Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach Zakład Agrotechniki 96-100 Skierniewice, ul. Pomologiczna 18 tel. +46 833 20 21, +46 83 45 357 www.insad.pl Nr badania: PAS/1/2009 SPRAWOZDANIE ZA ROK 2009 Badanie skuteczności biologicznej herbicydu Roundup 360 SL w sadzie jabłoniowym stosowanego łącznie z adjuwantem AS 500 SL Zleceniodawca: Bio Agris Piotr Zajkowski Imię i nazwisko Podpis, data Kierownik badania Doc. dr hab. Jerzy Lisek Opracował sprawozdanie Doc. dr hab. Jerzy Lisek Skierniewice, listopad 2009
SPRAWOZDANIE KOŃCOWE Z BADAŃ Formularz Nr 2/PO-02a Badania przeprowadzono zgodnie z Zasadami Dobrej Praktyki Eksperymentalnej 1. Jednostka organizacyjna przeprowadzająca badanie: Instytut Sadownictwa i Kwiaciarstwa w Skierniewicach, Zakład Agrotechniki 2. Tytuł i numer badania: Wpływ adjuwanta AS 500 SL na biologiczną skuteczność herbicydu Roundup 360 SL w zwalczaniu chwastów w sadzie jabłoniowym 3. Zleceniodawca: Bio Agris Piotr Zajkowski 4. Rodzaj i cel badania: 1. Ocena biologicznej aktywności środka Roundup 360 SL z dodatkiem adjuwanta AS 500 SL w zwalczaniu chwastów, ze szczególnym uwzględnieniem wierzbownicy gruczołowatej 2. Porównanie skuteczności zwalczania chwastów środkiem Roundup 360 SL z dodatkiem adjuwanta AS 500 SL do skuteczności środka Roundup 360 SL stosowanego z dwoma adjuwantami AS 500 SL i Protector oraz bez wspomagaczy 3. Ocena fitotoksyczności badanego środka dla rośliny uprawnej - badanie polowe 5. Kierownik badania: Doc. dr hab. Jerzy Lisek 6. Terminy rozpoczęcia i zakończenia części eksperymentalnej badania: 23.06.2009 18.08.2009 7. Termin sporządzenia sprawozdania: Listopad 2009 8. Liczba stron sprawozdania: 10 9. Metody i sposób prowadzenia badania: Badania przeprowadzono zgodnie z Zasadami Dobrej Praktyki Eksperymentalnej, wg wytycznych EPPO i odpowiednich procedur oraz instrukcji roboczych (PR 02, IR-01/PR-02, IR-02/PR-02), obowiązujących podczas badań rejestracyjnych środków ochrony roślin w ISK. 10. Lista osób przeprowadzających badania: Doc. dr hab. Jerzy Lisek 11. Charakterystyka badanej próbki środka ochrony roślin: a/ numer próbki: 1 2 b/ nazwa środka ochrony roślin: AS 500 SL Protector 2
c/ nazwa i zawartość substancji aktywnej ś.o.r. oraz nazwa i adres producenta tej substancji: AS 500 SL: Mieszanina soli amonowych kwasów wielozasadowych i hydroksykwasów karboksylowych, polimer oksyetylowanej aminy, regulator ph Zakład Produkcyjno-Handlowy AGROMIX ul. Mokra 7, 32-005 Niepołomice Protector: 96% di-1-p mentenu związku z grupy terpenowych polimerów Miller Chemical and Fertilizer Corp. Radio Road, Hanover, Pennsylwania 17331 USA d/ numer partii: e/ data produkcji: f/ termin dostarczenia próbki: 5/2008/AGR 15806007 06.01.2009 04/2008 08.05.2009 12. Sposób prowadzenia obserwacji i pomiarów: Obiekty badane i porównawcze aplikowano na ulistnione chwasty w różnych fazach rozwojowych. Ocenę skuteczności chwastobójczej prowadzono po 7, 14, 21 (ocena końcowa) dniach od opryskiwania. Dodatkowo, po 56 dniach od zabiegu oceniano zachwaszczenie wtórne i odrastanie chwastów trwałych. Selektywność herbicydu dla jabłoni oceniano w tych samych terminach. 