MiesiÊcznik 229 Biuletyn Informacyjny ŒKF KwiecieÑ Maj 2015Nr Jeszcze siedem miesięcy do premiery Gwiezdnych Wojen. Czekamy...
Galeria Dzieñ Gwiezdnych Wojen 4 maja to tradycyjnie Dzień Gwiezdnych Wojen ( May the Fourth be with you ). Ponieważ jeszcze w tym roku zobaczymy kolejną część cyklu, a rok później następną, w galerii zamieszczamy kilka zdjęć z nowego filmu: Gwiezdne Wojny: Przebudzenie Mocy. To nie tylko gotowe sceny, ale też zdjęcia z planu. Podpisów i wyjaśnień nie będzie wprawdzie producent udostępnił fotografie, ale wolał uniknąć spoilerów. Fani muszą sami się domyślać, kto jest kto i dlaczego. Powodzenia. PWC
Wstêpniak Drodzy Klubowicze, Sekcja Tolkienowska Parmadili w bieżącym roku świętuje swoje 30-lecie. Z tej okazji we współpracy z Biblioteką Śląską odbyło się w miesiącu kwietniu wielce udane Seminarium Tolkienowskie. Członkom sekcji serdecznie gratulujemy i życzymy tradycyjnych stu i więcej lat udanej działalności! Wielu z nas miało okazję odwiedzić w kwietniu Festiwal Fantastyki Pyrkon 2015 w Poznaniu. Druga Era przygotowuje imprezę, która swoim zasięgiem, rozmachem oraz znaczeniem wykracza daleko poza ramy tradycyjnie organizowanych w Polsce konwentów. W tym roku Pyrkon odwiedziło ponad 30 tysięcy fanów. Brawo. W kwietniu ogłoszono nominacje do Nagrody Literackiej im. Janusza Żuławskiego. Wśród nominowanych jest również nasz klubowy kolega Michał Cholewa z powieścią Forta. Gratulujemy! Przypominam, że już w dniach 5-7 czerwca odbędzie się nasza klubowa impreza, Seminarium Literackie, a jej tematem będzie: Intermedialność motywów kulturowych w fantastyce - fantastyczne światy w różnych środkach przekazu.. Zapraszam do zgłaszania prelekcji na adres: klaudia.heintze@gmail.com. W bieżącym numerze szczególnie polecam lekturę nominacji do ŚLĄKFY za 2014 rok. Ogłoszenie laureatów będzie miało miejsce już w czerwcu na Seminarium Literackim. Klubowiczom, którzy wybierają się na Polcon (20-23 sierpnia, Poznań) przypominamy o możliwości skorzystania z opcji akredytacji grupowej. W tej sprawie prosimy o kontakt z Krzysztofem Wójcikiewiczem (e-mail: spike@hell.pl). BK 3
Wieœci Star Trek (i fandom) stracili kolejną ciekawą postać 1 maja, w wieku 85 lat, zmarła Grace Lee Whitney, która zagrała podoficer (bosman?) Janice Rand w pierwszym sezonie Star Treka w 1966. Wystąpiła tylko w ośmiu odcinkach, zanim skreślono jej postać kapitan Kirk wyraźnie się nią interesował, a producenci woleli, żeby zostawić mu więcej luzu i żeby w każdym odcinku romansował z kim innym. W swojej autobiografii The Longest Trek: My Tour of the Galaxy wspomina, że została zgwałcona przez jednego z szefów produkcji, a niecały tydzień później usunięta z serialu. Wpadła potem w uzależnienia od alkoholu i narkotyków, a końcu jednak uporządkowała swe życie i z wielką pomocą Leonarda Nimoya (Spocka) podjęła karierę. Wróciła nawet do roli Janice Rand (awansowanej tymczasem na komandor) w trzecim, czwartym i piątym filmie kinowym, pojawiała się na konwentach i pomagała innym walczyć z uzależnieniami. Wśród pozatrekowych (a nie całkiem typowych) ról, była np. członkinią czysto żeńskiej orkiestry w Pół żartem, pół serio, czy też modelką dla wizerunku syreny, reklamującej firmę Chicken of the Sea (tuńczyk w puszkach). Zagrała też w pierwszym horrorze 3D Gabinet figur woskowych (1953). Wystąpiła w 68 filmach. Minął już pra wie rok, odkąd odszedł H.R. Giger, pozostawiając światu tytułowego bohatera i dekoracje filmu Obcy Ridleya Scotta, ale też wiele przerażających obrazów, rzeźb, a nawet budzących koszmary mebli mogą je oglądać ci, którzy trafią do Gruyeres w Szwajcarii. By uhonorować jego dorobek, nowojorskie Museum of Art & Design przygotowało imprezę H. R. Giger Film Festival, pokaz rzadkich lub nigdy wcześniej niepokazywanych filmów dokumentalnych i eksperymentalnych krótkometrażowych, pokazujących straszny świat Gigera. Wyświetlono też 45-minutowy film sf zatytułowany Swissmade, w którym Giger po raz pierwszy zastosował pełny kostium protetyczny. Film pokazywano dotąd tylko dwukrotnie, i tylko w Szwajcarii. Festiwal odbył się 22-23 maja, daleko, bo w USA. My, Europejczycy, mieliśmy oczywiste trudności ale pozostaje nam całkiem bliskie muzeum w Gruyeres. SpaceX, firma, która ma zaopatrywać Międzynarodową Stację Kosmiczną, wysłała udaną misję i dostarczyła zapasy jak należy to ważne, zwłaszcza dla załogi stacji. Kapsuła Dragon na szczycie rakiety nośnej Falcon 9 spisała się całkiem dobrze, zabrała i dostarczyła sporo rozmaitych elementów, w tym prawie dwie tony żywności, ale też nowy ekspres do kawy. Kłopoty pojawiły się podczas powrotu jednym z założeń programy było odzyskiwanie rakiet nośnych, które powinny (bezzałogowo) lądować na specjalnej barce. Poprzednie lądowanie było twarde, teraz poszło lepiej ale bez przesady. Rakieta trafiła w lądowisko, ale przewróciła się. Założyciel SpaceX, Elon Musk uważa, że ma 80% szans na udaną misję do końca roku. Oby. 4
Szef naukowców NASA, Ellen Stofan, wypowiedziała się na temat poszukiwania życia w kosmosie. Jej zdaniem, istotne wskazówki życia na którejś z planet powinniśmy uzyskać już w ciągu najbliższego dziesięciolecia, a rozstrzygający dowód za dwadzieścia do trzydziestu lat. Obietnice Stofan mogą wydawać się nieco naciągane, ale NASA wprowadza intensywny i innowacyjny program poszukiwania życia The Nexus for Exoplanet System Science, czyli NexSS. Chodzi o poszukiwanie planet o największym potencjale powstania życia; jak położenie planety i region, w którym się znajduje, może wpłynąć na życie, jakie rozwinie się na powierzchni. Warto zauważyć, że zaledwie 20 lat temu odkryliśmy pierwszą planetę w systemie podobnym do naszego. Obecnie znamy ich ponad 1000. Poprzez NexSS NASA chce zbadać interakcje wszystkiego, od atmosfery planety po jej geologię. Program ruszy za dwa lata. No, chyba że obcy przylecą wcześniej. Wspomniany już biznesmen, milioner i wi z joner Elon Musk (twórca PayPala, SpaceX i Tesla Motors), ogłosił światu o powstaniu nowego wynalazku, rzeczywiście przełomowego. Jego firma (Tesla) stworzyła baterię litowo-jonową, zdolną do przechowywania naprawdę dużych (znacząco dużych mogących zasilać dom) ilości energii. Baterie a właściwie akumulatory Tesla, noszące oficjalną nazwę Powerwall, pojawiły się w dwóch wersjach, 7kWh dziennie i 10 kwh tygodniowo (oświetlenie pokoju to jakieś 0,1 kwh dziennie, przy ostrym świetle i nowych żarówkach), przy czym można łączyć po kilka. Wielkość to 1300x860x180mm, waga 100kg. Powerwall ma wydajność ok. 2000W. Muskowi udało się opracować technologię stosunkowo tanią model 10kWh kosztuje 3500 dolarów, ten na 7kWh 3000. Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z przewidywaniami, nastąpi realny przewrót, a zasilanie domów panelami słonecznymi nabierze sensu. W tym roku mija pięćdziesiąt lat od wydania fenomenalnej Diuny Franka Herberta, intrygującej, porywającej i niezwykłej. Powieść opisuje bardzo daleką przyszłość, ekologię, politykę, technikę i religię. Przez te pół wieku mało napisano dzieł o podobnym rozmachu i wartości. Na świecie sprzedano ponad 12 milionów egzemplarzy powieści, powstało też 17 sequeli i prequeli. Z okazji rocz nicy, brytyjskie The Folio Society firma specjalizująca się w bibliofilskich wydaniach przygotowało specjalną edycję tej powieści, imponujący tom liczący sobie 576 stron w metalowym pudełku, z ilustracjami Sama Webera (jedenaście w kolorze oraz szkice). Ręcznie numerowane egzemplarze rozeszły się błyskawicznie i na lipiec The Folio Society zapowiada dodruk. Już teraz można zapisać się na książkę na ich stronie. Cena to 75 funtów. W Polsce też mamy takie luksusowe wydanie Diuny i innych książek cyklu to edycja Rebisu, w twardych okładkach i ilustracjami Wojtka Siudmaka. Już wkrótce trafi na ekrany nowa wersja przygód Piotrusia Pana, zanim jeszcze stał się Piotrusiem Panem to znaczy opowieść o tym, jak trafił do Nibylandii, odkrył swe przeznaczenie i wszedł do historii (no, przynajmniej historii literatury i filmu). 5
Rolę Piotrusia powierzono Levi Millerowi, natomiast głównym czarnym charakterem nie jest Hak, ale Czarnobrody (Hugh Jackman). Jakub Hak jest dość sympatycznym awanturnikiem w stylu młodego Indiany Jonesa zapewne jego charakter się zmieni, kiedy krokodyl odgryzie i zje mu rękę. Hak nie pływa od piracką flagą, ale ma latający statek The Ranger. Pana będziemy mogli obejrzeć od 9 października, a polska wersja tytułu (na razie) to Piotruś. Wyprawa do Nibylandii. Chyba warto czekać. Matthew Vaughn należy do bardziej interesujących reżyserów Hollywoodu (w fantastyce). Stworzył dwie znakomite ekranizacje komiksów, X-Men: Pierwsza klasa oraz Kingsman: Tajne służby (a wcześniej także Gwiezdny pył wg powieści Gaimana). Ostatnio podjął rozmowy z wytwórnią 20th Century Fox zamierza ożywić, przywrócić, na nowo zekranizować przygody jednego z najsłynniejszych komiksowych bohaterów, Flasha Gordona. Komiks o Flashu powstał w 1934; bohater to wybitny amerykański footballista, który wraz z narzeczoną Dale Arden oraz genialnym (i tradycyjnie trochę zwariowanym) naukowcem dr. Zarkovem trafia na planetę Mongo, by ratować Ziemię przed inwazją władcy planety, Minga Bezlitosnego. Już dwa lata później Flash trafił do kin jako tzw. movie serial dwanaście półgodzinnych odcinków, wyświetlanych jako dodatek do głównego filmu a w roli Flasha wystąpiła legenda tego typu produkcji, Buster Crabbe. W 1980 powstał porządny film kinowy, gdzie imperatora Minga zagrał Max von Sydow, a muzykę nagrał zespół Queen. Były też inne produkcje, a od 2010 krążyły pogłoski o nowej ekranizacji. Dopiero teraz przyjęły bardziej realne kształty. Zatem trzymamy kciuki i czekamy na nowe wieści. Nowy wspaniały świat Aldousa Huxleya to jedna z najwybitniejszych antyutopii. Powstała w 1931 i była wielokrotnie ekranizowana. Teraz znakomity reżyser Steven Spielberg ma na jej podstawie zrealizować serial dla SciFi Channel. Spielberg planuje wrócić do współpracy z producentami serialu Taken (Wybrańcy obcych) z 2002, Darrylem Frankiem i Justinem Falveyem. Nowy wspaniały świat, to jedno z najwybitniejszych dzieł literatury angielskiej. Opisuje świat bez wojen, biedy i chorób. Ludzie rozmnażają się sztucznie, mają wolny dostęp do narkotyków i seksu jak zwykle pewnym kosztem. Możemy tylko czekać niecierpliwie; dzieła Spielberga zawsze są warte obejrzenia. Wieczna wojna (The Forever War) Joego Haldemana to jedna z najlepszych książek militarnego sf właściwie tematem nie są militaria, a wojna. Bohater to Nelson Mandella, który służy w armii (i awansuje) podczas wojny z obcą rasą Tauran. Książka powstała w 1974, zdobyła Hugo i Nebulę, mówiło się, że na treść spory wpływ miała służba samego Haldemana w Wietnamie. Od dawna też mówiło się i filmie na jej podstawie początkowo reżyserować miał Ridley Scott. Jednak lata mijały i nic się nie działo. Ostatnio trwa licytacja (Sony i Warner Bros.) o prawo ekranizacji książki prawdopodobnie Interstellar pokazał, że można zrobić dobry film nie tylko dla fanów, w którym ważną rolę grają efekty dylatacji czasu. Scenariusz powstał już dawno, a jego autorem jest Jon Spaihts (napisał dla Scotta oryginalną wersję Prometeusza, kiedy nazywał się jeszcze Alien: Engineers, a także Najczarniejszą godzinę). Reżyserować ma Scott Derrickson (m.in. Dzień, w którym zatrzymała się Ziemia, Egzorcyzmy Emily Rose). Natomiast 6
główną rolę Mandelli zagra Channing Tatum (na zdjęciu; ostatnio Jupiter: Intronizacja). Na razie nie wiadomo nic więcej; nie podano żadnych terminów. Trudno przewidzieć, czy filmowa wersja zachowa i pokaże wszystkie problemy, o jakich pisze Haldeman w książce, czy zmieni opowieść w fajerwerki efektów specjalnych. Miejmy nadzieję, że to pierwsze. Już w weekend 21-22 maja (w Polsce 2 maja) do kin wejdzie remake jednego z najbardziej znanych horrorów (ale nieprzesadnie poważnych) lat 80 zeszłego wieku, czyli Poltergeista (po polsku: Duch). Reżyserował (wtedy) mało jeszcze znany Tobe Hooper, wśród scenarzystów znalazł się Steven Spielberg. Po ponad trzydziestu latach film (trochę inny i sądząc po trailerach, trochę groźniejszy) reżyseruje Gil Kenan (ostatnio trochę na uboczu, ale możemy go pamiętać ze Strasznego domu w 2006 i Miasta cienia w 2008), scenariusz na podstawie tego samego co poprzednio pomysłu Spielberga napisał David Lindsay-Abaire (wcześniej zrobił animowane Roboty w 2006, animowanych Strażników marzeń w 2013 oraz Oz wielki i potężny w 2013). Film dla zbyt młodych, żeby pamiętać opowiada o nawiedzonym domu, zbudowanym w niewłaściwym miejscu. W rolach głównych wystąpią Sam Rockwell (Moon, ale też negatywny typ w Iron Man 2) oraz Rosemarie dewitt. W Polsce film trafi na ekrany dopiero 24 lipca. Wszyscy znają Muppety, dzieło Jima Hensona i Franka Oza. Filmy z nimi trafiają czasem na ekrany, ale legenda rodziła się w telewizji, kiedy to do podrzędnego (rewiowego) teatru Kermit zapraszał najrozmaitsze gwiazdy (gwiazdy były prawdziwe, jak najbardziej: przez lata w Muppet Show wystąpili np. Mark Hamill, Kris Kristofferson, Elton John, Roger Moore czy Glenda Jackson. Telewizja ABC planuje powrót Muppetów na mały ekran. Tym razem nie będą przygotowywać spektaklu, ale wieczorny talk show, w którym występują Muppety. Zamówiony pilot zaprezentuje niezawodnych Kermita Żabę, Misia Fozzie, Gonzo i Zwierzaka, jak spotykają się w studiu telewizji ABC i planują nowy program, jednak wszystko zależy od tego, czy umowę podpisze główna gwiazda, panna Piggy. Oprócz dawnych znajomych pojawią się też nowe postacie: dziewczyna Fozziego i jej rodzice. Gościnnie wystąpią też (zgodnie z tradycją) żywe gwiazdy. Zobaczymy, czy program przetrwa, czy Muppety poradzą sobie w telewizji po ponad trzydziestu latach. Serial Mia ste czko Twin Peaks był kiedyś absolutnym hitem, również w Polsce. Opowieść o śledztwie w sprawie zabójstwa, w trochę niesamowitych okolicznościach i z niesamowitymi bohaterami przyciągał widzów nastrojem i fabułą. Reżyserował David Lynch (na zdjęciu), główną rolę grał Kyle MacLachlan (znany też jako Paul Atryda z klasycznej Diuny). Po dwudziestu pięciu latach kanał Showtime zdecydował się powrócić do tematu, do miejsca, do bohaterów. Plany były ambitne, ale w kwietniu nagle wycofał się główny twórca i kluczowa postać: David Lynch, który wyjaśnił, że po długich negocjacjach nie udało mu się uzyskać dla planowanych dziewięciu odcinków takiego budżetu, jaki uznał za niezbędny do poprawnej realizacji swojej wizji. Studio Showtime wyraziło nadzieję, że nie wszystko stracone. Do akcji bezpośredniej ruszyli aktorzy, którzy nagrali specjalne wideo, 7
