Oddział Terenowy w Krakowie Agencja Rynku Rolnego Oddział Terenowy w Krakowie 1
Informacje o regionie Województwo małopolskie charakteryzuje się zróżnicowanym ukształtowaniem terenu i warunków klimatycznych. W części północnej województwa gleby są zdecydowanie lepsze, a klimat sprzyja produkcji rolnej i tam dominują gospodarstwa większe. Część środkowa województwa znajduje się pod wpływem aglomeracji miejskich Krakowa i Tarnowa, a ludność zamieszkująca te obszary z reguły właśnie tam poszukuje zatrudnienia, rolnictwo traktując jako dodatkowe źródło dochodu. Bardziej górzysta część południowa województwa obejmuje tereny cenne pod względem przyrodniczym, ale o niekorzystnych warunkach do produkcji rolnej, m.in. ze względu na ostrzejszy klimat i niesprzyjające ukształtowanie terenu. Gospodarstwa w tym rejonie są małe, grunty rozdrobnione, a ludność poszukuje zatrudnienia poza rolnictwem (agroturystyka, produkcja ekologiczna i regionalna). Beneficjentami działań Agencji Rynku Rolnego są producenci rolni (rolnicy indywidualni, grupy producenckie), przedsiębiorcy zajmujący się produkcją, przechowywaniem lub przetwórstwem artykułów rolno-spożywczych oraz zakupem i sprzedażą tych artykułów na terenie UE lub krajów trzecich. Znaczna część udzielanej pomocy adresowana jest także do organizacji charytatywnych oraz placówek oświatowych. W ramach zadań ustawowych OT ARR w Krakowie realizuje ponadto działania promocyjne i informacyjne dotyczące produktów rolno-spożywczych, przygotowuje analizy rynkowe i wspomaga polskich przedsiębiorców w dotarciu z ich produktami na rynki krajów trzecich.
Oddział Terenowy w Krakowie Program Mleko w szkole Systematycznie zwiększa się aktywność ARR skierowana na działania wspierające spożycie mleka i jego przetworów w placówkach oświatowych. Z roku na rok wzrasta zainteresowanie programem Mleko w szkole, którego celem jest kształtowanie wśród dzieci i młodzieży dobr ych naw yków ż y wieniow ych poprzez promowanie spożycia mleka i przetworów mlecznych. Polska jest w czołówce krajów UE realizujących program Mleko w szkole. W r a m a c h p r o g r a m u d z i e c i i uczniowie spoż y wają mleko białe i mleko smakowe o różnej zawartości tłuszczu, twarożki, sery i jogurty. Placówki oświatowe biorące udział w programie Mleko w szkole w woj. małopolskim 1
Owoce i warzywa w szkole Od roku szkolnego 2009/2010 Komisja Eu ropejsk a u r u chomiła p ro g r am Owoce w szkole, do którego przystąpiła również Polska. We wrześniu 2014 r. nazwa programu została zmieniona na Owoce i warzywa w szkole. Środki na jego realizację pochodzą w 88% z Unii Europejskiej, a w 12% z zasobów krajowych. Całkowity budżet programu w roku szkolnym 2014/2015 wynosi ok. 23,3 mln euro (96,8 mln zł), tj. ok. 30% więcej niż w roku szkolnym 2013/2014, w którym budżet wynosił ok. 18,2 mln euro (74,2 mln zł). Szkoły i uczniowie biorący udział w programie Owoce i warzywa w szkole w woj. małopolskim Okres dostaw Rok szkolny semestr szkół dzieci 2009/10 I 150 13 886 2009/10 II 329 28757 2010/11 I 854 64 604 2010/11 II 974 71 906 2011/12 I 1127 81 826 2011/12 II 1129 83 549 2012/13 I 1182 85 026 2012/13 II 1180 85 620 2013/14 I 1191 87 309 2013/14 II 1199 87 345 2014/15 I 1252 122 943 2014/15 II 1294 125 362 Głównym celem programu jest poprawa stanu zdrowia oraz zmiana naw yków żywieniow ych dzieci poprzez zwiększenie częstotliwości oraz ilości spoży wanych warzy w i owoców. W programie Owoce i warzywa w szkole mogą uczestniczyć uczniowie szkół podstawowych klas I III, a także dzieci realizujące obowiązek rocznego przygotowania przedszkolnego zorganizowany w szkole podstawowej. Dzieci w ramach programu otrzymują bezpłatnie owoce i warzywa, a także soki owocowe, warzywne lub owocowo- -warzywne. 2