13. Obliczenia statystyczne: Skuteczność chwastobójczą oceniano wizualnie, określając procent zniszczenia nadziemnej części chwastów traktowanych herbicydami, w porównaniu do chwastów nie opryskiwanych, na obiektach kontrolnych. Wyniki opracowano statystycznie metodą analizy wariancji, którą wykonano na wartościach przekształconych według transformacji Bliss a. Istotność różnic oceniano za pomocą testu Newmana-Keuls a przy poziomie 5%. 14. Kod doświadczenia: PAS 1/2009 15. Charakterystyka miejsca przeprowadzenia badania: a/ miejsce przeprowadzenia badania: Dąbrowice k. Skierniewic Sad Doświadczalny d/ wielkość poletek: 30 m 2 (15,0 x 2,0 m) g/ termin sadzenia rośliny uprawnej: 1987 b/ układ badania: bloki losowane e/ przedplon: nie dotyczy h/ norma wysiewu rośliny uprawnej lub rozstawa: 4,5 x 3,0 m c/ liczba powtórzeń w przeprowadzonym badaniu: 4 f/ gatunek rośliny uprawnej i odmiana: jabłoń odm. Jonagold/M 26 i/ termin zbioru rośliny uprawnej: 9.10.2009 (po zakończeniu części eksperymentalnej) j/ charakterystyka gleby: płowa, wytworzona z gliny zwałowej lekkiej; IV kl. bonitacyjna; ph 6,0; zaw. próchnicy 1,1% k/ określenie przeprowadzonych zabiegów uprawowych, nawozowych i innych zabiegów ochrony roślin oraz terminów ich przeprowadzenia: Zabiegi/ nawóz/ pestycyd Dawka (l, kg/ha) Termin stosowania/organizm zwalczany 3
Standardowy program ochrony przed chorobami i szkodnikami oparty o środki Miedzian Extra 350 SC, Delan 700 WG, Captan 80 WG, Calypso 480 SC, Mythos 300 SC i Score 250 EC stosowane przed rozpoczęciem badań Wapno nawozowe Saletra amonowa 16. Parametry techniczne zabiegu: 2000,0 150,0 03.2009 nawożenie 04.2009 nawożenie a/ typ opryskiwacza: (plecakowy, polowy, inne): poletkowy plecakowy firmy Aporo, z osłonami c/ typ, liczba i rozstawa rozpylaczy w opryskiwaczu: Tee Jet XR 110-03 VP (płaskostrumieniowy) - 1 b/ pojemność zbiornika opryskiwacza [l]: 1,5 (zbiornik wymienny) d/ ciśnienie cieczy roboczej oraz rozprowadzenie cieczy: 0,2 MPa szerokość robocza: 1,0 m e/ ilość zużytej wody [l/ha]: 200 Obiekty aplikowano w wodzie wodociągowej o twardości 15 o d (stopni niemieckich). g/ wysokość zawieszenia belki polowej: 0,70 m 17. Dawka badanego środka ochrony roślin [kg(l)/ha]: Roundup 360 SL 3,5 + AS 500 SL 1,0 Roundup 360 SL 5,0 + AS 500 SL 1,0 Roundup 360 SL 3,5 + AS 500 SL 1,0 + Protector 0,4 l/ha f/ prędkość robocza opryskiwacza [km/h]: 4 18. Nazwa, zawartość substancji czynnej i dawka środka ochrony roślin stosowanego jako porównawczy [kg(l)/ha]: Roundup 360 SL 3,5 Roundup 360 SL 5,0 19. Terminy zabiegów: 23.06.2009 20. Faza rozwojowa rośliny uprawnej podczas zabiegu w skali BBCH: 73 22. Warunki środowiskowe w czasie wykonywania zabiegów: s.a. glifosat (sól izopropyloaminowa) 360 g/l 21. Faza rozwojowa chwastów w skali BBCH, w nawiasach podano ich przeciętną liczebność: wierzbownica gruczołowata: 49-60 (21 szt./m 2 ) mniszek pospolity: 85-86 (7 szt./m 2 ) bodziszek drobny: 17-37 (4 szt./m 2 ) gwiazdnica pospolita: 22-60 (24 szt./m 2 ) wiechlina roczna: 21-65 (22 szt./m 2 ) a/ temperatura [ 0 C] i wilgotność względna [%] powietrza: 17,0 o C; 88% c/ terrmin i wielkość pierwszego opadu po zabiegu [mm]: 23.06.2009: 17,2 (powyżej 6 godz. od zabiegu) b/ prędkość [m/s] i kierunek wiatru: 0,9 m/s: SE 4
