Ustawa o samorządzie gminnym

Ustawa o samorządzie gminnym Komentarz Andrzej Szewc Gabriela Jyż Zbigniew Pławecki 4. wydanie Warszawa 2012

Stan prawny na 31 lipca 2012 r. Wydawca Izabella Małecka Redaktor prowadzący Joanna Maź Opracowanie redakcyjne Marlena Więckowska Łamanie JustLuk Łukasz Drzewiecki, Justyna Szumieł, Krystyna Szych Poszczególne części komentarza opracowali: Andrzej Szewc objaśnienia, piśmiennictwo i orzeczenia do rozdziałów 1 3 (art. 1 39a) oraz do rozdziałów 5 i 6 (art. 43 63) ustawy Gabriela Jyż objaśnienia, piśmiennictwo i orzeczenia do rozdziału 4 (art. 40 42) oraz do rozdziałów 10 i 11 (art. 85 103) ustawy Zbigniew Pławecki objaśnienia, piśmiennictwo i orzeczenia do rozdziału 7 (art. 64 75), do rozdziału 9 (art. 84 84a) ustawy oraz załącznik Copyright by Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2012 ISBN: 978-83-264-3850-9 4. wydanie Wydane przez: Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o. Redakcja Książek 01-231 Warszawa, ul. Płocka 5a tel. 22 535 82 00, fax 22 535 81 35 e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl www.wolterskluwer.pl księgarnia internetowa www.profinfo.pl

Spis treści SPIS TREŚCI Wykaz skrótów 7 Akty prawne 7 Czasopisma i publikatory 11 Inne 14 Przedmowa do III wydania 17 Przedmowa do IV wydania 19 Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym 21 Rozdział 1 Przepisy ogólne 27 Rozdział 2 Zakres działania i zadania gminy 118 Rozdział 3 Władze gminy 182 Rozdział 4 Akty prawa miejscowego stanowionego przez gminę 575 Rozdział 5 Mienie komunalne 622 5

Spis treści Rozdział 6 Gminna gospodarka finansowa 666 Rozdział 7 Związki i porozumienia międzygminne 738 Rozdział 8 (skreślony) 764 Rozdział 9 Stowarzyszenia gmin 765 Rozdział 10 Nadzór nad działalnością gminną 773 Rozdział 11 Przepis końcowy 917 Bibliografia 919 I. Dzieła treści ogólnej 919 II. Publikacje monograficzne (cytowane i uzupełniające) 922 III. Akty prawne (w układzie chronologicznym) 985 IV. Orzeczenia sądowe (w układzie chronologicznym) 1001 V. Orzeczenia administracyjne rozstrzygnięcia nadzorcze (w układzie chronologicznym) 1036 VI. Inne 1048 Załącznik. Ważniejsze uchwały podejmowane przez radę gminy 1049 6

Wykaz skrótów WYKAZ SKRÓTÓW Akty prawne EKSL Europejska Karta Samorządu Lokalnego sporządzona w Strasburgu dnia 15 października 1985 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 124, poz. 607 z późn. zm.) k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) k.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.) k.p. ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) k.p.a. ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) k.p.c. ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) k.p.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) k.r.o. ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) k.s.h. ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.) k.w. ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 z późn. zm.) 7

Wykaz skrótów k. wyb. ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112 z późn. zm.) o.p. ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) o.w. ustawa z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 176, poz. 1190 z późn. zm.) p.a.s.c. ustawa z dnia 29 września 1986 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1264) p.g.g. ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 163, poz. 981) pr. bank. ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 z późn. zm.) pr. stow. ustawa z dnia 7 kwietnia 1989 r. Prawo o stowarzyszeniach (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855 z późn. zm.) pr. wodn. ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 145 z późn. zm.) p.u.s.p. ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 z późn. zm.) p.w.u.f.p. ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1241 z późn. zm.) p.w.u.s.t. ustawa z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 32, poz. 191 z późn. zm.) u.a.r.w. ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o administracji rządowej w województwie (Dz. U. z 2001 r. Nr 80, poz. 872 z późn. zm.) u.b.w.w. ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 176, poz. 1191) u.d.i.p. ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.) u.d.j.s.t. ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526 z późn. zm.) 8

