UCHWAŁA NR XIX/ 100/2008 RADY POWIATU KĘPIŃSKIEGO Z DNIA 25 KWIETNIA 2008 ROKU W sprawie zatwierdzenia rocznego sprawozdania z działalności Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Kępnie za rok 2007r. Na podstawie art. 12 pkt 11 ustawy z dnia 5 czerwca 1998r. o samorządzie powiatowym ( t.j. z 2001r. Nr 142, poz. 1592 ze zm. ) oraz art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007r. o ochronie konkurencji i konsumentów ( Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) Rada Powiatu Kępińskiego uchwala co następuje: 1 Zatwierdza się roczne sprawozdanie z działalności Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Kępnie za 2007r. stanowiące załącznik do niniejszej uchwały. 2 Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia
U Z A S A D N I E N I E DO UCHWAŁY NR XIX/100/2008 RADY POWIATU KĘPIŃSKIEGO Z DNIA 25 KWIETNIA 2008 ROKU W sprawie zatwierdzenia rocznego sprawozdania z działalności Powiatowego Rzecznika Konsumentów w Kępnie za rok 2007r. Zgodnie z art. 42 ust. 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007r. o ochronie konkurencji i konsumentów ( Dz. U. Nr 171, poz. 331 ze zm.) rzecznik konsumentów w terminie do 31 marca każdego roku przedkłada Radzie Powiatu do zatwierdzenia roczne sprawozdanie ze swojej działalności w roku poprzednim. Obowiązkiem rzecznika jest również przekazanie zatwierdzonego przez Radę sprawozdania właściwej miejscowo delegaturze Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Załącznik do Uchwały Nr XIX/100/2008 Rady Powiatu Kępińskiego z dnia 25 kwietnia 2008r. ROCZNE SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEGO RZECZNIKA KONSUMENTÓW W KĘPNIE ZA 2007 ROK Ochronie praw konsumentów poświęcony został art. 76 Konstytucji RP, nakładający na władze publiczne obowiązek ochrony konsumentów, użytkowników i najemców przed działaniami zagrażającymi ich zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz nieuczciwymi praktykami rynkowymi. Na mocy ustawy o samorządzie powiatowym - od 1999r. obowiązki w zakresie ochrony interesów konsumenta należą do samorządów powiatowych. Jest to zadanie własne Powiatu, wykonywane przez Powiatowego/Miejskiego Rzecznika Konsumentów. Umocowanie prawne i zakres obowiązków rzecznika reguluje ustawa z dnia 16 lutego 2007r. o ochronie konkurencji i konsumentów ( Dz. U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) Powiatowy Rzecznik Konsumentów w Kępnie działa jednoosobowo na ½ etatu. Organizacyjnie usytuowany jest Wydziale Organizacyjnym i Spraw Obronnych Starostwa Powiatowego w Kępnie. Zakres działania rzecznika obejmuje: miasto i gminę Kępno oraz gminy: Baranów, Bralin, Łękę Opatowską, Perzów, Rychtal, Trzcinicę. Większość spraw w roku ubiegłym dotyczyła skarg konsumentów na sprzedawców (w tym również producentów), którzy odmawiali uznania reklamacji zakupionego towaru oraz na usługodawców, którzy mimo zawartych umów uchylali się od ich wykonania względem konsumentów lub wykonywali je bez należytej staranności. Usługi te obejmowały m.in. usługi operatorów telefonii komórkowej, TV kablowej, naprawy sprzętu, usługi remontowobudowlane, bankowe, finansowe itp. Konsumenci zwracali się również do rzecznika z umowami przedwstępnymi ż deweloperami w celu ich przeanalizowania pod względem prawnym, przed ich podpisaniem. W tych sprawach porównując lata poprzednie z rokiem ubiegłym i pierwszymi miesiącami roku bieżącego ( do połowy marca br. zgłosiły się 4 osoby z tego typu umowami) widoczna jest tendencja wzrostowa.
