PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO BADAŃ BADANIA KRWI 1. Krew do badań rutynowych należy pobrać od pacjenta na czczo najlepiej między godz. 7 a 9 rano ( w celu zapewnienia poprawnej interpretacji wyników badań ). Na czczo oznacza że nie należy przyjmować posiłku po kolacji aż do rana oraz płynów rano przed badaniem ( szczególnie słodkich i kawy ), aby nie zaburzyć oznaczeń niektórych parametrów. Pokarm spożyty przed badaniem powoduje zmiany stężeń : glukozy składników lipidowych, białka i innych oznaczanych parametrów leki jeśli lekarz prowadzący nie zleci inaczej, pacjent może przyjmować leki jak zazwyczaj ( można pić niewielkie ilości wody w celu przyjęcia leku doustnie ). 2. W przypadku badań obejmujących profil lipidowy i wątrobowy zaleca się w dniu poprzedzającym badanie zastosowanie diety lekkostrawnej i spożycie kolacji bezmięsnej i bezalkoholowej do godz. 18 (14-godzinna przerwa w spożywaniu posiłków). Szczególnie ważne jest oznaczanie pełnego profilu lipidowego na czczo (cholesterol, HDL-chol,,LDL-chol, triglicerydy ). Stężenie cholesterolu całkowitego i HDL-cholesterolu może być również oznaczane u pacjentów, którzy nie są na czczo. leki jeśli lekarz prowadzący nie zleci inaczej, pacjent może przyjmować leki jak zazwyczaj ( można pić niewielkie ilości wody w celu przyjęcia leku doustnie ). 3. Badań nie powinien wykonywać pacjent po nieprzespanej nocy, jak również po forsownym wysiłku fizycznym, po głodówce czy stresie psychicznym,(po środkach kontrastowych, próbach czynnościowych, punkcjach, biopsjach, zastrzykach, po niektórych lekach) 4. Ewentualne zażywanie leków przed pobraniem krwi musi być ustalone z lekarzem kierującym ważne przy badaniach koagulologicznych u pacjentów leczonych przeciwzakrzepowo lub badaniach poziomu hormonów u pacjentów w leczeniu endokrynologicznym.
Przygotowanie pacjenta do wykonania doustnego testu tolerancji glukozy - DTTG - rano, na czczo, po wypoczynku nocnym - po około 10 14 godzinnej przerwie od ostatniego posiłku - przed testem zachowanie standardowej diety - nie palić papierosów w czasie testu - przez cały okres wykonywania testu przebywać w pozycji siedzącej - dozwolone niewielkie ilości wody mineralnej - bez wysiłku fizycznego - bez narażenia na stresy Przed wykonaniem testu należy pamiętać o odstawieniu leków mających wpływ na gospodarkę węglowodanową (np. kortykosteroidy, środki antykoncepcyjne, tiazydy) Na wynik testu DTTG wpływają: pozycja ciała, palenie tytoniu, niepokój, aktywność fizyczna, pora dnia, przyjmowane leki. Test powinien być wykonywany rano, u pacjentów w pozycji siedzącej, pozycja leżąca zaburza tolerancję glukozy. Bardzo istotny jest również sposób podania do wypicia glukozy podać do wypicia w ciągu 3-5 minut odpowiednią ( przeważnie 75 g )ilość glukozy bezwodnej rozpuszczonej w 300 ml ciepłej wody.
BADANIA KAŁU Należy pobrać małą ilość kału wielkości orzecha laskowego do specjalnego sterylnego pojemniczka łopatką w nim umieszczoną. Ważne, aby pobrany materiał pochodził z różnych miejsc tej samej porcji kału. 1. Kał na krew utajoną. Test stosowany w laboratorium nie wymaga przed wykonaniem badania stosowania diety u pacjenta. Zaleca się jednak przestrzeganie przed wykonaniem badania warunków, mogących spowodować uzyskanie wyniku fałszywie dodatniego : próbki nie pobierać od pacjentów : - podczas krwawienia miesiączkowego oaz w ciągu trzech dni od jego zakończenia - przy krwawiących hemoroidach - przy krwawieniach z układu moczowego Alkohol, aspiryna i niektóre leki mogą wywoływać u niektórych pacjentów podrażnienia żołądka i jelit oraz występowanie dalszego krwawienia. Zażywanie tych substancji powinno być wstrzymane na 48 godzin przed wykonaniem badania Należy również zwrócić uwagę na sposób mycia zębów zbyt twarda szczoteczka może uszkadzać dziąsła doprowadzając do ich krwawienia, co może być przyczyną wykrycia krwi w kale. 2. Kał na resztki pokarmowe W przypadku,kiedy badanie kału w sposób pośredni ma ocenić czynność wydzielania enzymów trawiennych trzustki oraz zdolność jelit do wchłaniania pokarmu, pacjent powinien przez kilka dni stosować specjalny rodzaj diety ustalonej przez lekarza kierującego na badanie- dieta Schmidta i Strasburgera. 3. Kał na pasożyty. Należy pamiętać o tym, że pasożyty znajdujące się w kale pobieranym do analizy są bardzo wrażliwe na zmiany warunków środowiska (np.: temperatura, kontakt z powietrzem). Dotyczy to szczególnie kału biegunkowego. Dlatego też badanie to musi być wielokrotnie powtarzane zwykle w odstępach 2 3 dniowych. Bardzo ważne jest to, aby próbki kału pobierać z różnych miejsc masy kałowej.
