ALF SENSOR SPÓŁKA JAWNA INSTRUKCJA OBSŁUGI wersja 1.4 TERMOMETRY OPOROWE I TERMOPARY DLA GRUPY I - KATEGORIA M1 TOP-PKGKbm-21/Exi M1 TOP-PKbm-32/Exi M1 TER-PKbm-40/Exi M1 TER-PKGKbm-91/Exi M1 31-342 Kraków, ul. Narcyzowa 3 tel. (012) 258 08 40, 285 43 46 fax (012) 285 43 18 http://www.alf-sensor.com.pl e-mail: biuro@alf-sensor.com.pl
1. KARTA KATALOGOWA 1.1 Parametry techniczne 1.2. Sposób zamawiania. ( Miejsce na kartę katalogową termometru ) - 2 -
2. ZASTOSOWANIE. Termometry oporowe typ TOP-.../Exi M1 i termopary typ TER-.../Exi M1, przeznaczone są w połączeniu z odpowiednimi przyrządami do pomiaru lub regulacji temperatury w podziemnych częściach kopalń i w instalacjach powierzchniowych tych kopalń, narażonych na występowanie zagrożenia wybuchem metanu i/lub pyłu węglowego. Czujniki te są urządzeniami grupy I kategorii M1 i posiadają oznaczenie I M1, Exia atest KDB KDB 04ATEX037X. Przeznaczenie zgodne z dyrektywą ATEX I M1 górnictwo podziemne kategoria urządzenia; mogą pracować w obecności atmosfery wybuchowej Rodzaj budowy przeciwwybuchowej Ex ia urządzenie elektryczne z ochroną przeciwwybuchową rodzaj budowy przeciwwybuchowej; urządzenie iskrobezpieczne Zakończenie kabla czujników musi się znajdować w obudowie o stopniu ochrony IP54. W miejscu pomiaru temperatury czujniki mogą być: wkręcane przy pomocy króćca gwintowanego (typ TOP-PKGKbm-21/Exi M1, TER-PKGKbm-91/Exi M1), bezpośrednio umieszczone w środowisku pomiarowym temperatury w warunkach ciśnienia atmosferycznego (typ TOP-PKbm-32/Exi M1, TER-PKbm-40/Exi M1). 2.1 Szczególne warunki stosowania dopuszczalny zakres temperatury otoczenia -40 C..+50 C, w wykonaniach, dla których średnica osłony <10 mm należy uwzględnić połączenie obwodu pomiarowego z obudową jako pojedyncze uszkodzenie zliczalne a w wykonaniu termopar z uziemieniem, spoinę pomiarową jako połączenie obwodu pomiarowego z obudową. - 3 -
3. ZASADA DZIAŁANIA. Elementami pomiarowymi termometrów są oporniki termometryczne Pt- 100, Pt-1000. Reagują one na zmianę temperatury ośrodka zmianami oporności zgodnie z normą PN-EN 60751. Termopara składa się z dwu niejednorodnych elektrycznie względem siebie termoelektrod połączonych ze sobą, które stanowią spoinę pomiarową. Siła termoelektryczna miedzy końcówkami termoelektrod jest zależna od różnicy temperatur spoiny pomiarowej i zimnych końców termoelektrod (wolne końce) zgodnie z charakterystyką określoną normą PN-EN 60584. Pomiar temperatury ośrodka dokonywany jest przez pomiar oporności lub siły termoelektrycznej czujnika. 4. BUDOWA. Czujnik składa się (jak pokazano na rysunkach w kartach katalogowych) z metalowej osłony zewnętrznej z króćcem lub bez króćca oraz kabla przyłączeniowego. Wewnątrz osłony jest umieszczony opornik termometryczny lub spoina pomiarowa termopary. Czujnik może być mocowany przez wkręcenie króćca gwintowanego. Kabel, który jest przyłączony na stałe do czujnika stanowi linka Cu w układzie 2, 3, 4 przewodowym, każda w izolacji teflonowej. Wszystkie przewody są w oplocie metalowym, a całość jest pokryta izolacją teflonową. Kabel zakończony jest końcówkami lub wtykiem pozwalającym przyłączyć urządzenia wtórne. Końcówki muszą być umieszczone w skrzynce zaciskowej o stopniu ochrony IP54. 5. URZĄDZENIA I PRZYRZĄDY WSPÓŁPRACUJĄCE. Czujniki mogą współpracować z przyrządami wtórnymi przystosowanym do pracy z termometrem oporowym lub termoparą. Termometry oporowe typ TOP-.../Exi M1 i termopary typ TER-.../Exi M1 zachowują kategorię ia iskrobezpieczeństwa tylko przy współpracy z dopuszczonymi obwodami kategorii ia wg. PN-EN 60079-11. W przypadku współpracy z obwodami ib kategoria iskrobezpieczeństwa czujników ulega obniżeniu do ib. - 4 -
