OBWÓD KALININGRADZKI

OBWÓD KALININGRADZKI 8 (144) Przegląd faktów, wydarzeń, opinii BIULETYN TOWARZYSTWA NAUKOWEGO i OŚRODKA BADAŃ NAUKOWYCH im. WOJCIECHA KĘTRZYŃSKIEGO w OLSZTYNIE OD REDAKCJI SIERPIEŃ 2006 Decyzją prezydenta Putina przeprowadzono istotne zmiany w strukturach siłowych Rosji. Zmieniono m.in. zastępcę dyrektora Federalnej Służby Migracyjnej i 6 zastępców naczelnika Komitetu Śledczego przy MSW Rosji, kierujących okręgami federalnymi, także w PZOF. Zmiany te odbiły się także na obsadzie stanowisk w regionie. 4 sierpnia prezydent Putin powołał swego dotychczasowego pomocnika Wiktora Iwanowa na stanowisko przewodniczącego międzyresortowej komisji ds. realizacji państwowego programu dobrowolnych przesiedleń Rosjan zamieszkałych zagranicą. Szefem Kaliningradzkiego Urzędu Federalnej Służby ds. Kontroli Obrotu Narkotykami został płk Piotr A. Iwanow, a nominację tę uzasadniano wzrastającym znaczeniem geopolitycznym regionu. Zastępca pełnomocnego przedstawiciela prezydenta w PZOF, a do niedawna inspektor federalny, Aleksandr Dacyszyn zapowiedział dymisje niewydolnych urzędników regionalnych struktur siłowych. Na stanowisko głównego inspektora federalnego w obwodzie powołany został gen.-lejtn. Borys Sokuszew, który w latach 1997 2001 pełnił wysokie stanowiska dowódcze we Flocie Bałtyckiej, a od kwietnia 2006 r. był doradcą gubernatora G. Boosa. Dopiero 14 lipca został ogłoszony rozkaz FSB Rosji Nr 238 z 2 czerwca br., ustanawiający w obwodzie 5-kilometrową strefę przygraniczną. Jeszcze w czerwcu naczelnik Kaliningradzkiego Urzędu Granicznego FSB na Obwód Kaliningradzki Walerij Riabunin został awansowany na stopień generała-lejtnanta. Do końca sierpnia w pasie przygranicznym odnotowano 233 przypadki naruszeń nowych przepisów przez obywateli rosyjskich. Lokalna prasa szeroko opisuje plany i przygotowania do uruchomienia akcji dobrowolnych przesiedleń do regionu. Planuje się przyjęcie do 2015 roku 450 tysięcy migrantów oraz uporządkowanie procedur uzyskiwania lub potwierdzania obywatelstwa FR w miejscu osiedlenia. Regionalny wariant programu migracyjnego winien być przedstawiony w Moskwie jeszcze we wrześniu br. Uruchomiono już ośrodek adopcyjny dla migrantów w Oziersku (dawna jednostka W NUMERZE: Sytuacja społeczno-polityczna 3 10; Partie, organizacje społeczne, związki wyznaniowe 11 12; Administracja państwowa i samorządowa 12 15; Z życia FB i Straży Granicznej FSB 15 16; Ochrona zdrowia i opieka społeczna 17 18; Gospodarka Obwodu 18 26; Kaliningrad świat 26 32; Kaliningrad Niemcy 32 34; Kaliningrad Polska 35; Kaliningrad Litwa 36 39. 1

wojskowa). Plany przesiedleń do regionu dodatkowej siły roboczej budzą społeczne kontrowersje, głównie z obawy o trwałość zatrudnienia rdzennych kaliningradczyków i wysokość ich zarobków. Badania socjologiczne potwierdziły, że zdecydowana większość respondentów-kaliningradczyków przeciwna jest migracji dodatkowej siły roboczej, której obiecuje się lepsze warunki startu w nowym miejscu zamieszkania, a przecież w Kaliningradzie stale podnoszone są opłaty komunalno-bytowe. Socjologowie zwracają uwagę, że w społeczności kaliningradzkiej wyraźnie odbijają się cechy kolejnych dużych migracji do regionu: dawnych przesiedleńców, migrantów z Pribałtiki, a następnie z Kazachstanu. Pojawiły się też oczekiwania, że tak, jak w przypadku dwóch ostatnich fal, nowi migranci mogą wyraźnie zasilić finansowo gospodarkę regionu. Wiele kontrowersji, łącznie ze sprostowaniami ze strony niemieckich oficjalnych przedstawicielstw, wywołała też sprawa akcji przesiedleń Niemców rosyjskich; prowadzonej przez Rusformstroj wosroschdenie GmbH z Osnabrück, a także monitoring tej akcji prowadzony przez niemiecki Instytut Ekspertyz Społecznych. Regionalne plany gospodarcze okazują się być w dużym stopniu kontynuacją wielu sztandarowych inwestycji przygotowywanych jeszcze w latach 80. XX w. Głównie z tego powodu, miejscowe władze świadomie zrezygnowały z zabiegów o utworzenie specjalnej strefy turystycznej. W kaliningradzkiej SSE zarejestrowano dotąd 13 rezydentów-osób prawnych, a łączna wielkość zadeklarowanych przez nich inwestycji opiewa na kwotę 8,2 mld rubli. Minister transportu Igor Lewitin rekomendował Kolegium Morskiemu budowę w Kaliningradzie stoczni tankowców (do 100 tys. DWT). Miejscowy minister przemysłu N. Własienko na posiedzeniu Rady Gospodarczej przy Gubernatorze OK przedstawił kolejną wersję strategii rozwoju przemysłu. Ale uwaga lokalnych SMI skupiona jest na stale podnoszonym problemie tranzytu kaliningradzkiego, zaognionym konfliktem o sprzedaż rafinerii w Możejkach polskiemu Orlenowi SA i wstrzymaniem dostaw surowca ropociągiem Drużba. Ministerstwo transportu przyjęło plan powołania międzynarodowej kompanii obsługującej przeprawę promową Ust`-Ługa Bałtijsk Sassnitz, do której, według zapewnień S. Steina, wejdzie poważny partner niemiecki. 4 lipca br. Komisja Europejska uzgodniła wstępne kierunki rokowań w sprawie nowej Umowy między UE i Rosją (obecna traci moc 30 listopada 2007 r.). Kaliningradzki ekspert i polityk S. Ginzburg przedstawił własną interpretację sposobu działania Rosji w tej sprawie tak, by problem kaliningradzki znalazł się w tekście nowej Umowy. W tym celu proponuje on powołanie w okresie pertraktacji: a) stałego doradczego okrągłego stołu biznesmenów europejskich i kaliningradzkich, b) komisji współpracy międzyparlamentarnej, c) Forum Społecznego UE Rosja w Kaliningradzie. Z dniem 1 września br. (lub 1 grudnia) zaczęły obowiązywać Rosjan nowe łagodniejsze przepisy wizowe na obszarze UE nie zmienia to negatywnego stosunku mediów centralnych i lokalnych do problemu wiz dla Rosjan. 2

