edukacyjne z geografii kl: I Dział: Mapa i posługiwanie się skalą () + + + P bardzo ++ W i globusie półkule pn, pd, wsch i zach Podać definicję mapy i skali. Identyfikuje kontynenty, odczytuje różne obiekty geograficzne na mapach. Odczytuje wysokości bezwzględne i oblicza wysokości względne z map poziomicowych Orientuje mapy w terenie Odczytywać położenie punktów na mapach za pomocą współrzędnych geograficznych Oblicza odległość rzeczywistą na podstawie skali mapy Czyta mapy tematyczne Czyta znaki stosowane na mapach Dobiera odpowiednie rodzaje map w celu uzyskania informacji Definiuje długość i szerokość geograficzną. Zaznacza na mapach punkty na podstawie współrzędnych g. Porównuje treść map tematycznych Zamienia skale Wykreśla i analizować wykresy z wykorzystaniem programów komputerowych Interpretuje wykresy statystyczne Projektuje i opisuje trasy podróży na podstawie map turystycznych Dział: ształt i ruchy Ziemi () + + + P bardzo ++W planety Definiować ruch obrotowy i obiegowy Ziemi następstwa ruchu obrotowego, obiegowego Podaje daty kiedy Słońce jest najniżej i najwyżej w Polsce Wymienić strefy oświetlenia Ziemi Porównuje cechy gwiazdy i planety Odczytywać czas z mapy stref czasowych Odczytać czas z mapy stref czasowych Określić kształt i podać rozmiary Ziemi Porównać kształt kulisty i elipsoidalny Ziemi Określać różnicę między czasem słonecznym, strefowym i urzędowym Opisywać oświetlenie Ziemi w dniach równonocy Oblicza wysokość Słońca w południe w dniach równonocy, w pierwszych dniach kalendarzowych pór roku Oblicza różnicę czasu słonecznego i strefowego Opisuje oświetlenie Ziemi na różnych szerokościach g. podaje długość trwania dnia i nocy w różnych szerokościach geog. Porównuje cechy Ziemi i innych planet Przygotowuje i przedstawić informację na temat najnowszych odkryć astronomicznych Określa cechy zmiany czasu na linii zmiany datykiedy tracimy a kiedy zyskujemy dzień
Dział: Sfery Ziemi atmosfera, hydrosfera, biosfera, litosfera części składowe atmosfery rodzaje opadów i osadów atmosferycznych sposoby pomiaru temperatury i opadów składniki pogody i klimatu strefy klimatyczne na Ziemi Wymieni rodzaje wód na Ziemi wymienia i wskazuje na mapach oceany i rodzaje mórz Wskazuje na mapach rzeki główne i dopływy wykorzystanie wody przez człowieka odczytuje na mapie płyty litosfery +P Definiuje pojęcia: wyż i niż atmosferyczny, Wiatry stałe sezonowe na Ziemi: pasaty monsuny Oblicza sumę opadów, amplitudę temp. i średnią roczną temp. powietrza typy klimatów w strefie umiarkowanej z wykorzystaniem mapy Rozpoznaje formy rzeźby powstałe w wyniku działania wód płynących i fal morskich Odczytuje strefy krajobrazowe na Ziemi w zależności od klimatu z mapy skały i minerały na Ziemipojęcia, przykłady +P+R Wykonać wykres zmian temp. i opadów strefy klimatyczne czynniki wpływające na klimatu rozróżnia rodzaje chmur Definiuje pogodę i klimat Wyjaśnia zależności strefy krajobrazowej od warunków klimatycznych podział skał miejsca trzęsień Ziemi i wybuchów wulkanów budowę wnętrza Ziemi bardzo wymagania Ocenić rolę składników chemicznych atmosfery i wykonać diagram kołowy Opisuje klimatów na Ziemi na podstawie map i klimatogramów (wykresy sum opadów i przebiegu temperatury) Wykazuje wpływ klimatu na roślinności i gleb na Ziemi Rozumie erozyjną działalność wód płynących i fal morskich, lądolodów i lodowców górskich powstawanie gór: fałdowych, zrębowych, wulkanicznych Celująca +W Wskazu skutki anomalii pogodowych w różnych miejscach na Ziemi Omawia wpływ prądów morskich na klimat wybrzeży Odróżnia typy klimatów na podstawie wykresów klimatogramów informacje o gatunkach roślin i zwierząt w krajobrazach, Wskazuje zależności typów gleb od roślinność Omawia strefy subdukcji i ryftu
