Zanim zaczniesz kurs spadochronowy Zanim zaczniesz kurs spadochronowy Przewodnik spadochronowy Autor: Grzegorz Kucharczyk Iwan Projekt okładki: Urszula Kucharczyk Copyright: Atmosfera Sp. z o.o. 2014 ISBN 978-83-63524-02-9 Wydanie pierwsze Liczba stron 61 strona 2 z 61
Wstęp 4 Co znajdziecie w tym e-booku 6 Kto odpowiada za bezpieczeństwo w skokach? 7 Obowiązki instruktora w skoku tandemowym 10 Przygotowanie do lądowania tandemu 12 Stan zdrowia pasażera tandemu 14 Skok tandemowy vs szkolenie spadochronowe 16 Krótka specyfika polskiego rynku spadochronowego 19 Ubezpieczenie skoczka 23 Rodzaje szkolenia spadochronowego 28 Czego uczeń powinien dowiedzieć się na szkoleniu teoretycznym? 33 Plan skoku i procedura awaryjna 36 Sprawdzenie zestawu spadochronowego przed skokiem 40 Jak sterować spadochronem i bezpiecznie wylądować 44 Bezpieczeństwo w samolocie 47 Kamera, wingsuit i BASE - dla skoczków 200+ 49 Licencje spadochronowe 50 Tunele aerodynamiczne 57 Od autora 60 strona 3 z 61
Wstęp Zanim zaczniesz kurs spadochronowy Jeśli czytasz ten informator, może to oznaczać, iż masz bardzo poważne zamiary dotyczące skoków spadochronowych. Dlaczego postanowiłem napisać krótkie zestawienie pewnych istotnych, moim zdaniem informacji? Spróbuję to krótko wyjaśnić. Gdy wkraczamy w nowe środowisko, w swym optymizmie zakładamy, że będziemy dobrze potraktowani. Oczekujemy od instruktorów profesjonalizmu, który mieści się przecież w znaczeniu słowa instruktor. Wnosimy pewien trudny do określenia bagaż oczekiwań i zaufania. Nie mamy żadnej wiedzy, więc w pewnym stopniu jesteśmy zmuszeni wierzyć w ten profesjonalizm. Spadochroniarstwo jest bardzo niszową aktywnością. To środowisko mocno hermetyczne, nastawione dość nieufnie wobec otoczenia, choćby z powodu niesprawiedliwego traktowania przez media. Ciężko jest zdobyć materiały szkoleniowe, a jeśli nawet takowe się znajdą, to ich użyteczność dla osoby spoza środowiska jest mizerna. Odnoszę wrażenie, że coraz częściej obligatoryjnie udzielane instruktorom zaufanie, jest przez nich nadużywane. strona 4 z 61
Nie mam ochoty bawić się w poszukiwacza szczególnych splotów okoliczności prowadzących do takiej sytuacji. W uproszczeniu powiem, że nie posądzam tychże instruktorów o złą wolę. To pewna specyfika narodowa, pewien zlepek wyznawanych wartości lub też ich totalnego braku. Tak jak w innych dziedzinach codziennego życia, tak i w skokach spadochronowych istnieje spore prawdopodobieństwo, iż zostaniem potraktowani bardzo nieprofesjonalnie. Wierzę (w swoim niemal niekończącym się optymizmie), że podzielenie się wiedzą na temat podstawowych zasad wzajemnej współpracy pomiędzy uczniem a instruktorem, pomoże obu stronom. Ufam, iż będzie to podnosiło jakość usług świadczonych przez instruktorów na rzecz ich wychowanków. Uwaga! Ta publikacja jest darmowa, ma bowiem służyć nakreśleniu pewnego bezpiecznego poziomu jakości szkolenia spadochronowego. strona 5 z 61
Co znajdziecie w tym e-booku Przewodnik podstawowej wiedzy spadochronowej obejmuje: podział odpowiedzialności w spadochroniarstwie, pobieżna charakterystyka rynku spadochronowego, wpływ pogody oraz ceny szkolenia na jego jakość, obowiązki instruktora wobec ucznia, pisane i niepisane zasady, niebezpieczne praktyki i odstępstwa od zasad, ubezpieczenia w spadochroniarstwie, minimum wiedzy dotyczące skoków w tandemie, rodzaje spadochronowych szkoleń podstawowych, zagadnienia i ćwiczenia niezbędne dla zachowania minimów bezpieczeństwa, podstawowa wiedza na temat sprzętu spadochronowego, sprawność fizyczna, przygotowanie do skoków, tunele aerodynamiczne a skoki spadochronowe. strona 6 z 61
