYWAJĄCYCH PRZEZ TEREN GMINY 2008 R.... 81 TABELA 20 KLASYFIKACJA ELEMENTÓW JAKOŚCI RZEKI W RAMACH MONITORINGU DIAGNOSTYCZNEGO PRZEPŁYWAJĄCEJ PRZEZ TEREN GMINY W 2008 R.... 81 TABELA 21 KLASYFIKACJA ELEMENTÓW JAKOŚCI RZEK W RAMACH MONITORINGU OPERACYJNEGO PRZEPŁYWAJĄCYCH PRZEZ TEREN GMINY W 2008 R.... 82 TABELA 22 WYKAZ PUNKTÓW POMIAROWO-KONTROLNYCH NA RZEKACH PRZEPŁYWAJĄCYCH PRZEZ TEREN GMINY 2009 R.... 83 TABELA 23 KLASYFIKACJA ELEMENTÓW JAKOŚCI RZEKI W RAMACH MONITORINGU OPERACYJNEGO PRZEPŁYWAJĄCEJ PRZEZ TEREN GMINY W 2009 R.... 83 TABELA 24 ILOŚĆ WYSTĄPIEŃ BADANYCH WSKAŹNIKÓW ZANIECZYSZCZENIA W ODNIESIENIU DO WYMAGAŃ, JAKIM POWINNY ODPOWIADAĆ KATEGORIE WÓD DO SPOŻYCIA... 84 TABELA 25 OCENA, JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH W PUNKCIE MONITORINGU DIAGNOSTYCZNEGO NR 114 W 2008 I 2009 ROKU... 85 TABELA 26 ZUŻYCIA WODY W GMINIE STRZEGOM NA JEDNEGO MIESZKAŃCA W OKRESIE OD 2005 ROKU DO 2008 ROKU... 87 TABELA 27 REALIZACJA PRZEDSIĘWZIĘCIA PN. "ZAPEWNIENIE PRAWIDŁOWEJ GOSPODARKI ŚCIEKOWEJ W GMINIE STRZEGOM"... 89 TABELA 28 CZYNNIKI METEOROLOGICZNE WPŁYWAJĄCE NA STAN ZANIECZYSZCZENIA ATMOSFERY... 96 TABELA 29 KLASY STREF I WYMAGANE DZIAŁANIA W ZALEŻNOŚCI OD POZIOMÓW STĘŻEŃ ZANIECZYSZCZENIA, UZYSKANYCH W ROCZNEJ OCENIE, JAKOŚCI POWIETRZA, DLA PRZYPADKÓW, GDY OKREŚLONY JEST MARGINES TOLERANCJI... 99 TABELA 30 ZESTAWIENIE DANYCH DOTYCZĄCYCH INFRASTRUKTURY GAZOWNICZEJ, ILOŚCI ODBIORCÓW I ZUŻYCIA GAZU ZIEMNEGO W GMINIE STRZEGOM*... 100 TABELA 31 PROCESY UWZGLĘDNIONE W INWENTARYZACJI EMISJI POWIERZCHNIOWYCH... 103 TABELA 32 PARAMETRY CHARAKTERYZUJĄCE AKTYWNOŚĆ ŹRÓDEŁ EMISJI POWIERZCHNIOWYCH... 103 TABELA 33 WSKAŹNIKI EMISJI WYZNACZONO DLA OBLICZENIA EMISJI ZE ŹRÓDEŁ POWIERZCHNIOWYCH... 104 TABELA 34 EMISJA Z EMITORÓW POWIERZCHNIOWYCH W GMINIE STRZEGOM... 104 TABELA 35 INWESTYCJE TERMOMODERNIZACJE OBIEKTÓW PUBLICZNYCH W GMINIE STRZEGOM W LATACH 2008-2009... 104 TABELA 36 WYKAZ ZADAŃ ZLECONYCH PRZEZ GMINĘ STRZEGOM W LATACH 2008 2009... 105 TABELA 37 ILOŚĆ ODPADÓW KOMUNALNYCH POWSTAJĄCYCH NA TERENIE GMINY I MIASTA STRZEGOM W 2009 ROKU... 113 TABELA 38 ILOŚCI ODPADÓW KOMUNALNYCH ZEBRANYCH NA TERENIE GMINY STRZEGOM W ROKU 2007 2009... 113 TABELA 40 ZESTAWIENIE ILOŚCI ODPADÓW KOMUNALNYCH [MG/ROK] ZEBRANYCH SELEKTYWNIE NA TERENIE GMINY STRZEGOM W OKRESIE 2007 2009 ROK... 114 TABELA 41 RODZAJE ODPADÓW DOPUSZCZONYCH DO SKŁADOWANIA NA SKŁADOWISKU W JAROSZOWIE... 117 TABELA 42 JEDNOSTKOWE WSKAŹNIKI WYTWARZANIA ODPADÓW W LATACH 2010 2017 ROK (KG/M/ROK)... 119 TABELA 43 LICZBA LUDNOŚCI GMINY STRZEGOM W OKRESIE PERSPEKTYWICZNYM 2010 2018 ROK... 119 TABELA 44 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW KOMUNALNYCH WYTWARZANYCH NA TERENIE GMINY STRZEGOM W OKRESIE PERSPEKTYWICZNYM 2010 2017 ROK (MG)... 120 TABELA 45 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH WYTWARZANYCH NA TERENIE GMINY STRZEGOM W OKRESIE PERSPEKTYWICZNYM 2010 2017 ROK... 121 TABELA 37 DOPUSZCZALNE POZIOMY HAŁASU W ŚRODOWISKU POWODOWANEGO PRZEZ POSZCZEGÓLNE GRUPY ŹRÓDEŁ, Z WYŁĄCZENIEM HAŁASU POWODOWANEGO PRZEZ STARTY, LĄDOWANIA I PRZELOTY STATKÓW POWIETRZNYCH ORAZ LINIE ELEKTROENERGETYCZNE, WYRAŻONE WSKAŹNIKAMI L AEQD I L AEQN, KTÓRE TO WSKAŹNIKI MAJĄ ZASTOSOWANIE DO USTALANIA I KONTROLI WARUNKÓW KORZYSTANIA ZE ŚRODOWISKA, W ODNIESIENIU DO JEDNEJ DOBY... 131 TABELA 38 DOPUSZCZALNE POZIOMY HAŁASU W ŚRODOWISKU POWODOWANEGO PRZEZ POSZCZEGÓLNE GRUPY ŹRÓDEŁ, Z WYŁĄCZENIEM HAŁASU POWODOWANEGO PRZEZ STARTY, LĄDOWANIA I PRZELOTY STATKÓW POWIETRZNYCH ORAZ LINIE ELEKTROENERGETYCZNE, WYRAŻONE WSKAŹNIKAMI L AEQD I L AEQN, KTÓRE TO WSKAŹNIKI MAJĄ ZASTOSOWANIE DO PROWADZENIA DŁUGOOKRESOWEJ POLITYKI W ZAKRESIE OCHRONY PRZED HAŁASEM... 132 TABELA 39 NAKŁADY FINANSOWE NA REALIZACJĘ ZADAŃ OKREŚLONYCH W PROGRAMIE... 145 TABELA 40 PLAN WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH I POZAINWESTYCYJNYCH W ZAKRESIE ZADAŃ WŁASNYCH (TYS. ZŁ). 147 TABELA 41 STRUKTURA WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH I POZAINWESTYCYJNYCH W ZAKRESIE ZADAŃ WŁASNYCH (%)... 147 7

TABELA 42 STRUKTURA DZIAŁAŃ 4. PRIORYTETU ORAZ WIELKOŚĆ DOFINANSOWANIA (EURO)... 154 TABELA 43 STRUKTURA PLANOWANYCH WYDATKÓW NA FINANSOWANIE OCHRONY ŚRODOWISKA WG DZIEDZIN (TYS. ZŁ)... 157 8

1. Wstęp 1.1 Pdstawa pracwania Pdstawę prawną niniejszeg pracwania twrzy umwa zawarta w dniu 5 marca 2010 rku między Ek Team Sebastian Kulikwski, a Gminą Strzegm. Umwa dtyczy wyknania pracy pt. Aktualizacja Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Gminy Strzegm na lata 2010-2013 z perspektywą d rku 2017. Dla pwstania niniejszeg dkumentu niezbędne były dane pchdzące ze źródeł takich jak: Dkumenty udstępnine przez gminę: Strzegm - stan becny i perspektywy rzwju, Prgram Rzwju Gminy Strzegm, Główne załżenia rzwjwe Gminy Strzegm, Plan Gspdarki Odpadami Gminy Strzegm, Lkalny Prgram Rewitalizacji Miasta Strzegm 2008, Miejscwe Plany Zagspdarwania Przestrzenneg, Dane zebrane przez zespół autrów pracwania, Opracwania i raprty instytucji takich jak: Ministerstw Ochrny Śrdwiska, Dlnśląski Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska, Materiały knferencyjne, Specjalistyczna literatura. 