Centralna Komisja Egzaminacyjna Wydział Sprawdzianów dla Uczniów Szkół Podstawowych PREZENTACJA WYNIKÓW SPRAWDZIANU 2003 W SZÓSTEJ KLASIE SZKOŁY PODSTAWOWEJ
Informacje wstępne 8 kwietnia 2003 r. po raz drugi został przeprowadzony powszechny i obowiązkowy sprawdzian w szkołach podstawowych na terenie całego kraju. Jego celem było zbadanie, w jakim stopniu uczniowie kończący szóstą klasę szkoły podstawowej opanowali umiejętności opisane w standardach wymagań egzaminacyjnych, w zakresie: - czytania, - pisania, - rozumowania, - korzystania z informacji, - wykorzystywania wiedzy w praktyce. Uczniowie mieli do rozwiązania 25 zadań w ciągu 60 minut. W przypadku uczniów z dysleksją czas ten mógł być przedłużony o 30 minut. Za poprawne rozwiązanie wszystkich zadań uczeń mógł uzyskać maksymalnie 40 punktów. W bieżącym roku z łącznej liczby 543749 szóstoklasistów w 13957 szkołach podstawowych: - do sprawdzianu przystąpiło 540902 uczniów (o 8355 mniej niż w roku ubiegłym), - nie przystąpiło 2204 uczniów, - zostało zwolnionych 643 uczniów (z przyczyn zdrowotnych lub losowych). Uczniowie rozwiązywali zestawy zadań w 5 wersjach, przeznaczonych odpowiednio dla: 1) uczniów bez dysfunkcji i uczniów z dysleksją rozwojową (530578), 2) uczniów słabo widzących (547), 3) uczniów niewidomych (35), 4) słabo słyszących i niesłyszących (751), 5) uczniów z trudnościami w uczeniu się (8 991). Z 530578 uczniów rozwiązujących zestaw standardowy 40841 uczniów (7,69%) korzystało z dostosowania pod kątem dysleksji. Sprawdzian na ogół przebiegał bez zakłóceń i zgodnie z ustalonymi procedurami. W przypadku 2 szkół sprawdzian odwołano z powodu doniesień (fałszywych) o podłożeniu bomby (61 uczniów z tych szkół pisało sprawdzian w dniu 25 maja 2003 r). Nad prawidłowością przebiegu sprawdzianu czuwało 27035 zespołów nadzorujących. Z badań ewaluacyjnych przeprowadzonych przez Centralnej Komisji Egzaminacyjnej (CKE) i informacji uzyskanych od okręgowych komisji egzaminacyjnych (OKE) wynika, że w 376 2
szkołach (2,7%) wystąpiło naruszenie procedur przez zespół nadzorujący lub niedopełnienie obowiązków przez przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnego. Przebieg sprawdzianu nadzorowało również 4227 ekspertów i obserwowało 3176 obserwatorów. Wśród obserwatorów najliczniej reprezentowani byli (prawie 58%) przedstawiciele samorządów terytorialnych i pracownicy kuratoriów oświaty (24%). Natomiast eksperci powoływani byli przez dyrektorów OKE głównie spośród nauczycieli (82%). W celu sprawdzenia arkuszy egzaminacyjnych OKE powołały łącznie 248 zespołów egzaminatorów. W skład tych zespołów weszło 5343 wpisanych do ewidencji CKE egzaminatorów zewnętrznych. Pracami każdego zespołu kierowali przewodniczący zespołów egzaminatorów (PZE), którzy podlegali bezpośrednio koordynatorom sprawdzianu z OKE. Przed przystąpieniem do pracy PZE zostali przeszkoleni przez koordynatorów okręgowych komisji egzaminacyjnych, egzaminatorów natomiast szkolili PZE. Sprawdzanie i punktowanie prac uczniów w większości OKE odbywało się w ośrodkach sprawdzania, tylko w OKE w Łodzi i Poznaniu egzaminatorzy zabierali arkusze egzaminacyjne do domu. Na każdego egzaminatora przypadało średnio 101 arkuszy do sprawdzenia. Weryfikacji poprawności sprawdzania i punktowania prac przez egzaminatora dokonywał najczęściej PZE. Ustalono, że PZE zweryfikuje około 3% prac punktowanych przez każdego egzaminatora ze swojego zespołu. Oprócz tego w każdej OKE dodatkowo zweryfikowano około 1 prac. Wszelkie nieprawidłowości związane ze sprawdzaniem arkuszy egzaminacyjnych były usuwane na bieżąco. Spośród 530577 prac sprawdzonych przez egzaminatorów weryfikacji poddano 75947, co stanowi 14% ogółu arkuszy egzaminacyjnych. W bieżącym roku przerwano sprawdzian podczas jego trwania 3 uczniom, 3 uczniowie sami przerwali sprawdzian, a unieważniono sprawdzian w trakcie oceniania prac 93 uczniom z 10 szkół. Czytelnik znajdzie na kolejnych stronach niniejszego opracowania: - standardowy zestaw zadań, - wyniki uczniów, - średnie wyniki szkół, - średnie wyniki w powiatach. 3