Wykaz skrótów u.d.m. u.e.r. u.f.p. u.f.s. u.g.k. u.g.n. u.g.n.r. SP u.o.a.n. u.o.d.o. u.o.k.k. u.p.l. u.p.o.l. u.p.p. u.p.r. u.p.s. ustawa z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 71, poz. 734 z późn. zm.) ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.) ustawa z dnia 20 lutego 2009 r. o funduszu sołeckim (Dz. U. Nr 52, poz. 420 z późn. zm.) ustawa z dnia 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236) ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 z późn. zm.) ustawa z dnia 19 października 1991 r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1700 z późn. zm.) ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 z późn. zm.) ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 z późn. zm.) ustawa z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.) ustawa z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. Nr 200, poz. 1682 z późn. zm.) ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 z późn. zm.) ustawa z dnia 25 września 1981 r. o przedsiębiorstwach państwowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 112, poz. 981 z późn. zm.) ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 z późn. zm.) ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) 9

Wykaz skrótów u.p.s.a. u.p.sam. 1990 u.p.sam. u.p.z.k. 1990 u.p.z.p. u.r.g. u.r.i.o. u.r.l. u.s.d.g. u.s.g. u.s.k.ż. u.s.o. u.s.p. u.s.t. ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.) ustawa z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593 z późn. zm.) ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458 z późn. zm.) ustawa z dnia 17 maja 1990 r. o podziale zadań i kompetencji określonych w ustawach szczególnych pomiędzy organy gminy a organy administracji rządowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. Nr 34, poz. 198 z późn. zm.) ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) ustawa z dnia 11 października 1991 r. o referendum gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 1996 r. Nr 84, poz. 386) ustawa z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 55, poz. 577 z późn. zm.) ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. Nr 88, poz. 985 z późn. zm.) ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.) zob. też u.s.t. ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r. o stanie klęski żywiołowej (Dz. U. Nr 62, poz. 558 z późn. zm.) ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 z późn. zm.) ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym (pierwotny tytuł ustawy o samorządzie gminnym) 10

Wykaz skrótów (Dz. U. Nr 16, poz. 95), pierwotny tytuł ustawy o samorządzie gminnym zob. u.s.g. ustawa o NSA ustawa z dnia 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368 z późn. zm.) u.s.w. ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590 z późn. zm.) u.u.m.s. Warszawy 1994 ustawa z dnia 25 marca 1994 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz. U. Nr 48, poz. 195 z późn. zm.) u.u.m.s. Warszawy ustawa z dnia 15 marca 2002 r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy (Dz. U. Nr 41, poz. 361 z późn. zm.) u.w.a.r.w. ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz. U. Nr 31, poz. 206 z późn. zm.) u.w.t.p.a. ustawa z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 z późn. zm.) u.z.k. ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. Nr 89, poz. 590 z późn. zm.) u.z.z. ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 854 z późn. zm.) Czasopisma i publikatory Admin. Ann. UMCS AUL. Fol. Iur. AUL. Fol. Oecon. AUW BIP Biul. RIO Szcz. Biul. Skarb. Biul. SN Człow. i Społ. Człow. i Środ. Dor. Pod. Dz. Urz. Doln. Administracja. Teoria, Dydaktyka, Praktyka Annales UMCS Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica Acta Universitatis Lodziensis. Folia Oeconomica Acta Universitatis Wratislaviensis Biuletyn Informacji Publicznej Biuletyn Regionalnej Izby Obrachunkowej w Szczecinie Biuletyn Skarbowy Ministerstwa Finansów Biuletyn Informacyjny Sądu Najwyższego Człowiek i Społeczeństwo Człowiek i Środowisko Doradztwo Podatkowe Dziennik Urzędowy Województwa Dolnośląskiego 11