Sytuacja społeczno-polityczna Konkurs do Dumy Obwodowej siedem osób na jedno miejsce Siedmiu potencjalnych kandydatów na deputowanego Kaliningradzkiej Dumy Obwodowej w Okręgu Jednomandatowym Nr 4 zawiadomiło Komisję Wyborczą Obwodu Kaliningradzkiego o swoim zamiarze uczestniczenia w wyborach uzupełniających 8 października poinformowała Rosyjska Agencja Informacyjna Bałtik-Plus. Wśród pretendentów na wakujące miejsce deputowanego większość stanowią kandydaci partyjni. Partia Jedna Rosja wysunęła doradcę gubernatora obwodu i byłego szefa Okręgu Miejskiego w Bałtijsku Aleksandra Kuzniecowa. Komórkę regionalną KPFR będzie reprezentować przewodniczący komitetu grupowego związków zawodowych Wiktor Romanienko, a z ramienia liberalnych demokratów w wyborach udział weźmie prezes Stowarzyszenia Parków Narodowych Walerij Korniłow. Jeszcze jeden kandydat został wysunięty przez oddział regionalny partii konceptualnej Jedinienije [ Jedność ]. Został nim dyrektor generalny firmy Sidał Aleksandr Sidorow. Troje pozostałych pretendentów samowydwiżency [sami wysunęli swoje kandydatury]. Są to menedżer kompanii Jewrowody [ Eurowody ] Nikołaj Sokołow, główny państwowy inspektor weterynaryjny Swietłowskiego Okręgu Miejskiego Aleksandr Stieszenko i czasowo nie pracująca Anna Biegiczewa. Zawiadomienia o zamiarze uczestniczenia w wyborach październikowych Komisja Wyborcza Obwodu będzie przyjmować do północy [4 sierpnia], dlatego ilość kandydatów może wzrosnąć. KP, nr 142 z 3 VIII, nr 145 z 8 VIII, nr 147 z 10 VII; www.knia.ru z 4 VIII 2006. Dobrowolne przesiedlenia Na początku lipca prezydent Putin dokonał zmian na wysokich stanowiskach ministerstwa spraw wewnętrznych. Ustąpili zastępca dyrektora Federalnej Służby Migracyjnej gen.-mjr Walerij Bystrow, naczelnik naukowo-produkcyjnego Zarządu Specjalnej Techniki Łączności gen.-mjr Aleksandr Grigoriew oraz sześciu zastępców naczelnika Komitetu Śledczego przy MSW Rosji, kierujących 6 okręgami federalnymi, w tym PZOF gen.-mjr Nikołaj Gołubiew (Wysocy milicyjni urzędnicy bez stanowisk, RG, nr 143 z 5 VII). 4 sierpnia prezydent Putin powołał swego dotychczasowego pomocnika Wiktora Iwanowa na stanowisko przewodniczącego międzyresortowej komisji ds. realizacji państwowego programu wspierania dobrowolnego przesiedlania do Rosji rodaków zamieszkałych zagranicą. Obwód Kaliningradzki jest jednym z regionów pilotażowych tego programu, a w ramach programu do końca roku spodziewany jest napływ pierwszych 20 tys. przesiedleńców (Kremlowski funkcjonariusz służb siłowych pomoże Boosowi przyciągnąć rodaków, www.knia.ru z 4 VIII). 3

W miejscowej prasie pojawiło się wiele doniesień o przesiedleniach, którą medialnie rozpoczęła akcja związana z interwencją pełnomocnika prezydenta S. Jastrzemskiego w sprawie rodziny Bielakowych z Łotwy. Po pierwsze, zwracano uwagę, że większość rejonów nie jest przygotowanych do przyjmowania na pobyt stały Rosjan z zagranicy, a przede wszystkim brakuje mieszkań (Pracy wystarczy, gorzej z mieszkaniami, KP, nr 148 z 11 VIII). Szczegółowe programy przesiedleń do rejonów i miast regionu mają być ostatecznie gotowe do końca października. Już teraz wiadomo, że oprócz planów tegorocznych przygotowany jest szczegółowy plan przesiedleń do roku 2015, a szczególne nasilenie akcji przesiedleń nastąpi w latach 2007 2010. Na przykład zaplanowano, że kurort Swietłogorsk przyjmie w latach 2007 2015 dokładnie 8370 przesiedleńców, choć w skali całej Rosji nie wiadomo jeszcze, czy akcja spotka się z masowym zainteresowaniem i zostanie objęta precyzyjnym planem regionalizacji ruchów migracyjnych. Wicepremier rządu obwodowego J. Szalimow dał do zrozumienia, że liczy na wzbogacenie regionalnych zasobów pracowniczych o napływową siłę roboczą (Potrzebni nam są pracusie, a nie krętacze, KP, 146 z 9 VIII), zaś sama akcja migracji do obwodu jakoby cieszy się nadzwyczajnym zainteresowaniem potencjalnych migrantów (Przesiedleńcy wybierają się do nas całymi wsiami, KP, nr 117 z 11 VIII). Kaliningrad odczuwa brak siły roboczej. Przy zarejestrowanych 890 bezrobotnych brakuje 9120 pracowników, przy 5237 poszukujących pracy, ale w rejonach jest inaczej i raczej brakuje miejsc pracy. Prasa odnotowuje, że akcja przesiedleń może skomplikować regionalny rynek pracy i już teraz wywołuje niepokój o trwałość zatrudnienia i wysokość płacy po napływie przesiedleńców (Chociażby swoim daliby pracę!, KPwK, nr 145 z 8 VIII). Według sondy przeprowadzonej przez portal Rosbalt.ru w sprawie przesiedleńców, aż 72,73% kaliningradczyków sądzi, że obwodowi nie są potrzebni przesiedleńcy z krajów bliskiej zagranicy i regionów Rosji. Na pytanie, czy jesteśmy gotowi ich przyjąć, aż 86,94% powiedziało nie (www.rosbalt.ru i www.kaliningrad.ru z 24 VIII). Problem stosunku kaliningradczyków do migrantów jest znacznie szerszy, bowiem okazuje się, że nie sprowadza się tylko do zapowiadanej i planowej fali migracji, ale dotyczy też oceny migracji z poprzednich lat, kiedy to do obwodu napłynęło ponad 100 tys. przesiedleńców, głównie z Kazachstanu. Istnieje wyczuwalny regionalnym konflikt rdzennych mieszkańców obwodu z przesiedleńcami z Kazachstanu (stosunkowo młodymi i dobrze wykształconymi), który może zostać pogłębiony w miarę napływu nowych przesiedleńców (Jastrzęmbskiego na wszystkich nie wystarczy, KPwK, nr 124-t/34 z 24 31 VIII). Agencja Rosbałt przeprowadziła dyskusję okrągłego stołu pt. Powrót rodaków: szczególne właściwości regionalnego programu migracyjnego, podczas której dyrektor Kaliningradzkiego Ośrodka Socjologicznego Siergiej Cyplonkow stwierdził, że formalne podejście władz regionalnych do realizacji dekretu prezydenta o wspieraniu dobrowolnego przesiedlania rodaków do Rosji może doprowadzić do wielce negatywnych następstw, bowiem niezaspakajając ich oczekiwań, możemy zro- 4

dzić niezadowolenie w tym środowisku. Nie jest też znana wysokość państwowego wsparcia materialnego udzielanego nowym mieszkańcom obwodu. A przede wszystkim nie można dać jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, czy ludność obwodu jest gotowa do normalnego ustosunkowania się do przesiedleńców, którym obiecuje się wiele z tego, co daleko nie wszyscy kaliningradczycy mają dzisiaj. Cyplonkow postawił tezę, że jeżeli autorzy regionalnego programu migracyjnego będą zajmować się jedynie obliczaniem potrzeb gospodarki obwodu w zakresie napływu siły roboczej, zagadnieniami przyjęcia, zatrudniania i tworzenia warunków do zamieszkania przesiedleńców, nie uwzględniając nastrojów i oczekiwań ludności miejscowej, to możemy otrzymać ostrą polaryzację społeczeństwa kaliningradzkiego, co obróci w niwecz wszelkie wysiłki w zakresie realizacji tego programu. Szczegółowego przedstawienia wymagają dwa problemy, pierwszy dotyczący stanu przygotowań regionu do dobrowolnych przesiedleń, a drugi, zamieszania wywołanego nieprawdziwą informacją o stworzeniu szczególnie sprzyjających warunków w regionie dla przesiedleńców niemieckich i ich krewnych z Syberii, Kazachstanu i Kirgizji. Omawiamy je poniżej. Kaliningrad na razie nie jest gotów do przyjęcia przesiedleńców Pod koniec sierpnia br. upłynęło równo 60 lat od dnia przybycia do Obwodu Kaliningradzkiego pierwszego eszelonu z migrantami radzieckimi epoki powojennej, którzy przybyli ze zniszczonych wsi Obwodu Brianskiego. Dzisiaj region przygotowuje się do przyjęcia nowej wielkiej fali przesiedleńców teraz już ochotników spośród rodaków zamieszkałych zagranicą. Już w pierwszych dniach swego gubernatorstwa Gieorgij Boos oświadczył o konieczności zaproszenia do obwodu nie mniej niż miliona osób, podkreślając przy tym, że mowa jest o migracji ludzi zdolnych do pracy. Jest to związane, według Boosa, z trudną sytuacją demograficzną w regionie, gdzie liczba urodzin jest dwukrotnie mniejsza od liczby zgonów, a także występuje ostry deficyt wykwalifikowanej siły roboczej tak dla istniejących, jak i przyszłych zakładów przemysłowych. «Przewidujemy, że do nas przyjadą przesiedleńcy z Pribałtiki [Litwa, Łotwa, Estonia], rosyjskich wielkich ośrodków, a także mieszkańcy krajów dalekiej zagranicy, którzy zechcą powrócić do swojej ojczyzny historycznej» oświadczył gubernator w zeszłej jesieni. A w obecnej jego rząd już pracuje nad konkretnym programem przyjęcia przyszłych migrantów w ramach realizacji dekretu Prezydenta FR o wspieraniu dobrowolnego przesiedlenia się rodaków, obliczając, ilu ludzi obwód gotów jest przyjąć, gdzie zamierza się ich ulokować i dokąd skierować do pracy. Według wstępnych planów, zakłada się do 2015 roku ulokować w miastach i wsiach około 135 tysięcy rodzin, czyli 450 tysięcy osób dodatkowo do już mieszkających tu 950 tysięcy. Z zatrudnieniem problemów nie będzie, uważają władze regionalne, ponieważ już teraz pracodawcy zmuszeni są do wykorzystywania gastarbajterów w różnych gałęziach gospodarki, szczególnie w budownictwie. A w przyszłości wiel- 5

