Pracownia Konserwacji Dzieł Sztuki Ryszard Giedrys Program prac konserwatorskich - kamienica przy ul. Hołdu Pruskiego 11, 11a w Świnoujściu, woj. zachodniopomorskie Opracowała: mgr Mirosława Koutny-Giedrys Szczecin 2008
I. Stan zachowania Elewacja frontowa budynku posiada kompozycję oryginalną, zachowaną w znacznej części, czytelną. Elementami wtórnymi są: adaptacja poddasza z lukarnami, stolarka okienna wtórna, wykonana w róŝnych technologiach. Detal architektoniczny elewacji frontowej wykonany z zaprawy cementowej, miejscami mocno spękany, odparzony z licznymi ubytkami. Zniszczony m.in. gzyms ciągniony balkonu na II piętrze, ubytki tynków gładkich i dekoracyjnych ( o rysunku regularnych fal) obramienie otworu bramnego. Znaczne partie tynków są zabrudzone, zaatakowane przez glony, występują zacieki przy opierzeniach blacharskich i rynnach. Występują znaczne spękania i odparzenia tynku. Partia cokołowa przyziemia znacznie zniszczona, tynk odparzony. Na podniebiach płyt balkonowych zacieki i odsłonięte elementy konstrukcji. Występują uzupełnienia zaprawą cementową, ubytki płytek klinkierowych w partii cokołowej. Miejscami występują przemalowania tynków i detali. Oryginalna stolarka okienna, pokryta wieloma warstwami farby. Drewno ryglowej konstrukcji (prawy ryzalit) oraz elementy odsłoniętej konstrukcji więźby dachowej pomalowane. Brak stolarki drzwiowej bramy od elewacji frontowej i podwórza. Elewacja tylna do remontu. Tynki w wielu miejscach uszkodzone i odparzone. Stolarka okienna częściowo wtórna, wykonana z PCV w róŝnych formach. Liczne wtórne zadaszenia. 2
II. Elewacja frontowa - program prac: 1.Wstępne wzmocnienie osłabionych partii tynku oryginalnego oraz detalu architektonicznego np. preparatem Steinfestiger OH firmy Remmers lub StoPrim Grundex. 2.Skucie tynku w miejscach zasolonych i odparzonych. 3. Skucie uzupełnień cementowych w partii tynków i detalu architektonicznego. 4.Odsolenie cegły w miejscach zasolenia tynku ( widoczne zacieki np. przy rynnach spustowych, pod balkonami), metoda migracji soli do rozszerzonego środowiska (okłady z ligniny lub bentonitu). 5.Wzmocnienie cegły, powyŝej 30% osłabienia materiału naleŝy wymienić na nowe. Pozostałe przy mniejszych stopniu dezintegracji materiału naleŝy wzmocnić preparatem StoPrim Grundex. 6.Oczyszczenie muru ceglanego szczotkami metalowymi wraz z usunięciem spoin na głębokość około 2,0-3.0 cm, celem usunięcia zwietrzałej zaprawy, a następnie zmycie wodą pod ciśnieniem. 7.Oczyszczenie elewacji z powłok malarskich i zabrudzeń, metodą mechaniczną. NaleŜy wykazać duŝą ostroŝność w oczyszczaniu detalu architektonicznego. W miejscach trudno usuwalnych, powłoki malarskie zmyć przy pomocy np. preparatu Sto-Fassadenabbeizer. 8. Oczyszczenie klinkierowych płytek cokołu z zabrudzeń powierzchniowych pomocy pasty Alkutex firmy Remmers wraz z uzupełnieniem ubytków oraz fugowaniem. 9.Dezynfekcja miejsc zaatakowanych przez mikroorganizmy przy uŝyciu np. preparatu StoPrim Fungal. 10.Wypełnianie szczelin i rys w murze ceglanym np. trasowo-wapienną zaprawą Tubag Trass-Kalk Verpressmörtel firmy Sto. Zaprawy mogą być modyfikowane w zaleŝności od potrzeb. 