INFORMACJA PRAWNA z dnia 26 października 2012 r. w sprawie zakresu i terminów przeprowadzenia ocen okresowych nauczycieli akademickich nie posiadających tytułu naukowego profesora I. Wstęp Informację sporządza się na wniosek Prorektora ds. Organizacji Politechniki Wrocławskiej prof. dr hab. inż. Jerzego Walendziewskiego w związku z nowelizacją z dniem 1 października 2011 r. przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. 2012.572 j.t.). II. Przedmiot informacji; Ocena nauczycieli akademickich w myśl postanowień art. 132 sprzed nowelizacji przeprowadzana była w Politechnice Wrocławskiej nie rzadziej niż raz na cztery lata lub na wniosek kierownika jednostki organizacyjnej, w której nauczyciel akademicki jest zatrudniony. Poprzez zmianę ww. ustawy dokonanej przez Zmianę ustawy - Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz niektórych innych ustaw z dnia 18 marca 2011 r. wspomniany art. 132 uzyskał nowe brzmienie i w związku z tym na podmiot wskazanym w statucie Uczelni ma obowiązek dokonania oceny nauczycieli akademickich nie rzadziej niż raz na dwa lata (lub jak poprzednio: w każdym czasie na wniosek kierownika jednostki organizacyjnej, w której nauczyciel akademicki jest zatrudniony). Ponadto zmianie uległ zakres czynności poddawanych ocenie aktualnie oceną mają być objęte nie tylko dotychczas wymieniane obowiązki określane w art. 111 ustawy t.j.: obowiązki pracowników naukowo-dydaktycznych: a) kształcenie i wychowywanie studentów, w tym nadzorowanie opracowywanie przez studentów prac zaliczeniowych, semestralnych, dyplomowych, pod względem merytorycznym i metodycznym; b) prowadzenie badań naukowych i prac rozwojowych, rozwijanie twórczości naukowej albo artystycznej; c) uczestniczenie w pracach organizacyjnych uczelni. obowiązki pracowników dydaktycznych: a) kształcenie i wychowywanie studentów, w tym nadzorowanie opracowywanie przez studentów prac zaliczeniowych, semestralnych, dyplomowych, pod względem merytorycznym i metodycznym; Strona 1 z 6
b) podnoszenie swoich kwalifikacji zawodowych; c) uczestniczenie w pracach organizacyjnych uczelni. obowiązkiem nauczycieli akademickich posiadających tytuł naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego jest ponadto kształcenie kadry naukowej. W wyniku nowelizacji ustawy zakres oceny nauczycieli akademickich poszerzono o badanie przestrzegania przez nauczycieli akademickich prawa autorskiego i praw pokrewnych, a także prawa własności przemysłowej. Zarówno zmiana częstości przeprowadzania ocen okresowych jak i zmiana ich zakresu wzbudziła określoną wątpliwość władz Uczelni co do zakresu ich obowiązków w związku z zakresem zbliżającej się oceny: Jakiego dokładnie okresu powinna dotyczyć przeprowadzana już po nowelizacji ocena okresowa nauczyciela akademickiego i czy część okresu przypadającego od ostatniej oceny nauczyciela (ponad ustawowy okres dwuletni) powinna być wyłączona spod oceny okresowej? III. Rozwinięcie informacji; Mając na względzie, że do dnia nowelizacji ocena okresowa nauczycieli akademickich powinna obejmować okresy czteroletnie a po nowelizacji już tylko dwuletnie uzasadnione wydaje się przyjęcie, że przez sam fakt zmiany częstości przeprowadzania ocen nie dojdzie do wyłączenia żadnego okresu spod oceny okresowej. Zauważyć trzeba, że: a) do dnia 1 października 2011 r. działalność nauczyciela akademickiego podlegała ocenie i tak samo jest po nowelizacji; b) przed dniem 1 października 2011 r. okresowa ocena nauczyciela akademickiego (nie posiadającego tytułu naukowego profesora) zachowywała ważność przez 4 lata a po nowelizacji przez 2 lata; c) zarówno okres przed 1 października 2011 r. jak i po tym dniu powinien być oceniony dla oceny okresu sprzed nowelizacji właściwy był przepis w poprzednim brzmieniu a dla oceny okresu po nowelizacji podstawą jest już przepis znowelizowany; d) działalność nauczyciela akademickiego przed 1 października 2011 r. nie była oceniana pod kątem przestrzegania prawa autorskiego i praw pokrewnych, a także prawa własności przemysłowej natomiast aktualnie ten aspekt oceny okresowej jest obowiązkowy; e) przeprowadzenie oceny działalności nauczyciela akademickiego pod kątem przestrzegania prawa autorskiego i praw pokrewnych, a także prawa własności przemysłowej w części tej działalności przypadającej przed 1 października 2011 jest obecnie możliwe, ale z oceny tej w tym zakresie nie będzie można wyciągnąć skutecznie żadnych sankcji, które wiążą się z oceną okresową w myśl znowelizowanych przepisów; Reasumując, dla każdego nauczyciela akademickiego, który był już poprzednio oceniany i od oceny którego upływają w danym momencie cztery lata należy przeprowadzić ocenę okresową, która swoim zakresem obejmować będzie pełny okres od ostatniej oceny (t.j. Strona 2 z 6