kie plany: na dzień dzisiejszy zarejestrowano oficjalnie 13 rezydentów Szczególnej Strefy Ekonomicznej Obwodu Kaliningradzkiego, którzy zamierzają zainwestować w stworzenie nowych przedsiębiorstw w najbliższych latach łącznie ponad 8,2 mld rubli. W szczególności, planuje się budowę zespołu produkcyjnologistycznego do spraw wytwarzania wyrobów metalowych i z masy plastycznej, zespołu cieplarni hodujących kwiaty, przedsiębiorstwa w zakresie przetwórstwa surowca cukru, zakładów do produkcji złożonych nawozów sztucznych i przetwórstwa soi, itd. Co zaś dotyczy mieszkań, to gubernator postawił zadanie przed firmami budowlanymi podwojenia w tym roku wielkości budownictwa i doprowadzenia ich do 500 tys. m 2, a w następnym roku do 1,5 2 mln m 2. Co prawda, w oczekiwaniu na przyszłych przesiedleńców pośrednicy wywindowali ceny prawie do wysokości obowiązujących w Moskwie i Sankt Petersburgu, które nie są dostępne dla większości kaliningradczyków. To komplikuje realizację projektu narodowego Dostępne mieszkanie, bez względu na wdrażanie przez Boosa programów hipoteki i subsydiowania stawek procentowych kosztem budżetu obwodowego dla młodych rodzin. Według zastępcy naczelnika Urzędu Federalnej Służby Migracyjnej Jurija Murgina, problem może rozwiązać otwarcie tak zwanego ośrodka adopcyjnego dla migrantów, który już powstaje w mieście Oziersk, na miejscu byłej jednostki wojskowej. Tam planuje się tymczasowo umieszczać przesiedleńców, dopóki oni nie znajdą stałego mieszkania. Dla tych, którzy nie mają pieniędzy na kupno mieszkania, władze proponują dwa warianty: albo liczenie na pomoc pracodawcy, albo wzięcie kredytu hipotecznego. A tymczasem urzędnicy zajmują się wyliczeniami i przygotowaniem wariantu programu migracyjnego, który powinien być we wrześniu skierowany do zatwierdzenia w Moskwie, społeczność lokalna aktywnie omawia ewentualne skutki dla rdzennych mieszkańców obwodu. Sądząc na podstawie wyników badania opinii społecznej, które przytoczył na przeprowadzonym 23 sierpnia w kaliningradzkim biurze AI Rosbałt okrągłym stole, poświęconym tematyce przesiedleńczej, dyrektor Kaliningradzkiego Ośrodka Socjologicznego Siergiej Cyplonkow, 66%[?] kaliningradczyków aktywnie opowiada się przeciwko kolejnej fali migracyjnej, bojąc się konkurencji na rynku pracy i zazdroszcząc preferencji i ulg, które planuje się udzielać przesiedleńcom. Cyplonkow przypomniał, że po powojennym zasiedleniu obwód przeżył dwie fale migracji. Pierwsza przyszła na początku lat 90. z Pribałtiki, skąd jechali głównie ludzie z wykształceniem wyższym profesura, lekarze, nauczyciele, wojskowi. Druga fala przyszła po kilku latach z Kazachstanu i Azji Środkowej [ponad 100 tys. osób]. Byli to aktywni, zaradni ludzie, którzy z reguły mieli swój biznes. Oni, tak lub inaczej, zdołali zrealizować się tu. Kto przyjedzie tym razem, nie wiadomo, jak i nie są znane motywy ich przesiedlenia się. Jeżeli oczekiwania przesiedleńców nie potwierdzą się, region ryzykuje powstanie ognisk napięcia zarówno 6

wśród przybyszy, jak i wśród miejscowych mieszkańców, ponieważ większość negatywnie odnosi się do idei aż tak szeroko zakrojonej migracji. Dyrektor Ośrodka Doradczego Biznes-ekspert Gieorgij Dychanow wyraża wątpliwość, że do eksklawy rosyjskiej nad Bałtykiem pojadą właśnie ci ludzie, którzy potrzebni są jej gospodarce. W USA, Australii, Nowej Zelandii, Kanadzie, gdzie szeroko praktykuje się przyciągnięcie wykwalifikowanej siły roboczej w celu jakościowego rozwoju gospodarczego, nie tylko ściśle selektywnie odnoszą się do doboru siły roboczej. Tam jeszcze i długo przygotowują się do «przyjęcia gości», rozwijając tak zwaną miękką i twardą infrastrukturę drogi, mieszkania, systemy oświaty, ochrony zdrowia i opieki socjalnej. W obwodzie infrastruktura nie jest wystarczająco rozwinięta nawet dla niewybrednych dotychczasowych mieszkańców, którzy godzą się z brakiem urządzeń oczyszczających, jakościowej zimnej i ciepłej wody, nie mówiąc już o tym, że region odczuwa deficyt nośników energii. Ciekawa jest opinia na ten temat jednego z najbardziej znanych przesiedleńców z Kazachstanu a z pochodzenia Litwina, pomyślnego biznesmena i deputowanego Dumy Obwodowej Vitautasa Łopaty, który uznaje za skarb uzupełnienie ludności obwodu. Według Łopaty, przesiedleńcy z republik Azji Środkowej i Zakaukazia wwieźli do obwodu około miliarda dolarów, co jest największą inwestycją w region. Jednak nieprzychylny stosunek do nich ludności miejscowej, a i władz także, czyniących przeszkody w rozwoju biznesu kazachstańców rosyjskojęzycznych, zahamował ten proces, i ludzie z większą chęcią jadą na Ural i do Syberii. Za hamulec dodatkowy deputowany Łopata uznaje niski poziom wynagrodzeń w regionie, które średnio nie przekraczają 9 tys. rubli. «Normalni specjaliści z krajów Bałtii teraz jadą do Szwecji, Anglii, gdzie nawet przy pracach niewykwalifikowanych otrzymują oni po 1500 euro, powiada deputowany. Wątpliwe czy oni pojadą tu pracować za 200 300 dolarów». Jeszcze jeden problem, który powinien być rozwiązany na szczeblu federalnym zanim zaprosi się rodaków to uproszczenie procedury uzyskiwania obywatelstwa FR. Dzisiaj tysiące przesiedleńców latami przebywa na daczach [właściwie: w ogródkach działkowych], bez zameldowania, bez ubezpieczenia, bez wynagrodzeń, bez jakichkolwiek gwarancji socjalnych. Tę obserwację potwierdziła w czasie okrągłego stołu Rosbałt Pełnomocnik ds. Praw Człowieka w Obwodzie Kaliningradzkim Irina Wierszynina, do której ci ludzie zwracają się o pomoc praktycznie codziennie. Ona uznaje za niezbędne przeprowadzenie amnestii migracyjnej dla osób przybyłych do obwodu w latach poprzednich, dając im możliwość legalizacji otrzymania rejestracji [zameldowania], obywatelstwa, znalezienia stałego mieszkania i dostania się do pracy. «Bez tego nie możemy policzyć tych ludzi, ustalić potrzeb w zakresie infrastruktury mieszkaniowej i socjalnej dla tej kategorii kaliningradczyków, liczby niezbędnych miejsc pracy, infrastruktury socjalnej» powiada ona. 7