1.2. Metdlgia pracwania, zawartść dkumentu i jeg pdstawy prawne Niniejszy Prgram stanwiący narzędzie prwadzenia plityki eklgicznej w Gminie Strzegm zstał pracwany zgdnie z zapisami ustawy Praw Ochrny Śrdwiska z dnia 27.04.2001 (Dz. U. Nr 62, pz. 627 z późn. zm.) raz ustawy z dnia 20 listpada 2009 r. zmianie ustawy Praw chrny Śrdwiska raz niektórych innych ustaw, która weszła z dniem 1 stycznia 2010 r. Zmiana ta dtyczy głównie finanswania działalnści związanej z chrną śrdwiska raz zmian w strukturze Nardweg Funduszu Ochrny Śrdwiska i Gspdarki Wdnej. Zgdnie z art.16 ustawy likwidacji ulegają pwiatwe i gminne fundusze, a uchwały budżetwe na rk 2010 muszą zstać dstswane w ciągu 3 miesięcy d przepisów ustawy. Art. 8 ustawy Praw Ochrny Śrdwiska zwraca uwagę na t, aby wszystkie plityki, strategie i plany jednstek władzy uwzględniały zasady chrny śrdwiska i zrównważneg rzwju. Pnadt ustawa ta nakłada na samrządwe rgany wyknawcze bwiązek realizwania plityki eklgicznej państwa pprzez sprządzanie c 4 lata prgramów chrny śrdwiska, zgdnie z pniższymi wymaganiami: cele eklgiczne, prirytety eklgiczne, pzimy celów długterminwych, rdzaj i harmngram działań preklgicznych, śrdki niezbędne d siągnięcia celów, w tym mechanizmy prawn eknmiczne i śrdki finanswe. Należy jednak pdkreślić, że pwyższe wymagania mają charakter gólnych. Natmiast szczegółwy spsób, zakres raz frma uwzględniania plityki eklgicznej państwa w prgramach chrny śrdwiska zawarte zstały w przyjętym przez Ministerstw Śrdwiska 21 grudnia 2002 rku dkumencie Wytyczne d sprządzania prgramów chrny śrdwiska na szczeblu reginalnym i lkalnym. Wytyczne pdkreślają, że struktura wjewódzkich pwiatwych i gminnych prgramów chrny śrdwiska pwinna nawiązywać d struktury Plityki eklgicznej państwa. Dlateg niniejsze pracwanie uwzględnia między innymi takie elementy jak: racjnalne użytkwanie zasbów naturalnych, pprawa jakści śrdwiska, 9

narzędzia i instrumenty realizacji prgramu, harmngram realizacji i nakłady na realizację prgramu, kntrla realizacji prgramu. Realizacja prgramu dąży d pprawy stanu śrdwiska naturalneg, zapewnienia skutecznych mechanizmów chrniących śrdwisk przed degradacją, a także stwrzenia warunków dla wdrżenia wymagań prawa. Dla uzyskania załżnych celów isttne jest fakt, że relacje między rzwjem gspdarczym wjewództwa a jeg śrdwiskiem przedstawiane są w ramach trzech współistniejących i współdziałających pdsystemów charakterze spłecznym, przestrzennym i gspdarczym. Równwagę między nimi zachwać mżna pprzez takie kształtwanie śrdwiska i gspdarwanie zasbami, które będą zgdne z zasadą zrównważneg rzwju. Ważne jest przy tym, aby planwane zmiany zachdzące w śrdwisku uwzględniały również dynamikę prcesów raz klicznści mających wpływ na nie. Dlateg też niniejsze pracwanie stanwi fundament prgnzwania tych zmian. Zakłada się, że Prgram Ochrny Śrdwiska [dalej: POS] bejmuje prawne, techniczn-eknmiczne i technlgiczne spsby chrny pszczególnych elementów śrdwiska, które głównie dtyczą: chrny wód pwierzchniwych i pdziemnych (jakściwej i ilściwej), chrny gleb, gspdarki dpadami, chrny śrdwiska przyrdniczeg, chrny zasbów surwców naturalnych, chrny pwietrza atmsferyczneg, chrny przed hałasem i wibracjami, chrny przed nadzwyczajnymi zagrżeniami. Zgdnie z wymgami zawartymi w dkumencie Plityka eklgiczna Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą d rku 2016 głównymi elementami niniejszeg pracwania będą: OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO Ochrna przyrdy i krajbrazu Ochrna i zrównważny rzwój lasów Ochrna pwierzchni ziemi Ochrna zasbów kpalin i wód pdziemnych Bitechnlgie i rganizmy genetycznie zmdyfikwane ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII Materiałchłnnść, wdchłnnść, energchłnnść i dpadwść prdukcji Wykrzystanie energii ze źródeł dnawialnych Kształtwanie zasbów wdnych raz chrna przed pwdzią i skutkami suszy ŚRODOWISKO I ZDROWIE. DALSZA POPRAWA, JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO Jakść wód Zanieczyszczenie pwietrza Gspdarka dpadami Substancje chemiczne w śrdwisku Pważne awarie przemysłwe Oddziaływanie hałasu Oddziaływanie pól elektrmagnetycznych Knstrukcja niniejszeg pracwania piera się na metdzie twarteg planwania rzumianej jak akceptwana przez główne pdmity kształtwania plityki chrny śrdwiska, którzy rzumieją idee zrównważneg rzwju. W praktyce znacza t wymianę infrmacji i knsultacje między pdmitami administracji samrządwej i centralnej szczebla wjewódzkieg raz administracją samrządwą szczebla pwiatweg i gminneg. Ma t na celu wielstrnne zaangażwanie w twrzenie prgramu, a przede wszystkim daje mżliwść artykułwania własnych pmysłów dnśnie plityki chrny śrdwiska, pracwywania strategii czy rzwiązywania knkretnych prblemów. 10

