PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY LUBOMIA NA LATA AKTUALIZACJA

Transkrypt

1 PROGRAM Załącznik d Uchwały Nr LI/326/2010 Rady Gminy Lubmia z dnia 30 czerwca 2010 OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY LUBOMIA NA LATA AKTUALIZACJA ZLECENIODAWCA: Urząd Gminy w Lubmi, ul. Szklna 1, Lubmia tel , lubmia@lubmia.pl, ZLECENIOBIORCA: EKO TEAM KONSULTING, ul. Gleszwska 16/125, Bielsk-Biała tel./fax: (0-33) , km biur@ek-team.cm.pl, LUBOMIA, CZERWIEC 2009

2 OPRACOWAŁ: Agnieszka Chylak, Andrzej Blarwski, Tmasz Giza, Pitr Kukla, Knsultacja merytryczna: Janna Dzikń, Elżbieta Wrężlewicz. Osby i instytucje współpracujące przy pracwaniu niniejszeg dkumentu: 1. Krnelia Rumin Kierwnik Referatu Ochrny Śrdwiska Urzędu Gminy Lubmia, 2. Sabina Cieślak, Izabela Niekwal, Krystyna Krasek, Eugenia Kcjan Referat Ochrny Śrdwiska Urzędu Gminy w Lubmi, 3. Stanisław Lenart, Rman Lisiecki Referat Inwestycji Urzędu Gminy w Lubmi, 4. Bgdan Burek Referat Kmunalny Urzędu Gminy w Lubmi, 5. Vattenfall Distributin Pland S.A., 6. Górnśląska Spółka Gazwnictwa Sp. z.., 7. Henryk Okń kierwnik Zakładu Wdciągw i Kanalizacyjny w Lubmi. Zdjęcia na kładce: ft Agnieszka Chylak 2

3 SPIS TREŚCI 1 WSTĘP PODSTAWA OPRACOWANIA METODOLOGIA OPRACOWANIA, ZAWARTOŚĆ DOKUMENTU I JEGO PODSTAWY PRAWNE UWARUNKOWANIE ZEWNĘTRZNE POLITYKA EKOLOGICZNA PAŃSTWA STRATEGIA ROZWOJU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO NA LATA PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO DO ROKU 2004 ORAZ CELE DŁUGOTERMINOWE DO ROKU STRATEGIA ROZWOJU POWIATU WODZISŁAWSKIEGO PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU WODZISŁAWSKIEGO PLAN ROZWOJU LOKALNEGO GMINY LUBOMIA NA LATA OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY LUBOMIA POŁOŻENIE UKSZTAŁTOWANIE TERENU I BUDOWA GEOLOGICZNA KLIMAT OTOCZENIE SPOŁECZNO GOSPODARCZE TURYSTYKA I REKREACJA WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU Charakterystyka i cena stanu aktualneg Identyfikacja ptrzeb Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku Harmngram zadań Wniski OCHRONA I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW Charakterystyka i cena stanu aktualneg Identyfikacja ptrzeb Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku Harmngram zadań Wniski OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI Charakterystyka i cena stanu aktualneg Identyfikacja ptrzeb Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku Harmngram zadań Wniski OCHRONA ZASOBÓW GEOLOGICZNYCH Charakterystyka i cena stanu aktualneg Identyfikacja ptrzeb Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku Harmngram zadań Wniski ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII BIOTECHNOLOGIE I ORGANIZMY GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANE Pdsumwanie MATERIAŁOCHŁONNOŚĆ, WODOCHŁONNOŚĆ, ENERGOCHŁONNOŚĆ I ODPADOWOŚĆ PRODUKCJI WYKORZYSTANIE ENERGII ZE ŹRÓDEŁ ODNAWIALNYCH PODSUMOWANIE KSZTAŁTOWANIE ZASOBÓW WODNYCH ORAZ OCHRONA PRZED POWODZIĄ I SKUTKAMI SUSZY Ochrna przed pwdzią i suszą Ochrna przed suszą

4 5.4.2 Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku Harmngram zadań DALSZA POPRAWA, JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO NA OBSZARZE GMINY LUBOMIA GOSPODARKA WODNO ŚCIEKOWA Charakterystyka i cena stanu aktualneg Identyfikacja ptrzeb Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku Harmngram zadań Wniski ZANIECZYSZCZENIE POWIETRZA Charakterystyka i cena stanu aktualneg Identyfikacja ptrzeb Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku Harmngram zadań Wniski GOSPODAROWANIE ODPADAMI Charakterystyka i cena stanu aktualneg Identyfikacja ptrzeb Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku Harmngram zadań Wniski POWAŻNE AWARIE Charakterystyka i cena stanu aktualneg Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku Harmngram zadań BEZPIECZEŃSTWO CHEMICZNE Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku Harmngram zadań Pdsumwanie ODDZIAŁYWANIE HAŁASU Charakterystyka i cena stanu aktualneg Identyfikacja ptrzeb Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku Harmngram zadań Wniski ODDZIAŁYWANIE PÓL ELEKTROMAGNETYCZNYCH Charakterystyka i cena aktualneg stanu Identyfikacja ptrzeb Cele i zadania śrdwiskwe d rku 2012 i d rku Harmngram zadań Wniski NAKŁADY NA REALIZACJĘ ZADAŃ PROGRAMU I PROPONOWANE ŹRÓDŁA ICH FINANSOWANIA NAKŁADY NA REALIZACJĘ ZADAŃ PROGRAMU PROPONOWANY MONTAŻ FINANSOWY DLA ZADAŃ WŁASNYCH PROGRAMU OCENA MOŻLIWOŚCI BUDŻETOWYCH WDROŻENIA ZADAŃ WŁASNYCH PROGRAMU NARZĘDZIA I INSTRUMENTY REALIZACYJNE PROGRAMU MECHANIZMY PRAWNE Kmpetencje wynikające z ustawy praw chrny śrdwiska Kmpetencje wynikające z ustawy udstępnianiu infrmacji śrdwisku i jeg chrnie, udziale spłeczeństwa w chrnie śrdwiska raz cenach ddziaływania na śrdwisk Kmpetencje wynikające z prawa wdneg Kmpetencje wynikające z ustawy chrnie przyrdy Kmpetencje wynikające z ustawy lasach Kmpetencje wynikające z ustawy przeznaczeniu gruntów d zalesienia

5 8.1.6 Kmpetencje wynikające z prawa łwieckieg Kmpetencje wynikające z prawa gelgiczneg i górniczeg Kmpetencje wynikające z ustawy Inspekcji Ochrny Śrdwiska Kmpetencje wynikające z ustawy bwiązkach przedsiębirców w zakresie gspdarwania niektórymi dpadami raz płacie prduktwej i płacie depzytwej Kmpetencje wynikające z ustawy dpadach DOSTĘP DO INFORMACJI, EDUKACJA EKOLOGICZNA, UDZIAŁ SPOŁECZEŃSTWA POTENCJALNE ŹRÓDŁA PREFERENCYJNEGO FINANSOWANIA ZADAŃ W ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA MONITORING I KONTROLA REALIZACJI PRZEDSIĘWZIĘĆ ZAPISANYCH W PROGRAMIE OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY LUBOMIA MONITORING ŚRODOWISKA Ochrna przyrdy i biróżnrdnści Ochrna pwierzchni ziemi Ochrna pwietrza Ochrna wód Gspdarwanie dpadami SYSTEM ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO W LUBOMI SYSTEM EMAS REMAS SYSTEM ZARZĄDZANIA ŚRODOWISKOWEGO NA OBSZARZE GMINY LUBOMIA

