ADAM MICKIEWICZ PAN TADEUSZ

Podobne dokumenty
Na Litwie Polacy uczyć się będą po litewsku.

Język polski październik

Lechosław Hojnacki. Enauczanie.com Etaniec.org Hojnacki.net

Pan Tadeusz. POLONIA KAZACHSTANU czyta poemat. Adama Mickiewicza. Patronat Ambasady RP w Astanie. 17 marca 2013 r. Gimnazjum nr 5 w Astanie

SPIS TREŚCI. Romantyzm nowa formacja kulturowa w Europie 10

Czym jesteś. Maria Konopnicka

Romantyzm. 1. Słowo romantyzm wywodzi się od:

Doskonalenie metodycznych kompetencji nauczycieli języka polskiego w kontekście egzaminu gimnazjalnego 2012 Opracowanie:: Wioletta Wodnicka. (0-1p.

Konspekt lekcji języka polskiego w klasie szóstej szkoły podstawowej. Temat: DLACZEGO POWIEŚĆ HISTORYCZNA NIE JEST PODRĘCZNIKIEM HISTORII?

Zadanie 1. Zapoznaj się z treścią współczesnego hymnu polskiego, a następnie wykonaj polecenie. Mazurek Dąbrowskiego Jeszcze Polska nie zginęła,

Lekcja 3: Elementy i znaczniki

Adam Mickiewicz, poeta romantyczny, stworzył największą epopeję pod wpływem gorzkich przeżyć; impulsem twórczym dla poety

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Adam Mickiewicz. "Pan Tadeusz"

K O N S P E K T lekcji z języka polskiego

Sprawdzian nr 2. Rozdział II. Za wolną Polskę. 1. Przeczytaj uważnie poniższy tekst i zaznacz poprawne zakończenia zdań A C.

Po zwiedzeniu śmiełowskiego muzeum.

Bohm 5x? Stanisław Wyspiański

Patriotyczne rymowanki - klasa VII a. Niepodległość - piękne słowo Doceń to dumny patrioto!

Liceum/technikum Literatura: praca z tekstem - Platon "Obrona Sokratesa" (fragmenty)

OFERTA EDUKACYJNA MUZEUM HISTORYCZNEGO MIASTA TARNOBRZEGA. dla szkół średnich

Lekcja IV. Teksty kultury z *

USTNY EGZAMIN MATURALNY Z JĘZYKA POLSKIEGO ROK SZKOLNY: 2012/2013

OCENIANIE - JĘZYK POLSKI GIMNAZJUM Opracowała Dorota Matusiak

Pan Tadeusz. Obsada. Adam Mickiewicz. Premiera: 16 kwietnia Duża Scena Czas trwania: 1 godzina 30 minut (bez przerw)

SPRAWDZIAN WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW KL.I GIMNAZJUM (I PÓŁROCZE) 1. Wskaż strzałką, gdzie spotkałeś się z podanymi pojęciami:

LITERATURA. Bohater z książką w ręku. Omów wpływ lektur na życie postaci literackich na podstawie analizy wybranych przykładów.

KOMU ZAWDZIĘCZAMY TO, ŻE POLSKA WYBIŁA SIĘ NA NIEPODLEGŁOŚĆ?

wydarzeniach w utworze epickim opowiada narrator; jego relacja ma najczęściej charakter zobiektywizowany i cechuje ją

DZIADY cz. III ADAMA MICKIEWICZA JAKO DRAMAT ROMANTYCZNY

Wymagania techniczne tekstów i ilustracji oddawanych do składu oraz kilka słów o korekcie. miniporadnik

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl. Wypracowania Motyw szlachty. Na przykładzie wybranych utworów literackich

Autor: Zuzanna Czubek VIB

A. anonimowość. B. moralitet. C. uniwersalizm. D. asceza. E. misterium F. pareneza. G. teocentryzm. H. mirakle I. mistycyzm. J. dualizm...

