Badanie losów absolwentów kierunku PEDAGOGIKA Autor: dr Małgorzata Bielecka Warszawa, 2014
Cel badania Absolwenci SGGW kierunek pedagogika Charakterystyka społeczno-demograficzna absolwentów Aktualny status zawodowy absolwentów Dotychczasowe doświadczenia zawodowe Sposoby poszukiwania pracy Poziom satysfakcji zawodowej Zarobki absolwentów Ocena wybranych aspektów studiów w SGGW w kontekście realiów rynku pracy Zgodność wykonywanego zawodu z ukończonym kierunkiem studiów Poszerzanie kompetencji zawodowych Poziom satysfakcji ze studiów w SGGW
Metodyka badań Absolwenci SGGW kierunek pedagogika Respondenci: absolwenci kierunku pedagogika Wydziału Nauk Humanistycznych/Społecznych z lat 2008-2013 Narzędzie badawcze: kwestionariusz ankiety Próba przypadkowa: 26 respondentów Liczba absolwentów: 755 Metoda opracowania danych: analiza zbioru statystycznego danych kwestionariuszowych
liczba respondentów Biuro Karier i Monitorowania Losów 20 15 10 5 0 3 9 5 1 1 2 2 1 1 1 Mężczyzna - wieś Kobieta - wieś Kobieta - miasto powyżej 500 tys. Kobieta - miasto do 20 tys. Kobieta - miasto 20-100 tys. Charakterystyka społeczno-demograficzna absolwentów Kobieta - miasto 100-500 tys. Większość naszych absolwentów stanowią mieszkańcy województwa mazowieckiego Niezbyt często wybierają ten kierunek Panowie, co można wytłumaczyć specyfiką dyscypliny naukowej oraz niestety stereotypami związanymi z męską opieką nad dziećmi Stereotyp z którym powinniśmy powalczyć to także przekonanie, że pedagogika to nauka o nauczaniu dzieci Tylko jedna z sześciu naszych specjalności to specjalność po której można być nauczycielem duże miasto czy wieś? Nie ma to większego znaczenia. Pedagodzy potrzebni są wszędzie!
3,85% 3,85% 11,54% 3,85% Aktualny status zawodowy absolwentów Inne jestem na urlopie macierzyńskim / wychowawczym 76,92% nie pracuję, szukam pracy nie pracuję, uczę się pracuję Przeważająca liczba naszych absolwentów pracuje Osoby, które nie pracują aktualnie, uczą się lub też stosują wiedzę ze studiów w praktyce opiekując się własnym, małym człowieczkiem
Dotychczasowe doświadczenia zawodowe Jak to jest z absolwentami pedagogiki, którzy nigdy nie podjęli pracy? Niestety w tym momencie nie znamy dokładnej skali zjawiska - tylko jedna osoba z badanych respondentów nigdy nie podjęła pracy. Nie można więc realistycznie diagnozować przyczyn bezrobocia wśród naszych absolwentów 0,0% 19,2% 20,0% 40,0% 76,9% 60,0% 80,0% 3,8% 100,0% Tak Obecnie pracuję Nie Niemniej można spodziewać się, że główną przyczyną bezrobocia wśród absolwentów kierunków pedagogicznych jest aktualna struktura zatrudnienia w zawodzie, mała rotacja na rynku pracy w tym segmencie zatrudnienia oraz niezbyt duża elastyczność absolwentów pedagogiki w kreatywnym wykorzystaniu zdobytych umiejętności i kompetencji
Sektor miejsca zatrudnienia absolwentów pedagogiki 60% 24% 12% 4% administracja publiczna byłem(am) samozatrudniony/a firma państwowa firma prywatna Większość absolwentów pedagogiki pracuje w sektorze usług prywatnych Spory odsetek badanych deklaruje również pracę w administracji publicznej lub firmach państwowych Tylko niewielki odsetek absolwentów wskazuje na wybór samozatrudnienia. Mamy jednak nadzieję, że szeroki zakres umiejętności i kompetencji, które studenci zdobywają w czasie studiów sprawi, że w przyszłości nasi absolwenci nieco odważniej podejdą do możliwości podjęcia własnej, oryginalnej działalności na rynku pracy Rozwiązaniem wspierającym ich dążenia byłoby wprowadzenie dodatkowych zajęć z przedsiębiorczości do programu studiów