6 SPIS TABEL PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY LUBOMIA- AKTUALIZACJA TABELA 1 STRUKTURA UŻYTKOWANIA GRUNTÓW GMINY LUBOMIA TABELA 2 OCENA, JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH W PUNKTACH MONITORINGU DIAGNOSTYCZNEGO I OPERACYJNEGO W 2007 ROKU TABELA 3 CHARAKTERYSTYKA SIECI WODOCIĄGOWEJ ZAKŁADU WODOCIĄGOWO-KANALIZACYJNEGO W LUBOMI TABELA 4 CZYNNIKI METEOROLOGICZNE WPŁYWAJĄCE NA STAN ZANIECZYSZCZENIA ATMOSFERY TABELA 5 KLASY STREF I WYMAGANE DZIAŁANIA W ZALEŻNOŚCI OD POZIOMÓW STĘŻEŃ ZANIECZYSZCZENIA, UZYSKANYCH W ROCZNEJ OCENIE, JAKOŚCI POWIETRZA, DLA PRZYPADKÓW, GDY OKREŚLONY JEST MARGINES TOLERANCJI TABELA 6 KLASY STREF I WYMAGANE DZIAŁANIA W ZALEŻNOŚCI OD POZIOMÓW STĘŻEŃ ZANIECZYSZCZENIA, UZYSKANYCH W ROCZNEJ OCENIE JAKOŚCI POWIETRZA, DLA PRZYPADKÓW GDY MARGINES TOLERANCJI NIE JEST OKREŚLONY TABELA 7 ZESTAWIENIE DANYCH DOTYCZĄCYCH INFRASTRUKTURY GAZOWNICZEJ, ILOŚCI ODBIORCÓW I ZUŻYCIA GAZU ZIEMNEGO W GMINIE LUBOMIA* TABELA 8 PORÓWNANIE EMISJI ZANIECZYSZCZEŃ W GMINIE LUBOMIA W 2002 I 2007 ROKU TABELA 9 ROCZNA EMISJA SUBSTANCJI SZKODLIWYCH DO ATMOSFERY ZE ŚRODKÓW TRANSPORTU NA TERENIE GMINY LUBOMIA [KG/ROK] W 2007 ROKU TABELA 10 ROCZNA EMISJA DWUTLENKU WĘGLA DO ATMOSFERY ZE ŚRODKÓW TRANSPORTU NA TERENIE GMINY LUBOMIA [KG/ROK] W 2007 ROKU TABELA 11 ZESTAWIENIE ROCZNEJ EMISJI DWUTLENKU WĘGLA DO ATMOSFERY ZE ŚRODKÓW TRANSPORTU Z NISKĄ I WYSOKĄ EMISJĄ NA TERENIE GMINY LUBOMIA [MG/ROK] W 2007 ROKU TABELA 12 EMISJA NIEZORGANIZOWANA GAZÓW Z TERENÓW REKULTYWOWANYCH NA TERENIE GMINY LUBOMIA W 2002 R TABELA 13 ŚREDNIE STĘŻENIE PYŁU ZAWIESZONEGO PM10 NA TERENIE MIASTA WODZISŁAW ŚLĄSKI [KG/ROK] W LATACH ROKU TABELA 14 ZESTAWIENIE ILOŚCI ZEBRANYCH ODPADÓW KOMUNALNYCH [MG/ROK] NA TERENIE GMINY LUBOMIA W OKRESIE ROK TABELA 15 ZESTAWIENIE ILOŚCI ODPADÓW KOMUNALNYCH [MG/ROK] ZEBRANYCH SELEKTYWNIE NA TERENIE GMINY LUBOMIA W OKRESIE ROK TABELA 16 LICZBA LUDNOŚCI GMINY LUBOMIA W OKRESIE PERSPEKTYWICZNYM ROK TABELA 17 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW KOMUNALNYCH WYTWARZANYCH NA TERENIE GMINY LUBOMIA W OKRESIE PERSPEKTYWICZNYM ROK TABELA 18 PROGNOZA ILOŚCI ODPADÓW BIODEGRADOWALNYCH WYTWARZANYCH NA TERENIE GMINY LUBOMIA W OKRESIE PERSPEKTYWICZNYM ROK TABELA 19 NAKŁADY FINANSOWE NA REALIZACJĘ ZADAŃ OKREŚLONYCH W PROGRAMIE TABELA 20 PLAN WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH I POZAINWESTYCYJNYCH W ZAKRESIE ZADAŃ WŁASNYCH [TYS. PLN] TABELA 21 STRUKTURA WYDATKÓW INWESTYCYJNYCH I POZAINWESTYCYJNYCH W ZAKRESIE ZADAŃ WŁASNYCH [%] TABELA 22 PROPONOWANE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA ZADAŃ WŁASNYCH OKREŚLONYCH W PROGRAMIE [TYS. PLN] TABELA 23 STRUKTURA ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA ZADAŃ WŁASNYCH [%] TABELA 24 OCENA ZDOLNOŚCI FINANSOWEJ GMINY LUBOMIA PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE DLA STANU BAZOWEGO [PLN] TABELA 25 OCENA ZDOLNOŚCI FINANSOWEJ GMINY LUBOMIA PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE DLA STANU DOCELOWEGO [PLN] SPIS RYSUNKÓW RYSUNEK 1 LOKALIZACJA GMINY LUBOMIA NA TLE WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Z ZAZNACZONYMI PARKAMI KRAJOBRAZOWYMI RYSUNEK 2 POŁOŻENIE GMINY LUBOMIA NA TLE POWIATU WODZISŁAWSKIEGO RYSUNEK 3 LUDNOŚĆ GMINY LUBOMIA W LATACH (WEDŁUG FAKTYCZNEGO MIEJSCA ZAMIESZKANIA) RYSUNEK 4 LICZBA MIESZKAŃCÓW GMINY LUBOMIA W POSZCZEGÓLNYCH SOŁECTWACH NA DZIEŃ RYSUNEK 5 ILOŚĆ URODZEŃ, ZGONÓW I PRZYROST NATURALNY NA TERENIE GMINY LUBOMIA W LATACH RYSUNEK 6 SALDO MIGRACJI NA OBSZARZE GMINY LUBOMIA NA PRZESTRZENI LAT RYSUNEK 7STRUKTURĘ ILOŚCIOWĄ PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH W LATA ZESTAWIONO NA WYKRESIE RYSUNEK 8 LOKALIZACJA OBSZARÓW NATURA 2000 NA OBSZARZE GMINY LUBOMIA RYSUNEK 9 TRASY ROWEROWE PRZEBIEGAJĄCE PRZEZ GMINĘ LUBOMIA... BŁĄD! NIE ZDEFINIOWANO ZAKŁADKI. RYSUNEK 10 PORÓWNAWCZY ROZKŁAD UŻYTKOWANIA GRUNTÓW GMINY LUBOMIA ZA LATA RYSUNEK 11 MAPA ZASIĘGU DZIAŁANIA RZGW W GLIWICACH RYSUNEK 12 LOKALIZACJA ZBIORNIKA RACIBÓRZ RYSUNEK 13 MAPA HYDROGRAFICZNA GMINY LUBOMIA RYSUNEK 14 LOKALIZACJA PUNKTÓW MONITORINGU WÓD POWIERZCHNIOWYCH W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM RYSUNEK 15 LOKALIZACJA GŁÓWNYCH ZBIORNIKÓW WÓD PODZIEMNYCH I PUNKTÓW BADAWCZYCH MONITORINGU WÓD PODZIEMNYCH W WOJEWÓDZTWIE ŚLĄSKIM RYSUNEK 17 MAPA DYSPERSJI DLA DWUTLENKU SIARKI

7 RYSUNEK 18 MAPA DYSPERSJI DLA PYŁU PM RYSUNEK 19 MAPA DYSPERSJI DLA TLENKÓW AZOTU RYSUNEK 20 MAPA DYSPERSJI DLA BENZENU RYSUNEK 16 ZASIĘG SIECI GAZOWEJ NA OBSZARZE GMINY LUBOMIA RYSUNEK 21 ZESTAWIENIE BUDYNKÓW I MIESZKAŃ NA TERENIE GMINY LUBOMIA POD WZGLĘDEM ICH OKRESU BUDOWY (STAN NA KONIEC 2007 ROKU) RYSUNEK 22 STRUKTURA ZUŻYCIA PALIW DLA CELÓW NA CELE GRZEWCZE ŁĄCZNE ZUŻYCIE W 2007R. 197 TJ RYSUNEK 23 STRUKTURA EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ W GMINIE LUBOMIA W 2007 ROKU RYSUNEK 24 ROCZNA EMISJA WYBRANYCH SUBSTANCJI SZKODLIWYCH DO ATMOSFERY ZE ŚRODKÓW TRANSPORTU NA TERENIE GMINY LUBOMIA W 2007 ROKU RYSUNEK 25 OPAD PYŁU W SEZONIE GRZEWCZYM W POSZCZEGÓLNYCH GMINACH POWIATU WODZISŁAWSKIEGO W LATACH RYSUNEK 26 ŚREDNIOMIESIĘCZNE WYNIKI POMIARÓW ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA NA STACJI POMIAROWEJ W WODZISŁAWIU ŚLĄSKIM W 2006 ROKU RYSUNEK 27 ŚREDNIOMIESIĘCZNE WYNIKI POMIARÓW ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA NA STACJI POMIAROWEJ W WODZISŁAWIU ŚLĄSKIM W 2007 ROKU RYSUNEK 28 ŚREDNIOMIESIĘCZNE WYNIKI POMIARÓW ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA NA STACJI POMIAROWEJ W WODZISŁAWIU ŚLĄSKIM W 2008 ROKU RYSUNEK 29 LEGENDA DO POWYŻSZYCH RYSUNKÓW RYSUNEK 30 ILOŚCI ZEBRANYCH ODPADÓW AZBESTOWYCH NA TERENIE GMINY LUBOMIA W LATACH [M 2 ] RYSUNEK 31 PRZEBIEG LINII KOLEJOWYCH PRZEZ TEREN GMINY LUBOMIA RYSUNEK 32 SCHEMAT SIECI ENERGETYCZNYCH NA TERENIE GMINY LUBOMIA