namawiając Lyncha do powrotu. I wreszcie po miesiącu reżyser oświadczył, że wraca rzeczywiście (nie wiadomo, czy Showtime zwiększył budżet, czy zaważyły prośby obsady). Niby wszystko się skończyło happy endem, ale czas mija i nie wiadomo, czy uda się zdążyć z produkcją na 25 rocznicę emisji pierwszego odcinka już w przyszłym roku. Niedawno (16-19 kwietnia) w Anaheim (Kalifornia) odbyła się impreza (Star Wars Celebration) gromadząca fanów Gwiezdnych Wojen, a mająca uczcić i przypomnieć premierę pierwszego filmu był to 25 maja 1977, a impreza odbywa się od 1999, między kwietniem a lipcem. Przy tej okazji Studia Disney i Lucasfilm ujawniły sporo informacji na temat zapowiadanego pierwszego filmu odpryskowego o Gwiezdnych Wojnach. Tytuł to Rogue One, a akcja toczy się w okresie przed Nową nadzieją. Bohaterowie to grupa rebeliantów, która stara się wykraść plany Gwiazdy Śmierci te plany, które potem przewozi księżniczka Leia, tej Gwiazdy, którą potem niszczy Skywalker. Reżyser Gareth Edwards obiecuje, że fabuła będzie wielowarstwowa, złożona i głęboka. Przekonamy się w przyszłym roku premierę zaplanowano na grudzień 2016. Dowiedzieliśmy się też, że te odpryskowe filmy będą się ukazywały jako Star Wars Anthology (czyli pewnie Antologia Gwiezdnych Wojen), a drugim z kolei będzie oczekiwany przez znaczną cześć fanów film biograficzny o Bobbie Fetcie, znakomitym i groźnym łowcy nagród. Piętnaście lat temu wszedł na ekrany Galaxy Quest, film parodiujący zarówno Star Treka, jak i fanowski kult Star Treka oraz trekowe konwenty. O co chodziło (jeśli ktoś nie pamięta)? Aktorzy serialu Galaxy Quest już dawno nie występują, a jedynie pojawiają się jako goście na licznych konwentach. I na jeden z nich przybywają obcy, którzy odcinki serialu potraktowali jako filmy dokumentalne i chcą prosić bohaterską załogę o pomoc w prawdziwej galaktycznej wojnie. Skutecznie. Film był świetnie obsadzony (Sigourney Weaver, Alan Rickman, Tim Allen), bardzo zabawny i znakomity. Po latach nadeszła zapewne pora, by wrócić do dawnego pomysłu Robert Gordon, współscenarzysta filmu, prowadzi rozmowy z wytwórnią Paramount w sprawie stworzenia serialu telewizyjnego. Projekt jest na wczesnym etapie, ale szanse sukcesu są spore. Wydaje się, że film ma dostatecznie wielu fanów, by przy w miarę przyzwoitym budżecie i sensownym scenariuszu serial był udany. Być może uda się ściągnąć dawne gwiazdy Tim Allen i Alan Rickman mogą być osiągalni, ale Sigourney Weaver czy Sam Rockwell pewnie są trudniejsi. Zobaczymy, a póki co, warto jeszcze raz obejrzeć Galaxy Quest (oficjalny polski tytuł to Kosmiczna załoga, ale jakoś się nie przebił do publicznej świadomości). M. Night Shyamalan który zyskał sławę n ie s a mow it y m Szóstym zmysłem nie miał ostatnio najlepszej passy. Jego kolejne filmy nie były całkiem udane, a ostatni, 1000 lat po Ziemi, okazał się wpadką, choć z wysokim budżetem. Teraz 8
szykuje niskobudżetowy horror The Visit, o dwójce nastolatków, którzy przyjeżdżają z tygodniową wizytą do dziadków na farmie. Dziwne rzeczy zaczynają się dziać codziennie po 21.30 dzieci mają iść do łóżek, ale dziadek sugeruje, żeby także w żadnych okolicznościach nie otwierali drzwi do swojego pokoju. Sytuacja staje się groźna przynajmniej tyle można wywnioskować z trailera, dostępnego w sieci. Miejmy nadzieję, że Shyamalan pokaże tym filmem, że wraca do formy. W Hollywood zaczyna chyba brakować nowych pomysłów, stąd liczne reboty i remaki, sequele i prequele... Po trzydziestu latach wytwórnia Warner Bros. postanowiła wrócić do Gremlinów, filmu o dziwnych a groźnych stworach, które specjalizują się w psuciu wszystkiego. Niedawno przypomniała je (a przynajmniej jednego) reklama pewnych batoników. Producentem filmu ma być scenarzysta oryginalnej wersji Chris Columbus, do spółki ze Stevenem Spielbergiem. Nowy scenariusz ma napisać Carl Ellsworth (horror Ostatni dom po lewej, remake wersji z 1972, także Czerwony świt). Columbus uznał, że można odnieść sukces, jeśli zaoferuje się widzom uczucie nostalgii za tamtymi gremlinami, a jednocześnie pokaże się je w nowy sposób porównał to do trailera nowych Gwiezdnych Wojen: Przebudzenie Mocy, kiedy to wszyscy mieliśmy łzy w oczach, kiedy pojawił się Han Solo i Chewbacca. Przedsięwzięcie wydaje się lekko ryzykowne, bo Gremliny nie stały się filmem tak kultowym, jak Gwiezdne Wojny. Assassin s Creed to jedna z najbardziej popularnych serii gier, działających na chyba wszystkich konsolach, na PC-tach i Macach. Nic więc dziwnego, że istnieją plany jej ekranizacji. Zresztą całkiem konkretne. Jeden z producentów i aktor, Michael Fassbender, zdradził, że zdjęcia zaczną się już we wrześniu. Niestety, na razie wiadomo niewiele więcej. Re żyserować ma Justin Kurzel (słabo w Polsce zna ny), a oprócz samego Fassbendera (który prawdopodobnie zagra Desmonda Milesa, współczesnego bohatera tej historii) wystąpi Marion Cotillard (Miranda w Mroczny rycerz powstaje, Mal w Incepcji). Treść? Gracze ją znają: Desmond zostaje porwany przez złą korporację Abstergo, i zmuszony, by poprzez pamięć genetyczną doświadczać na nowo przeżyć swoich przodków. A chodzi w tym wszystkim o odwieczną walkę dwóch zakonów, asasynów i templariuszy. Kolejną kultową (niegdyś) grą, która zapewne trafi na ekrany TV w formie serialu, jest Myst bardzo popularna w latach 90 zeszłego wieku. Po wstało też kilka powieści w świecie Mystu pisał je David Wingrove. Produkcję sfinansuje serwis sieciowy Hulu jak widać, coraz więcej interesujących seriali powstaje na zlecenie sieciowych dystrybutorów. Twórcami serialu są Matt Tolmach (producent Niesamowitego Spider-Mana) i Evan Dougherty (scenarzysta Niezgodnej oraz Królewny Śnieżki i łowcy). Film, podobnie jak gra, opowie o przygodach człowieka, który budzi się pewnego dnia na tajemniczej wyspie Myst, nie wiedząc, kim jest ani jak się tam znalazł. Gra sprzedała się w milionach egzemplarzy, więc jest szansa, że serial także znajdzie fanów. Tajemnicze znalezisko... Para historyków, Damien Kempf i Maria L. Gilbert wydała ostatnio książkę Medieval Monsters, w której pokazują ilustracje (a raczej iluminacje) z rozmaitych średniowiecznych bestiariuszy, dzienników podróżnych, map, rozmaitych wy- 9
