KONFERENCJA PRASOWA Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi Marka Sawickiego z udziałem Prezydenta Polskiego Związku Pszczelarskiego Tadeusza Sabata PSZCZELARSTWO I RYNEK MIODU W POLSCE 14 marca 2012 r., godz. 12.30, Sejm RP, sala 101 MATERIAŁY INFORMACYJNE
Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Biuro Prasowe tel. 22 623 10 26, 22 623 22 62 rzecznik.prasowy@minrol.gov.pl www.minrol.gov.pl/pol/ministerstwo/biuro-prasowe
RYNEK MIODU Liczba rodzin pszczelich i produkcja miodu w Polsce W Polsce jest około 50 tys. pszczelarzy (podmiotów zajmujących się utrzymywaniem pszczół), a ilość rodzin pszczelich w ostatnich latach kształtowała się następująco: 2003 rok - 949 200 (dane PZP), 2006 rok - 1 091 900 (dane uzyskane z rejestrów powiatowych lekarzy weterynarii), 2009 rok - 1 123 356 (dane uzyskane z rejestrów powiatowych lekarzy weterynarii), 2010 rok - 1 126 483 (dane uzyskane z rejestrów powiatowych lekarzy weterynarii), 2011 rok - 1 246 633 (dane uzyskane z rejestrów powiatowych lekarzy weterynarii). Z informacji przekazanej przez Instytut Ogrodnictwa Oddział Pszczelnictwa w Puławach wynika, że w 2011 roku odnotowano rekordowe zbiory miodu w Polsce tj. 23 000 ton czyli znacznie powyżej średniej produkcji (16,2 tys. ton) z ostatnich 10 lat. Średnia ilość miodu pozyskana od 1 rodziny pszczelej wynosiła ok. 18,4 kg. Tabela. Produkcja, eksport/wywóz i import/przywóz miodu w Polsce w latach 2002-2011 (w tonach). Miód Rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 (dane wstępne) produkcja 13 900 15 400 9 000 16 000 22 000 18 000 18 000 14 500 12 500 23 000 eksport/wywóz 72 473 826 262 373 527 729 1 505 2 721 4 219 import/przywóz 4 638 4 578 3 597 4 951 5 679 3 414 5 595 7 435 11 621 13 610 Saldo w handlu -4 566-4 105-2 771-4 689-5 306-2 887-4 866-5 930-8 900-9 391 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych Centrum Informatyki Handlu Zagranicznego Ministerstwo Finansów. Pszczelarze borykają się z wieloma problemami takimi jak: wysoka śmiertelność pszczół, trudna walka z warrozą czy drogim cukrem będącym podstawą w karmieniu pszczół. Jednak mimo tych trudności, dzięki skutecznej pracy branży pszczelarskiej oraz zaangażowaniu znacznych środków publicznych, z których corocznie na zwalczanie warrozy oraz odbudowę rodzin pszczelich przeznacza się około 15 mln złotych, liczba rodzin pszczelich w Polsce wzrasta. Sprzedaż bezpośrednia i do punktów skupu Miód pszczeli jest produktem generującym największy dochód w gospodarstwie pasiecznym. 65% miodu jest sprzedawana przez pszczelarzy bezpośrednio konsumentom. Pozostały miód trafia w 10% bezpośrednio do handlu detalicznego, w 24% do firm zajmujących się konfekcjonowaniem, a tylko w 1% do przemysłu.