edukacyjne z geografii kl: II Dział: Położenie i środowisko geograficzne Polski omawia na mapie Europy położenie, granice i obszar Polski Podaje nazwy województw i ich stolice Polski pasy ukształtowania powierzchni, krainy geograficzne w pasie zamieszkiwania główne surowce mineralne Polski rzeki główne Polski i ich największe dopływy Polski główne rodzaje gleb trzy nazwy Parków Narodowych +P odczytuje najdalej wysunięte punkty na N, S, E, W, odczytuje ich współrzędne trzy główne wydarzenia geologiczne na obszarze Polski czas powstawania polskich gór największe krainy geograficzne Polski Oblicza śr. temp. powietrza, amplitudę temp. i sumę opadów. jeziora, największe kompleksy leśne ( trzy przykłady) +P+R Wskazuje miejsca występowania surowców mineralnych Polski analizuje trzy główne cechy klimatu Polski, Wskazywać na mapie krainy geograficzne Omawia zależność rodzaju gleb od podłoża skalnego podstawie map zmiany temp. i sumy opadów w Polsce w ciągu roku Omawia lesistość Polski na podstawie mapy, wymienia typy lasów, Parki Narodowe, typy krajobrazu polodowcowego na Niżu Polskim bardzo główne cechy rzeźby pasów ukształtowania powierzchni Polski nazwy zlodowaceń,ich zasięg oraz formy polodowcowe rzeźby terenu Opisuje wpływ zlodowaceń na współczesny obraz rzeźby powierzchni Polski Opisuje cechy przejściowości klimatu Polski Opisuje rodzaje i miejsca występowania wód mineralnych w Polsce Opisuje przydatność rolniczą różnych typów gleb funkcje lasów +W oddziaływań człowieka na zmiany klimatu anomalii pogodowych i ich wpływ na ludzi Wskazuje przyczyny zanieczyszczeń wód i sposoby ich ochrony Wykonuje diagram porównawczy długości polskich rzek krainy geograficzne Polski w poszczególnych pasach ukształtowania powierzchni
Dział: Ludność Polski Podaje liczbę ludności Polski Opisuje ludności w Polsce największe miasta, mniejszości narodowe i etniczne oraz wskazuje na mapie miejsca ich zamieszkania +P Określa miejsce Polski w świecie i w Europie pod względem liczby ludności, typy osadnicze na wsi, Oblicza przyrost naturalny, +P+R Analizuje na podstawie danych zagadnienia ludnościowe: piramida wieku, zatrudnienie, bezrobocie, poziom urbanizacji, Porównuje strukturę narodowościową Polski w XX w. I obecnie, omawia funkcje miast i wsi, bardzo Opisuje tendencje zmian liczby ludności omawia przyczyny bezrobocia i tendencje zmian w zatrudnieniu, wyjaśnia czynniki zróżnicowania rozmieszczenia ludności, Odczytuje wielkość i kierunki emigracji problemy demograficzne Polski, Wyjaśnia pojęcia wyżu i niżu demograficznego +W omawia przyczyny zmian liczby ludności w przeszłości i obecnie, Na podstawie piramidy wieku i płci wskazuje przemiany w strukturze ludności Polski, podaje główne i aktualne problemy rynku pracy, Podaje i wyjaśnia przyczyny emigracji Polaków Dział: Dookoła Polski pasy ukształtowania regiony geograficzne, ich podział na mapie formy polodowcowe akumulacyjne i erozyjne na niżu Polskim odczytuje na mapie arpaty, Sudety, Góry Świętokrzyskie Własny region - Pojezierze Wielkopolskie, Nizinę Wielkopolską Wskazuje najwyższe szczyty polskich gór. +P podstawie map tematycznych cechy nizin nadmorskich, pojezierzy Nizin Środkowopolskich, wyżyn i otlin Podkarpackich Podaje cechy rzeźby polskich gór arpat, Sudetów, Gór Świętokrzyskich główne cechy własnego regionu Określa położenie i wymienia cechy M. Bałtyckiego oraz przyczyny degradacji jego wód +P+R ludności, działalność gospodarczą człowieka w poszczególnych pasach piętra klimatyczne i roślinne w Sudetach i arpatach, Opisać krajobraz Tatr Wysoki charakteryzuje główne typy wybrzeży polskich Omawia proces Abrazji i zjawisko bryzy bardzo Określa poziom gospodarczego poszczególnych krain geograficznych największe miasta pasów ich funkcje i rodzaje przemysłu Omawia przyrodnicze i gospodarcze pasa wyżyn oraz rozmieszczenia ludności walory turystyczne własnego regonu, arpat i Sudetów +W Zaplanować trasę wycieczki po omawianych regionach Polski Zna z jakich skał zbudowane są arpaty i Sudety rzeźbę i krajobraz gór wysokich Tatry, gór średnich Beskidy, Sudety, zna budowę fliszu karpackiego, wie co to są stożki piargowe Omawia piętrowość klimatyczną i roślinną w Tatrach i arkonoszach, przedstawia podział arpat i Sudetów na pasma górskie.