-2- Zasadniczym zadaniem rzecznika jest zapewnienie bezpłatnego poradnictwa w sprawach konsumenckich i udzielanie informacji prawnej w zakresie ochrony interesów konsumentów, które przyjmuje zróżnicowane formy. I tak rzecznik udziela porad prawnych konsumentom osobiście, telefonicznie, drogą elektroniczną oraz pisemną (najmniej popularna). Natomiast wystąpienia do przedsiębiorców podejmuje poprzez wystąpienia telefoniczne bądź pisemne. Znaczna część konsumentów wymagała pomocy rzecznika w całym postępowaniu reklamacyjnym. W tym zakresie rzecznik służył pomocą nie tylko odnośnie informacji prawnej ale również pomagał redagować pisma do przedsiębiorców. Dotyczyły one m.in. wezwania do wykonania zobowiązania przez przedsiębiorcę, wezwania do zapłaty, oświadczenia o odstąpieniu od umowy, oświadczenia o uchyleniu się od skutków prawnych umowy zawartej pod wpływem błędu, pozwu w postępowaniu uproszczonym, sprzeciwu od nakazu zapłaty w postępowaniu upominawczym. W niektórych przypadkach porady prawne udzielane przez rzecznika nie dotyczyły zagadnień stricte konsumenckich, bowiem konsumenci zgłaszali się również z problemami rodzinnymi, z zakresu prawa pracy czy spadkowymi. W wielu przypadkach niezbędnym było skierowanie tychże osób do właściwych instytucji lub urzędów m.in. ZUS-u, Komornika Sądowego, Komendy Policji. Wiele spraw wymagało jednak interwencji rzecznika. Jeżeli była możliwość telefonicznego skontaktowania się z przedsiębiorcą i rodzaj sprawy na to pozwalał, rzecznik starał się załatwić sprawę drogą telefoniczną, co pozwalało najszybciej ustalić fakty i doprowadzić do korzystnego dla konsumenta rozwiązania albo przynajmniej zobowiązać przedsiębiorcę do szybszego załatwienia reklamacji konsumenta ( głównie w przypadku przedłużającego się czasu naprawy serwisowej czy usunięcia usterek w związku z wykonaniem usług remontowo -budowlanych czy umów o dzieło). Ogółem w okresie sprawozdawczym zarejestrowane zostały 254 sprawy, które poniżej przedstawione zostały w ujęciu tabelarycznym. W tabelach nie zostały zaznaczone jednostkowe sprawy, którymi zajmował się rzecznik oraz te, które nie stanowią spraw stricte konsumenckich tj.: sprawy dotyczące reklamacji usług pocztowych, niezamówionych przesyłek, odmowy obsługi konsumenta przez sprzedawcę, sprzedaży zabawek zdalnie sterowanych, wyrobów jubilerskich, spółdzielni mieszkaniowych, opłat parkingowych.
-3- W przypadku opłat parkingowych konsumenci zwracali się do rzecznika z zapytaniem dotyczącym okresu przedawnienia roszczeń przeciwko nim. Konsumenci po upływie trzech, a nawet czterech lat otrzymywali wezwanie do zapłaty zaległości z tego tytułu. Okresy przedawnienia są różne, jednakże w tym przypadku zastosowanie mają przepisy ustawy o drogach publicznych (t.j. Dz. U. z 2007r. Nr 19, poz. 115 ze zm.), zgodnie z którymi obowiązek uiszczenia opłat za parkowanie pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania przedawnia się z upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w roku w którym opłaty lub kary powinny zostać uiszczone. Zgodnie z przedmiotową ustawą za nieuiszczenie opłat o których mowa powyżej pobiera się opłatę dodatkową, której wysokość oraz sposób pobierania ustala rada gminy ( rada miasta) z tym że wysokość tej opłaty nie może przekroczyć 50 zł. Tak więc w wszystkich przypadkach, z którymi zwrócili się do rzecznika konsumenci okres przedawnienia jeszcze nie upłynął. Problemem niezamówionych przesyłek również dotyka konsumentów, którzy z jednej strony ich nie zamawiali i nie wyrażali zgody na ich otrzymanie, z drugiej strony po jej otrzymaniu czują się przymuszeni do zapłaty za nią. Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny ( Dz. U. z 2000r. Nr 22, poz. 271 ze zm. ) spełnienie świadczenia niezamówionego przez konsumenta następuje na ryzyko przedsiębiorcy i nie nakłada na konsumenta żadnych zobowiązań. W ten sposób ustawodawca chroni konsumenta przed działaniami nieuczciwych przedsiębiorców. Kilkakrotnie zwracano się również do rzecznika (głównie przedsiębiorcy) z pytaniem o ważność umowy zakupu dokonanej przez osobę,która nie ukończyła trzynastu lat. Zgodnie z kodeksem cywilnym taka umowa jest nieważna. Jeżeli rodzice takiego dziecka nie godzą się na taką umowę, to strony winny zwrócić sobie wzajemne świadczenia ( cenę i towar ) na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Jednakże jeżeli dziecko do 13 roku. życia zawrze umowę w drobnych bieżących sprawach życia codziennego i umowa taka nie pociąga za sobą rażącego pokrzywdzenia dziecka, to umowa ta w świetle prawa jest ważna. Zatem dziecko takie może zakupić żywność, gazety, itp. Natomiast osoby, które ukończyły lat 13 - do osiemnastego roku życia stanowią grupę osób posiadających ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Oprócz prawa do zawierania umów w drobnych bieżących sprawach mogą zawierać również umowy przekraczające ten zakres za zgodą swoich przedstawicieli ustawowych.
