Zioła i przyprawy Aromatyczne zioła i przyprawy powszechnie używane od niepamiętnych czasów w kuchni nie tylko polskiej nie należą do rzadkości. Aromaty ziół od niepamiętnych czasów gościły w kuchni. Polecam i zachęcam każdego do codziennego stosowania ziół ze względu na ich egzotyczne zapachy jak i walory zdrowotne :) Bazylia reguluje proces trawienie, działa przeciwbakteryjnie. Stosuje się ją (w stanie świeżym lub suszonym) do sałatek, sosów, kapusty, pomidorów, ziemniaków, szpinaku, pizzy, pikantnych potraw z grochem, jaj, smażonych ryb śródziemnomorskich, skorupiaków, małż, a także do zup, twarogu i serów. Dobrze komponuje się z czosnkiem, cebulą i rozmarynem. Jako suszoną najczęściej dodaje się do dań z mięsa wieprzowego, baraniny, cielęciny, drobiu (indyczka), farszów, pasztetów. Bazylię dodaje się do potraw pod koniec gotowania. Curry Indyjski krzew, którego liście zbliżone są do laurowych nadają szczególny zapach mieszance przypraw o tej samej nazwie. mieszanka przyprawowa istnieją bardzo różne odmiany tej przyprawy, ale na najbardziej popularną mieszankę składa się: anyż, kolendra, kminek, kurkuma, kozieradka, gorczyca, imbir, papryka, pieprz i liście curry. W postaci proszku dodaje się do ją do potraw z ryżu, fasoli, sosów, mięsa drobiowego (kurczak). Cząber łagodzi stany zapalne przewodu pokarmowego, zapobiega wzdęciom i korzystnie wpływa na procesy trawienne (niestrawność), działa przeciwbakteryjnie, moczopędnie, afrodyzjak. Stosuję się go w stanie świeżym lub suszonym. Dodaje smaku i aromatu potrawom z fasoli (oraz innym potrawom z warzyw strączkowych np. groch). Sam przypomina nieco tymianek. Przyprawia się nim zupy jarzynowe, kapuśniaki, farsze mięsne, ryby, ziemniaki, zapiekanki oraz dania z tłustych mięs jak wieprzowina. Cząber w niewielkiej ilości można też dodać do sosów sałatkowych. Dobrze komponuje się z majerankiem i tymiankiem. Nie powinien być długo gotowany ponieważ gorzknieje. Cynamon to kora młodych pędów niewielkiego azjatyckiego drzewa. Charakteryzuje się silnym korzennym zapachem oraz słodkawo-korzenny, lekko piekący smak. W formie wysuszonej lub sproszkowanej jest używany głównie do przyprawiania potraw słodkich takich jak: desery (kisiel, galaretka, budyń, kremy), napoje, zupy owocowe. Niezbędny przyprawa do potraw z ryżu, 1 / 6
pieczonych jabłek, wina. Niewielkie ilości cynamonu można dodać do dań mięsnych (gulasz, barania, gotowanych ryb) w końcowej fazie ich przygotowania. Goździki zawierają cenny mocno pachnący olejek, ciepły smak. Są stosowane do aromatyzowania gorących napojów alkoholowych (win, likierów) a także marynat rybnych, bulionów, przetworów mięsnych. Niezbędny dodatek do wielu świątecznych ciast i potraw z duszonych owoców oraz korzennego chleba. Gałka muszkatołowa jest nasieniem tropikalnego drzewa muszkatowego o przyjemnym korzennym zapachu i słodkawo-gorzkim smaku. Uciera się ją najlepiej na bieżąco i stosuje się ją jako sproszkowaną przyprawę aromatyczną do potraw słodkich takich jak kremy, ciasta, pieczone owoce oraz do dań kapustnych, sosów, zup i potraw z ryżu, warzyw (pomidor, szpinak, marchew, kalafior, ziemniaki), ryb, cielęciny, siekanych mięs, drobiu i pasztetów. Gałką muszkatołową aromatyzuje się kompoty, koktajle, poncz, wino grzane, kakao. Należy dodawać ją pod koniec gotowania gdyż pod wpływem wysokiej temperatury traci swój smak. Estragon przyśpiesza trawienie, wzmacnia apetyt, przeciwdziała dolegliwościom żołądkowym. Stosuje się do sałatek, zup, mięs (baranina smażona, cielęcina, drobiu) gotowania ryb, sosów, kwaszonej kapusty, serów i warzyw (groch, ogórki, sałata, grzyby, pomidory). Jego liście znakomicie