1 Zadania maturalne. Dział: Energetyka Zadanie 1. (2 pkt) Analizując tendencje współczesnych zmian w światowej energetyce można zauważyć spadek znaczenia tradycyjnych źródeł energii i stopniowy wzrost znaczenia alternatywnych źródeł energii. Wskaż trzy przyczyny zmian zachodzących w światowej energetyce. 2.... 3.... Zadanie 2. (2 pkt) Podaj trzy przykłady zmian społeczno. gospodarczych, które niesie ze sobą duże temporozwoju nowoczesnych systemów łączności (Internet, telefonia bezprzewodowa): Zadanie 3 (3 pkt) Uzupełnij tabelę obrazującą genezę i wiek wybranych surowców mineralnych Polski Zadanie 4. (4 pkt) Sytuacja gospodarcza Polski po roku 1989 ulega zmianom. a) Wyjaśnij podane niżej terminy, obrazujące sytuację gospodarczą w naszym kraju po 1989 roku: restrukturyzacja przemysłu...... reprywatyzacja...... b) Podaj dwie pozytywne i dwie negatywne konsekwencje restrukturyzacji przemysłu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego: pozytywne:... negatywne:...
2 Zadanie 5. (2 pkt) Na podstawie wykresu i opisów przyporządkuj odpowiednie źródło energii pierwotnej i podaj jego nazwę Zmiany światowej struktury źródeł energii pierwotnej. a) Największe znaczenie tego surowca przypadło na wiek XIX. Obecnie wykorzystywany jest głównie do produkcji energii cieplnej:.... b) Rola tego surowca w bilansie energetycznym maleje, chociaż w latach 80. XX wieku. jego znaczenie okresowo wzrosło:...... c) Znaczenie tego surowca systematycznie wzrasta i obecnie w bilansie energetycznym świata przekracza 20%:...... d) Rosnący udział tego surowca w bilansie energetycznym został zahamowany przez kryzys energetyczny:..... Zadanie 6. (2 pkt) Podaj dwa przykłady zmian zachodzących w bilansie energetycznym świata, które mają pozytywny wpływ na środowisko przyrodnicze. Uzasadnij odpowiedź. 1............. 2............. Zadanie 7. (3 pkt) Na załączonej mapie Polski przedstawiono obszary występowania czterech nieodnawialnych surowców energetycznych. Oznaczono je cyframi od 1. do 4.
3 Podaj nazwy surowców energetycznych występujących na poszczególnych obszarach oznaczonych na mapie cyframi od 1. do 4. 1.... 2.... 3.... 4.... Zadanie 8. (3 pkt) Wymień trzy alternatywne źródła energii wykorzystywane w Polsce. 2.... 3.... Zadanie 9. (3 pkt) a) Do podanych gałęzi lub branż przemysłu (1 3) dobierz główny czynnik, który decyduje o lokalizacji zakładów przemysłowych (A D). 1. przemysł cukrowniczy i cementowy, A. wykwalifikowana siła robocza 2. przemysł odzieżowy i kosmetyczny, B. baza energetyczna 3. przemysł celulozowo-papierniczy i włókienniczy. C. baza surowcowa D. zasoby wody Odpowiedź: 1...., 2...., 3.... b) Z podanych zakładów przemysłowych wypisz dwa o lokalizacji związanej. Cukrownia w Łapach, Elektrownia Kozienice, Kopalnia Węgla Brunatnego w Bełchatowie, Huta Miedzi w Legnicy, Zadanie 10. (2 pkt) Wisła jest osią przemysłową Polski. Wzdłuż jej doliny zlokalizowano liczne ośrodki
4 przemysłowe, których przykłady i rozmieszczenie ilustruje załączona mapa. Uzupełnij tabelkę, wpisując po dwa przykłady ośrodków przemysłowych reprezentujących wskazane w tabeli gałęzie lub branże przemysłu. Zadanie 11. (2 pkt) Tabela: Wydobycie ropy naftowej na Bliskim Wschodzie w 2002 r. Wykorzystując własną wiedzę oraz dane z tabeli wyjaśnij, dlaczego konflikt zbrojny w regionie Zatoki Perskiej może być niebezpieczny dla światowej gospodarki. Uwzględnij w wyjaśnieniu dwa argumenty.