8 1 Wstęp 1.1 Pdstawa pracwania Pdstawą pracwania jest umwa nr 2228/61/09 zawarta w dniu 8 kwietnia 2009 rku między Ek Team Knsulting z Bielska Białej a Gminą Lubmia na wyknanie pracy pt.: Raprt z realizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska, Aktualizacja Prgramu Ochrny Śrdwiska i Planu Gspdarki Odpadami". Raprt z wyknania Prgramu Ochrny Śrdwiska stanwi drębne pracwanie i nie jest częścią składwą aktualizacji POŚ, natmiast Aktualizacja Planu Gspdarki Odpadami jest częścią integralną niniejszeg pracwania, ale stanwi ddzielny dkument. Prgram pwstał również w parciu dane pchdzące z licznych źródeł są t przede wszystkim: 1. Opracwania udstępnine przez Gminę, a w szczególnści: Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Lubmia na lata , Plan Gspdarki Odpadami dla Gminy Lubmia na lata , Plan Odnwy Miejscwści Lubmia d rku 2015, Plan Odnwy Miejscwści Syrynia d rku 2015, Plan Rzwju Lkalneg Gminy Lubmia na lata , Raprt z wyknania POŚ za lata , Sprawzdanie z realizacji Planu Gspdarki Odpadami dla Gminy Lubmia za lata , Sprawzdanie z realizacji Planu Gspdarki Odpadami dla Gminy Lubmia za lata , 2. Dane zebrane przez zespół autrów Prgramu, 3. Opracwania i raprty takich instytucji jak m.in.: Ministerstw Ochrny Śrdwiska, Śląski Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska, 4. Materiały knferencyjne, 5. Literatura specjalistyczna. 1.2 Metdlgia pracwania, zawartść dkumentu i jeg pdstawy prawne Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Lubmia zstał pracwany zgdnie z zapisami ustawwymi Praw Ochrny Śrdwiska z dnia (Dz. U. Nr 62, pz. 627 z późn. zm.), jak narzędzie prwadzenia plityki eklgicznej w Gminie. Realizacja prgramu pwinna dprwadzić d pprawy stanu śrdwiska naturalneg raz zapewnić skuteczne mechanizmy chrniące śrdwisk przed degradacją, a także stwrzyć warunki dla wdrżenia wymagań prawa. Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Lubmia sprządzny zstał w 2004 rku przez Beskidzki Fundusz Ekrzwju SA z Bielska - Białej we współpracy z Gminą Lubmia i przyjęty dnia 24 września 2004 rku Uchwałą Rady Gminy w Lubmi (Uchwała Nr XXIV/113/2004 w sprawie: uchwalenia Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Gminy Lubmia), jak realizacja ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Praw Ochrny Śrdwiska (Dz. U. Nr 62, pz. 627, z późniejszymi zmianami), która w rzdziale III Plityka eklgiczna raz Prgramy Ochrny Śrdwiska art. 17 wprwadza bwiązek pracwania prgramów chrny śrdwiska na szczeblu krajwym, wjewódzkim, pwiatwym i gminnym. Ustawa nie kreśla sztywnych ram prgramu chrny śrdwiska, zwraca jednak uwagę (art. 17 pkt. 1), by uwzględniał n pewne elementy kreślne w art. 14 wynikające z plityki eklgicznej państwa: cele eklgiczne; prirytety eklgiczne; pzimy celów długterminwych; rdzaj i harmngram działań preklgicznych; śrdki niezbędne d siągnięcia celów, w tym mechanizmy prawn eknmiczne i śrdki finanswe. 8

9 Szczegółwy zakres, spsób raz frma sprządzania Prgramu Ochrny Śrdwiska (POŚ) jest zgdny z przyjętymi 21 grudnia 2002 rku przez Ministerstw Śrdwiska Wytycznymi d sprządzania prgramów chrny śrdwiska na szczeblu reginalnym i lkalnym. Wytyczne mają charakter ramwy i mgą być wykrzystane, jak materiał pmcniczy przy sprządzaniu prgramów chrny śrdwiska. Dkument ten pdkreśla, że struktura wjewódzkich pwiatwych i gminnych prgramów chrny śrdwiska pwinna nawiązywać d struktury Plityki eklgicznej Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata Aktualizacja Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Gminy Lubmia pracwana zstała z uwzględnieniem układu strukturalneg Wytycznych.. i zawiera między innymi elementy takie jak: racjnalne użytkwanie zasbów naturalnych, pprawa jakści śrdwiska, narzędzia i instrumenty realizacji prgramu, harmngram realizacji i nakłady na realizację prgramu, kntrla realizacji prgramu. Niniejsza aktualizacja Prgramu Ochrny Śrdwiska zstała pracwana ze względu na t, iż mija ustawwy termin wyknania aktualizacji raz ze względu na wprwadzne zmiany w prawdawstwie. Nawiązując d układu i zawartści Plityki eklgicznej Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata niniejsze pracwanie zawiera takie elementy jak: OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO Ochrna przyrdy i krajbrazu Ochrna i zrównważny rzwój lasów Ochrna pwierzchni ziemi Ochrna zasbów kpalin i wód pdziemnych Bitechnlgie i rganizmy genetycznie zmdyfikwane ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE MATERIAŁÓW, WODY I ENERGII Materiałchłnnść, wdchłnnść, energchłnnść i dpadwść prdukcji Wykrzystanie energii ze źródeł dnawialnych Kształtwanie zasbów wdnych raz chrna przed pwdzią i skutkami suszy ŚRODOWISKO I ZDROWIE. DALSZA POPRAWA JAKOŚCI ŚRODOWISKA I BEZPIECZEŃSTWA EKOLOGICZNEGO Jakść wód, Zanieczyszczenie pwietrza, Gspdarka dpadami, Substancje chemiczne w śrdwisku, Pważne awarie przemysłwe, Oddziaływanie hałasu, Oddziaływanie pól elektrmagnetycznych. Struktura Aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Gminy Lubmia bejmuje: 1. Omówienie kierunków chrny śrdwiska w Gminie w dniesieniu d racjnalneg użytkwania zasbów naturalnych w tym racjnalneg użytkwania lasów i zasbów przyrdniczych, gspdarki wdnej, gspdarki dpadami, chrny gleb, chrny pwietrza, chrny przed hałasem, chrny przed szkdliwym ddziaływaniem pól elektrmagnetycznych z pdaniem ich stanu aktualneg, umżliwiając tym samym identyfikację ptrzeb w tym zakresie. 2. Stan dcelwy zstanie siągnięty p zrealizwaniu zaprpnwanych zadań stanwiących zarówn zadania Gminy, pwiatu wdzisławskieg, a także instytucji i pdmitów działających na analizwanym terenie. Dwdów siągania stanu dcelweg dstarczać będzie cena efektów działalnści śrdwiskwej, dknywana kresw (według ustawy, c 2 lata). Całść działań preklgicznych zamyka pdsumwanie i wniski, w których wyspecyfikwane zstały najważniejsze infrmacje i uwagi dnśnie zadań i ptrzeb Gminy. 9

