Temat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe. Są obecne we wszystkich organach rośliny i stanowią główną ich część. Należą do tkanek stałych, jednak nieraz dają początek wtórnym tkankom twórczym. Zbudowane są z żywych komórek o cienkich ścianach, zawierających duże wakuole. Ze względu na pełnione funkcje, tkanki roślinne dzieli się na miękisz asymilacyjny, zasadniczy i spichrzowy.
a) Miękisz asymilacyjny występuje we wszystkich zielonych częściach roślin: liściach, a także w położonych blisko skórki, częściach łodyg roślin zielnych. Cechy komórek: Zawierają liczne chloroplasty proces fotosyntezy. Zazwyczaj komórki tego miękiszu leżą tuż pod skórką.
Miękisz palisadowy Komórki są wydłużone. Położone prostopadle do powierzchni liści łatwo przenika do nich światło. Chloroplasty mogą przemieszczać się w komórkach w zależności od natężenia światła. Miękisz gąbczasty Komórki mają kształt nieregularny. Zawierają mniej chloroplastów. Pomiędzy komórkami znajdują się przestwory komórkowe, ułatwiające przemieszczanie się w liściu tlenu, pary wody i dwutlenku węgla.
b) Miękisz zasadniczy wypełnia wolne miejsce pomiędzy innymi tkankami rośliny. Cechy komórek: Występuje głównie w młodych liściach i korzeniach. Komórki mają zróżnicowany kształt. Komórki nie przylegają ściśle do siebie liczne przestwory międzykomórkowe.
c) Miękisz spichrzowy jego funkcją jest magazynowanie substancji: cukrów, tłuszczów, białek. Cechy komórek: Mają cienkie ściany. Występują w organach spichrzowych roślin korzeniach marchwi, bulwach ziemniaka, nasionach fasoli. Mogą gromadzić także wodę miękisz wodonośny u roślin sucholubnych np. kaktusów, liściach agawy.
2. Tkanki przewodzące. Dostarczają do wszystkich tkanek i organów rośliny, pobieraną z podłoża wodę z solami mineralnymi oraz wytworzone w organach asymilacyjnych (głównie liściach) produkty fotosyntezy (glukozę). Wyróżnia się dwa rodzaje tkanek przewodzących: drewno i łyko.
a) Drewno (ksylem) transportuje wodę i sole mineralne od korzenia do pozostałych części rośliny. Na wiosnę transportuje także substancje odżywcze z korzeni do rozwijających się pędów i liści. Pełni także funkcję podporową. Cechy budowy: Zbudowane z wydłużonych walcowatych komórek, ułożonych jedne nad drugimi. Tworzą naczynia. Komórki są martwe i puste w środku. Pomiędzy komórkami nie ma ścian poprzecznych.
Cewki Elementy drewna Wydłużone komórki o ślepo zakończonych i zaostrzonych końcach. Cewki silnie do siebie przylegają bocznymi ścianami, a ruch wody odbywa się z cewki do cewki przez jamki lejkowate. Cewki występują jako element drewna u paprotników i roślin nagozalążkowych.
Naczynia Ewolucyjnie są młodsze od cewek. Charakterystyczne dla roślin okrytozalążkowych. W ścianach podłużnych znajdują się jamki lejkowate, dzięki którym woda przedostaje się także pomiędzy komórkami. Ściana wtórna naczyń daje nieregularne zgrubienia w postaci spiralnej, siatkowatej, pierścieniowej, jamkowatej.
b) Łyko (floem) przewodzi na odległość substancje organiczne głównie cukry od liści do korzeni. Składa się z kilku elementów: rurek sitowych, komórek sitowych i komórek przyrurkowych. Rurki sitowe: Zbudowane z żywych komórek. Mają wydłużony kształt tworzą tzw. człony połączone w szeregi. Ściany zbudowane są z celulozy. W komórce znajduje się duża wakuola. Na poprzecznych płaszczyznach znajdują się perforowane ściany sita. Przez otwory przenikają pasma cytoplazmy, które łączą ze sobą poszczególne człony rurki.
Komórki sitowe Są zbudowane z żywych komórek. Mają wrzecionowaty kształt. W ścianach znajdują się skupienia otworów pola sitowe. Przez otwory sit przechodzą pasma cytoplazmy i łączą ze sobą poszczególne komórki, umożliwiając transport substancji odżywczych. Są charakterystyczne dla paprotników i roślin nagozalążkowych.
3. Tkanki wzmacniające. Tkanki te zapewniają roślinom zachowanie określonego kształtu oraz odporności na działanie czynników mechanicznych np. wiatru. Wyróżniamy dwa rodzaje tkanek wzmacniających: twardzicę i zwarcicę.
a) Twardzica występuje w starszych, wyrośniętych nadziemnych częściach roślin. Cechy komórek: Dojrzałe komórki są martwe. Mają zgrubiałe i silnie zdrewniałe ściany komórkowe wysycone ligniną. Ma dużą odporność na rozciąganie, ściskanie, zginanie czy skręcanie.
b) Zwarcica występuje w nadziemnych organach roślin, zwykle w ogonkach liściowych i młodych częściach łodyg. Cechy komórek: Są żywe. Silnie do siebie przylegają. Mają nieregularny kształt. Ściany są silnie zgrubiałe, ale elastyczne. Chronią delikatne części roślin przed złamaniem lub rozerwaniem.