Opis zestawu zadań pt. Przed telewizorem Zestaw zadań pt. Przed telewizorem jest testem tematycznym, przeznaczonym do sprawdzenia u uczniów kończących szóstą klasę szkoły podstawowej stopnia opanowania umiejętności opisanych w standardach wymagań egzaminacyjnych. Test ten w dniu 8 kwietnia 2003 r. rozwiązywali uczniowie: - bez dysfunkcji, - z dysleksją rozwojową, a w wersji dostosowanej: - słabo widzący (test drukowany powiększoną czcionką), - niewidomi (test w brajlu), - słabo słyszący, - niesłyszący. Na rozwiązanie wszystkich zadań przewidziano 60 minut, w przypadku uczniów z dysfunkcjami czas ten mógł być przedłużony o dodatkowe 30 minut. Za poprawne wykonanie wszystkich zadań uczeń może otrzymać 40 punktów. Test sprawdza pięć kluczowych umiejętności: - czytanie, - pisanie, - rozumowanie, - korzystanie z informacji, - wykorzystywanie wiedzy w praktyce. Udział punktów do uzyskania za każdą z tych umiejętności przedstawia tabela: Umiejętność Liczba punktów Waga Numery zadań arkusza S-A1-032 Czytanie 10 25% 1, 3, 4, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 Pisanie 12 3 21, 24, 25 Rozumowanie 8 2 2, 5, 19, 22, 23, 24 Korzystanie z informacji 2 5% 6, 16 Wykorzystywanie wiedzy w praktyce 8 2 7, 8, 17, 18, 20, 22, 24 W zakresie czytania sprawdzono umiejętności: - odczytywania tekstu popularnonaukowego, - odczytywania tekstu literackiego. W zakresie pisania sprawdzono umiejętności: - redagowania listu, - formułowania odpowiedzi na zadane pytanie, - przedstawiania na diagramie danych z tabeli. W zakresie rozumowania sprawdzono umiejętności: - umieszczania dat w przedziałach czasowych, porównywania czasu trwania zdarzeń, - rozpoznawania własności figur, ustalania sposobu rozwiązywania zadania, analizowania wyników obliczeń, argumentowania. W zakresie korzystania z informacji sprawdzono umiejętności: - rozpoznawania alfabetycznego uporządkowania danych, - dokonywania wyboru z oferty mediów. 4
W zakresie wykorzystywania wiedzy w praktyce sprawdzono umiejętności: - rozwiązywania problemów praktycznych z wykorzystywaniem obliczeń dotyczących: czasu, pieniędzy, procentów oraz własności figur, - znajomości zasad zdrowego stylu życia oraz korzystania z instrukcji obsługi domowych urządzeń technicznych. Zastosowany w teście motyw przewodni porządkuje układ zadań (uczeń, wykonując kolejne zadania, poznaje historię telewizji) i nadaje całości zestawu praktyczny wymiar. Bardzo ważne! Należy stanowczo przestrzec przed pochopnym wykorzystywaniem wyników sprawdzianu, bez rozpoznania kontekstów kształcenia, do oceny jakości pracy szkół i nauczycieli. 5
I. Wyniki uczniów Wyniki całego testu 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 Liczebność 530577 Wynik najniższy 0 Wynik najwyższy 40 Rozstęp 40 Mediana 30 Dominanta 33 Wynik średni 28,6 % uzyskanych punktów 71,5 Rozkład wyników - czytanie 3 25% 2 15% 1 5% 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Średni wynik w czytaniu to 7,9 (78,6% punktów możliwych do uzyskania). W zakresie poszczególnych umiejętności wyniki przedstawiają się następująco: Rodzaj umiejętności Numery Pkt maks. % pkt uzyskanych zadań Odczytywanie tekstu popularnonaukowego 1, 3, 4 3 90,5 Odczytywanie tekstu literackiego 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15 7 73,5 6