10 Dla każdeg kierunku działań utwrzny zstał harmngram realizacji zadań. Zawiera n wykaz zadań Gminy z pdziałem na zadania własne, czyli finanswane w większści ze śrdków własnych i krdynwane, czyli takie, które realizwane są na terenie Gminy niekniecznie ze śrdków gminnych. Zadania te są realizwane częst bez udziału Gminy przez przedsiębirstwa, instytucje czy mieszkańców. Harmngram kreśla termin i jednstkę dpwiedzialną za realizację zadania raz planwane szacunkwe kszty przedsięwzięć. Pmagają ne w realizacji całści zamierzeń inwestycyjnych Gminy, a także dążeniu d graniczenia negatywneg wpływu na śrdwisk źródeł zanieczyszczeń, chrny i rzwju walrów śrdwiska raz racjnalneg gspdarwania z uwzględnieniem kniecznści chrny śrdwiska. Prgram Ochrny Śrdwiska zawiera również mówienie uwarunkwań finanswych Gminy. Na pdstawie budżetów Gminy z statnich lat i planu budżetu na rk bieżący 2009 i szacunkwych ksztów zaprpnwanych zadań nakreśln gólną sytuację finanswą, przeprwadzn prgnzę budżetwą raz przeanalizwan mżliwści Gminy w zakresie realizacji wszystkich zadań. Dzięki tej analizie wiadm, jaki prcent ksztów na realizację zadań pwinien pchdzić z zewnątrz i Gmina pwinna się starać ich pzyskanie. W zakresie tej części pracwania przedstawin również ptencjalne źródła dfinanswania na realizację pszczególnych zadań śrdwiskwych. 2 Uwarunkwanie zewnętrzne 2.1 Plityka eklgiczna państwa W dniu 8 maja 2003 r. Sejm RP przyjął dkument Plityka eklgiczna Państwa na lata z uwzględnieniem perspektywy na lata W 2006 r. Rada Ministrów przedłżyła Sejmwi RP prjekt następnej plityki eklgicznej państwa na lata z perspektywą d rku 2014, jednakże ze względu na skrócenie kadencji - parlament nie zdążył jej uchwalić w 2007 r. Analiza tekstu prjektu przeprwadzna w 2008 r. wykazała jeg nadmierną gólnikwść, a także nieaktualnść wielu isttnych elementów, szczególnie w dniesieniu d prawdawstwa Unii Eurpejskiej. Knieczna była zatem jeg aktualizacja, c jednak spwdwał nieuniknine późnienie w przygtwaniu plityki eklgicznej państwa i w knsekwencji knieczne był przyjęcie nweg hryzntu czasweg. Tak więc, Plityka eklgiczna na lata z perspektywą d rku 2016 jest drugim z rzędu teg rdzaju dkumentem strategicznym wymaganymi ustawą Praw chrny śrdwiska. Zasady realizacji Plityki Eklgicznej Państwa zstały przyjęte, jak pdstawa realizacji pracwania niniejszeg dkumentu, jakim jest Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Lubmia. Nadrzędnym, strategicznym celem plityki eklgicznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa eklgiczneg kraju (mieszkańców, zasbów przyrdniczych i infrastruktury spłecznej) i twrzenie pdstaw d zrównważneg rzwju spłeczn - gspdarczeg. Realizacja teg celu siągana będzie pprzez niezbędne działania rganizacyjne, inwestycyjne (w tym wdrażanie pstanwień Traktatu Akcesyjneg), twrzenie regulacji dtyczących zakresu krzystania ze śrdwiska i reglamentwania pzimu teg wykrzystania w najważniejszych bszarach chrny śrdwiska. Stąd celami realizacyjnymi Plityki eklgicznej są: wzmacnianie systemu zarządzania chrną śrdwiska, chrna dziedzictwa przyrdniczeg i racjnalne wykrzystanie zasbów przyrdy, zrównważne wykrzystanie materiałów, wdy i energii, dalsza pprawa jakści śrdwiska i bezpieczeństwa eklgiczneg dla chrny zdrwia mieszkańców Plski, chrna klimatu. Ustawa Praw chrny śrdwiska w art. 13 stwierdza, że plityka eklgiczna państwa ma na celu stwrzenie warunków niezbędnych d realizacji chrny śrdwiska. We współczesnym świecie znacza t przede wszystkim, że plityka ta pwinna być elementem równważenia rzwju kraju i harmnizwania z celami chrny śrdwiska celów gspdarczych i spłecznych. Oznacza t także, że realizacja plityki eklgicznej państwa w craz większym stpniu pwinna dknywać się pprzez zmiany mdelu prdukcji i knsumpcji, zmniejszanie materiałchłnnści, wdchłnnści i energchłnnści gspdarki raz stswanie najlepszych dstępnych technik i dbrych praktyk 10

11 gspdarwania, a dpier w dalszej klejnści pprzez typw chrnne, tradycyjne działania takie jak czyszczanie gazów dltwych i ścieków, unieszkdliwianie dpadów. Oznacza t również, że aspekty eklgiczne pwinny być bligatryjnie włączane d plityk sektrwych we wszystkich dziedzinach gspdarwania, a także d strategii i prgramów rzwju na szczeblu reginalnym i lkalnym. Nadrzędną wartścią w plityce eklgicznej państwa jest człwiek, c znacza, że zdrwie spłeczeństwa, kmfrt śrdwiska, w którym żyją i pracują ludzie, życie bywatela są głównym kryterium realizacji plityki eklgicznej na każdym szczeblu. Plityka eklgiczna państwa ma służyć zaspkjeniu rsnących ptrzeb człwieka. Widącą zasadą plityki eklgicznej państwa jest przyjęta w Knstytucji RP zasada zrównważneg rzwju, która uzyskała praw bywatelstwa wśród spłeczeństw świata w wyniku Knferencji Nardów Zjedncznych w Ri de Janeir w 1992 r. Isttą zrównważneg rzwju jest równrzędne traktwanie racji spłecznych, eknmicznych i eklgicznych Strategia Rzwju Wjewództwa Śląskieg na lata Strategia Rzwju Wjewództwa Śląskieg na lata pwstała w wyniku przeprwadzenia aktualizacji Strategii Rzwju Wjewództwa Śląskieg na lata Jedną z pdstawwych przesłanek aktualizacji był pjawienie się kilku strategicznych dkumentów szczebla unijneg i krajweg. W wyniku aktualizacji pwstał dkument uprszcznej strukturze, przejrzysty, wykrzystujący dświadczenia mininych lat, uwzględniający zmiany uwarunkwań, które zaszły w tczeniu, w tym przede wszystkim przystąpienie Plski d Unii Eurpejskiej Sejmik Wjewództwa Śląskieg Uchwałą z dnia 4 lipca 2005 nr II/37/6/2005 przyjął Strategię Rzwju Wjewództwa Śląskieg na lata , dkument ten jest aktualizacją przyjętej we wrześniu 2000 Strategii Rzwju Wjewództwa Śląskieg na lata W ramach 3 pól strategicznych, dla których przeprwadzn analizę SWOT, zidentyfikwan p 2 prirytety dziedzinwe: w plu Zasby ludzkie, równść szans i zagadnienia spłeczne wyznaczn: prirytet: edukacja, kultura, mbilnść i aktywizacja zasbów ludzkich, prirytet: integracja spłeczna, bezpieczeństw i zdrwie, w plu Gspdarka, innwacyjnść i inne ramwe uwarunkwania wyznaczn: prirytet: restrukturyzacja i rzwój gspdarki, prirytet: innwacje, technlgie, działalnść B+R, w plu Infrastruktura, aspekty przestrzenne, śrdwisk wyznaczn: prirytet: chrna i kształtwanie śrdwiska raz przestrzeni, prirytet: transprt, kmunikacja i infrmacja. W ramach celu strategiczneg IV: Pprawa jakści śrdwiska naturalneg i kulturweg raz zwiększenie atrakcyjnści przestrzeni wyznaczn kierunki działań: Wspieranie rzwju bszarów metrplitalnych Zagspdarwanie centrów miast raz zdegradwanych dzielnic Rewitalizacja terenów zdegradwanych Kształtwanie śrdków wiejskich Uprządkwanie i wdrżenie systemu gspdarki dpadami Utwrzenie systemu kształtwania i wykrzystania zasbów wdnych Plepszenie jakści pwietrza Ochrna przed hałasem 2.3 Prgram Ochrny Śrdwiska Wjewództwa Śląskieg d rku 2004 raz cele długterminwe d rku 2015 W Prgramie Ochrny Śrdwiska Wjewództwa Śląskieg d rku 2004 raz cele długterminwe d rku 2015 zaprpnwan cele zaliczające się d każdej z dziedzin chrny śrdwiska: 11