aromatyzują ocet i sos bareński. Estragon jest składnikiem do wielu mieszanek przyprawowych. Koper przeciwdziała wzdęciom i rozstrojowi żołądka. Świeżym koperkiem posypujemy ziemniaki, mizerię, sałatkę z pomidorów, zupy i sosy. Dodaje się go do potraw mięsnych (baranina, wołowina gotowana i smażona, pieczeń z zająca) i rybnych (ryba gotowana i smażona). Nasiona dodajemy do kiszonej kapusty a starsze łodygi używamy do kiszenia ogórków. Lubczyk działa moczopędnie, zapobiega wzdęciom, poprawia trawienie. Używany jest świeży, suszony lub smażony. Podnosi smak rosołu, zup jarzynowych, sosów i mięs (wieprzowina, gotowana wołowina, baranina, drób, mięso mielone). Aromatyczna przyprawa dodawana do 2 / 6
pieczonych w całości ryb (nadziewane), warzyw: strączkowych, kapustnych, korzeniowych i czosnkowych. Majeranek wzmacnia system nerwowy,działa rozkurczowo, ułatwia trawienie. Stosuje się go do mięsa smażonego,wędzonego i mielonego; baraniny, wieprzowiny, smażenia dziczyzny, drobiu (pieczeń z indyka, gęś, kaczka), flaków. Jest on klasyczną przyprawą do pizzy, potraw z warzyw, grochu, fasoli, kapusty, chleba razowego oraz do ryb i owoców morza (śledź, łosoś, flądra, raki, małże). Melisa działa uspokajająco, reguluje pracę przewodu pokarmowego. Świeże jej liście dodaje się do przyprawiania sałatek a suszone do zup, napojów owocowych, lecznicze herbatki. Używa się jej także do sosów, majonezu, mięs z drobiu i cielęciny, ryb morskich. Mięta obniża ciśnienie we krwi, działa wiatropędnie, łagodzi wzdęcia. Jako przyprawa używana jest w stanie świeżym i suszonym do poprawiania smaku. Stosuje się ją do potraw warzywnych z grochu, mięs z baraniny, wieprzowiny, wołowiny i ziemniaków. Świeże liście służą jako przyprawa aromatyczna do sosów, surówek, sałatek, zup, past serowych. Suszone liście używane są najczęściej na lecznicze herbatki lub napój orzeźwiający. Pietruszka działa moczopędnie, odtruwająca, wzmacnia serce. Używana jest głównie jako świeża. Dodaje się ją do gotowania lub smażenia. Pietruszka doskonale podnosi smak. Używa się do: zup, sosów, sałatek, kanapek, farszów mięsnych i jarzynowych, mięsa smażonego, mięsa krótko pieczonego, mięsa mielonego, pieczonego drobiu (nadzienie), pieczenia śródziemnomorskich ryb. Można ją zmieszać z drobno posiekanym czosnkiem. Pietruszka o gładkich liściach ma więcej smaku, odmiana o liściach karbowanych jest bardziej dekoracyjna. Rozmaryn przyśpiesza krążenie krwi, uspakaja nerwy, działa moczopędnie. Posiada silny, aromatyczny zapach oraz korzenny nieco gorzki smak. Przyprawia się nim wiele potraw mięsnych, szczególnie z wieprzowiny, baraniny, jagnięciny, drobiu i dziczyzny. Liście i łodygi tego śródziemnomorskiego krzewu przyjemnie aromatyzują pieczone ziemniaki, zupy jarzynowe, ciemne sosy, duszone warzywa, grzyby, pomidory, ryby (węgorz, pieczone ryby 3 / 6
śródziemnomorskie). Szczypiorek ma długie i cienkie rurkowate liście które powinny być drobno pokrojone, wtedy wydobywa się cały ich smak. Szczypiorek najczęściej stosowany jest do surówek, warzyw, przekąsek i dekoracji potraw. Używany jest w postaci świeżej. Jest w nim także dużo witaminy dobrego nastroju czyli B1. Szczypior należy do tej samej rodziny co szczypiorek, ale ma grubsze liście a smakiem przypomina pędy młodej cebuli. Używany jest w postaci świeżej. Szałwia działa bakteriobójczo, przeciwzapalnie, ułatwia trawienie, obniża poziom cukru we krwi. Szałwia jest doskonała do tłustych mięs, pieczonego drobiu, dziczyzny, ryb (węgorz, smażone ryby śródziemnomorskie), ziemniaków, klusek i pizzy. Tymianek działa przeciwbakteryjnie, łagodzi kaszel, działa przeciwzakrzepowo, rozkurczowo