11.Uzupełnienie ubytków w partiach detalu architektonicznego, np. według systemu firmy STO-ISPO przy pomocy zaprawy Tubag Steinersatz masse /NSR, zgodnie z uziarnieniem i fakturą. Elementy brakujące detalu naleŝy odtworzyć na podstawie detali zachowanych - uzupełnienia z wolnej ręki oraz metodą wykonania odlewów z formy zdjętej z oryginału. Elementy detalu będące odlewami naleŝy montować na nierdzewne pręty. 12.Uzupełnienie i naprawa profili ciągnionych przy pomocy np. systemu STO-ISPO Stuckprofilmortel oraz szlichty do wygładzenia Stuckoplan spezial. 3
13.Uzupełnienie ubytków tynku: np. wg systemu Sto - obrzutka Tubag Trass Vorspritzmortel, ( zaprawa trasowa do wstępnej obrzutki, po związaniu jest w pełni przesiąkliwa i zawiera spoiwa odporne na obecność soli). Warstwę naleŝy zarzucić w formie tzw. obrzutki brodawkowej pozostają prześwity w narzuconej powierzchni. Warstwa ma grubość ok. 5mm. Druga warstwa tynk wapienno-trassowy TKM Trass-Kalk - Maschinenleichtputz o duŝej paraprzepuszczalności i niskim skurczu, o wytrzymałości ok. 3MPa., grubość warstwy ok. 1,5cm oraz wierzchnia warstwa tynk SHF,Sanierhaftputz. Faktura tynku opracowana zgodnie z miejscem uzupełnienia. 14.Wykonanie obróbek blacharskich z blachy cynkowej lub cynkowo-tytanowej. 15. W miejscach gdzie nie przewiduje się obróbek blacharskich, profile zabezpieczyć przed wodą, poprzez załoŝenie mineralnego, elastycznego szlamu izolacyjnego Tubag Dichtschlamme Flex 1K/ elastyczna powłoka izolująca/. 16.Izolacja przeciwwilgociowa balkonów a/ mineralna, elastyczna np. 2 x AQUAFIN 2k (SCHOMBURG) b/ lub w technologii Deitermann wg. kolejności: - zagruntować podłoŝe materiałem Eurolan TG 2. - przykleić na styku ściana/taras taśmę uszczelniającą Superflex 50/3 za pomocą płynnej folii Superflex 1. - pokryć całą powierzchnię dwiema warstwami płynnej folii Superflex 1 - połoŝenie płytek ceramicznych na klej Plastikol KM Flex na wyschniętej izolacji z materiału Superflex 1 (płytki ceramiczne, mrozoodporne, antypoślizgowe - wyspoinować przyklejoną ceramikę materiałem np. Tubag Pflaster-Fugenmörtel c/ posadzki wykonane z lastrico: - wzmocnienie zaprawy w partiach spękań i szczelin Tubag Trass Zement-Verpressmortel - uzupełnianie ubytków zaprawą na bazie cementu i dobranego kruszywa 17. Metalowe konstrukcje podniebia płyty balkonowej: skuć tynk, metal oczyścić z rdzy metodą mechaniczną a następnie zabezpieczyć farbą antykorozyjną. Na spodniej powierzchni balkonów nałoŝyć tynk cienkowarstwowy wg technologii firmy ISPO, o fakturze gładkiej 18.Gruntowanie tynku oraz detalu architektonicznego przed nałoŝeniem warstwy malarskiej, bezbarwnym impregnatem na bazie mikroemulsji krzemoorganicznej np. Silikon-Impragrund firmy Sto-ispo, koncentrat rozcieńczyć wodą w proporcji 1:9, nanosić na powierzchnię ścian 1x przez natrysk. 4