Oddział Terenowy w Krakowie Dopłaty do materiału siewnego Od roku 2007 OT ARR w Krakowie prowadzi działania rekompensujące rolnikom część kosztów zakupu materiału przeznaczonego do siewu kategorii elitarny lub kwalifikowany. Działanie to ma na celu zwiększenie ilości materiału wysokiej jakości stosowanego w polskich gospodarstwach. Wsparcie skierowane jest do producentów zbóż i roślin strączkowych oraz do plantatorów ziemniaków. Dopłata dla jednego gospodarstwa wypłacana jest w ramach pomocy de minimis w rolnictwie w kwocie nie wyższej niż 15 000 euro w ciągu 3 lat obrotowych. W roku 2014 OT ARR w Krakowie udzielił dopłat do zużytego do siewu lub sadzenia materiału kategorii elitarny lub kwalifikowany w wysokości ponad 1,8 mln zł, a na przestrzeni lat 2007 2013 kwota ta przekroczyła 7 mln zł. W 2014 r. powierzchnia, do której przyznane zostały dopłaty w woj. małopolskim, wyniosła blisko 15 tys. ha. Dopłaty do kwalifikowanego materiału siewnego w woj. małopolskim Rok zasiewów Ilość zrealizowanych wniosków De minimis Kwota wypłacona 2006/07 187 98 092,30 2007/08 682 583 743,60 2008/09 833 719 174,20 2009/10 1 237 1 160 262,00 2010/11 1 267 1 220 098,90 2011/12 1 127 1 142 743,60 2012/13 1 246 1 260 420,80 2013/14 1 793 1 804 517,40 Fundusze promocji produktów rolno-spożywczych Od 1 lipca 2009 r. na mocy ustawy o funduszach promocji produktów rolno-spożywczych zostało powołanych 9 odrębnych Funduszy Promocji: Mleka, Mięsa Wieprzowego, Mięsa Wołowego, Mięsa Końskiego, Mięsa Owczego, Ziarna Zbóż i Przetworów Zbożowych, Owoców i Warzyw, Mięsa Drobiowego oraz Ryb. OT ARR w Krakowie realizuje zadania administracyjne związane z obsługą tych funduszy polegające na przyjmowaniu kwartalnych deklaracji od przedsiębiorców z terenu województwa małopolskiego. Rozlicza też dokonane wpłaty i raporty z kontroli podatkowych i wydaje stosowne rozstrzygnięcia administracyjne. Od początku funkcjonowania ustawy o funduszach promocji zarejestrowanych zostało 1035 podmiotów deklarujących wpłaty. Średnio co kwartał deklaracje składa około 750 przedsiębiorców największą liczbę stanowią przedsiębiorcy dokonujący wpłat na Fundusz Promocji Owoców i Warzyw. Środki gromadzone na rachunkach bankowych funduszy są przeznaczane na prowadzenie kampanii informacyjnych i promocyjnych, mających na celu poprawę konkurencyjności polskich 3