Pnadt wbec generalnej zasady prcesu pracwywania i wdrażania prgramu włączn d nieg również spłecznść lkalną. Struktura prgramu składa się z dwóch głównych części. Pierwsza zawiera mówienie kierunków chrny śrdwiska w Gminie w dniesieniu d racjnalneg użytkwania zasbów naturalnych, w tym racjnalneg użytkwania lasów i zasbów przyrdniczych, gspdarki wdnej, gspdarki dpadami, chrny gleb, chrny pwietrza, chrny przed hałasem, chrny przed szkdliwym ddziaływaniem pól elektrmagnetycznych z pdaniem ich stanu aktualneg. W drugiej natmiast przedstawin cenę stanu wyjściweg i stanu dcelweg, c jedncześnie umżliwia identyfikację ptrzeb w tym zakresie. Osiągnięcie stanu dcelweg mżliwe będzie p zrealizwaniu zaprpnwanych zadań stanwiących zarówn zadania Gminy, pwiatu świdnickieg, a także instytucji i pdmitów działających na analizwanym terenie. Dwdów siągania stanu dcelweg dstarczać będzie cena efektów działalnści śrdwiskwej, dknywana kresw (według ustawy, c 2 lata). W prcesie planwania całści przedsięwzięć związanych z realizacją prgramu przydatny staje się pdział zadań według pdmitów, które mają się pdjąć ich realizacji. Wskazuje na t ścisłe pwiązania wjewódzkich, pwiatwych i gminnych prgramów, spśród których gmina dpwiedzialna jest za: zadania własne tzn. te przedsięwzięcia, które w całści lub częściw będą finanswane ze śrdków będących w dyspzycji gminy, zadania krdynwane, tzn. finanswane ze śrdków przedsiębirstw raz ze śrdków zewnętrznych, którymi dyspnują rgany i instytucje szczebla wjewódzkieg i centralneg, bądź instytucji działających na terenie pwiatu, ale pdległych bezpśredni rganm wjewódzkim, bądź centralnym. W harmngramie dla pwyższych zadań kreśln termin i jednstkę dpwiedzialną za realizację zadania, planwane efekty eklgiczne raz planwane szacunkwe kszty przedsięwzięć z prpzycjami źródeł ich finanswania. Pdsumwanie raz wniski, w których wyspecyfikwane zstały najważniejsze infrmacje i uwagi dnśnie zadań i ptrzeb Gminy stanwią zamknięcie całści działań preklgicznych. Ważnym elementem POŚ dla Gminy Strzegm jest mówienie uwarunkwań finanswych Gminy. Scharakteryzwanie gólnej sytuacji finanswej Gminy, przeprwadzenie prgnzy budżetwej raz zanalizwanie mżliwści Gminy w zakresie realizacji wszystkich zadań przedstawine zstał na pdstawie budżetów Gminy z statnich lat i planu budżetu na rk bieżący raz szacunkwych ksztach nakreślnych zadań. Isttne jest t ze względu na fakt psiadania wiedzy przez Gminę dnśnie teg, jaki prcent ksztów na realizację zadań pwinien pchdzić z zewnątrz i czy mżna się starać ich pzyskanie. Dlateg też w tej części pracwania źródła dfinanswania na realizację kreślnych zadań preklgicznych. 1.3. Uwarunkwanie zewnętrzne 1.3.1. Plityka eklgiczna państwa Plityka eklgiczna państwa w pstaci aktu nrmatywneg stanwi realizację bwiązku nałżneg na władze publiczne w zakresie chrny śrdwiska. Art. 5 Knstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. Nr 78 pz.483 zm. Dz.U. Nr 2006 pz.1471): Rzeczpsplita Plska strzeże niepdległści i nienaruszalnści swjeg terytrium, zapewnia wlnści i prawa człwieka i bywatela raz bezpieczeństw bywateli, strzeże dziedzictwa nardweg raz zapewnia chrnę śrdwiska, kierując się zasadą zrównważneg rzwju. Pnadt art. 74 Knstytucji RP wskazuje, że chrna śrdwiska jest bwiązkiem władz publicznych, które prwadzą plitykę zapewniającą bezpieczeństw eklgiczne współczesnemu i przyszłym pklenim. Każda sba fizyczna i prawna ma praw d infrmacji stanie śrdwiska, niezależnie d nardwści czy kraju pchdzenia. Równcześnie zbwiązując każdeg (art. 86) d dbałści stan śrdwiska raz pnszenia dpwiedzialnści za spwdwane przez siebie pgrszenie stanu śrdwiska. Plityka eklgiczna zawiera planwane działania w zakresie chrny śrdwiska, które zgdne są z prirytetami Unii Eurpejskiej [dalej: UE] raz celami 6 Wspólntweg prgramu działań w zakresie śrdwiska naturalneg. W załżeniu bieżącej wspólntwej plityki chrny śrdwiska przewiduje 11

się pdjęcie działań na rzecz zapewnienia realizacji zasady zrównważneg rzwju, przystswania d zmian klimatu raz chrny różnrdnści bilgicznej. Sejm RP pdejmując uchwałę w sprawie "Plityki eklgicznej państwa w latach 2009-2012 z perspektywą d rku 2016" w dniesieniu d wyżej wspmnianych prirytetów, wskazał, że nadrzędnym celem plityki eklgicznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa eklgiczneg kraju (mieszkańców, zasbów przyrdniczych i infrastruktury spłecznej) i twrzenie pdstaw d zrównważneg rzwju spłeczn gspdarczeg. Realizacja teg celu siągana będzie pprzez niezbędne działania rganizacyjne, inwestycyjne (w tym wdrażanie pstanwień Traktatu Akcesyjneg), twrzenie regulacji dtyczących zakresu krzystania ze śrdwiska i reglamentwania pzimu teg wykrzystania w najważniejszych bszarach chrny śrdwiska. Struktura dkumentu przedstawia główne elementy plityki eklgicznej państwa d których należą: Kierunki działań systemwych: Uwzględnienie zasad chrny śrdwiska w strategiach sektrwych, Aktywizacja rynku na rzecz chrny śrdwiska, Zarządzanie śrdwiskwe, Udział spłeczeństwa w działaniach na rzecz chrny śrdwiska, Rzwój badań i pstęp techniczny, Odpwiedzialnść za szkdy w śrdwisku, Aspekt eklgiczny w planwaniu przestrzennym Ochrna zasbów naturalnych, czyli: Ochrna przyrdy, Ochrna i zrównważny rzwój lasów, Racjnalne gspdarwanie zasbami wdnymi, Ochrna pwierzchni ziemi, Gspdarwanie zasbami gelgicznymi, Pprawa jakści śrdwiska i bezpieczeństwa eklgiczneg przy uwzględnieniu: Zależnści między stanem śrdwiska a stanem zdrwia spłeczeństwa, Jakści