5..................... Zadanie 12. (3 pkt) Oznacz znakiem (+) trzy czynniki lokalizacji przemysłu, których rola wzrosła w wyniku postępu technologicznego. A. zasoby wykwalifikowanej siły roboczej... B. baza surowcowa i zasoby energii... C. zasoby wodne... D. rynek zbytu E. zaplecze naukowo-badawcze... F. jakość środowiska przyrodniczego... Zadanie 13. (4 pkt) Wykres przedstawia wydobycie węgla kamiennego w Polsce w latach 1970. 2001. a) Przedstaw tendencję zmian wielkości wydobycia węgla kamiennego w Polsce po 1989 roku.... b) Podaj trzy przyczyny, które wpłynęły na zmiany wielkości wydobycia węgla kamiennego w Polsce po 1989 roku. 1....... 2....... 3.......
6 Zadanie 14. (2 pkt) Wymień dwie konsekwencje zmian w wydobyciu węgla kamiennego po 1989 roku dla stanu środowiska przyrodniczego na Górnym Śląsku. 1.......... 2.......... Zadanie 15. (3 pkt) Mapa przedstawia rozmieszczenie głównych elektrowni w Polsce. Przedstaw trzy prawidłowości wyjaśniające rozmieszczenie elektrowni w Polsce. 2.... 3.... Zadanie 16. (2 pkt) Przedstaw dwie wady elektrowni cieplnych bazujących na węglu brunatnym, wynikające z ich lokalizacji i funkcjonowania. Zadanie 17. (4 pkt) Oceń, uwzględniając czynniki lokalizacji hutnictwa, która z hut żelaza, w Szczecinie czy w Krakowie, została korzystniej zlokalizowana. Przedstaw trzy zalety lokalizacji
7 wybranej huty. Korzystniej zlokalizowana została huta... Zalety lokalizacji huty 2.... 3.... 2.... Zadanie 18. (4 pkt) Uzupełnij tabelę, dobierając do podanych kontynentów po dwa okręgi przemysłowe. 1) Damodar, 2) Doniecko-Nadnieprzański, 3) Kuźniecki, 4) Minas Gerais, 5) Moskiewski, 6) Nadatlantycki, 7) Przyjeziorny, 8) Shaba, 9) Witwatersrand Zadanie 19. (3 pkt) Wykres przedstawia porównanie azjatyckiej i europejskiej części Rosji według wybranych cech. Wykorzystaj wykres i wpisz do tabeli znak (+) przy cechach, pod względem których udział azjatyckiej części Rosji jest wyższy w porównaniu z częścią europejską, a znak (-) gdy udział ten jest niższy.
8 Zadanie 20. (2 pkt) Na początku lat 90. podjęto decyzję o zaprzestaniu budowy elektrowni atomowej nad Jeziorem Żarnowieckim. W związku z tym produkcja energii elektrycznej w Polsce nadal w 97% pochodzi ze spalania węgla. Uruchomienie elektrowni atomowej w naszym kraju mogłoby przynieść Polsce korzyści np. ekologiczne, ekonomiczne. Uzasadnij to stwierdzenie, podając trzy argumenty. 1....... 2....... 3....... Zadanie 21. (2 pkt) Przyporządkuj każdemu z produktów przemysłowych surowiec, który został użyty do jego wytworzenia. A. cement 1. boksyty B. aluminium 2. bazalty C. tworzywo sztuczne 3. wapień D. stal 4. rudy żelaza 5. ropa naftowa A., B., C., D. Zadanie 22. (1 pkt) Wymień dwie zmiany, które dokonują się w przemyśle Polski w wyniku procesu restrukturyzacji. 1....... 2....... Zadanie 23. (2 pkt) Tabela przedstawia strukturę produkcji energii elektrycznej według rodzajów elektrowni w wybranych krajach świata w 2000 roku.
9 Dla każdego z wymienionych w tabeli krajów podaj po jednej przyczynie dominującego udziału danego rodzaju elektrowni w strukturze produkcji energii elektrycznej. Norwegia...... RPA...... Francja...... Zadanie 24. (2 pkt) Na południowo-wschodnim brzegu Jeziora Żarnowieckiego, na terenach przemysłowych nieukończonej elektrowni atomowej (pole E2-E3) działalność gospodarczą obecnie rozwija kilkanaście firm różnych branż przemysłu m.in. tworzyw sztucznych, przemysłu spożywczego, materiałów budowlanych. Pojawiły się również firmy, które pragną tu stworzyć zakłady wysokiej technologii. Wykorzystaj mapę i podaj trzy czynniki, które mogą zachęcać inwestorów do podjęcia działalności gospodarczej na tym obszarze. 1.... 2....