dań Biblii i tak dalej. W jednym z takich dzieł, XIV-wiecznym Smithfield Decretals znaleziono niezwykły obrazek, przedstawiający mistrza Yodę. Wolumin pochodzi z 1330 roku, prawdopodobnie z Francji, zawiera teksty prawa kanonicznego, natomiast iluminacje polecił wykonać (zapewne w 1340) kanonik ze Smithfield. Co ciekawe, Yoda na obrazku nie jest zielony. Istnieje kilka możliwych wyjaśnień: rysownik widział go w ciemności, nie jest to osobiście Yoda, ale inny przedstawiciel jego nienazwanego gatunku, czy też przez prawie 700 lat farba zmieniła kolor. W każdym razie ten portret rzuca nowe światło na naszą historię i na lokalizację galaktyki Far Far Away. Para młodych astronomów-amatorów z Essex (Wielka Brytania) Matt Kingsnorth i Phil StPier postanowiła wysłać w kosmos myśliwiec X-Wing. No, prawie. Wykorzystali dokładny model X-Winga, umocowali go do balonu meteorologicznego, a potem nagrali go kamerą Go-Pro. Całość wzniosła się na wysokość 36.190m, gdzie widoczna jest już wyraźnie krzywizna Ziemi. Film kończy się prośbą do reżysera filmu, J.J. Abramsa, o dwa bilety na premierę Przebudzenia Mocy. Wszystko to można zobaczyć na youtube, wpisując X-Wing in Space. PWC Nagrody Organizatorzy Nagrody Literackiej im. Jerzego Żuławskiego ogłosiło nominacje za rok 2014. Na liście znalazło się pięć utworów, uznanych za najlepsze. Oto one: Biała reduta t.1 Tomasz Kołodziejczak Pokój światów Paweł Majka Ad Infinitum Michał Protasiuk Polaroidy z zagłady Paweł Paliński Forta Michał Cholewa Niewidzialna korona Elżbieta Cherezińska. Warto dodać, że Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, profesor Małgorzata Omilanowska ufundowała dla laureatów konkursu nagrodę pieniężną w wysokości 18.000 zł. Brawo. Ceremonia wręczenia nagrody odbędzie się w Toruniu 18-19 września, podczas konferencji poświęconej pamięci patrona nagrody. Konferencja wiąże się z toruńskim kowentem Copernicon. Nominowanym gratulujemy. 10
ŚLĄKFA nominacje Odbyło się posiedzenie jury nagrody ŚLĄKFA, przyznawanej corocznie przez Śląsi Klub Fantastyki. Poniżej, tradycyjnie, nominacje wraz z krótkimi uzasadnieniami. Laureatów poznamy podczas równie tradycyjnego Seminarium Literackiego, które zaplanowaliśmy na dni 5 7 czerwca. A oto nominacje. Autor Roku Jakub Ćwiek Jakub Ćwiek jest w środowisku fanów fantastyki postacią znaną i lubianą. Pisarz, autor kilkunastu powieści i zbiorów opowiadań, sięgający również po inne formy twórczości: współtworzył komiks, prowadził grupę teatralną, odważnie próbuje łączyć czytanie z muzyką rockową (trasa Rock&Read). W 2014 roku Jakub nie zwalniał tempa, wydał powieści Dreszcz 2. Facet w Czerni oraz Chłopcy 3: Zguba. Opublikował zbiór opowiadań Kłamca 2,5. Machinomachia połączony z grą karcianą. Jego kolejne publikacje spotykają się z zasłużoną przychylnością, zarówno wśród nowych czytelników, jak i zdeklarowanych fanów. Przy tym wszystkim Jakub pozostaje autentyczny i naturalny w swojej działalności fanowskiej, jest obecny na wielu konwentach i wydarzeniach fanowskich. Doceniając różnorodną twórczość, dotychczasowe osiągnięcia literackie oraz konsekwencje w sięganiu po coraz to nowe formy artystycznego wyrazu, mam zaszczyt nominować Jakuba Ćwieka do nagrody Śląkfa 2015. Bogusław Kobic Aleksander Tukaj i Mikołaj Wicher Pora zmienić świat. Nawet jurorzy najstarszej nagrody fantastycznej w Polsce nie mogą nie zauważyć, że gry narracyjne i fabularne stały się znaczącym elementem fantastycznego pejzażu. A także tego, że ich tworzenie jest sztuką. Larp Wszystko dla N to opowieść o zaufaniu, wierze, zmaganiach z samym sobą. Jego twórcy stawiają ważne pytania, skłaniają gracza współtwórcę opowieści do głębokiej introspekcji, tworząc jednocześnie larpa o wysokim poziomie grywalności. Starannie przemyślana fabuła, oszczędne rekwizytorium i perfekcyjna gra nastrojem czynią z Wszystko dla N dzieło sztuki. Za stworzenie tego dzieła, za spektakl emocji na najwyższym poziomie nominuję Aleksandra Tukaja i Mikołaja Wichra do nagrody Śląkfa w kategorii Twórca Roku. Klaudia Heintze 11
Wydawca/Promotor Roku Genius Creations To wariaci, pomyślałam, kiedy usłyszałam, że oto powstaje na rynku fantastycznym nowe wydawnictwo, które publikować będzie debiutantów albo autorów z niewielkim dorobkiem. Tymczasem Genius Creations po niecałym roku działalności radzi sobie bardzo dobrze, ich książki zbierają pozytywne recenzje i zaczynają odnosić pierwsze sukcesy (Pokój światów Pawła Majki został w tym roku nominowany do Nagrody im. Jerzego Żuławskiego). Co więcej, mogę potwierdzić, że GC wydaje wartościowe pozycje w końcu Błąd warunkowania Anny Nieznaj sama polecam na okładce. Nie wiem, jaka będzie przyszłość wydawnictwa, ale życzę im wszystkiego najlepszego żeby utrzymało się na rynku, żeby wyrosło spośród ich autorów nowe pokolenie popularnych pisarzy i oczywiście żeby wciąż wydawali dobre książki. A na razie, za odwagę oraz dobór tekstów, nominuję Genius Creations do nagrody Śląkfy. Anna Kańtoch Piotr Kula Milewski W polskim fandomie larpowym nie ma wielu ludzi bardziej zaangażowanych w otwarcie go na ludzi z zewnątrz niż Piotr Milewski. Można by wiele mówić o jego działalności w samym roku 2014, ale chciałbym się skupić na dwóch inicjatywach pierwszą jest KOLA 2014, drugą BlackBox 3City. Dlaczego akurat one? Obie są skoncentrowane na budowie wizerunku środowiska poza fandomem: KOLA jako odnosząca sukcesy konferencja naukowa ściągająca gości z kraju i z zagranicy oraz BlackBox 3City jako serie larpów całkowicie otwartych i ogólnodostępnych. Każda z nich robi dla środowiska więcej niż najlepszy scenariusz larpowy czy przełom techniczny. I właśnie ze względu na to chciałbym nominować Piotra Kulę Milewskiego do Śląkfy w kategorii Promotor Roku. Michał Cholewa Arkadiusz Nakoniecznik (Wydawnictwo Akurat) Wydawnictwo Akurat to powstały w 2013 roku imprint Muzy, w założeniach mający publikować literaturę popularną: fantastykę, kryminał i erotykę. Jak łatwo zgadnąć, interesuje nas dobór tytułów fantastycznych, a na ten na pewno nie można narzekać (no, może poza liczbą tytułów). W 2014 roku dzięki Akurat do księgarń trafiła dylogia Sen o krwi Nory K. Jemisin, Bot Maxa Kidruka, Czerwone koszule Johna Scalziego nagrodzone Hugo dwa lata temu, czy Marsjanin Andy ego Weira, i to bez czekania na zapowiadaną na jesień tego roku ekranizację. Z tej krótkiej listy wyłania się obraz wydawnictwa oferującego niewiele tytułów, ale za to różnorodnych, niebojącego się sięgać po ciekawe pozycje, nawet jeśli nie gwarantują one szybkiego zysku. Obraz ten dopełniają oficjalnie nieobjęte zasięgiem tegorocznych Śląkf, lecz warte wspomnienia: wydane w 2013 roku Wśród obcych Jo Walton (nagroda Hugo), dwa pierwsze tomy cyklu Drozdy Chucka Wendiga, wydany już w tym roku Mniejszy cud polskiej autorki Magdaleny Salik czy w końcu zakupienie praw do zeszłorocznej sensacji, czyli Ancillary Justice Ann Leckie. Joanna Słupek Ignacy Trzewiczek (Portal) W ostatnich latach rynek gier planszowych w Polsce przeżywa renesans. Nowi, utalentowani twórcy pojawiają się jeden po drugim, udało nam się również zyskać kilku naprawdę rozumiejących rynek wydawców. Wśród tego grona jest Ignacy Trzewiczek, który od lat prezentuje niezmiennie pomysły ciekawe, nowatorskie, zauważane w kraju i za granicą. Jego dorobek kwalifikowałby go na nominację każdego roku a 2014 był dobrym rokiem nawet w jego zwykłej skali. 12