pwietrza, Ochrny wód, Gspdarki dpadami, Oddziaływania hałasu i pól elektrmagnetycznych, Substancji chemicznych w śrdwisku, Nakłady na realizację plityki eklgicznej, których wyskść na jej pszczególne kierunki przewiduje się: chrna pwietrza atmsferyczneg 19,3 mld zł, chrna wód i gspdarka wdna 36,1 mld zł, gspdarka dpadami 6,7 mld zł, na inne cele plityki eklgicznej dtyczące przedsięwzięć w zakresie chrny przed hałasem i plami elektrmagnetycznymi, chrny pwierzchni ziemi, chrny przyrdy, różnrdnści przyrdniczej i krajbrazu, działalnść badawcz-rzwjwą w chrnie śrdwiska, mnitring raz pzstałą działalnść w chrnie śrdwiska (pważne awarie, chemikalia, bitechnlgie i GMO, prmieniwanie jnizujące) - 4,1 mld zł. Akcesja Plski d UE 1 maja 2004 rku przynisła szereg nwych uwarunkwań dla spłeczeństwa plskieg, władz państwwych i władz samrządwych, które ściśle związane są ze zbwiązaniami, jakie związane są z człnkstwem w UE. Trwające d dziś prcesy adaptwania i przekształcania prawnych pdstaw funkcjnwania prwadzenia plityki państwwej bejmują nwe zasady i spsby kształtwania i prwadzenia plityki państwa. Jedncześnie wymusił t na jednstkach administracyjnych wszystkich szczebli (wjewódzkich, pwiatwych i gminnych) pdjęcie działań aktualizujących dtychczaswą strategię realizacji plityki. Pnadt prcesy uruchmine przez akcesję Plski d UE dpwiedzialne są za pjawienie się nwych bszarów prblemwych w systemie plityki państwa, gdzie zmianie ulega jeg charakter kreślny, jak bardziej twarty i elastyczny. 12

Plityka Eklgiczna Państwa na lata 2009-2012 z perspektywą d rku 2016 jak jeden z przykładów prcesów adaptacyjnych, dnsi się d celów i prirytetwych działań pdejmwanych na rzecz plepszenia sytuacji spłeczn gspdarczej kraju w aspekcie chrny śrdwiska i zasbów naturalnych. Działania państwa pdejmwane na rzecz zrównważneg rzwju będą przynsić czekiwane rezultaty jeżeli pprzedzne zstaną przyjęciem zasady równeg dstępu d śrdwiska przyrdniczeg, która rzpatrywana jest w trzech kategriach takich jak: sprawiedliwść międzypkleniwa, która znacza zaspkajanie ptrzeb materialnych i cywilizacyjnych becneg pklenia z równczesnym twrzeniem i utrzymywaniem warunków d zaspkajania ptrzeb przyszłych pkleń, sprawiedliwść międzyreginalna i międzygrupwa, która dtyczy zaspkajanie ptrzeb materialnych i cywilizacyjnych spłeczeństw, grup spłecznych i jednstek ludzkich w ramach sprawiedliweg dstępu d granicznych zasbów i walrów śrdwiska, wraz z równprawnym traktwaniem ptrzeb gólnspłecznych z ptrzebami spłecznści lkalnych i jednstek, wyrównywanie szans pmiędzy człwiekiem a przyrdą, pprzez zapewnienie zdrweg i bezpieczneg funkcjnwania (w sensie fizycznym, psychicznym, spłecznym i eknmicznym) jednstek ludzkich przy zachwaniu trwałści pdstawwych prcesów przyrdniczych wraz ze stałą chrna różnrdnści bilgicznej. Oparcie prśrdwiskwej działalnści Państwa pwyższe zasady raz zasadę zrównważneg rzwju pzwli na stymulwanie w ramach nwej plityki eklgicznej państwa następujących prcesów: rzszerzania i umacniania mżliwści dtwarzania się zasbów dnawialnych raz rewitalizacji i renaturalizacji zdegradwanych eksystemów, racjnalneg krzystania z zasbów niednawialnych i dążenia d ich zastępwania dstępnymi substytutami, stpniweg eliminwania z użytkwania substancji niebezpiecznych i tksycznych (raz również w tym przypadku - zastępwania ich mniej uciążliwymi dla śrdwiska substytutami), graniczania skali uciążliwści działalnści gspdarczej dla śrdwiska i nie przekraczania granic jeg dprnści, zwiększenia bezpieczeństwa prwadzenia prcesów z udziałem materiałów niebezpiecznych i graniczenia występwania raz skutków zagrżeń śrdwiska charakterze nadzwyczajnym, stałej chrny i dtwarzania, w mżliwym zakresie, różnrdnści bilgicznej na pzimie krajbrazwym, eksystemwym, gatunkwym i genwym, twrzenia pdmitm gspdarczym warunków d uczciwej knkurencji w sferze dstępu d granicznych zasbów śrdwiska i mżliwści dprwadzania zanieczyszczeń, usprawniania prcesów pdejmwania decyzji dtyczących śrdwiska, zwłaszcza na szczeblu lkalnym, w tym stymulwania udziału spłeczneg w tych prcesach, dążenia d zapewnienia pczucia bezpieczeństwa eklgiczneg pszczególnym jednstkm i grupm spłecznym (twrzenia warunków sprzyjających zdrwiu fizycznemu, psychicznemu i spłecznemu, w tym pprzez kultywwanie więzi lkalnych). Realizacja plityki eklgicznej wiąże się szczególnie z pwstaniem dpwiednich systemów zarządzania śrdwiskiem, których celem jest włączenie śrdwiska i jeg chrny d działalnści pdmitów gspdarczych przyczyniającej się d jeg jakichklwiek zmian. Systemy te plegają na dbrwlnym przyjęciu zbwiązań przez przedsiębirstwa i instytucje na rzecz pdejmwania knkretnych działań zmniejszających ich ddziaływanie na śrdwisk. Rzpwszechnieniu zarządzania śrdwiskiem służą zwłaszcza przepisy zawarte w rzprządzeniu Wspólnt Eurpejskich nr 761/2001 Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 19 marca 2001 rku dpuszczająceg dbrwlny udział rganizacji w systemie zarządzania śrdwiskiem i audytu śrdwiskweg we Wspólncie (EMAS). Międzynardwe standardy w twrzeniu sprawnych systemów zarządzania śrdwiskiem znalazły się również w plskiej wersji prawnej w pstaci ustawy z dnia 12 marca 2004 rku krajwym systemie ekzarządzania i audytu (EMAS) (Dz.U. Nr 70, pz. 631, z późn. zm.). 13