Wykaz skrótów Dz. Urz. Lubel. Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego Dz. Urz. Lubus. Dziennik Urzędowy Województwa Lubuskiego Dz. Urz. Małop. Dziennik Urzędowy Województwa Małopolskiego Dz. Urz. Opol. Dziennik Urzędowy Województwa Opolskiego Dz. Urz. Podlas. Dziennik Urzędowy Województwa Podlaskiego Dz. Urz. Świętok. Dziennik Urzędowy Województwa Świętokrzyskiego Dz. Urz. Wielkop. Dziennik Urzędowy Województwa Wielkopolskiego Dz. Urz. Śl. Dziennik Urzędowy Województwa Śląskiego Dz. Urz. Zachod. Dziennik Urzędowy Województwa Zachodniopomorskiego Fin. Kom. Finanse Komunalne GP Gazeta Prawna GPP Gazeta Prawa i Podatków [dodatek do Rzeczpospolitej] GSP Gdańskie Studia Prawnicze GSP-Prz. Orz. Gdańskie Studia Prawnicze Przegląd Orzecznictwa Kontr. Państ. Kontrola Państwowa KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego KPPubl. Kwartalnik Prawa Publicznego KZS Krakowskie Zeszyty Sądowe LEX System Informacji Prawnej LEX Magazyn Sam. Magazyn Samorządowy M.P. Monitor Polski. Dziennik Urzędowy Rzeczypospolitej Polskiej M. Pod. Monitor Podatkowy M.P.Pr. Monitor Prawa Pracy M. Prawn. Monitor Prawniczy. Dwutygodnik Prawa Polskiego NP Nowe Prawo NZS Nowe Zeszyty Samorządowe ONSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego ONSA WSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i wojewódzkich sądów administracyjnych OSA Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSAB Orzecznictwo Sądów Apelacji Białostockiej OSN Orzecznictwo Sądu Najwyższego OSNAP Orzecznictwo Sądu Najwyższego (Izba Administracyjna i Izba Pracy) 12

Wykaz skrótów OSNAPiUS Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna OSNKW Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Karna i Wojskowa OSNP Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OSS Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych OTK Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego PiP Państwo i Prawo PiZS Praca i Zabezpieczenie Społeczne PiŻ Prawo i Życie POP Przegląd Orzecznictwa Podatkowego PPD Polski Przegląd Dyplomatyczny PPH Przegląd Prawa Handlowego PPiA Przegląd Prawa i Administracji PPiPS Z Problematyki Prawa Pracy i Polityki Socjalnej PPLiFS Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych PPP Przegląd Prawa Prywatnego PPPubl. Przegląd Prawa Publicznego Pr. Bank. Prawo Bankowe Pr. Gosp. Prawo Gospodarcze Pr. Nauk. UŚ. Pr. Prawn. Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Prace Prawnicze Probl. Pr. Pracy Problemy Prawa Pracy Probl. Rad Nar. Problemy Rad Narodowych Prok. i Pr. Prokuratura i Prawo Prz. Leg. Przegląd Legislacyjny Prz. Pod. Przegląd Podatkowy Prz. Polit. Przegląd Politologiczny Prz. Sejm. Przegląd Sejmowy PS Przegląd Sądowy PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego Rocz. Nauk Praw. Roczniki Nauk Prawnych Rocz. Pol. Polit. Zagr. Rocznik Polskiej Polityki Zagranicznej RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 13

Wykaz skrótów Rzesz. ZN Rzeszowskie Zeszyty Naukowe Sam. Teryt. Samorząd Terytorialny Sejmik Sam. Sejmik Samorządowy (pismo Sejmiku Samorządowego b. województwa katowickiego) Sł. Prac. Służba Pracownicza St. Iur. Studia Iuridica St. Praw. Studia Prawnicze St. Pr.-Ek. Studia Prawno -Ekonomiczne ZN Ośr. Nauk Społ. PW Zeszyty Naukowe Ośrodka Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej ZN Pol. Śl. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej ZNSA Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego ZN USz. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego ZN WSHE Zeszyty Naukowe. Wyższa Szkoła Humanistyczno- Ekonomiczna we Włocławku ZN WSInform. Rzesz. Zeszyty Naukowe. Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania z siedzibą w Rzeszowie ZP WSEiA Zeszyty Prawnicze Wyższej Szkoły Ekonomii i Administracji w Bytomiu Inne b.s. cz. a. GKO GUS JST KRS Min. Fin. MSWiA NIK NSA PKW RIO RM brak sygnatury częściowo aktualny Główna Komisja Orzekająca w Sprawach o Naruszenie Dyscypliny Finansów Publicznych Główny Urząd Statystyczny jednostka samorządu terytorialnego Krajowy Rejestr Sądowy Minister Finansów Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji Najwyższa Izba Kontroli Naczelny Sąd Administracyjny Państwowa Komisja Wyborcza regionalna izba obrachunkowa Rada Ministrów 14