nawet 4 lata). W jej ramach ocenić trzeba przestrzeganie prawa autorskiego i praw pokrewnych, a także prawa własności przemysłowej, ale np. poczynając od dnia 1 października 2011 r. wcześniejsze zaniedbania w tym zakresie nie powinny być dla potrzeb samej oceny brane pod uwagę (mogą natomiast być one podstawą do wyciągnięcia innych konsekwencji służbowych i prawnych). Tylko za czyny popełnione przeciwko tym przepisom po 1 października 2011 r. nauczyciela akademickiego spotkają konsekwencje wynikające z samej tylko oceny okresowej np. ocena negatywna. Ewentualne uchybienia nauczyciela akademickiego np. wobec praw autorskich (zaistniałe przed 01.10.2011 r.) nie będą mogły być podstawą do wytknięcia w treści oceny. Nie zwalnia to jednak władz Uczelni w żaden sposób z bezwzględnego obowiązku przestrzegania prawa (w całości) i nie uwalnia od wyciągania konsekwencji wobec swoich pracowników i studentów za każde przekroczenie przepisów powszechnie obowiązujących we właściwym trybie do tego przewidzianym. Jeżeli czas ważności poprzedniej oceny okresowej nauczyciela akademickiego upływa w najbliższym czasie (kończy się okres czteroletni od ostatniej oceny) trzeba będzie przeprowadzić niezwłocznie ocenę tego nauczyciela a następną ocenę po upływie następnych dwóch lat. Jeśli nauczyciel akademicki dotychczas w ogóle nie był oceniany to na podstawie przepisów po nowelizacji ocenić go należy najpóźniej w dwa lata od wejścia znowelizowanych przepisów art. 132 w życie t.j. do dnia 1 października 2013 r. oprac.: Sebastian Zalipski główny specjalista Dział Organizacyjny Politechnika Wrocławska Strona 3 z 6
Przywołane przepisy ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym Obowiązujące do 30 września 2011 r. Art. 132. 1. Wszyscy nauczyciele akademiccy podlegają okresowej ocenie, w szczególności w zakresie należytego wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 111. 2. Oceny dokonuje podmiot wskazany w statucie, nie rzadziej niż raz na cztery lata lub na wniosek kierownika jednostki organizacyjnej, w której nauczyciel akademicki jest zatrudniony. Kryteria oceny oraz tryb jej dokonywania określa statut. 3. Przy dokonywaniu oceny nauczyciela akademickiego dotyczącej wypełniania obowiązków dydaktycznych zasięga się opinii studentów. Zasady zasięgania tych opinii i sposób ich wykorzystania określa statut uczelni. 4. Do okresu, o którym mowa w ust. 2, nie wlicza się okresu nieobecności w pracy wynikającej z przebywania na urlopie macierzyńskim, urlopie wychowawczym lub urlopie dla poratowania zdrowia oraz okresu służby wojskowej lub służby zastępczej. Obowiązujące od 1 października 2011 r. Art. 132. 1. Wszyscy nauczyciele akademiccy podlegają okresowej ocenie, w szczególności w zakresie należytego wykonywania obowiązków, o których mowa w art. 111, oraz przestrzegania prawa autorskiego i praw pokrewnych, a także prawa własności przemysłowej. 2. Oceny dokonuje podmiot wskazany w statucie uczelni, nie rzadziej niż raz na dwa lata lub na wniosek kierownika jednostki organizacyjnej, w której nauczyciel akademicki jest zatrudniony. Oceny nauczyciela akademickiego posiadającego tytuł naukowy profesora, zatrudnionego na podstawie mianowania, dokonuje się nie rzadziej niż raz na cztery lata. Kryteria oceny oraz tryb jej dokonywania, z uwzględnieniem możliwości zasięgania opinii ekspertów spoza uczelni, określa statut. 3. Podmiot, o którym mowa w ust. 2, przy dokonywaniu oceny nauczyciela akademickiego w zakresie wypełniania przez niego obowiązków dydaktycznych uwzględnia ocenę przedstawianą przez studentów i doktorantów, po zakończeniu każdego cyklu zajęć dydaktycznych. Zasady dokonywania tej oceny i sposób jej wykorzystania określa statut uczelni. 