Publikacja pod patronatem wiedza24h.pl Wypracowania Motywy patriotyczne

11 listopada 1918 roku

SCENARIUSZ LEKCJI JĘZYKA POLSKIEGO DLA KLASY PIERWSZEJ GIMNAZJUM

Lista tematów na wewnętrzny egzamin maturalny z języka polskiego rok szkolny 2015/2016

Narodowe Czytanie Stefan Żeromski Przedwiośnie

PAN TADEUSZ REMIX 2015 PAKIET EDUKACYJNY DLA SZKÓŁ POLSKICH SPIS TREŚCI:

epos (zazwyczaj utwór wierszowany, narracyjny, ukazujący dzieje historyczne lub legendarne na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności)

LITERATURA. 1. Walka klas w literaturze XIX i XX wieku. Omów różne realizacje motywu w literaturze.

SYMBOLE NARODOWE FLAGA, GODŁO, HYMN

LIETUVOS RESPUBLIKOS ŠVIETIMO IR MOKSLO MINISTERIJA NACIONALINIS EGZAMINŲ CENTRAS (LENKŲ KALBA) Tematy i pytania. (Įskaitos temos ir klausimai)

Szanuję swoją historię, Szanuję ją dla siebie, Szanuję ją dla dzieci.

LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. JAROSŁAWA IWASZKIEWICZA

2. Zdefiniuj pojęcie mitu. Na wybranych przykładach omów jego znaczenie i funkcjonowanie w kulturze.

Seniorzy zwiedzili historyczne Wilno. Wpisany przez Administrator wtorek, 12 czerwca :13 - Poprawiony czwartek, 14 czerwca :24

PP 3 (0-2) Obejrzyj ilustracje związane z powstaniem styczniowym. Podaj imię i nazwisko malarza, którego reprodukcję obrazów zamieszczono.

LITERATURA tematu Temat

TESTY I KARTY PRACY DLA UCZNIÓW CUDZOZIEMSKICH Z PRZEDMIOTU

Kryteria oceniania z języka polskiego dla klasy III gimnazjum

Gimnazjum nr 121 im. Wojciecha Zawadzkiego Warszawa, ul. Płużnicka 4, Warszawa Tel./fax (022)

11 Listopada. Przedszkole nr 25 ul. Widok Bielsko-Biała

Konkursu historycznego

NACOBEZU JĘZYK POLSKI

Tematy na ustną część egzaminu maturalnego z języka polskiego w roku szkolnym 2013/2014

TEST HUMANISTYCZNY - KONKURS PRZEDMIOTOWY. specjalny status społeczny i byli przedstawicielami uprzywilejowanej warstwy feudalnej.

Książka dzieciństwa CHARLES PERRAULT "CZERWONY KAPTUREK"

Chrzest. 1. Dziękuję za uczestnictwo w Sakramencie Chrztu Świętego

Żeby zdobyć jakiś zawód, trzeba się go uczyć, czasem całe lata.

LITERATURA. 1. Sposoby funkcjonowania tradycji rycerskiej w polskiej literaturze. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów.

Lista tematów na wewnętrzny egzamin maturalny z języka polskiego rok szkolny 2018/2019 / stara matura/

SPIS TREŚCI. Johann Wolfgang Goethe Król elfów" 9. Romantyczny charakter ballady 9 Racjonalizm a romantyczność 9 Podsumowanie 9. UJ Streszczenie.

Portrety ojczyzny. Portrety ojczyzny. Wstęp. Ojczyzny, ale największą sztuką jest dobrze żyć dla niej to słowa kardynała Stefana

Gdy czytam Pana Tadeusza nie jest tak źle, jak mi opowiadano!

epos (zazwyczaj utwór wierszowany, narracyjny, ukazujący dzieje historyczne lub legendarne na tle wydarzeń przełomowych dla danej społeczności)

Trening przed klasówką. Liceum/technikum. Literatura: styl gotycki w sztuce - utrwalenie wiadomości

ŚLADAMI MAZURKA DĄBROWSKIEGO

... podpis przewodniczącego szkolnego zespołu egzaminacyjnego

Konkurs przedmiotowy z języka polskiego dla uczniów szkół podstawowych 16 marca 2019 r. zawody III stopnia (wojewódzkie)

Emigranci i spiskowcy

XII EDYCJA Dzielnicowego Konkursu Humanistycznego organizowanego przez Szkołę Podstawową nr 340 im. Profesora Bogusława Molskiego w Warszawie

Scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy III gimnazjum

KRYTERIA OCEN Z JĘZYKA POLSKIEGO DLA KL. II. Kształcenie literacko kulturowe

Kiedy piszę ten artykuł, zaczęło się właśnie majowe świętowanie. W Polsce jest to szczególna tradycja i ważne wydarzenie.

