Przygotowały: Weronika Kaczmarek Wiktoria Jędrzejczak Gimnazjum Bolewice ul. Sportowa 24a 64-305 Bolewice Tel.614411793 ChRZEST POLSKI Pomoc: mgr Jerzy Nikolin
SPIS TREŚCI 1. Kilka słów od Nas. 2. Podstawowe informacje o Mieszku I. 3. Co wiemy o początkach państwa Polskiego? 4. Pierwsze wiadomości o początkach Polski. 5. Państwo polskie w dobie Piastów. 6. Ważna decyzja Mieszka I 7. Cele chrztu Polski. 8. Okoliczności przyjęcia chrztu przez Polskę. 9. Mieszko I przyjmuje chrzest. 10. Kaplica. 11. Polityczne skutki przyjęcia chrztu przez Polskę. 12. Społeczno-kulturalne skutki chrztu Polski. 13. Sytuacja Polski po przyjęciu chrześcijaństwa. 14. Podsumowując 15. A co dzisiaj? 16. Ciekawostka. 17. Bibliografia.
KILKA SŁÓW OD NAS Nie mamy wątpliwości, że to był najbardziej przełomowy moment w historii Polski, choć w kronice odnotowano go niezwykle lakonicznie. Roczniki polskie pod rokiem 966 zanotowały bowiem tylko te kilka słów: Mesco dux Polonie baptizatur, co znaczy: Mieszko książę Polski został ochrzczony. Od tej chwili zaczyna się historia Polski. Warto przypomnieć sobie początki naszych dziejów. Chociaż okoliczności przyjęcia chrztu przez księcia Polan i jego poddanych giną w pomroce dziejów, to nie ulega wątpliwości, że akt ten zmienił diametralnie sposób życia wszystkich mieszkańców państwa Polan, a przed samym krajem i jego mieszkańcami otworzył zupełnie nowe i nieznane wcześniej możliwości.
PODSTAWOWE INFORMACJE O MIESZKU I Urodzony: ok.930 r. Zmarł: 25 maja 992 r. Żył: ok. 62 lata Panował: ok. 963-992 r. Ojciec: Siemomysł Matka: Nieznana Rodzeństwo: Czcibor, Adelajda, inni bracia nieznani z imienia Żony: Dobrawa, Oda Dzieci: Bolesław (Chrobry), Mieszko, Lambert, Świętopełk, Świętosława, syn nieznany z imienia
CO WIEMY O POCZĄTKACH PAŃSTWA POLSKIEGO? Pierwsze udokumentowane wzmianki o Mieszku pochodzą z 963 r. w roku tym po raz pierwszy pada nazwa Polski, a także imię księcia w kronice saskiej Widukindaz Korbei. Państwo Polan, jak na plemienne, było wówczas rozległym. Z początku obejmowało Wielkopolskę lecz z biegiem czasu dołączane były kolejne tereny: Mazowsze (ok. 960r.), Pomorze Gdańskie i Zachodnie (967-972) następnie Małopolska i Śląsk (990r.).Pod władzą Mieszka znalazły się również tymczasowo Grody Czerwieńskie, lecz zostały utracone w 981 r. Zanim doszło do chrztu Polski w 966 roku Mieszko prowadził ciężkie boje z Wieletami, z których po sojuszu z Czechami wyszedł zwycięsko.
PIERWSZE WIADOMOŚCI O POCZĄTKACH POLSKI Wiedza na temat początków naszego państwa jest bardzo szczątkowa, prof. Jerzy Strzelczyk podaje, że wiedza kronikarska na ten temat zmieściłaby się na jednej stronie dzisiejszej gazety. Tym samym wiedza na temat chrztu naszego pierwszego historycznego władcy również jest bardzo skromna. Nowych informacji o rozwoju naszego państwa dostarczają badania archeologiczne prowadzone m.in. na Ostrowie Lednicki w Gnieźnie, Grzybowie, Gieczu, Biskupinie, Kłecku, Kaliszu, Łeknie czy wreszcie na Ostrowie Tumskim w Poznaniu. Dzięki nim możemy odkryć nieznane dotąd namacalne relikty przeszłości. W swojej książce Mieszko Pierwszy J. Strzelczyk tak pisze o znanych nam źródłach kronikarskich dotyczących chrztu Mieszka I: Najstarsza, zachowana w rocznikach polska tradycja okazuje się ogromnie zwięzła. Wśród notatek rozpoczynających relacjonowanie rodzimych dziejów napotykamy następujące: 965 Dąbrówka przybywa do Mieszka 966 Książę Mieszko przyjmuje chrzest Niektóre roczniki dodają do tej ostatniej wiadomości: i wiara katolicka została w Polsce przyjęta Jeden z roczników określa przy tej okazji Mieszka I jako pierwszego chrześcijanina polskiego.