1.3.2. Strategia Rzwju Wjewództwa Dlnśląskieg d 2020 Jednym z zadań ustaww nałżnych na samrząd wjewództwa jest prgramwanie rzwju reginalneg. Kluczwy dkument w tym zakresie stanwi strategia, która ma za zadanie kreślać kierunki działań wjewództwa raz stanwić punkt dniesienia dla sektrwych dkumentów prgramwych a także determinwać prcesy rzwjwe reginu. Strategia Rzwju Wjewództwa Dlnśląskieg d 2020 rku zstała uchwalna przez Sejmik Wjewództwa Dlnśląskieg w dniu 30 listpada 2005 rku. Celem Strategii - zgdnie z zapisami w niej zawartymi - jest wskazanie niezbędnych dla bszaru Wjewództwa Dlnśląskieg kierunków rzwju gspdarczeg i infrastrukturalneg. Dkument ten ma stanwić także narzędzie d pprawy warunków życia mieszkańców Dlneg Śląska, m.in. pprzez zwiększanie ich zaangażwania w realizację zadań publicznych, a tym samym zwiększanie pczucia dpwiedzialnści za harmnijny rzwój reginu. Cel nadrzędny: Pdniesienie pzimu życia mieszkańców Dlneg Śląska raz pprawa knkurencyjnści reginu przy respektwaniu zasad zrównważneg rzwju. Cel gspdarczy : Prirytet 1: Prirytet 2: Prirytet 3: Zbudwanie knkurencyjnej i innwacyjnej gspdarki Dlneg Śląska. Pdniesienie atrakcyjnści inwestycyjnej Dlneg Śląska. Budwa gspdarki partej na wiedzy (GOW). Wspieranie aktywnści gspdarczej na Dlnym Śląsku. Cel przestrzenny : Zwiększenie spójnści przestrzennej i infrastrukturalnej reginu raz jeg integracja z eurpejskimi bszarami wzrstu. Strategia w ramach tak kreślneg celu zakłada stymulwanie i umacnianie integracji przestrzennej raz infrastrukturalnej Dlneg Śląska z Plską i Unią Eurpejską a także wewnątrz reginu raz, c ma szczególnie isttne znaczenie z punktu widzenia niniejszeg Prgramu..., aktywną chrnę wartści przyrdniczych i kulturwych raz kształtwanie śrdwiska przyrdniczeg Dlneg Śląska w parciu zasady ekrzwju. Prirytet 1: Prirytet 2: Prirytet 3: Prirytet 4: Prirytet 5: Pprawa spójnści przestrzennej reginu. Zrównważny rzwój bszarów wiejskich. Pprawa ładu przestrzenneg, harmnijnści struktur przestrzennych. Zapewnienie bezpieczeństwa eklgiczneg spłeczeństwa i gspdarki. Zapewnienie bezpieczeństwa energetyczneg reginu. Cel spłeczny : Rzwijanie slidarnści spłecznej raz pstaw bywatelskich twórczych i twartych na świat. Prirytet 1: Prirytet 2: Prirytet 3: Prirytet 4: Prirytet 5: Integracja spłeczna i przeciwdziałanie wykluczeniu spłecznemu. Umacnianie spłeczeństwa bywatelskieg, rzwój kultury. Pprawa jakści i efektywnści systemu edukacji i badań naukwych. Stałe pdnszenie stanu bezpieczeństwa i zdrwia mieszkańców wjewództwa. Aktywna plityka rynku pracy raz wzmcnienie rzwju zasbów ludzkich. 1.3.3. Prgram zrównważneg rzwju i chrny śrdwiska wjewództwa dlnśląskieg Uchwałą Sejmiku Wjewództwa Dlnśląskieg Nr XLIV/842/2002 z dnia 26 kwietnia 2002 rku w sprawie Prgramu chrny śrdwiska pd nazwą Prgram Zrównważneg Rzwju i Ochrny Śrdwiska dla Wjewództwa Dlnśląskieg przyjęt Prgram Ochrny Śrdwiska dla Dlneg Śląska. Długterminwy cel prgramu uwzględniający kierunki rzwjwe w reginie brzmi: Harmnijny, zrównważny rzwój wjewództwa, w którym wymagania chrny śrdwiska nie tylk mają isttny wpływ na przyszły charakter reginu, ale również wspierają jeg rzwój gspdarczy. Pwietrze atmsferyczne Generalny cel strategiczny d rku 2015: Pprawa jakści pwietrza atmsferyczneg. 14

P.1. Dalsze graniczanie emisji z zakładów przemysłwych. P.2. Zmniejszenie zanieczyszczenia pwietrza pchdząceg ze źródeł niskiej emisji. P.3. Zmniejszenie zanieczyszczenia pwietrza pchdząceg ze źródeł kmunikacyjnych. P.4. Wzmcnienie współpracy międzynardwej w dziedzinie minimalizwania zanieczyszczeń transgranicznych. Hałas i wibracje Generalny cel strategiczny d rku 2015: Zmniejszenie uciążliwści hałasu. H.1. Zmniejszenie uciążliwści hałasu kmunikacyjneg. H.2. Zmniejszenie uciążliwści hałasu przemysłweg. Wdy pwierzchniwe i pdziemne Generalny cel strategiczny d rku 2015: Przywrócenie wyskiej jakści wód pwierzchniwych i pdziemnych i ich chrna. W.1. Uprządkwanie gspdarki wdn ściekwej (w szczególnści na terenach wiejskich). W.2. Zmniejszenie zużycia wdy. W.3. Ograniczenie zanieczyszczenia spwdwaneg niekntrlwanymi spływami pwierzchniwymi. W.4. Pdniesienie bezpieczeństwa przeciwpwdziweg. W.5. Zwiększenie małej retencji. W.6. Rzwój współpracy reginalnej na wdach granicznych. W.7. Ochrna zasbów wód pdziemnych. Gspdarka dpadami Generalny cel strategiczny d rku 2015: Ograniczenie negatywneg ddziaływania dpadów na śrdwisk. O.1. Uprządkwanie gspdarki dpadami przemysłwymi. O.2. Uprządkwanie gspdarki dpadami kmunalnymi. Gleby Generalny cel strategiczny d rku 2015: Pdniesienie jakści gleb. G.1. Ograniczenie prcesu degradacji gleb. G.2. Rekultywacja gleb zdegradwanych. Surwce mineralne Generalny cel strategiczny d rku 2015: Ochrna zasbów złóż pprzez ich racjnalne wykrzystywanie. S.1. Minimalizacja presji wywieranej na śrdwisk w prcesie wykrzystania surwców mineralnych. S.2. Zabezpieczenie złóż perspektywicznych i prgnstycznych. Walry przyrdnicze i krajbrazwe Generalny cel strategiczny d rku 2015: Ochrna i wzrst różnrdnści bilgicznej. PK.1. Określenie zasbów przyrdniczych w wjewództwie. PK.2. Objęcie chrną bszarów wyskich walrach przyrdniczych. PK.3. Pdniesienie różnrdnści bilgicznej i krajbrazwej. PK.4. Pwiększenie zasbów leśnych i zapewnienie ich kmplekswej chrny. PK.5. Rzwój terenów zieleni w miastach i na terenach wiejskich. Nadzwyczajne zagrżenia śrdwiska Generalny cel strategiczny d rku 2015: Ograniczenie wystąpień nadzwyczajnych zagrżeń śrdwiska. 15