Rozkład wyników - pisanie 2 18% 16% 14% 12% 1 8% 6% 4% 2% 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Średni wynik w pisaniu to 8,91 pkt (74% punktów możliwych do uzyskania). W zakresie poszczególnych umiejętności wyniki przedstawiają się następująco: Rodzaj umiejętności Numery zadań Pkt maks. % pkt uzyskanych Przedstawianie na diagramie 21 2 87,0 danych z tabeli Redagowanie listu 24 (kryteria: I, II, V, VI, VII, VIII, IX, X) 8 75,6 Formułowanie odpowiedzi na 25 2 56,2 zadane pytanie Rozkład wyników - rozumowanie 25% 2 15% 1 5% 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Średni wynik w rozumowaniu to 5,44 pkt (68% punktów możliwych do uzyskania). W zakresie poszczególnych umiejętności wyniki przedstawiają się następująco: Rodzaj umiejętności Numery zadań Pkt maks. % pkt uzyskanych Umieszczanie dat w przedziałach czasowych, porównanie czasu 2, 19 2 76,1 trwania zdarzeń Rozpoznawanie własności figur, ustalanie sposobu rozwiązywania zadania, analizowanie wyników obliczeń, argumentowanie 5, 22 (kryteria I, II, V), 23, 24 (kryterium III) 6 65,3 7
Rozkład wyników - korzystanie z informacji 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 2 Średni wynik w korzystaniu z informacji to 1,74 pkt (87% punktów możliwych do uzyskania). Uczniowie wykazali się umiejętnością rozpoznawania alfabetycznego uporządkowania danych oraz dokonywania wyboru z oferty mediów (zad. 6 i 16). Rozkład wyników - wykorzystywanie wiedzy w praktyce 18% 16% 14% 12% 1 8% 6% 4% 2% 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Średni wynik w wykorzystywaniu wiedzy w praktyce to 4,67 pkt (58,4% punktów możliwych do uzyskania). W zakresie poszczególnych umiejętności wyniki przedstawiają się następująco: Rodzaj umiejętności Numery zadań Pkt maks. % pkt uzyskanych Rozwiązywanie problemów praktycznych 8, 17, 18, 20, 22 6 57,1 z wykorzystywaniem obliczeń dotyczących: czasu, pieniędzy, (kryteria III, IV) procentów oraz własności figur Znajomość zasad zdrowego stylu życia oraz korzystanie z instrukcji obsługi domowych urządzeń technicznych * Niedokładność jest skutkiem zaokrągleń. 7, 24 (kryterium IV) 2 61,5 8
II. Średnie wyniki szkół Rozkład średnich wyników szkół 2, 1,8% 1,6% procent szkół 1,4% 1,2% 1, 0,8% 0,6% 0,4% 0,2% 0, 7,7 13,1 15,3 16,6 17,4 18,1 18,9 19,7 20,4 21,1 21,8 22,5 23,2 23,9 24,6 25,3 26 26,7 27,4 28,1 28,8 29,5 30,2 30,9 31,6 32,3 33 33,7 34,4 35,1 35,8 36,5 37,2 39 średnie wyniki Najniższy spośród średnich wyników uzyskanych przez szkoły to 7,7 pkt, wynik najwyższy to 39 pkt, zatem rozstęp między wynikami wynosi aż 31,3 punkty. Liczebność 13517 Mediana 28,3 Dominanta 27,8 Wynik średni 28,1 % uzyskanych punktów 70,5 9
III. Średnie wyniki w powiatach 6, Rozkład średnich wyników w powiatach 4, 2, 0, 24,9 25,2 25,5 25,8 26,1 26,4 26,7 27,0 27,3 27,6 27,9 28,2 28,5 28,8 29,1 29,4 29,7 30,0 30,3 30,6 30,9 31,2 31,5 31,8 32,1 Wynik najniższy 24,9 Wynik najwyższy 32,1 Rozstęp 7,2 Dominanta 28,4 ZACHODNIOPOMORSKIE LUBUSKIE KUJAWSKO-POMORSKIE WIELKOPOLSKIE DOLNOŚLĄSKIE POMORSKIE WARMIŃSKO-MAZURSKIE OPOLSKIE ŁÓDZKIE ŚLĄSKIE MAZOWIECKIE ŚWIĘTOKRZYSKIE MAŁOPOLSKIE PODLASKIE LUBELSKIE PODKARPACKIE Powiaty kraj (bez woj. mazowieckiego) niski 25,6 26,8 niżej średni 26,9 27,8 średni 27,9 28,9 wyżej średni 29 29,9 wysoki 30 32,1 Powiaty woj. mazowieckie niski 24,9 25,5 niżej średni 25,7 26,5 średni 26,6 27,5 wyżej średni 27,6 29 wysoki 29,2 30,2 10