Nota aplikacyjna Gazy przemysłowe spawanie gazowe Wiele rzeczy codziennego użytku jak rowery, samochody, statki itp. składają się z materiałów metalicznych. Do ich obróki stosowane są różne metody spawania. W przypadku niektórych metod spawania gazy przemysłowe przejmują ważne zadania. D-5239-2009 W spawaniu MIG (Metall Inert Gas) azot, argon, hel, dwutlenek węgla i ich mieszanki służą jako gaz ochronny. Podczas procesu spawania chronią one jeziorko spawalnicze zgrzeiny punktowej przed wpływem tlenu z powietrza i tym samym przed utlenianiem. Jeżeli brakuje tego gazu ochronnego, punkt spawania jest ekstremalnie kruchy i łamliwy. Gromadzi się wilgoć, a punkt spawania zaczyna rdzewieć. W przypadku spawania MAG (Metall Aktiv Gas) takie gazy, jak dwutlenek węgla, tlen, argon, hel, wodór i azot oraz ich mieszanki aktywnie biorą udział w procesie spawania poprzez reakcję chemiczną ze stopiwem. Do spawania metodą MIG i MAG wykorzystuje się topliwą elektrodę drutową, a podczas spawania metodą WIG (Wolfram Inert Gas) nietopliwą elektrodę wolframową. Jako gaz ochronny używany jest wodór, azot, hel i ich mieszanki. Gazy te mają pozytywny wpływ na procesy spawania, lecz praca z nimi wymaga uwzględnienia specyficznych zagrożeń. Zanim gazy te zostaną dodane do procesów spawania, składowane są w różnych jednostkach transportowych. Pojemność może wynosić od 10 litrów w butach stalowych, aż do 60.000 litrów w zbiornikach. Jeżeli składowanie ma miejsce w zamkniętych pomieszczeniach, to należy szczególnie uważać na nieszczelności. Niektóre gazy takie, jak argon składuje się jako schłodzone gazy skroplone. ARGON Do najważniejszych gazów ochronnych podczas spawania należy argon (Ar). Jest to gaz obojętny, który nie reaguje z metalami. Argon jest gazem szlachetnym, będącym naturalnym składnikiem powietrza w udziale 0,934 % obj. ZAGROŻENIA SPOWODOWANE ARGONEM Jest on cięższy od powietrza oraz w zamkniętych pomieszczeniach może prowadzić do uduszenia. Obchodzenie się z argonem jest szczególnie niebezpieczne dlatego, że nie występują żadne sygnały ostrzegawcze. Zatem bardzo ważne jest, by podczas prac z argonem stale sprawdzać zawartość tlenu. Sam argon nie jest wykrywalny przez czujniki. URZĄDZENIA DO POMIARU ZAWARTOŚCI TLENU podwyższenie bezpieczeństwa pracy dzięki akustycznemu, optycznemu i wibracyjnemu alarmowi w przypadku przekroczenia progów alarmowych ustawionych w urządzeniu Stacja Dräger Bump Test Pac automatyczny test funkcji autarkiczna - nie wymagane zewnętrzne źródło energii + butla z gazem testowym