Aż dwie gry wydane przez Portal w 2014 doczekały się uznania nie tylko polskich graczy. Pierwszą była wydana w porozumieniu z CD Projektem gra Wiedźmin, drugą doskonali Imperial Settlers, gra, która zdobyła aż siedem nominacji do prestiżowej nagrody Golden Geek, a jej tryb solo zwyciężył w kategorii najlepszej gry dla jednej osoby. Ignacy był na pewno jednym z motorów, które ruszyły polską scenę zarówno RPG, jak też gier planszowych, i konsekwentnie działa od wielu lat. Dlatego z dumą nominuję go do Śląkfy w kategorii Wydawca Roku. Michał Cholewa Fan Roku Dominik Dracan Dembinski (Liveform) Dominik Dembinski jest autorem larpów i prezesem stowarzyszenia Liveform, które w 2014 roku rozpoczęło rewolucję larpową. Poprzez nawiązanie strategicznej współpracy z inwestorami i twórcami z zagranicy umożliwił polskim larpowcom tworzenie gier w najbardziej zapierających dech w piersiach lokacjach. Wraz ze stowarzyszeniem Liveform oraz członkami innych grup larpowych stworzył projekt College of Wizardry, o którym dziś mówią media na całym świecie. Dzięki jego pracy media zaczęły postrzegać larpy jako liczącą się dziedzinę rozrywki i fascynujące hobby kształtujące osobowość oraz rozwijające inteligencję. Agencje Reuters i Associated Press zabiegają o prawo do relacjonowania kolejnych projektów Liveform, a gminy, zarządy zamków i firmy rozpoznały w larpach godny uwagi potencjał biznesowy. Na łamach portalu Polska.pl Ministerstwo Spraw Zagranicznych prezentuje College of Wizardy jako jedną z najważniejszych atrakcji naszego kraju. Stowarzyszenie Liveform to inicjatywa, która połączyła twórców, dla których larpy są czymś więcej niż tylko pasją sposobem na życie. W 2015 roku Liveform było organizatorem Konferencji Larpowej w Katowicach. Członkowie stowarzyszenia są łącznie laureatami 4 Złotych Masek oraz autorami kilkudziesięciu artykułów dotyczących teorii larpowej. Za całokształt pracy, ze szczególnym uwzględnieniem projektu College of Wizardry, z przyjemnością nominuję Dominika do Śląkfy w kategorii Fan Roku. Klaudia Heintze Wojciech Kelen Nelec W 2014 roku minęło 75 lat, odkąd Bob Kane i Bill Finger stworzyli postać Batmana, jednego z najbardziej popularnych superbohaterów, jaki kiedykolwiek istniał. Dzięki Wojciechowi Nelcowi wieloletniemu redaktorowi portalu Batcave.com.pl również w Polsce mogliśmy uczestniczyć w obchodach tego jubileuszu. Wojtek we współpracy z Biblioteką Uniwersytecką w Poznaniu zorganizował Dzień Batmana, Comic Wars oraz Dzień Darmowego Komiksu. Kolejny raz był koordynatorem bloku komiksowego na Pyrkonie i Animachinie. Wygłosił wykład podczas konferencji naukowej 75 lat Batmana. Jednak moim zdaniem najbardziej znaczące było upowszechnianie przez niego wiedzy o nieznanym dla wielu osób współtwórcy Batmana, Billu Fingerze. Poruszał tę kwestię podczas prowadzonych prelekcji na wielu konwentach, m.in. na Pyrkonie, jako gość na Polconie, na Międzynarodowym Festiwalu Komiksów i Gier, na Animachinie oraz podczas audycji radiowych 13
Prosto z Kadru w Radiu Afera. Dzięki jego rozmowom z wydawnictwem Centrala możemy cieszyć się z wydanego w Polsce picture booka autorstwa Tylera Noblemana Cudowny chłopak Billy. Wdzięczna za zorganizowanie tak wielu ambitnych projektów, nominuję Wojciecha Nelca do Śląkfy w kategorii Fan roku. Aleksandra Wojciechowska Wojciech Rzadek Gry narracyjne od lat cieszą się niesłabnącą popularnością na całym świecie. W Polsce najbardziej prestiżowym turniejem, mającym na celu wyłonienie i uhonorowanie najlepszych mistrzów gry, jest istniejący od 1998 roku Puchar Mistrza Mistrzów impreza wymagająca od organizatorów nie tylko znajomości środowiska, ale też wiele pracy i serca. Od czterech lat organizacją PMM zajmuje się jeden z najlepszych polskich mistrzów gry, trzykrotny laureat Pucharu, jedyny mistrz, który zdobył puchar na stałe. Za zaangażowanie i pracę wkładaną w organizację turnieju, za rzetelność i profesjonalizm, a także za godne reprezentowania naszej wspólnej pasji nominuję Wojtka Rzadka do nagrody Śląkfa w kategorii Fan Roku. Klaudia Heintze Wojciech Bestia Koźliński Wśród twórców imprez larpowych Wojciech Bestia Koźliński jest osobą, której nie da się pominąć. To człowiek, który angażuje się w pełni w swoją działalność, nie boi się nowych rozwiązań, ma wiele pomysłów i co więcej, realizuje je. Nie inaczej było w 2014 roku. Nie tylko doprowadził do ukazania się dwóch numerów bezpłatnego czasopisma sieciowego PAX, ale również organizował aż dwie duże imprezy: Orkon 2014, najstarszy w Polsce konwent poświęcony larpom i grom terenowym, oraz Steam&Sword Zamieć jeden z bardzo niewielu dużych larpów zimowych oraz cenne uzupełnienie konsekwentnie budowanego przez Wojciecha uniwersum. Zarówno Orkon, jak i Zamieć były sukcesami w swoich kategoriach i krokiem naprzód w szybko rozwijającym się środowisku. Pomysły, pracowitość i konsekwencja to cechy, które powinien mieć organizator dużych imprez. Wojciech ma je wszystkie i jego działalność w 2014 roku to potwierdza. Z tego też powodu chciałbym nominować go do Śląkfy w kategorii Fan Roku. Michał Cholewa Krzysztof Khaki Baranowski System MasterMind, stworzony przez Krzysztofa Khakiego Baranowskiego, nie jest jedynie kolejnym portalem informacyjnym. Nie jest nawet popularną obecnie próbą budowania społeczności jest zdecydowanie czymś więcej. To rzetelna baza wiedzy, dzięki której każda osoba zainteresowana grami RPG może się doskonalić zarówno jako gracz, jak i mistrz gry. Obejrzeć prezentację, wysłuchać nagranej prelekcji, uczestniczyć w warsztatach. Ktoś powie, że w dobie internetu wszystkie podobne informacje gdzieś można znaleźć. Jednak Krzysztofowi udało się nie tylko zebrać je w jednym miejscu, wyselekcjonować, ale też zadbać o formę, dzięki czemu jego serwis bez przesady można nazwać profesjonalnym centrum rozwoju. Ze względu na ogrom włożonej pracy, poziom zawartych materiałów, jak i stale rosnącą jakość serwisu, z prawdziwą przyjemnością nominuję Krzysztofa Baranowskiego do Śląkfy w kategorii Fan Roku. Michał Cholewa 14
Do dyskusji Problem Hugo Mniej więcej w kwietniu ogłoszone zostają listy nominacji do nagrody Hugo, najważniejszej chyba w światowej (anglojęzycznej) fantastyce. Prawo zgłaszania mają uczestnicy (aktywni i wspierający) aktualnego i poprzedniego Worldconu. Jednak w przeciwieństwie do lat wcześniejszych, nastąpił swego rodzaju skandal. Grupa fantastów prawicowych (tak sami się określają) uznała, że dotąd prawicowi pisarze byli pokrzywdzeni. Przywódcą grupy jest niejaki Vox Day (to pseudonim Theodore a Beale a), niezbyt udany pisarz i redaktor. Ogłosił do swoich zwolenników apel, który choć zaczynał się od słów My, z Prawicy science fiction nie maszerujemy noga w nogę ani nie zgadzamy się ze sobą we wszystkim, zaapelował o coś wręcz przeciwnego. Day przedstawił swoje propozycje w większości kategorii Hugo i zaapelował, by wszyscy ci, którzy cenią jego poglądy i opinie (o sf), przekazali nominacje dokładnie tak, jak je sformułował, bez żadnych odstępstw. Czytanie proponowanych dzieł nie było konieczne (choć nie było też zabronione). Hugo nie jest odporne na takie zorganizowane akcje. Ludzie zwykle głosują każdy na swoich faworytów, więc głosy są rozstrzelone i relatywnie niewielka zdyscyplinowana grupa może przeforsować swoich kandydatów. Tak te się stało i kandydaci Daya zgarnęli prawie wszystkie nominacje. Niektórzy są dość zabawni: John C. Wright (łącznie 