23. Charakterystyka warunków atmosferycznych w czasie prowadzenia badania: Przebieg temperatury 2 tygodnie po zabiegu: (osobne uwagi dotyczące spadków temperatur zwłaszcza poniżej 5 C): Średnie temperatury dobowe oraz temperatury minimalne ( o C) w okresie: 23.06. - 29.06.2009, śr. temp. : 18,6; 18,1; 19,6; 17,9; 17,0; 20,4; 21,6 temp. min. : 12,9; 15,6; 15,6; 16,3; 15,6; 15,6; 14,1 30.06. - 6.07.2009, śr. temp.: 22,7; 22,3; 21,3; 20,9; 20,2; 18,7; 18,9; temp. min.: 15,6; 16,3; 16,5; 14,4; 12,1; 14,6; 15,3; Opady w mm - do 4 tygodni po zabiegu: Suma opadów w pierwszym tygodniu po zabiegu [mm]: 34,4 Suma opadów w trzecim tygodniu po zabiegu [mm]: 15,2 24. Termin wykonania obserwacji: czerwiec-sierpień 2009 Suma opadów w drugim tygodniu po zabiegu [mm]: 11,0 Suma opadów w czwartym tygodniu po zabiegu [mm]: 33,4 25. Wyniki oceny skuteczności środka ochrony roślin uzyskane w prowadzonych obserwacjach: a/ badanego ś.o.r.: Skuteczność zwalczania wierzbownicy gruczołowatej 7 DPO. Efekt wizualny zmiana barwy liści, zasychanie najmłodszych liści. Stopień zniszczenia chwastów był najwyższy po zastosowaniu Roundupu 360 SL w dawce 5,0 l/ha z dodatkiem wspomagacza AS 500 SL. Różnice w skuteczności działania trzech obiektów, w których stosowano Roundup ze wspomagaczami były nieistotne statystycznie. Stopień zniszczenia chwastów przez herbicyd z dodatkiem wspomagacza AS 500 SL był istotnie większy niż po zastosowaniu środka Roundup w tych samych dawkach, ale bez dodatku adjuwanta. Ta ostatnia uwaga dotyczy również trzech następnych terminów obserwacji. 14 DPO. Efekt wizualny zasychanie liści. Stopień zniszczenia chwastów był znacząco największy po zastosowaniu herbicydu Roundup w dawce 5 l/ha z dodatkiem wspomagacza AS 500 SL. 21 DPO. Efekt wizualny zamieranie roślin. Istotnie najlepszy efekt chwastobójczy osiągnięto po zastosowaniu środka Roundup 360 SL w dawce 5,0 l/ha z dodatkiem wspomagacza AS 500 SL w dawce 1,0 l/ha. Dodatek wspomagacza Protector do Roundupu 360 SL w dawce 3,5 l/ha stosowanego łącznie z adjuwantem AS nie powodował poprawy skuteczności zwalczania chwastów. 56 DPO po zastosowaniu środka Roundup 360 SL z dodatkiem adjuwanta AS lub z dodatkiem adjuwantów AS i Protector nie zanotowano odrastania roślin wierzbownicy. Niewielkie odrastanie tych chwastów zanotowano na poletkach, gdzie herbicyd Roundup 360 SL stosowano bez dodatku adjuwantów. Na poletkach rozwijało się zachwaszczenie wtórne, które pokrywało glebę w 60-80%. W zachwaszczeniu tym dominowały siewki gwiazdnicy pospolitej i chwastnicy 5
jednostronnej, mniej liczne były siewki pozostałych gatunków występujących w zachwaszczeniu pierwotnym. Skuteczność zwalczania innych chwastów Relacje w skuteczności zwalczania mniszka pospolitego i bodziszka drobnego przez obiekty doświadczalne były zbliżone do tych jakie uzyskano podczas oceny zwalczania wierzbownicy. Rośliny gwiazdnicy pospolitej i wiechliny rocznej były dobrze zwalczane przez Roundup 360 SL w dawce 3,5 l/ha i wyższej. Dodatek adjuwanta AS nie poprawiał końcowej skuteczności chwastobójczej herbicydu, ale