-4- Zgoda taka może być udzielona przed dokonaniem czynności prawnej bądź po jej dokonaniu. Osoby te mogą również samodzielnie rozporządzać swoim zarobkiem bez zgody przedstawicieli. Spośród pytań, z którymi najczęściej zwracali się do rzecznika zarówno konsumenci jak i przedsiębiorcy powtarzały się pytania o prawo do zwrotu towaru niewadliwego, możliwość reklamacji towaru bez paragonu, prawo reklamacji towaru z promocji lub po przecenie. W okresie sprawozdawczym podobnie jak w roku ubiegłym żadne z wystąpień rzecznika nie pozostało bez odpowiedzi ze strony przedsiębiorcy. Pomocne są w tym zakresie obecnie obowiązujące przepisy ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, które zostały zaostrzone i w przypadku nieudzielania przez przedsiębiorcę rzecznikowi wyjaśnień i informacji będących przedmiotem wystąpienia rzecznika przewidują ukaranie przedsiębiorcy kwotą minimum 2.000,00 zł. W celu wyjaśnienia sprawy z jaką występował rzecznik, przedsiębiorcy korzystali również z możliwości osobistego skontaktowania się rzecznikiem i sami również zwracali się o poradę, w celu załatwienia reklamacji zgodnie z przepisami prawa. Z rozmów z przedsiębiorcami ( głównie z powiatu kępińskiego ) wynika jednakże, iż większość z nich nie zna ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie kodeksu cywilnego (tzw. ustawa konsumencka). Nie są również zorientowani w jakim zakresie mogą ( wielu sądzi że jest do tego zobligowana) udzielić gwarancji. Mylą pojęcia rękojmia", gwarancja niezgodność towaru z umową. Z tego powodu przedsiębiorcy ci mają również problemy w obrocie profesjonalnym, kiedy sami zmuszeniu są reklamować zakupiony przez siebie towar. Jednym z zadań samorządu w zakresie ochrony praw konsumentów jest prowadzenie edukacji konsumenckiej. W celu podniesienia wiedzy konsumentów w tym zakresie, rzecznik rozpowszechniał informacje o prawach i obowiązkach konsumentów poprzez prasę lokalną Tygodnik Kępiński" oraz poprzez rozpowszechnianie ulotek i broszur uzyskanych ze Stowarzyszenia Konsumentów Polskich, z Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Europejskiego Centrum Konsumenckiego. Rzecznik spotkał się również z młodzieżą klas trzecich w Liceum Ogólnokształcącym Nr I im. mjr H. Sucharskiego w Kępnie. Na spotkaniu rzecznik zapoznał uczniów z ustawą konsumencką i na konkretnych przykładach przedstawił prawa i obowiązki konsumentów. Przybliżył również instytucję rzecznika, jak również poinformował uczniów o istnieniu organizacji konsumenckich, których celem jest ochrona praw konsumenta.
