1 6. WYMIAR EKLEZJALNY WŻCH 1. MIEJSCE WŻCH WE WSPÓLNOCIE KOŚCIOŁA a) Zasady Ogólne: Naszą wspólnotę tworzą chrześcijanie którzy pragną bardziej naśladować Jezusa Chrystusa i współpracować z Nim w budowaniu Królestwa Bożego, rozpoznając WŻCh jako swoje osobiste powołanie w Kościele. Zmierzamy do tego, aby stawać się chrześcijanami bardziej zaangażowanymi w dawaniu świadectwa tym wartościom ludzkim i ewangelicznym w Kościele i społeczeństwie, które rozwijają godność człowieka, dobro rodziny oraz integralność stworzenia (ZO 4) Źródłem [duchowości naszej wspólnoty] jest Pismo święte, liturgia, rozwijająca się nauka Kościoła (ZO 5). Jedność z Chrystusem prowadzi do jedności z Kościołem, w którym Chrystus tu i teraz kontynuuje swoją misję zbawienia. Stając się wrażliwymi na znaki czasu i poruszenia Ducha Świętego będziemy coraz bardziej potrafili spotykać Chrystusa w każdej sytuacji i w każdym człowieku. Uczestnicząc w życiu Kościoła czerpiemy z bogactwa życia liturgicznego, rozważamy Słowo Boże, poznajemy oraz przekazujemy innym Jego naukę. Kierując się wspólnym zatroskaniem o rozwiązywanie problemów i rozwój całej ludzkości współpracujemy z hierarchią i innymi liderami Kościoła, a zarazem jesteśmy wrażliwi na sytuację, w jakiej znajduje się Kościół we współczesnym świecie. Więź z Kościołem mobilizuje nas do twórczej i konkretnej współpracy w urzeczywistnianiu Królestwa Bożego na ziemi, wraz z gotowością pójścia i służenia wszędzie tam, gdzie potrzeby Kościoła tego wymagają (ZO 6). Każda z naszych wspólnot jest zgromadzeniem osób w Chrystusie, częścią Jego Ciała Mistycznego. Odpowiedzialność za rozwój więzi wspólnotowych rozszerza się na wspólnoty kościelne, w które jesteśmy włączeni (parafia, diecezja), na cały Kościół i na wszystkich ludzi dobrej woli (ZO 7). Jako członkowie pielgrzymującego Ludu Bożego otrzymaliśmy od Chrystusa misję świadczenia o Nim Teren misji podejmowanej przez WŻCh jest nieograniczony, rozciąga się zarówno na Kościół jak i na świat (ZO 8). Wspólnotą narodową kieruje Zgromadzenie Narodowe i Rada Wykonawcza. Ich zadaniem jest zapewnienie odpowiednich struktur i programów formacyjnych niezbędnych do owocnego uczestnictwa WŻCh w misji Kościoła (ZO13). b) opracowanie WŻCh jako osobiste powołanie w Kościele. Wejście do WŻCh jest procesem coraz głębszego rozeznania własnego powołania, w ramach którego osoba zmierza do podjęcia przymierza z Chrystusem, stając się bardziej świadomym i aktywnym członkiem Kościoła i wybierając szczególną formę życia jaką proponuje WŻCh. W CD nr 170 i 177 Ignacy mówiąc o
2 rozeznaniu swego powołania wskazuje na odniesienie w tej decyzji do Kościoła: Jest rzeczą konieczną, by wszystkie rzeczy, które będą przedmiotem wyboru, były same w sobie obojętne lub dobre i by się zgadzały ze świętą Matką, Kościołem hierarchicznym, [by zatem] nie były złe i jemu przeciwne (CD 170) i Człowiek wybiera sposób życia lub stan w obrębie Kościoła, żeby go wspomagał w służeniu Panu swojemu i zbawieniu własnej duszy (CD 177). Dla Ignacego i dla członka WŻCh Kościół jest Matką naszą (CD 353), której należna jest synowska cześć i posłuszeństwo. Jako Matka, Kościół daje swych dzieciom pokarm duchowy jakim jest liturgia, szczególnie Eucharystia, Słowo Boże i Jego właściwe wyjaśnianie w ramach nauczania Kościoła. Kościół stoi na straży wierności autentycznego dziedzictwa otrzymanego przez Zbawiciela. Ignacy był przekonany, że pomiędzy Duchem Bożym a autorytatywnym nauczaniem Kościoła nie może być sprzeczności, bo ten sam Duch, który daje nam natchnienia jest Duchem, który prowadzi cały Kościół (CD 365). Tę właściwą postawę duchową nazywamy postawą sentire cum et in Ecclesia. Czucie z Kościołem jest