10 3.... Zadanie 25. (1 pkt) Elektrownia szczytowo-pompowa Żarnowiec (pole F2) składa się z dwóch zbiorników. Dolnym zbiornikiem jest Jezioro Żarnowieckie, zbiornik górny został wybudowany nieopodal. Wykorzystaj mapę oraz własną wiedzę i oznacz zdania prawdziwe odnoszące się do elektrowni szczytowo-pompowej literą P, a zdania fałszywe literą F. Elektrownia szczytowo-pompowa Żarnowiec jest jedną z kilku tego typu elektrowni funkcjonujących w Polsce. Woda ze zbiornika górnego spuszczana jest w późnych godzinach nocnych do zbiornika dolnego. Górny zbiornik elektrowni zasilany jest wodą przepompowywaną ze zbiornika dolnego. Zadanie 26. (2 pkt) Uzupełnij poniższą tabelę, wykonując polecania a) i b). a) Wpisz chronologicznie podane poniżej okresy geologiczne. perm, trias, neogen, karbon b) Każdemu z wyżej wymienionych okresów geologicznych przyporządkuj surowiec, który powstał w tym czasie na podanym obszarze. Surowce mineralne: A. ropa naftowa na północ od Przylądka Rozewie B. rudy cynku i ołowiu w okolicach Olkusza C. węgiel kamienny w Zagłębiu Lubelskim D. węgiel brunatny w Zagłębiu Bełchatowskim Zadanie 27. (1 pkt) Większość surowcowych okręgów przemysłowych w Europie rozwija się według charakterystycznych etapów. Na przykładzie Okręgu Reńsko-Westfalskiego uzupełnij schemat tak, aby przedstawiał kolejne etapy powstawania okręgu surowcowego oraz zmiany struktury gałęziowej
11 przemysłu wynikające z restrukturyzacji. Etapy: A. rozwój karbochemii B. rozwój przemysłu maszynowego (ciężkie maszyny, urządzenia górnicze i hutnicze) C. rozwój przemysłu zaawansowanych technologii D. rozwój górnictwa węglowego i hutnictwa żelaza E. zapoczątkowanie restrukturyzacji Zadanie 28. (1 pkt) Wykresy przedstawiają strukturę handlu zagranicznego Polski wybranymi surowcami energetycznymi i półproduktami oraz kierunki geograficzne handlu tymi wyrobami w 2004 roku. Wpisz pod wykresami A, B, C, D odpowiednio: eksport, import. A.... B.... B. C.... D....
12 Zadanie 29. (2 pkt) Uzupełnij schemat obrazujący podział skał magmowych ze względu na skład chemiczny magmy. Przyporządkuj po jednym z podanych przykładów skał do poszczególnych ich rodzajów. Przykłady skał: andezyt, bazalt, gabro, granit, ryolit, sjenit. Zadanie 30. (4 pkt) Na mapie konturowej przedstawiono kraje Europy. a) Na podstawie opisów rozpoznaj nazwy krajów i wpisz je w miejsca wykropkowane. A najlepiej rozwinięte gospodarczo państwo powstałe z rozpadu byłej Jugosławii, jako jedyne uniknęło wojny domowej w latach dziewięćdziesiątych XX wieku... B wysoko rozwinięty kraj o jednym z najwyŝszych PKB w Europie w przeliczeniu na 1 mieszkańca, jego głównym bogactwem naturalnym jest ropa naftowa... C kraj przyjęty do UE razem z Polską, wytwarzający blisko 80% energii elektrycznej w elektrowniach jądrowych... D państwo, które przez ostatnie pół wieku było jednym z najszybciej rozwijających się gospodarczo krajów Europy, osiąga najwyŝsze na kontynencie dochody z turystyki.
13... b) Zaznacz na mapie kraje opisane w podpunkcie a), wpisując na ich obszarach odpowiednio litery: A, B, C, D. Zadanie 31. (2 pkt) Tabela przedstawia produkcję stali surowej w mln ton w wybranych krajach świata w 2005 roku. a) Oblicz i wpisz do tabeli wielkość produkcji stali w Chinach w mln ton w 2005 roku wiedząc, że udział tego kraju w produkcji świata wynosił wówczas 31,2%. b) Wypisz z tabeli dwa kraje, w których hutnictwo stali bazuje na własnym wysokim wydobyciu rud żelaza i bogatych zasobach tego surowca. 1.... 2.... Zadanie 32. (2 pkt) a) Z podanych trzech typów okręgów przemysłowych zaznacz ten, który charakteryzuje się rozwojem gałęzi i branż przemysłu takich jak: elektrotechniczny, środków transportu, odzieżowy, farmaceutyczny, poligraficzny i perfumeryjno-kosmetyczny. Typy okręgów przemysłowych: A. Transportowy B. Miejski C. Surowcowy b) Wyjaśnij, dlaczego w okręgach tego typu rozwinęły się wymienione gałęzie i branże przemysłu. Zadanie 33. (2 pkt) Zdania odnoszą do przemian, które zaszły w przemyśle Polski od początku lat 90. XX wieku do czasów obecnych. Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe lub literę F, gdy zdanie jest fałszywe Udział zatrudnionych w prywatnym sektorze przemysłu wzrósł.... Efektywność wykorzystania surowców w przemyśle zmalała.... Liczba zakładów przemysłowych o małej i średniej wielkości wzrosła.... Wydajność pracy w przemyśle wzrosła....