4. Do okresu, o którym mowa w ust. 2, nie wlicza się okresu nieobecności w pracy wynikającej z przebywania na urlopie macierzyńskim, urlopie wychowawczym lub urlopie dla poratowania zdrowia oraz okresu służby wojskowej lub służby zastępczej. Art. 111. 1. Pracownicy naukowo-dydaktyczni są obowiązani: 1) kształcić i wychowywać studentów, w tym nadzorować opracowywanie przez studentów prac zaliczeniowych, semestralnych, dyplomowych, pod względem merytorycznym i metodycznym; 2) prowadzić badania naukowe i prace rozwojowe, rozwijać twórczość naukową albo artystyczną; 3) uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni. 2. Pracownicy naukowi mają obowiązki określone w ust. 2 pkt 2 i 3. Strona 4 z 6
3. Do obowiązków nauczycieli akademickich posiadających tytuł naukowy profesora lub stopień naukowy doktora habilitowanego należy również kształcenie kadry naukowej. 4. Pracownicy dydaktyczni są obowiązani: 1) kształcić i wychowywać studentów, w tym nadzorować opracowywanie przez studentów prac zaliczeniowych, semestralnych, dyplomowych, pod względem merytorycznym i metodycznym; 2) podnosić swoje kwalifikacje zawodowe; 3) uczestniczyć w pracach organizacyjnych uczelni. 5. Nauczyciele akademiccy zatrudnieni w uczelni zawodowej mogą uczestniczyć w pracach badawczych. Warunki prowadzenia tych prac określa organ kolegialny uczelni wskazany w statucie. Art. 126. Rektor może rozwiązać stosunek pracy z mianowanym nauczycielem akademickim bez wypowiedzenia w przypadku: 3) dopuszczenia się: a) czynu określonego w art. 115 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 904 z późn. zm.) stwierdzonego prawomocnym wyrokiem sądowym, b) stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem komisji dyscyplinarnej: - przywłaszczenia sobie autorstwa albo wprowadzenia w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania, - rozpowszechnienia, bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy, cudzego utworu w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, - rozpowszechnienia, bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy, cudzego artystycznego wykonania albo publicznego zniekształcenia takiego utworu, artystycznego wykonania, fonogramu, wideogramu lub nadania, - innego sposobu naruszenia cudzych praw autorskich lub praw pokrewnych, - fałszowania badań lub wyników badań naukowych lub innego oszustwa naukowego, - innego oszustwa naukowego; Art. 144. 3. Rzecznik dyscyplinarny wszczyna postępowanie wyjaśniające z urzędu w przypadku, gdy nauczycielowi akademickiemu zarzuca się popełnienie czynu polegającego na: 1) przywłaszczeniu sobie autorstwa albo wprowadzeniu w błąd co do autorstwa całości lub części cudzego utworu albo artystycznego wykonania; 2) rozpowszechnieniu, bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy, cudzego utworu w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania; 3) rozpowszechnieniu, bez podania nazwiska lub pseudonimu twórcy, cudzego artystycznego wykonania albo publicznym zniekształceniu takiego utworu, artystycznego wykonania, fonogramu, wideogramu lub nadania; 4) naruszeniu cudzych praw autorskich lub praw pokrewnych w inny sposób; Strona 5 z 6
5) fałszowaniu badań lub wyników badań naukowych lub dokonaniu innego oszustwa naukowego; 6) przyjmowaniu, w związku z pełnieniem funkcji lub zajmowaniem stanowiska w uczelni, korzyści majątkowej lub osobistej albo jej obietnicy; 7) powoływaniu się na wpływy w uczelni, instytucji państwowej lub samorządowej albo wywoływaniu przekonania innej osoby lub utwierdzaniu jej w przekonaniu o istnieniu takich wpływów i podjęciu się pośrednictwa w załatwieniu sprawy w zamian za korzyść majątkową lub osobistą albo jej obietnicę; 8) udzieleniu albo obiecywaniu udzielenia korzyści majątkowej lub osobistej w zamian za pośrednictwo w załatwieniu sprawy w uczelni, polegające na wywarciu wpływu na decyzję, działanie lub zaniechanie osoby pełniącej funkcję lub zajmującej stanowisko w uczelni, w związku z pełnieniem tej funkcji lub zajmowaniem stanowiska. Strona 6 z 6