PRZEMYSŁ i HANDEL NAFTOWY w ROKU 2014

PRZEMYSŁ i HANDEL NAFTOWY w ROKU 2014

Podsumowanie informacji o polskim rynku paliw ciekłych w oparciu o dane monitoringu Polskiej Organizacji Przemysłu i Handlu Naftowego Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 2

Najważniejsze dla sektora w roku 2014 Trzeci rok z rzędu nie notowano oficjalnego wzrostu popytu na paliwa ciekłe; Intensywny spadek notowań ropy i paliw gotowych w II połowie roku; Ceny detaliczne paliw silnikowych niższe, niż w roku poprzednim; Wzrost oficjalnego importu paliw; Szara strefa nadal utrudniała funkcjonowanie legalnie działającym przedsiębiorcom i uszczuplała dochody budżetu państwa; Znowelizowano ustawę o zapasach obowiązkowych i Prawo energetyczne, wprowadzając koncesje WPC i OPZ, kaucje, opłatę zapasową oraz zmieniono proporcje w utrzymywaniu zapasów obowiązkowych w relacji państwo/przedsiębiorca; Zmniejszeniu uległa ilość stacji paliw w reakcji na wprowadzenie nowych wymagań technicznych; Stacje paliw przy autostradach zmieniają geografię tankowania pojazdów. Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 3

13 545 13 697 13 416 14 425 15 617 15 830 17 534 19 099 19 052 19 852 19 821 20 383 18 817 18 089 17 805 Konsumpcja krajowa paliw ciekłych (BS, ON, LOO, LPG) w latach 2000-2014 25 000 20 000 w tys. ton < 2007 15 000 2014 (-1%) 10 000 5 000 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Źródło: dane własne POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 4

676 781 998 843 642 527 4 223 4 166 4 925 4 841 13 463 13 423 Szacunek konsumpcji krajowej paliw ciekłych w latach 2013 i 2014 [w tys. m 3 ] 14 000 12 000 10 000-0% Udział importu w konsumpcji paliw: Benzyny 13% z 12% w 2013 ON 11% z 8% w 2013 LPG 87% z 87% w 2013 8 000 6 000-2% -1% 2013 2014 4 000 2 000 +16% -15% -18% 0 BS ON JET LPG LOO COO Opracowano na podstawie monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 5

Popyt na paliwa ciekłe w latach 2006 2014 [w mln m 3 ] Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 6

68 39 89 77 78 80 627 643 1 079 1 423 957 703 597 643 3 151 3 378 5 419 5 178 1 065 1 457 13 110 12 796 3 691 3 630 PRODUKCJA PALIW Produkcja i oficjalny import paliw ciekłych w 2014 IMPORT PALIW 14 000 12 000 tys. m 3 4 000 tys. m 3 3 500 10 000 3 000 8 000 6 000 4 000 2013 2014 2 500 2 000 1 500 1 000 2013 2014 2 000 500 0 BS ON LPG JET LOO COO 0 BS ON LPG JET LOO COO Zmiany w produkcji krajowej: Benzyny silnikowe -4% Olej napędowy -2% Gaz płynny LPG +3% Paliwo JET +32% Lekki olej opałowy -27% Ciężki olej opałowy +7% Razem -1% Import benzyn wzrost o 8% Import ON wzrost o 37% Import łącznie wzrost o 6% Całkowita produkcja wyniosła 24,1 mln m 3 Całkowity import wyniósł 5,9 mln m 3 Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 7

ON: Holandia 4% ON: W. Brytania 3% Kierunki oficjalnego importu paliw ciekłych w 2014 BS: Niemcy 29% ON: Niemcy 46% BS: Litwa 15% ON: Litwa 13% ON: Łotwa 4% ON: Rosja 17% ON: Białoruś 6% Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN BS: Słowacja 42% BS: Węgry 8% ON: Słowacja 5% Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 8

Bilans obrotów międzynarodowych w 2014 6 000 5 926 5 572 tys. m3 5 000 4 000 3 000 Import netto 2 000 354 1 000 0 Import i nabycia w-w Eksport i dostawy w-w Różnica (I - E) Źródło: Na bazie danych Ministerstwa Finansów i monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 9