postawą mądrości, która wie komu i w jakiej dziedzinie należy się posłuszeństwo. Ta postawa każe nam w duchu praesupponendum przyjmować trudne w pierwszym momencie do zrozumienia decyzje Kościoła i szukać racji dla ich ocalenia niż podważenia. Mamy także przybliżać innym naukę Kościoła, a jednocześnie przedstawiać w duchu odpowiedzialności pasterzom Kościoła oczekiwania i troski, jakie nurtują współczesnych ludzi. Synod Biskupów zebrany 20 lat po Soborze Watykańskim II na którym Kościół dokonał głębokiego namysłu nad samym sobą, określił posoborową eklezjologię jako eklezjologię komunii. Kościół okazuje się jako lud zjednoczony jednością Ojca i Syna i Ducha Świętego (LG 4). Nie ma jedności z Chrystusem z pominięciem jedności z Kościołem, który jest Jego Mistycznym Ciałem. To oznacza dla nas budowanie jedności wewnątrz wspólnoty jak i jedności z innymi wspólnotami, ruchami kościelnymi, z Kościołem lokalnym i z Kościołem powszechnym. Każda wspólnota jest cząstką Kościoła, Mistycznego Ciała Chrystusa. Coraz głębiej WŻCh uświadamia sobie tajemnicę Pięćdziesiątnicy i jej znaczenie dla własnego życia (Alicante). WŻCh jest wspólnotą obdarzoną różnorakimi darami Ducha Świętego, które otrzymaliśmy dla wypełnienia misji. Duch Święty prowadzi nas także do rozpoznania tego, gdzie i jak mamy służyć. On jednoczy wspólnotę czyniąc z niej jedno apostolskie ciało. Kościół, w którym żyje Chrystus, jest zanurzony we współczesnym świecie i do tego świata jest posłany z orędziem zbawienia i środkami uświęcenia. Jako członkowie WŻCh jesteśmy wrażliwi na sytuację, w jakiej znajduje się Kościół we współczesnym świecie. Próbujemy odczytać w Duchu Bożym wyzwania jakie z tego świata płyną dla misji Kościoła i włączyć się w odpowiedź na nie. Jesteśmy gotowi pójść i służyć wszędzie tam, gdzie potrzeby Kościoła tego wymagają. Teren tej misji jest właściwie nieograniczony. Rozciąga się on na cały Kościół i świat. WŻCh jest ciągle w drodze, wsłuchane w głos swego Pana i gotowe wyruszyć w kolejny etap duchowego pielgrzymowania. W tym doświadczeniu stanowi cząstkę Kościoła jako pielgrzymującego Ludu Bożego dzieląc z nim radości i trudności, cierpienia i nadzieje.
3 2. ASYSTENT KOŚCIELNY a) Zasady Ogólne: WŻCh każdego szczebla posiada asystenta kościelnego mianowanego zgodnie z prawem kościelnym i Normami Ogólnymi. Asystent kościelny współpracując z innymi odpowiedzialnymi za wspólnotę, jest odpowiedzialny głównie za chrześcijański rozwój życia wspólnoty, pomagając jej członkom w odkrywaniu dróg Bożych, zwłaszcza przez Ćwiczenia Duchowe. Na mocy misji powierzonej mu przez hierarchię, którą reprezentuje, jest również szczególnie odpowiedzialny za sprawy doktrynalne i duszpasterskie oraz atmosferę właściwą wspólnocie chrześcijańskiej (ZO 14). b) Statut: Asystent kościelny WŻCh ponosi szczególną odpowiedzialność za realizację celów WŻCh zgodnie z nauką Kościoła katolickiego oraz dba o sprawy duszpasterskie i atmosferę właściwą wspólnocie chrześcijańskiej (Statut 29,1) Asystent i wiceasystent kościelny krajowy WŻCh w Polsce są członkami Rady Wykonawczej mając w niej prawo uczestniczenia w głosowaniach (Statut 27, 3,1) i 2)). c) opracowanie Zadania asystenta: - troska o chrześcijański rozwój wspólnoty (aspekt duszpasterski) - odpowiedzialny za sprawy doktrynalne (aspekt prorocki) - odpowiedzialny za atmosferę właściwą wspólnocie chrześcijańskiej - z natury wspólnot skoncentrowanych na Eucharystii (ZO 7) wypływa posługa sakramentalna asystenta (aspekt uświęcający) Warto zwrócić uwagę na słowa: głównie, szczególnie, co podkreśla, że rola asystenta nie wyczerpuje się w tych wymiarach. Dodatkowym dokumentem ukazującym rolę asystenta kościelnego jest Posługi w WŻCh (polska adaptacja dokumentu Clarifying different roles, wydanego przez światową WŻCh w Rzymie w 1986 jako suplement do opisu procesu formacji w WŻCh Wspólnie wzrastać w Chrystusie, aby bardziej ofiarować życie innym (Survey). Dokument ten dodaje do ogólnych zadań wspomnianych wyżej następujące: - szanować i kształtować specyfikę powołania świeckich - dzielić się duchowością ignacjańską we wspólnocie, odczytując ją w kontekście życia człowieka świeckiego, zaangażowanego w świat, - stale współpracować z animatorem formacji i koordynatorem, szczególnie w kwestii chrześcijańskiej formacji grupy. Ponieważ asystent spełnia zadanie kształcenia i formacji chrześcijańskiej grupy i poszczególnych członków we współpracy z animatorem i koordynatorem dlatego asystent powinien być przede wszystkim człowiekiem otwartym, zdolnym do dialogu i wspólnego poszukiwania najlepszych metod i rozwiązań formacyjnych. Doświadczenie pokazuje, że wielką przeszkodą w dobrym wypełnieniu tego zadania jest postawa paternalistyczna, stawianie siebie w centrum, a z drugiej strony także zbytnia nieśmiałość i lęk w
4 proponowaniu rozwiązań i podejmowaniu inicjatyw. Dobry asystent nie przywiązuje zbytnio i nie uzależnia innych od siebie. Asystent w ramach czuwania nad dobrą atmosferą we wspólnocie w naturalny sposób powinien pełnić rolę mediatora, a także czuwać nad zachowaniem we wspólnocie zdrowej różnorodności i nad promowaniem ujawniania i rozwojów charyzmatów osobistych członków WŻCh. Ponadto asystent w zależności od etapu rozwoju wspólnoty pełni różne inne zadania. Początkowo może być animatorem, organizatorem. Ale z czasem powinien przekazywać te zadania świeckim nie wyręczając ich bez potrzeby. Ponieważ jego funkcja nie jest ostro i bardzo precyzyjnie zarysowana funkcjonowanie asystenta będzie stawiało różne pytania i wątpliwości. Są one zachętą do dialogu z odpowiedzialnymi, aby znaleźć najlepszą formułę służby na danym etapie życia wspólnoty. Aby asystent mógł dobrze spełniać swą posługę musi posiadać pewne cechy i umiejętności, o których mówi przygotowany przez światową WŻCh dokument opisujący w sposób bardziej szczegółowy rolę asystenta. W szczególności asystent kościelny jest to: 1. Człowiek modlitwy wierny powołaniu do szukania i znajdowania woli Bożej w swym życiu. 2. Uprzywilejowany świadek- wzrostu w życiu chrześcijańskim, pragnący, aby wpływ Pana na jego życie pogłębiał się. 3. Ktoś kto przyswoił sobie CD i może posługiwać się nimi wykorzystując ich metodę i dynamikę. 4. Posługujący i towarzyszący w Kościele, który według Soboru Watykańskiego II, wyraża się lepiej w formach bardziej wspólnotowych i uczestniczących. 5. Podejmujący świadomie i z entuzjazmem służbę w WŻCh jako misję otrzymaną od Kościoła lub przełożonych (w przypadku zakonnika) i od samej wspólnoty. 6. Potrafiący zachować równowagę pedagogiczną pomiędzy rolą ojca a tym, który pozwala wzrastać i usamodzielniać się. 7. Doceniający rolę świeckich w Kościele jako tych, którym służy hierarchia kościelna, którą reprezentuje. 8. Żyjący w zgodzie z dzisiejszą misją Towarzystwa Jezusowego, w szczególności oddający się służbie wierze i szerzeniu sprawiedliwości z uwzględnieniem opcji na rzecz ubogich. 9. Znający i akceptujący różnice pomiędzy świeckimi, kapłanami i zakonnikami, potrafiący współpracować ze świeckimi dając z siebie to, co najlepsze. 10. Mający szacunek i wyczucie dla osób, czasu i procesów. Posiadający cierpliwość. 11. Zdolny do inicjatywy, przezwyciężający nieśmiałość i paraliżujący nieraz nadmierny szacunek. 12. Zdolny do słuchania, budzący zaufanie, dobry doradca pomagający rozwiązywać konflikty i wyciągać z nich korzyści. 13. Nie uzależniający świeckich od siebie.