6. WYPOSAŻENIE. Do normalnego wyposażenie termometru wchodzą : DTR Karta gwarancyjna Certyfikat ATEX Deklaracja zgodności 7. ODBIÓR TECHNICZNY. Odbiór i dopuszczenie do użytkowania przez Kontrolę Jakości producenta odbywa się na podstawie sprawdzenia zgodności czujników z normami PN-EN 60079-0:2006; PN-EN 60079-11:2007; PN-EN 60079-26:2007; PN-EN 61241-0:2007; PN-EN 61241-11:2007; PN-EN 50303:2004. 8. GWARANCJA. Producent udziela gwarancji na termometry oporowe i termopary pod warunkiem eksploatowania wyrobu zgodnie z wymaganiami określonymi w niniejszej DTR. 9. PRZECHOWYWANIE I TRANSPORT. Czujniki należy przechowywać w pomieszczeniach zamkniętych w temp. od +5 C do +50 C o wilgotności nie przekraczającej 80%. Transport powinien się odbywać zakrytymi środkami transportu. 10. MONTAŻ. Czujniki przeznaczone sa do pracy w podziemnych częściach kopalń i instalacjach powierzchniowych tych kopalń,narażonych na występowanie zagrożeń wybuchem metanu i/lub pyłu węglowego. Jeżeli będą niewłaściwie zainstalowane, może to doprowadzić do wzrostu zagrożenia wybuchem Czujniki mogą być instalowane, podłączane, przeglądane lub wymienione tylko przez wykwalifikowanych pracowników zgodnie z niniejszą instrukcją obsługi oraz odpowiednimi normami, wymaganiami prawnymi. - 5 -
Termometry oporowe i termopary z króćcem gwintowanym typu TOP- PKGKbm-21/Exi M1, TER-PKGKbm-91/Exi M1 są instalowane bezpośrednio w urządzeniach, agregatach, w zbiornikach ciśnieniowych lub rurociągach instalacji przemysłowych, za pomocą wkręcanego króćca czujnika w przygotowane gniazdo w miejscu pomiaru temperatury (Rys.1). Czujniki z osłoną z rurki zagniecionej na kablu typ TOP-PKbm-32/ Exi M1, TER-PKbm-40/Exi M1 są bezpośrednio umieszczone w środowisku pomiarowym. Przy montażu czujników należy uwzględnić przewodzenie cieplne osłony czujnika, oraz temperaturę otoczenia Ta, aby zapewnić odpowiednią temperaturę osłony czujnika. Montaż czujników w strefach zagrożonych wybuchem należy dokonać zgodnie z zasadami eksploatacji urządzeń przeciwwybuchowych zawartych w EN 60079-14 Urządzenie elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Dobór, instalowanie, konserwacja i naprawa urządzeń elektrycznych przeznaczych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Rys.1 Gniazdo pomiarowe - 6 -
Użytkownik po zabudowaniu ich w przyszłym miejscu pracy, powinien sprawdzić, czy maksymalna zewnętrzna temperatura obudowy czujnika przy maksymalnej temperaturze mierzonej nie przekracza dopuszczalnej wartości temperatury 150 C. 10.1 Parametry obwodów iskrobezpiecznych dla kabla o maksymalnej długości 50 mb. Ui = 10V, Ii = 8mA, Pi = 0,1 W, Ci = 80 nf, Li = 40μH Uo = 50 mv, Io = 100 ma dotyczy termopary 10.2 Podłączenie czujników oporowych. Strefa zagrożenia wybuchem Strefa bezpieczna lub osłona ognioszczelna Rys.2 Podłączenie linią 2-przewodową. Dopasować wartość opornika wyrównawczego do wartości podanej w DTR odbiornika. Zazwyczaj jest to wartość 10Ω lub 20Ω. Strefa zagrożenia wybuchem Strefa bezpieczna lub osłona ognioszczelna Rys.3 Podłączenie linią 3-przewodową. - 7 -
Strefa zagrożenia wybuchem Strefa bezpieczna lub osłona ognioszczelna Rys.4 Podłączenie linią 4-przewodową. Linia ta całkowicie eliminuje wpływ oporności kabla przyłączającego, szczególnie odpowiednia dla układów przełączających. 10.3 Podłączenie termopar. Strefa zagrożenia wybuchem Strefa bezpieczna lub osłona ognioszczelna Rys.5 Podłączenie termopary. 11. OBSŁUGA I KONSERWACJA. Kiedy czujniki są eksploatowane w warunkach podanych w karcie katalogowej, nie wymagają dodatkowych konserwacji. W przypadku podejrzenia, że działanie ich jest niewłaściwe, należy sprawdzić termometr lub termoparę, umieszczając w znanej temperaturze (np. 0 C) jej koniec, zmierzyć oporność oraz porównać wskazaną wartość z wartością zawartą w PN-EN 60751 lub PN-EN 60584. - 8 -
12. WARUNKI STOSOWANIA. Maksymalna temperatura powierzchni urządzenia musi być określona w miejscu zainstalowania z uwzględnieniem wartości wartości mierzonej temperatury, temperatury otoczenia oraz rozpraszanej mocy przez opcjonalnie zastosowany w głowicy przetwornik temperatura ta nie może przekroczyć wartości: temperatury pracy głowicy i znajdującego się w niej przetwornika, temperatury samozapłonu otaczającej urządzenie wybuchowej mieszaniny gazowej, 2/3 temperatury samozapłonu obłoku pyłu, temperatura powierzchni czujnika pod warstwą pyłu musi być niższa od temperatury samozapłonu pyłu zgodnie z załącznikiem B normy PN-EN 61241-10. Czujniki, w których element pomiarowy połączony jest galwanicznie z obudową powinien być zasilany z obwodu iskrobezpiecznego zapewniającego galwaniczne oddzielenie od ziemi. UWAGA KOŃCOWA. W przypadku trudności w uruchomieniu lub eksploatacji termometrów, firma nasza udziela informacji i porad technicznych związanych z występującymi problemami. - 9 -