90,0 80,0 % 78,5 76,5 Udział w zaopatrzeniu rynku (BS, ON, LPG i LOO łącznie) w 2013 i 2014 84,3 80,6 70,0 60,0 50,0 Rok 2013 40,0 Rok 2014 30,0 20,0 15,7 19,4 10,0 5,8 4,1 0,0 Koncerny krajowe Koncerny zagraniczne Operatorzy niezależni Razem firmy POPiHN Źródło: Monitoring POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 10

2,05 2,01 1,84 2,17 2,22 2,61 2,51 2,79 2,57 3,82 3,76 3,67 3,98 4,22 4,14 4,32 4,24 4,28 4,56 5,13 5,06 5,49 5,26 5,50 5,22 5,71 5,69 Ceny detaliczne EU95, ON i autogazu w latach 2006-2014 6,00 5,50 5,00 4,50 4,00-4% -5% 2006 2007 2008 2009 2010 3,50 +2% 2011 2012 3,00 2013 2,50 2014 2,00 EU 95 ON LPG Tankując miesięcznie 100 litrów paliwa, w 2014 przeciętny kierowca wydał: mniej o 276 PLN za benzynę EU95 mniej o 336 PLN za olej napędowy więcej o 72 PLN za autogaz w stosunku do 2013. Źródło: Opracowanie własne na bazie danych e-petrol.pl, WNP i ARE Różnica w cenie EU95 i ON [gr/l] 2010 2011 2012 2013 2014 28 7 2 (-1) 4 Różnica w cenie EU95 i autogazu w PLN/l 2010 2011 2012 2013 2014 2,34 2,52 2,92 2,98 2,69 Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 11

2000-01-03 2000-05-03 2000-09-03 2001-01-03 2001-05-03 2001-09-03 2002-01-03 2002-05-03 2002-09-03 2003-01-03 2003-05-03 2003-09-03 2004-01-03 2004-05-03 2004-09-03 2005-01-03 2005-05-03 2005-09-03 2006-01-03 2006-05-03 2006-09-03 2007-01-03 2007-05-03 2007-09-03 2008-01-03 2008-05-03 2008-09-03 2009-01-03 2009-05-03 2009-09-03 2010-01-03 2010-05-03 2010-09-03 2011-01-03 2011-05-03 2011-09-03 2012-01-03 2012-05-03 2012-09-03 2013-01-03 2013-05-03 2013-09-03 2014-01-03 2014-05-03 2014-09-03 14-01-02 14-01-30 14-02-27 14-03-27 14-04-25 14-05-23 14-06-20 14-07-18 14-08-15 14-09-12 14-10-10 14-11-07 14-12-05 USD/bbl PLN Dlaczego ceny paliw w Polsce maleją? Wskaźnik R*K (notowania ropy * kurs USD) 400,00 350,00 300,00 Notowania ropy Brent i kurs dolara US 120,00 w roku 2014 3,6 110,00 3,5 100,00 3,4 Ropa Brent (lewa skala) 90,00 Notowania USD (prawa 3,3 skala) 80,00 3,2 70,00 3,1 60,00 3 50,00 2,9 250,00 200,00 150,00 100,00 PLN/bbl 50,00 Źródło: Opracowanie własne na bazie danych e-petrol.pl Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 12

