INWENTARYZACJA ZAGRO EÑ EKOLOGICZNYCH NA RZECE TARNÓWCE STOWARZYSZENIE PRZYJACIÓ BIA EJ PRZEMSZY S³awków 2012
Wstêp W dniu 04 grudnia 2011 roku 10 osób, cz³onkowie i sympatycy Stowarzyszenia Przyjació³ Bia³ej Przemszy, postanowi³o przespacerowaæ siê brzegami rzeki Tarnówki. Celem spaceru by³o dok³adne zbadanie stanu czystoœci brzegów i dna potoku oraz sprawdzenie czy do cieku nie dostaj¹ siê nieczystoœci, czy dostêp do wody jest zapewniony w sposób stanowiony przez prawo a tak e czy nie ma œladów k³usownictwa. Uczestnicy akcji byli wyposa eni w notesy i aparaty fotograficzne, dziêki czemu starannie udokumentowali wszystkie wy ej wymienione œlady dzia³alnoœci cz³owieka nad Tarnówk¹. Tarnówka jest prawym dop³ywem Bia³ej Przemszy maj¹cym swoje Ÿród³a niedaleko wsi Domaniewice. Przep³ywa przez œrodkow¹ czêœæ Jury Krakowsko - Czêstochowskiej. Prawie na ca³ym swym biegu p³ynie blisko osiedli ludzkich (Bydlin, Cieœlin). Do Bia³ej Przemszy uchodzi we wsi Golczowice. W opracowaniu tym przedstawiamy Pañstwu wyniki z przeprowadzonej inwentaryzacji. Do opisu do³¹czone s¹ zdjêcia. Z przykroœci¹ musimy stwierdziæ e stan czystoœci brzegów Tarnówki jest w wielu miejscach zatrwa aj¹cy. Szczególnie popularnych zjawiskiem s¹ niewielkie, punktowe, wysypiska œmieci. Bliskoœæ domostw czêsto wskazuje potencjalnych sprawców. Szczególnie popularnym zjawiskiem jest stawianie ogrodzeñ/p³otów przy samym potoku uniemo liwiaj¹c dostêp do rzeki i przejœcie jej brzegiem. Prawo wodne wyraÿnie bowiem mówi, e nie wolno stawiaæ ogrodzeñ w odleg³oœci mniejszej ni 1,5 metra od wód publicznych. Zlokalizowaliœmy poza tym 5 rur odprowadzaj¹cych nielegalnie zanieczyszczenia bezpoœrednio do potoku. Tarnówka jest ma³ym ciekiem tak wiêc ka dy taki kolektor œciekowy z pewnoœci¹ silnie wp³ywa na czystoœæ i ycie biologiczne cieku. Mamy nadziejê, e niniejsze opracowanie bêdzie dla Pañstwa przydatne, ale jednoczeœnie liczymy na podjêcie zdecydowanych dzia³añ przez odpowiednio upowa nione do tego s³u by w celu poprawy sytuacji nad jurajsk¹ pere³k¹ jak¹ z pewnoœci¹ jest rzeka Tarnówka.
Opracował: Grzegorz Piętka, Łukasz Drążewski Spis zagrożeń przeprowadzili członkowie i sympatycy Stowarzyszenia Przyjaciół Białej Przemszy podzieleni na trzy grupy. Grupa I w składzie: Piotr Maj członek Stowarzyszenia Przyjaciół Białej Przemszy Wojciech Żurawski - członek Stowarzyszenia Przyjaciół Białej Przemszy Piotr Sadurski - członek Stowarzyszenia Przyjaciół Białej Przemszy Grupa II w składzie: Krzysztof Jarosz członek Stowarzyszenia Przyjaciół Białej Przemszy Paweł Cieśliński członek Stowarzyszenia Przyjaciół Białej Przemszy Paweł Pókoszek członek Stowarzyszenia Przyjaciół Białej Przemszy Grupa III w składzie: Grzegorz Piętka członek Stowarzyszenia Przyjaciół Białej Przemszy Adrian Milczarek członek Stowarzyszenia Przyjaciół Białej Przemszy Mateusz Poznański członek Stowarzyszenia Przyjaciół Białej Przemszy Piotr Kostrz Odnotowywane były zagrożenia, spisywane współrzędne GPS oraz robiona dokumentacja fotograficzna Idąc wzdłuż brzegu rzeki ewidencjonowane były: 1. Miejsca w których właściciele przyległych posesji ograniczyli dostęp do brzegów rzeki poprzez stawianie płotów, ogrodzeń z siatki lub murów w sposób uniemożliwiający swobodne poruszanie się wzdłuż linii brzegowej. 2. Miejsca w których gromadzone są zanieczyszczenia. Głównie są to śmieci z przyległych gospodarstw. Na zamieszczonych materiałach widać, że są to przede wszystkim opakowania po art. spożywczych i przemysłowych które wyrzucane są do rzeki. Tylko część z nich znajduje się na linii brzegowej. Rzeka traktowana jest jak wysypisko śmieci za które nie pobiera się opłaty. Strona 1