19.Malowanie elewacji farbą wodoszczelną i paraprzepuszczalną, silikonową np. Lotusan firmy Sto (farba na bazie Ŝywicy silikonowej farba przepuszczalna dla pary wodnej i CO 2, odporna na zwilŝanie woda i promieniowanie UV, stosować: -1 warstwa gruntująca rozcieńczona wodą odpowiednio do nasiąkliwości podłoŝa (do 10%) -2 warstwa powłoka nawierzchniowa, nanosić równomiernie po wyschnięciu powłoki gruntującej lub farbami firmy Caparol, według projektu 20.Konserwacja stolarki okiennej: - usunięcie starych powłok malarskich metoda chemiczną np. Remosol lub Abbezier - uzupełnienie ubytków drewna. - szklenie - gruntowanie drewna farbą podkładową. - pomalowanie drewna farbą nawierzchniowa do drewna na zewnątrz np. firmy Tikurilla, zgodnie z pierwotną kolorystyką. 21.Wymiana okien PCV na okna drewniane, nawiązujące do okien historycznych. 22. Konserwacja konstrukcji szachulcowej oraz konstrukcji więźby dachowej: - oczyszczenie drewna z farby, metodą chemiczną przy pomocy np. preparatu Remosol - zabezpieczenie drewno przed owadami i grzybami np. Radiol Anti-Insekt firmy Remmers lub preparat V33 - nasycenie drewna impregnatem barwiącym w kolorze zgodnie z projektem 23. Odtworzenie stolarki bramy: na podstawie dokumentów archiwalnych lub analogicznych rozwiązań z tego terenu. 24. Rekonstrukcja obudowy skrzynek na kwiaty według oryginalnych elementów. 25. Krycie połaci dachowej dachówką karpiówką, krycie podwójne w koronkę. 26. Wymiana okien piwnicy na drewniane z oryginalnym podziałem. 27. Zabezpieczenie obiektu przed ptakami, STOP- PTAK : druty ze stali kwasoodpornej na podkładzie z poliwęglanu (druty, kolce, siatki) lub system elektryczny, np. firma Jacopic. 28.Oczyszczenie klinkierowych płytek cokołu z zabrudzeń powierzchniowych pomocy pasty Alkutex firmy Remmers wraz z uzupełnieniem ubytków i fugowaniem. Elewacja tylna i oficyna program prac: 1.Skucie tynku w miejscach zasolonych i odparzonych. 2. Skucie uzupełnień cementowych. 5
3.Odsolenie cegły w miejscach zasolenia tynku ( widoczne zacieki np. przy rynnach spustowych, pod balkonami), metoda migracji soli do rozszerzonego środowiska (okłady z ligniny lub bentonitu). 4.Wzmocnienie cegły, powyŝej 30% osłabienia materiału naleŝy wymienić na nowe. Pozostałe przy mniejszych stopniu dezintegracji materiału naleŝy wzmocnić preparatem StoPrim Grundex. 5.Oczyszczenie muru ceglanego szczotkami metalowymi wraz z usunięciem spoin na głębokość około 2,0-3.0 cm, celem usunięcia zwietrzałej zaprawy, a następnie zmycie wodą pod ciśnieniem. 6.Wypełnianie szczelin i rys w murze ceglanym np. trasowo-wapienną zaprawą Tubag Trass-Kalk Verpressmörtel firmy Sto. Zaprawy mogą być modyfikowane w zaleŝności od potrzeb. 7. Izolacja termiczna elewacji: w programie prac renowacyjno-remontowych elewacji ze względu na konieczność poprawy izolacji termicznej ścian zewnętrznych przyjęto docieplenie ścian zewnętrznych metodą lekką mokrą - skucie resztek tynku wraz z usunięciem zwietrzałych spoin na gł. ok. 2cm, miejsca te oczyścić mechanicznie szczotkami oraz zmyć wodą pod ciśnieniem - wykonać docieplenie płaszczyzn gładkich metodą lekką mokrą: - zaprawa klejowa szara - styropian EPS 70 (FS15 fasadowy) grub. 10.0 cm mocowany kołkami (mocowanie płyt izolacyjnych powinno być wykonane mijankowo, z przesuniętymi pionowymi spoinami, płyty styropianowe naleŝy kleić punktowo krawędziowo i dodatkowo mocować za pomocą kołków z trzpieniem stalowym z kołnierzami talerzowatymi w ilości 6 szt/m 2. Pas krawędziowy szer. min. 10 