02.01.2006 13.03.2006 19.06.2006 04.09.2006 27.11.2006 12.02.2007 23.04.2007 02.07.2007 10.09.2007 19.11.2007 28.01.2008 07.04.2008 16.06.2008 25.08.2008 03.11.2008 12.01.2009 23.03.2009 01.06.2009 10.08.2009 19.10.2009 28.12.2009 09.03.2010 18.05.2010 27.07.2010 05.10.2010 14.12.2010 22.02.2011 04.05.2011 13.07.2011 21.09.2011 29.11.2011 08.02.2012 18.04.2012 27.06.2012 05.09.2012 14.11.2012 23.01.2013 03.04.2013 12.06.2013 21.08.2013 30.10.2013 08.01.2014 19.03.2014 28.05.2014 06.08.2014 15.10.2014 23.12.2014 04.03.2015 Ceny detaliczne EU95, ON, autogazu i LOO w latach 2006-2015 Ceny detaliczne paliw w Polsce - czy trend się utrzyma? 6 000,0 5 800,0 PLN / 1000 litrów 5 600,0 Cena det. EU 95 5 400,0 Cena det. ON 5 200,0 Cena det. LPG 5 000,0 Cena det. LOO 4 800,0 4 600,0 4 400,0 4 200,0 4 000,0 3 800,0 3 600,0 3 400,0 3 200,0 3 000,0 2 800,0 2 600,0 2 400,0 2 200,0 2 000,0 1 800,0 1 600,0 2014 Źródło: Opracowanie własne na bazie danych e-petrol.pl Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 13

Struktura rynku stacji paliw 2014 Stacje niezależne pozostałe AS 24 SSS (dawne Neste) Stacje przymarketowe Lukoil Statoil Stacje w sieciach prywatnych Shell BP Grupa LOTOS PKN ORLEN 25 21 171 116 351 402 480 441 743 1 768 0 200 400 600 800 1 000 1 200 1 400 1 600 1 800 2 000 1 961 Liczba stacji paliw w Polsce: 2006 6 875 2007 6 904 2008 6 854 2009 6 715 2010 6 755 2011 6 764 2012 6 756 2013 6 745 2014 6 479 Źródło: Opracowanie POPiHN 30,2% 11,5% 2,6% 21,6% 34,1% Koncerny krajowe Koncerny zagraniczne Sieci operatorów niezależnych Pozostali operatorzy niezależni Hipermarkety Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 14

Udział w rynku detalicznym (BS, ON, LPG łącznie) w 2014 [w %] 2014 33,4 6,2 36,8 Koncerny krajowe Koncerny zagraniczne Operatorzy niezależni 2013 Hipermarkety 34,5 6,0 35,1 23,6 Średnia roczna sprzedaż paliw na stacji: - w kraju 3,0 mln litrów - POPiHN 3,3 mln litrów - stacja niezależna 2,7 mln litrów 24,3 Źródło: dane z monitoringu POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 15

0,0-0,5-1,0-0,1 BS ON LPG Razem paliwa -0,8 Zmiana sprzedaży paliw ciekłych w 2014 [%] -1,5-2,0-2,5-3,0-3,5-1,7-1,5-0,6-2,3 Sprzedaż na stacjach paliw Sprzedaż poza stacjami paliw -4,0-4,5-4,1 4,0 3,9-5,0-5,0 3,0 2,0 1,0 0,0-1,0-2,0-3,0 0,8 0,5-0,2 BS ON LPG Razem paliwa -1,5 Sprzedaż na niezależnych stacjach paliw Sprzedaż na stacjach POPiHN Opracowanie: POPiHN -4,0-5,0-5,0-4,1-2,8 Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 16

92 91 95 95 98 99 101 101 103 101 101 104 104 Czy kontrole są skuteczne? Porównanie oficjalnego popytu w roku 2014 na benzyny silnikowe, olej napędowy, LPG i lekki olej opałowy łącznie do popytu w roku 2013 110 % 105 100 95 90 85 80 Opracowanie: POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 17

Przyszłość krajowego rynku paliw 30,0 29,0 28,0 Scenariusz konsumpcji paliw ciekłych (BS, ON, LPG, LOO łącznie ) do roku 2025 mln m3 27,0 26,0 25,0 24,0 23,0 22,0 21,0 20,0 Wariant bazowy Wariant opytymistyczny Wariant pesymistyczny 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 Opracowanie: POPiHN Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 18

236 600 ton Wzrost +3% rdr -6% vs. 2007 Europa Zachodnia: średnio -20%, Europa Środkowa i Wschodnia: średnio -15% Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 19

