11.1.1. Ewidencja podatku VAT na koncie 220 Rozliczenie podatku VAT Analityka do konta 220 Rozliczenie podatku VAT Do konta 220 Rozliczenie podatku VAT wprowadzono odpowiednio analitykę, która umożliwia identyfikację VAT należnego, naliczonego z podziałem na stawki, i innych pozycji, które zapewniają poprawne sporządzenie deklaracji cząstkowych i centralnej: 1) konto 220-0 Rozliczenie podatku VAT należnego w danym miesiącu, 2) konto 220-1 Rozliczenie podatku VAT naliczonego od nabycia towarów i usług pozostałych do rozliczenia w danym miesiącu, 3) konto 220-2 Rozliczenie podatku VAT naliczonego od nabycia towarów i usług zaliczanych do środków trwałych do rozliczenia w danym miesiącu. W przypadku zakupów inwestycyjnych do konta 220-2 konieczne wydaje się prowadzenie analityki kont według stawek VAT oraz dodatkowo ewidencji rozrachunków z dostawcami według źródeł finansowania wydatków inwestycyjnych: 1) konto 220-3 VAT naliczony do rozliczenia w następnym okresie, 2) konto 203W Rozrachunki z tytułu zakupów inwestycyjnych finansowane ze środków własnych, 3) konto 204W Rozrachunki z kontrahentami współfinansowane ze środków Unii Europejskich. Warto rozważyć zaprowadzenie analityki z podziałem na kontrahentów krajowych i zagranicznych. Salda kont analitycznych Konto 220-0 wykazuje na koniec miesiąca saldo Ma. Jego wystąpienie oznacza zobowiązanie z tytułu VAT należnego podlegającego wpłacie na konto urzędu skarbowego, za pośrednictwem gminy/miasta. Konta 220-1, 220-2, 220-3 mogą wykazywać na koniec okresu obrachunkowego saldo Wn, które oznacza stan należności z tytułu odliczenia VAT naliczonego zawartego w fakturach zakupu, podlegającego odliczeniu od podatku należnego. Zaleca się prowadzenie do tych kont analityki według występujących stawek VAT, np. konto 220-0-05 VAT należny według stawki 5% można zarezerwować do ewidencji VAT należnego według stawki 5%. Natomiast VAT naliczony w fakturach zakupu i w fakturach
korygujących zakup według stawki 5% można odpowiednio ewidencjonować np. na koncie 220-1-05 VAT naliczony wg stawki 5%. W ramach konta 225 Rozrachunki z budżetami na potrzeby rozliczenia podatku wynikającego z deklaracji cząstkowych wprowadzono konto 225W. Salda kont 220-0, 220-1, 220-2 na koniec miesiąca podlegają przeksięgowaniu na konto 225W Rozrachunki wewnętrzne z tytułu podatku VAT : 1) Wn 220-0, Ma 225W, 2) Wn 225W, Ma 220-1, 3) Wn 225W, Ma 220-2. Saldo konta 220-3 przenoszone jest na konto 225W w miesiącu, w którym jednostka zgodnie z przepisami nabędzie prawo do odliczenia podatku naliczonego. Dodatkowo w zakładowej polityce rachunkowości przyjęto, że salda kont analitycznych na dzień kończący okres sprawozdawczy (miesiąc) muszą być zgodne z prowadzonymi rejestrami sprzedaży i zakupów. Natomiast saldo konta 220 2 za dany miesiąc musi być zgodne z rejestrem zakupów środków trwałych. Na dzień bilansowy konto 220-3 może wykazywać saldo Wn oznaczające VAT naliczony w fakturach dostawców, który na dzień bilansowy nie podlega odliczeniu. W bilansie saldo to podlega wykazaniu w pozycji Rozliczenia międzyokresowe. Pozostałe konta 220 Rozliczenie podatku VAT na koniec miesiąca nie powinny wykazywać salda. Na dzień bilansowy konto 225W Rozrachunki wewnętrzne z tytułu podatku VAT może wykazywać dwustronne saldo. Saldo Wn oznacza nadwyżkę podatku naliczonego nad należnym i jest prezentowane w bilansie w aktywach w pozycji Rozliczenia międzyokresowe. Saldo Ma oznacza nadwyżkę VAT należnego nad naliczonym, stanowi zobowiązanie jednostki i jest prezentowane w bilansie w pasywach w pozycji Pozostałe zobowiązania. W opracowaniu przyjęto rozwiązanie, zgodnie z którym faktury zakupów towarów i usług dających prawo do odliczenia VAT w miesiącu, w którym prawo do odliczenia VAT naliczonego przysługuje ujmuje się odpowiednio na koncie 300 Rozliczenie zakupu ; w praktyce ewidencja obrotów z tytułu dokonanych zakupów na tym koncie ułatwi roczne rozliczenie VAT naliczonego. Co ważne, w pozycji zakupy pozostałe ujmowane są odpowiednio zarówno faktury, w przypadku których VAT naliczony podlega odliczeniu w miesiącu następnym, jak również wszystkie faktury, z których VAT nie podlega odliczeniu.
Tak zaprowadzona ewidencja ułatwi miesięczne uzgadnianie rejestrów zakupu mniej wprawionym księgowym oraz pozwoli na zachowanie danych do rocznej korekty. Przykład Jednostka dokonała zakupu związanego ze sprzedażą opodatkowaną i zwolnioną, czyli VAT naliczony rozliczany jest według wskaźnika proporcji. Towar odebrano w kolejnym miesiącu (faktura za odebrany towar wpłynęła po zakończeniu miesiąca, w którym nabyto towar). W takim przypadku faktura ujmowana jest w pozycji zakupy pozostałe bez prawa odliczenia VAT w miesiącu, za który sporządzana jest deklaracja. Dane z faktury: 1) wartość zakupu netto: 277,78 zł, 2) wartość VAT (8%): 22,22 zł, 3) wartość zakupu brutto: 300,00 zł, 4) wskaźnik proporcji, np. 61,03%, 5) VAT do odliczenia z faktury: 13,56 zł. Schemat 1. Księgowanie faktury zakupu, która wpłynęła po zakończeniu miesiąca, w którym nabyto towar 200 Rozrachunki z dostawcami 1a) 300,00 Konta zespołu 4 1b) 286,44 220-3-08 VAT naliczony do rozliczenia w następnym okresie 1c) 13,56 Objaśnienia: 1. Ujęcie w księgach wartości faktury za zakupione materiały lub usługi: 1a) Ma konto zespołu 2 Rozrachunki z dostawcami : kwota brutto (300,00 zł), 1b) Wn konto zespołu 4: kwota netto faktury + kwota VAT niepodlegającego odliczeniu (277,78 + 8,66 = 286,44 zł),
1c) Wn konto 220-3-08: kwota podatku do odliczenia w następnym okresie rozliczona właściwym wskaźnikiem (13,56 zł). Koniec przykładu Przykład Jednostka księguje faktury w okresie, w którym przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego ujętego przejściowo na koncie 220-3-08, tj. ze stawką podatku 8%. Dane z faktury: 1) wartość zakupu netto: 277,78 zł, 2) wartość VAT (8%): 22,22 zł, 3) wartość zakupu brutto: 300,00 zł, 4) właściwy wskaźnik 61,03% (tyle VAT można odliczyć od zakupu). Schemat 2. 220-3-08 VAT naliczony do rozliczenia w następnym okresie 2a) 13,56 2c) -13,56* 2c) -13,56 2b) 13,56 * Zamyka konto (zob. przykład 1).
220-2-08 VAT naliczony od nabycia towarów i usług zaliczanych do środków trwałych do rozliczenia w danym miesiącu wg stawki 8% 2b) 13,56 300-2-00 Rozliczenie zakupu 2d) 300,00 300-2-01 Rozliczenie zakupu wartość netto 2e) 277,78 300-2-08 Rozliczenie zakupu wg stawki VAT (8%) 2f) 13,56 300-2-03-08 Rozliczenie zakupu kwota VAT niepodlegająca odliczeniu 2g) 8,66 Objaśnienia: 2b. Przeniesienie VAT niepodlegającego odliczeniu w poprzednim miesiącu: Wn konto 220-2-08, Ma konto 220-3-08: kwota 13,56 zł 1. 2b. W celu wyeliminowania podwójnych obrotów przyjęto zapis techniczny Wn konto 220-3- 08, Ma konto 220-3-08: -13,56 zł. 2c. Ujęcie faktury na koncie Wn 300-2-00: kwota brutto (300,00 zł). 2d. Rozksięgowanie wartości brutto faktury z uwzględnieniem prawa do częściowego odliczenia: Ma konto 300-2-01: kwota netto faktury 277,78 zł. 2f. Ujęcie VAT na koncie według właściwej stawki podatku podlegającego rozliczeniu z podatkiem należnym: Ma konto 300-2-02-08: kwota VAT do odliczenia według stawki 8%, 1 Konto 220 2 08 Rozliczenie podatku VAT naliczonego od nabycia towarów i usług zaliczanych do środków trwałych do rozliczenia w danym miesiącu.
rozliczana zgodnie z obowiązującym w danym roku właściwym wskaźnikiem proporcji (13,56 zł). 2g. Rozliczenie konta 300 o wartość podatku niepodlegającego odliczeniu: Ma konto 300-2- 03-08: kwota VAT niepodlegająca odliczeniu (pozostała po rozliczeniu podatku według właściwego wskaźnika) 8,66 zł. VAT niepodlegający odliczeniu został zaksięgowany jako wydatek w momencie ujęcia faktury w ewidencji patrz wyżej. Koniec przykładu W ramach oprogramowania finansowo-księgowego dla ułatwienia prac księgowym w dużych jednostkach można wprowadzić przy księgowaniu faktur VAT z podatkiem do odliczenia za pomocą utworzonych kodów ułatwienia, które pokazują stawki VAT po zastosowaniu wskaźnika proporcji. Dla wskaźnika na poziomie 61% ustalonego dla danego roku i stawki 23% faktyczne odliczenie wyniesie tylko 14,04%. Przy stawce 8% i współczynniku proporcji 61% faktycznie odliczyć można tylko 4,88% podatku naliczonego w fakturach. Takie rozwiązanie skróci liczbę czynności w zakresie odliczenia VAT i może ułatwić ewidencję w związku z wymaganiami JPK, w przypadku gdy faktury trzeba będzie rozpisywać w ewidencji zakupu do poszczególnych pozycji.