3. Miejsca w których znajdują się nielegalne kolektory spustowe. Prawdopodobnie większość z nich to miejsca w których do wody wydalane są ścieki bytowe i fekalia z gospodarstw domowych położonych w bezpośrednim sąsiedztwie rzeki. 4. Miejsca wywozu i składowania gruzu w bezpośrednim sąsiedztwie linii brzegowej. 5. Miejsce poboru wody z rzeki. Ujęcie to zasila staw na którym prowadzona jest gospodarka rybacka. 6. Miejsce na którym prowadzona jest gospodarka rybacka. Jaz na rzece, staw miejscowości Cieślin. W okresie letnim 2011 roku stawidła na rzece były kilkakrotnie podnoszone, co skutkowało całkowitym spuszczeniem zbiornika. Następnie miała miejsce sytuacja odwrotna. Stawidła były zastawiane. W skutek tego na rz. Tarnówka poniżej stawu dochodziło kilkakrotnie do zahamowania przepływu wody poniżej stawu (brak przepływu biologicznego). Poniżej stawu znajdują się naturalne miejsca tarłowe pstrągów potokowych. Stowarzyszenie Przyjaciół Białej Przemszy od kilku lat przeprowadza inwentaryzacje gniazd tarłowych z którymi można zapoznać się na stronie. Z inwentaryzacji wynika że omawiane miejsce (poniżej jazu w Cieślinie) jest wykorzystywane do tarła przez pstrągi potokowe a także ryby podlegające ochronie ścisłej tj. głowacz białopłetwy oraz minóg strumieniowy. Stąd z niepokojem patrzymy na praktyki właściciela jazu. Członkom Stowarzyszenia Przyjaciół Białej Przemszy leży na sercu troska o dobro przyrody związanej z doliną rzeki na całej jej długości. W poprzednich latach SPBP przeprowadzało podobne inwentaryzacje w dolnym odcinku rz. Biała Przemsza (D. Górnicza, Sławków, Jaworzno Sosnowiec). Mając porównanie, należy stwierdzić że na opisywanym górnym odcinku, rz. Tarnówka pod tym względem wygląda bardzo niekorzystnie. Ilość zanieczyszczeń, kolektorów ściekowych oraz ograniczeń dostępu do wody w miejscowościach Bydlin i Cieślin jest tak duża, jak w żadnym innym miejscu dorzecza Białej Przemszy. Tarnówka to mały ciek który jest nieporównywalnie bardziej wrażliwy na wpływ zanieczyszczeń, regulacji, kłusownictwa. To kruchy ekosystem o który lokalna społeczność winna dbać. Niestety tak nie jest. Sytuacja zdaje się poprawiać już miejscowości Golczowice. Strona 2
Strona 3
1. Grodzenie dostępu do rzeki plot, ogrodzenie Współrzędne GPS ; 50 23 38 N 19 39 45 E, 50 23 38 N 19 39 nr zdjęć - 01, 02, 03, 04, 05 Strona 4
Strona 5
2. Kolektor ściekowy rura odprowadzająca ścieki bytowe Współrzędne GPS ; 50 23 38 N 19 39 39 E nr zdjęć - 06, 07 Strona 6
3. Grodzenie dostępu do wody płot Współrzędne GPS ; 50 23 37 N 19 39 29 E nr zdjęć - 08, 09, 10 Strona 7
Strona 8
4. Grodzenie dostępu do wody Współrzędne GPS ; 50 23 40 N 19 39 16 E nr zdjęć -11, 12 Strona 9
5. Grodzenie dostępu do wody Współrzędne GPS ; 50 23 22 N 19 38 44 E nr zdjęć -13 6. Narzędzie kłusownicze - więcierz Współrzędne GPS ; 50 23 24 N 19 38 44 E nr zdjęć - 14 Strona 10
7. Śmieci składowisko gruzu przy dopływie Współrzędne GPS ; 50 23 26 N 19 38 43 E nr zdjęć - 15, 16, 17 Strona 11
8. Grodzenie dostępu do rzeki ogrodzenie, płot przy hodowli Współrzędne GPS ; 50 23 26 N 19 38 44 E nr zdjęć 18,19,20,21 Strona 12
Strona 13
9. Kolektory ściekowe- rury Bydlin- Zawadka ul. Legionów 2 dom od skrzyżowania Współrzędne ; GPS ; 50 23 22 N 19 38 33 E nr zdjęć 7517a. Strona 14
10. Kolektory ściekowe- rury. Bydlin- Zawadka ul. Legionów Współrzędne; GPS ; 50 23 19 N 19 38 20 E Nr zdjęć - 7514a, 7515a, 7516a. Strona 15