NZŚ.1. Pprawa bezpieczeństwa eklgiczneg związaneg z działalnścią prdukcyjną przedsiębirców. NZŚ.2. Zapewnienie bezpieczeństwa przewzu drgweg i klejweg materiałów niebezpiecznych. Edukacja eklgiczna Generalny cel strategiczny d rku 2015: Pdniesienie świadmści eklgicznej w spłeczeństwie. E.1. Rzwój edukacji eklgicznej. Kmunikacja spłeczna Generalny cel strategiczny d rku 2015: Otwarta i dwustrnna kmunikacja pmiędzy wszystkimi strnami zaangażwanymi w chrnę śrdwiska. K.1. Rzwój kmunikacji spłecznej. Mnitring Generalny cel strategiczny d rku 2015: Uzyskanie pełnej infrmacji stanie śrdwiska. M.1. Dalszy rzwój mnitringu wszystkich elementów śrdwiska zgdnie z wymgami prawa plskieg i przepisami Unii Eurpejskiej. 1.3.4. Strategia Trwałeg i Zrównważneg Rzwju Pwiatu Świdnickieg Uchwałą Nr XI / 94/ 2007 Rady Pwiatu w Świdnicy z dnia 26 września 2007 r. w życie wszedł dkument pd nazwą Strategia Rzwju Pwiatu Świdnickieg, zwany dalej Strategią. Dkument ten ma charakter kierunkwy perspektywicznym hryzncie, dzięki któremu regulwane są takie sprawy jak: zagspdarwanie przestrzenne Pwiatu Świdnickieg, uwzględnianie prirytetów Pwiatu Świdnickieg w strategii rzwju wjewództwa i gmin, budwanie prgramów rzwju lkalneg, finanswanie przedsięwzięć i prjektów z budżetów: państwa, władz reginalnych raz ze źródeł pzabudżetwych, pracwywanie prgramów i prjektów współfinanswanych z funduszy UE. Strategia w celu zapewnienia spójnści zadań i prirytetów realizwanych przez regin dnsi się d prirytetów kreślnych w Strategii Rzwju Wjewództwa Dlnśląskieg. Misją rzwjwą dla pwiatu kreślną w Strategii jest budwanie przez spłecznść lkalną przyszłści w parciu takie cechy jak przedsiębirczść i aktywnść, przy wykrzystaniu ptencjału spłeczn gspdarczeg raz walrów przyrdniczych i krajbrazwych reginu. W dniesieniu d ptrzeb i czekiwań mieszkańców reginu władze lkalne kreśliły trzy główne kierunki rzwju Pwiatu Świdnickieg raz ich frmę realizacji takie jak: K1. AWANS CYWILIZACYJNY, który dtyczy takich bszarów jak: Edukacja - Prgram Rzwju Oświaty (KO2), Humanizacja śrdwiska - Prgram Rzwju Infrastruktury Technicznej (KO8), Prgram Ochrny Śrdwiska (KO5) raz Prgram Bezpieczeństwa Spłeczneg (KO1), Kultura - Prgram Ochrny Krajbrazu Kulturweg (KO3), Zdrwie i rekreacja - Prgram Ochrny Zdrwia (KO6), K2. WSPIERANIE PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I INNOWACJI: Strategia rzwju gspdarczeg - Prgram Rzwju Gspdarczeg (KO4), Plityka zatrudnienia Prgram Ochrny Spłecznej (KO7), Pzyskiwanie zasbów - Prgram Rzwju Gspdarczeg (KO4), K3. INTEGRACJA Z REGIONEM: 16

Tżsamść i wzmcnienie więzów łączących mieszkańców z reginem - Prgram Ochrny Krajbrazu Kulturweg (KO3), Nwczesna sieć kmunikacyjna Prgram Rzwju Gspdarczeg (KO4) raz Prgram Rzwju Infrastruktury Technicznej (KO8), Sprawny system przepływu infrmacji - Prgram Rzwju Gspdarczeg (KO4), Współpraca samrządów - Prgram Bezpieczeństwa Spłeczneg (KO1) raz Prgram Prmcji (KO41). W ramach tak kreślnych kierunków rzwju Pwiatu Świdnickieg przedstawine zstały w Strategii cele strategiczne d których należą: C-1. Pprawa warunków życia mieszkańców pprzez zwiększenie dstępnści d infrastruktury technicznej i spłecznej Cele średnikreswe: Zniesienie infrastrukturalnych barier rzwju: - Rzbudwa infrastruktury wdn-kanalizacyjnej - Mdernizacja infrastruktury drgwej - Zabezpieczenie przed kryzysami Pprawa dstępu d edukacji i infrmacji: - Mdernizacja bazy światwej - Wzrst jakści wykształcenia - Wdrżenie prgramów wychwawczych - Dstswanie kierunków kształcenia zawdweg d zmieniających się warunków spłeczn eknmicznych Prmcja zdrwia: - Pprawa jakści raz dstępnści usług pieki zdrwtnej - Budwa nwych biektów sprtw-rekreacyjnych i mdernizacja istniejącej bazy - Dpsażenie biektów sprtwych w sprzęt sprtw-rekreacyjny - Stwrzenie warunków d pieki nad sbami przewlekle chrymi Twrzenie warunków dla zaspkajania ptrzeb kulturalnych: - Wypsażenie placówek kulturalnych w nwczesne urządzenia techniczne - Mdernizacja istniejących biektów kultury Ochrna spłeczna: - Twrzenie sprawneg systemu pradnictwa rdzinneg i interwencji kryzyswej - Opieka nad rdziną i dzieckiem - Rehabilitacja zawdwa i spłeczna sób niepełnsprawnych - Praca scjalna na rzecz sób wymagających wsparcia i pmc w zapewnieniu im gdnych warunków życia C-2. Twrzenie warunków d rzwju przedsiębirczści Cele średnikreswe: Twrzenie warunków d pwstawania nwych miejsc pracy: - Wspieranie pdmitów gspdarczych twrzących nwe miejsca pracy - Prgram wsparcia finansweg na uruchamianie działalnści gspdarczej - Rzwój usług wspierających sby rzpczynające działalnść gspdarczą - Rzwój prgramów szkleniwych dla rzpczynających działalnść gspdarczą Pdniesienie knkurencyjnści przemysłu, handlu, usług: - Rzwój sektra usług dla przedsiębirstw - Dradztw dla inwestrów - Wspieranie nwych prjektów dla MŚP - Rzwój prgramów szkleniwych dla MŚP 17