12 Ochrna zasbów wdnych Cel długterminwy d 2015 rku Przywrócenie wyskiej jakści wód pwierzchniwych raz chrna jakści wód pdziemnych i racjnalizacja ich wykrzystania. Ochrna pwietrza atmsferyczneg Cel długterminwy d 2015 rku Plepszenie jakści pwietrza atmsferyczneg, a przyjęte kierunki działań t: redukcja niskiej emisji, zintegrwanie i rzbudwa systemu ciepłwniczeg reginu, prmcja wykrzystania alternatywnych źródeł energii cieplnej. Ochrna przed hałasem Cel długterminwy d 2015 rku Zmniejszenie uciążliwści hałasu dla mieszkańców i śrdwiska pprzez bniżenie jeg natężenia d pzimu bwiązujących standardów. Mżna t siągnąć pprzez: eliminacje czynnści pwdujących hałas, stswanie rzwiązań technicznych i rganizacyjnych zapbiegających pwstawaniu lub przenikaniu hałasu d śrdwiska, a także śrdków zmniejszających pzim hałasu. Ochrna przed niejnizującym prmieniwaniem elektrmagnetycznym Cel długterminwy d 2015 rku Kntrla i graniczenie emisji prmieniwania niejnizująceg d śrdwiska. Mżna t siągnąć pprzez: wprwadzenie d miejscwych planów zagspdarwania przestrzenneg zapisów pświęcnych chrnie przed prmieniwaniem z wyznaczeniem stref graniczneg użytkwania m.in. wkół urządzeń elektrenergetycznych, radikmunikacyjnych i radilkacyjnych gdzie jest rejestrwane przekrczenie dpuszczalnych pzimów prmieniwania niejnizująceg. Pdstawwym działaniem będzie prwadzenie badań, które pzwlą na cenę skali zagrżenia prmieniwaniem. Zapbieganie awarim przemysłwym Cel długterminwy d 2015 rku Eliminwanie i zmniejszanie skutków dla śrdwiska z tytułu awarii przemysłwych. Zgdnie z prawem chrny śrdwiska, większść bwiązków wyknawczych spada na prwadzących dany zakład. I tak: w dniesieniu d zakładów dużym ryzyku wystąpienia awarii - bwiązek psiadania raprtu bezpieczeństwie i wewnętrzneg planu peracyjneg, bwiązek dstarczenia Kmendantwi Wjewódzkiemu Państwwej Straży Pżarnej infrmacji niezbędnych d pracwania zewnętrzneg planu peracyjnratwniczeg, w dniesieniu d zakładów zwiększnym i dużym ryzyku wystąpienia awarii bwiązek pracwania prgramu zapbiegania awarim. Gspdarka dpadami Cel długterminwy d 2015 rku Minimalizacja ilści pwstających dpadów, wzrst wtórneg wykrzystania i bezpieczne składwanie pzstałych dpadów. Cel ten będzie realizwany pprzez działania ukierunkwane na: uprządkwanie brtu dpadami i stwrzenie warunków dla ich bezpieczneg unieszkdliwiania, stwrzenie infrastruktury recyklingu dpadów, usuwanie dpadów niebezpiecznych z terenów bjętych chrną wód, utwrzenie systemu pnadgminnych wysypisk kmunalnych z pełnym wypsażeniem w instalacje segregacji dpadów, wzmcnienie i rzbudwę reginalneg mnitringu wytwarzania, unieszkdliwiania i składwania dpadów niebezpiecznych, likwidację składwisk dpadów niebezpiecznych i stwrzenie systemu bieżącej utylizacji dpadów, 12

13 stwrzenie reginalneg systemu stacji przeładunkwych dpadów i technlgicznych instalacji utylizacji dpadów. Tereny pprzemysłwe Cel długterminwy d rku 2015 Przekształcenie terenów pprzemysłwych i zdegradwanych wjewództwa śląskieg. likwidacja negatywnych skutków dawnej działalnści przemysłwej, zagadnienia rewitalizacji terenów pprzemysłwych i pgórniczych. Ochrna pwierzchni ziemi i gleb Cel długterminwy d 2015 rku Racjnalne wykrzystanie zasbów glebwych, zwłaszcza w ujęciu długkreswym, pwinn plegać na: zagspdarwaniu gleb w spsób, który dpwiada w pełni ich przyrdniczym walrm i klasie bnitacji, lepszym dstswaniu d naturalneg, bilgiczneg ptencjału gleb, frmy ich zagspdarwania raz kierunków i intensywnści prdukcji, zmniejszeniu skali graniczeń, jakie dla ptymalneg wykrzystania bilgiczneg ptencjału gleb stwarzają prcesy degradacji spwdwanej imisją zanieczyszczeń, erzją raz niewłaściwą agrtechniką, dpwiedniej zmianie struktury upraw na glebach zanieczyszcznych substancjami niebezpiecznymi dla zdrwia. Ochrna zasbów kpalin Cel długterminwy d 2015 rku Ochrna zasbów złóż pprzez ich racjnalne wykrzystywanie w krdynacji z planami rzwju reginu. Na terenie wjewództwa śląskieg niezbędne są: likwidacja wyrbisk górniczych p eksplatacji łupków karbńskich, zagspdarwanie wyrbisk dkrywkwych p eksplatacji piasku i żwiru, w zależnści d charakteru wyrbiska, w kierunku wdnym lub leśnym, preferwanie wydbycia pdziemneg z pdsadzaniem wyrbisk, dla graniczenia skali siadań terenu, rekultywacja terenów siadań spwdwanych pdziemną eksplatacją. Ochrna przyrdy Cel długterminwy d 2015 rku Ochrna i wzrst różnrdnści bilgicznej (genetycznej, gatunkwej i siedliskwej) i krajbrazwej raz wzrst lesistści wjewództwa i chrna lasów. Pdstawą stwrzenia warunków d racjnalneg zarządzania chrną przyrdy będzie: wdrżenie systemu mnitringu stanu przyrdy, pracwanie i wdrżenie systemu infrmacji biektach i bszarach szczególnie chrninych. 2.4 Strategia Rzwju Pwiatu Wdzisławskieg Pmim funkcjnwania d 2000 r. Strategii Rzwju Pwiatu Wdzisławskieg pjawiła się ptrzeba jej zaktualizwania wbec nwych wyzwań stjących przed Pwiatem p wejściu d Unii Eurpejskiej. Pjawiły się nwe wyzwania raz nwe szanse i zagrżenia. Strategia Rzwju Pwiatu Wdzisławskieg zstała przyjęta Uchwałą nr XXI/263/2008 Rady Pwiatu Wdzisławskieg z dnia 26 czerwca 2008 r. Strategia jest rzległym dkumentem strategicznym, w którym zawart wizje Pwiatu: Pwiat Wdzisławski miejscem ludzi spkjnych swją przyszłść, miejscem bgatym w inwestycje, z rzwiniętą turystyką, minimalnym bezrbciem i bardz dbrze rzwiniętym sektrem MSP raz misje Oferwanie warunków gdneg życia mieszkańcm raz rzwju spłeczn - gspdarczeg. Strategia zawiera również wiele celów gólnych i szczegółwych wraz z przedsięwzięciami i zadaniami, jakie należy zrealizwać by siągnąć cele główne. Pniżej przedstawin cele i działania, które dtyczą chrny śrdwiska: IV Obszar: Infrastruktura Techniczna Cele strategiczne: 13

14 Wsparcie dla działań zmierzających d budwy Drgi Głównej Płudniwej i autstrady A1 raz dstswania istniejącej infrastruktury drgwej dla ptrzeb autstrady bejmuje wspmaganie działań związanych z budwą autstrady raz pprawę stanu dróg bezpśredni dprwadzających raz przejmujących ruch z autstrady, Rzbudwa i mdernizacja infrastruktury kmunikacyjnej bejmująca mdernizację dróg, budwę bwdnic, pprawę funkcjnwania kmunikacji wewnętrznej raz usprawnienie płączeń drgwych wewnątrz i na zewnątrz pwiatu, Rzwój infrastruktury związanej z chrną śrdwiska bejmujący kmpleks działań związanych z kanalizacją pwiatwych placówek światwych i pwiatwych jednstek rganizacyjnych, gspdarką dpadami, chrną pwietrza raz kształtwaniem preklgicznej świadmści spłecznści lkalnej, Rzbudwa i mdernizacja bazy rekreacyjn-sprtwej, Zabezpieczenie dpwiednieg pzimu infrastruktury światy raz rzbudwa biektów dydaktycznych, Wsparcie dla rzwju infrastruktury publicznej i chrny zdrwia. 2.5 Prgram Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Wdzisławskieg W Prgramie Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Wdzisławskieg przyjęteg Uchwałą Nr XXXVIII/425/2009 Rady Pwiatu Wdzisławskieg z dnia rku zaprpnwan cele nadrzędne i cele szczegółwe zaliczające się d każdej z dziedzin chrny śrdwiska: GOSPODARKA WODNO ŚCIEKOWA Cel nadrzędny: Przywrócenie czystści wód pwierzchniwych, chrna zasbów wód pdziemnych raz zmniejszenie strat i zapewnienie wyskiej jakści wdy d picia Cele szczegółwe: Wymiana sieci i przyłączy wdciągwych z rur stalwych i żeliwnych, Mdernizacja pzstałych ujęć i stacji uzdatniania w złym stanie technicznym, Budwa czyszczalni przydmwych w tych miejscach, gdzie jak wynika z planów zagspdarwania przestrzenneg Budwa kanalizacji sanitarnej na terenie Pwiatu L k. 875 km, Prpagwanie tzw. dbrych praktyk rlniczych w celu zmniejszenia zanieczyszczeń bszarwych przez związki bigenne. GOSPODARKA ODPADAMI Cel nadrzędny: Ograniczenie d minimum negatywneg ddziaływania dpadów na śrdwisk Cele szczegółwe: Prwadzenie edukacji eklgicznej w zakresie gspdarki dpadami, Zmniejszenie uciążliwści dpadów dla śrdwiska pprzez zintensyfikwanie, Wzrst stpnia wykrzystania surwców wydzielnych ze strumienia dpadów kmunalnych, Wzrst pzimu dzysku surwców z dpadów pprzez wprwadzenie nwych technlgii segregacji, Dstswanie systemu grmadzenia dpadów d wymgów prawa, Budwa zakładu segregacji dpadów wytwrznych na terenie Pwiatu, Wdrżenie systemu usuwania azbestu i wyrbów zawierających azbest raz systemu ich magazynwania i wywzu na składwisk dpadów niebezpiecznych. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I GLEB Cel nadrzędny: Pprawa jakści śrdwiska pd względem chrny pwierzchni Ziemi i gleb, w tym zwiększenie atrakcyjnści pwiatu Cele szczegółwe: 14