Silna korelacja z PKB Polski Szczyt w roku 2007 (251 000 ton) Zmienne reakcje na spowolnienia 2009 i 2012-2013 Stabilizacja od 2010 Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 20

Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 21

Motoryzacja 109 507 ton Spadek: -1,5% rdr, -18,93% vs. 2007 Wzrost olejów syntetycznych dłuższe przebiegi między wymianami, szara strefa Wzrost ilości pojazdów, rozwój gospodarczy, taniejące paliwa Przemysł 106 600 ton Wzrost: +3,43% rdr, -3,28% vs. 2007 Silna korelacja z PKB Odporność na spowolnienie lat 2012-2013 Polska i Niemcy: najniższy w UE ubytek rynku od 2007 Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 22

Przemysł i Handel Naftowy 2014 /23

MINUSY 2014 Klasyfikowanie przez S.C. olejów CN3403 jako mineralnych Wyrok ETS w/s zasadności objęcia przez Polskę olejów akcyzą Wstrzymanie prac nad ETD brak harmonizacji opodatkowania olejów Eksport z Polski olejów mineralnych wyniósł ok 630 000 ton CN 27101991: 160 000 t Słowenia, 80 000 t Grecja, 60 000 t Węgry PLUSY 2014 Polski rynek (obok niemieckiego) najbardziej odporny na kryzys w UE Rewizja klasyfikacji CN przez Komisję Europejską Przegląd procedur celnych dla produktów naftowych przez KE Wyjaśnienie przez MŚ wątpliwości dotyczących opłaty produktowej: Obowiązków zbiórki i recyklingu dla smarów (poziom 0 do 2017) Poziomów zbiórki dla preparatów smarowych ścieżka dojścia do 2020 Poziomów obowiązujących w roku 2014/2015 Wydzielenie w CRR olejów smarowych jako osobny obszar zagrożeń z kategorii benzyny i oleje, ale obniżenie z pozycji 3 na 11 w hierarchii zagrożeń bezp. państwa CRR Porażka wniosku POL-LIT w/s objęcia systemem EMCS olejów w UE Prace nad WFD: 95-100% zbiórki zużytych olejów i 60%recyklingu do 2020 roku Przemysł i Handel Naftowy 2014 / 24

Główne problemy branży w 2014 Wyłudzenia podatkowe w obrocie paliwami Elektroniczne instrumenty płatnicze Energia odnawialna i biopaliwa Zapasy obowiązkowe Szara strefa i opodatkowanie olejów Nowelizacja rozporządzenia w sprawie urządzeń NO Regulacje podatkowe (paliwa oraz oleje i smary); Przemysł i Handel Naftowy 2014/25

Osiągnięcia w 2014 Weszło w życie rozp. Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 5 sierpnia 2014 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych dozoru technicznego, jakim powinny odpowiadać urządzenia do napełniania i opróżniania zbiorników transportowych (rozporządzenie NO). Znowelizowano ustawę o zapasach obowiązkowych i Prawo energetyczne, wprowadzając koncesje WPC i OPZ, kaucje, opłatę zapasową oraz zmieniono proporcje w utrzymywaniu zapasów obowiązkowych w relacji państwo/przedsiębiorca; Nowelizacja ustawy o usługach płatniczych z dnia 28 listopada 2014 r. wprowadziła maksymalny poziom IF 0,2% dla kart debetowych oraz 0,3% dla kart kredytowych oraz nowe obowiązki informacyjne dla agentów rozliczeniowych. Przyj Weszły w życie wymagania w zakresie ochrony środowiska na stacjach paliw, określone w rozp. Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przesyłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie. GDDKiA zaproponowała nowe warunki dzierżawy MOP. W znacznym stopniu poprawi to opłacalność inwestycji autostradowych Przemysł i Handel Naftowy 2014/26