przyspieszał tempo zamierania chwastów. b/ porównawczego ś.o.r.: Końcowa skuteczność zwalczania wierzbownicy gruczołowatej, mniszka pospolitego i bodziszka drobnego po zastosowaniu herbicydu w dawkach 3,5 lub 5,0 l/ha była niższa niż po zastosowaniu herbicydu w tych samych dawkach, ale z dodatkiem wspomagacza AS 500 SL. c/ na poletku, na którym nie stosowano ś.o.r.: W okresie prowadzenia badań, pokrycie gleby chwastami wynosiło od 85 do 100%, a skład gatunkowy był zbliżony przez cały czas badań. 26. Zestawienie wyników badań: Skuteczność chwastobójczą środka Roundup 360 SL stosowanego z adjuwantem AS 500 SL, z dwoma adjuwantami - AS 500 SL i Protector oraz stosowanego bez wspomagaczy, przedstawiono w tabelach 1-5 na stronach 8-10 sprawozdania. Inne efekty: Efekt fitotoksyczny: W trakcie prowadzenia badań, nie stwierdzono fitotoksycznego działania środka Roundup 360 SL stosowanego z adjuwantami - AS 500 SL i Protector na drzewa jabłoni. Nie zanotowano uszkodzeń liści i owoców oraz zahamowania wzrostu drzew. Wpływ na organizmy nie będące celem zwalczania: Nie prowadzono obserwacji. Wpływ na wielkość i jakość plonu: Nie stwierdzono niekorzystnego wpływu badanych środków na wielkość i jakość plonu. 6
27. Wnioski z badań: 1. Dodatek wspomagacza AS 500 SL w dawce 1,0 l/ha do herbicydu Roundup 360 SL stosowanego w dawkach 3,5 i 5,0 l/ha powodował istotny wzrost skuteczności zwalczania uciążliwych chwastów - wierzbownicy gruczołowatej, mniszka pospolitego i bodziszka drobnego. 2. Skuteczność zwalczania chwastów wymienionych powyżej gatunków przez środek Roundup 360 SL w dawce 3,5 l/ha z dodatkiem wspomagacza AS 500 SL w dawce 1,0 l/ha była zbliżona jak po zastosowaniu herbicydu w dawce 5,0 l/ha bez dodatku wspomagacza. Dodatek badanego adjuwanta pozwalał więc na obniżenie dawki herbicydu blisko o 30% przy zachowaniu jego skuteczności chwastobójczej. 3. Dodatek adjuwanta AS 500 SL do cieczy opryskowej zawierającej Roundup 360 SL powodował szybsze zamieranie chwastów jednorocznych i wieloletnich. 4. Dodatek adjuwanta AS 500 SL do środka Roundup 360 SL ograniczał odrastanie chwastów wieloletnich wierzbownicy gruczołowatej i mniszka pospolitego w porównaniu do zabiegów wykonywanych herbicydem bez wspomagacza. 5. Nie stwierdzono wyraźnego synergizmu działania pomiędzy adjuwantami AS 500 SL i Protector, dodawanymi łącznie do herbicydu Roundup 360 SL. 28. Informacja dotyczące przechowywania i ochrony danych źródłowych: Archiwum: forma pisemna i elektroniczna Sprawozdanie przygotował: Doc. dr hab. Jerzy Lisek 7
Tabela 1. Skuteczność zwalczania wierzbownicy gruczołowatej w sadzie jabłoniowym, Dąbrowice 2009 Obiekt Dawka (l, kg/ha) Skuteczność chwastobójcza (% zniszczonych chwastów) Termin oceny w dniach po opryskiwaniu (DPO) 7 DPO 14 DPO 21 DPO 56 DPO Roundup 360 SL + AS 500 SL 3,5 + 1,0 23,7 bc 48,7 c 81,3 b 81,3 b Roundup 360 SL + AS 500 SL 5,0 + 1,0 29,9 c 62,6 d 91,4 c 94,9 c Roundup 360 SL + AS 500 SL + Protector 3,5 + 1,0 + 0,4 26,1 c 55,0 c 82,6 b 85,2 b Roundup 360 SL 3,5 11,2 a 26,2 a 68,8 a 63,8 a Roundup 360 SL 5,0 18,7 b 36,2 b 82,6 b 80,0 b Objaśnienie: Średnie oznaczone tą samą literą nie różnią się