Uczestnicy okrągłego stołu doszli do wniosku, że tylko pod warunkiem uwzględnienia wszystkich tych aspektów w opracowanym dzisiaj programie migracyjnym i przyjęciu do 1 stycznia przyszłego roku (kiedy powinna rozpocząć się jego realizacja) niezbędnych aktów ustawodawczych można będzie liczyć na pomyślne rozwiązanie rzeczywiście ostrego dla kraju problemu demograficznego. W przeciwnym przypadku program może przekształcić się w hasłową kampanię polityczną, która zamiast korzyści przyniesie masę problemów i konfliktów. www.pravda.ru z 23 VIII; www.kaliningrad.ru z 23 i 24 VIII; www.rosbalt.ru z 24 VIII 2006. Rodaków z RFN proszą nie spieszyć się z przesiedleniem do Kaliningradu Tygodnik Dwornik z 22 sierpnia opublikował materiał, opowiadający o szeroko zakrojonej akcji, którą podjęły gazety rosyjskojęzyczne w Niemczech. W wydawnictwach tych o nakładzie do 500 tysięcy egzemplarzy publikowane są artykuły pod tytułem: Rodacy, Rosja czeka na Was!. W publikacji mówi się, że znane rosyjsko-niemieckie przedsiębiorstwo Rusformstroj wosroschdenie GmbH działa w ramach rosyjskiego programu państwowego wspierania dobrowolnego przesiedlenia do Kaliningradu i Obwodu Kaliningradzkiego. Według autorów artykułów, dla przesiedleńców niemieckich i ich krewnych z Syberii, Kazachstanu i Kirgizji w Obwodzie Kaliningradzkim już stworzono sprzyjające warunki. Na przykład, uczestnicy programu mogą po cenach ulgowych nabyć niedrogie mieszkanie w Obwodzie Kaliningradzkim, zaprojektowane i budujące się «według tradycyjnych technologii niemieckich» jednopokojowe mieszkania o powierzchni 43 m2 w sześciokondygnacyjnym domu proponuje się przesiedleńcom zaledwie za 19900 euro, a willę dwukondygnacyjną o łącznej powierzchni 129,6 m2 za jedyne 58,5 tys. euro. Jako przekonywujący dowód w gazecie umieszczono zdjęcia willi i budynku 6-kondygnacyjnego. Prócz tego, Rusformstroj wosroschdenie GmbH obiecuje przesiedleńcom niemieckim ulgi na usługi GKiM, bezpłatny przejazd koleją rosyjską, zainstalowanie telefonu, specjalne dodatki do wynagrodzenia, możliwość pobierania wraz z emeryturą rosyjską emerytury niemieckiej i posiadania podwójnego obywatelstwa. Żeby zostać uczestnikiem programu należy zawrzeć umowę i uiścić do 1 września 2006 r. pierwszą wpłatę w wysokości 20% wartości mieszkania podaje wydawnictwo. Jest to czystej wody oszustwo oświadczył 23 sierpnia dziennikarzom przedstawiciel rządu obwodu Jurij Mokiejew. Do nas już napływają listy oszukanych przez tę kompanię obywateli RFN, którym zmuszeni jesteśmy wyjaśniać, że ani władze federalne, ani regionalne żadnym firmom prywatnym nie dawały pełnomocnictw do prowadzenia kampanii na rzecz organizacji przesiedlenia dobrowolnych migrantów. Także na razie nie istnieją i same programy przesiedleńcze, które dopiero są opracowywane w ramach dekretu Prezydenta FR [...]. Gdy one będą przyjęte, wówczas sami, bez niczyjej pomocy, zawiadomimy wszystkich chętnych 8

przyjechać do nas, dokładnie opowiadając o trybie przesiedlenia, o warunkach uzyskania obywatelstwa rosyjskiego, zamieszkania i zatrudnienia. Także konsul generalny RFN w Kaliningradzie Guido Herz oświadczył 22 sierpnia, że rząd RFN nie ma nic wspólnego z programem przesiedlania Niemców rosyjskich do Kaliningradu. Jednak 30 sierpnia br. AI Regnum powróciła do tematu przesiedlenia Niemców rosyjskojęzycznych do Kaliningradu i opublikowała wywiad z przedstawicielem kompanii Rusformstroj w Kaliningradzie Witalijem Połuszkinem. Wyjaśnił on, że kompanię założyli Niemcy rosyjscy i że jej siedziba znajduje się w Osnabrück. Zapewnił też, że założyciele i szefowie firmy nie są oszustami, jak ich zdążyli ochrzcić kaliningradzkie SMI. Reprezentowana przez niego firma prowadzi początkowy etap programu prywatnego, a nie państwowego. Jest to raczej monitoring Niemców rosyjskojęzycznych na temat czy chcą oni przesiedlić się do Kaliningradu. Monitoring robiony wspólnie z organizacją społeczną o nazwie Instytut Ekspertyzy Społecznej. Dotychczas chęć przesiedlenia się do Rosji wyraziło 1500 rodzin niemieckich. Przyczyny głównie ekonomiczne. W Niemczech obserwuje się zastój gospodarczy, zmniejszane są zasiłki socjalne. Spośród zgłoszonych 1500 rodzin jedna trzecia jest gotowa przekazać 20% wartości mieszkania, ale Rosformstroj pieniędzy nie pobiera, dlatego że nie ma jeszcze programu. Wszystko jest w stadium opracowywania. Szefowie firmy gotowi byli do współpracy z rządem obwodu, ale ich wyprzedzili i oczernili dziennikarze. Według wyjaśnień Połuszkina, we wrześniu zgodnie z umową z firmą turystyczną Lora Reisen zainteresowani Niemcy rosyjskojęzyczni będą odwiedzać Obwód Kaliningradzki i zapoznawać się bliżej z warunkami ewentualnego przesiedlenia. www.regnum.ru z 20 VIII; www.kaliningrad.ru z 22 VIII; www.kaliningrad-online.ru z 23 VIII; www.kaliningrad.kp.ru z 24 VIII; www.westrus.ru z 28 VIII 2006; Niemiła opinia. Władze regionalne w przededniu wyborów zamykają niezależne gazety Równocześnie kilka regionalnych gazet niezależnych w ostatnich dniach odczuło na sobie presję władz. W Kaliningradzie wydawnictwo Kaliningradskije Nowyje Kolosa zostało zamknięte i dzisiaj [24 sierpnia] wyjdzie pod innym tytułem. W Permie w redakcji gazety Piermskij Obozriewatiel [sprawozdawca] pod pretekstem śledztwa w sprawie karnej, nie mającej związku z gazetą, skonfiskowano całą technikę organizacyjną. Dziennikarze i eksperci jednomyślnie nazywają to co się dzieje oczyszczaniem pola medialnego w związku ze zbliżającymi się wyborami. Dzisiaj w Kaliningradzie wyjdzie pierwszy numer gazety Nowyje Kolosa Igora Rudnikowa, uruchomiony zamiast zamkniętego przez Sąd Obwodowy wydawnictwa Kaliningradskije Nowyje Kolosa ( Nowyje Izwiestija pisały o tym 21 sierpnia). Założyciel gazety Igor Rudnikow opowiedział NI, że na pierwszej 9

stronie wydawnictwa będzie opublikowany artykuł Nie doczeka się Pan, Panie Falejew... (Wiktor Falejew prezes Kaliningradzkiego Sądu Obwodowego. NI ). W numerze także będą artykuły o ważnym urzędniku obwodowym, który ogłosił wojnę korupcji i przy tym sam jest zamieszany w sprzedaż okrętów zagranicę pod postacią złomu metalu i sprzeniewierzenie zarobionych przez marynarzy pieniędzy, i o tym, jak na skutek oszustwa innego urzędnika biznesmeni kaliningradzcy utracili kilka milionów dolarów, włożonych w budowę ośrodka biznesu. Nakład gazety wyniesie 2 tys. egzemplarzy zamiast poprzedniego siedemnastotysięcznego nakładu Kaliningradskich Nowych Kolos, a rozpowszechniana ona będzie tylko w prenumeracie. Sprzedawcy detaliczni nie ryzykują wiązania się z niemiłą dla władz gazetą. W gazecie są przekonani, że to co się dzieje ma związek z tym, że 8 października odbędą się wybory uzupełniające do Dumy Obwodowej, a za rok w Rosji odbędą się wybory do Dumy Państwowej. «Zdołaliśmy stworzyć grupę politycznie aktywnych mieszkańców obwodu, stawiać pytania o to, co tu się dzieje, i to wywołało obawy władz» powiada Igor Rudnikow. Gazeta tygodniowa Kaliningradskije Nowyje Kolosa zaczęła ukazywać się w 1995 roku i przez pierwsze pięć lat swego istnienia zmuszona była drukować się w Litwie. W tym czasie Igor Rudnikow i jeszcze dwaj dziennikarze gazety stali się deputowanymi Dumy Obwodowej. A prokuratura wszczęła wobec pracowników gazety 17 spraw karnych, w tym sześć w stosunku do założyciela. Dziennikarzy oskarżano o oszczerstwa, o ujawnianie tajemnicy śledztwa i opór wobec funkcjonariuszy milicji. W Prokuraturze Obwodowej NI poinformowano, że Nowyje Kolosa czytają, ale komentowania tego co się dzieje wokół wydawnictwa odmówiono, powołując się na to, że kierownictwo prokuratury znajduje się na urlopach. Podobna historia teraz rozkręca się w Permie wokół tygodnika Piermskij Obozriewatiel. [...] www.newizv.ru z 24 VIII; www.kaliningrad.ru z 24 VIII 2006. Tej samej sprawy dotyczą także następujące artykuły: Sąd przerwał działalność kaliningradzkiej gazety opozycyjnej, www.regnum z 18 VIII 2006; Sąd zamknął gazetę kaliningradzką za publikacje o działalności kryminalnej FSB, www.newsru.com z 21 VIII 2006; Komitet ds. Obrony Dziennikarzy USA prosi Putina o położenie kresu prześladowaniu gazety Kaliningradskije Nowyje Kolosa, www.regnum.ru z 26 VIII 2006. 10