14 Zad. 34. (2 pkt) W Stanach Zjednoczonych rozwija się produkcję etanolu paliwa z kukurydzy, zwanego zielonym paliwem. Etanol używany jest jako dodatek do benzyny, jego udział może osiągnąć 80% mieszanki. Przedstaw po dwa przykłady korzyści, które mogą wynikać dla środowiska przyrodniczego i gospodarki z produkcji zielonych paliw w Stanach Zjednoczonych. Korzyści dla gospodarki: 2.... Zadanie 35. (3 pkt) Wykres przedstawia struktur surowcowa produkcji energii elektrycznej w Polsce. Oceƒ struktur tej produkcji ze wzgl du na ochron Erodowiska, wykorzystanie zasobow surowcow energetycznych oraz wykorzystanie odnawialnych erodeπ energii. Ka da ocen uzasadnij. Zadanie 25. (2 pkt)
15 Na wykresie przedstawiono wielkość wydobycia węgla kamiennego w wybranych państwach w latach 1950 2000 a) Podaj nazwę państwa, w którym nastąpiła największa zmiana wielkości wydobycia węgla kamiennego między 1990 a 2000 r.... b) Porównaj tendencje w wydobyciu węgla kamiennego w Polsce i RPA w latach 1950 2000. Zadanie 36. (2 pkt) Podaj dwa pozytywne i dwa negatywne skutki społeczno-ekonomiczne restrukturyzacji surowcowych okręgów przemysłowych w Polsce. Pozytywne skutki społeczno-ekonomiczne: 2.... Negatywne skutki społeczno-ekonomiczne:
16 2.... Zadanie 37. (2 pkt) W tabeli przedstawiono wartości wskaźników społeczno-ekonomicznych wybranych państw z lat 2005 2008. a) Wpisz we właściwe miejsca w tabeli litery, którymi oznaczono podane poniżej sektory gospodarki. A. przemysł B. rolnictwo C. usługi b) Sformułuj wniosek wynikający z porównania wartości PKB na 1 mieszkańca z wartościami wskaźnika zgonów niemowląt w państwach wymienionych w tabeli. Wykonaj polecenia, wykorzystując załączony tekst i własną wiedzę. Na terenie Bieszczadów węgiel drzewny jest wypalany w retortach stalowych piecach z sześcioma kominami o wysokości 3 metrów i średnicy 0,1 metra. Retorty i węglarskie domy (barakowozy) przewozi się z miejsca na miejsce. W nowym miejscu wypału szybko zostają one otoczone pociętym na jednometrowe kawałki drewnem bukowym, ułożonym w mury przekraczające często wysokość dorosłego człowieka. Obrazu dopełniają ułożone w sterty worki z wypalonym węglem drzewnym oraz różne maszyny niezbędne do prac leśnych. Wypał węgla prowadzony metodą retortową jest mniej szkodliwy dla środowiska niż tradycyjny, jednak i on zanieczyszcza środowisko. Szczególnie uciążliwe jest zadymianie i nieprzyjemny zapach, który towarzyszy procesowi wypalania węgla drzewnego. Retorty nie mają żadnych urządzeń zmniejszających emisję zanieczyszczeń. Wypalanie węgla drzewnego zanieczyszcza wodę i gleby, a także prowadzi do nielegalnych wyrębów lasu. Problem stanowi też wędrujący sposób prowadzenia wypałów, który pozostawia długotrwałe zmiany w krajobrazie Bieszczadów. Na podstawie: Bieszczadzki węgiel, Atlas Polski nr 41, Wyd. De Agostini, 2007 a) Oceń zastosowanie metody retortowej do produkcji węgla drzewnego na terenie Bieszczadów jako korzystne lub niekorzystne z punktu widzenia przebywającego tam turysty. Ocenę uzasadnij, podając jeden argument. Ocena:... Uzasadnienie:... b) Podaj dwa przykłady zmian zachodzących w środowisku naturalnym Bieszczadów w wyniku opisanej w tekście działalności człowieka. 1....