15 Współudział w rekultywacji terenów zdegradwanych przez górnictw, Twrzenie grup prducenckich, Wykrzystanie nieużytków na uprawy energetyczne, Organizwanie lekcji wychwania eklgiczneg dla dzieci i młdzieży raz szkleń dla rlników z zakresu Kdeksu Dbrej Praktyki Rlniczej. OCHRONA POWIETRZA Cel nadrzędny: Ochrna śrdwiska i zasbów naturalnych Cele szczegółwe: Wdrżenie Prgramu Ograniczenia Niskiej Emisji na terenie miast i gmin pwiatu wdzisławskieg, Kntynuacja prgramów edukacyjnych uwiadamiających prblemy chrny pwietrza, Pdwyższenie standardów technicznych infrastruktury drgwej, Eliminacja ruchu drgweg charakterze tranzytwym w centrum miast budwa bwdnic, Rewitalizacja terenów pprzemysłwych raz pgórniczych, Kntynuacja wdrażania zintegrwanych pzwleń na emisję zanieczyszczeń d pwietrza w ramach zintegrwaneg pzwlenia eklgiczneg. OCHRONA PRZED HAŁASEM Cel nadrzędny: Zapewnienie ludnści atrakcyjneg miejsca zamieszkania, pracy i wypczynku pprzez pprawę kmfrtu akustyczneg śrdwiska Cele szczegółwe: Mdernizacja układu drgweg, Kntynuacja prgramów edukacyjnych uwiadamiających prblemy chrny przed hałasem, Stwrzenie bazy danych biektach przemysłwych stwarzających zagrżenie akustyczne dla śrdwiska, Ocena stanu akustyczneg śrdwiska i bserwacja zmian na pdstawie pracwanej mapy akustycznej Pwiatu, Minimalizacja emisji hałasu kmunikacyjneg pprzez remnty i mdernizacja dróg. OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM NIEJONIZUJĄCYM Cel nadrzędny: Kntrla i graniczenie emisji pnadnrmatywneg niejnizująceg prmieniwania elektrmagnetyczneg d śrdwiska Cele szczegółwe: Stwrzenie systemu mnitringu śrdwiska ze względu na szkdliwe ddziaływanie pól elektrmagnetycznych, Ograniczenie emisji prmieniwania niejnizująceg d śrdwiska. OCHRONA PRZYRODY Cel nadrzędny: Ochrna różnrdnści bilgicznej śrdwiska przyrdniczeg Pwiatu, jak elementu zwiększenia jeg atrakcyjnści Cele szczegółwe: Rekultywacja i kształtwanie nwych funkcji bszarów zdegradwanych działalnści górnictwa. Rzwój funkcji rlnictwa eklgiczneg i agrturystyki. Zwiększenie wskaźnika lesistści; Pdnszenie świadmści eklgicznej spłecznści lkalnej. 15

16 Adaptacja istniejących i kształtwanie nwych terenów zieleni urządznej w ramach funkcjnujących i prjektwanych śrdków rekreacyjn wypczynkwych. EDUKACJA EKOLOGICZNA Cel nadrzędny: Wzrst wykształcenia mieszkańców w zakresie eklgii raz rzwój ich zdlnści adaptacyjnych d zmian spłecznych i gspdarczych Cele szczegółwe: Pszerzenie wiedzy śrdwisku przyrdniczym raz rzszerzenie ferty rekreacyjnturystycznej Pwiatu pprzez: prmcję działań preklgicznych, Realizacja prjektwanych tras rwerwych, ścieżek przyrdnicz dydaktycznych. Kształtwanie świadmści eklgicznej najmłdszych mieszkańców Pwiatu pprzez realizację prgramu edukacji eklgicznej w szkłach. 2.6 Plan Rzwju Lkalneg Gminy Lubmia na lata Plan Rzwju Lkalneg Gminy Lubmia na lata zstał przyjęty 28 kwietnia 2008 rku uchwałą Rady Gminy Lubmia nr XXIII/157/2008 w sprawie przyjęcia Planu Rzwju Lkalneg Gminy Lubmia. W dkumencie wyznaczn pięć bszarów strategicznych, jeden z nich dtyczy chrny śrdwiska: OBSZAR STRATEGICZNY: INFRASTRUKTURA OCHRONY ŚRODOWISKA Cel strategiczny C: Wyska, jakść śrdwiska naturalneg na terenie Gminy C.1. Uprządkwana gspdarka wdn ściekwa C.1.1. Zapewnienie dstaw wdy wyskiej jakści C.1.2. Budwa systemu kanalizacji sanitarnej C.1.3. Budwa przydmwych czyszczalni ścieków Zadania prirytetwe: Budwa nwych ujęć wdy wraz ze Stacją Uzdatniania Wdy w miejscwści Lubmia lub alternatywnie budwa płączenia wdciągu gminneg z siecią GPW, Opracwanie dkumentacji technicznej budwy systemu kanalizacji sanitarnej na terenie Gminy Lubmia, Uzbrjenie terenów w urządzenia wdciągwe i kanalizacyjne przesiedleńców na terenie przeznacznym pd nwe Niebczwy, Budwa nweg zasilania zbirników wdy na kpcu w Syryni, Wymiana wdciągu wraz z przyłączami dmwymi w słectwie Syrynia w rejnie tzw. Nwy Świat, Wymiana najbardziej awaryjnych dcinków sieci wdciągwej na terenie całej Gminy. C.2. Gspdarka dpadami C.2.1. Kmplekswy system gspdarki dpadami C.2.2. Edukacja eklgiczna spłecznści lkalnej Zadania prirytetwe: Kmplekswy system selektywnej zbiórki dpadów, Realizacja prgramu graniczenia niskiej emisji na terenie Gminy Lubmia, Likwidacja i utylizacja azbestu na terenie Gminy Lubmia, Crczny kalendarz działań charakterze eklgicznym, Likwidacja dzikich wysypisk dpadów. 16

17 3 Ogólna charakterystyka Gminy Lubmia 3.1 Płżenie Gmina Lubmia t średniej wielkści gmina pwierzchni 41,83 km², w skład której wchdzi sześć słectw: Lubmia, Syrynia, Buków, Ligta Twrkwska, Niebczwy, Grabówka. Pwierzchnia słectw: Słectw Lubmia 2050 ha wraz z Grabówką, Słectw Niebczwy 550 ha, Słectw Ligta Twrkwska 180 ha, Słectw Buków 380 ha, Słectw Syrynia 1010 ha. Gmina leży w płudniw zachdniej części wjewództwa śląskieg w pwiecie wdzisławskim, w strefie nadgranicznej, a najbliższe przejście graniczne (Chałupki) jest ddalne kł 15 km. Rysunek 1 Lkalizacja Gminy Lubmia na tle wjewództwa śląskieg z zaznacznymi parkami krajbrazwymi Źródł: Obszar Gminy Lubmia graniczy: d płudnia z Gminą Grzyce należącą d pwiatu wdzisławskieg, d zachdu z Gminą Krzyżanwice należącą d pwiatu racibrskieg, d półncy z Gminą Krnwac należącą d pwiatu racibrskieg, d wschdu z Gminą Miastem Pszów i Wdzisławiem Śląskim. Zachdnia część Gminy płżna jest w Ktlinie Racibrskiej, natmiast wschdnia na Płaskwyżu Głubczyckim. Pd względem fizyczn-gegraficznym bszar Gminy Lubmia znajduje się na styku dwóch pdprwincji Nizin Śrdkwplskich i Wyżyny Śląsk Krakwskiej. Analizwany teren płżny jest w niewielkiej części w Ktlinie Ostrawskiej. Przeważa tu ukształtwanie pwierzchni pagórkwate i równinne nieznacznych deniwelacjach i małych wyskściach względnych. Gmina Lubmia płżna jest na prawym brzegu, w drzeczu górnej Odry. Przez gminę przepływają ptki Łęgń, Lubmka, Syrynka. 17