przy bólach żołądka, afrodyzjak. Jego liście zawierają gorzką taninę więc zalecam dodawać go z umiarem. Podnoszą one potrawom surowym jak i gotowanym aromat i smak. Używa się go (w stanie świeżym i suszonym) do sałatek, zup (szczególnie ciężkich takich jak zupa grochowa czy fasolowa), mięs smażonych, z grilla,wędzonych. A także wszelkiego rodzaju drobiu i dziczyzny, ryb(węgorz, karp), ziemniaków, pizzy. Tymianek wspomaga trawienie potraw tłustych. Papryka chili papryka jest przyprawą ostrą. Stosuje się ją w strąkach lub zmieloną jako dodatek wielu dań w szczególności do gulaszu i paprykarzu. Gorczyca biała przyprawą są nasiona rośli o tej samej nazwie. Nasiona gorczycy w przeciwieństwie do innych przyprawa nie posiadają aromatu. Przyprawa jest znana od tysięcy lat. Ziarna gorczycy białej używa się do konserwowania, kwaszenia ogórków i innych warzyw z octem. Jest częstym dodatkiem do potraw mięsnych, wędlin, z jaj, serów, ryb, zup i sosów. 4 / 6
Imbir ma właściwości afrodyzjaku, zawierający intensywnie pachnący olejek eteryczny. Wykorzystuje się korzeń tej rośliny, w formie świeżej, suszonej, marynowanej lub sproszkowanej. W stanie świeżym ma miąższ jędrny i soczysty. Dodaje się go ostrych sosów, zup, potraw w kuchni chińskiej. Sproszkowane kłącze imbiru jest przyprawą do mięs, ryb, zup, sosów, napojów, deserów i ciast (pierników, herbatników, ciastek). Służy do aromatyzowania likierów, kompotów, grzanego wina oraz piwa. Dodajemy go pod koniec przyrządzania posiłku. Jałowiec aromatyczna przyprawa do kiełbas i marynowanych mięs, znajduje jeszcze swoje zastosowanie do wyrobach alkoholowych (piwa i wódki). Kardamon pobudza apetyt. Przyprawę tej rośliny stanowią strączki i nasiona. Należy do rodziny imbirowatych. Posiada charakterystyczny intensywny zapach (aromat zmielonych strąków i nasion przypomina nieco pieprz). Stosuję się go do aromatyzowania alkoholu (wódki i likierów) oraz herbat. Szybko wietrzeje. Używa się go jako dodatek do dań z ryżu i wypieków. Kapary najczęściej stosuje się konserwowane w occie jako dodatek do sałatek, sosów i pizzy. Kolendra liście są używane jako ziele aromatyczne zaś nasiona kolendry są podstawą przyprawa wielu mieszanek przyprawowych w tym np. curry. Ma ona w kuchni szerokie zastosowanie m.in. do sosów, kiełbas, pasztetów i drobiu. Kurkuma łagodny smak, intensywnym żółtym zabarwieniu. W Indiach z racji koloru nazywana jest też szafranem. Ma zastosowanie do potraw z ryżu, fasoli i wypieków. Liść laurowy ma korzystne działanie przy zaburzeniach ukrwienia, kaszlu, schorzeniach skóry. Suszone 5 / 6
liście tego krzewu nazywane są również jako liście bobkowe lub liście laurowe. Głównie służą jako przyprawa do sporządzania wywarów mięsnych, rybnych i warzywnych. Jest dodatkiem do bigosu, zup i wielu innych dań. Mają charakterystyczny aromatyczny zapach, gorzki smak. Szafran przyprawa to wysuszone i zmielone na proszek znamiona (część słupka rośliny) kwiatu szafranu uprawnego (krokusa). Popularny jest w kuchni wielu regionów. Dzięki pięknej żółtej barwie stosuje się do barwienia ciast i jako dodatek do zup i sosów oraz dodaje się go do kuskusu i ryżu. Wanilia działanie przeciwgorączkowe, zaburzenia trawienia, afrodyzjak. Używa się jej jako proszek, olejek. Przyprawa ceniona w cukiernictwie ze względu na soje walory aromatyczne. Wanilią głównie są przyprawiane potrawy słodkie takie jak: desery, ciast, lody jak również napoje czekoladowe, kawowe, koktajle. Służy ona do aromatyzowania likierów i wódek. Używa się jej też do dań z mięsa i sosy. Zapach wanilii łatwo się ulatnia dlatego jej laski przechowuję się w szczelnie zamkniętych opakowaniach. 6 / 6