02 GAZY PRZEMYSŁOWE - SPAWANIE GAZOWE WYPOSAŻENIE OCHRONNE stężenie argonu, należy koniecznie używać aparatu Dräger PAS Lite bardzo lekki dzięki ergonomicznemu systemowi nośnemu niskie koszty utrzymania dzięki prostym rozwiązaniom serwisowym łatwa obsługa, nie są konieczne wymagające szkolenia Dräger PSS 3000 zintegrowane prowadzenie węża - zminimalizowane ryzyko zaczepienia ergonomiczny i lekki stelaż, wysoki komfort noszenia sprawdzone elementy pneumatyki z serii PSS HEL Hel (He) to również gaz obojętny, który jest jednak droższy od argonu oraz posiada lepszą przewodność cieplną. Dlatego też lepiej nadaje się do spawania aluminium i miedzi. stężenie helu, należy koniecznie używać aparatu AZOT Azot (N 2 ) to gaz wysoce niereaktywny, dlatego jest stosowany w niektórych mieszankach gazu podczas spawania. Azot to podstawowy składnik powietrza. ZAGROŻENIA SPOWODOWANE AZOTEM Ten bezbarwny gaz może w zamkniętych pomieszczeniach doprowadzić do utraty powietrza do oddychania i tym samym do uduszenia. Nie daje sygnałów ostrzegawczych. Azot nie jest wykrywalny przez czujniki, zatem podczas pracy z azotem bardzo ważna jest stała kontrola zawartości tlenu. URZADZENIA DO POMIARU ZAWARTOŚCI TLENU: ZAGROŻENIA SPOWODOWANE HELEM Ten bezbarwny gaz może w zamkniętych pomieszczeniach doprowadzić do utraty powietrza do oddychania, co może spowodować utratę przytomności lub nawet śmierć. Wdychanie powoduje wzrost częstotliwości głosu. Hel nie jest wykrywalny przez czujniki, zatem podczas pracy bardzo ważna jest stała kontrola zawartości tlenu. stężenie azotu, należy koniecznie używać aparatu URZĄDZENIA DO POMIARU ZAWARTOŚCI TLENU: TLEN Tlen (O 2 ) jest zazwyczaj stosowany jako aktywny element mieszanki gazów. Przy czym występują tu chemiczne reakcje utleniania. Poza tym tlen może obniżać naprężenie powierzchniowe stali. ZAGROŻENIA SPOWODOWANE TLENEM Tlen to utleniający, bezwonny gaz. Podczas kontaktu z substancjami organicznymi, jak na przykład oleje lub tłuszcze, może spowodować ich zapalenie. Zagrożenie uduszeniem istnieje przy stężeniu poniżej 19,5 % obj., a powyżej 23,5 % obj. wzrasta ryzyko pożaru.
GAZY PRZEMYSŁOWE - SPAWANIE GAZOWE 03 URZĄDZENIA DO POMIARU ZAWARTOŚCI TLENU: Rurki wskaźnikowe Dräger do pomiaru tlenu 5%/C i pompka accuro do pomiarów koncentracji chwilowej, dokładny odczyt wartości dzięki jednoznacznemu przebarwieniu niskie koszty Zakres pomiarowy rurki (81 03 261): Tlen 5%/C: 5 23 % obj. DWUTLENEK WĘGLA Również do gazów aktywnych zalicza się dwutlenek węgla (CO 2 ). Przy czym prawie nigdy nie jest stosowany samodzielnie, lecz w mieszankach z innymi gazami, często jako gazy robocze w instalacjach laserowych. Dwutlenek węgla jest naturalnym składnikiem powietrza w stężeniu 0,039 % obj. Dwutlenek węgla w czystej postaci to bezbarwny i bezwonny gaz, który jest cięższy od powietrza. ZAGROŻENIA SPOWODOWANE DWUTLENKIEM WĘGLA Zbyt wysoki udział we wdychanym powietrzu jest niebezpieczny. Powyżej stężenia 5 % obj. dwutlenek węgla prowadzi do utraty przytomności, a jeszcze większe stężenie jest śmiertelne na skutek proporcjonalnie powstającego braku tlenu. URZĄDZENIA DO POMIARU ZAWARTOŚCI DWUTLENKU WĘGLA I TLENU: Dräger Pac 7000 z czujnikiem XXS CO 2 ciągły pomiar osobisty dwutlenku węgla korzystna pod względem ceny alternatywa dla czujników