Partie, organizacje społeczne, związki wyznaniowe Aleksij II przyjedzie do Kaliningradu, przyjazdu Putian jeszcze nie potwierdzono Patriarcha Całej Rosji Aleksij II przybędzie 10 września br. do Kaliningradu, by poświęcić główną świątynię prawosławną obwodu sobór pod wezwaniem Chrystusa Zbawiciela. W chwili obecnej prace budowlane jeszcze trwają, ale, jak poinformował GTRK Jantar Metropolita Smoleński i Kaliningradzki Kiryłł, do przyjazdu patriarchy wszystko powinno być zakończone. Ikonostas świątyni wykonany został w skomplikowanej technice mozaiki florentyńskiej, a marmur ozdobiony szlachetnymi kamieniami. Ściany soboru przed poświęceniem pokryte freskami nie będą. Zgodnie z technologią one powinny postać co najmniej rok, żeby naniesiony na nie rysunek był długowieczny. Oczekuje się, że udział w obchodach 60-lecia Obwodu Kaliningradzkiego weźmie także prezydent Rosji Władimir Putin. Jednak jego przyjazd we wrześniu na razie nie został potwierdzony. KPwK, nr 122 z 22 VIII;; www.knia.ru z 23 VIII 2006. Wiktor Wasiljew: Teraz nasi grabarze uścisnęli rękę naszego lidera Ciekawą historią nazwał członek Rady Regionalnego Oddziału Partii Rodina w Kaliningradzie Wiktor Wasiljew [dawniej pracownik Administracji Obwodu, deputowany Dumy Obwodowej i naczelnik Urzędu Regionalnego Federalnej Służby ds. Podatków i Opłat] ogłoszone 29 sierpnia zjednoczenie Rosyjskiej Partii Życia z Rodiną i Rosyjską Partią Emerytów [ros. RPP]. Wygląda na to, że to posunięcie jest elementem porządkowania sceny politycznej w skali całej Rosji, a media centralne wskazują na istotną rolę S. Mironowa w tym porządkowaniu. Wcześniej informowaliśmy w Biuletynie, że w obwodzie właśnie na wniosek RPP Rodina została wyłączona z wyborów do Dumy Obwodowej w marcu br. Kaliningradzkich emerytów jednoznacznie przestrzegam jako najemników Jednej Rosji, która rękami RPP rozprawiła się z konkurentem Rodiną, i teraz nasi grabarze uścisnęli rękę naszego lidera powiedział W. Wasiljew w rozmowie z korespondentem AI Rosbałt. Z kolei, Władimir Wukołow, przewodniczący Oddziału Kaliningradzkiego Rosyjskiej Partii Emerytów, wchodzącej do frakcji Jednej Rosji w Dumie Obwodowej, oświadczył, że na razie jeszcze nie wiadomo na jakich warunkach przyszła współpraca z Rodiną będzie organizowana i w tej sprawie teraz trwa dyskusja z Rodiną. W wywiadzie dla radio Bałtik Plus Wukołow powiedział, że w czasie kampanii wyborczej do parlamentu regionalnego oni [członkowie partii Rodina ] byli naszymi konkurentami, to była walka polityczna. Teraz ich usuwać z wyborów nie będziemy. 11

Na temat tego, czy kaliningradzcy emeryci utrzymają swoje członkostwo we frakcji Jedna Rosja, Wukołow powiedział: Jesteśmy, członkami partii i zobowiązani będziemy do wykonywania uchwał centralnej rady partyjnej. Nie trzeba biec przed lokomotywą. Ale istniejące dzisiaj układy nam odpowiadają, i przekażemy to naszemu kierownictwu. Lider Rosyjskiej Partii Życia Siergiej Mironow [przewodniczący Rady Federacji] ogłosił o rozpoczęciu zjednoczenia w jedną strukturę polityczną z partią Rodina i Rosyjską Partią Emerytów. Według jego słów, jest to wydarzenie historyczne i w wyniku rozpoczętego procesu zjednoczeniowego w Rosji będzie ukształtowana partia większości. www.severinform.ru z 29 VIII 2006. Administracja państwowa i samorządowa Nowym głównym inspektorem federalnym w Obwodzie Kaliningradzkim został zawodowy wojskowy Głównym inspektorem federalnym w Obwodzie Kaliningradzkim mianowany został były zastępca dowódcy Dalekowschodniego Okręgu Wojskowego gen.-lejt. rezerwy Borys Sokuszew. 50-letni Sokuszew jest absolwentem trzech uczelni wojskowych: Dalekowschodniej Wojskowej Wyższej Szkoły Dowódczej im. Marszałka K. Rokosowskiego Związku Radzieckiego, Akademii Wojskowej im. M. Frunze i Akademii Wojskowej Sztabu Generalnego Sił Zbrojnych FR. W 1997 roku Borys Sokuszew przybył do Kaliningradu na stanowisko dowódcy Wojsk Obrony Wybrzeża Floty Bałtyckiej, a w listopadzie 2001 roku objął stanowisko zastępcy dowódcy Floty Bałtyckiej ds. Wojsk Lądowych i Obrony Wybrzeża. W 2005 roku generał Sokuszew przeniesiony został na Daleki Wschód na stanowisko zastępcy dowódcy Dalekowschodniego Okręgu Wojskowego. Od kwietnia 2006 roku jest doradcą gubernatora obwodu Gieorgija Boosa. Stanowisko głównego inspektora federalnego w Obwodzie Kaliningradzkim nie było obsadzone od czasu, gdy poprzedni inspektor Aleksandr Dacyszyn został zastępcą pełnomocnego przedstawiciela prezydenta FR w Północno-Zachodnim Okręgu Federalnym. KP, nr 141 z 2 VIII; www.regnum.ru z 2 VIII; www.interfax.ru z 2 VIII; RG, nr 168 z 3 VIII 2006. Ranking lipcowy: dystans między Boosem i Sawienką zmniejszył się Kaliningradzka Niezależna Agencja Informacyjna (ros. KNIA) opublikowała lipcowy ranking wpływów i popularności przedstawicieli elity politycznej, 12

