Prof. Wiesława Ptaszyk. ADRES SZKOŁY: I LO im. Mikołaja Kopernika Ul. Tysiąclecia 6, Nowy Tomyśl Tel. (61)

Transkrypt

1 WYKONANIE: Adrianna Słocińska Karolina Słocińska NAUCZYCIEL: Prof. Wiesława Ptaszyk ADRES SZKOŁY: I LO im. Mikołaja Kopernika Ul. Tysiąclecia 6, Nowy Tomyśl Tel. (61)

2 Wpływ żony? Średniowieczne kroniki opisujące chrzest Mieszka I tłumaczą decyzję księcia wpływem chrześcijańskiej żony poślubionej rok wcześniej czeskiej księżniczki Dobrawy. Według Galla Anonima : Mieszko według swego pogańskiego zwyczaju miał siedem żon. W końcu zażądał małżeństwo z chrześcijanką z Czech Dąbrówką, lecz ona odmówiła ślubu z nim jeżeli nie przyrzeknie zostać chrześcijaninem. Gdy on przystał, że porzuci zwyczaje pogańskie i przyjmie chrzest, Dobrawa przyjechała do Polski z wielkim orszakiem dostojników świeckich i duchownych. Nie chciała dzielić z nim łoża małżeńskiego dopóki książę nie pozna obyczajów chrześcijańskich i praw kościelnych oraz nie porzuci pogaństwa.

3 Relacja Kosmasa z Pragi : Dąbrówka, która ponieważ była nad miarę bezwstydna, kiedy poślubiła księcia polskiego, będąc już kobietą podeszłego wieku, zdjęła ze swej głowy zawój i nałożyła panieński wianek, co było wielkim głupstwem tej kobiety. Wersja Thietmara z Marseburga: W czeskiej krainie pojął on za żonę szlachetną siostrę Bolesława Starszego [ ] Owa wyznawczyni Chrystusa, widząc swego małżonka pogrążonego w wielorakich błędach pogaństwa, zastanawiała się usilnie nad tym, w jaki sposób mogła by go pozyskać dla swojej wiary. Starała się go zjednać na wszelkie sposoby, nie dla zaspokojenia trzech żądz tego zepsutego świata, lecz dla korzyści wynikających z owej chwalebnej i przez wszystkich wiernych pożądanej nagrody w życiu przyszłym.

4 Kronika polska, najstarszy zachowany rękopis, tzw. Rękopis Zamoyskich; Kosmas z Pragi Thietmar z Marseburga; Tablica na fontannie miasta naprzeciwko kościoła św. Stefana w Tangermünde

5 W 966r. Mieszko I toczył na Pomorzu wojnę z pogańskimi Wieletami, którzy zadali mu klęskę. Wobec niepowodzeń wojennych książę postanowił zawrzeć przymierze z dotychczasowym sojusznikiem Wieletów chrześcijańskim księciem czeskim Bolesławem I. Małżeństwo z jego córką Dobrawą pieczętowało porozumienie. Wkrótce potem Mieszko I zawarł też układ z Ottonem I, stając się przyjacielem cesarza. Odtąd mógł liczyć na interwencję dworu cesarskiego na wypadek zatargów z jego poddanymi. Bolesław I Otton I

6 Niektórzy historycy zwracają jednak uwagę, że decyzja o zmianie religii była zbyt poważna, aby książę podejmował ją jedynie dla doraźnych korzyści. Wielu z nich zgadza się ze zdaniem mediewisty Dowiata, według którego Mieszko I zrozumiał, że od chrześcijańskiej Europy nie można było uciec ani schować się przed nią, ale trzeba było znaleźć w niej miejsce. Kaplica na Ostrowie Lednickim Jako chrześcijanin Mieszko I zyskiwał prawo do równoprawnych kontaktów z innymi chrześcijańskimi władcami, dla których nie był już pogańskim barbarzyńcą. Mógł więc zawierać z nimi układy, apelować o pomoc przeciw poganom oraz liczyć na opiekę cesarstwa i papiestwa.

7 Chrześcijaństwo i chrystianizacja były to narzędzia imperialnej polityki Ottona I. Wykorzystywał on chrystianizację do silniejszego związania ze sobą podbitych terenów oraz rościł sobie prawa do tych ziem, które objęła niemiecka organizacja kościelna. Otton I chciał stworzyć w Magdeburgu arcybiskupstwo, którego celem byłaby chrystianizacja Słowian. Mieszko I chciał uniknąć dostania się Polski pod kościelną zwierzchność Magdeburga i zwrócił się o pomoc do chrześcijańskich Czech. W 965 r. Mieszko I pojął za żonę księżniczkę czeską Dobrawę, córkę Bolesława I, a rok później przyjął chrzest wraz z dworem i rozpoczął chrystianizację kraju. Biskupstwo w Poznaniu podlegało bezpośrednio papieżowi, dlatego nie było zależne od arcybiskupstwa w Magdeburgu. Pierwszym biskupem w Poznaniu został Jordan. Biskup Jordan Papież Jan XIII

