Kierunek Informatyka, studia stacjonarne, pierwszy stopień, sem. 6. Podstawy inŝynierii barwy. Laboratorium. Ćwiczenie nr. wersja z dnia, 17.05.010 Temat: ADANIE WŁAŚCIWOŚCI KOLOYMETYCZNYCH MONITOÓW. 1. Ocena wpływu kąta obserwacji na odwzorowanie barw. Odwzorowanie barw na ekranie monitora LCD zaleŝne jest od kierunku obserwacji. W celu określenia maksymalnego kąta obserwacji monitora naleŝy wyznaczyć charakterystykę kątową w zakresie kąta obserwacji φ (0 80 o ) dla dwóch płaszczyzn (poziomej i pionowej). Charakterystykę naleŝy wykonać dla barw podstawowych:,,. Maksymalny kąt obserwacji musi zapewniać równomierność barwy u v < 0.0 dla kaŝdej z barw podstawowych odniesionej do pomiaru w kierunku prostopadłym do płaszczyzny ekranu). Pomiar naleŝy wykonać w warunkach ciemni laboratoryjnej zmieniając połoŝenie głowicy pomiarowej, co 10 o w układzie wg rys 1. 1 φ 1- adany monitor - łowica pomiarowa ys 1. Układ do wyznaczania charakterystyko kątowej 1
Pomiary w poziomie (prawo): 0 10 0 30 40 50 60 70 80 Pomiary w poziomie (lewo): 0 10 0 30 40 50 60 70 80 Pomiary w pionie (dół): 0 10 0 30 40 50 60 70 80 Pomiary w pionie (góra): 0 10 0 30 40 50 60 70 80
Obliczenia, w poziomie w lewo: 0 o 10 o 0 o 30 o 40 o 50 o 60 o 70 o 80 o 0 0 0 Obliczenia, w poziomie w prawo: 0 o 10 o 0 o 30 o 40 o 50 o 60 o 70 o 80 o 0 0 0 Obliczenia, w pionie w dół: 0 o 10 o 0 o 30 o 40 o 50 o 60 o 70 o 80 o 0 0 0 Obliczenia, w pionie w górę: 0 o 10 o 0 o 30 o 40 o 50 o 60 o 70 o 80 o 0 0 0 gdzie: = ( 0 x ) + ( 0 x ) u 0; v 0 współrzędne barwy zmierzone w kierunku prostopadłym do ekranu (φ=0 o ) u x; v x współrzędne barwy zmierzone pod danym kątem φ (0 o 80 o ) 3
Z uzyskanych obliczeń wyznaczyć naleŝy charakterystyki kątowe (dla obu płaszczyzn: poziomej i pionowej). Miejsce przecięcia uzyskanej charakterystyki z linią wyznaczającą wymaganie normy (0,0) określa maksymalny kąt obserwacji monitora (rys. ). ys.. Przykładowy wykres zmian barwy w funkcji kąta obserwacji Weryfikacja: maksymalny kąt obserwacji dla płaszczyzny poziomej: (w lewo i w prawo): θh=... maksymalny kąt obserwacji dla płaszczyzny pionowej (w górę i w dół): θh=... 4
. Wyznaczanie równomierności barwy na ekranie monitora. W celu sprawdzenia właściwości odwzorowania barw w funkcji powierzchni monitora naleŝy wykonać pomiar współrzędnych barwy u,v w punktach wyznaczonych na ekranie (rys. 3) dla barw podstawowych oraz dla 3 poziomów szarości. Pomiar naleŝy wykonać w kierunku prostopadłym do płaszczyzny monitora w warunkach ciemni laboratoryjnej. Jednym z podstawowych kryteriów zgodności monitora z wymogami normy jest równomierność barwy na całej powierzchni u v < 0.0. Dodatkowo przy pomiarze odcieni szarości odczytać naleŝy temperaturę barwową w mierzonych punktach. Monitor zapewnia odpowiednie odwzorowanie, jeŝeli zmiana temperatury barwowej jest nie większa niŝ 500K ( Τb<+500K). ys.3 PołoŜenie punktów pomiarowych na ekranie monitora 5
Pomiary. Typ badanego monitora: Miernik barwy: 60-965 Poznań X1 X X3 X4 X5 X6 X7 X8 X9 50% T [K] 75% T [K] 100% T [K] 6
Obliczenia: X1 X X3 X4 X5 X6 X7 X8 X9 0.000 0.000 0.000 50% 0.000 T [K] 75% 0.000 T [K] 75% 0.000 gdzie, = ( T [K] x 5 x ) + ( x5 x ) u X5, v X5 współrzędne barwy zmierzone w punkcie centralnym monitora (X5) u x; v x współrzędne barwy zmierzone danym punkcie na powierzchni monitora (X1 X9) Weryfikacja: u v <0.0 Τb<+500K 7
Współrzędne barwy zmierzone w punkcie centralnym monitora (X5) naleŝy nanieść na wykres u v wyznaczając gamut badanego monitora. ys. 4. ranice tolerancji współrzędnych barw podstawowych. 8
Z uzyskanych wyników róŝnic barwy dla,, oraz badanych odcieni szarości w stosunku do punktu centralnego wyznaczyć naleŝy charakterystyki powierzchniowe równomierności barwy (rys. 5). ównomierność barwy na powierzchni monitora 0.1 0.09 0.08 0.07 0.06 0.05 0.04 0.03 X1 X4 ' X7 X8 0.0 0.01 0 X9 ys. 5. Układ wykresu przedstawiającego rozkład równomierności barwy. 3. Pomiar rozkładu widmowego Ze względu na nieciągły charakter widma emitowanego przez monitory LCD, do pomiarów parametrów kolorymetrycznych wykorzystany został spektrofotometr. NaleŜy zarejestrować rozkład widmowy kaŝdego z kolorów podstawowych, i oraz dla barwy białej (===100%) w punkcie centralnym X5 i zamieścić zarejestrowane dane na wykresie w sprawozdaniu. Literatura. [1] PN-EN ISO 13406-1: Wymagania ergonomiczne dotyczące pracy biurowej z zastosowaniem monitorów ekranowych z płaskim ekranem. Część 1: Wprowadzenie. [] PN-EN ISO 13406-: Wymagania ergonomiczne dotyczące pracy biurowej z zastosowaniem monitorów ekranowych z płaskim ekranem. Część : Wymagania ergonomiczne dotyczące monitorów z płaskim ekranem. [3] PN-EN ISO 941-300:009: Ergonomia interakcji człowieka i systemu -- Część 300: Wprowadzenie do wymagań dotyczących monitorów ekranowych elektronicznych. [4] PN-EN ISO 941-30:009: Ergonomia interakcji człowieka i systemu -- Część 30: Terminologia dotycząca monitorów ekranowych elektronicznych. [5] PN-EN ISO 941-303:009: Ergonomia interakcji człowieka i systemu -- Część 303: Wymagania dotyczące monitorów ekranowych elektronicznych. [6] PN-EN ISO 941-304:009: Ergonomia interakcji człowieka i systemu -- Część 304: Metody badań z zastosowaniem wykonania zadań przez uŝytkownika. [7] PN-EN ISO 941-305:009: Ergonomia interakcji człowieka i systemu -- Część 305: Metody laboratoryjnych badań optycznych monitorów ekranowych elektronicznych. [8] PN-EN ISO 941-307:009: Ergonomia interakcji człowieka i systemu -- Część 307: Analiza i metody badania spełnienia wymagań dotyczących monitorów ekranowych elektronicznych. 9