Wielkość miejsca pracy absolwenta (mierzona liczbą osób zatrudnionych) Biuro Karier i Monitorowania Losów Pracujemy w zespole czy indywidualnie? 8% 16% 20% 20% 36% trudno powiedzieć 250 i więcej 50-249 10-49 od 1-9 0% 10% 20% 30% 40% Badania wskazują, że nasi absolwenci pracują głównie w nieco większych firmach Mamy nadzieję, że w przyszłości wybierając specjalności na studiach studenci zwrócą jednak uwagę na możliwość zatrudnienia także w nieco mniej standardowych miejscach pracy niż przedszkola czy gabinety terapeutyczne Warto również popularyzować samozatrudnienie jako perspektywę pracy etatowej
Forma zatrudnienia w aktualnym miejscu pracy 0% 24% 24% 20% 52% 40% 60% umowa o dzieło/zlecenie umowa o pracę na czas nieokreślony Z badań wynika, że nasi absolwenci zatrudniani są zarówno na umowy czasowe jak i na czas nieokreślony Można to uzasadnić trudną sytuacją na rynku pracy lub większą mobilnością młodych ludzi Z naszego punktu widzenia istotne jest to, że nasi absolwenci często podejmują pracę w miejscu, gdzie odbywali praktyki, na co wskazują informacje uzyskiwane od naszych zaprzyjaźnionych pracodawców
Sposoby poszukiwania pracy 4% 24% bezpośrednio u pracodawcy poprzez ogłoszenie w prasie, Internecie lub innym miejscu Nasi absolwenci wykazują się dużą kreatywnością w doborze metod szukania pracy Wykorzystują wiele różnych kanałów komunikacji z pracodawcami Z badań wynika, że większość z nich znalazła pracę samodzielnie! 0% 4% 4% 10% 28% 36% 20% 30% 40% poprzez prywatne kontakty z pracodawcami poprzez urząd pracy lub prywatne biuro pośrednictwa pracy pracuję w rodzinnej firmie lub gospodarstwie rolnym przy pomocy krewnych lub znajomych
Okres pozostawania bez pracy po ukończeniu studiów Znalezienie pracy w zawodzie stanowiło trudność dla połowy badanych respondentów, niemniej warto zwrócić uwagę, że tylko 12% badanych szukało pracy powyżej jednego roku Większość pytanych osób znalazła pracę jeszcze w trakcie studiów (48%) lub tuż po ich zakończeniu (40%) 48% 52% 40% 4% 4% 4% Nie pozostawałam(em) bez pracy Tak 3 6 m-cy Tak 12 18 m-cy Tak 18 24 m-ce Tak powyżej 2 lat
Liczba osób deklarujących ocenę zadowolenia z pracy w skali od 1 do 5 do 1500 zł do 1500 zł 2501-3500 zł 1501-2500 zł do 1500 zł odmowa odpowiedzi 2501-3500 zł 1501-2500 zł 3501-4500 zł do 1500 zł 1501-2500 zł do 1500 zł odmowa odpowiedzi Biuro Karier i Monitorowania Losów Poziom zadowolenia z pracy 6 5 4 3 2 1 0 1 1 2 5 2 1 1 4 1 1 4 1 1 1 2 3 4 5 Deklarowana wysokość zarobków w podziale na poziom zadowolenia z pracy określony wartością liczbową, gdzie 1 to ocena najniższa a 5 najwyższa Ogólnie absolwenci kierunku pedagogika są zadowoleni ze swojej pracy Tylko 2 osoby niezbyt wysoko oceniły swój poziom zadowolenia w tym zakresie Okazuje się również, że większość absolwentów zarabia w pierwszych latach swojej pracy zawodowej niezbyt dużo mieszczą się w przedziale 1500zł do 2000zł na miesiąc Jednocześnie ich dosyć wysoki poziom zadowolenia z pracy pozwala sądzić, iż widzą możliwości awansu w kolejnych latach pracy
45,0% 40,0% 35,0% 30,0% 25,0% 20,0% 15,0% 10,0% 5,0% 0,0% Ocena przygotowania do pracy zawodowej 3,8% 42,3% 23,1% 11,5% 19,2% byłem(am) bardzo dobrze przygotowany(a) byłem(am) dobrze przygotowany(a) byłem(am) słabo przygotowany(a) byłem(am) wcale nieprzygotowany(a) trudno powiedzieć Kompetencje uzyskane w trakcie studiów absolwenci ocenili ogólnie na mocną 3 w 5-ciopunktowej skali Jednocześnie prawie połowa odpowiadających dobrze lub bardzo oceniła swoje przygotowanie do zawodu W przypadku osób, które źle lub bardzo źle oceniły przygotowanie do wykonywanego zawodu, należy jednak uwzględnić fakt, iż tylko 33% absolwentów kierunku pracuje w wyuczonym zawodzie (dalsze zestawienia)