1. Roland rycerz średniowieczny

Jeszcze Polska nie zginęła. czyli Polacy walczą u boku Napoleona

Zeszyt Nr 73 Marzec 2007 r.

1. Podaj dwa cytaty z wiersza Antoniego Słonimskiego Popiół i wiatr, odnoszące się do odzyskania przez Polskę niepodległości.

po upadku powstania styczniowego Polacy po raz kolejny przekonali się, że romantyczna metoda walki o niepodległość jest

Temat: Bóg, język, ojczyzna- wizja polskości w Rocie Marii Konopnickiej

Tematy prezentacji maturalnych z języka polskiego MATURA 2011 JĘZYK

Chciałbym przedstawić zagadnienia związane z utratą i ponownym odzyskiwaniem niepodległości przez państwo Polskie. Opiszę w tej prezentacji powstania

SEGREGUJ GRA TERENOWA DLA MŁODZIEŻY

17593, Balladyna / Juliusz słowacki. Głosy do Balladyny / Marian Bizan, Paweł Hertz. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s.

3 Religie Rola Rzymu Ośrodki kulturowe po upadku Rzymu 4 Schemat społeczeństwa Pojęcia

TEMATY Z JĘZYKA POLSKIEGO NA MATURĘ USTNĄ na rok 2010/ 2011 w ZSP im. Orląt Lwowskich w Stopnicy

Drogi do wolności 100. rocznica odzyskania niepodległości przez Polskę

BIBLIOGRAFIE, ICH RODZAJE, ZASTOSOWANIE

DZIEŃ PATRONA GIMNAZJUM

WYKAZ SPRAWDZANYCH UMIEJĘTNOŚCI ODNIESIENIE ZADAŃ DO PODSTAWY PROGRAMOWEJ

1. Kto powiedział te słowa: Przybyłem, zobaczyłem, Bóg zwyciężył. a) Jan III Sobieski b) Stanisław August Poniatowski c) Henryk Walezy

Podróże z Panem Tadeuszem. Andrzej Kuźmiński

Na co światło rozumu... Spotkanie z kulturą oświecenia

Prezentacja przygotowana przez uczniów w uczęszczaj

Áskaitos temos ir klausimai

I. Zawody wiedzy o zasięgu ponadwojewódzkim organizowane przez Małopolskiego Kuratora Oświaty na podstawie zawartych porozumień.

UMIEJĘTNOŚCI UCZNIÓW GIMNAZJUM Z JĘZYKA POLSKIEGO. Uczeń klasy I po każdym rozdziale posiada następującą wiedzę i umiejętności:

Transkrypt:

ADAM MICKIEWICZ PAN TADEUSZ

Nie wiemy, kiedy dokładnie Mickiewicz zaczął pisać Pana Tadeusza. Z pewnością intensywnie pracował nad nim w 1832 roku we Francji. Utwór systematycznie się rozrastał, początkowo miał być znacznie krótszy. Dwanaście ksiąg zostało ostatecznie ukończonych na początku 1834 roku. Bezpośrednio po ogłoszeniu pierwszego wydania Pan Tadeusz nie zyskał uznania, książkę kupowano niechętnie. Pierwszym czytelnikiem, który docenił wielkość utworu, zachwycił się nim był Juliusz Słowacki. Dla następnych pokoleń dzieło Mickiewicza stało się źródłem powracających wzruszeń, silnych przeżyć ( Latarnik ). Jest uznawane za najpiękniejszą z polskich książek. Ta historia szlachecka od wielu już lat kształtuje nasz obraz przedpowstaniowej Polski, wizerunek jej mieszkańców, obyczajowości.