5 3. WSPÓŁPRACA Z INNYMI WSPÓLNOTAMI, RUCHAMI KOŚCIELNYMI a) Zasady Ogólne: jesteśmy wzywani do coraz bardziej świadomie podejmowanej odpowiedzialności za nieustanne poszukiwanie odpowiedzi na problemy naszych czasów we współpracy z Ludem Bożym i wszystkimi ludźmi dobrej woli (ZO 2). Jesteśmy w bliskiej więzi poprzez miłość i modlitwę ze wszystkimi, którzy żyli i żyją naszą duchowością, będąc naszymi przyjaciółmi i orędownikami w Kościele, a zarazem wspierając realizację naszej misji (ZO 3). Odpowiedzialność za rozwój więzi wspólnotowych rozszerza się na wspólnoty kościelne, w które jesteśmy włączeni (parafia, diecezja), na cały Kościół i na wszystkich ludzi dobrej woli (ZO 7). podejmujemy wspólne zaangażowania apostolskie przez włączanie się w działalność istniejących organizacji świeckich, religijnych (ZO 8b). b) Statut WŻCh realizuje swoje cele poprzez: 9) współpracę z organizacjami i instytucjami kościelnymi, religijnymi oraz świeckimi w kraju i za granicą (Statut 8,9). c) opracowanie Współpraca z innymi wspólnotami zaczyna się od postawy życzliwości i wzajemnego poznania, a także od zbudowania relacji opartych o pamięć modlitewną. Możliwe są różne formy współpracy. Można je ogólnie podzielić na trzy grupy: - wspólnie podejmowane dzieło - udział WŻCh w dziele innej wspólnoty - udział innej wspólnoty w dziele WŻCh. Ta współpraca może przybrać formę stałej działalności albo cyklicznej, a może być czymś jednorazowym. Tutaj szczególną grupą współpracy jest Towarzystwo Jezusowe, a także inne wspólnoty ignacjańskie. W życiu naszej wspólnoty krajowej współpraca ta przejawia się w tym, że członkowie WŻCh współpracują z Towarzystwem Jezusowym w udzielaniu rekolekcji ignacjańskich w domach rekolekcyjnych, a także w rekolekcjach w życiu codziennym, prowadząc rozmowy indywidualne i wygłaszając konferencje. Wspólnota współpracuje z innymi ruchami w Polsce, wykazując się szczególną aktywnością w Ogólnopolskiej Radzie Ruchów Katolickich (ORRK) przez organizowanie konferencji i spotkań. Osoby należące do WŻCh co kilka lat organizują wraz z innymi wspólnotami i ruchami w Kościele Ogólnopolski Kongres Ruchów i Stowarzyszeń Katolickich. Część członków wspólnoty współpracuje z Katolickim Biurem Informacji i Inicjatyw Społecznych (OCIPE) w Warszawie: organizuje i prowadzi różne spotkania wspomagające inicjatywy obywatelskie, a także przybliża stanowisko Stolicy Apostolskiej w sprawach społecznych. Część członków jest zaangażowana w prowadzenie rekolekcji dla małżonków w ramach tzw. spotkań małżeńskich (dialogu małżeńskiego).
6 Niektórzy członkowie wspólnoty zainicjowali i kierują Katolickim Stowarzyszeniem Przyjaciół Osób z Upośledzeniem Umysłowym, prowadząc spotkania, katechezy, a także obozy podopiecznych razem z opiekunami. Członkowie wspólnoty w Łodzi pełnią posługę w Stowarzyszeniu Penitencjarnym Patronat, niosąc pomoc dla osób przebywających w areszcie śledczym: przez rozmowę, pomoc materialną i ewangelizację. Nawiązali również współpracę z innymi organizacjami, np. Bractwem Więziennym: odwiedzają i pomagają osobom, które opuściły więzienie, by wesprzeć ich w powrocie do normalnego życia (Krystyna Seremak, Ćwiczenia, s.109-110). PYTANIA DO REFLEKSJI I DZIELENIA W GRUPACH: 1. Jakie są moje oczekiwania wobec asystenta wspólnoty podstawowej i lokalnej na tym etapie, na jakim jest moja wspólnota? 2. Czego oczekuję od asystenta wspólnoty krajowej? 3. Jak wyobrażam sobie współpracę między WŻCh a Towarzystwem Jezusowym i co mogę zrobić dla jej polepszenia? 4. Czy i jak moja wspólnota podejmuje współpracę z innymi ruchami i wspólnotami kościelnymi? Bibliografia: 1. Zasady Ogólne Wspólnoty Życia Chrześcijańskiego, W-wa 1991 2. Dokumenty WŻCh w Polsce (ZO, NO, Statut), W-wa 2005. 3. Suplement do Programu procesu formacji we Wspólnotach Życia Chrześcijańskiego nt. różnych funkcji w WŻCh ( publikacja Światowej WŻCh, Rzym 1986) 4. Rola asystenta kościelnego (polskie tłumaczenie pojawi się wkrótce), (publikacja Światowej WŻCh, Rzym 2007). 5. Krystyna Seremak, Ćwiczenia duchowe św. Ignacego Loyoli w formacji Wspólnoty Życia Chrześcijańskiego, W-wa 2006. Opracował: Artur Wenner SJ