Wykaz skrótów rozstrzygnięcie n. rozstrzygnięcie nadzorcze SA sąd Apelacyjny S. Antym. sąd antymonopolowy SJP J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, Słownik języka polskiego, Warszawa 1915 (reprint 1952) SN Sąd Najwyższy SWJP Słownik współczesnego języka polskiego, red. B. Dunaj, Warszawa 1998 TK Trybunał Konstytucyjny WSA wojewódzki sąd administracyjny 15

Wykaz skrótów PRZEDMOWA DO III WYDANIA Drugie wydanie niniejszego komentarza ukazało się 4 lata temu. W tym czasie ustawa o samorządzie gminnym podlegała dalszym zmianom. Znacznie wzrosła również liczba publikacji oraz orzeczeń sądowych i administracyjnych poświęconych tej problematyce. Część uwag i objaśnień zdezaktualizowała się. W niektórych kwestiach autorzy zmienili poglądy. Zmienił się też stan prawny będący jurydycznym otoczeniem prawa samorządowego. Na dodatek zapowiadane są dalsze zmiany. To zasadnicze powody, dla których uznaliśmy, że komentarz wymaga zmian przede wszystkim uzupełnień i aktualizacji. Dotyczy to także powoływanej literatury oraz orzecznictwa. Zgodziliśmy się też z Wydawcą, że przy obecnej łatwości dostępu do orzecznictwa nie ma potrzeby zamieszczania tutaj tez wyroków, postanowień i rozstrzygnięć nadzorczych. Stąd w tym wydaniu ta partia komentarza została usunięta. Za daleko idącą pomoc techniczną w pracy nad przygotowaniem tego wydania autorzy serdecznie dziękują Pani mgr Urszuli Więckowskiej. Andrzej Szewc 17

Wykaz skrótów PRZEDMOWA DO IV WYDANIA Szybkie i daleko idące zmiany legislacyjne sprawiły, że zaledwie 2 lata po opublikowaniu III wydania komentarza zaszła potrzeba kolejnej jego edycji. W tym wydaniu głównie zaktualizowaliśmy stan prawny, zarówno samej ustawy ustrojowej, która od dnia 1 stycznia 2010 r. została poważnie znowelizowana, jak i aktów prawnych powoływanych w komentarzu. Wzbogaciliśmy też cytowane orzecznictwo sądowe oraz nadzorcze i poszerzyliśmy odwołania do piśmiennictwa. W pewnym, choć raczej niewielkim, stopniu zweryfikowaliśmy też niektóre nasze wcześniejsze poglądy. Andrzej Szewc 19

Ustawa o samorządzie gminnym Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591; zm.: Dz. U. z 2002 r. Nr 23, poz. 220, Nr 62, poz. 558, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 214, poz. 1806; z 2003 r. Nr 80, poz. 717, Nr 162, poz. 1568; z 2004 r. Nr 102, poz. 1055, Nr 116, poz. 1203; z 2005 r. Nr 172, poz. 1441, Nr 175, poz. 1457; z 2006 r. Nr 17, poz. 128, Nr 181, poz. 1337; z 2007 r. Nr 48, poz. 327, Nr 138, poz. 974, Nr 173, poz. 1218; z 2008 r. Nr 180, poz. 1111, Nr 223, poz. 1458; z 2009 r. Nr 52, poz. 420, Nr 157, poz. 1241; z 2010 r. Nr 28, poz. 142 i 146, Nr 40, poz. 230, Nr 106, poz. 675; z 2011 r. Nr 21, poz. 113, Nr 117, poz. 679, Nr 134, poz. 777, Nr 149, poz. 887, Nr 217, poz. 1281; z 2012 r. poz. 567) 1. Pierwotny tekst ustawy, pt. Ustawa o samorządzie terytorialnym, opublikowano w Dzienniku Ustaw z 1990 r. Nr 16, poz. 95. 2. Tekst powyższy znowelizowano ustawami z dnia: 18 maja 1990 r. o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym oraz innych ustaw (Dz. U. Nr 34, poz. 199), 21 czerwca 1990 r. o zmianie niektórych ustaw dotyczących samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 43, poz. 253), Andrzej Szewc 21