podczerwieni IR XXS CO 2 : 0-5 % obj. (granica wykrywalności: 0,3 % obj.). Dräger X-am 5600 czujniki IR CO 2 - i XXS O 2 umożliwiają symultaniczny monitoring obu substancji odporność IP 67: pyło- i wodoszczelny mały, lekki do pomiarów osobistych Zakres pomiarowy czujnika IR CO 2 : IR CO 2 : 0-5 % obj. Zakres pomiarowy czujnika O 2 XXS: Dla Pac 3500 7000 patrz argon Kompletna stacja testująca Dräger Bump Test Station Dräger X-am 1/2/5000 (83 19 130) automatyczny test funkcji + butla z gazem testowym autarkiczna nie wymagane zewnętrzne źródło energii natychmiastowe udokumentowanie wyników dzięki opcjonalnej drukarce Printer Set do stacji Dräger Bump Test Station Dräger X-am 1/2/5000 (83 21 011) Rurki wskaźnikowe Dräger do pomiaru dwutlenku węgla 0,1%/a i pompka accuro do pomiarów koncentracji chwilowej, dokładny odczyt wartości dzięki jednoznacznemu przebarwieniu niskie koszty Zakres pomiarowy rurki (CH 23 501): Dwutlenek węgla 0,1%/a: 0,5 6 % obj. / 0,1 1,2 % obj Analizator Dräger CMS oraz chipy Dräger: Dwutlenek węgla 1000 do 25000 ppm (64 06 070) automatyczne odczytanie wartości stężenia dwutlenku węgla do pomiarów koncentracji chwilowej, bezpośredni odczyt na miejscu
04 GAZY PRZEMYSŁOWE - SPAWANIE GAZOWE stężenie dwutlenku węgla, należy koniecznie używać aparatu powietrznego butlowego niezależnego od atmosfery. WODÓR Wodór (H 2 ) służy jako gaz redukujący, czyli gaz wiążący tlen atmosferyczny. Poza tym posiada wysoką przewodność cieplną, co pozytywnie oddziałuje na prędkość spawania. ZAGROŻENIA SPOWODOWANE WODOREM Wodór to wysoce wybuchowy, bezbarwny i bezwonny gaz, jest lżejszy od powietrza. Przy wysokim stężeniu powoduje uduszenie. W połączeniu z tlenem (O 2 ) tworzy gaz piorunujący, mieszankę wybuchową. Dolna granica wybuchowości wodoru to 4 % obj. URZĄDZENIA DO POMIARU ZAWARTOŚCI WODORU: Dräger X-am 5000 monitorowanie zagrożenia wybuchem wodoru za pomocą czujnika Cat Ex 125 PR szybki czas reakcji monitorowanie stężenia tlenu za pomocą czujnika XXS O 2 monitorowanie stężenia wodoru w zakresie ppm za pomocą czujnika XXS H 2. Zakres pomiarowy czujników: XXS H 2 : 0 2000 ppm (granica wykrywalności: 10 ppm) CatEx 125 PR: 0 100 % DGW H 2 (granica wykrywalności 1 % DGW) PRZY PRACY Z WODOREM stężenie wodoru, należy koniecznie używać aparatu Uwagi końcowe: W przypadku wszystkich wymienionych grup urządzeń istnieją dalsze warianty, które nie zostały przedstawione w niniejszej nocie aplikacyjnej. Przedstawione warianty szczególnie nadają się do wymienionej aplikacji, w zależności od specyficznego środowiska stosowania godne polecenia mogą być również inne kombinacje. Dräger służy radą w kwestii Państwa szczególnych wymogów. Wszystkie dane podane w niniejszej nocie aplikacyjnej zostały zestawione zgodnie z najlepszą wiedzą. Jednak nie można traktować ich w sposób wiążący. Informacje i dane podane w niniejszej nocie aplikacyjnej mogą zostać zmienione, przez co nie