1. 2. System operacyjny Windows. Podstawowe działania na oknach 1. Cele lekcji a) Wiadomości 1. Uczeń potrafi wyjaśnić pojęcie: system operacyjny. 2. Uczeń potrafi omówić ogólną budowę okna oraz pojęcia związane z oknem, np. paski: tytułu, menu, stanu, przesuwu. 3. Uczeń rozumie pojęcia: opcja i podopcja oraz okno aktywne. b) Umiejętności 1. Uczeń potrafi korzystać z różnych sposobów otwierania i zamykania okien oraz rozwijania ich ikony za pomocą myszy. 2. Uczeń potrafi uaktywnić dowolne okno ekranu, w szczególności okno zasłonięte innym oknem. 3. Uczeń umie dokonywać rożnych operacji na oknach; wykorzystuje także skróty klawiaturowe. 4. Uczeń potrafi dokonać zmian, np. zmienić rozmiar i położenie okna metodą ciągnij i upuść oraz zwinąć i rozwinąć. 2. Metoda i forma pracy Pogadanka, praca z całą klasą, praca indywidualna 3. Środki dydaktyczne - komputer (z systemem operacyjnym Windows) - tablica - zeszyty - karty pracy z ćwiczeniami i pracą domową 4. Przebieg lekcji a) Faza przygotowawcza Nauczyciel wita uczniów, sprawdza listę obecności i podaje temat lekcji. Prosi uczniów o odczytanie pracy domowej. Nauczyciel prosi o uruchomienie komputerów. Nauczyciel pyta uczniów, czy wiedzą, co to jest system operacyjny. Uczniowie podają swoje propozycje definicji. b) Faza realizacyjna 1. Nauczyciel prosi o zapisanie w zeszytach definicji następujących pojęć: system operacyjny, okno, opcja, podopcja (załącznik c). 2. Nauczyciel omawia zadania systemu operacyjnego (załącznik c).
3. Nauczyciel zapoznaje uczniów z ikonami tapety systemu Windows (załącznik c). 4. Nauczyciel omawia ogólne zasady pracy z oknami systemu i programu. Omawia podstawowe działania w oknach: wyróżnienie obiektu, otwieranie okna, zmiana położenia i rozmiarów okna, zmykanie okna (załącznik c). 5. Nauczyciel zapoznaje uczniów ze skrótami klawiszowymi, które ułatwiają pracę w systemie. 6. Samodzielne ćwiczenia dla uczniów (załącznik a). c) Faza podsumowująca Uczniowie mogą zadawać pytania dotyczące lekcji. Podanie pracy domowej (załącznik b). 5. Bibliografia 1. Płoski Z., Encyklopedyczny Słownik Szkolny. Komputer, Internet. EUROPA, Wrocław 2002. 2. Sławik M., Bremer A., Elementy informatyki dla szkół średnich. VIDEOGRAF II, Katowice 2000. 6. Załączniki a) Karta pracy ucznia Ćwiczenie 1 Utwórz na pulpicie skrót do programu Paint. Ćwiczenie 2 Otwórz program Microsoft Word (edytor tekstu). Następnie przećwicz zmianę rozmiaru otwartego okna, jego powiększanie i pomniejszanie. Na koniec zamknij okno aplikacji. Ćwiczenie 3 Dokonaj zmiany wyglądu pulpitu: zmień tapetę ekranu i rodzaj wygaszacza (ustaw czas wygaszacza na 5 minut). b) Zadanie domowe Zadanie 1 (do wykorzystania na kolejną lekcję dotyczącą programów graficznych) Odszukaj wiadomości o rodzajach programów graficznych (edytory grafiki) wymień je. Zadanie 2 (dla chętnych) Stwórz własne okno systemu, takie, jakie chciałbyś, żeby było w twoim komputerze. Najciekawsze prace (podobnie jak mapy myśli z wcześniejszych prac domowych) zostaną wywieszone na tablicy z pracami uczniów w sali komputerowej. c) Notatki dla nauczyciela System operacyjny (operating system, OS) program lub zbiór programów i funkcji, który zarządza zasobami systemu komputerowego oraz pozwala na wykorzystanie tych zasobów przez użytkowników. Może on zarządzać jednym komputerem lub wieloma komputerami.