produktów, promowanie ich spożycia, a także informowanie o jakości i zaletach polskiej żywności. W 2014 r. w Małopolsce, przy wsparciu ze środków Funduszy Promocji, zorganizowano m.in. takie przedsięwzięcia jak: Piknik Wołowy, VIII Krajowa Wystawa Czerwonego Bydła Polskiego w Szczyrzycu, Wystawa Bydła Mlecznego organizowana podczas III Podhalańskiej W y s t aw y Zw i e r z ąt H o d ow lanych w Ludźmierzu oraz Piknik Wieprzowy. Kwoty zadeklarowane na fundusze promocji przez przedsiębiorców z województwa małopolskiego do końca 2014 r. Wsparcie rynku produktów pszczelich Podstawowym celem działań na rynku miodu jest poprawa jakości produktów pszczelich oraz polepszenie warunków ich produkcji i zbytu. Agencja Rynku Rolnego udziela pomocy finansowej działaniom realizowanym przez związki i spółdzielnie pszczelarskie, stowarzyszenia, zrzeszenia i grupy obejmujące pszczelarzy, a także jednostki badawczo- -rozwojowe zajmujące się problematyką pszczelarską. Pomoc udzielana jest w ramach Krajowego Programu Wsparcia Pszczelarstwa. Refundacji podlegają koszty poniesione na realizację następujących działań: przeprowadzenie szkoleń, zakup sprzętu pszczelarskiego, zakup środków warrozobójczych, zakup lawet do przewozu uli, zakup urządzeń laboratoryjnych, wykonanie analiz jakości miodu, zakup matek, pakietów, odkładów pszczelich, wdrażanie programów badawczych, produkcja filmu edukacyjno- -instruktażowego dotyczącego stosowania leków warrozobójczych. Agencja Rynku Rolnego w 2014 r. rozliczyła 354 umowy i wypłaciła ponad 20 mln zł. 4
Oddział Terenowy w Krakowie Wsparcie rynku produktów pszczelich w Małopolsce w latach 2009 2014 Projekty rozliczone w woj. małopolskim Nazwa środka wsparcia Sezon 2009/10 Sezon 2010/11 Sezon 2011/12 Sezon 2012/13 Sezon 2013/14 Wartość netto (w zł) Wartość netto (w zł) Wartość netto (w zł) Wartość netto (w zł) Wartość netto (w zł) szkolenia 6 127 000 9 507 000 6 197 000 7 156 000 7 117 025 zakup leków 5 557 000 5 468 000 4 666 000 4 622 000 4 588 208 zakup lawet 0 0 3 39 000 2 39 000 2 27 000 2 22 630 analizy jakości miodu 2 8 000 2 18 000 2 23 000 2 19 000 2 26 933 zakup pszczół 5 622 000 5 358 000 4 440 000 4 382 000 4 257 101 Zakup sprzętu pszczelarskiego 0 0 0 0 4 360 000 3 345 000 4 610 979 Razem 18 1 314 000 24 1 390 000 22 1 725 000 22 1 551 000 23 1 622 876 Stabilizacji i rozwojowi polskiego sektora mleczarskiego służył mechanizm Wspólnej Polityki Rolnej Kwotowanie produkcji mleka, funkcjonujący w Polsce od 2004 r. do 31 marca 2015 r. małopolskich dostawców hurtowych spadła w tym okresie o 77% i wynosi obecnie ponad 5 tys. (4% dostawców hurtowych w Polsce). Jeszcze większą dynamikę zmian można zaobserwować w przypadku bezpośredniej sprzedaży mleka: liczba małopolskich dostawców bezpośrednich spadła w tym okresie o 83%. W 2004 r. kwotę bezpośrednią posiadało ponad 14 tys. producentów; obecnie jest ich niespełna 2,4 tys., tj. 28% wszystkich dostawców bezpośrednich w Polsce. Ich mniejs z a lic zba w ynik a m.in. z faktu zamiany kwot indywidualnych bezpośrednich na hurtowe. W r o k u k w o t o w y m 2 013/ 2 014 dostawcy hurtowi z Małopolski dostarczyli do podmiotów skupujących prawie 144 mln kg mleka (spadek o 15% w stosunku do 2004 r.). W przypadku sprzedaży bezpośredniej obserwuje się 64% spadek sprzedaży, która w roku kwotowym 2013/2014 wyniosła ponad 15 mln kg mleka. Kwotowanie produkcji Produkcja mleka mleka zostało zniesione wraz z końcem roku kwotowego 2014/2015, tj. od 1 k w i e t n i a 2015 r. N owe z a s a d y obowiązujące na rynku mleka zostały zawarte w rozporządzeniu zwanym potocznie Pakietem mlecznym. Ma on za zadanie: wprowadzić mechanizmy osłonowe dla gospodarstw po likwidacji kwotowania produkcji mleka w UE; zwiększyć siłę przetargową producentów mleka, tak aby zapewnić im właściwe ceny za surowe mleko w zgodzie z przepisami o konkurencji oraz wspomóc ich po wygaśnięciu kwot mlecznych; podbudować pozycję producentów mleka w łańcuchu dostaw i utrzymać równowagę całego sektora, przy jednoczesnym zwiększeniu orientacji prorynkowej. 5