-5- Na koniec udzielił odpowiedzi na pytania uczniów dotyczące aktualnych problemów młodzieży, z którymi jako konsumenci się zetknęli. Rzecznik uczestniczył również w spotkaniu członków Polskiego Związku Emerytów, Rencistów i Inwalidów z Kępna w Klubie Nauczyciela w godzinach popołudniowych. Ta grupa osób jest szczególnie narażona na pułapki w umowach przez nich zawieranych zwłaszcza,że przedsiębiorcy, a przede wszystkim akwizytorzy celowo wprowadzając w błąd,doprowadzają do podpisania przez tą grupę osób umów o negatywnych dla nich konsekwencjach. Rzecznik starał się uczulić te osoby na pułapki nagminnie stosowane przez przedsiębiorców oraz przekazał szereg materiałów, które w sposób dostępny przybliżają problematykę zagadnień konsumenckich. Materiały te, głównie ulotki z Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów rzecznik przekazuje również konsumentom, którzy zwracają się do rzecznika osobiście. W roku ubiegłym rzecznik uczestniczył w dwudniowym szkoleniu zorganizowanym dla rzeczników konsumentów i przedstawicieli federacji konsumentów, w ramach projektu System ochrony konsumentów" z zakresu usług finansowych, kredytu konsumenckiego i zadłużenia. Podsumowanie Z analizy spraw zgłoszonych do rzecznika i problemów z jakimi najczęściej spotykają się konsumenci wynika, iż bardzo ważna jest edukacja konsumentów i jeżeli możliwości czasowe na to pozwolą w roku bieżącym rzecznik zamierza zwiększyć ilość porad na łamach gazet lokalnych oraz w Internecie. Jako rzecznik, stykając się z problemami konsumenckimi na co dzień zauważam, iż zarówno ze strony konsumentów jak i przedsiębiorców często brakuje woli polubownego rozstrzygnięcia sporu. Konsument niejednokrotnie przyjmuje postawę roszczeniową, nawet wówczas jeżeli nie ma racji oraz kiedy przepisy nie przewidują takiego sposobu załatwienia reklamacji o jaki wnosi konsument. Również przedsiębiorcy często uparcie nie przyjmują do wiadomości, iż przepisy prawne nakładają na nich różne obowiązki wobec konsumentów. To z kolei doprowadza do zaostrzenia konfliktów, a żadna ze stron nie chce uznać racji drugiej. W takich sytuacjach ingerencja rzecznika jest potrzebna i często pozwala na polubowne rozstrzygnięcie sporu. Poniżej przedstawiam w ujęciu tabelarycznym ilość porad i wystąpień rzecznika w roku 2007.
ROCZNE SPRAWOZDANIE Z DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEGO RZECZNIKA KONSUMENTÓW W KĘPNIE ZA 2007 ROK W UJĘCIU TABELARYCZNYM Tabela nr 1 : Zapewnienie bezpłatnego poradnictwa konsumenckiego i informacji prawnej w zakresie ochrony konsumentów. Rodzaj udzielonej porady Przedmiot sprawy telefoniczna osobista drogą internetową Ogółem I. Usługi w tym: 22 29-51 bankowe 2 5-7 ubezpieczeniowe - 5-5 inne finansowe - 3-3 telekomunikacja ( operatorzy telefonii 5 6-11 stacjonarnej i komórkowej, TV kablowa) naprawa sprzętu przez serwisy AGD, 4 4-8 RTV Pralnicze,krawieckie, fryzjerskie 2 2-4 remontowo-budowlane - 2-2 fotograficzne 1 1-2 Inne usługi internetowe, naprawa samochodów, kominiarskie, 8 1-9 kamieniarskie II Umowy sprzedaży, w tym: 76 44 3 123 wyposażenie wnętrz 9 4-13 sprzęt RTV i AGD 19 12 1 32 odzież 9 3 1 13 obuwie 16 14-30 samochody i akcesoria 7 1-8 sprzęt ogrodniczy 4 1-5 telefony komórkowe 1 1 1 3 żywność - 1-1 Inne optyczne, sprzęt sportowy, 7 5-12 Sprzedaż internetowa 3 - - 3 III Umowy poza lokalem i na 1 2-3 odległość Tabela nr 2 : Wystąpienia do przedsiębiorców w sprawie ochrony interesów konsumentów.
Przedmiot sprawy Ilość wystąpień Zakończone pozytywnie Zakończone negatywnie Sprawy w toku ogółem I. Usługi, w tym: 26 18 8 - bankowe 5 2 3 - ubezpieczeniowe 1 1 - - Inne finansowe 2 2 - - Telekomunikacja ( operatorzy 5 4 1 - telefonii stacjonarnej i komórkowej, TV kablowa ) Remontowo-budowlane 10 6 4 - Inne naprawa sprzętu; usługi 3 3 - - krawieckie II. Umowy sprzedaży 43 37 5 1 w tym: Wyposażenie wnętrz 6 4 2 - Sprzedaż lokali mieszkalnych 1 1 - - Sprzęt AGD, RTV 16 15 1 - Odzież 1 1 - - obuwie 13 10 2 1 Samochody i akcesoria 3 3 - - Telefony komórkowe - - - - Inne proteza kończyny 2 2 - - dolnej, sprzęt ogrodniczy, art. budowlane III. Umowy poza lokalem i na odległość 1 1 - -