Restrukturyzacja rlnictwa: - Wspieranie rdzinnych gspdarstw raz zrzeszeń prducentów rlnych - Wspieranie alternatywnych kierunków prdukcji rlnej - Wspieranie gspdarki leśnej pd kątem funkcji rekreacyjn-turystycznej i przemysłwej - Działania na rzecz uregulwań prawnych wspierających rlnictw - Dstswanie gspdarstw rlnych d prwadzenia działalnści w spsób nie bciążający śrdwiska Wspieranie rzwju gspdarki turystycznej: - Twrzenie warunków dla pełneg wykrzystana warunków krajbrazwych raz śrdwiska naturalneg w celu pprawy funkcji turystycznej - Pbudzenie sektra usług w kierunku twrzenia kmpleksweg pakietu turystyczneg C-3. Pzyskiwanie inwestycji raz twrzenie pzytywneg wizerunku pwiatu Cele średnikreswe: Efektywna plityka inwestycyjna: - Stwrzenie przyjazneg klimatu dla ptencjalnych inwestrów krajwych i zagranicznych - Przygtwanie terenów dla rzwju przedsiębirczści i ich zaferwanie przedsiębircm - Pdnszenie atrakcyjnści terenu dla inwestrów Wyprmwanie reginu jak atrakcyjneg turystycznie: - Stwrzenie wizerunku Pwiatu jak atrakcji turystycznej - Prmcja ferty inwestycyjnej w zakresie turystyki i rekreacji Organizacja kmpleksweg systemu infrmacji: - Współpraca reginalna i pnadreginalna w zakresie budwy nwych kanałów dystrybucji infrmacji turystycznej i gspdarczej Pzyskiwanie śrdków zewnętrznych: - Stwrzenie mżliwści zdbywania infrmacji Funduszach Strukturalnych - Zapewnienie istnienia kmpletu dkumentów i pracwań kniecznych d skuteczneg aplikwania śrdki pmcwe przez jednstki pdległe władzm pwiatu - Współpraca z innymi jednstkami samrządu terytrialneg przy pracwywaniu prjektów zasięgu pnadlkalnym - Krdynwanie zgłaszanych d dfinanswania prjektów w taki spsób, aby zapewnić maksymalną kmplementarnść planwanych inwestycji - Zaangażwanie w pzyskiwanie funduszy na działania bezpśrednim ddziaływaniu spłecznym Wśród katalgu prgramów pracwywanych na ptrzeby realizacji Strategii znalazły się: Prgram KO1 Prgram Bezpieczeństwa Spłeczneg Prgram KO2 Prgram Rzwju Oświaty Prgram KO3 Prgram Ochrny Krajbrazu Kulturweg Prgram KO4 Prgram Rzwju Gspdarczeg Prgram KO41 Prgram Prmcji Prgram KO42 Wspieranie Rzwju Terenów Wiejskich i Rlnictwa Prgram KO5 Prgram Ochrny Śrdwiska Prgram KO6 Prgram Ochrny Zdrwia Prgram KO7 Prgram Ochrny Spłecznej Prgram KO8 Prgram Rzwju Infrastruktury Technicznej Dla niniejszeg pracwania najważniejszym jest Prgram KO5 Prgram Ochrny Śrdwiska, dla któreg przewidzian następujące zadania: 18

Pmc w przygtwaniu planu pprawy gspdarki wdn-ściekwej - kanalizacja bszarów wiejskich pprzez stwrzenie lkalneg prjektu małej sanitacji Pmc w rganizacji systemu gspdarwania i utylizacji dpadów szpitalnych raz niewykrzystanymi i przeterminwanymi lekami Odzyskanie wpływu na zrzut wdy z tamy na Jezirze Bystrzyckim, Inicjwanie budwy wałów przeciwpwdziwych, planów regulacji cieków wdnych raz twrzenia zbirników retencyjnych Opracwanie planu działań dla realizacji recyklingu materiałów zawierających azbest - głwnie pkryć dachów na terenach wiejskich - w terminie d 2010 Opracwanie prjektu dla chrny śrdwiska ma na celu zapbieganie knfliktu między stanem śrdwiska naturalneg a rzwjem gspdarczym, gdzie spójnść działania pmiędzy prgramami inwestycyjnymi a zasadami chrny śrdwiska naturalneg jest niezbędnym warunkiem harmnijneg rzwju. Preklgiczne prirytety wymagają realizacji celów cząstkwych takich jak: Ochrna gruntów rlnych i leśnych Gspdarka wdna Gspdarka dpadami Dradztw dla inicjatyw preklgicznych Opiniwanie inwestycji Opracwanie infrmacji terenach bjętych Prgramami Ochrny Śrdwiska (jak np. Natura 2000 ) Pnadt w Strategii przewidzian mżliwe spsby realizacji załżeń prśrdwiskwych, za których wdrżenie dpwiedzialny jest Zarząd Pwiatu, a są t: Uwzględnianie w pracwywanych przez gminy planach zagspdarwania przestrzenneg, ptrzeb wynikających z chrny przeciwpwdziwej i ptencjalnych terenów zalewwych, Ppieranie inicjatyw sąsiadujących pwiatów w górnych biegach rzek i ptków zmierzających d pprawienia stanu wód płynących na terenie Pwiatu Świdnickieg, Wspieranie przedsięwzięć plegających na spalaniu z dzyskiem energii cieplnej dpadów niemżliwych d wykrzystania jak wtórne (w warunkach maksymalneg zabezpieczenia przed tksycznymi prduktami spalania) lub innych metd dzysku bądź unieszkdliwiania dpadów w celu minimalizwania składwania dpadów, W prcesie lkalizacyjnym, wymaganie d inwestrów charakterystyk wpływu inwestycji na stan pwietrza i innych kmpnentów śrdwiska lub raprtów ddziaływania inwestycji na śrdwisk, Wspieranie wykrzystywania energii słnecznej i innych technlgii wykrzystujących paliwa dnawialne np. słma czy energia wdna, Prpagwanie zachwań pzwalających szczędzać energię, Wspieranie rekultywacji zamykanych składwisk, Realizacja zadań wynikających z prgramu chrny śrdwiska i planu gspdarki dpadami dla Pwiatu Świdnickieg, Wspieranie i udzielanie pmcy merytrycznej w rganizwaniu przez gminy selektywnej zbiórki dpadów niebezpiecznych, wydzielnych ze