Ustawa o samorządzie gminnym 14 grudnia 1990 r. o dochodach gmin i zasadach ich subwencjonowania w latach 1991 1993 oraz o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 89, poz. 518 z późn. zm.), 5 stycznia 1991 r. Prawo budżetowe (Dz. U. Nr 4, poz. 18 z późn. zm.), 11 października 1991 r. o referendum gminnym (Dz. U. Nr 110, poz. 473 z późn. zm.), 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (Dz. U. Nr 85, poz. 428 z późn. zm.), 6 listopada 1992 r. o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 100, poz. 499 z późn. zm.), 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży (Dz. U. Nr 17, poz. 78 z późn. zm.), 12 października 1994 r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (Dz. U. Nr 122, poz. 593 z późn. zm.), 11 maja 1995 r. o Naczelnym Sądzie Administracyjnym (Dz. U. Nr 74, poz. 368 z późn. zm.), 29 września 1995 r. o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 124, poz. 601 z późn. zm.). 3. Wymienione zmiany uwzględniono w jednolitym tekście ustawy, opublikowanym w Dzienniku Ustaw z 1996 r. Nr 13, poz. 74, do którego następnie wprowadzono zmiany ustawami z dnia: 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 58, poz. 261), 8 sierpnia 1996 r. o zmianie niektórych ustaw normujących funkcjonowanie gospodarki i administracji publicznej (Dz. U. Nr 106, poz. 496 z późn. zm.), 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 z późn. zm.), 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (Dz. U. z 1997 r. Nr 9, poz. 43 z późn. zm.), 31 lipca 1997 r. o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym (Dz. U. Nr 107, poz. 686), 20 sierpnia 1997 r. o zmianie ustaw o regionalnych izbach obrachunkowych, o samorządzie terytorialnym oraz o finansowaniu gmin (Dz. U. Nr 113, poz. 734 z późn. zm.), 22 Andrzej Szewc

Ustawa o samorządzie gminnym 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. Nr 106, poz. 679 z późn. zm.), 22 sierpnia 1997 r. o zmianie ustawy o samorządzie terytorialnym oraz ustawy Prawo budżetowe (Dz. U. Nr 123, poz. 775), 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1014 z późn. zm.), 29 grudnia 1998 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z wdrożeniem reformy ustrojowej państwa (Dz. U. Nr 162, poz. 1126 z późn. zm.), 3 marca 2000 r. o wynagradzaniu osób kierujących niektórymi podmiotami prawnymi (Dz. U. Nr 26, poz. 306 z późn. zm.), 12 maja 2000 r. o zmianie ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich, ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 48, poz. 552), 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 z późn. zm.), 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. Nr 88, poz. 985 z późn. zm.), 13 października 2000 r. o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 i 2000 oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 95, poz. 1041), 11 kwietnia 2001 r. o zmianie ustaw: o samorządzie gminnym, o samorządzie powiatowym, o samorządzie województwa, o administracji rządowej w województwie oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 45, poz. 497 z późn. zm.), 22 czerwca 2001 r. o zmianie ustawy o pracownikach samorządowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 89, poz. 971). 4. Powyższe zmiany uwzględnił kolejny (ostatni jak dotąd) tekst jednolity, opublikowany w Dzienniku Ustaw z 2001 r. Nr 142, poz. 1591. Dalszych zmian dokonano ustawami z dnia: 15 lutego 2002 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa, ustawy Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmi Andrzej Szewc 23