Warszawa, dnia 04.04.2012 r. UZP/DKUE/KN/6/12 Informacja o wyniku kontroli doraźnej następczej 1. Określenie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, które było przedmiotem kontroli Zamawiający: Gmina Nowe Warpno Plac Zwycięstwa 1 72 022 Nowe Warpno Rodzaj zamówienia: dostawa Przedmiot zamówienia: zakup i dostawa do siedziby zamawiającego fabrycznie nowego ciągnika komunalnego wraz z fabrycznie nowymi modułami: zamiatania, rozsiewacza, ładunkowym oraz pługu do odśnieżania Wszczęcie postępowania 11.02.2011 Tryb postępowania: przetarg nieograniczony Wartość zamówienia: 161.529,00 zł (tj. 42.075,80 euro) Środki UE: Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013 w ramach działania Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej
2. Informacja o stwierdzeniu naruszeń lub ich braku W wyniku kontroli doraźnej następczej niniejszego postępowania o udzielnie zamówienia, należy stwierdzić, iż doszło do naruszenia ustawy Prawo zamówień publicznych w niżej wymienionym zakresie. 1. Jak wynika z dokumentacji kontrolowanego postępowania, termin składania ofert w kontrolowanym postępowaniu został wyznaczony na dzień 4 marca 2011 r. Zamawiający w celu wykazania braku podstaw do wykluczenia z udziału w postępowaniu wymagał, aby wykonawcy przedłożyli m.in. dokumenty wskazane w 2 ust. 1 pkt 5 i 6 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 2009 r. w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane (Dz. U. Nr 226, poz. 1817), zwanego dalej rozporządzeniem. Wykonawca Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe ROLGWAR Sp. z o.o., którego oferta została wybrana jako najkorzystniejsza, nie przedłożył ww. dokumentów w swojej ofercie. W związku z powyższym zamawiający działając na podstawie art. 26 ust. 3 ustawy Pzp wezwał ww. wykonawcę pismem z dnia 11 marca 2011 r. do uzupełnienia w terminie do dnia 16 marca 2011 r. ww. dokumentów. W odpowiedzi na powyższe, wykonawca w piśmie z dnia 15 marca 2011 r. oświadczył, że brakujące dokumenty przedłoży do dnia 22 marca 2011 r. Z wyjaśnień zamawiającego wynika, iż wykonawca kontaktował się z przewodniczącym komisji przetargowej z prośbą o wyrażenie zgody na przedłużenie terminu dostarczenia dokumentów do dnia 21 marca 2011 r., na co przewodniczący wyraził zgodę. Następnie, w dniu 17 marca 2011 r. wykonawca Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe ROLGWAR Sp. z o.o. złożył informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt 4-8 ustawy Pzp wystawioną wg stanu na dzień 15 marca 2011 r., natomiast w dniu 21 marca 2011 r. informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt 9 ustawy Pzp wystawioną wg stanu na dzień 21 marca 2011 r. Mając na uwadze powyższe, należy wskazać na przepis 2 ust. 1 pkt 5 i 6 ww. rozporządzenia, zgodnie z którym, wykonawcy w celu potwierdzenia braku podstaw do wykluczenia z udziału w postępowaniu przedkładają aktualną informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt 4-8 ustawy, wystawioną nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do 2
udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert oraz aktualną informację z Krajowego Rejestru Karnego w zakresie określonym w art. 24 ust. 1 pkt 9 ustawy, wystawioną nie wcześniej niż 6 miesięcy przed upływem terminu składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia albo składania ofert. Z kolei stosownie do treści art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, złożone na wezwanie zamawiającego do uzupełnienia dokumenty powinny potwierdzać spełnianie przez wykonawcę warunków udziału w postępowaniu oraz spełnianie przez oferowane dostawy, usługi lub roboty budowlane wymagań