Dział : Gospodarka Polski Odczytuje wielkość produkcji rolniczej z wykresu i tabel, gałęzie przemysłu w Polsce, rodzaje usług, Wskazuje na mapach najważniejsze drogi kołowe i kolejowe, regiony turystyczne Polski, wymiany handlowej Polski z innymi krajami, podstawie mapy szlaki transportowe, +P Opisuje strukturę użytkowania ziemi, wielkości własności gospodarstw oraz strukturę zatrudnienia według działów, przemysłu wydobywczego, Wskazuje rodzaje surowców walorów turystycznych Polski, Opisuje wzrost zawartości dwutlenku węgla na efekt cieplarniany Wskazuje wpływ gospodarczego na środowisko +P+R rodzajów produkcji przemysłowej w Polsce, które liczą się na świecie, Omawia poziom różnych środków transportu, Wskazuje głównych partnerów handlowych Polski Wskazuje na podstawie informacji zalety i wady różnych typów elektrowni, wskaźniki gospodarczego główne regiony produkcji roślinnej i zwierzęcej w Polsce bardzo Na podstawie wskaźników porównuje poziom rolnictwa polskiego i krajów UE, inwestycji zagranicznych w Polsce, Porównuje cechy gospodarek rozwiniętych i słabo rozwiniętych, i omawia podział przemysłu, Wskazuje rosnące znaczenie nowoczesnych gałęzi przemysłu, Wskazuje konieczność inwestycji komunikacyjnych +W Opisuje obiekty znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa Ludzkości Przygotowuje propozycje turystyki kwalifikowanej, trasy wycieczki Wskazuje możliwości wymiany handlowej Polski. Wskazuje znaczenie żeglugi morskiej i śródlądowej, Ocenić tempo transportu lotniczego Wykazuje konieczność ochrony przyrodniczego w Polsce Dział: Sąsiedzi Polski Określa położenie i świata i Europy sąsiadów Polski: (Niemcy, Rosję, Ukrainę, Białoruś, Litwę, Czechy, Słowację). wskazuje na mapach stolice tych państw, Wskazuje walory turystyczne sąsiadów Polski, +P korzystając z map tematycznych, cechy geograficznego tych państw takie jak: - ukształtowanie powierzchni, krainy geograficzne - klimat i roślinność naturalną - rzeki - występowanie surowców naturalnych Wskazuje przykłady przemian gospodarczych na Ukrainie, Białorusi i Litwie +P+R warunki rolnictwa w Rosji, Określa rodzaje produkcji rolniczej i przemysłowej oraz ośrodków przemysłowych w Niemczech, Porównuje wielkość powierzchni i liczbę ludności, cechy gospodarki Białorusi, Litwy, Czech i Słowacji na podstawie różnych źródeł bardzo Wyjaśnia przyczyny gospodarczego Niemiec Analizuje zmiany struktury ludności Niemiec i Rosji Określa i analizuje poziom gospodarczego na podstawie wskaźników ekonomicznych sąsiadów Polski, Omawia wskaźniki demograficzne, (ujemny przyrost naturalny) +W Omawia przyczyny problemów gospodarczych i ludnościowych Rosji, Litwy, Białorusi, podstawie różnych źródeł procesy przemian gospodarczych przedstawia przemiany społeczne i gospodarcze na Ukrainie konflikt zbrojny
edukacyjne z geografii kl:iii Dział: Europa geograficzne i wybrane rejony Opisuje położenie i linie brzegową Europy, odczytuje półwyspy, wyspy i zatoki Europy, odczytuje najważniejsze krainy geograficzne, rzeki, jeziora, góry Odczytuje i politycznej kraje europejskie i ich stolice odczytuje na mapie kraje członkowskie UE, Morze Śródziemne, Alpy, kraje basenu M. Śródziemnego, alpejskie, i skandynawskie +P strefy i typy klimatu Europy wskazać na mapie przybliżony zasięg, Obliczać rozciągłość południkową i równoleżnikową, ludności na podstawie mapy, Omawia cechy klimatu śródziemnomorskiego cechy krajobrazu i Alp, na podstawie map cechy geograficznego krajów skandynawskich, +P+R Opisuje ukształtowanie powierzchni Europy Analizuje wykres przebiegu temp. i opadów w strefie umiarkowanej, Opisuje przemiany demograficzne i procesy urbanizacyjne w Europie, gospodarkę krajów UE na podstawie wykresów i map Wskazuje na mapach obiekty turystyczne w basenie M. Śródziemnego, główne kierunki i przyczyny zmian w strukturze przemysłu w Europie Zachodniej bardzo przyrodniczego Europy, Opisuje zmiany na mapie