18 Rysunek 2 Płżenie Gminy Lubmia na tle pwiatu wdzisławskieg Źródł: pracwanie własne na pdstawie Gmina Lubmia leży przy jednym z ważniejszych szlaków transprtw - drgwych. Dstępnść kmunikacyjną Gminy Lubmia twrzą głównie drgi przebiegające przez Gminę: wjewódzka DW 936 prwadząca d przejścia graniczneg z Republiką Czeską przez Krzyżanwice d Wdzisławia Śląskieg jest na głównym szlakiem kmunikacyjnym Gminy, pwiatwe łącznej długści 32,5 km, gminne łącznej długści 52,2 km. Na siec drgwą Gminy składają się także drgi niezaliczne d żadnych kategrii dróg publicznych. Dstępnść kmunikacyjną Gminy stanwi sieć autbusów PKS raz prywatny transprt mikrbuswy łączący Gminę Lubmia z sąsiednimi gminami. Główny szlak kmunikacyjny linii autbuswych łączy Racibórz i Wdzisław. Przez teren Gminy przebiega linia klejwa twarwa bsługująca Zakład Odzysku Węgla Buków w Bukwie. Najbliższe stacje klejwe pasażerskie znajdują się w Racibrzu i Wdzisławiu. 3.2 Ukształtwanie terenu i budwa gelgiczna Pd względem fizyczn-gegraficznym bszar Gminy Lubmia znajduje się na styku dwóch pdprwincji Nizin Śrdkwplskich i Wyżyny Śląsk Krakwskiej. Zachdnia część Gminy płżna jest w Ktlinie Racibrskiej, natmiast wschdnia na Płaskwyżu Głubczyckim. Analizwany teren płżny jest również w niewielkiej części w Ktlinie Ostrawskiej. Tereny te leżą na średniej wyskści d 187 d 287 metrów nad pzimem mrza. Przeważa tu ukształtwanie pwierzchni pagórkwate i równinne nieznacznych deniwelacjach i małych wyskściach względnych. Najstarszymi elementami rzeźby pwierzchni Gminy Lubmia są utwry trzecirzędwe, płżne są ne na zrębie Płaskwyżu Rybnickieg będąceg ckłem plejstceńskiej wysczyzny raz bniżenia kreślaneg, jak Zapadlisk Niecki Kzielskiej i Rwu Tektniczneg Górnej Odry. Teren ten wykazuje aktywnść tektniczną w kierunku pwlnemu bniżaniu się Niecki Kzielskiej w tempie kł 1 mm na rk. Pdłże Gminy pchdzące z kresu trzecirzędweg zbudwane jest głównie z iłów plastycznych szar żółtych z dmieszkami piasków drbnziarnistych. Płudniw wschdnia część Gminy zbudwana jest iłów, mułków, piasków i piaskwców. Pd utwrami trzecirzędwymi leżą utwry karbńskie. Największe znaczenie na ukształtwanie pwierzchni i budwę gelgiczną ma kres zldwaceń. Piaski, żwiry i gliny fluwiglacjalne krywają stki Płaskwyżu Rybnickieg. Pas ten rzcięty jest dlinkami ptków wypełninymi hlceńskimi piaskami, żwirami i mułami rzecznymi (w wschdniej części Gminy Lubmia twrzą niewielkie pwierzchnie wśród zwartych utwrów lesswych). Z kresu 18

19 zldwacenia Wisły, czyli półncnplskieg, pchdzi wąski pas terasy rzecznej rzciągający się wzdłuż kryta Odry. We wschdniej części Gminy występują również utwry pchdzenia eliczneg, są t głównie piaski eliczne i lesswe. Najmłdsze sady pchdzące z kresu hlceńskieg budują kryta rzek są t głównie muły, mułki, iły sadzne na terasach zalewwych twrzące pkłady madwe. Na tych bszarach w wyniku działalnści człwieka mady przekształciły się w mady rlnicze, najmłdsze teg typu utwry pchdzące z XIX i XX wieku zawierają liczne kruchy węgla kamienneg, w ich skład wchdzą również związki pchdzące z dprwadzania d rzeki dpadów pprdukcyjnych, są t tzw. mady przemysłwe. W klicach dlin rzecznych zachwały się liczne ślady starrzeczy zakńczne pkrywami trfów. W parciu budwę gelgiczną na analizwanym terenie głównymi i jedynymi surwcami mającymi isttne znaczenie jest węgiel kamienny raz surwce skalne. Złża węgla kamienneg występują głównie we wschdniej części Gminy, gdzie udkumentwan dwa złża: Złże rezerwwe Anna ple płudniwe udkumentwane w kategrii C2, Anna udkumentwane w kategrii C2 zlkalizwane pza terenem Gminy, Rydułtwy udkumentwane w kategrii C2. Na całym bszarze Gminy występują udkumentwane znaczne złża surwców skalnych. Są t głównie piaski i żwiry. Na tym bszarze występuje również wiele złóż nieudkumentwanych i eksplatwanych systemem gspdarczym, przyczynia się t d niekntrlwaneg pwstania wyrbisk i niewielkich zapadlisk. 3.3 Klimat Gmina Lubmia zlkalizwana jest na styku dwóch bszarów klimatycznych: bszary wyżyn i gór raz bszaru nizin. W brębie bszaru nizin wydrębniny zstał regin śląsk wielkplski, który bejmuje zachdnią, półncną i centralną część mawianeg bszaru. Klimat teg bszaru jest kształtwany przez masy pwietrza atlantyckieg. Średna temperatura w styczniu wynsi 2 [ C], natmiast średnia temperatura w lipcu wynsi 18 [ C]. Zima trwa dni, lat k W brębie bszaru wyżyn wyróżniny zstał regin śląsk małplski. Klimat teg reginu jest kształtwany pd wpływem wyżyn i gór, a w jeg zachdniej części zaznacza się wpływ mas pwietrza znad Oceanu Atlantyckieg. Średna temperatura w styczniu wynsi tam 2 [ C] d 3 [ C], natmiast średnia temperatura w lipcu wynsi 17 [ C]. Zima trwa dni, lat k Dużą rlę w kształtwaniu stanu sanitarneg pwietrza raz warunków przewietrzania bszaru Gminy mają wiejące tam wiatry. Dminują wiatry płudniwe k. 44 % częstści występwania przy 13,4 % cisz. Prędkść wiejących wiatrów najczęściej siąga 2 5 [m/s] (58,3 % częstści występwania) 1 1 Prgram Ochrny Śrdwiska dla Gminy Lubmia,

20 3.4 Otczenie spłeczn gspdarcze Gmina Lubmia ma pwierzchnię 41,38 km 2. Stan ludnści zamieszkującej Gminę w grudniu 2008 rku wynsił 8043 mieszkańców, c znacza, że średnie zaludnienie w Gminie wynsi 199 mieszkańców na kilmetr kwadratwy. Rysunek 3 Ludnść Gminy Lubmia w latach (według faktyczneg miejsca zamieszkania) Źródł: Urząd Gminy Lubmia wydział Ewidencji Ludnści, 2009 Zaludnienie w pszczególnych słectwach zestawin na wykresie pniżej. Rysunek 4 Liczba mieszkańców Gminy Lubmia w pszczególnych słectwach na dzień Źródł: pracwanie własne na pstawie raz danych UG Lubmia, 2009 Według danych statystycznych liczba ludnści na terenie Gminy Lubmia na przestrzeni statnich pięciu latach utrzymuje się na stałym pzimie, z niewielkim spadkiem. W rku 2002 teren Gminy zamieszkiwał pnad 8100 ludzi, a według statnich danych z rku 2008 jest 8043, t jest kł 100 mieszkańców mniej. W związku z tym, iż w płudniw wschdniej części Gminy planwana jest na Odrze budwa Zbirnika Racibórz, który zajmie kł ¼ pwierzchni Gminy istnieje kniecznść likwidacji dwóch słectw tj. Ligty Twrkwskiej i Niebczów a c się z tym wiąże przesiedlenie zamieszkujących je mieszkańców na inne nwe tereny. Planuje się utwrzenie miejscwści nazwie Nwe Niebczwy, gdzie zstaną przesiedleni mieszkańcy z miejscwści Niebczwy. 20