WAŻNA DECYZJA MIESZKA I W 965 roku doszło do małżeństwa Mieszka I z czeską księżniczką Dobrawą córką księcia Bolesława. W tym czasie Czechy były państwem chrześcijańskim. Sojusz ten otwierał więc drogę Polski do wiary w Chrystusa. Dlaczego Mieszko podjął tak ważną decyzję? Czy był to tylko krótkowzroczny zabieg polityczny by rozerwać sojusz między Wieletami a Czechami? Z pewnością nie gdyż decyzja ta miała ogromne znaczenie dla całego państwa. Mieszko chcąc trwale zjednoczyć całe państwo z pewnością chciał umocnić swoją pozycję jako jedynego władcy. Wiara chrześcijańska uznawała, że władza pochodzi od Boga, każdy więc sprzeciw wobec woli panującego mógł być uznany za herezję, czy nawet bunt wobec Boga za co groziła kara śmierci.
CELE CHRZTU POLSKI zapobieganie wzrostowi wpływów niemieckich i ustanowienie samodzielnej pozycji państwa Polan w chrześcijańskiej Europie, zbliżenie z panami saksońskimi, co miało ułatwić wspólne działania przeciwko plemionom połabskim, np. Wieletom, ugruntowanie sojuszu z państwem czeskim (a przez to zneutralizowanie sojuszu czesko-wieleckiego, niedługo potem Czesi przysłali posiłki, dzięki którym Mieszko zwyciężył Wichmana), umocnienie swojej władzy (religijne jej usankcjonowanie).
OKOLICZNOŚCI PRZYJĘCIA CHRZTU PRZEZ POLSKĘ Chrzest odbył się w 966r. za pośrednictwem Czech. W tej trudnej sytuacji politycznej Mieszko I zdecydował się na przyjęcie chrztu, aby móc zawrzeć sojusz z Czechami, a za ich pośrednictwem również z Cesarstwem Niemieckim. Wówczas sojusze zawierało się poprzez zawiązanie więzi małżeńskich. Przyczyny przyjęcia chrztu: uniknięcie podporządkowania przez dominujące wówczas w Europie Państwo Cesarskie, sojusz z Czechami, chęć wzmocnienia autorytetu władcy, chęć polepszenia funkcjonowania państwa, chęć wzmocnienie więzi między ludźmi.
MIESZKO I PRZYJMUJE CHRZEST
KAPLICA Kaplica książęca na Ostrowie Lednickim była najprawdopodobniej miejscem chrztu Mieszka I. Przyjął go w 966 roku. Formalnie wraz z ochrzczeniem władcy chrześcijańskie stawało się jego państwo.
POLITYCZNE SKUTKI CHRZTU POLSKI wzmocnienie pozycji księcia w oczach poddanych przybycie do Polski zachodnich duchownych (co spowodowało wprowadzenie w Polsce systemu feudalnego wzorowanego na zachodniej organizacji państwa), pogański politeizm zastąpiony monoteizmem chrześcijańskim, utworzenie aparatu kościelnego związanego z księciem, zjednoczenie pod względem religii, wzmocnienie pozycji międzynarodowej, wzrost wiarygodności Polski, zabezpieczenie przed przymusową chrystianizacją ze strony Niemiec.