strumienia dpadów kmunalnych, Merytryczne wspieranie ptencjalnych beneficjentów w pzyskaniu śrdków unijnych z funduszy celwych na realizację przedsięwzięć związanych z pprawą stanu śrdwiska. Aby mawiany dkument nie był tylk martwym dkumentem ważne jest stwrzenie systemu instrumentów dpwiedzialnych za prces wyknawczy takich jak zarządzanie strategią, finanswanie prgramów, prjektów i zadań raz mnitrwanie prcesu wyknawczeg. Za zarządzanie strategią, czyli realizwanie celów i zadań zapisanych w Strategii dpwiedzialne są jednstki samrządwe takie jak Rada Pwiatu Świdnickieg raz Zarząd Pwiatu Świdnickieg. D ich zadań w będą głównie należeć: ustalenie szczegółwych zasad i kryteriów realizacji strategii, zapewnienie zgdnści realizacji strategii z pszczególnymi dkumentami prgramwymi wyższeg rzędu, 19

zbieranie danych statystycznych i finanswych na temat pstępów wdrażania raz przebiegu realizacji zadań w ramach strategii, zapewnienie przygtwania i wdrżenia planu działań w zakresie infrmacji i prmcji strategii, przygtwanie rcznych raprtów na temat wdrażania strategii, dknanie ewaluacji metdą mid-term raz drugiej ewaluacji ex pst p zakńczeniu realizacji strategii. Isttne również są mżliwści pzyskania śrdków finanswych na realizację załżnych celów, dlateg w Strategii wskazuje się na takie źródła jak: śrdki własne, dtacje z budżetu Wjewództwa Dlnśląskieg, dtacje i pżyczki ze śrdków Wjewódzkieg Funduszu Ochrny Śrdwiska i Gspdarki Wdnej, dtacje i pżyczki ze śrdków Nardweg Funduszu Ochrny Śrdwiska i Gspdarki Wdnej raz dtacje z Funduszu Ochrny Gruntów Rlnych, dtacje z Funduszu Spójnści, dtacje z Reginalneg Prgramu Operacyjneg dla Dlneg Śląska, dtacje uzyskane w ramach pzstałych funduszy UE, dtacje i pżyczki z Banku Światweg, kredyty bankwe, dtacje i pżyczki z instytucji pzarządwych, inwestrzy prywatni. Ostatnim elementem prcesu wyknawczeg Strategii jest mnitring jej realizacji, któreg celem jest zbieranie infrmacji ptrzebnych przy weryfikacji planów rzwju. Systematycznie prwadzny mnitring pwinien bejmwać: sytuację spłeczn gspdarczą na terenie Pwiatu Świdnickieg, realizację prirytetów i celów strategii, realizację prgramów i prjektów zapisanych w strategii. Następnym dkumentem stanwiącym źródł dla niniejszeg pracwania jest Prgram chrny śrdwiska pwiatu świdnickieg, któreg struktura i treść merytryczna dwłuje się d dkumentu szczebla wjewódzkieg. W strukturze Prgramu mżna wskazać pewne stałe elementy, które dzięki swjej zawartści stanwią przejrzyste źródł infrmacji dla teg typu działań na pzimie gminy. Prgram kreśla m.in. cele długterminwe d 2015 rku wraz z działaniami, które należy pdjąć dla realizacji załżnych celów: pdniesienie jakści gleb: graniczenie prcesu degradacji gleb, rekultywacja gleb zdegradwanych, chrna zasbów złóż pprzez ich racjnalne wykrzystanie: minimalizacja presji wywieranej na śrdwisk w prcesie wykrzystania surwców mineralnych, zabezpieczenie złóż perspektywicznych i prgnstycznych, chrna i wzrst różnrdnści bilgicznej: kreślenie zasbów przyrdniczych na terenie pwiatu, bjęcie chrną bszarów wyskich walrach przyrdniczych, utrzymanie i pdniesienie różnrdnści bilgicznej i krajbrazwej, pwiększanie zasbów leśnych i zapewnienie im kmplekswej chrny, rzwój terenów zieleni w miastach i na terenach wiejskich, chrna wód raz pprawa ich jakści: uprządkwanie gspdarki wdn ściekwej, 20

zmniejszenie zużycia wdy, graniczenie zanieczyszczeń ze źródeł pwierzchniwych, pdniesienie bezpieczeństwa przeciwpwdziweg, współpraca reginalna na wdach granicznych, chrna wód pdziemnych, chrna pwietrza: graniczenie emisji zanieczyszczeń z niskiej emisji, graniczenie emisji zanieczyszczeń z zakładów przemysłwych, graniczenie emisji zanieczyszczeń ze źródeł kmunikacyjnych, graniczenie emisji niezrganizwanej, graniczenie emisji hałasu d śrdwiska: hałas przemysłwy, hałas drgwy, uzyskanie pełnej infrmacji śrdwisku pprzez mnitring śrdwiska: stan wód pwierzchniwych i pdziemnych, pwietrze atmsferyczne, hałas kmunikacyjny, gleby, dpady, zasby przyrdnicze, pdniesienie świadmści eklgicznej w spłeczeństwie: rzwój edukacji eklgicznej. Śrdkami niezbędnymi d siągnięcia pstawinych celów są głównie źródła finanswania, które dzielą się na: publiczne: dchdy publiczne tzn. daniny publiczne i pzstałe dchdy np. z płat za krzystanie ze śrdwiska, nie pdlegające zwrtwi śrdki pchdzące ze źródeł zagranicznych, przychdy jednstek sektra finansów publicznych, pchdzące z działalnści finanswej, niepubliczne (prywatne): kredyty, kredyty kmercyjne (denminwane w walutach bcych), kredyty kmercyjne i preferencyjne udzielane w walucie plskiej, pżyczki, bligacje, leasing, publiczn prywatne. 1.3.5. Prgram Rzwju Gminy Strzegm raz Lkalny Prgram Rewitalizacji Miasta Strzegm Prgram Rzwju Gminy Strzegm zstał pracwany na pdstawie wcześniej zaakceptwaneg dkumentu Strzegm stan becny i perspektywy rzwju. Ważne dane, jakie zstały zaprezentwane w Prgramie mają stanwić ważne źródł infrmacji dla planwania działań prrzwjwych. Na bazie analizy spłeczn gspdarczej gminy zstał sfrmułwany przez Radę Gminy cel strategiczny, który brzmi: przyspieszenie prcesu spłeczn-gspdarczeg rzwju gminy 21