21 Birąc pd uwagę przesiedlenia liczba mieszkańców Gminy Lubmia mże ulec zmianie, ludzie zamieszkujący Ligtę Twrkwską i Niebczwy przenisą się gdzie indziej. Zwiększy się liczba mieszkańców w innych słectwach, szczególnie w Syryni. Dane demgraficzne z płwy rku 2010 pkażą ilu mieszkańców przenisł się pza granicę Gminy. Aktualny spadek liczby ludnści jest ddatkw ptęgwany przez ujemne sald migracji Mim, że na przestrzeni statnich kilku lat bserwuje się stsunkw dużą ilść urdzeń (kł 80), w latach kł 10% większą d liczby zgnów, c przyczynia się d niewielkieg, ale ddatnieg stałeg przyrstu naturalneg następuje niewielki spadek liczby ludnści, c jest spwdwane dpływem ludnści z Gminy. Rysunek 5 Ilść urdzeń, zgnów i przyrst naturalny na terenie Gminy Lubmia w latach Źródł: pracwanie własne na pstawie Spadek liczby ludnści d 2001 rku jest wspmagany przez migracje ludnści, natmiast d 2006 rku liczba ludnści się znacznie bniżyła, c również bserwuje się w saldzie migracji. Rysunek 6 Sald migracji na bszarze Gminy Lubmia na przestrzeni lat Źródł: pracwanie własne na pstawie W 2007 rku liczba kbiet na 100 mężczyzn wynsiła 105, w prównaniu z rkiem 2004 struktura ta nie zmieniła się. Ludnść w wielu prdukcyjnym aktualnie stanwi kł 79,6% całej ppulacji mieszkańców Gminy (w rku ,2%), ludnść w wieku przedprdukcyjnym stanwi kł 19,6% (w rku ,6%), a w wieku pprdukcyjnym kł 24,1% (w rku ,3%). 21

22 Mim, że jest więcej ludnści pracującej, w prównaniu z rkiem 2004 zwiększyła się ilść ludzi w wieku młdym, którzy w przyszłści będą pracwać i utrzymywać ludzi starszych i młdych. Na bszarze Gminy według danych z 2007 rku zarejestrwanych jest 471 pdmitów gspdarczych. Rysunek 7 Struktura ilściwa pdmitów gspdarczych w lata zestawin na wykresie Źródł: pracwanie własne na pstawie Na zasbnść spłeczn-eknmiczną Gminy Lubmia duży wpływ mają pdmity gspdarcze. Zlkalizwane w różnych miejscwściach zapewniają zatrudnienie mieszkańcm i nadają pzytywne impulsy rzwjwi gspdarczemu Gminy. Najwięcej pdmitów zarejestrwanych na terenie Gminy Lubmia działa w sektrze prywatnym, z czeg najliczniejszą grupą są sby fizyczne prwadzące działalnść gspdarczą. Najliczniejszą grupę stanwią: handel i naprawy 30,2 %, przetwórstw przemysłwe 11,5%, budwnictw 16,7% ubezpieczenia 10,2% rlnictw, łwiectw i leśnictw 9% W bszarze Gminy szerk rzwinięta jest działalnść handlwa i gastrnmiczna. Z punktu widzenia finansów Gminy isttne są przedsiębirstwa dprwadzające najwyższe pdatki. Wykaz większych przedsiębirców działających na bszarze Gminy Lubmia: Gspdarstw Rlne Hdwla Trzdy Maria Janeta, Zakład Rzeźnicz-Wędliniarski Ernestyn Janeta, Wytwórnia Mas Bitumicznych-Rejnwe Przedsiębirstw Rbót Drgwych, "CERAMOT" Mtyka, Pawlica S.J., Przedsiębirstw Prdukcji Kruszyw Mineralnych i Lekkich Sp. z.. w Gliwicach, Przedsiębirstw Prdukcji Kruszyw Sp. z.. w Rybniku, WPBP-Sterkvny "Kruszbet" Sp. z.., Gwarex Plska Sp. z.., Sławik Józef, Zakład Rzeźnicz - Wędliniarski Marian Janeta, Firma Handlw - Usługw - Transprtwa Arkadiusz Bieniek, Firma handlwa SEGET. Według danych Pwiatweg Urzędu Pracy w Wdzisławiu Śląskim zamieszcznych w Sprawzdaniu rynku pracy za miesiąc styczeń 2009, liczba bezrbtnych na terenie Pwiatu wynisła w styczniu 22

23 2009 rku 959 sób, w tym 595 kbiet. Liczba sób bezrbtnych w styczniu 2009 na terenie Gminy Lubmia wynsiła 66 sób, z czeg 43 stanwiły kbiety. Okł 60% t sby długtrwale pzstające bez pracy. Największą grupę bezrbtnych stanwiły sby z wykształceniem zasadniczym zawdwym raz pdstawwym i niepełnym pdstawwym, natmiast najmniej sób bez pracy miał wykształcenie wyższe i średnie. 3.5 Turystyka i rekreacja Na terenie Gminy Lubmia działają 4 kluby sprtwe piłki nżnej: LKS Silesia Lubmia, Naprzód 32 Syrynia, Odra Niebczwy Wypczynek Buków. Każdy Klub sprtwy ma d dyspzycji swje biska wraz z dpwiednim zapleczem. Na terenie Gminy Lubmia znajdują się następujące biekty sprtwe: bisk sprtwe przy Zesple Szkół Ogólnkształcących w Syryni ddane d użytku we wrześniu 2007 rku, bisk sprtwe przy Zesple Szkół Ogólnkształcących w Lubmi ddana d użytku w lipcu 2006 rku (bisk psiada wyskiej klasy sztuczną nawierzchnię pliuretanwą, świetlenie mcy 12 tys. W, grdzenie, nagłśnienie i mnitring. Wymiary biska 44 x 23 m.), Hala sprtwa przy Zesple Szkół Ogólnkształcących w Lubmi ddana d użytku w czerwcu 2007 rku hala ma wymiary 24m x 53, psiada wyskiej klasy sztuczną nawierzchnię pliuretanwą, świetlenie mcy W, nagłśnienie i mnitring, Hala sprtwa przy Zesple Szkół Ogólnkształcących w Syryni ddane d użytku w czerwcu 2009 rku, hala ma wymiary 24m x 53, psiada wyskiej klasy sztuczną nawierzchnię pliuretanwą, świetlenie mcy W, nagłśnienie i mnitring. Zarówn drsła jak i młdsza część mieszkańców mże aktywnie spędzać czas w czasie sptkań kół zaintereswań, są t między innymi: Gminny Dm Kultury w Lubmi, Wiejski Dm Kultury w Syryni, świetlice, Gminna Bibliteka Publiczna i jej filie. chóry mieszane "Ech" z Syryni, "Lutnia" z Lubmi zespły flklrystyczne: "Jhanki" z Niebczów i "Syryniczki" z Syryni 4 Kła Gspdyń Wiejskich. Ze względu na zróżnicwane ukształtwanie terenu Gminy występuje na tym terenie wiele pięknych miejsc, d których należy las i Zespół-Przyrdnicz Krajbrazwy Wielikąt, dzięki temu urkliwe stają się piesze i rwerwe wycieczki. Na terenie Gminy zlkalizwanych jest szereg śrdków wypczynkwych ferujących pełną gamę usług turystycznych. Rzprządzeniem Ministra Śrdwiska z dnia 27 października 2008 rku (Dz. U. nr 198, pz z 2008 r.) zmieniającym rzprządzenie w sprawie bszarów specjalnej chrny ptaków NATURA 2000 zstał ustanwiny Obszar specjalnej chrny ptaków: Stawy Wielikąt i Las Twrkwski (kd bszaru PLB240003), bejmujące bszar 914,5 ha płżny na terenie gmin: Krzyżanwice (133,2 ha) i Lubmia (781,3 ha). Obszar bejmuje fragment dliny Odry na płudnie d Racibrza z kmpleksem stawwym "Wielikąt" (p prawej strnie Odry) wraz z terenem lasu grądweg "Ligta Twrkwska" (p lewej strnie Odry). Kmpleks składa się z dziewięciu większych (17-41 ha) i kilkunastu małych stawów. na większści stawów występują szuwary w pstaci wąskich, przybrzeżnych pasów, a tylk na niektórych mniejszych stawach twrzą rzległe łany. Część grblwania prastają stare drzewa liściaste. Las Twrkwski jest miejscem gniazdwania bielika, a miejscem żerwania są stawy. 23