Kto odpowiada za bezpieczeństwo w skokach? Kłamliwa rzeczywistość wokół nas odbiera ludziom prawo do decydowania o swoim losie. Wychowani przez reklamy i zabiegi o charakterze sprzedażowym, żyjemy w ułudzie bycia bardzo ważnymi klientami. Świat ma klękać przed nami, bo oto zamierzamy pozyskane środki finansowe przekazać komuś w zamian za usługę. Ta błędna droga rozumowania prowadzi nas do uzależnienia się od przerzucania odpowiedzialności za swoje życie i zdrowie na inne osoby lub instytucje. Prawda wydaje się być dużo prostsza, choć czasem boleśnie w nas uderza. To uczeń odpowiada za swoje życie i zdrowie. To uczeń ryzykuje swoje życie lub zdrowie. Instruktor w żadnym przypadku nie może być traktowany jako osoba odpowiedzialna za życie / zdrowie ucznia. Czasem może wydawać się, że bezpieczniej jest powierzyć swoje życie w ręce osoby lepiej wyszkolonej w danej aktywności. Czyli jeśli jesteśmy całkowitymi laikami w dziedzinie skoków spadochronowych to pozornie sprytnym rozwiązaniem będzie przekazanie strona 7 z 61
tego największego daru w ręce doświadczonego instruktora. Jest jednak przynajmniej kilka ale w takiej sytuacji. Przede wszystkim opieramy się na naszej życzeniowej ocenie rzeczywistości. Być może tylko wydaje nam się, że szkoleniowiec jest doświadczony. Być może tylko wydaje nam się, że jest profesjonalistą godnym naszego zaufania. Wreszcie, zaburzamy jedyny, prawidłowy mechanizm: ten, kto coś robi, ten ponosi odpowiedzialność. Odpowiedzialność jest początkiem budowania świadomości, a ta jest najważniejszym filarem bezpieczeństwa. Instruktor to też człowiek Potraktujmy więc swojego przyszłego instruktora z należytym szacunkiem i nie róbmy z niego boga, bo może nie starczyć mu umiejętności do sprostania takiemu właśnie oczekiwaniu. To jedynie człowiek, który w wyniku odbycia długotrwałego szkolenia spadochronowego uzyskał uprawnienia do przekazywania wiedzy i nadzorowania procesu jej przejmowania przez ucznia. Nikt przy zdrowych zmysłach nie odważy się wziąć odpowiedzialności za kogoś, kto wyskakuje z samolotu. Taka osoba jest bowiem zupełnie nieprzewidywalna. strona 8 z 61
Jednak jakieś obowiązki instruktora wobec jego ucznia muszą istnieć. To nie może być wolna amerykanka i chaos bez zasad. Następne rozdziały przybliżą te zagadnienia, zarówno dotyczące skoków tandemowych, jak i szkoleń spadochronowych. strona 9 z 61
Obowiązki instruktora w skoku tandemowym Na wstępie trzeba wyjaśnić, że skok tandemowy jest różnie interpretowany w różnych krajach. W Polsce taki skok nie jest elementem szkolenia spadochronowego. To szczególna usługa lotnicza, w której przewożony pasażer umawia się ze swoim pilotem, że zostanie wywieziony statkiem powietrznym do góry, a następnie bezpiecznie odbędzie skok spadochronowy na spadochronie tandemowym. Czego możemy oczekiwać, a może nawet wymagać od swojego instruktora w tym zakresie? Wyjaśniam to poniżej: Spadochron tandemowy Podstawowe informacje na temat zestawu spadochronowego mogą zostać przedstawione przez instruktora w sposób bardzo lakoniczny. Uważam, że wiedza ta podawana tuż przed skokiem może bardziej namącić w głowie, niż pomóc. Niektórzy jednak lubią wiedzieć i rozumieć. Wiedzcie więc, że instruktor nie może nie mieć czasu na choćby krótkie wytłumaczenie, co gdzie się znajduje i do czego służy. Sylwetka podczas swobodnego spadania strona 10 z 61