społecznej i biznesowej regionu. Zgodnie z wynikami przeprowadzonych przez KNIA badań opinii ekspertów, w lipcu pierwsza dziesiątka w rankingu wpływów praktycznie nie zmieniła się. Eksperci jedynie poddali korekcie swoje oceny w stosunku do jej uczestników. Ich zdaniem, w lipcu nieznacznie umocniła się pozycja mera Kaliningradu Jurija Sawienki, który o pół punktu zmniejszył dystans do lidera rankingu gubernatora Gieorgija Boosa. Także z dziesiątego miejsca na ósme przesunął się szef ŁUKOIL-Kaliningradmornieft Jurij Kadżojan, wyprzedzając ministra przemysłu rządu obwodowego Nikołaja Własienkę i przedsiębiorcę Olega Szkila. Bardziej widoczne zmiany zaszły w pierwszej dziesiątce rankingu popularności. Z 3 miejsca w czerwcu na 15 w lipcu spadł minister gospodarki Feliks Łapin, a dowódca Floty Bałtyckiej wiceadmirał Konstantin Sidienko z 5 6 na 10. Wyraźnie umocniły się pozycje wicepremiera Jurija Szalimowa, który, nieznacznie wyprzedzając Nikołaja Własienkę, zdołał ulokować się w trójce liderów. Do pierwszej dziesiątki trafili deputowani Dumy Obwodowej Vitautas Łopata i Salomon Ginzburg. Ranking KNIA powstaje według dwóch kryteriów: stopnia wpływów osobistości na procesy polityczno-gospodarcze zachodzące w obwodzie i popularności danej osobistości. Ranking wpływów powstaje w drodze badania opinii ekspertów kaliningradzkich spośród dziennikarzy, politologów, przedstawicieli stowarzyszeń biznesowych, polityków i urzędników państwowych. Ranking popularności określony jest na podstawie liczby publikacji, w których wymieniani są przedstawiciele kaliningradzkiej elity politycznej, społecznej i biznesowej. www.knia.ru z 7 VIII; KP, nr 145 z 8 VIII 2006. Pułkownik policji z Czelabińska został szefem Kaliningradzkiego Urzędu Federalnej Służby ds. Kontroli nad Obrotem Narkotyków [ros. FSKN] 28 sierpnia br. naczelnik Urzędu FSKN Rosji generał-major Siergiej Wołkow przedstawił załodze Kaliningradzkiego Urzędu FSKN nowego naczelnika pułkownika policji Piotra Awgustowicza Iwanowa. Pułkownik P. Iwanow sprawował dotychczas stanowisko zastępcy naczelnika Urzędu FSKN na Obwód Czelabiński. Zdaniem generała S. Wołkowa, decyzja o mianowaniu Piotra Iwanowa na nowe stanowisko podyktowana została specyfiką pracy Urzędu w Kaliningradzie, na który Służba Federalna zwraca szczególną uwagę siłą położenia geopolitycznego regionu. Dotychczasowy naczelnik Urzędu FSKN w Kaliningradzie, zwanego też Urzędem Gosnarkokontroli, generał-major policji Witalij Diemczenko w maju br. przeniesiony został do Moskwy na stanowisko zastępcy naczelnika Departamentu Operacyjno-Śledczego Federalnej Służby ds. Kontroli nad Obrotem Narkotyków. Nie potwierdziły się zatem doniesienia kaliningradzkich środków masowej informacji o tym, jakoby odwołanie generała Diemczenki miało związek z negatywną oceną pracy kierowanego przez niego urzędu. Pogłoskom tym zaprzeczyli funkcjonariusze Urzędu FSKN w czasie konferencji prasowej w dniu 16 sierpnia br. 13

Coś jednak musiało być na rzeczy, skoro pięć dni wcześniej zastępca pełnomocnego przedstawiciela prezydenta w PROF Aleksandr Dacyszyn po naradzie z przedstawicielami służb siłowych oświadczył dziennikarzom, że niektórzy szefowie struktur federalnych w Obwodzie Kaliningradzkim pracują wyraźnie źle, dlatego będą zdymisjonowani. Urzędnik jako przykład niezadowalającej pracy przytoczył resort Witalija Diemczenki. Jeżeli teraz przerwiemy naszą naradę i pojedziemy do Taboru [osiedle Dorożnyj na przedmieściach Kaliningradu, zniesione wiosną br. przy użyciu spychaczy, gdzie przebiegał całodobowy handel narkotykami], to okaże się, że tam do tej pory handlują narkotykami tak samo, jak i wcześniej! oświadczył Dacyszyn. KP, nr 148 z 11 VIII, nr 152 z 17 VIII; www.kaliningrad.ru z 16 VIII; www.regnum.ru z 16 VIII; SK, nr 33 z 16 22 VIII; RG, nr 180 z 17 VIII; KPwK, nr 127 z 30 VIII; www.kaliningrad.kp.ru z 30 VIII 2006. Boosa swatają do Moskwy, a Sawienkę do Pskowa Nowyje Kolosa Igora Rudnikowa Kaliningradzka Niezależna Agencja Informacyjna [ros. KNIA], powołując się na tygodnik Nowyje Kolosa z 31 sierpnia, upowszechnia pogłoski o możliwym powierzeniu gubernatorowi Boosowi funkcji ministra w rządzie federalnym, a merowi Kaliningradu Sawience stanowiska gubernatora Obwodu Pskowskiego. W tym ostatnim przypadku pełnomocnik prezydenta w PROF Ilija Klebanow miał rzekomo zgłosić kandydaturę Sawienki prezydentowi Putinowi. W informacji KNIA mówi się też o innych pogłoskach, które tu pomijamy. A oto jak wspomniana agencja uzasadnia swoje zainteresowanie pogłoskami: Pogłoski w Kaliningradzie stają się podstawowym źródłem informacji. Nasi urzędnicy coraz bardziej ufają pogłoskom. Więcej zaufać nie ma czemu. Informacja oficjalna z reguły, post fatum. Jeżeli nastawiać się tylko na nią można bez ciepłej posadki pozostać. Bardziej obrotni koledzy wyprzedzą przy podziale nagle powstałych wakatów w związku z kolejnym mianowaniem kolejnej VIP-persony. Tak więc wypada wychwytywać najmniejsze drganie powietrza w korytarzach władzy. NK, 2006, nr 1 z 31 VIII; www.knia.ru z 4 IX 2006. Gieorgij Boos nie jest gotów do odmowy prezydentowi, ale chciałby pozostać gubernatorem Gieorgij Boos oświadczył dziennikarzom, że nie zamierza porzucać stanowisko szefa Obwodu Kaliningradzkiego w najbliższych latach poinformowała 29 sierpnia Gazeta.ru. «Znane mi są pogłoski, według których moje gubernatorstwo może być przerwane w 2007 lub w 2008 roku w związku z przejściem do innej pracy. W związku z tym uważam, że nie dawałem powodu do uznania, iż przyjechałem pracować do obwodu na tak krótki okres. W najbliższych latach nie zamierzam opuszczać regionu, co więcej, jeżeli moje gubernatorstwo spodoba się ludziom, to gotów jestem zostać szefem obwodu jeszcze jedną kadencję» oświad- 14

czył Boos, komentując pogłoski o swoim ewentualnym powołaniu do Rządu FR w przypadku dymisji gabinetu we wrześniu. Gubernator dodał, że «swoją poprzednią pracą nie dawał powodów do uznania go za fruwającego motylka». «Uważam się za człowieka w służbie państwa. Jeżeli prezydent wezwie i powierzy mi nowa sprawę, nie mogę powiedzieć nie. Uważam, że szefowi państwa nie mówi się słowa nie. Jeżeli zaś propozycje o przejściu do innej pracy będą brzmieć nie w formie polecenia prezydenckiego, a w formie propozycji, zrezygnować z nich będę mógł» powiedział Boos. www.knia.ru z 29 VIII; KP, nr 162 z 31 VIII 2006. Z życia Floty Bałtyckiej i Straży Granicznej FSB Flocie Bałtyckiej nie płacą za przeprawę promową Służba prasowa Floty Bałtyckiej ujawniła, że flota nie ponosi odpowiedzialności za przerwy w funkcjonowaniu przeprawy promowej między miastem Bałtijsk i Mierzeję Bałtycką (Wiślaną). W komunikacie z 10 sierpnia mówi się, że, przewozy ładunków niewojskowych i ludności cywilnej na mierzeję i z powrotem nie wchodzą do obowiązków pododdziałów tyłowych floty. Jednak uwzględniając to, że Administracja Okręgu Miejskiego w Bałtijsku nie posiada swoich środków pływających, statki pomocnicze FB realizowały te przewozy na zasadzie kompensacyjnej, dzięki czemu udawało się utrzymywać stan techniczny statków i kupować paliwo do nich. Jednak począwszy od 2006 roku te wypłaty ustały. Umowa miedzy FB i rządem obwodu o zasadach kompensacji wydatków na funkcjonowanie przeprawy na ten rok do tej pory nie jest podpisana, pomimo że w budżecie na te cele przewidziano przyznane 3,8 mln rubli, chociaż faktyczne wydatki wynoszą 10,8 mln rubli. Od 1 lipca br. rozpoczęto planowe wycofywanie 3 kutrów pasażerskich, które wcześniej wykorzystywane były do komunikacji promowej, ze składu Floty Wojenno-Morskiej. Dowództwo FB gotowe jest przekazać je lokalnym organom władzy i udzielić pomocy w organizacji regularnej przeprawy na tym odcinku. Prom towarowy pozostaje w składzie floty pomocniczej FB, i w przyszłym roku będzie możliwe jego wykorzystanie na zasadzie umownej po zrefundowaniu wydatków za 2006 rok głosi komunikat służby prasowej FB.W komentarzach miejscowej prasy pojawiła się informacja, że gubernator na jeden z wielu jubileuszowych fajerwerków przeznaczył 7 mln rubli. Na rosyjskim odcinku Mierzei Wiślanej wciąż mieszka jeszcze około 1000 osób, zmuszonych do korzystania wyłącznie z przeprawy promowej z miastem Bałtijsk. www.regnum.ru z 10 VIII; www.kaliningrad-online.ru z 10 VIII; KP, nr 148 z 11 VIII; RG, nr 178 z 15 VIII 2006. 15