zawsze są zgodne z aktualnym stanem. Dla użytkowania produktów firmy Dräger obowiązują wyłącznie instrukcje użytkowania załączone do produktów. Instrukcje te należy przeczytać bardzo dokładnie przed użyciem danego produktu oraz przestrzegać podczas używania. Kompletna stacja testująca Dräger Bump Test Station Dräger X-am 1/2/5000 (83 19 130) automatyczny test funkcji + butla z gazem testowym autarkiczna - nie wymagane zewnętrzne źródło energii natychmiastowe udokumentowanie wyników dzięki opcjonalnej drukarce Printer Set do stacji Dräger Bump Test Station Dräger X-am 1/2/5000 (83 21 011)
GAZY PRZEMYSŁOWE - SPAWANIE GAZOWE 05 INFORMACJE ZAMÓWIENIOWE URZĄDZENIA DO POMIARU TLENU I GAZÓW TOKSYCZNYCH/WYBUCHOWYCH Nr katalogowy Dräger X-am 5000/5600 Jednostka zasilająca z rejestratorem danych i zdarzeń, certyfikat producenta i dodatek CD Zasilanie NiMH (akumulator) 83 18 704 Inne jednostki zasilające - patrz cennik Kompletna stacja testująca Dräger Bump Test Station Dräger X-am 1/2/5000 83 19 130 Dräger Pac 3500 O 2 83 22 004 Dräger Pac 5500 O 2 83 22 012 Dräger Pac 7000 O 2 83 18 678 Dräger Pac 7000 CO 2 83 18 975 Kompleta stacja testująca Dräger Bump Test Station Pac 83 21 008 URZĄDZENIA DO POMIARU GAZÓW TOKSYCZNYCH Rurki wskaźnikowe Dräger i pompka accuro Rurki wskaźnikowe Dräger - patrz tekst w niniejszej nocie aplikacyjnej Pompka accuro do rurek wskaźnikowych Dräger z torbą, otwieraczem do rurek TO 7000 i zestawem części zamiennych 64 00 000 Wąż przedłużający do pompki Dräger accuro, 1 m 64 00 561 Wąż przedłużający do pompki Dräger accuro, 3 m 64 00 077 Wąż przedłużający do pompki Dräger accuro, 10 m 64 00 078 Wąż przedłużający do pompki Dräger accuro, 15 m 64 00 079 ANALIZATOR DRÄGER CMS ORAZ CHIPY Analizator / Remote Dräger CMS 83 17 700 Sonda teleskopowa 100, z akcesoriami 83 16 530 Zestaw węża przedłużającego 10 m (w komplecie pływak i adapter) 83 17 613 Chipy do analizatora Dräger CMS: patrz tekst w niniejszej nocie aplikacyjnej APARATY POWIETRZNE BUTLOWE PAS Lite PSS 3000 (ze względu na różnorodność wariantów nie można podać numerów zamówieniowych; patrz cennik). Butle na sprężone powietrze 6 L / 200 bar / stal 33 35 658 6 L / 300 bar / stal 33 57 549 6,8 L / 300 bar / CFK 33 38 639 CENTRALA Drägerwerk AG & Co. KGaA Moislinger Allee 53-55 23558 Lubeka, Niemcy www.draeger.com Producent: Dräger Safety AG & Co. KGaA Revalstraße 1 23560 Lubeka, Niemcy PRZEDSTAWICIELSTWA SIEDZIBA GŁÓWNA BYTOM ul. Chorzowska 25 41 902 Bytom Tel. +48 32 28 03 111 Fax +48 32 28 21 032 BIURO HANDLOWE KATOWICE ul. Żelazna 1 40-851 Katowice Tel. +48 32 388 76 60 Fax +48 32 601 26 24 BIURO HANDLOWE WARSZAWA Al. Jerozolimskie 174 02-489 Warszawa Tel. +48 22 333 73 04 Fax +48 22 333 73 05 BIURO HANDLOWE GŁOGÓW Plac Konstytucji 3 Maja 1 67-200 Głogów Tel. +48 76 728 63 18 Fax +48 76 728 63 68 BIURO HANDLOWE RUMIA ul. Grunwaldzka 22 84-230 Rumia Tel. +48 58 671 77 70 Fax +48 58 671 05 50