Tytuł i podtytuł dzieła Pan Tadeusz czyli ostatni zajazd na Litwie Historia szlachecka z r. 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem

W tytule i podtytule należy zwrócić uwagę na następujące wyrazy: Pan, zajazd, szlachta, rok 1812, napisany wierszem. Należy wiedzieć, że tytułowanie: pan Tadeusz, pan Wołodyjowski, pan Podstoli itp. zarezerwowane było tylko dla szlachty. Słownik etymologiczny podaje, iż słowo to wywodzi się od nazwy urzędnika turecko - tatarskiego: żupan, żpan, pan. Wyraz zajazd natomiast miał i ma dwa znaczenia, ale tu nie chodzi o gospodę ani hotel przydrożny, lecz o napaść sąsiedzką. Szlachta - to stan społeczny wywodzący się z rycerstwa, obdarzony licznymi przywilejami, mający do XIX w. przewagę polityczną i gospodarczą nad innymi stanami społecznymi.

Rok 1812 - to wkroczenie wojsk napoleońskich do Polski. Polacy pokładali wielką nadzieję na odzyskanie dzięki nim niepodległości. Wierzyli, że Napoleon pokona Rosję. Utwór został napisany mową szczególnie zorganizowaną, czyli wierszem, rymującym się (13- zgłoskowym), należy jednak do epiki, ponieważ opowiada fikcyjną historię z lat 1811, 1812. Czas i miejsce akcji Akcja Pana Tadeusza rozpoczyna się wraz z przyjazdem tytułowego bohatera do Soplicowa. Trwa od piątkowego popołudnia do wtorku, latem 1811 roku (księgi od I do X) oraz dwa wiosenne dni roku następnego (księgi XI - XII). Obejmuje zatem tylko około 7 dni!

Jednak niektórzy bohaterowie wspominają niekiedy czasy wcześniejsze. Jacek Soplica podczas spowiedzi mówi o Konstytucji 3 maja, legionach Dąbrowskiego we Włoszech, działalności spiskowej w pierwszej dekadzie XIX wieku. Swego rodzaju przegląd wydarzeń historycznych mających największy wpływ na sytuację ukazaną w Panu Tadeuszu zawiera Koncert nad koncertami Jankiela. Muzyk przywołał w nim następujące wydarzenia: 1791 - Uchwalenie Konstytucji 3 maja. 1792 - Konfederacja targowicka. 1794 - Powstanie kościuszkowskie. 1797 - Powołanie przez Dąbrowskiego we Włoszech legionów polskich. 1812 - Pochód Wielkiej Armii Napoleona na Rosję ( w utworze nie wspomina się o klęsce wojsk francuskich!).

Miejsce akcji Wydarzenia rozgrywają się na Litwie, w rodzinnych stronach Mickiewicza, niedaleko Nowogródka: w Soplicowie, zamku Horeszków, zaścianku Dobrzyńskich, karczmie. Oczywiście, w opowieściach poszczególnych postaci pojawiają się i inne miejsca. Nie jest możliwa ich ścisła lokalizacja, bowiem w tekście przeplatają się odniesienia do realności i fikcja.

Treść INWOKACJA Litwo! Ojczyzno moja! Ty jesteś jak zdrowie. Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie, Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie. Panno święta, co jasnej bronisz Częstochowy I w Ostrej świecisz Bramie! Ty, co gród zamkowy Nowogródzki ochraniasz z jego wiernym ludem! Jak mnie dziecko do zdrowia powróciłaś cudem

(Gdy od płaczącej matki pod Twoję opiekę Ofiarowany, martwą podniosłem powiekę I zaraz mogłem pieszo do Twych świątyń progu Iść za wrócone życie podziękować Bogu), Tak nas powrócisz cudem na Ojczyzny łono. Tymczasem przenoś moję duszę utęsknioną Do tych pagórków leśnych, do tych łąk zielonych, Szeroko nad błękitnym Niemnem rozciągnionych; Do tych pól malowanych zbożem rozmaitem, Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem; Gdzie bursztynowy świerzop, gryka jak śnieg biała, Gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała, A wszystko przepasane jakby wstęgą, miedzą Zieloną, na niej z rzadka ciche grusze siedzą.

Inwokacja- początkowy fragment utworu, w którym poeta zwraca się z prośbą o inspirację, natchnienie np. do muz, bóstwa, jakiejś idei, której przypisano cechy ludzkie. Apel Mickiewicza skierowany jest do Matki Boskiej Częstochowskiej, Ostrobramskiej i samej Litwy, Ojczyzny.