8 Przyjmując chrzest, książę mógł myśleć o umocnieniu swojej władzy. Zapewne imponowała mu organizacja państw chrześcijańskich. Władcy tych krajów wznosili okazałe kamienne budowle, swoje decyzje potwierdzali dokumentami, ich czyny uwieczniali kronikarze, a radą w rządach służyli im wykształceni duchowni. Rotunda św. Mikołaja w Cieszynie Aby jednak Kościół stał się podporą władzy książęcej, potrzeba było wiele czasu i wysiłku. Mimo że, pierwszy biskup Jordan przybył na ziemie polskie już w 968r., do końca życia księcia organizacja kościelna ograniczała się do nielicznych misjonarzy. Skupieni przy kilku większych grodach i uczący się dopiero miejscowego języka i obyczajów, nie stanowili wsparcia rządów książęcych.

9 Co więcej, chrześcijaństwo nakazywało poddanym posłuszeństwo wobec władcy jako prawodawcy, sędziego i obrońcy wspólnoty wiernych. Wprowadzenie jednej wiary w całym państwie sprzyjało zjednoczeniu ziem plemiennych, których mieszkańcy czcili różne bóstwa pogańskie. Mieszko I wystąpił przeciw wierze i obyczajom przodków, niszcząc pogańskie święte miejsca i popierając cudzoziemskich duchownych oraz obciążając ludność kosztami budowy i utrzymania kościołów. Według słów historyka Stanisława Zakrzewskiego: Niejeden wybitny dostojnik, a może i bliski krewny księcia, nie chcąc się sprzeniewierzyć starej wierze, usunął się z dworu książęcego i w odosobnieniu na odludnym gródku pędził życie, myśląc może o zemście. Wiara przodków trzymała się w Polsce mocno, a Mieszko ryzykował głowę.

10 Gród Mieszka I Zaprowadzenie chrześcijaństwa Jan Matejko Mieszko I

11 Książę i jego otoczenie mogli zostać nawróceni przez chrześcijańskich misjonarzy, którzy z pewnością docierali przed 966r. na dwór w Gnieźnie. Kultura chrześcijańska, wyrosła na bogatych tradycjach śródziemnomorskiego antyku, nieporównywalnie lepiej wyjaśniała otaczający świat niż poprzednie ideologie. Przyjęcie chrześcijaństwa było równoznaczne z opowiedzeniem się po stronie wyższej kultury, głębszej wiedzy, konsekwentnych i jasnych norm etycznych. św. Wojciech św. Cyryl i Metody Takie wartości, jak wyższość moralna chrześcijaństwa, sentyment, uczucie, religijność, wiara, jak przekonanie, że tym krokiem łączy się Polska z wielką i wiekową kulturą łacińsko-rzymską, że tym samym wchodzi się w związki cywilizacyjne, duchowe z rodziną ludów zachodniej Europy, były niewątpliwie zupełnie obce, niezrozumiałe i niedostępne Mieszkowi I i jego współczesnym.

12 Wzmocnienie władzy książęcej Chrześcijaństwo podnosiło autorytet władcy jako pomazańca Bożego. Odrzucenie pogaństwa umożliwiało sprowadzenie do Polski grupy kleru doświadczonego w sprawach organizacji Kościoła i państwa. W stosunkach z Cesarstwem wspólnota kleru ułatwiała kontakt i podnosiła rangę Polski. Gdyby Mieszko I nie przyjął chrztu podzielony kraj stałby się łatwym łupem dla sąsiadów. Wprowadzenie państwa Mieszka I w krąg kultury łacińskiej Dzięki włączeniu się do kultury łacińskiej do kraju przybyło wielu wykształconych duchownych, którzy rozpowszechnili alfabet łaciński, a także krzewili architekturę romańską oraz gotycką. Zmienił się także styl życia mieszkańców. Powoli odchodzili od wierzeń pogańskich, zaczynali nadawać sobie biblijne imiona, używać kalendarza liturgicznego i przestrzegać dekalogu.