FSB dogląda strefy przygranicznej Zgodnie z rozkazem Federalnej Służby Bezpieczeństwa Rosji Nr 238 z 2 czerwca 2006 roku na terytorium Obwodu Kaliningradzkiego ustanowiono strefę przygraniczną. Teraz żeby móc przebywać w 5-kilometrowym pasie wzdłuż granicy państwowej, należy posiadać przy sobie paszport [dowód osobisty] lub inny dokument potwierdzający zamieszkanie na terenie regionu. Do strefy przygranicznej trafiły miasta Bagrationowsk, Mamonowo i Sowietsk. Pogranicznicy rosyjscy twierdzą, że decyzja ta w żaden sposób nie wpłynie na rozwój turystyki, ponieważ nie rozciąga się ona na wybrzeże morskie. Turyści mogą swobodnie odwiedzać plaże obwodu. Specjalny punkt rozkazu dotyczy strefy przygranicznej na Mierzei Kurońskiej: do osiedla Morskoje (7 kilometrów od granicy z Litwą) można jechać bez wymaganych dokumentów. Osoba nie mająca zameldowania na terytorium obwodu może zwrócić się o wydanie specjalnej przepustki do odpowiednich służb. Przepustka jest wydawana bezpłatnie w ciągu jednego-dwóch dni. Przy tym funkcjonariusze Urzędu Granicznego FSB Rosji mają prawo odmowy wydania przepustki specjalnej tylko w tym przypadku, jeżeli ubiegający się o zezwolenie na odwiedzenie strefy granicznej jest poszukiwany przez federalny list gończy powiedział naczelnik Grupy Stosunków Społecznych Urzędu Granicznego FSB Rosji na Obwód Kaliningradzki Piotr Gordijenko. Z drugiej strony pogranicznicy mogą odmówić wydania przepustki specjalnej do strefy w celu polowania lub wędkowania. Osoba zatrzymana w strefie przygranicznej bez specjalnej przepustki może być pociągnięta do odpowiedzialności administracyjnej. Według Piotra Gordijenki, w czasie obowiązywania rozkazu zatrzymano dotychczas 233 naruszycieli, ale wszystko skończyło się dla nich jedynie na ostrzeżeniu. Przy okazji przypomniano, że strefy przygraniczne istnieją w wielu państwach, w tym Litwie (5 km) i Polsce (15 km). Przy tym w państwach sąsiednich obowiązują rzekomo ostrzejsze przepisy, niż w Rosji. Pełny tekst rozkazu Nr 238 opublikowany został 14 lipca 2006 r. w Rosyjskiej Gazecie i na stronie internetowej www.rg.ru KPwK, nr 133 z 4 VIII, nr 117-t/32 z 10 17 VIII, nr 121 z 19 VIII; www.westrus.ru z 1 IX 2006. 16

Ochrona zdrowia i opieka społeczna 719 osób ucierpiało z powodu ugryzienia przez kleszcze Agencja Bałtik Plus poinformowała, że do dnia 9 sierpnia br. w obwodzie 719 osób, w tym 157 dzieci, ucierpiało z powodu pogryzienia przez kleszcze. Według danych Urzędu Regionalnego Nadzoru Sanitarno-Epidemiologicznego, dla jednego z poszkodowanych ukąszenie kleszcza zakończyło się zapaleniem opon mózgowych, a dla 57 mieszkańców obwodu boreliozą. Wśród najbardziej niebezpiecznych rejonów specjaliści wymieniają rejony krasnoznamienski, polesski, niestierowski, a także Mierzeję Kurońską. W tym roku jednak nie zaobserwowano wyraźniejszej aktywności kleszczy. www.balticpl.ru z 9 VIII; www.kaliningrad.ru z 9 VIII; RG, nr 176 z 11 VIII 2006. W Obwodzie Kaliningradzkim rośnie liczba sierot W Obwodzie Kaliningradzkim corocznie wzrasta liczba dzieci-sierot i dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej. Na początku bieżącego roku, jak poinformowano Prawdę.ru w urzędzie wicepremiera rządu obwodu Jurija Szalimowa, naliczono ich ponad siedem tysięcy. Kogoś z dzieci adoptują, kogoś biorą pod opiekę [ros. popieczytielstwo]. Ale, niestety, ponad 2000 dzieci jest wychowywanych w różnych placówkach opiekuńczych. W regionie funkcjonują 3 domy małego dziecka, 23 samorządowe domy dziecka, 2 niepaństwowe domy dziecka, 3 ogólnokształcące szkoły-internaty dla dzieci-sierot i dzieci pozostających bez opieki rodziców, 11 specjalistycznych (korekcyjnych) szkół-internatów (z nich 3 dla dzieci-sierot), 2 dziecięce domy- -internaty dla dzieci-sierot. Na bazie Domu Dziecka Romaszka w Gurjewskim Okręgu Miejskim i Domu Dziecka Rodniczok w Sławskim Okręgu Miejskim rząd obwodu prowadzi eksperyment patronackiego wychowania dzieci-sierot. Dyrektorzy tych domów dziecka i specjaliści organów opieki społecznej prowadzą rozmowy z osobami chętnymi do wzięcia dziecka, badają warunki mieszkaniowe, walory osobiste ubiegającego się, opinie członków rodzin. Do Domu Dziecka Romaszka już wpłynęły 23 podania od kandydatów do wychowania patronackiego. Do 8 rodzin przekazano 11 dzieci. Do Domu Dziecka Rodniczik złożono 26 podań od chętnych do wzięcia dziecka na wychowanie patronackie. Osoby, które wzięły dziecko pod patronat, otrzymują siedem tysięcy rubli miesięcznie na utrzymanie dziecka i wynagrodzenie. Jak zapewnili Prawdę w urzędzie wicepremiera Jurija Szalimowa, jeszcze jedna forma umieszczenia dziecka w rodzinie otrzyma wkrótce swój bieg. Są to domy dziecka typu rodzinnego. Rodzinie, która weźmie na wychowanie od 5 do 10 dzieci sierot, stworzone będą warunki do zamieszkania w oddzielnym domu. Para małżeńska będzie występować w charakterze wychowawców. W chwili obecnej rozstrzygana jest 17

sprawa budowy danego domu. Ministerstwo Oświaty opracuje program Dziecisieroty na lata 2007-2010. Cele tego programu są bardzo poważne. Będzie doskonalona baza prawna, praca organów opieki na rzecz ochrony praw i interesów dzieci, opracowany system wczesnego ujawniania zagrożeń dla dzieci i udzielania w porę pomocy dla rodzin. W wyniku rozwoju rodzinnych form opieki planuje się zmniejszyć napełnienie sierocińców. Z pola widzenia nie znikną także i wychowankowie różnych placówek, mających status dla dzieci-sierot. www.pravda.ru z 16 VIII; www.kaliningrad.ru z 16 VIII 2006. Gospodarka obwodu Obwód Kaliningradzki nie chce stać się specjalną strefą turystyczną Rząd obwodu zrezygnował z ubiegania się o przekształcenie Obwodu Kaliningradzkiego w specjalną strefę typu turystyczno-rekreacyjnego poinformował Wriemia Nowostiej minister rozwoju przemysłu i turystyki Nikołaj Własienko. Długo zastanawialiśmy się, obliczaliśmy i postanowiliśmy, że specjalna strefa turystyczna nie jest na m potrzebna. Cała rzecz w ekonomice. Według przepisów takiej strefy turystycznej obwód zobowiązany jest do przekazania inwestorom działek gruntów pod zarząd na okres dwudziestu lat. Przy czym zarządzałaby procesem agencja federalna. To znaczy, że stopień wpływu obwodu byłby minimalny. A to, sami rozumiecie, nie jest korzystne skomentował Własienko rezygnację z postawionego wcześniej celu. Zdaniem Własienki, obwód jest w stanie normalnie przyjmować turystów i bez specjalnego statusu. Warunki ku temu są. Oto i teraz miejscowe hotele i domy gościnne są zapełnione do oporu. Ludzi jest pełno powiedział minister. Ale natychmiast dodał: Ale spadną deszcze i strumień turystów od razu wyschnie. Niestety, ale zabawiać turystów w czasie pochmurnej pogody na razie nie mamy czym... Nikołaj Własienko nie ukrywał, że głównym problemem regionalnej sfery turystycznej jest brak rozwiniętego przemysłu wypoczynku i rozrywki, a także towarzyszącej infrastruktury. Żeby ją stworzyć, potrzebne są bardzo duże pieniądze, których Obwód Kaliningradzki nie ma. Obliczyliśmy, ile będzie kosztować, na przykład, stworzenie ścieżki rowerowej wzdłuż wybrzeża, która łączyłaby się ze ścieżkami europejskimi. Wyszło, że 150 km drogi kosztowałoby prawie półtora miliarda rubli. A chcielibyśmy jeszcze jedną puścić w rejonie polesskim. To jeszcze większe inwestycje. Jednocześnie władze obwodu deklarują bardzo ambitne cele w sferze rozwoju turystyki, z których może nic nie wyjść. Zgodnie z regionalną strategią turystyczną do 2010 roku planuje się przyciągnąć do obwodu około półtora miliona turystów. W postaci przykładu do naśladownictwa przytacza się litewskie miasteczko sanatoryjne Nida, które rocznie odwiedza około 700 tys. osób, podczas gdy cały obwód dwukrotnie mniej. 18