Ten etap szkolenia raczej nie powinien być pomijany. Zazwyczaj tandempilot lub osoba wyznaczona przez organizatora skoków, prowadzi instruktaż postępowania podczas swobodnego spadania. Tak naprawdę szkolenie - w tym praktyczne - powinno obejmować: sposób zajmowania miejsca w samolocie, sposób zachowania się na pokładzie samolotu, kiedy, czy i jak pomóc instruktorowi z dociągnięciem taśm łączących zestaw spadochronowy z uprzężą pasażera, jak dostać się do drzwi samolotu i jaką pozycję przyjąć do wyskoku, jak będzie wyglądała komunikacja z instruktorem podczas swobodnego spadania, co trzeba, co można, a czego nie można robić podczas swobodnego spadania, czy i jaki jest sygnał instruktora przed otwieraniem spadochronu tandemowego strona 11 z 61
Przygotowanie do lądowania tandemu Tego szkolenia nie można ominąć. Tego szkolenia pasażerowi nie wolno zignorować. Trzeba nalegać na możliwość przetrenowania prawidłowej pozycji do lądowania tandemem. Podczas lądowania może dojść do poważnych urazów nóg. Odpowiedni trening naziemny w sposób znaczący obniża ryzyko popełnienia błędów przez pasażera. Ten trening jest obowiązkowy i zapisany w instrukcji wykonywania skoków tandemowych! Instruktor nie może nie mieć czasu na to. Prawidłowa pozycja do lądowania to podniesienie obu nóg tak, aby nie dotykały lądowiska podczas fazy przyziemienia. Spadochron szybujący może osiągać znaczne prędkości poziome, w fazie lądowania wystawione w dół nogi pasażera mogą zostać uszkodzone przez inercję całego tandemu (dwie osoby i kilkanaście kilogramów sprzętu). Pasażer powinien wiedzieć jak: jak bezpiecznie poprawić się w uprzęży, strona 12 z 61
jaką komendę otrzyma od instruktora przed lądowaniem, czy i kiedy będzie próba przyjęcia sylwetki do lądowania, jak trzymać swoje nogi dłońmi, kiedy wolno opuścić nogi (ułatwię: po całkowitym zatrzymaniu tandemu). strona 13 z 61
Stan zdrowia pasażera tandemu Nie ma jako takiego obowiązku wykonywania badań lekarskich przed wykonanie skoku. Wydaje się jednak rozsądne skonsultowanie się z lekarzem, jeśli stan zdrowia odbiega nieco od idealnego. Ponieważ wraz z upływem upływem czasu nasze zdrowie robi się coraz to delikatniejsze, można założyć, że z dorobkiem ponad 40 lat, wizyta u internisty nie zaszkodzi. Niektóre schorzenia wykluczające możliwość wykonania skoku tandemowego: niewydolność układu krążeniowo - oddechowego, ciężkie schorzenia kręgosłupa, chroniczna łamliwość kości, anemia, epilepsja, cukrzyca, choroby psychiczne. Masa ciała i wzrost mają również duże znaczenie w skokach spadochronowych. strona 14 z 61
Masa ciała, przekraczająca 100 kg stanowi zagrożenie pod kilkoma względami. Najważniejszy to ograniczenia sprzętowe. Zazwyczaj maksymalna masa zespołu, czyli instruktor + pasażer + cały sprzęt na tym zespole nie może przekraczać 220 kg. Żartów w tej materii nie ma, po sprawa rozdarcia spadochronu głównego to jeszcze nie jest czarny scenariusz, ale chodzi o dopuszczenie do eksploatacji spadochronu zapasowego. Nie chodzi więc o to, ile zapłacimy instruktorowi za skok. Słyszałem bowiem o systemie dopłat, jeśli waży się więcej, to płaci się więcej. Trzeba jednak pamiętać, że tylko niektóre systemy tandemowe certyfikowane są na maksymalną, łączną masę 265 kg. To wcale nie jest wielkie halo, bo masa samego spadochronu tandemowego to już 25 kg. Przy dużej masie ciała, lub choćby sporej otyłości należy brać pod uwagę, że wystąpią dodatkowe problemy z przyjęciem prawidłowej pozycji ciała. Mogą również pojawić się siniaki i wybroczyny w pachwinach oraz pod pachami. Dla osób z pokaźnym brzuszkiem skok tandemowy może nie być wcale przyjemny. strona 15 z 61