17 2.... Zadanie 38. (2 pkt) Na mapie oznaczono literami obszary wydobycia głównych surowców mineralnych Polski. Uzupełnij tabelę, wpisując litery, którymi na mapie oznaczono obszary wydobycia wymienionych surowców mineralnych oraz po jednym miejscu wydobycia każdego z nich. Miejsca wydobycia: Katowice, Tarnobrzeg, Bełchatów, Inowrocław, Głogów, Turoszów, Konin, Bogdanka Zadanie 39. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono zmiany struktury zatrudnienia według sektorów gospodarki w różnych fazach rozwoju społeczno-gospodarczego.
18 Na podstawie wykresu oraz danych z tabeli wykonaj polecenia. a) Podaj nazwę fazy rozwoju gospodarczego, w której znajdowała się Polska w 2004 roku.... b) Podaj dwie zmiany zachodzące w strukturze zatrudnienia ludności Polski w latach 1992-2004. 2.... Zadanie 40. (2 pkt) Korzystając z określeń podanych poniżej, wypełnij prostokąty w poziomie, tak aby przedstawiały trzy procesy powstawania skał. Zadanie 41. (2 pkt) W II połowie XX w. przedsiębiorstwa przemysłowe zaczęły przenosić produkcję z krajów wysoko rozwiniętych do krajów rozwijających się.
19 Podaj trzy główne przyczyny tego zjawiska. 1. 2. 3. Zadanie 42. (2 pkt) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych ośrodków przemysłu hutniczego w Polsce. Podaj główny czynnik lokalizacji dla każdego z zaznaczonych na mapie ośrodków przemysłu hutniczego. Konin... Głogów... Bukowno... Zadanie 43. (2 pkt) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych ośrodków przemysłu rafineryjnego w Europie Zachodniej.
20 Na podstawie mapy sformułuj i wyjaśnij prawidłowość dotyczącą rozmieszczenia wielkich i dużych ośrodków przemysłu rafineryjnego w Europie Zachodniej Prawidłowość:... Wyjaśnienie:... Zadanie 44. (2 pkt) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie wybranych okręgów przemysłowych w Polsce.
21 Uzupełnij tabelę, dobierając do czynników lokalizacji odpowiedni okręg przemysłowy spośród przedstawionych na mapie i wpisując dominujący w nim rodzaj działalności przemysłowej Zadanie 45. (2 pkt) Na Suwalszczyźnie na głębokości od 850 do 2300 metrów, zalega 1,5 mld ton rud polimetalicznych zawierających m.in. związki żelaza, tytanu i wanadu. a) Podaj wiek tych rud, wybierając właściwą nazwę spośród podanych poniżej. mezozoik, prekambr, paleozoik, paleogen, neogen... b) Napisz, czy na tym terenie powinna powstać kopalnia rud metali. Swoją decyzję uzasadnij, podając dwa argumenty. Uzasadnienie: 2.... Zadanie 46. (2 pkt) W Polsce w latach 1990-2004 nastąpił spadek wydobycia węgla kamiennego oraz produkcji wielu wyrobów przemysłowych, takich jak koks, stal surowa, aluminium. Podaj po dwa przykłady konsekwencji tych zmian: pozytywnych dla środowiska geograficznego oraz negatywnych dla społeczeństwa. Przykłady konsekwencji pozytywnych dla środowiska: 2.... Przykłady konsekwencji negatywnych dla społeczeństwa: 2.... Zadanie 47. (2 pkt) Wybierz po trzy określenia charakteryzujące fazę industrialną i fazę postindustrialną rozwoju społeczeństw. Wpisz odpowiednio oznaczenia literowe wybranych określeń. A. Dominacja wysokokwalifikowanych usług. B. Wysokie zatrudnienie w rolnictwie. C. Spadek zatrudnienia w I sektorze na korzyść II i III sektora gospodarki. D. Wprowadzanie wiedzochłonnych technologii, komputeryzacja. Dominacja rozwiniętych, energooszczędnych technologii przetwarzania. E. Wysoki wzrost zapotrzebowania na energię i surowce. F. Gospodarka oparta na rolnictwie i rzemiośle. G. Zanik przemysłu degradującego środowisko na rzecz przemysłu high-tech. H. Dynamiczny rozwój miast. Faza industrialna:... Faza postindustrialna:
22 Zadanie 48. (2 pkt) W krajach wysoko rozwiniętych surowcowe okręgi poddawane są restrukturyzacji. W Polsce ten proces zachodzi w Górnośląskim Okręgu Przemysłowym. a) Wymień dwie przyczyny restrukturyzacji surowcowych okręgów przemysłowych. 2.... b) Podkreśl nazwę okręgu przemysłowego o genezie surowcowej, który został zrestrukturyzowany w II połowie XX wieku. A. Paryski B. Reńsko-Westfalski C. Tokijski D. Uralski Zadanie 49. (1 pkt) Podkreśl dwie zmiany w przemyśle, które wystąpiły we Francji i w Wielkiej Brytanii w II połowie XX wieku. A. Upowszechnienie technologii przyjaznych dla środowiska. B. Zwiększenie udziału węgla kamiennego w produkcji energii elektrycznej. C. Ograniczenie produkcji materiałochłonnej i energochłonnej. D. Wzrost zatrudnienia połączony ze spadkiem kwalifikacji pracowników. Zadanie 50. (1 pkt) Każdemu z wymienionych poniżej krajów przyporządkuj po jednym odnawialnym źródle energii mającym znaczący udział w produkcji energii elektrycznej w tym kraju. Źródła energii wybierz spośród podanych. Źródła energii: energia spadku wody, energia słoneczna, energia prądów morskich, energia geotermalna, energia wiatru. Dania... Norwegia... Zadanie 51. (2 pkt) Uzupełnij mapę okręgów przemysłowych na świecie wpisując w odpowiednie miejsca nazwy spośród podanych poniżej: Doniecki, Minas Gerais, Damodar, Nadreńsko-westfalski, Kużniecki,Górnośląski.