Wsparcie w sektorze owoców i warzyw embargo rosyjskie W 2014 r., w związku z zamknięciem rynku rosyjskiego dla polskiej żywności, ARR administrowała mechanizmem Tymczasowe nadzwyczajne wsparcie producentów owoców i warzyw. Jego celem było złagodzenie skutków kryzysu spowodowanego embargiem rosyjskim, które wpłynęło na ograniczenie zbytu świeżych owoców i warzyw. Wsparcie obejmowało działania związane z wycofaniem produktów z rynku, z niezbieraniem oraz z zielonymi zbiorami. W dwóch naborach OT w Krakowie przyjął 2110 powiadomień o zamiarze w ycofania produktów z r ynku. W pierwszej turze 22 powiadomienia dotyczyły przekazania produktów na cele charytatywne, w drugim naborze było ich 28. Ilości produktów dostarczone do organizacji charytatywnych w Małopolsce w 2014 r. Marchew 911 740 kg Kapusta 1 515 395 kg Papryka 110 041 kg Kalafior 235 298 kg Brokuły 16 644 kg Jabłka 50 184 kg Pracownicy Sekcji Kontroli Technicznych, którzy weryfikują uprawnienia beneficjentów do otrzymywania środków finansowych, przeprowadzili kontrole na miejscu u 100% wnioskodawców kwalifikujących się do wsparcia. Po dokonaniu kontroli 500 wnioskodawcom została przyznana pomoc finansowa. W ramach mechanizmu Tymczasowe nadzwyczajne wsparcie producentów owoców i warzyw beneficjenci otrzymali ponad 7,1 mln zł. Ponadto 16 lutego 2015 r. do Oddziału Terenowego w Krakowie wpłynęły 44 powiadomienia w ramach mechanizmu Dalsze tymczasowe wsparcie producentów owoców i warzyw (operacje przeprowadzane od 16 lutego 2015 r. do 30 czerwca 2015 r.). Ilość produktów wynikająca z powiadomień po uwzględnieniu współczynników redukcji wyniosła dla gruszek i jabłek blisko 3,5 mln kg, a dla pomidorów, marchwi, słodkiej papryki, ogórków ponad 4,1 mln kg. 6
Oddział Terenowy w Krakowie Działania promocyjne i informacyjne Ważnym elementem działalności OT ARR w Krakowie są działania informacyjno-promocyjne, w ramach których przedstawiciele OT uczestniczyli w roku 2014 w około 100 spotkaniach (w tym: szkoleniach, konferencjach, warsztatach, konkursach i wystawach). Ponadto upowszechniali informacje na temat działań ARR w stoiskach konsultacyjnych obecnych podczas różnych przedsięwzięć związanych z rolnictwem. Informacje dotyczące działań i mechanizmów administrowanych przez ARR oraz zmian w przepisach przekazywane są również za pomocą radia, telewizji, prasy, i portali internetowych. Wybory Chłopa Roku, Racławice, kwiecień 2014 r. Promocja programu Owoce w szkole, Wolbrom, październik 2014 r. Promocja programu Owoce w szkole, Nowy Sącz, czerwiec 2014 r. 7