Poeta przebywając z dala od ojczyzny, bardzo za nią tęskni, porównuje ją do zdrowia, które docenia się w pełni, gdy zostanie utracone. Kiedyś Matka Boska cudem przywróciła mu zdrowie, teraz prosi ją o równie cudowne przeniesienie do pięknych krajobrazów stron ojczystych: łąk, pagórków nad Niemnem, złotych i srebrnych pól, grusz rosnących przy miedzach. Poeta modli się, by chociaż oczami wyobraźni raz jeszcze zobaczyć owe widoki krainy dzieciństwa. Oprócz uwielbienia ziemi ojczystej, Inwokacja jest gorącą prośbą do Matki Boskiej o natchnienie, poetycką wizję, siłę wyrazu, co ma autorowi umożliwić choć w części oddanie uroku, piękna ojczyzny. Tej utraconej i porównywanej do zdrowia - to wyraźna aluzja, czyli nawiązanie do innego utworu, do fraszki Jana Kochanowskiego Na zdrowie.

Bohaterowie i obyczajowość Bohaterowie Pana Tadeusza to szlachta. Jednak poeta bardzo wyraźnie ukazuje różnice pomiędzy poszczególnymi grupami osób: arystokracja - Hrabia, Stolnik, Zosia; średnia szlachta - Sędzia Soplica, Podkomorzy, Tadeusz, Telimena; szlachta zaściankowa - Dobrzyńscy i inni; szlachta gołota - rezydenci: Wojski, Gerwazy, Protazy

Pan Tadeusz to utwór, który bardzo wiernie odtwarza polską obyczajowość szlachecką z początków XIX wieku. Do obyczajowych zachowań bohaterów utworu należały: staropolska gościnność - np. brama w Soplicowie była zawsze otwarta, gości witano serdecznie, pan dopilnowywał, aby gościom niczego nie brakowało; przechadzki - ściśle przestrzegano kolejności (podobnie w czasie zasiadania do stołu na ucztach); grzybobranie obyczaje myśliwskie (np.spór o Sokoła i Kusego, polowanie na niedźwiedzia i zające); obyczaje militarne (pojedynki, zajazdy, nadawanie przydomków od broni, np. Brzytewka, Scyzoryk, Rębajło, Kropidło, Chrzciciel).

Pan Tadeusz jest epopeją. Prezentuje bowiem wszystkie cechy eposu. Jego kompozycja oparta jest na schemacie kompozycyjnym powieści tzn. jest wielowątkowa (wątek miłosny: Jacek i Ewa, Zosia i Tadeusz, Telimena i Hrabia; wątek walki narodowowyzwoleńczej - dzieje Jacka Soplicy; wątek obyczajowy - spór o zamek, zajazd), świat przedstawiony jest w sposób epicki, jest akcja i fabuła. Ponadto w utworze możemy zauważyć stopienie gatunków: powieści - ze względu na kompozycję; sielanki- opis życia w Soplicowie; komedii - miłość Telimeny i Hrabiego; poematu heroikomicznego - zajazd; gawędy - opowiadania Gerwazego i Wojskiego; liryki - opisy przyrody baśni - zakończenie: i ja tam byłem, miód i wino piłem

Podsumowanie Pan Tadeusz to utwór, w którym spotykamy nowy typ bohatera, nową koncepcję narodu i walki narodowowyzwoleńczej. Wiąże się to z upadkiem powstania listopadowego i zmianą poglądu na sposób walki o odzyskanie wolności. Bohater to już nie osamotniony buntownik, ale człowiek, który próbuje walczyć z zaborcą wraz z innymi. Nie rozpamiętuje swego dramatu miłosnego, nie rozdrapuje ran, ale podejmuje się przeobrażenia swego życia. Prowadzi działalność polityczną jako emisariusz, uświadamiając naród i pozyskując dla sprawy nie tylko szlachtę, ale i chłopstwo. Wynika to ze zmiany poglądów na temat działań narodowowyzwoleńczych (odrzucenie koncepcji powstania szlacheckiego, jako nie przynoszącego wymiernego skutku). Łączy się to także ze zmianą poglądów o narodzi. Naród po raz pierwszy zaczęto traktować nie jako grupę szlachciców, lecz jako wszystkich ludzi żyjących w tym samym kraju, mówiących tym samym językiem, żyjących w tej samej tradycji i kulturze oraz mających wspólną historię.

Dziękuję za uwagę Aniela Ignaszak