Okno (window) element graficznego interfejsu użytkownika w postaci nazwanego fragmentu ekranu (najczęściej w kształcie prostokąta), z którym jest związany określony plik, proces lub zadanie. Opcja (choice, option) 1) jedna z możliwych czynności przewidzianych w programie w instrukcji wyboru, 2) element menu wybierany przez użytkownika w czasie pracy konwersacyjnej. Podopcja menu otwierane (wyświetlane na ekranie) w wyniku wskazania i zaakceptowania elementu. Okno aktywne to, które zostało ostatnio wskazane. Zadania systemu operacyjnego: - zarządzanie pamięcią operacyjną komputera, - tworzenie bezpiecznego i niezawodnego środowiska, w którym użytkownik może wykonywać swoje programy w sposób wygodny i wydajny, - nadzorowanie pracy wszystkich uruchomionych pod jego kontrolą programów, - tworzenie ujednoliconej struktury dysków, tzw. folderów ( katalogów ) i plików dla programów, - nadzorowanie pracy wszystkich dostępnych w systemie komputerowym urządzeń, - zapewnienie komunikacji użytkownika z komputerem, - sygnalizowanie błędów. W dziedzinie komputerów osobistych od wielu lat królował system operacyjny DOS. Z kolei na dużych komputerach używano systemu OS firmy IBM lub systemu UNIX rozpowszechnionego na różnych platformach sprzętowych. Wraz z rozpowszechnieniem komputerów osobistych funkcje systemu DOS zaczął przejmować system Windows najpierw jako nakładka systemowa, potem jako niezależny system operacyjny Windows 95, a następnie Windows 98. W kierunku okien ewoluowały także systemy OS oraz UNIX (nakładka Xwindows). W ostatnim okresie coraz bardziej popularny jest system Linux, który jest darmową wersją systemu UNIX. Linux może być wykorzystywany na różnorodnym sprzęcie. Jedną z bardzo istotnych różnic pomiędzy systemami operacyjnymi jest interfejs użytkownika, czyli sposób porozumiewania się systemu z użytkownikiem. Jest to najważniejsze z punktu widzenia przeciętnego użytkownika systemu. Są interfejsy tekstowe i graficzne, a każdy system ma swoje cechy charakterystyczne. Pulpit Windows: Standardowy ekran Windows ma kilka charakterystycznych elementów. Dzięki nim możemy sprawnie posługiwać się systemem. Do elementów tych należą przede wszystkim: Pulpit obszar roboczy, który stanowi tło oraz pole robocze dla wszystkich elementów systemu. W czasie pracy z różnego rodzaju aplikacjami, ich okna będą umieszczane na pulpicie. Pulpit jest podfolderem folderu Windows, jednak w przeciwieństwie do innych podfolderów, jego zawartość jest stale widoczna na ekranie monitora. Możemy w nim tworzyć inne foldery, jak również umieszczać obiekty typu plik czy skrót. Pasek zadań podstawowe narzędzie sterujące w systemie Windows. Każdej uruchomionej aplikacji w systemie odpowiada przycisk umieszczony na pasku zadań. Przełączanie się pomiędzy otwartymi
aplikacjami odbywa się poprzez jednokrotne kliknięcie lewym przyciskiem myszki odpowiedniego przycisku na pasku zadań. Standardowo z prawej strony paska wyświetlany jest zegar systemowy. Ikony na pulpicie znajdują się ikony reprezentujące programy oraz zasoby systemu. W przypadku Windows 98 standardowo na pulpicie wyświetlane są ikony: Mój komputer, Kosz, Moje dokumenty oraz Internet Explorer. Jeżeli komputer pracuje w sieci komputerowej, to na pulpicie będzie widoczna także ikona Otoczenie sieciowe. Na pulpicie mogą również znajdować się ikony, które