SPOŁECZNO-KULTURALNE SKUTKI CHRZTU POLSKI włączenie Polski w sposób trwały, przesądzający o naszej dzisiejszej kulturze, do kultury państw zachodnich korzystanie z kultury śródziemnomorskiej umożliwienie kontaktów z innymi narodami pojawienie się w Polsce łaciny, czytania, pisania nowe prawo oparte na dekalogu - nowe stosunki społeczne i zasady moralne przybycie do Polski zakonów, tworzących nowe ośrodki oświaty i rzemiosła
SYTUACJA POLSKI PO PRZYJĘCIU CHRZEŚCIJAŃSTWA Mieszko I po przyjęciu chrztu stał się równy władcom chrześcijańskim. Mógł zawierać przymierza i sojusze. Przyjęcie chrztu umacniało też znaczenie władcy wobec poddanych. Kościół głosił bowiem, że władza księcia pochodzi od Boga i każde wystąpienie przeciwko władzy uznawano za grzech. Do Polski, po przyjęciu chrześcijaństwa, coraz liczniej przybywali duchowni, dla których ustanowiono dziesięcinę. Uczyli ludzi nowej religii oraz służyli pomocą władzy. W tamtych czasach jedynie duchowni potrafili czytać, pisać i znali łacinę. Klasztory i kościoły były ośrodkami życia intelektualnego i artystycznego. Duchowni znali również tajniki uprawy roli, co bardzo przyczyniło się do rozwoju gospodarki rolnej. Szerzeniem chrześcijaństwa i niszczeniem rodzimych wierzeń na obszarach odległych od dworu księcia czy kościołów zajmowali się misjonarze. Nową religię narzucano pod przymusem i siłą, zaś ówczesne miejsca kultu niszczono, a kapłanów religii słowiańskich mordowano. Chrystianizacja przyczyniła się do krwawych ofiar wśród pogan. Po rozpowszechnieniu chrześcijaństwa zaczęto wznosić pierwsze kościoły.
PODSUMOWUJĄC Jak widać z powyższych rozważań, przyczyny, znaczenie i skutki przyjęcia przez Polskę chrztu łączą się ze sobą nieodwracalnie. Mieszko I musiał przyjąć chrzest, by jego kraj nie stał się łupem dla innych państw, które były już schrystianizowane i tworzyły chrześcijańską wspólnotę. Poza tym, wiara w jednego Boga jednoczyła ludzi, zaś pogaństwo hamowało rozwój państwa ponadplemiennego. W owym czasie Cesarstwo Niemieckie, podobnie, jak Państwo Kościelne chciało podporządkować sobie inne państwa, więc Mieszko I, by tego uniknąć zdecydował się na wejście do europejskiej wspólnoty chrześcijańskiej. Chrzest, a wraz z nim proces chrystianizacji podnosił również autorytet Mieszka I, gdyż wraz z przyjęciem wiary stał się on bożym pomazańcem. Natomiast pogaństwo uniemożliwiało sprowadzenie do kraju duchowieństwa, tak bardzo potrzebnego do struktury i organizacji Kościoła.
A CO DZISIAJ? W tym roku przypada 1050 rocznica chrztu Polski. Przygotowania do jubileuszu Chrztu Polski są jednym z głównych wątków obecnie realizowanego programu duszpasterskiego Kościoła w Polsce. Czteroletni program obowiązujący w latach 2013-2017, nakierowany został na odnowienie tożsamości chrzcielnej Polaków. Celem roku duszpasterskiego 2015/2016, będzie odnowa życia w Chrystusie, które otrzymujemy na Chrzcie Świętym. Najważniejszymi priorytetami programu duszpasterskiego są: sakrament chrztu świętego, nowy Człowiek i duchowość chrzcielna. Hasłem roku duszpasterskiego jest "Nowe życie w Chrystusie". Obchody jubileuszu pokażą nam wszystkim, ile z tego wielkiego, historycznego dziedzictwa przetrwało do naszych czasów.
CIEKAWOSTKA Obecnie zakłada się, iż Mieszko I przyjął chrzest na terenie swojego państwa w Ostrowie Lednickim, Poznaniu lub Gnieźnie, bowiem znaleziono tam baptysteria datowane na II poł. X wieku. Część historyków sądzi jednak, że mogło się to stać na terenie Niemiec (wielu uczonych wskazywało na Ratyzbonę), Czech bądź też w samym Rzymie. Chrzest Polski 966r.
BIBLIOGRAFIA http://www.szkolnictwo.pl http://www.opoka.org.pl/ http://www.bryk.pl http://www.polskieradio.pl https://www.faustyna.pl http://nowy.tezeusz.pl http://966.com.pl http://www.piast.neostrada.pl http://www.edupedia.pl http://polskiedzieje.pl http://ekai.pl