Eksport i import miodu Unia Europejska jako region jest największym importerem miodu na świecie, importując ponad 140 000 ton miodu rocznie. Własną produkcją UE pokrywa w 58% spożycie wewnętrzne miodu. Również Polska odnotowuje od wielu lat nadwyżkę importu miodu nad eksportem. Deficyt w handlu zagranicznym miodem w 2010 r. wynosił 8 900 ton, a w 2011 r. 9 391 ton (dane wstępne). Największe ilości miodu trafiają do Polski z Chin i Ukrainy. Handel zagraniczny miodem jest silnie związany z krajową produkcją. Im więcej miodu krajowego zostanie pozyskane w danym roku tym relatywnie mniej będzie sprowadzone do kraju w roku następnym i więcej trafi tego produktu poza granice kraju. Ceny miodu w Polsce Cena miodu w sprzedaży bezpośredniej w 2011 r. w zależności od odmiany, kształtowała się od 21,6 zł/kg (wielokwiat) do 39 zł/kg (wrzos). Do skupu pszczelarze sprzedawali jeden kilogram miodu rzepakowego i wielokwiatowego w cenie 8,3 8,9 zł/kg. Ceny miodów: akacjowego, lipowego, gryczanego i spadziowego ze spadzi liściastej wynosiły ok. 13 zł/kg lub nieznacznie powyżej. W sprzedaży detalicznej, najdroższe miody wrzosowe i spadziowe ze spadzi iglastej kosztowały odpowiednio 51,7 i 36,1 zł/kg. Programy Pszczelarskie W Ministerstwie opracowywane są krajowe programy wsparcia pszczelarstwa zgodnie z rozporządzeniem Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającym wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych ( rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku ) (Dz. Urz. UE L 299 z 16.11.2007, str.1 z późn. zm.) oraz rozporządzeniem Komisji (WE) Nr 917/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad ( ). Pierwszy program zrealizowano na lata 2004/05-2006/07 - budżet programu 11,7 Drugi program zrealizowano w latach 2007/08-2009/10 - budżet programu 13,3 Realizowany jest trzeci programu na lata 2010/11-2012/13 - budżet programu 15,1 W trzyletnim okresie realizacji programu w latach 2007/08-2009/10 uczestniczyli pszczelarze posiadający łącznie ponad 1 mln rodzin pszczelich z 1,1 mln zarejestrowanych przez Powiatowych Lekarzy Weterynarii. Wykorzystano ponad 90% dostępnych środków w budżecie Programu. Z tej kwoty, blisko 90% przeznaczono na refundacje leków warrobójczych i refundację zakupu pszczół. Celem programów pszczelarskich jest poprawa warunków produkcji i wprowadzania do obrotu produktów pszczelich w Polsce, który to cel jest realizowany w ramach następujących środków wsparcia: I. pomoc techniczna skierowana do pszczelarzy i grup pszczelarzy, II. zwalczanie warrozy,
III. racjonalizacja sezonowego przenoszenia uli, IV. środki wspierające laboratoria przeprowadzające analizy dotyczące fizykochemicznych właściwości miodu, V. środki mające na celu wsparcie zasiedlania uli we Wspólnocie, VI. współpraca z wyspecjalizowanymi organami w zakresie wdrażania stosowanych programów naukowo-badawczych w dziedzinie pszczelarstwa i produktów pszczelich. Pomoc finansowa w ramach programów kierowana jest do branży pszczelarskiej, gdzie końcowymi odbiorcami wsparcia są głównie gospodarstwa pasieczne, posiadające weterynaryjny numer identyfikacyjny lub wpisane do rejestru prowadzonego przez powiatowego lekarza weterynarii. O refundację środków finansowych mogą się ubiegać: związki pszczelarskie, stowarzyszenia pszczelarzy, zrzeszenia pszczelarzy, grupy producentów rolnych w zakresie działalności pszczelarskiej oraz spółdzielnie pszczelarskie. Ponadto, o refundację środków finansowych w ramach VI środka wsparcia mogą ubiegać się również jednostki badawczo-rozwojowe zajmujące się tematyką pszczelarską. W latach 2010/11-2012/13, zgodnie z Warunkami ubiegania się o refundację kosztów poniesionych w ramach realizacji mechanizmu Wsparcie rynku produktów pszczelich, opublikowanymi przez Agencja Rynku Rolnego, refundacji podlegają koszty: szkoleń, kursów i konferencji pszczelarskich (refundacja 100%); zakupów leków warrobójczych (refundacja 100%); zakupu przyczep (lawet) do przewozu uli (refundacja nie więcej niż 60% ceny jednostkowej); analiz właściwości fizyko-chemicznych oraz analizy pyłkowej miodu (refundacja 100%); zakupu matek pszczelich o znanej wartości użytkowej, pakietów oraz odkładów pszczelich z takimi matkami (refundacja nie więcej niż 70% ceny jednostkowej); zakupu nowego sprzętu pszczelarskiego (miodarek; odstojników; pras do wyrobu węzy na własne potrzeby; stołów do odsklepiania plastrów; suszarek do suszenia obnóży pyłkowych; topiarek do wosku oraz urządzeń do kremowania miodu) (refundacja nie więcej niż 60% ceny jednostkowej); zakupu sprzętu laboratoryjnego (refundacja nie więcej niż 60% ceny jednostkowej). Refundacji podlegają poniesione koszty netto (bez podatku VAT). Pszczelarz, który jest samoistnym lub zależnym posiadaczem gospodarstwa, którego wielkość ekonomiczna stanowi równowartość lub więcej niż 4 ESU (Europejska Jednostka Wielkości Ekonomicznej), nie może korzystać ze wsparcia na zakup sprzętu pszczelarskiego. Mając na uwadze art. 106 rozporządzenia Rady (WE) nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r., pomoc może być dostępna dla pszczelarzy, którzy nie kwalifikują się do wsparcia finansowego na modernizację gospodarstw rolnych w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 opracowanego, między innymi, na podstawie przepisów rozporządzenia Rady (WE) Nr 1698/2005 z dnia 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW).