Historia i społeczeństwo

Karty pracy 5 dla uczniów klasy Historia i społeczeństwo wrzesień 2016

Karta pracy R1 Historia i społeczeństwo Zadanie 1. Określ, do którego tysiąclecia należą podane w ramce daty. Wpisz każdą z nich we właściwej rubryce tabeli. 44 rok p.n.e.; 1025 rok; 2015 rok; 150 rok; 100 rok p.n.e.; 1998 rok; 2001 rok; 800 rok I tysiąclecie p.n.e. I tysiąclecie II tysiąclecie III tysiąclecie Przyjrzyj się osi czasu i wykonaj zadanie 2. Zadanie 2. Określ, czy podane wydarzenia rozegrały się w naszej erze, czy przed naszą erą. Wpisz odpowiednio: n.e. lub p.n.e. powstanie cesarstwa rzymskiego wydanie edyktu mediolańskiego pierwsze igrzyska w Olimpii Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R1 (klasa 5, wrzesień 2016) 1

Zadanie 3. Podkreśl w każdym nawiasie jeden wyraz lub jedno wyrażenie, tak aby powstały zdania prawdziwe. Od chrztu Polski w 966 roku do dziś minęło (więcej / mniej) niż jedno tysiąclecie. Nasza era liczy (niecałe / ponad) dwa tysiąclecia. Pomiędzy zdobyciem starożytnego Rzymu przez barbarzyńców w 476 roku a upadkiem Konstantynopola w 1453 roku minęło (więcej / mniej) niż jedno tysiąclecie. Rok 2010 należał do (drugiego / trzeciego) tysiąclecia. Zadanie 4. Uporządkuj wydarzenia w kolejności chronologicznej. Wpisz odpowiadające im litery we właściwych miejscach na osi czasu. A. zakończenie budowy Koloseum w Rzymie w 80 roku B. śmierć Juliusza Cezara w 44 roku p.n.e. C. pierwsze starożytne igrzyska olimpijskie w 776 roku p.n.e. D. podział cesarstwa rzymskiego w 395 roku E. wystawienie pierwszej tragedii greckiej w 534 roku p.n.e. Zadanie 5. Wstaw literę S w kratkach przy wyrażeniach dotyczących teatru w starożytnej Grecji. maksymalnie trzech aktorów na scenie liczne sceny zbiorowe wśród aktorów wyłącznie mężczyźni przedstawienia prezentowane w amfiteatrach na otwartej przestrzeni wśród aktorów zarówno kobiety, jak i mężczyźni ważna rola chóru w przedstawieniach Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R1 (klasa 5, wrzesień 2016) 2

Zadanie 6. Określ, w którym roku miało miejsce wydarzenie o rok wcześniejsze, a w którym o rok późniejsze od podanego. Zapisz na osiach czasu właściwe daty. 966 rok 346 rok p.n.e. 199 rok p.n.e. Zadanie 7. I. Uzupełnij poszczególne zdania. Wpisz w wyznaczonych miejscach właściwy wiek. a) Koronacja Karola Wielkiego w 800 roku odbyła się w wieku. b) Założenie Rzymu w 753 roku p.n.e. wypadło na wiek p.n.e. II. Uzupełnij podane zdania wyrazami pierwszej lub drugiej. a) Podpisanie unii lubelskiej w 1569 roku odbyło się w połowie XVI wieku. b) Perykles zmarł w 429 roku p.n.e., a więc w połowie V wieku p.n.e. III. Uzupełnij poszczególne zdania. Wpisz w wyznaczonych miejscach właściwy wiek. a) Wydarzenie o dwa wieki późniejsze niż rok 170 rozegrało się w wieku. b) Wydarzenie o trzy wieki wcześniejsze niż rok 1410 działo się w wieku. Zadanie 8. Uporządkuj podane wydarzenia w kolejności chronologicznej. W tym celu wpisz w kratkach cyfry od 1 do 5. opanowanie przez człowieka umiejętności mowy wynalezienie pisma obrazkowego powstanie pierwszego alfabetu wynalezienie druku powstanie pisma klinowego Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R1 (klasa 5, wrzesień 2016) 3

Karta pracy N1 Historia i społeczeństwo Zadanie 1. Uporządkuj podane jednostki czasu w kolejności od najkrócej do najdłużej trwającej. W tym celu wpisz w kratkach cyfry od 1 do 4. tysiąclecie rok wiek miesiąc Przyjrzyj się osi czasu, a następnie wykonaj zadania 2. i 3. Zadanie 2. Przyporządkuj każdą z dat do właściwej połowy wieku. 55 rok 102 rok 20 rok 199 rok 70 rok 140 rok pierwsza połowa I wieku druga połowa I wieku pierwsza połowa II wieku druga połowa II wieku 50 rok Zadanie 3. Korzystając z osi czasu, wpisz w wyznaczone miejsca odpowiednie daty. Pierwszym rokiem I wieku był rok, ostatnim zaś rok. Pierwszym rokiem drugiej połowy II wieku był rok, ostatnim zaś rok. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N1 (klasa 5, wrzesień 2016) 1

Zadanie 4. Określ, które z podanych osiągnięć należą do starożytnych Greków. Wstaw znak X w odpowiednich kratkach. wynalezienie pisma wzniesienie najstarszych piramid organizacja najstarszych igrzysk założenie pierwszych miast organizacja pierwszych przedstawień teatralnych stworzenie pierwszych kodeksów prawnych wprowadzenie do alfabetu samogłosek Zadanie 5. Przeczytaj informacje w ramce i wykonaj polecenie. Wiek to sto lat. Tysiąclecie to dziesięć wieków. Pierwsze tysiąclecie trwało od I wieku do X wieku. Od XI wieku do XX wieku trwało drugie tysiąclecie. Określ, na które tysiąclecie przypadają podane wieki. Wpisz odpowiednio: pierwsze lub drugie zgodnie ze wzorem. VI wiek to pierwsze tysiąclecie. XI wiek to tysiąclecie. IX wiek to tysiąclecie. XIX wiek to tysiąclecie. Zadanie 6. Przeczytaj informację w ramce, przyjrzyj się osi czasu i zaznacz poprawne dokończenie zdania. W 966 roku książę Mieszko I przyjął chrzest. Datę przyjęcia chrztu przez Mieszka I oznaczono na osi czasu numerem A 1. B 2. C 3. D 4. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N1 (klasa 5, wrzesień 2016) 2

Zadanie 7. Przyjrzyj się osi czasu i uzupełnij zdania. Wpisz odpowiednio: wcześniej lub później. Pierwsze igrzyska w Olimpii odbyły się, niż narodził się Jezus. Edykt mediolański został wydany, niż narodził się Jezus. Powstanie republiki rzymskiej miało miejsce niż pierwsze igrzyska w Olimpii. Zadanie 8. Dokonaj obliczeń. a) Oblicz, w którym roku zakończyła się I wojna światowa, jeśli rozpoczęła się w 1914 roku i trwała 4 lata. b) Oblicz, w którym roku wybuchło powstanie warszawskie, jeżeli w 2014 roku była jego siedemdziesiąta rocznica. c) Oblicz, którą rocznicę bitwy pod Grunwaldem z 1410 roku obchodzono w 2010 roku. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N1 (klasa 5, wrzesień 2016) 3

Karta pracy R2 Historia i społeczeństwo Zapoznaj się z mapą i informacjami w ramce, a następnie wykonaj zadania 1. i 2. ujście rzeki miejsce, w którym rzeka wpływa do morza źródło rzeki początek biegu rzeki; miejsce, z którego rzeka rozpoczyna swój bieg w kierunku ujścia Zadanie 1. Zapisz nazwę krainy historyczno-geograficznej, na której terenie znajduje się ujście rzeki Odry. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R2 (klasa 5, wrzesień 2016) 1

Zadanie 2. Uzupełnij tekst dotyczący Wisły. Wpisz w wyznaczonych miejscach nazwy podanych w ramce kierunków geograficznych w odpowiedniej formie. północ, południe, wschód, zachód Źródła rzeki Wisły leżą na Polski. Na terenie Małopolski rzeka przepływa przez Kraków i Sandomierz, a następnie kieruje się na. Za Warszawą Wisła płynie na. Następnie rzeka opływa od ziemię dobrzyńską i zmierza w kierunku Torunia. Na końcu swojej drogi Wisła płynie prosto na, ku ujściu do Morza Bałtyckiego. Przyjrzyj się ilustracjom i wykonaj zadanie 3. Zadanie 3. Wyjaśnij, jakie rozwiązanie architektoniczne zastosowali Rzymianie przy wznoszeniu przedstawionych budowli. Dzięki czemu możliwe było zastosowanie takiego właśnie rozwiązania? Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R2 (klasa 5, wrzesień 2016) 2

Przyjrzyj się z drzewu genealogicznemu, a następnie wykonaj zadania 4. i 5. Zadanie 4. Podkreśl jeden wyraz w każdym nawiasie, tak aby powstały zdania prawdziwe. Grzegorz jest (ojcem / dziadkiem) Mateusza. Wojciech jest (bratem / kuzynem) Mateusza. Marta jest (matką / siostrą) Moniki. Karolina należy do tego samego pokolenia co (Wojciech / Ewa). Zadanie 5. Uzupełnij tekst właściwymi imionami. Mam na imię Anna. Mam dwie siostry. Ich imiona to i. Nasz ojciec,, ma jedną siostrę. Nasz dziadek ma na imię. Jest on wnukiem założyciela naszego rodu. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R2 (klasa 5, wrzesień 2016) 3

Przeczytaj tekst, a następnie wykonaj zadania 6. i 7. Każda gmina w Polsce posiada swoje władze samorządowe. W najmniejszych gminach wiejskich władzę sprawuje rada gminy oraz wójt. Natomiast w gminach miejskich władza należy do rady miejskiej i burmistrza. Wyjątkowym wypadkiem są samorządy miast liczących ponad 100 tysięcy mieszkańców. Tam władzę sprawuje rada miejska i prezydent miasta. Zadanie 6. Dopisz do każdej gminy nazwę odpowiednich władz samorządowych. Gmina wiejska Kolbudy Gdańsk (około 462 tysięcy mieszkańców) Zadanie 7. Wstaw literę P w kratce przy zdaniu prawdziwym, a literę F obok zdania fałszywego. Jednym z organów władzy samorządowej w gminie wiejskiej jest burmistrz. Rada miejska powoływana jest tylko w miastach liczących ponad 100 tysięcy mieszkańców. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R2 (klasa 5, wrzesień 2016) 4

Karta pracy N2 Historia i społeczeństwo Przyjrzyj się z mapie i wykonaj zadania od 1. do 3. Zadanie 1. Przyjrzyj się rzekom zaznaczonym na mapie i wykonaj polecenia. I. Wypisz nazwy miast położonych nad Wisłą. II. Wpisz nazwę rzeki, która przepływa przez Śląsk. III. Podaj nazwy dwóch krain geograficzno-historycznych, przez które przepływa Warta. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N2 (klasa 5, wrzesień 2016) 1

Zadanie 2. Wpisz do tabeli nazwy miast, które pełniły w przeszłości funkcję stolicy Polski. Obok nich dopisz nazwy krain geograficzno-historycznych, w których są one położone. Miasto Kraina historyczno-geograficzna Zadanie 3. Zaznacz poprawne dokończenie każdego zdania. Warszawa leży A na Górnym Śląsku. C na Mazowszu. B w Małopolsce. D w Wielkopolsce. Rzeka, która przepływa przez Podlasie i Mazowsze, to A Bug. C Odra. B Noteć. D Warta. Region, którego obszar nie przylega do granicy Polski, to A Kujawy. C Mazury. B Małopolska. D Polesie. Zadanie 4. Przyjrzyj się zamieszczonej ilustracji i wskaż poprawne dokończenie zdania. Budowane przez starożytnych Rzymian akwedukty służyły do A oddawania czci bogom. B C D dostarczania wody ze źródeł do miast. obrony przed napaścią wroga. szybkiego przemieszczania wojsk. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N2 (klasa 5, wrzesień 2016) 2

Przyjrzyj się schematowi, a następnie wykonaj zadania 5. i 6. WOJEWÓDZTWO POMORSKIE liczba powiatów: 16 siedziba: Gdańsk osoba sprawująca władzę: marszałek województwa POWIAT KARTUSKI liczba gmin: 8 siedziba: Kartuzy osoba sprawująca władzę: starosta GMINA ŻUKOWO siedziba: Żukowo osoba sprawująca władzę: wójt Zadanie 5. Wstaw znak X obok nazwy jednostki administracyjnej, która ma największą powierzchnię. gmina Żukowo powiat kartuski województwo pomorskie Zadanie 6. Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Osobą, która stoi na czele województwa małopolskiego, jest wójt województwa małopolskiego. starosta województwa małopolskiego. marszałek województwa małopolskiego. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N2 (klasa 5, wrzesień 2016) 3

Przeczytaj tekst, a następnie wykonaj zadania 7. i 8. W starożytnym państwie egipskim ważną rolę odgrywali pisarze zwani skrybami. Należeli oni do nielicznej grupy ludzi potrafiących pisać. Edukacja skrybów trwała bardzo długo, ponieważ pismo obrazkowe, którym posługiwali się Egipcjanie, składało się z bardzo dużej liczby znaków. Zadaniem skrybów było między innymi prowadzenie ksiąg rachunkowych, tworzenie dokumentów na potrzeby dworu władcy i spisywanie umów handlowych. Zadanie 7. Wyjaśnij, dlaczego nauka pisania w starożytnym Egipcie trwała bardzo długo. Zadanie 8. Napisz, czym zajmowali się skrybowie w starożytnym państwie egipskim. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N2 (klasa 5, wrzesień 2016) 4

Karta pracy R3 Historia i społeczeństwo Przeczytaj zamieszczony fragment edyktu mediolańskiego i wykonaj zadanie 1. Gdy tak ja, Konstantyn Wielki, jak i ja, Licyniusz August [jeden z cesarzy rzymskich], zeszliśmy się szczęśliwie w Mediolanie i omawiali wszystko, co należy do pożytku oraz bezpieczeństwa publicznego, postanowiliśmy między innymi zarządzić to, cośmy dla wielu ludzi uważali za pożyteczne, a w pierwszym rzędzie, co tyczy czci należnej Bóstwu. A zatem uradziliśmy dać chrześcijanom i wszystkim innym wolność wyznawania religii, jaką kto chce, by tak dla nas, jako też dla wszystkich, pod naszą opieką pozostających, Bóstwo istniało na stolicy niebieskiej jako cel modłów i zmiłowania. Źródło: Laktancjusz, O śmierci prześladowców [w:] T. Mosiek, Historia. Starożytność i średniowiecze. Ćwiczenia ze źródłami, Wydawnictwo Nowa Era, Warszawa 2003, s. 13. Zadanie 1. Wyjaśnij, dlaczego edykt mediolański jest przykładem tolerancji religijnej. Zadanie 2. Określ, co należy do praw, a co do obowiązków dzieci i uczniów. Wpisz każde wyrażenie z ramki we właściwej rubryce tabeli. utrzymywanie porządku w swoim pokoju; zaspokajanie potrzeby samorealizacji; wypoczynek; odrabianie pracy domowej; posłuszeństwo wobec rodziców; nauka w bezpiecznych warunkach Prawa dzieci i uczniów Obowiązki dzieci i uczniów Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R3 (klasa 5, wrzesień 2016) 1

Zadanie 3. Wyjaśnij, na czym może polegać praca historyka przy tworzeniu filmu, którego akcja rozgrywa się w średniowieczu. Poprzyj swoją odpowiedź przykładami. Przeczytaj tekst w ramce, a następnie wykonaj zadania 4. i 5. Rodzina Aldony pochodzi z Litwy. Jej rodzice 20 lat temu przybyli do Polski, gdzie piętnaście lat temu urodziła się Aldona. W jej domu rodzinnym wszyscy rozmawiają ze sobą po litewsku. Kultywują także tradycje swoich przodków, między innymi przyrządzają litewskie potrawy i świętują ważne dla Litwinów rocznice. Każdego roku, w czasie wakacji odwiedzają swoich krewnych, którzy pozostali w ojczyźnie. Zadanie 4. Napisz, czy rodzina Aldony należy do mniejszości narodowej czy etnicznej. Następnie uzasadnij swoją odpowiedź. Odpowiedź: Uzasadnienie: Zadanie 5. Podaj trzy przykłady praw, jakie przysługują w Polsce rodzinie Aldony. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R3 (klasa 5, wrzesień 2016) 2

Przeczytaj tekst w ramce, a następnie wykonaj zadania 6. i 7. Przez wiele lat hieroglify używane przez starożytnych Egipcjan stanowiły język niezrozumiały dla ludzi żyjących w czasach nowożytnych. Odczytanie tych znaków utrudniał fakt, że niektóre z nich mogły odpowiadać pojedynczym literom, a inne nawet całym słowom. Zagadkę hieroglifów udało się rozwiązać dopiero w XIX wieku. Stało się to możliwe dzięki odnalezionemu w 1799 roku kamieniowi z Rosetty granitowej płycie, na której wyryto ten sam tekst w trzech językach, między innymi za pomocą hieroglifów i znanego ludziom współczesnym alfabetu greckiego. Zadanie 6. Wyjaśnij, dlaczego odczytanie hieroglifów stanowiło aż do XIX wieku wielki problem. Zadanie 7. Wyjaśnij, dlaczego odnalezienie kamienia z Rosetty mogło przysłużyć się naukowcom dążącym do odczytania pisma starożytnych Egipcjan. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy R3 (klasa 5, wrzesień 2016) 3

Karta pracy N3 Historia i społeczeństwo Zadanie 1. Podkreśl jeden wyraz w każdym nawiasie, tak aby powstały zdania prawdziwe. Pierwszych uczniów Jezusa z Nazaretu nazywa się (poganami / apostołami). Chrześcijaństwo narodziło się w (Rzymie / Palestynie). Ewangelie opowiadające o życiu i działalności Jezusa z Nazaretu wchodzą w skład (Starego / Nowego) Testamentu. Zadanie 2. Wstaw znak X w kratkach obok poprawnych dokończeń zdań. Hieroglify to rodzaj pisma alfabetycznego. obrazkowego. Hieroglify to pismo używane przez starożytnych Egipcjan. Rzymian. Zadanie 3. Wstaw znak X w kratkach przy wyrażeniach opisujących pracę historyka. badanie źródeł przekazujących informacje o przeszłości tworzenie książek opisujących minione wydarzenia opisywanie przyczyn minionych wydarzeń przepowiadanie przyszłych wydarzeń tworzenie legend o bohaterach z przeszłości Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N3 (klasa 5, wrzesień 2016) 1

Przeczytaj tekst, a następnie wykonaj zadania 4. i 5. W pierwszych latach IV wieku, w okresie panowania cesarza Dioklecjana w państwie rzymskim nasiliły się prześladowania chrześcijan. Dopiero objęcie rządów przez Konstantyna Wielkiego zmieniło sytuację wyznawców Jezusa. W 313 roku władca wydał słynny edykt mediolański. W myśl tego dokumentu każdy mógł wyznawać dowolną wiarę. Edykt głosił, że nikt nie może być prześladowany z powodów religijnych. Odtąd liczba chrześcijan szybko wzrastała. Pod koniec IV wieku chrześcijaństwo stało się w cesarstwie rzymskim religią panującą. Zadanie 4. Wyjaśnij, dlaczego edykt mediolański przyczynił się do rozwoju chrześcijaństwa. Zadanie 5. Napisz, czy edykt mediolański może być uznany za przykład tolerancji religijnej. Uzasadnij swoją odpowiedź. Odpowiedź: Uzasadnienie: Zadanie 6. Podkreśl zdania opisujące obowiązki domowe dzieci. Jacek wychodzi z domu, aby pograć w piłkę. Justyna pomaga swojej mamie w zmywaniu. Kamil sprząta swój pokój. Ewelina ogląda z rodzicami telewizję. Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Karta pracy N3 (klasa 5, wrzesień 2016) 2