5 nominacji) wydaje swoje teksty właściwie tylko w działającym w Finlandii wydawnictwie i w USA znany jest raczej średnio. Zapewne przypadkiem wydawnictwo to (Castalia House) należy do Voxa Daya. Teksty z Castalia House nominowane są częściej, nic więc dziwnego, że Vox Day zlecił nominowanie siebie w kategoriach najlepszego redaktora (zarówno długich, jak i krótkich form). Formalnie wszystko jest w porządku, nominacje zostały uznane. Trzeba zaznaczyć, że nie wszyscy wskazani autorzy wiedzieli o akcji i kiedy sprawa stała się głośna, wielu wycofało swoje kandydatury. Zgodnie z przepisami, na ich miejsce weszli następni (w kolejności liczby zdobytych głosów). Warto zaznaczyć, że po raz pierwszy w historii nominowani rezygnowali już po ogłoszeniu listy, niektórzy już po przesłaniu list do druku (a zatem za późno, by dało się coś zmienić) ci proszą w listach, by głosujący uznali, że ich nazwisko na liście nominacji nie istnieje. Żal tych ludzi; machinacje Daya postawiły ich w paskudnej sytuacji i naraziły na szwank dobre imię; wycofali się, kiedy dowiedzieli się o sprawie. Niektórzy jeśli nie śledzą wydarzeń i dyskusji w fandomie mają szansę o kulisach swojej nominacji dowiedzieć się już na konwencie. Ostatnio zrezygnowała także Connie Willis, która miała prowadzić ceremonię wręczania nagród na Worldconie 2015 (w Spokane, stan Washington, USA). Poniżej cytujemy fragmenty jej otwartego listu, w którym wyjaśnia motywy swojej decyzji a także sytuację Hugo. 15
Słyszeliście zapewne o kryzysie Hugo, z którym musi się zmierzyć społeczność fanów fantastyki. (Jeśli nie, polecam znakomity artykuł Susan Grigsby w portalu Daily Kos, zatytułowany Freeping the Hugo Awards ). W skrócie stało się tyle, że niewielka grupa osób, prowadzona przez Voxa Daya/Theodore a Beale a i Brada Torgersona wykorzystała fakt, że tylko niewielki procent głosujących nominuje dzieła po to, by zagarnąć głosowanie. Skłonili członków tej grupy, by kupowali członkostwo wspierające i głosowali na blok kandydatów, którzy ich zdaniem powinni być nominowani. Ponieważ wszyscy inni nominowali kogo chcieli, więc ich wybory mocno się od siebie różniły, i w efekcie lista nominowanych składa się praktycznie w całości z osób wskazanych przez tamtych. Kiedy o tym usłyszałam, zemdliło mnie na myśl o tym, co zrobili i jak bardzo zaszkodzili tym, którzy powinni w głosowaniu uzyskać nominację, ale jej nie uzyskali; tym, którzy ją uzyskali i teraz muszą decydować, czy pozostać na liście, czy odmówić nominacji; niewinnym nominowanym, którzy znaleźli się liście Voxa Daya bez swojej wiedzy i teraz są niesprawiedliwie obciążeni tym związkiem; i wreszcie samym nagrodom Hugo i ich reputacji. Nie chciałam jednak wypowiadać się publicznie i zrezygnować z prezentowania nagród, dopóki wciąż istniała szansa ocalenia ceremonii Hugo. Chciałam to zrobić dla ludzi, którzy uczciwie zyskali nominację i tych, którzy organizują Worldcon. I dla nieszczęsnych mistrzów ceremonii, którzy mieli straszliwego pecha i zostali wybrani, by w tym roku wręczać nagrody; musieli patrzeć, jak to, co miało być jasnym punktem ich kariery, zmienia się w koszmar. David Gerrold [gość honorowy Worldconu przyp. PWC] jest moim starym i drogim przyjacielem nie chciałam go zawieść. Plus przekonałam się, że na ogół wtrącanie swoich trzech groszy do takich kontrowersji (nawet jeśli ktoś był osobiście zaangażowany i był na scenie, kiedy rzecz się stała) zwykle tylko pogarsza sytuację, a nie poprawia jej. Potem jednak Vox Day i jego stronnicy sprawili, że nie mogłam już zachować milczenia, zachować spokoju i działać jakby nic się nie stało. Nie wystarczyło im użycie brudnych sztuczek, by trafić na listę nominacji; teraz żądają także zwycięstwa, bo inaczej zniszczą Hugo całkowicie. Kiedy komentator na stronie File 770 zasugerował, by ludzie walczyli, głosując na Bez Nagrody, Vox Day napisał: Jeśli Bez Nagrody zwycięży w jakiejś kategorii literackiej, zapewne nigdy już nie zobaczycie, by inna nagroda została znowu przyznana w tej kategorii. To obosieczny miecz, Lois. Jesteśmy przygotowani na wszelkie ewentualności. Oznacza to, jak rozumiem, że planują użyć tej samej techniki głosowania blokiem, by nikt oprócz ich kandydatów nie wygrał w kolejnych latach. Albo też, innymi słowy: Jeśli chcecie znowu zobaczyć swoją ukochaną nagrodę, macie robić dokładnie to, co powiem. To groźba, prosta i jasna. Każdemu głosującemu rozkazano (pod groźbą użycia przemocy wobec czegoś, co kochamy), by pozwolił na zwycięstwo ich tekstów, które trafiły na listę nominacji nieuczciwie. W moim konkretnym przypadku mam wrażenie, że polecono mi również, by się do nich przyłączyć i zachowywać, jakby to była całkiem zwyczajna ceremonia Hugo. Krótko mówiąc, mam zabawiać nominowanych jakimiś lekkimi pogawędkami, jednemu z nich wręczyć nagrodę i swoją obecnością i swoim milczeniem dać osłonę i wiarygodność zwycięzcom, którzy zdobyli trofeum dzięki groźbom i wymuszeniu. No więc nie zrobię tego. Nie mogę tego zrobić. Gdybym zrobiła, poparłabym ich machinacje. Myślę, że inne komentarze są zbędne. Piotr W. Cholewa 16
Ksi¹ ki Piknik na skraju Strefy X Unicestwienie Jeffa VanderMeera to pierwszy tom trylogii Southern Reach, opisujący ekspedycji do tajemniczej i niepokojącej Strefy X. Pojawienie się Strefy nikt nie potrafi wyjaśnić, a po wielu wyprawach badawczych stwierdzono jedynie, że dzieją się tam rzeczy nad wyraz dziwne. I to jest właśnie jedyna pewna informacja, jaką zostaje uraczony czytelnik będzie dziwnie. Weird fiction w pełnej krasie. Książka zaczyna się intrygującą tajemnicą i kończy pozostawieniem czytelnika w poczuciu głębokiego rozstrojenia. Czytelnikowi wydaje się, że słyszy dźwięki źle nastrojonego radia, które równie dobrze mogą być wyciem potępionych, a nawet nawoływaniem jakiegoś wyjątkowo zachrypniętego kota. Niektórym może się to podobać, mnie jednak wprawiło w głęboką frustrację spowodowaną faktem, że książka mnoży tajemnice, jednocześnie ani jednej nie rozwiązując. Jak w czeskim filmie, nikt nic nie wie i prędzej zginie zanim się dowie, albo nawet nie zginie, bo nie wiadomo, czy w Strefie X da się zginąć, czy tylko przechodzi się w inną formę istnienia, na przykład fluorescencyjnego ślimaka. Całość pisana jest w formie dziennika jednej z kobiet należących do ekspedycji biolożki, której imienia, jak zresztą imion całej reszty ekspedycji, nigdy nie poznajemy. Opisuje ona kolejne wydarzenia w Strefie X, od znalezienia dziwnego zjawiska geologicznego sięgającego w głąb ziemi do odkrycia tego, co kryje się wewnątrz, jak i późniejszej wyprawy do opuszczonej latarni morskiej. Incydenty te przeplatają się z historiami z jej własnej przeszłości, powoli składając się we względnie spójną, ale nieco zamazaną opowieść o tym, jak i po co kobieta znalazła się w Strefie X. Biolożka, tak samo jak czytelnik, poszukuje odpowiedzi i wyjaśnień, i niestety również ich nie dostaje. Malowniczych scen, owszem, nie można powieści odmówić. Nielogiczne, splątane zdania wypisane na ścianach, delfiny o ludzkich oczach, spotkania z istotami nie do końca ludzkimi, uzupełnione o owo przejmujące uczucie, że za chwilę na pewno zdarzy się coś wstrząsającego. Niestety dzieje się niewiele i zwykle wtedy, kiedy czytelnik jest już na granicy pomiędzy oczekiwaniem a znużeniem. Głównym problemem tej książki jest fakt, że w próbie stworzenia odrealnionego, dziwnego i niezrozumiałego świata odwiedzonego przez postacie, o których charakterze i tożsamości nie wiemy właściwie nic, autor nie zaproponował odbiorcy żadnego punktu zaczepienia, by wczuć się w sytuację bohaterów i w jakikolwiek sposób móc przejąć się ich perypetiami. Jeśli czytelnik sięgnie po kolejny tom, to chyba tylko wyłącznie, żeby wreszcie dowiedzieć się o co chodzi i odetchnąć. Zamiast tego w Ujarzmieniu znajdzie jednak makabryczną opowieść o króliczkach i jeszcze więcej niewiadomych. 17
Podsumowując, jest to doskonała książka dla miłośników weird fiction i gwarantowany ból głowy dla całej reszty czytelników. Serathe Vandermeer Jeff: Unicestwienie (Annihilation). Przeł. Anna Gralak. Wydawnictwo Otwarte, Kraków 2014. 18 Filmy Siódmy Syn Fantasy, jak wiadomo, sprzedaje się całkiem nieźle i to zarówno na papierze, jak i na ekranie. Może zwłaszcza na ekranie, bo producenci szukają coraz to innych młodzieżowych książek, które dałoby się przerobić na kinowy przebój. Nie byłoby w tym nic złego, skoro powstają w ten sposób filmy może nie najmądrzejsze, ale przynajmniej wizualnie urokliwie, jednak... powiedzmy, że wybory hollywoodzkich specjalistów czasem mnie dziwią. Ostatnio bowiem, jakby mało było książek dla młodzieży, ekranizuje się te dla dzieci, oczywiście odpowiednio zmieniając fabułę, żeby i starsi mogli się w kinie dobrze bawić. I tu pada fundamentalne pytanie, a mianowicie jaki jest sens ekranizowania książki, skoro na potrzeby filmu i tak większość treści się przerobi? Pierwszy ofiarą podobnych praktyk padł Dawca pamięci, teraz mamy Siódmego syna, czyli kinową wersję pierwszego tomu Kronik Wardstone Josepha Delaneya. Książkowa seria przeznaczona jest dla dzieci mniej więcej od dziesiątego roku życia (główny bohater na początku cyklu ma jedenaście), film natomiast to typowa produkcja młodzieżowa, dla wszystkich i dla nikogo. Ekranowy Tom oczywiście nie ma jedenastu lat, tylko na oko z siedemnaście, ma też odpowiednio dorosłą dziewczynę (w książce: po prostu przyjaciółkę), jego przygody zaś są poważniejsze teoretycznie przynajmniej, bo w praktyce to nie do końca wychodzi, o czym zaraz napiszę. Wiem, że wygląda to jak typowe narzekanie zgreda, który marudzi, że w książce było inaczej, więc film jest do bani. Nie w tym rzecz, ja rozumiem, że przy ekranizowaniu powieści konieczne są pewne zmiany. Tylko że te zmiany czasem idą za daleko i w złym kierunku, a tak stało się w przypadku Siódmego syna. W filmie z książką zgadzają się imiona oraz mniej więcej początek (siódmy syn siódmego syna zostaje uczniem stracharza, czyli kogoś w rodzaju wiedźmina, tępiącego potwory). Reszta to niemająca wiele wspólnego z pierwowzorem kompilacja najpopularniejszych wątków fantasy (dorastanie do swojego przeznaczenia, walka ze złem), odrobionych bez wdzięku, jakby ktoś odhaczał na liście: ładna dziewczyna jest, potwory są, żarciki w trakcie bijatyki też, trochę mądrości
à la Coelho ależ owszem. Od dziesiątek kiepskich produkcji tego gatunku Siódmy syn różni się jedynie tym, że producenci mieli więcej pieniędzy, więc przynajmniej krajobrazy są tu ładne, a efekty komputerowe nie gryzą w oczy sztucznością. Jednak pod każdym innym względem niż wizualny film przegrywa z książką. Naprawdę kameralna, przeznaczona dla dzieci historia o uwolnionej czarownicy, która terroryzuje okolicę, jest bardziej emocjonująca niż pełen rozmachu młodzieżowy film, w którym ważą się losy całego świata. Książkowy Tom to chłopiec podejmujący swoje pierwsze poważne decyzje, wystraszony i pełen wątpliwości, szanujący starszych, ale też potrafiący myśleć samodzielnie. Ktoś, kto stara się z całych sił robić dobrze, ale nie zawsze z różnych powodów mu to wychodzi. Filmowy z kolei jest wyluzowanym młodzianem, który pyskuje swojemu mistrzowi, a nawet rzuca w niego mieczem (!) i który zachowuje się, jakby wiedział, że jest głównym bohaterem, w związku z czym scenarzyści nie pozwolą mu zrobić krzywdy. Ten książkowy, gdy popełni błąd i narazi na niebezpieczeństwo siebie oraz mistrza, martwi się i próbuje jakoś swoją pomyłkę naprawić, filmowy ma takie drobiazgi w głębokim poważaniu. Chodzi za nami jakaś podejrzana czarownica, a my na czarownice akurat polujemy? Co tam, w końcu jest ładna, a jak ktoś jest ładny, to nie może być zły. Wątpliwości filmowego Toma są powierzchowne, jego dobroć sprawia wrażenie raczej głupoty, a decyzje nie mają głębszego uzasadnienia. To zresztą wada całego filmu, w którym różne rzeczy dzieją się bo tak. Dla fabuły konieczne jest, żeby stracharz (bardzo przerysowana, nieledwie karykaturalna rola Jeffa Bridgesa) był dla swojego ucznia surowy w porządku, jest, co z tego, że wygląda to tak, jakby mistrz z niewiadomych powodów celowo starał się zniechęcić chłopaka do zawodu. W następnej scenie chcemy, żeby stracharz pokazał swoją wrażliwą stronę pokazujemy więc, nie przejmując się, że nijak nie pasuje to do wcześniejszego zachowania tej postaci. Na końcu Tom oczywiście zaakceptował swoje przeznaczenie, a ja znowu miałam wrażenie, że tak musiało być, wewnętrzna logika rozwoju bohatera nie miała z tym nic wspólnego. Wszystko to sprawia, że o ile książkowemu Tomowi kibicowało się, trzymając za niego kciuki, o tyle losy filmowych postaci zostawiają widza zupełnie obojętnym. Oglądamy przecież tylko pełne klisz kolorowe patrzydło, w którym, zgodnie z regułami Fabryki Snów, młodemu pozytywnemu bohaterowi nie może się stać nic złego. Anna Kańtoch Joseph Delaney: Zemsta czarownicy (The Spook s Apprentice). Tom pierwszy Kronik Wardstone. Przeł. Paulina Braiter. Wydawnictwo Jaguar 2015. Siódmy syn. Scenariusz: Charles Leavitt, Steven Knight Matt Greenberg; reż. Siergiej Bodrow. Obsada: Jeff Bridges, Ben Barnes, Julianne Moore, Alicia Vinander. Muzyka: Marco Beltrami; zdjęcia: Newton Thomas Sigel; montaż: Paul Rubell, Jim Page. Produkcja: Thomas Tull. Legendary Pictures, Thunder Road Films, China Film Group. Czas Proj. 102 min. USA 2014. 19
Brandy Hall Wiadomoœci Bucklandu 229 Wiosna 2015 roku wg Ra chu by Du ych Ludzi Tym razem Bilbo choć mocno się do tego przymierzał w żaden sposób nie mógł wrócić do tłumaczenia wspomnień Saradoka. Okazało się bowiem, o czym w nawale zajęć całkiem zapomniał, że jego ukochana Sekcja Tolkienowska PARMADILI obchodzi trzydziestolecie. Z tej okazji w Bibliotece Śląskiej odbyły się tolkienowskie seminarium, sesja i wystawa. Bilbo przybył i wygłosił odpowiednie powitanie, spotkał się z przyjaciółmi i powspominał. W imieniu własnym, Bilbowych Zbójów, a przede wszystkim Głosu z Ciemności, życzymy Bilbowi i wszystkim tolkienistom jeszcze długich lat pełnych sukcesów. Sprawozdanie z wystawy za miesiąc. R akin, syn R awina, krasnolud Eliran, el f U góry, po lewej: Bilbo wita gości; obok stoi Rakin, z tyłu chatka hobbita; po prawej: o hobbicie dyskutują Marek Gumkowski, Paulina Braiter i Jakub Lichański. Na dole, po lewej: spotkanie z Witem Szostakiem prowadzi Edyta Rudolf, po prawej: złoty smok przy wejściu na wystawę, w głębi chatka. 20