cm mocować w ilości : do wysokości 8,0m 6 szt, powyŝej 8 szt.) - zaprawa klejowa ISPOS nr 1 z 1 x siatką z włókna szklanego ( naroŝa budynków i otworów naleŝy dodatkowo zbroić i wzmocnić) - zaprawa klejowa ISPOS nr 1 z wtopioną siatką stosować 2 x siatkę z włókna szklanego lub 1 x siatkę pancerną, ( naroŝa budynków i otworów naleŝy dodatkowo zbroić i wzmocnić dotyczy partii cokołowej - tynk cienkowarstwowy wg technologii firmy ISPO, o fakturze gładkiej, według zaleceń konserwatorskich tynk gładki o kolorystyce naturalnej, nie barwiony i nie malowany. Wytyczne konserwatorskie: naleŝy zachować elementy skromnego wystroju architektonicznego cokół z cegły klinkierowej, skromnie profilowany ciągniony gzyms 6
międzykondygnacyjny pomiędzy kondygnacją wysokiej piwnicy parteru oraz wyrysowaniem w tynku linii zaznaczającymi opaski okienne II piętra. 8.Malowanie elewacji farbą wodoszczelną i paraprzepuszczalną, silikonową np. Lotusan firmy Sto (farba na bazie Ŝywicy silikonowej farba przepuszczalna dla pary wodnej i CO 2, odporna na zwilŝanie woda i promieniowanie UV, stosować: -1 warstwa gruntująca rozcieńczona wodą odpowiednio do nasiąkliwości podłoŝa (do 10%) -2 warstwa powłoka nawierzchniowa, nanosić równomiernie po wyschnięciu powłoki gruntującej lub farbami firmy Caparol, według projektu 9.Malowanie elewacji farbą wodoszczelną i paraprzepuszczalną, silikonową np. Lotusan firmy Sto (farba na bazie Ŝywicy silikonowej farba przepuszczalna dla pary wodnej i CO 2, odporna na zwilŝanie woda i promieniowanie UV, stosować: -1 warstwa gruntująca rozcieńczona wodą odpowiednio do nasiąkliwości podłoŝa (do 10%) -2 warstwa powłoka nawierzchniowa, nanosić równomiernie po wyschnięciu powłoki gruntującej lub farbami firmy Caparol, według projektu 10.Wykonanie obróbek blacharskich z blachy cynkowej lub cynkowo-tytanowej. 11. Konserwacja okapu i lukarn: - oczyszczenie drewna z farby przy pomocy preparatu np. Remosol - impregnacja drewna przeciwko owadom i grzybom np. preparat V33 12.Konserwacja stolarki okiennej: - usunięcie starych powłok malarskich metoda chemiczną np. Remosol lub Abbezier - uzupełnienie ubytków drewna. - szklenie - gruntowanie drewna farbą podkładową. - pomalowanie drewna farbą nawierzchniowa do drewna na zewnątrz np. firmy Tikurilla, zgodnie z pierwotną kolorystyką. 13.Ujednolicenie stolarki okiennej z zachowaniem oryginalnych proporcji podziału 14.Wymiana okien piwnicy na drewniane z oryginalnym podziałem. 15.Stolarka drzwiowa: - oczyszczenie z farby - naprawa drobnych uszkodzeń drewna - pomalowanie farba podkładową i końcową zgodnie z projektem - zrekonstruować na podstawie analogicznych rozwiązań pozostałą stolarkę drzwiową 7
16.Oczyszczenie klinkierowych płytek cokołu z zabrudzeń powierzchniowych pomocy pasty Alkutex firmy Remmers wraz z uzupełnieniem ubytków i fugowaniem. NaleŜy zrekonstruować profilowany gzyms międzykondygnacyjny oraz zaznaczyć w tynku opaski okienne Wszystkie przeprowadzone prace naleŝy udokumentować opisowo i fotograficznie. Prace powinny zostać wykonane przez firmę konserwatorską pod kierunkiem konserwatora zabytków o specjalizacji konserwacja detalu architektonicznego. 8