13 Utworzenie niezależnego biskupstwa w Poznaniu W 968 roku powstało pierwsze biskupstwo polskie w Poznaniu. Miało ono charakter misyjny, podlegało bezpośrednio Stolicy Apostolskiej i zasięgiem swego działania obejmowało teren całego państwa polskiego. Pierwszym biskupem został pochodzący z krajów romańskich Jordan. Katedra w Poznaniu przypuszczalne miejsce pochówku Mieszka I

14 Uzyskanie wsparcia cesarza W 972 roku margrabia Marchii Wschodniej, Hodon, zaatakował państwo Polan. Jednak Mieszko zdołał go rozgromić w bitwie pod Cedynią. Pokonany margrabia użalił się przed cesarzem, licząc na jego poparcie. Zapomniał, iż swej wyprawy nie będzie mógł już tłumaczyć faktem "nawracania" pogan. Cesarz Otton wezwał obydwu przeciwników przed swój sąd, gdzie Mieszko udowodnił bezpodstawną agresję na swe ziemie, wzmacniający przy tym swoją pozycję na arenie międzynarodowej, oraz zdobywając sojuszników w cesarstwie niemieckim. Bitwa pod Cedynią

15 Sojusz z księciem czeskim przeciw Wieletom Jak już wcześniej było wspomniane, w 965r. Mieszko rozbija dotychczasowy sojusz Wieletów i Czech skierowany przeciw wspólnemu wrogowi Niemcom, przeciąga Czechy na swoją stronę i zawiera sojusz. Utwierdzone to zostaje małżeństwem Mieszka z córką księcia czeskiego Bolesława Dobrawą, a po ślubie Mieszko musiał przyjąć chrzest. Wichman poddaje się księciu Mieszkowi, grafika według Franciszka Smuglewicza

16 Pokonanie Wichmana i Wieletów Bitwa Mieszka I z Wichmanem i Wolinianami została stoczona 22 września 967r. na obszarze Pomorza Zachodniego. Dokładne miejsce jej stoczenia nie jest znane (niektórzy podejrzewają okolice grodu Santok). Napastnikami byli Wolinianie, których sojusznikiem w tej wyprawie był Wichman. Przewagę zbrojną miał książę gnieźnieński, który zapewnił sobie wcześniej posiłki czeskie w sile dwóch hufców jazdy, czyli około 100 konnych. Po tym sukcesie polsko-czeskich sojuszników w polu nastąpiła długa pogoń za uciekającymi Wieletami. Wichman został doścignięty przez polską piechotę i po krótkiej walce skapitulował. Poprosił jeszcze Mieszka o dostarczenie jego miecza cesarzowi i zaraz po tym zmarł od odniesionych ran. Efektem zwycięstwa gnieźnieńskiego księcia nad Wichmanem było osiągnięcie przez Piastów hegemonii na Pomorzu Zachodnim.

17 Chrzest Polski Fragment Drzwi Gnieźnieńskich przedstawiający wykupienie zwłok męczennika Wojciecha

18 Czerpanie wzorców ustrojowych z innych monarchii chrześcijańskich Przyjęcie chrztu miało istotny wpływ ukształtowanie się wewnętrznej struktury państwa oraz silnej władzy książęcej. Kościół przyniósł ze sobą wzory organizacji państwa i przyspieszył kształtowanie się polskiej państwowości. Odtąd pozycja i prestiż władcy w państwie opierać się miała na religii chrześcijańskiej, która traktowała władcę jako bożego pomazańca, który sprawuje swą władzę nad ludem z woli bożej. Wyrazem tego był obrzęd namaszczenia władcy oraz błogosławieństwo, jakie uzyskiwał. Nie można też zapominać, że przyjęcie chrztu przez Polskę wprowadziło ją w krąg kultury rzymsko-greckiej i chrześcijańskiej pozwoliło jej czerpać z tego antycznego dziedzictwa; natomiast Mieszko I został przyjęty do grona władców chrześcijańskich i traktowany był na równi z nimi.

19

20 Możliwość starania się o koronę królewską Bolesław Chrobry wysłał grupę misjonarzy, na której czele stanął wygnany z Pragi biskup Wojciech na tereny pogańskich Prus. Misja Wojciecha skończyła się jego męczeńską śmiercią, zadaną z rąk Prusów. Bolesław wykupił ciało biskupa i umieścił je w Gnieźnie, które wkrótce zasłynęło jako miejsce spoczynku męczennika, a do jego grobu zaczęły przybywać rzesze pielgrzymów, nawet spoza terenów Polski. Do Gniezna przybył w 1000 r. cesarz Otton III. Celem jego podróży była pielgrzymka do grobu świętego. Ponadto pragnął on pozyskać Bolesława Chrobrego dla swej koncepcji uniwersalnego cesarstwa chrześcijańskiego. Zgodnie z nią jedność polityczną chrześcijańskiej Europy miały tworzyć cztery równorzędne królestwa: Germania, Rzym, Galia i Sclavinia. Dlatego na zjeździe gnieźnieńskim włożył na głowę księcia koronę i dał mu włócznię św. Maurycego. Jednak nie doszła ona do skutku, ze względu na wrogie stanowisko feudałów niemieckich i brak aprobaty ze strony papiestwa.

21 Mikołaj Gładysz Historia 1 część 2 Od średniowiecza do nowożytności, rok 2002 pl.wikipedia.org galaxy.uci.agh.edu.pl