23 Zadanie 52. (2 pkt) Na wykresie przedstawiono wielkość produkcji stali w Polsce w latach 1950 2007. a) dekadę o największym wzroście produkcji stali oraz jego przyczynę. Dekada...
24 Przyczyna b) przyczynę wzrostu produkcji stali po 2000 r. Zadanie 53. (2 pkt) Skreśl w każdej z grup województw Polski nazwę tego, które nie spełnia kryterium dotyczącego lokalizacji opisanych zakładów przemysłowych. Zadanie 54. (1 pkt) Rozpoznaj opisane poniżej okręgi przemysłowe Polski i wpisz we właściwe miejsca ich nazwy. A. Okręg położony w centralnej części Polski. Został założony na początku XIX w. Specjalizował się w przemyśle włókienniczym. Charakteryzuje się wysokim współczynnikiem feminizacji. Ze względu na kryzys przemysłu lekkiego okręg jest restrukturyzowany.... B. Okręg położony w pobliżu Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego i powiązany z zakładami na jego obszarze. Przemysł jest skoncentrowany w głównym mieście, w którym wybudowano na przełomie lat 40. i 50. XX w. jedną z największych hut żelaza w Polsce. W tym okręgu funkcjonowała huta aluminium, w której zaprzestano wytopu na początku lat 80. XX w.... C. Jeden z okręgów przemysłowych położonych na północy Polski. Specjalizuje się w przemyśle stoczniowym i rafineryjnym....
25 Zadanie 55. (2 pkt) Na mapie zaznaczono literami A F położenie wybranych okręgów przemysłowych. Wpisz do tabeli nazwy trzech okręgów przemysłowych, które rozwinęły się głównie dzięki wydobyciu miejscowych rud metali, oraz litery, którymi na mapie oznaczono te okręgi przemysłowe. Nazwy okręgów wybierz spośród podanych poniżej. Okręgi przemysłowe: Doniecki, Minas Gerais, Północny, Shaba, Tokijski, Uralski. Zadanie 56. (1 pkt) Na świecie technopolia są często lokalizowane w największych metropoliach o zrestrukturyzowanym przemyśle lub poza strefami zurbanizowanymi. Uzasadnij lokalizację technopolii na poniżej wymienionych obszarach. Lokalizacja w wielkich metropoliach Lokalizacja poza strefami zurbanizowanymi Zadanie 57. (2 pkt) Zasoby węgla brunatnego w istniejących kopalniach w Polsce pozwolą na utrzymanie
26 wydobycia na obecnym poziomie tylko do około 2020 roku. Rozważa się uruchomienie eksploatacji węgla brunatnego w nowym złożu Legnica. Na wykresie przedstawiono wielkość przewidywanego wydobycia węgla brunatnego w czynnych zagłębiach: bełchatowskim, konińsko-adamowskim i turoszowskim oraz w zagłębiu legnickim, w którym planuje się rozpoczęcie eksploatacji. a) Na podstawie wykresu i własnej wiedzy przedstaw dwie zmiany społeczne lub gospodarcze, które mogą nastąpić w zagłębiu bełchatowskim w latach 2020 2045. 2.... b) Na podstawie wykresu i własnej wiedzy przedstaw dwie zmiany przyrodnicze, które mogą nastąpić w zagłębiu legnickim w latach 2020 2045. 2.... Zadanie 58. (2pkt) W dobie deficytu energetyczne go przy jednoczesnym ciągłym wzroście zapotrzebowania na energię wśród decydentów powraca idea budowy elektrowni atomowej w Polsce. Wśród decydentów powraca idea budowy elektrowni atomowej w Polsce. Przedstaw po trzy argumenty przeciwników i zwolenników budowy takiej elektrowni na terenie naszego kraju. Argumenty przeciwników: 1. 2. 3. Argumenty zwolenników: 1. 2. 3. Zadanie 59. (1pkt) Do podanych opisów przyporządkuj spośród poniższych odpowiedni okręg przemysłowy.