określonych przez zamawiającego nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składania wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu albo termin składania ofert. Przepis ten nie określa żadnych wymagań w zakresie terminu wystawienia dokumentów. Wskazuje on jedynie, że muszą one potwierdzać spełnianie warunków udziału w postępowaniu najpóźniej na dzień składania ofert lub wniosków o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Przyjąć zatem należy, że w odpowiedzi na żądanie zamawiającego uzupełnienia dokumentów wykonawca może przedłożyć zarówno dokumenty wystawione przed dniem, w którym upływał termin składania ofert, jak i po tym dniu, o ile wynika z nich, że nie później niż w dniu otwarcia ofert w stosunku do wykonawcy zachodziły okoliczności wskazujące, że spełnia on warunki udziału w postępowaniu. Powyższe znajduje potwierdzenie w wyrokach Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 23 lutego 2010 r. (sygn. akt KIO/UZP 1917/0), z dnia 15 października 2009 r. (sygn. akt KIO/UZP 1249/09) oraz w wyroku z dnia 12 maja 2009 r. (sygn. akt KIO/UZP 540/09), w którym Izba zauważyła, że zgodnie z art. 26 ust. 3 ustawy Pzp, uzupełnione dokumenty mają potwierdzać spełnianie warunku udziału w postępowaniu nie później niż w dniu, w którym upłynął termin składnia ofert ( ). W związku z powyższym, ww. informacje z KRK uzupełnione przez wykonawcę Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe ROLGWAR Sp. z o.o., wystawione po upływie terminu składania ofert (tj. w dniach 14 i 21 marca 2011 r.), a potwierdzające stan faktyczny wg stanu odpowiednio na dzień 15 i 21 marca 2011 r., czyli po terminie wyznaczonym na dzień składania ofert (4 marca 2011 r.), należy uznać za dokumenty nie spełniające wymogów określonych w rozporządzeniu oraz w art. 26 ust. 3 ustawy Pzp. W konsekwencji zamawiający winien wykluczyć ww. wykonawcę z udziału w postępowaniu na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp, tj. z powodu braku wykazania spełniania warunków udziału w postępowaniu. W związku z powyższym, zamawiający poprzez nie wykluczenie ww. wykonawcy i wybór jego oferty jako najkorzystniejszej dopuścił się naruszenia art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp. 3
W świetle opisanego powyżej stanu faktycznego należy również zwrócić uwagę na art. 9 ust. 1 ustawy Pzp, zgodnie z którym postępowanie o udzielenie zamówienia, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, prowadzi się z zachowaniem formy pisemnej. Wyrażenie zgody przez przewodniczącego komisji przetargowej na przedłużenie terminu dostarczenia przez wykonawcę Przedsiębiorstwo Handlowo-Usługowe ROLGWAR Sp. z o.o. dokumentów do dnia 21 marca 2011 r. i sporządzenie na tę okoliczność notatki nie czyni zadość zasadzie wyrażonej w przywołanym powyżej przepisie. 2. Zgodnie z pkt 3.4 siwz, przeglądy serwisowe będą wykonywane zgodnie z instrukcją obsługi; autoryzowany serwis obsługi pojazdu powinien znajdować się nie dalej niż 100 km od zamawiającego. Jak wynika z Zawiadomienia o wyborze najkorzystniejszej oferty z dnia 25 marca 2011 r. powodem wykluczenia na podstawie art. 24 ust. 2 pkt 4 ustawy Pzp z postępowania wykonawców M.S. AGRO Mirosław Szmidt, SEBECO Sebastian Dudek oraz AGRO CENTRUM Sp. jawna oraz jednocześnie odrzucenia ich ofert na podstawie art. 89 ust. 1 pkt 2 ustawy Pzp była odległość serwisu, która jako przekraczająca 100 km była niezgodna z zapisami siwz (przy czym M.S. AGRO Mirosław Szmidt w wyznaczonym na uzupełnienie tej informacji terminie nie uzupełnił dokumentu informującego, gdzie będzie znajdował się autoryzowany serwis). Ponadto, wykonawca SEBECO Sebastian Dudek