Premiery kwietnia Ups! Arka odpłynęła (animowany). Reż. Sean McCormack, Toby Genkel; obsada (głosy): Tara Flynn, Alan Stanford, Franciska Friede. Niemcy, Belgia, Luksemburg, Irlandia 2015. [01.05.2015] Nie dla wszystkich zwierząt starczyło miejsca na Arce Noego, co więc się z nimi stało? Odpowiedź dostaniemy w animacji której reżyserami są Toby Genkel i Sean McCormack: musiały walczyć o przetrwanie. Bohaterami jest rodzina, która za wszelką cenę chce dostać się w bezpieczne miejsce. Jednak dwójka małych dzieci spada z pokładu; teraz są zdani tylko na siebie i muszą zrobić wszystko, by dostać się na najwyższą górę. Saga Wikingów. Reż. Claudio Fäh; obsada: Tom Hopper, Ryan Kwanten, James Norton. Szwajcaria/Niemcy/ RPA 2014. [01.05.2015] Film Saga Wikingów opowiada o grupie walecznych wikingów, którą dowodzi młody wojownik Asbjorn. Ich celem jest wyprawa i napaść na Wyspy Brytyjskie. Gdy zerwie się sztorm, ich statek rozbije się o szkockie wybrzeże. Grupa wikingów będzie musiała przedrzeć się przez terytorium wroga. Avengers: Czas Ultrona. Reż. Joss Whedon; obsada: Chris Hemsworth, Robert Downey Jr., Chris Evans. USA 2015. [07.05.2015] Film Avengers: Czas Ultrona, to druga odsłona przygód grupy superbohaterów zwanej Avengers. Kiedy uśpiony program Tony ego Starka nie zadziałał tak jak trzeba. Iron Man, Kapitan Ameryka, Thor, Hulk, Sokole Oko oraz Czarna Wdowa muszą przejść kolejny test by utrzymać równowagę naszej planety. Grupa Avengers musi powstrzymać nikczemnego Ultrona oraz zniweczyć jego straszliwe plany. Mad Max: Na drodze gniewu. Reż. George Miller; obsada: Tom Hardy, Charlize Theron, Nicholas Hoult. Australia 2015. [22.05.2015] Akcja filmu toczy się w postapokaliptycznym świecie, gdzie ocalała garstka osób musi codziennie walczyć o życie. W tym świecie jest miejsce dla dwójki rebeliantów Maxa, który szuka ukojenia po stracie najbliższych, oraz Furiosy kobiety, która chce przedostać się przez pustkowie do miejsca gdzie dorastała. Prześladowany przez demony przeszłości Mad Max uważa, że najlepszym sposobem na przeżycie jest samotna wędrówka po świecie. Zostaje jednak wciągnięty do grupy uciekinierów przemierzających tereny spustoszone przez wojnę nuklearną (Wasteland) w pojeździe zwanym War Rig, prowadzonym przez Imperatorkę Furiosę. Uciekają z Cytadeli sterroryzowanej przez Immortana Joe ego, któremu odebrano coś wyjątkowego. Rozwścieczony watażka zwołuje wszystkie swoje bandy i wytrwale ściga buntowników, podczas gdy na drogach toczy się wysokooktanowa wojna. Poltergeist. Reż. Gil Kenan; obsada: Sam Rockwell, Rosemarie DeWitt, Jared Harris. USA 2015. [29.05.2015] Film Poltergeist to remake horroru Duch z 1982 roku. Próbująca związać koniec z końcem rodzina przeprowadza się do starego podmiejskiego domu, gdzie zły duch porywa ich najmłodszą córkę. Rodzina musi współpracować, by wyrwać dziecko ze szponów zła. Kraina jutra. Reż. Brad Bird; obsada: Britt Robertson, George Clooney, Judy Greer, Hugh Laurie. USA 2015. [29.05.2015] Film Kraina jutra to opowieść science-fiction o podróżach w czasie, w reżyserii Brada Birda, twórcy Mission: Impossible Ghost Protocol oraz Ratatuj. Rozczarowany życiem Frank oraz inteligentna nastolatka Casey wyruszają na niebezpieczną misję, której celem jest odkrycie tajemnicy miejsca zagubionego w czasie i przestrzeni. Kapitan Szablozęby i skarb piratów. Reż. Lisa Marie Gamlem, John Andreas Andersen; obsada: Kyrre Haugen Sydness, Vinjar Pettersen, Fridtjov Saheim. Norwegia 2014. [29.05.2015] Film Kapitan Szablozęby i skarb piratów opowiada historię młodego, osieroconego chłopaka imieniem Pinky, który wyrusza z Kapitanem w szaloną podróż pełną przygód i niebezpieczeństw. Ich celem jest królestwo Lama Rama, gdzie mają odszukać niewyobrażalny skarb, oraz dowiedzieć się, kto jest ojcem chłopca. San Andreas. Reż. Brad Peyton; obsada: Dwayne Johnson, Alexandra Daddario, Carla Gugino. USA 2015. [05.06.2015] Film San Andreas to dramat katastroficzny opowiadający o ogromnym 21
trzęsieniu ziemi. Strażak i jego była żoną muszą udać się w niebezpieczną podróż z Los Angeles do San Francisco, by uratować swoją córkę. Jurassic World. Reż. Colin Trevorrow; obsada: Chris Pratt, Bryce Dallas Howard, Nick Robinson. USA 2015. [12.06.2015] W filmie Jurassic World dinozaury powracają, akcja filmu osadzona jest 22 lata po wydarzeniach z oryginalnego Jurassic Park. Na wyspie Isla Nublar działa nowoczesny park rozrywki, w którym żyją dinozaury. Jednak sytuacja się komplikuje, kiedy jeden z nich ucieka. Nowy gatunek okazuje się być groźniejszym i bardziej inteligentnym niż przewidzieli jego stwórcy. Magical Girl. Reż. Carlos Vermut; obsada: Jose Antonio Sacristan, Barbara Lennie, Luis Bermejo. Hiszpania/ Francja 2014. [12.06.2015] Magical Girl to skonstruowana jak łamigłówka opowieść, wciągająca widza do gry i do samego końca trzymająca w napięciu. Kiedy trzynastoletnia Alice zapada na ciężką chorobę, jej ojciec Luis bezrobotny nauczyciel literatury postanawia zrobić wszystko, by ją uszczęśliwić. Przypadkowo odkrywa jej wpis w pamiętniku, gdzie dziewczyna wyjawia swoje największe marzenie. Spełnienie go okazuje się jednak kosztowne i przekracza możliwości finansowe Luisa. Wtedy przypadek stawia na jego drodze Barbarę, piękną młodą kobietę o burzliwej przeszłości, oraz Damiana, emerytowanego nauczyciela skrywającego mroczną tajemnicę. Luis, Barbara i Damian wplątują się w grę, w której każdy ruch pociągnie za sobą nieodwracalne konsekwencje, a skrajne emocje do końca walczyć będą z rozumem. Naznaczony: Rozdział 3. Reż. Leigh Whannell; obsada: Dermot Mulroney, Stefanie Scott, Hayley Kiyoko. USA 2015. [19.06.2015] Film jest trzecią częścią horroru Naznaczony. Nawiedzona rodzina Lambertów korzysta z pomocy uzdolnionego medium Elise Rainier, dzięki której dowiemy się, jak doszło do tragicznych wydarzeń. Minionki (animowany). Reż. Kyle Balda, Pierre Coffin; obsada: Pierre Coffin, Sandra Bullock, Jon Hamm. USA 2015. [26.06.2015] Minionki to animacja skupiająca się na minionach, bohaterach filmu Jak ukraść księżyc. Minionki popadły w głęboką depresję żyjąc gdzieś na Antarktydzie. Z ratunkiem przybywa Kevin, którego plan zakłada wyprawę w świat, w celu poszukiwania nowego złego szefa. Kevin wraz ze Stuartem i Bobem trafiają w ten sposób do Nowego Jorku i Scarlet Overkill pierwszej na świecie kobiety super-złoczyńcy. Dziękujemy serwisowi www.stopklatka.pl za zgodę na wykorzystanie notek o premierach filmowych Wydawnictwu Prószyñski i S-ka z okazji XXV-lecia wielu sukcesów oraz mnóstwa fantastycznych ksi¹ ek i autorów yczy Redakcja 22
Miesiêcznik biuletyn Śląskiego Klubu Fantastyki. Redaguje: Klaudia Heintze, Małgorzata Pudlik, Bogusław Kobic, Arkadiusz Sroka, Piotr Raku Rak, PWC. Adres: ul. A. Górnika 5, skr. poczt. 502, 40-956 Katowice. Tel. (wtorek 16.00 19.00) 32 253 98 04. E-mail: skf@skf.org.pl Konto: PKO BP Nr 02 1020 2313 0000 3202 0114 6588 Biuletyn dostępny w Internecie pod adresem http://www.skf.org.pl Wydawnictwo bezpłatne.