27 Witwatersrand, Minas Gerais, Uralski, Damodar A. Okręg położony w okolicy delty Gangesu, bogaty w zasoby między innymi węgla kamienne go, rud żelaza, leżący w dynamicznie rozwijającym się i ludnym kraju.... B. Najwięk szemiasta tego okręgu to Ufa, Orsk, Magnitogorsk. Okręg zlokalizowany jest w obszarze górskim, bogaty w zasoby między inny mi ropy naftowej, rudy żelaza. Dominuje tam przemysł oparty na przetwórstwie surowców.... C. Jeden z najbogatszych w surowce okręg na świecie (złoto, uran, węgiel kamienny, diamenty, rudy żelaza, chrom), zlokalizowany w najbogatszym państwie biednego kontynentu.... Zadanie 60. (2 pkt) Przyporządkuj każdemu z surowców jeden produkt, do którego wytworzenia ten surowiec został użyty. A. bazalt 1. szkło B. ropa naftowa 2. kostka brukowa C. piasek kwarcowy 3. cement D. wapień 4. tynk gipsowy 5. tworzywa sztuczne A.... B.... C.... D.... Zadanie 61. (1 pkt) Badania geologiczne wykazały występowanie w Polsce dużych zasobów wód geotermalnych. Podaj dwa argumenty za zwiększeniem udziału energii pozyskiwanej z tego źródła. 2.... Zadanie 62. (1 pkt) Poniższy tekst przedstawia historię rozwoju przemysłu w Dolinie Krzemowej (Silicon Valley) w Kalifornii obecnie jednej z największych technopolii na świecie. Dolina Krzemowa Do II wojny światowej urodzajna dolina Santa Clara w sąsiedztwie Zatoki San Francisco znana była z produkcji warzyw i owoców cytrusowych. Zalążkiem Silicon Valley było małe, położone wśród pomarańczowych gajów miasteczko Palo Alto siedziba znanego uniwersytetu, założonego jeszcze w XIX w. przez właściciela kolei Lelanda Stanforda. W czasie II wojny światowej wokół uniwersytetu powstały laboratoria i zakłady produkujące urządzenia elektroniczne na zamówienie armii Stanów Zjednoczonych. W 1955 r. rozpoczęto masową produkcję półprzewodników i układów scalonych bazujących na krzemie.
28 Przy współpracy wydziału medycznego Uniwersytetu Stanforda Dolina Krzemowa stała się także wielkim ośrodkiem rozwoju biotechnologii. Dziś na miejscu dawnych ogrodów znajdują się osiedla domów otoczonych zielenią, wkomponowanych harmonijnie w malowniczy krajobraz. Zakłady produkcyjne (jest ich ponad 1000) mieszczą się w niewielkich, kolorowych budynkach ukrytych wśród zieleni. Na podstawie: E. i W. Wilczyńscy, Geografia, Warszawa 1997 Na podstawie tekstu podaj dwa czynniki, które sprzyjały rozwojowi przemysłu zaawansowanych technologii (high-tech) w Dolinie Krzemowej. 2.... Zadanie 63. (2 pkt) Podanym rejonom wydobycia przyporządkuj po jednym eksploatowanym tam surowcu mineralnym. Surowce mineralne: węgiel kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa, rudy uranu, rudy żelaza, rudy miedzi. A. Zagłębie Kuźnieckie, Zagłębie Appalachijskie... B. Zagłębie Łużyckie, Zagłębie Podmoskiewskie... C. Morze Północne, Zatoka Meksykańska... D. stan Minas Gerais w Brazylii, okolice Kiruny w Szwecji... Zadanie 64. (2 pkt) Na mapie zaznaczono ważniejsze ośrodki hutnictwa żelaza, miedzi, cynku i ołowiu, aluminium. Uzupełnij tabelę, rysując obok każdej nazwy hut sygnaturę, którą na mapie oznaczono
29 ich położenie, oraz wpisz ich główny czynnik lokalizacji. Zadanie 65. (2 pkt) Na mapie przedstawiono rozmieszczenie elektrowni cieplnych i jądrowych w Niemczech. Na podstawie mapy sformułuj prawidłowość dotyczącą rozmieszczenia elektrowni: cieplnych, zużywających węgiel kamienny lub węgiel brunatny
30 jądrowych. Za da nie 66. (1 pkt) Wykres przedstawia zmiany łącznej mocy zainstalowanej w energetyce wiatrowej w wybranych latach. Podkreśl ten spośród podanych krajów, który najbardziej zwiększył pozyskiwanie energii z elektrowni wia tro wych w la tach 2008 2009. Indie, Chiny, USA Zadanie 67. (2pkt) Na polskim wybrzeżu Bałtyku pracuje kilkanaście elektrowni wiatrowych (np. Barzowice, Puck, Połczyno). a) Oceń wielkość produkowanej energii przez pojedynczą elektrownię wiatrową. Uzasadnij ocenę. Ocena:... Uzasadnienie:... b) Uzasadnij lokalizację elektrowni wiatrowych na wybrzeżu Bałtyku.......