11. Grodzenie dostępu do rzeki- ploty. Bydlin- Zawadka ul. Legionów Współrzędne ; GPS ; 50 23 19 N 19 38 20 E nr zdjęć - 7509a, 7510a, 7513a. Strona 16
12. Śmieci- wysypiska, Bydlin ul. Legionów ( między posesją a rzeką) Współrzędne ; GPS ; 50 23 04 N 19 38 28 E nr zdjęć - 7503a,7504a, 7505a, 7506a, 7507a, 7508a Strona 17
Strona 18
Strona 19
13. Śmieci wysypiska, Bydlin ul. Legionów ( między posesją a rzeką) Współrzędne ; GPS ; 50 23 5 N 19 38 29 E nr zdjęć - 7501a, 7502a Strona 20
14. Grodzenie dostępu do rzeki ploty, Bydlin ul. Legionów ( między posesją a rzeką) Współrzędne GPS ; 50 23 50 N 19 38 28 E nr zdjęć 7502a 15. Śmieci- wysypiska, Bydlin ul. Legionów ( między posesją a rzeką) Współrzędne GPS ; 50 23 4 N 19 38 28 E nr zdjęć 7499a, 7500a Strona 21
16. Grodzenie dostępu do rzeki - ploty.. Bydlin ul. Legionów ( między posesją a rzeką) Współrzędne GPS ; 50 23 5 N 19 38 31 E nr zdjęć 7496a, 7497a Strona 22
17. Grodzenie dostępu do rzeki ploty, Bydlin ul. Turystyczna10 ( między posesją a rzeką ok.30mb) Współrzędne GPS ; 50 22 58 N 19 38 26 E nr zdjęć 7490a, 7492a, 7493a, 7495a. Strona 23
Strona 24
18. Grodzenie dostępu do rzeki płot, ogrodzenie metalowe, przy hodowli ryb Współrzędne ; GPS 50 22 39 N 19 38 37 E nr zdjęć - P1010889, P1010898 Strona 25
19. Grodzenie dostępu do rzeki płot drewniany Współrzędne GPS ; 50 22 20 N 19 38 08 E nr zdjęć - P1010899, P1010900 Strona 26
20. Kolektor ściekowy dwie rury odpływowe z posesji Współrzędne GPS ; 50 22 20 N 19 38 06 E nr zdjęć - 12228-12231 Strona 27
S T O W A R Z Y S Z E N I E P R Z Y J AC I Ó Ł B I A Ł E J P R Z E M S Z Y 21. Grodzenie dostępu do rzeki ogrodzenie z siatki na dł. ok. 80mb Współrzędne GPS ; 50 22 20 N 19 38 05 E nr zdjęć - 1234,1235,1236 Strona 28
22. Ujęcie wody do celów rybackich staw hodowlany na posesji Grodzenie dostępu do rzeki brak dostępu na dł. ok. 50mb, ogrodzenie betonowe Współrzędne GPS ; 50 22 19 N 19 38 03 E nr zdjęć - 1239,1240,1241,1242 Strona 29
Strona 30
S T O W A R Z Y S Z E N I E P R Z Y J AC I Ó Ł B I A Ł E J P R Z E M S Z Y 23. Śmieci bezpośrednio wrzucane do rzeki Współrzędne GPS ; 50 22 16 N 19 37 56 E nr zdjęć - 1250, 1251 Strona 31
24. Grodzenie dostępu do rzeki siatka, płot z drutu kolczastego wzdłuż brzegu na dł ok. 50mb Współrzędne GPS ; 50 22 19 N 19 38 00 E nr zdjęć - 1244, 1245 Strona 32
25. Grodzenie dostępu do rzeki grodzenie, brak dostępu, płot drewniany na dł. ok. 70mb Współrzędne GPS ; 50 22 19 N 19 37 55 E nr zdjęć - 1249, 1247 Strona 33
26. Grodzenie dostępu do rzeki grodzenie, brak dostępu, siatka ogrodzeniowa na dł. ok. 50mb Współrzędne GPS ; 50 22 14 N 19 37 49 E nr zdjęć - 1253, 1254 Strona 34
27. Śmieci, grodzenie dostępu do rzeki duże wysypisko, obserwowane na przestrzeni ostatnich kilku lat Współrzędne GPS ; 50 22 12 N 19 37 38 E nr zdjęć 1273 Strona 35
S T O W A R Z Y S Z E N I E P R Z Y J AC I Ó Ł B I A Ł E J P R Z E M S Z Y 28. Kolektor ściekowy pierwszy dom poniżej jazu w m. Cieślin Współrzędne GPS ; 50 22 13 N 19 37 38 E nr zdjęć - 1266 Strona 36
29. Śmieci- wysypiska, pierwszy dom poniżej betonowego progu. Obok wsypana sterta dachówek z azbestu i gruz wrzucany do rzeki. Współrzędne GPS ; 50 21 54 N 19 36 48 E Nr zdjęć - 20111204153 30. Grodzenie- ploty Golczowice w dół Leśniczego między posesją a rzeką 2 domki letniskowe + 4 świeżo ścięte drzewa olszyny; obwód 3szt.-40cm, 1 szt.-30cm Współrzędne GPS ; 50 21 53 N 19 36 48 E Nr zdjęć - 20111204154, 20111204146 Strona 37
K O N I E C Strona 38