Średnia ocen w skali od 1 do 5 (1 ocena najniższa, 5 najwyższa) Biuro Karier i Monitorowania Losów 0,00 Ocena kompetencji uzyskanych w trakcie studiów 1,00 2,00 2,38 2,85 2,96 3,00 3,12 2,73 3,00 3,23 3,00 3,65 3,62 4,00 umiejętność pracy zespołowej umiejętność projektowania i planowania działań z umiejętność zarządzania czasem umiejętność rozwiązywania problemów umiejętność obsługi komputera znajomość języków obcych praktyczne umiejętności zawodowe umiejętność zastosowania wiedzy w praktyce kompetencje w zakresie przedmiotów specjalizacyjnych kompetencje w zakresie przedmiotów ogólnych Absolwenci najgorzej ocenili swoje umiejętności językowe i zaawansowane umiejętności obsługi komputera Niezbyt dobrze ocenili też praktyczne umiejętności zawodowe, jednakże w tym samym badaniu bardzo dobrze ocenili kompetencje w zakresie przedmiotów specjalizacyjnych na których powinni zdobyć praktyczne umiejętności zawodowe może to oznaczać, że oczekują od nas większej liczby zajęć warsztatowych i praktycznych Absolwenci też pozytywnie oceniają poziom umiejętności pracy w zespole, co cieszy w sytuacji gdy specyfiką kwalifikacji zawodowych tego kierunku jest praca w zespołach Nad rozwojem poszczególnych kwalifikacji zawodowych powinniśmy jednak jeszcze popracować w trakcie dyskusji nad uaktualnianiem programów studiów i oceną sposobów weryfikacji efektów kształcenia
Zgodność wykonywanego zawodu z kierunkiem studiów Badania wykazały, że niestety nie wszyscy nasi absolwenci pracują dokładnie w zawodzie zgodnym z ich kierunkiem studiów 12% 4% 8% 0% 10% 32% 44% 20% 30% 40% 50% zdecydowanie nie raczej nie trudno powiedziec raczej tak zdecydowanie tak Niewątpliwie jest to efektem sytuacji na rynku pracy Z drugiej strony warto jednak zwrócić uwagę na fakt, że niemalże wszyscy badani absolwenci kierunku pedagogika pracują. Może to, z kolei, świadczyć o tym, że opuszczają nas ludzie, którzy zostali wyposażeni w rozmaite miękkie kompetencje społeczne, przydatne w przypadku konieczności elastycznego reagowania na potrzeby rynku pracy
Odsetek osób identyfikujących wykonywany zawód zeukończoną specjalnoscią Biuro Karier i Monitorowania Losów Zgodność wykonywanego zawodu z ukończoną specjalnością 24% Podobnie jest ze zgodnością wykonywanego zawodu z ukończoną specjalnością zawodową 0% 8% 12% 20% 56% 40% 60% zdecydowanie nie raczej nie raczej tak zdecydowanie tak Niemniej aktualizując programy studiów warto, w większym niż dotychczas stopniu, zwrócić uwagę na rozwijanie różnorodnych umiejętności i kompetencji, które pozwolą absolwentom na elastyczne reagowanie na potrzeby rynku pracy
Dodatkowe kompetencje i umiejętności Jak absolwenci kierunku pedagogika poprawiają swoje kompetencje na rynku pracy? Absolwenci tego kierunku dostrzegają konieczność rozwijania kompetencji zawodowych i robią to w praktyce Największym zainteresowaniem cieszą się kursy, szkolenia i staże zawodowe pozwalające na pogłębienie kompetencji zawodowych Znacznie mniejszym zainteresowaniem cieszą się za to stypendia zagraniczne. Niemniej można to wytłumaczyć specyfiką zawodu, który na co dzień nie wymaga nieustannego wykorzystania doświadczeń międzynarodowych 90,0% 80,0% 70,0% 60,0% 50,0% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% 11,5% 53,8% 80,8% Korzystam(em) 88,5% 46,2% 19,2% Nie korzystałam(em) stypendia zagraniczne staże i praktyki zawodowe dodatkowe kursy i szkolenia