politycznej Europy, cechy położenia, wielkości układu przestrzennego Paryża i Londynu Ocenia atrakcyjność turystyczną krajów alpejskich i śródziemnomorskich, Określa stopień gospodarczego krajów skandynawskich, stopień wykorzystania walorów dla potrzeb gospodarki i turystyki w krajach skandynawskich i alpejskich +W Podać cechy geograficznego wyróżniające Europę wśród innych kontynentów (cieplejszy klimat-ta sama szerokość) Prezentuje trasę wycieczki w rejon M. Śródziemnego Przygotowuje i przedstawia informacje o ciekawostkach przyrodniczych Skandynawii. Wykazuje związek miedzy warunkami przyrodniczymi a efektywnością rolnictwa na przykładzie Francji
Dział : Azja- kontrasty przyrodnicze i społeczno-gospodarcze, wybrane państwa i regiony azjatyckie Określa położenie Azji na mapie świata Wskazuje najważniejsze krainy geograficzne, rzeki, jeziora strefy klimatyczne Azji tematycznej obszary zaludnione i mało zaludnione Wskazuje miejsca najstarszych cywilizacji w Azji Przedstawić regionalny podział Azji +P podstawie różnych źródeł kontrasty i rekordy przyrodnicze Azji Omawia przyczyny rozmieszczenia ludności zbiorowiska roślinne Azji w zależności od klimatu Analizuje na postawie map ludności Chin i Indii, Omówić zagadnienia ludnościowe Chin i Indii, największych producentów ryżu w Azji Wskazuje miejsca konfliktów zbrojnych w Azji ( Bliski Wschód) +P+R Omawia na podstawie wykresów gospodarcze Azji Wskazuje obszary o klimacie monsunowym główne cechy geograficznego (linia brzegowa, ukształtowanie pow. limat, roślinność naturalną, wody powierzchniowe) Japonii Podaje czynniki tworzące nowoczesną gospodarkę Japonii Wykazuje związek między uprawą ryżu a klimatem monsunowym w Azji Południowo- Wschodniej bardzo Analizuje zmiany cech w zależności od szerokości geograficznej Omawia kontrasty w poziomie gospodarczego i społecznego Wyjaśnia i ocenia dynamiczny rozwój gospodarczy Chin i Japonii, Indii oraz rolę w światowej gospodarce. Opisuje kontrasty społeczne i gospodarcze w Indiach Opisuje Bliski wschód pod względem kulturowym i gospodarczym +W Opisać na podstawie informacji z różnych źródeł wkład cywilizacji azjatyckich w rozwój świata Wyjaśnia przyczyny nowoczesnych technologii w Indiach Ocenia poziom Chin, Japonii na podstawie PB/1mieszk.
Dział: Dookoła świata przegląd kontynentów lądy i oceany na Ziemi, określa położenie na mapie świata: Antarktydy, Australii, Oceanii Ameryki Północnej i Południowej, określa położenie Brazylii, USA, krainy geograficzne, rzeki i największe miasta Brazylii, USA, określa położenie Afryki, odczytuje krainy geograficzne, strefy klimatyczne Afryki, +P podstawie map i wykresów strefy klimatyczne roślinne-glebowe Afryki Wykazuje związek między formami gospodarowania a zasobami wodnymi na przykładzie Sahelu Porównuje wielkość PB USA, Brazylii Wyróżnia cechy i przyczyny zróżnicowania etnicznego i kulturowego Ameryk +P+R Omawia na podstawie mapy tematycznych cechy gospodarki Australii na tle warunków przyrodniczych zasoby wód Analizuje na podstawie danych wielkość produkcji rolnej, przemysłowej USA, Brazylii, Analizuje strukturę narodowościową i ludności w USA, Brazylii Ocenia poziom wyżywienia ludności krajów Afryki Podaje cechy i problemy wielkich miast w Brazylii. bardzo cechy położenia i geograficznego Antarktydy i Arktyki, Omawia wpływ warunków klimatycznych Australii na jej krajobraz, Wykazuje różnorodność krajobrazową Ameryk, Analizuje wskaźniki demograficzne Afryki oraz związki pomiędzy problemami wyżywienia, chorobami a poziomem życia +W Podać na podstawie różnych źródeł informacje o skutkach oddziaływania człowieka na środowisko kontynentów Omawia trudności w gospodarczym Brazylii, identyfikuje konflikt pomiędzy skutkami wylesiania a gospodarczym wykorzystaniem Amazonii cechy sprzyjające turystyce w Afryce Wykazuje związek między środowiskiem a gospodarką USA Określa rolę USA w gospodarce światowej