Oddział Terenowy w Krakowie aktywnie współpracuje z instytucjami i organizacjami sektora rolno-spożywczego, izbami rolniczymi, ośrodkami doradztwa rolniczego, Centrum Doradztwa Rolniczego, agencjami rolnymi, placówkami naukowymi i oświatowymi, a także z samorządami. Dzięki tej współpracy mamy możliwość skutecznego dotarcia do naszych beneficjentów, co przekłada się na uzyskiwanie efektów w realizacji działań informacyjnych. W działalności informacyjnej dużo miejsca zajmuje promocja żywności o uznanej w ysokiej jakości. Warto wspomnieć, że z 37 polskich produktów zarejestrowanych przez Komisję Europejską jako Chroniona Nazwa Pochodzenia, Chronione Oznaczenie Geograficzne i Gwarantowana Tradyc yjna Specjalność aż 11 pochodzi z Małopolski: Chroniona Nazwa Pochodzenia: Bryndza podhalańska Oscypek Redykołka Karp zatorski Fasola Piękny Jaś z Doliny Dunajca Chronione Oznaczenie Geograficzne: Obwarzanek krakowski Jabłko łąckie Suska sechlońska Kiełbasa lisiecka Chleb prądnicki Jagnięcina podhalańska W oparciu o produkty wytwarzane w ramach wspólnotowych i krajowych systemów jakości żywności organizuje się warsztaty i konkursy kulinarne. Biorą w nich udział profesjonalni kucharze, nauczyciele i uczniowie szkół o profilu rolniczym i gastronomicznym. Właśnie w ramach współpracy ze szkołami gastronomicznymi została zorganizowana w roku 2014 trzecia edycja warsztatów kulinarnych. Głównym ich celem było promowanie wśród uczestników produktów certyfikowanych, 8 a w szczególności zachęcenie do przygotowywania na ich bazie różnorodnych potraw. Warsztaty kulinarne w Bochni, październik 2014 r.
Oddział Terenowy w Krakowie Doskonałą okazją do kontaktu z konsumentami i producentami żywności są duże wydarzenia plenerowe, takie jak Europejskie Targi Produktów Regionalnych w Zakopanem. Podczas V Europejskich Targów Produktów Regionalnych Agencja Rynku Rolnego przygotowała dla zwiedzających specjalny namiot, w którym była również realizowana kampania informacyjna Trzy znaki smaku. Kampania miała na celu zaznajomienie odwiedzających z oznaczeniami Chroniona Nazwa Pochodzenia, Chronione Oznaczenie Geograficzne i Gwarantowana Tradycyjna Specjalność, które to oznaczenia gwarantują wysoką jakość produktów. Ponadto przygotowano pokazy, warsztaty kulinarne i degustacje, które przeprowadzili znani mistrzowie kuchni oraz członkowie Stowarzyszenia Małopolskich Kucharzy i Cukierników. W trakcie wydarzenia odbywały się liczne konkursy dla dzieci i dorosłych. V Europejskie Targi Produktów Regionalnych, Zakopane, sierpień 2014 r.
Agencja Rynku Rolnego Oddział Terenowy w Krakowie e-mail: krakow@arr.gov.pl Dyrektor Bogusław Wiśniewski tel. 12 424 09 40 p.o. Zastępca Dyrektora Andrzej Kubisztal tel. 12 424 09 40 Sekretariat: Sekcje: ul. Mogilska 104 31-546 Kraków tel. 12 424 09 40 faks 12 426 49 10 Sekcja Finansowo-Księgowa tel. 12 424 09 47 Sekcja Administracji tel. 12 424 09 65 Stanowisko ds. Teleinformatyki tel. 12 424 09 49 Sekcja Kontroli Technicznych tel. 12 424 09 60 Sekcja Interwencji tel. 12 424 09 43 Sekcja Kwotowania Produkcji Mleka tel. 12 424 09 55 Sekcja Informacji i Promocji tel. 12 424 09 62 Stanowisko ds. Obsługi Prawnej tel. 12 424 09 56 www.arr.gov.pl Agencja Rynku Rolnego Centrala ul. Nowy Świat 6/12 00-400 Warszawa od lipca 2015 r. zmiana siedziby: ul. Karolkowa 30 01-207 Warszawa Telefoniczny Punkt Informacyjny 22 661 72 72 ARR kwiecień 2015 ISBN 978-83-64002-55-7 Broszura ma charakter wyłącznie informacyjny. ARR zastrzega, że publikacja ta nie stanowi oferty kierowanej 10 do beneficjentów ani nie jest zobowiązaniem ARR do działań mogących wynikać z treści broszury.