Liczba osób, które wybrały poszczególne formy kształcenia (% z osób, które Biuro Karier i Monitorowania Losów Poszerzanie kompetencji zawodowych 60 50 40 30 20 10 0 57,1 23,8 14,3 Kursy lub szkolenia zawodowe Kursy językowe Studia podyplomowe W przypadku kursów i szkoleń absolwenci pedagogiki na SGGW, najczęściej wybierali kursy i szkolenia stricte zawodowe, pozwalające im na szybkie i mniej kosztowne zdobycie informacji praktycznych Nieco mniejszym zainteresowaniem cieszyły się studia podyplomowe i kursy językowe
Poziom satysfakcji ze studiów w SGGW Ogólnie absolwenci kierunku pedagogika SGGW w Warszawie pozytywnie oceniają swoje studia Tylko niewielki odsetek respondentów deklaruje niski poziom zadowolenia Nie jest to jednak wynik, który powinien nas satysfakcjonować w pełni!!! 0,0% Ogólna ocena studiów w SGGW (gdzie 1 ocena zdecydowanie niesatysfakcjonująca, 5 ocena zdecydowanie satysfakcjonująca) 0,0% 7,7% 8,5% 19,1% 51,1% 20,0% 20,0% 23,1% 21,3% 26,9% 40,0% 40,0% 42,3% 60,0% 60,0% Ponowny wybór kierunku i uczelni wybrał(a)bym inną uczelnię i inny kierunek studiów wybrał(a)bym inną uczelnię, ale ten sam kierunek studiów wybrał(a)bym SGGW i ten sam kierunek studiów wybrał(a)bym SGGW, ale inny kierunek studiów 2 3 4 5
Dalsza współpraca z absolwentami 42,3% 57,7% Nie Tak Większość respondentów deklaruje chęć dalszej współpracy na rzecz poprawy jakości kształcenia na kierunku pedagogika 0,0% 20,0% 40,0% 60,0% Cieszymy się z tego faktu i zapraszamy również do innych form współpracy z Wydziałem Nauk Społecznych SGGW w Warszawie
Główne wnioski: W przypadku kierunku pedagogika badanie objęło tylko 26 respondentów, co nie daje w pełni miarodajnych wyników. Niemniej należy zastanowić się dlaczego poziom responsywności ankiet był tak niewielki i co należałoby zrobić aby to poprawić Ogólnie absolwenci kierunku pedagogika wykazują dosyć duży poziom zadowolenia z ukończonych studiów. Nie jest to jednak poziom, który powinien nas satysfakcjonować! Cieszyć może poziom zatrudnienia absolwentów tego kierunku. Pewnym wyzwaniem jest jednak sytuacja w której absolwenci muszą podejmować pracę w innym zawodzie niż ten do którego ich przygotowujemy Powodu do pełnego zadowolenia nie daje także ocena kompetencji zdobytych przez absolwentów w trakcie studiów Mimo, iż liczba analizowanych ankiet nie jest zbyt duża, można na ich podstawie wyciągnąć wnioski, które są dobrym przyczynkiem do dalszych badań w zakresie poprawy jakości kształcenia na kierunku, a także podjęcia praktycznych działań
Rekomendacje: Podobne badania są niezwykle istotnym elementem monitorowania oczekiwań potencjalnych studentów i należy zastanowić się nad możliwościami zwiększenia stopy zwrotu ankiet absolwentów W tym kontekście warto również zastanowić się nad rozbudowaniem kanałów komunikacji pomiędzy Komisją Dydaktyczną kierunku, Wydziałowym Pełnomocnikiem ds. Jakości Kształcenia a studentami i absolwentami kierunku Biorąc pod uwagę, że nasi absolwenci mają czasami problemy ze znalezieniem pracy w zawodzie i są dosyć elastyczni na rynku pracy warto byłoby rozbudować program studiów o przedmioty przydatne w tego typu sytuacji, np. przedsiębiorczość na rynku pracy, organizacja imprez masowych, organizacja szkoleń i kursów, metodyka pracy z osobą starszą, itp. Należy poważnie i systematycznie przeanalizować szczegółowe kompetencje, jakie ze studiów wynoszą absolwenci pedagogiki. Dosyć niski poziom zadowolenia z poszczególnych kompetencji może świadczyć o tym, że nie do końca spełniamy oczekiwania studentów w tym zakresie i może należałoby zweryfikować metody pracy ze studentami na niektórych przedmiotach lub sposoby weryfikacji efektów kształcenia