Operatorzy turystyki chcą jasnej polityki. Jeżeli władze mówią, że przyciągnięcie turystów to jeden z priorytetów w gospodarce regionalnej, to należy zmierzać do tego celu konsekwentnie uważa dyrektor jednej z większych lokalnych firm turystycznych Aleksandr Szamszyjew. Oczywiście, należy inwestować ogromne pieniądze w infrastrukturę, żeby zainteresować ludzi regionem, żeby oni mieli u nas gdzie odpocząć. A u nas oto w ostatnich dniach wprost do morza przebił się kolektor sanitarny. I jak tu turystów przyciągnąć? Naturalnie, o wiele korzystniej postawić wszędzie, nawet na plaży, rafinerie ropy naftowej. Ale wówczas nie trzeba wprowadzać ludzi w błąd powiedział Szamszyjew korespondentowi Wriemieni Nowostiej. KP, nr 140 z 1 VIII, nr 150 z 15 VIII, nr 153 z 18 VIII; www.knia.ru z 2 VIII; RG, nr 170 z 4 VIII 2006. Po co Ałrosa udała się po bursztyn? W pierwszych dniach sierpnia wyszło na jaw, że między kompanią Ałrosa (ALROSA), zajmującą się wydobyciem diamentów w Jakucji, a także Kaliningradzkim Kombinatem Bursztynu [ros. KAJAK] trwają rozmowy o sprzedaży tego przedsiębiorstwa firmie z Jakucji. Przy tej okazji portal Wek.ru przypomniał niezbyt chlubną historię tego przedsiębiorstwa w okresie po 1992 roku, kiedy to KAJAK przechodził z własności federalnej do własności prywatnej i z powrotem, co w konsekwencji doprowadziło do wszczęcia procedury bankructwa kombinatu. Obecny gubernator obwodu Gieorgij Boos stanowczo opowiadał się przeciwko bankructwu i sprzedaży kombinatu. Jego zdaniem, przedsiębiorstwo powinno należeć do rządu Obwodu Kaliningradzkiego. Poprzednie oświadczenia Boosa mogą mieć charakter deklaratywny. W określonych wąsko pojętych stosunkach politycznych zwykle głosi się jedno, ale gdy opracowywane są jakieś konkretne mechanizmy, to decyzja może być podjęta całkiem inna. W związku z tym dopuszczam wynik wydarzeń, przy których KAJAK może być sprzedany Ałrosie zauważył dyrektor Instytutu Finansów Publicznych Władimir Klimanow. Jednocześnie Ałrosa bardzo może być zainteresowana Kaliningradzkim Kombinatem Bursztynu. Ku temu mogą istnieć dwie przyczyny. Po pierwsze, kompania jakucka od dawna chce rozszerzyć pole swojej działalności poza granice Republiki Sacha [dawna Jakucja]. Ona już podjęła próby prowadzenia rokowań o zagospodarowaniu uralskiego złoża szmaragdów w Małyszewie. Jednak, jak już pisał Wek, wyprzedził ją holding międzynarodowy De Beers. Po drugie, Ałrosa nie ma swojego zakładu jubilerskiego, a kaliningradczycy go mają. I, wreszcie, w przypadku nabycia KAJAK-a Ałrosie wygodniej będzie handlować z Europą, mając bezpośrednie wyjście na kraje Bałtii twierdzi autor artykułu. Należy przypomnieć, że ALROSA jest liczącym się podmiotem na międzynarodowych rynkach diamentowych i np. do września 2006 r. sprzedała na 17 aukcjach 19

diamenty różowe za kwotę 23 ml USD. De Beers, potentat na rynku diamentowym, jest zainteresowany wejściem na rynek rosyjski i już prowadził rokowania z ALROSĄ w 2005 r. a także objeżdżał obwody archangielski, murmański, leningradzki, pskowski i kaliningradzki. www.wek.ru z 3 VIII; nr KP nr 144 z 5 VIII; K-d, nr 31 z 8 VIII 2006. Były gubernator może stanąć na czele Przedstawicielstwa Północno- -Zachodniej Kompanii Leśno-Przemysłowej w Kaliningradzie Irina Bitkowa, przewodnicząca Rady Dyrektorów Północno-Zachodniej Kompanii Leśno-Przemysłowej [ros. SZLK] poinformowała 4 sierpnia dziennikarzy, że kierownictwo tej firmy z siedzibą w Sankt Petersburgu zaproponowało byłemu gubernatorowi obwodu Władimirowi Jegorowowi stanowisko szefa Przedstawicielstwa SZLK w Kaliningradzie. Kompania realizuje obecnie długookresowy projekt inwestycyjny w należącym do niej Kombinacie Celulozowo-Papierniczym w Niemnie. Łączny koszt inwestycji 450 mln dolarów, z których już zagospodarowano ponad 100 mln dolarów. W lipcu br. w tym kombinacie uruchomiono fabrykę papieru Nr 3 o wydajności 60 tys. ton produkcji towarowej rocznie. Fabryka wyposażona została w nowoczesne urządzenia, wykonane i zmontowane przez znana firmę ponadnarodową Voit Paper. Nowa linia technologiczna pod względem wydajności równa się pozostałym ośmiu liniom, istniejącym dotychczas w kombinacie, i da produkcję o 25% tańszą niż dotychczasowe linie. Teraz w planach SZLK jest otwarcie swego przedstawicielstwa w Obwodzie Kaliningradzkim. Poważnie do tej sprawy podejdziemy, gdy linia do produkcji papieru zacznie pracować pełną mocą, w przeciwnym razie inwestorzy nas nie zrozumieją oświadczyła Irina Bitkowa. Na razie zaś SZLK prowadzi rozmowy z byłym gubernatorem Jegorowem, proponując mu pokierowanie pracą na rzecz rozwoju ochrony interesów kampanii w regionie. www.knia.ru z 4 VIII; www.rosbalt.ru z 4 VIII 2006. Lewitin proponuje zbudowanie w Kaliningradzie stoczni zbiornikowców Ministerstwo Transportu FR skieruje do Ministerstwa Przemysłu Energetycznego postulat, a także przedstawi do rozpatrzenia przez Kolegium Morskie propozycję budowy w Kaliningradzie stoczni zbiornikowców (tankowców) o ładowności do 100 tys. DWT oświadczył podczas spotkania z dziennikarzami minister transportu FR Igor Lewitin, nie ujawniając nazwy potencjalnego inwestora zachodniego. Jest inwestor, który gotów jest przyjść do Rosji z takim projektem oświadczył Lewitin. Minister powiedział także, że 4 sierpnia przedstawiono mu uzasadnienie techniczno-ekonomiczne projektu budowy danego zakładu. Koszt budowy przyszłej stoczni wyniesie około 12 15 mld rubli, przy tym okres opłacalności zakładu 10 lat. Lewitin zwrócił uwagę, że w ostatnim czasie obserwuje się 20