31 Zadanie 68. (1 pkt) Wpisz obok każdego zdania literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F, gdy jest fałszywe. 1. W regionie Zatoki Meksykańskiej wydobywa się więcej ropy naftowej niż w regionie Zatoki Perskiej.... 2. Większość światowej produkcji energii elektrycznej pochodzi z elektrowni cieplnych.... 3. W Polsce głównymi surowcami energetycznymi służącymi do produkcji energii elektrycznej są ropa naftowa i gaz ziemny.... Zadanie 69. (1 pkt) Przeczytaj poniższy tekst i wykonaj polecenie. Elektrownie atomowe wracają do łask. Na świecie buduje się 29 takich elektrowni. Coraz to nowe kraje deklarują, że zbudują kolejne. Powiększa się grupa krajów czerpiących energię z atomu. Po katastrofie w Czarnobylu w 1986 r. wiele krajów, także Polska, wstrzymało budowę elektrowni jądrowych. Wzrost cen węgla i gazu, a przede wszystkim obawa przed globalnym ociepleniem wywołanym emisją CO2 sprawiają, że zwolennicy energii jądrowej zachęcają do budowy elektrowni atomowych. Najwięcej energii potrzebują dwa azjatyckie kolosy Chiny i Indie. Skala planowanych inwestycji jest imponująca dziś zaledwie 3% energii w Indiach pochodzi z atomu. Ale powstaje tam siedem nowych reaktorów w 2022 r. będą produkować 10% energii, w 2052 r. aż 26%. Na podstawie: R. Zasuń, Renesans atomu na świecie powstaje 29 elektrowni, Gazeta Wyborcza 1.11.2007 Na podstawie tekstu i/lub własnej wiedzy uzasadnij, podając trzy argumenty, dlaczego niektóre kraje rozwijają energetykę jądrową. 2.... 3.... Zadanie 70. (2 pkt) Poniższy tekst jest fragmentem informacji prasowej. New York Times podał, że geolodzy amerykańscy odkryli w Afganistanie ogromne złoża surowców mineralnych, m.in. żelaza, miedzi, złota i litu, które mogą uczynić ten kraj jednym z najbardziej dochodowych obszarów przemysłu wydobywczego. Raport Pentagonu mówi, że Afganistan mógłby być Arabią Saudyjską, jeśli chodzi o lit, metal wykorzystywany w produkcji baterii do laptopów i telefonów komórkowych. Na podstawie: www.forbes.pl Podaj jedną cechę społeczno-ekonomiczną i jedną cechę polityczną Afganistanu, które mogą być przeszkodą w zagospodarowaniu odkrytych w tym kraju złóż surowców mineralnych. Cecha społeczno-ekonomiczna Cecha polityczna...
32 Zadanie 71. (2 pkt) W tabeli umieszczono dane statystyczne dotyczące krajów o wysokim udziale w światowej produkcji aluminium. Na podstawie danych z tabeli oraz własnej wiedzy wyjaśnij duży udział wymienionych krajów w światowej produkcji aluminium. Norwegia i Kanada Brazylia i Chiny Zadanie 72. (2 pkt) Poniżej przedstawiono rozmieszczenie wybranych ośrodków przemysłu lotniczego w Polsce południowo-wschodniej.
33 a) Podaj dwie cechy społeczne lub ekonomiczne obszaru Polski południowo-wschodniej, które mogą sprzyjać lokalizowaniu nowych zakładów przemysłu lotniczego. 2.... b) Zaznacz poprawne dokończenie zdania. Na obszarze przedstawionym na powyższej mapie eksploatuje się A. rudy cynku i ołowiu. B. rudy miedzi. C. ropę naftową. D. węgiel kamienny.