przedstawiają tzw. skróty do programów lub podfolderów. Wszystkie ikony skrótów mają w lewym dolnym rogu charakterystyczną strzałkę. Ikony tego typu tworzy najczęściej sam użytkownik. Przycisk Start jest to podstawowy element sterujący w Windows. Kliknięcie na nim lewym przyciskiem myszki spowoduje rozwinięcie menu, z którego mamy, między innymi, dostęp do podstawowych opcji systemu i do kolejnych podmenu w grupie Programy. Praca w systemie Windows: Menu podręczne w systemie Windows Charakterystyczną cechą systemu Windows jest kontekstowe menu podręczne. Dzięki niemu znacznie uproszczony został dostęp do wielu często wykonywanych poleceń. Rozwiązanie tego typu jest spotykane w większości aplikacji pracujących pod kontrolą systemu Windows. Menu podręczne, które związane jest z danym obiektem, wywołujemy, klikając na nim prawym przyciskiem myszki lub, gdy jest on zaznaczony, używamy klawiszy < Shift + F10>. W każdym przypadku rozwinięte zostaje menu, z którego wybieramy odpowiednią opcję. Wybór jej zwykle odbywa się za pomocą myszki lub tzw. gorącego klawisza (hotkey), czyli znaku z podkreśleniem w nazwie opcji. Uruchomienie za pomocą klawiatury opcji, która jest związana z danym znakiem, polega na użyciu tego znaku razem z prawym klawiszem <Alt>. Uruchamianie programów systemie Windows. Zaznaczanie obiektów i otwieranie folderów Najprostszym sposobem uruchamiania programów w systemie Windows jest wykorzystanie menu, które jest związane z przyciskiem Start. Standardowo znajduje się ono w lewym dolnym rogu ekranu. Klikając lewym przyciskiem myszki na menu Start, rozwijamy jego podmenu. Podświetlając za pomocą wskaźnika myszki opcję programy, możemy rozwinąć kolejne podmenu. Z każdym podmenu związanych jest wiele opcji. Z menu Start możemy wybierać także inne dostępne opcje, np. Pomoc, Ustawienia, Znajdź, i tym samym wykorzystywać różne zasoby Windows. Zaznaczanie obiektów Zanim obiekt typu folder, plik czy skrót zostanie skopiowany, usunięty lub przeniesiony, wcześniej jest zaznaczany (wybierany) poprzez kliknięcie lewym przyciskiem myszy. Tworzenie skrótów na pulpicie Jedną z najprostszych technik tworzenia skrótu jest wykorzystanie opcji Nowy, która znajduje się w menu podręcznym pulpitu. Zakończenie pracy z systemem Windows
Przed zakończeniem pracy w środowisku Windows należy zamknąć wszystkie uruchomione aplikacje. Dopiero wówczas możemy zamknąć system. Aby tego dokonać, wybieramy opcję menu Start/Zamknij system lub naciskamy z poziomu pulpitu kombinację klawiszy <Alt+F4>. W odpowiedzi system wyświetli okno dialogowe, w którym należy wybrać jedną z dostępnych w nim opcji: przełącz w stan oczekiwania, zamknij, uruchom ponownie, uruchom ponownie w trybie MS-DOS. Okna w systemie Windows Okno jest graficznym elementem kontroli, który jest związany z uruchomionym programem. Chociaż graficznie okna systemu Windows różnią się między sobą, to mają one kilka charakterystycznych elementów: Menu sterowania oknem, Pasek tytułu, Przyciski (Zamknij, Maksymalizuj, Przywróć, Minimalizuj), Menu główne, Pasek narzędzi, Suwaki przewijania ekranu (poziomy i pionowy). Modyfikacja interfejsu graficznego systemu Windows Właściwości/Ekran. Zmiany możemy dokonać w zakresie: tło, wygaszacz ekranu, wygląd, efekty, sieć Web, ustawienia. 7. Czas trwania lekcji 45 minut 8. Uwagi do scenariusza brak