BADANIE OGÓLNE MOCZU Wykonuje się z pierwszej porannej próbki moczu, oddanej bezpośrednio po spoczynku nocnym do czystego, jednorazowego pojemnika. 1. pobrać po porannej toalecie zewnętrznych narządów moczowo-płciowych 2. pierwszą porcję moczu oddać do toalety 3. drugą porcję ze środkowego strumienia oddać do pojemnika jednorazowego użytku opisanego imieniem i nazwiskiem /kod ( min 10 ml ) 4. dostarczyć do laboratorium w możliwie najkrótszym czasie nie dłuższym niż 1 godz. od chwili jego pobrania - w przeciwnym wypadku badane osadu moczu będzie niemiarodajne 5. w przypadku kiedy pacjent nie jest w stanie oddać moczu do pojemniczka (np. niemowlę, pacjent obłożnie chory ) mocz należy pobrać do specjalnego plastikowego woreczka, założonego w sposób obejmujący ujście zewnętrzne cewki moczowej. Woreczki dostępne w aptekach 6. nie należy pobierać moczu do analizy w trakcie krwawienia miesięcznego u kobiet. 2. Badania wykonywane w moczu dobowym - zbiórka z 24 godzin. W dniu, w którym pacjent rozpoczyna zbiórkę należy: 1. odrzucić pierwszy mocz z nocy ( np. o godz. 6 rano) 2. każdą następną porcję moczu zbierać przez cały dzień i całą noc wraz z pierwszym moczem rannym dnia następnego ( również o godz. 6 rano) 3. zmierzyć całą ilość zebranego moczu 4. mocz wymieszać i odlać ok.50 ml do pojemnika jednorazowego użytku 5. podać na skierowaniu dokładną ilość moczu z 24 godzin Uwaga! Jeżeli z jakiejś przyczyny choćby jedna porcja moczu oddana w czasie wykonywanej zbiórki, nie zostanie zlana do pojemnika przeznaczonego do zbierania moczu, to badanie nie będzie dokładne. W takim przypadku należy ponownie przeprowadzić zbiórkę moczu w innym dniu. Niektóre badania wykonywane w moczu dobowym wymagają dodania dodatkowego składnika ( np.kwas solny lub octowy ).
3. Badania wykonywane w urwanej porcji moczu. W porcji urwanej moczu oznaczamy: - białko - glukozę, ciała ketonowe - amylazę,wapń, jony, fosfor, magnez, mocznik, kwas moczowy, kreatyninę Mocz do badania należy: 1. pobrać po porannej toalecie zewnętrznych narządów moczowo-płciowych 2. oddać do pojemnika jednorazowego użytku 3. dostarczyć do laboratorium w możliwie najkrótszym czasie 4. pojemniki należy czytelnie opisać (imię i nazwisko, data i godzina pobrania)
BADANIA BAKTERIOLOGICZNE 1. Wymaz z gardła i dolnych dróg oddechowych/plwocina/- pobiera się rano na czczo 1. wymaz z gardła pobiera pielęgniarka jałową, jednorazową wymazówką 2. plwocina odksztuszona rano, na czczo, po uprzednim wykonaniu toalety jamy ustnej, nie pobierać śliny oddaje się do jałowego pojemnika, po pobraniu należy pojemnik natychmiast zamknąć i jak najszybciej dostarczyć do badania 3. pojemniki należy czytelnie opisać (imię i nazwisko, data i godzina pobrania). 2. Mocz na posiew 1. pobrać rano, po dokładnej toalecie zewnętrznych narządów moczowopłciowych, po umyciu ciepłą wodą z mydłem - nie wolno dotykać palcami miejsc umytych 2. zaleca się zachowanie minimum 4 godzinnej przerwy nocnej od ostatniego oddania moczu 3. pierwszą, niewielką ilość moczu oddać do toalety 4. mocz ze środkowego strumienia oddać do jałowego pojemnika jednorazowego użytku, natychmiast zamknąć pojemnik 5. dostarczyć do badania w możliwie najkrótszym czasie 6. pojemniki należy czytelnie opisać (imię i nazwisko, data i godzina pobrania). 3. Kał na posiew 1. Oddać stolec do wyjałowionego pojemnika 2. Pobrać próbkę kału jałową szpatułką - wielkości orzecha włoskiego do jałowego pojemnika na kał 3. Należy zwrócić szczególną uwagę na pobranie próbki z fragmentów z widoczna krwią, śluzem, ropą ( jeśli są obecne ) 4. Kał nie może być zanieczyszczony moczem 5. Po pobraniu pojemnik natychmiast szczelnie zamknąć
6. pojemniki należy czytelnie opisać (imię i nazwisko, data i godzina pobrania). 7. dostarczyć do badania w możliwie najkrótszym czasie 8. pojemniki należy czytelnie opisać (imię i nazwisko, data i godzina pobrania).