istotnie wg testu Newmana-Keuls a, przy poziomie istotności 5%. Średnie porównywano oddzielnie dla każdego terminu oceny. Tabela 2. Skuteczność zwalczania mniszka pospolitego w sadzie jabłoniowym, Dąbrowice 2009 Obiekt Dawka (l, kg/ha) Skuteczność chwastobójcza (% zniszczonych chwastów) Termin oceny w dniach po opryskiwaniu (DPO) 7 DPO 14 DPO 21 DPO 56 DPO Roundup 360 SL + AS 500 SL 3,5 + 1,0 27,5 c 63,8 b 87,6 b 85,2 b Roundup 360 SL + AS 500 SL 5,0 + 1,0 31,2 c 71,3 c 95,0 c 97,2 c Roundup 360 SL + AS 500 SL + Protector 3,5 + 1,0 + 0,4 28,7 c 65,0 b 91,4 b 92,7 c Roundup 360 SL 3,5 16,2 a 50,0 a 68,8 a 62,5 a Roundup 360 SL 5,0 22,5 b 62,5 b 90,3 b 83,8 b Objaśnienie: Średnie oznaczone tą samą literą nie różnią się istotnie wg testu Newmana-Keuls a, przy poziomie istotności 5%. Średnie porównywano oddzielnie dla każdego terminu oceny. 8
Tabela 3. Skuteczność zwalczania bodziszka drobnego w sadzie jabłoniowym, Dąbrowice 2009 Obiekt Dawka (l, kg/ha) Skuteczność chwastobójcza (% zniszczonych chwastów) Termin oceny w dniach po opryskiwaniu (DPO) 7 DPO 14 DPO 21 DPO 56 DPO* Roundup 360 SL + AS 500 SL 3,5 + 1,0 28,7 c 66,3 b 97,2 b - Roundup 360 SL + AS 500 SL 5,0 + 1,0 33,7 c 73,8 c 100,0 c - Roundup 360 SL + AS 500 SL + Protector 3,5 + 1,0 + 0,4 31,2 c 71,3 c 98,7 b - Roundup 360 SL 3,5 18,7 a 56,3 a 71,3 a - Roundup 360 SL 5,0 23,7 b 66,3 b 95,0 b - Objaśnienie: Średnie oznaczone tą samą literą nie różnią się istotnie wg testu Newmana-Keuls a, przy poziomie istotności 5%. Średnie porównywano oddzielnie dla każdego terminu oceny. * Na poletkach występowały nowe siewki roślin tego gatunku. Tabela 4. Skuteczność zwalczania gwiazdnicy pospolitej w sadzie jabłoniowym, Dąbrowice 2009 Obiekt Dawka (l, kg/ha) Skuteczność chwastobójcza (% zniszczonych chwastów) Termin oceny w dniach po opryskiwaniu (DPO) 7 DPO 14 DPO 21 DPO 56 DPO* Roundup 360 SL + AS 500 SL 3,5 + 1,0 45,0 b 90,3 b 100,0 b - Roundup 360 SL + AS 500 SL 5,0 + 1,0 48,7 bc 92,7 b 100,0 b - Roundup 360 SL + AS 500 SL + Protector 3,5 + 1,0 + 0,4 51,3 c 91,4 b 100,0 b - Roundup 360 SL 3,5 33,7 a 76,3 a 98,7 a - Roundup 360 SL 5,0 47,5 bc 91,4 b 100,0 b - Objaśnienie: Średnie oznaczone tą samą literą nie różnią się istotnie wg testu Newmana-Keuls a, przy poziomie istotności 5%. Średnie porównywano oddzielnie dla każdego terminu oceny. * Na poletkach występowały nowe siewki roślin tego gatunku. 9
Tabela 5. Skuteczność zwalczania wiechliny rocznej w sadzie jabłoniowym, Dąbrowice 2009 Obiekt Dawka (l, kg/ha) Skuteczność chwastobójcza (% zniszczonych chwastów) Termin oceny w dniach po opryskiwaniu (DPO) 7 DPO 14 DPO 21 DPO 56 DPO Roundup 360 SL + AS 500 SL 3,5 + 1,0 52,5 b 97,2 b 100,0 a - Roundup 360 SL + AS 500 SL 5,0 + 1,0 55,0 b 100,0 c 100,0 a - Roundup 360 SL + AS 500 SL + Protector 3,5 + 1,0 + 0,4 51,3 b 100,0 c 100,0 a - Roundup 360 SL 3,5 40,0 a 90,0 a 100,0 a - Roundup 360 SL 5,0 52,5 b 97,2 b 100,0 a - Objaśnienie: Średnie oznaczone tą samą literą nie różnią się istotnie wg testu Newmana-Keuls a, przy poziomie istotności 5%. Średnie porównywano oddzielnie dla każdego terminu oceny. * Na poletkach występowały nowe siewki roślin tego gatunku. 10