pismem z dnia 28 marca 2011 r. poinformował zamawiającego, iż ( ) podajemy z pewnością 100%, że odległość Nowogard Nowe Warpno wynosi max 92 96 km z komputera Mapa Polski Targeo wychodziło raz max 110 km, drugi 103 km. Komputer bierze pod uwagę drogę optymalną (najlepszą i najbezpieczniejszą) co nie znaczy że najkrótszą. Jednocześnie wykonawca wskazał, iż odrzucenie naszej oferty na tej podstawie należy całkowicie za nieuzasadnione. Mając na uwadze przywołany powyżej zapis pkt 3.4 siwz oraz uzasadnienie wykluczenia ww. wykonawców i odrzucenia ich ofert z powodu braku wykazania się autoryzowanym serwisem obsługi pojazdu w odległości maksymalnie 100 km od zamawiającego przede wszystkim należy przywołać art. 7 ust. 1 ustawy Pzp, zgodnie z którym zamawiający przygotowuje i przeprowadza postępowanie o udzielenie zamówienia w sposób zapewniający zachowanie uczciwej konkurencji oraz równe traktowanie wykonawców. Ponadto w myśl art. 22 ust. 4 ustawy Pzp, opis sposobu dokonania oceny spełniania warunków, o których mowa w ust. 1, powinien być związany z przedmiotem zamówienia oraz proporcjonalny do przedmiotu zamówienia. W odniesieniu do powyższego należy podnieść - za wyrokiem Krajowej Izby Odwoławczej z dnia 19 sierpnia 2009 r. (sygn. akt KIO/UZP 1011/09), iż Przedmiotem zainteresowania 4
zamawiającego powinna być jakość i warunki świadczenia usług serwisowych, w tym np. czas reakcji, termin usunięcia awarii, w tym względzie zamawiający ma prawo i obowiązek jednoznacznie określić swoje wymagania. Natomiast sposób wykonania usług leży w gestii wykonawcy, który może poprzez różne rozwiązania organizacyjne zapewnić ich realizację zgodnie z wymaganiami zamawiającego. Uznanie przez zamawiającego, iż tylko wykonawca, który posiada na terenie Polski serwis zatrudniający 5 serwisantów oraz skład części zamiennych jest zdolny zapewnić sprawy serwis dla 4 urządzeń jest w przedmiotowym postępowaniu nieuzasadnione i stanowi utrudnienie uczciwej konkurencji, a zatem narusza przepis art. 22 ust. 2 Pzp (na podstawie aktualnego stanu prawnego powyższą tezę należy odnosić do art. 22 ust. 4 ustawy Pzp). Wprowadzenie wymogu zapewnienia przez wykonawców autoryzowanego serwisu obsługi pojazdu znajdującego się nie dalej niż 100 km od zamawiającego nie jest uzasadnione racjonalnymi potrzebami zamawiającego. Geograficzne ograniczenie miejsca posiadania serwisu nie ma w szczególności związku z koniecznością i realną możliwością zapewnienia terminowości serwisowania zamawianego pojazdu. Terminowe wykonanie usługi serwisu należy bowiem przede wszystkim od zdolności organizacyjnych wykonawcy, w tym np. organizacji transportu, sposobu pokonywania trasy, możliwości korzystania z zasobów podmiotów trzecich lub podwykonawców. Należy przy tym zauważyć, iż zamawiający zagwarantował sobie naprawy sprzętu w określonym terminie poprzez wprowadzenie stosownych zapisów do umowy zawartej w sprawie przedmiotowego zamówienia publicznego, tj. w szczególności - 7 ust. 4 i 5, w których stwierdzono m.in., że wykonawca zobowiązuje się dokonywać bezpłatnych napraw gwarancyjnych w miejscu awarii. ( ). W przypadku braku możliwości naprawy w miejscu awarii ( ) naprawa zostanie dokonana w serwisie w ciągu 14 dni licząc od dnia, w którym stwierdzono brak możliwości naprawy w miejscu zainstalowania. Należy zauważyć, iż zabezpieczenie terminowości i jakości serwisowania pojazdu nie może być osiągane poprzez niedające się pogodzić z zasadą konkurencji ograniczenia rzutujące na sytuację wykonawców, którzy mogą i chcą realizować niniejsze zamówienie w oparciu o serwis umiejscowiony gdzie indziej niż przewidział zamawiający. Powyższe cele mogą też być osiągnięte poprzez odpowiednie postanowienia umowne (np. dotyczące kar czy możliwości odstąpienia od umowy), które wymuszą na wykonawcy odpowiednią kalkulację ryzyk i zarządzenie nimi w trakcie realizacji zamówienia, albo poprzez określenie czasu, w którym ma nastąpić rozpoczęcie usługi, bez względu na odległość autoryzowanego serwisu obsługi. Limitowanie odległości umiejscowienia autoryzowanego serwisu w odległości nie większej niż 100 km od siedziby zamawiającego jest działaniem powodującym nierówne traktowanie wykonawców, a tym samym przeczy wyrażonej w art. 7 ust. 1 ustawy Pzp zasadzie zachowania uczciwej konkurencji. Wobec powyższego wymóg taki jest też 5
nieproporcjonalny do przedmiotu zamówienia, tj. jest nieadekwatny i nadmierny w stosunku do celu, jakim jest należyte wykonanie usługi serwisowania. Ww. wymóg stanowi zatem naruszenie także art. 22 ust. 4 ustawy Pzp. Jednocześnie należy zauważyć, że wprowadzenie powyższego wymogu doprowadziło do odrzucenia z przedmiotowego postępowania ofert korzystniejszych od wybranej pod względem kryterium ceny i terminu realizacji zamówienia. 3. W ogłoszeniu o zamówieniu zamawiający nie dokonał opisu sposobu oceny spełniania przez wykonawców warunków, o których mowa w art. 22 ust. 1 ustawy Pzp wpisując w Sekcji III.3.2) Wiedza i doświadczenie: zamawiający nie precyzuje w tym zakresie żadnych wymogów, których spełnianie wykonawca zobowiązany jest wykazać w sposób szczególny. Natomiast w załączniku nr 5 do siwz zamawiający wskazał, że wykonawcy ubiegający się o udzielenie przedmiotowego zamówienia powinni wykazać, że w okresie ostatnich 3 lat przed upływem terminu składania ofert, a jeżeli okres prowadzenia działalności jest krótszy w tym okresie wykonali należycie 2 dostawy, każda o wartości nie mniejszej niż 70.000,00 zł. Stosownie do brzmienia art. 22 ust. 3 ustawy Pzp opis sposobu oceny spełniania warunków, o których mowa w ust. 1 tegoż artykułu zamieszcza się w ogłoszeniu o zamówieniu lub w przypadku trybów, które nie wymagają publikacji ogłoszenia o zamówieniu, w zaproszeniu do negocjacji. Ponadto, zgodnie z art. 41 pkt 7 ustawy Pzp, ogłoszenie o zamówieniu zawiera m.in. warunki udziału w postępowaniu oraz opis sposobu dokonywania oceny spełniania tych warunków. Dodatkowo, zgodnie z treścią art. 11 ust. 6 ustawy Pzp wzory ogłoszeń zamieszczanych w Biuletynie Zamówień Publicznych określone zostały w Rozporządzeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 28 stycznia 2010 r. w sprawie wzorów ogłoszeń zamieszczanych w Biuletynie Zamówień Publicznych (Dz. U. Nr 12, poz. 69). Zgodnie z wzorem ogłoszenia o zamówieniu (załącznik nr 1 do ww. rozporządzenia), w Sekcji III.3) ogłoszenia o zamówieniu Warunki udziału w postępowaniu oraz opis sposobu dokonywania oceny spełniania tych warunków zamawiający określa zawartość treści wskazanej pozycji w odniesieniu do poszczególnych warunków zamówienia. I tak dla Sekcji III.3.2) Wiedza i doświadczenie zamawiający zobowiązany jest podać Opis sposobu dokonywania oceny spełniania tego warunku. Tym samym, nie zamieszczając w ogłoszeniu zamieszczonym w Biuletynie Zamówień Publicznych, na stronie internetowej oraz w siedzibie opisu sposobu dokonywania oceny spełniania warunku udziału w postępowaniu dotyczącego wiedzy i doświadczenia w 6
postępowaniu, zamawiający naruszył art. 22 ust. 3, art. 41 pkt 7 oraz art. 11 ust. 6 ustawy Pzp. Ponadto informuję, że zgodnie z art. 167 ust. 1 ustawy Prawo zamówień publicznych zamawiającemu przysługuje prawo zgłoszenia do Prezesa Urzędu zastrzeżeń od wyniku kontroli doraźnej następczej w terminie 7 dni od dnia doręczenia informacji o wyniku kontroli. 7