Oszustwa podatkowe zasadnicze fakty Począwszy od 2011 r. nastąpił gwałtowny wzrost wyłudzeń podatku VAT w handlu paliwami głównie ON; Raport Ernst & Young Strefa wyłudzeń na polskim rynku oleju napędowego, a następnie suplement do Raportu; W 2014 dalszy wzrost strefy wyłudzeń; dla ON powyżej 20%! Na mniejszą skalę zjawisko dotyczyło benzyn i LPG, a także obejmowało podatek akcyzowy, NCW, zapasy obowiązkowe i opłatę paliwową; Przemysł i Handel Naftowy 2014 /27

Mechanizm działania przestępców Kluczowym mechanizmem jest wyłudzanie VAT z wykorzystaniem tzw. znikającego podmiotu (ang. MTIC missing trader intra-community) Ponadto: Uchylanie się od płatności akcyzy poprzez: zmianę przeznaczenia oleju opałowego zmianę przeznaczenia olejów smarowych Przemyt ON (unikanie akcyzy i VAT): transport paliwa cysternami Paliwo do szarej strefy trafia do Polski z tych samych kierunków, co oficjalny import (Niemcy, Litwa) Przemysł i Handel Naftowy 2014/28

Zdecydowany wzrost aktywności kontroli podatkowej i organów ścigania Porozumienie z dnia 20 stycznia 2014 pomiędzy Ministrem Finansów, Ministrem Spraw Wewnętrznych oraz Prokuratorem Generalnym w sprawie wspólnych działań przy zwalczaniu wyłudzeń podatkowych; List ostrzegawczy Ministra Finansów i Ministra Gospodarki w sprawie wyłudzeń podatkowych w obrocie paliwami; Cykliczne akcje w pobliżu granic (czerwiec, wrzesień, grudzień) Komunikat MF: w ciągu 3 kwartałów 2014 r. inspektorzy wykryli próby wyłudzenia podatków (VAT i akcyzy) na prawie 2 mld złotych; Przemysł i Handel Naftowy 2014/29

Zmiany prawa w dobrym kierunku W ramach ustawy z dnia 30 maja 2014 r. o zmianie ustawy o zapasach ropy naftowej, produktów naftowych i gazu ziemnego oraz zasadach postępowania w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa paliwowego państwa i zakłóceń na rynku naftowym oraz niektórych innych ustaw: wprowadzono kaucje dla podmiotów, posiadających koncesje na obrót paliwami z zagranicą (OPZ) oraz koncesje na wytwarzanie paliw ciekłych (WPC); zmiany w systemie zapasów obowiązkowych, mogące pomóc w zwalczaniu przestępczości gospodarczej. W wyniku działań Urzędu Dozoru Technicznego z około 15% do około 4% spadła liczba stacji, działających mimo braku modernizacji zbiorników. Przemysł i Handel Naftowy 2014/30

Czynniki sprzyjające strefie wyłudzeń Brak sformalizowanej koordynacji działań wszystkich resortów, organów i służb; Brak kompleksowej regulacji prawnej, dotyczącej produkcji i dystrybucji paliw ciekłych; Brak kompleksowego systemu monitorowania produkcji i dystrybucji paliw ciekłych na rynku działa ok. 10% stacji i punktów dystrybucji bez koncesji (stacje zakładowe, przenośne zbiorniki) są one niewidoczne dla służb kontrolnych! Kontrolowane są firmy działające legalnie szara strefa pozostaje w cieniu Przemysł i Handel Naftowy 2014/31

Co się stanie, jeśli podjęte działania nie przyniosą rezultatu? Już dziś paliwa z polskich rafinerii wypierane są z rynku przez paliwo z szarej strefy i rafinerie zmuszone są do lokowania swojej produkcji poza granicami Polski. Dalszą konsekwencją rozrostu szarej strefy będzie postępujący wzrost eksportu polskiego paliwa i tym samym coraz większe uszczuplenie wpływów budżetowych państwa z tytułu należnych podatków od towarów sprzedawanych w kraju. Mniejszy strumień paliw z rafinerii krajowych na rynek wewnętrzny, to konieczność redukcji ilości firm zajmujących się legalnym obrotem paliwami w Polsce i spadek wpływów do budżetu z tytułu podatków i innych opłat. Jakość paliw, dziś skutecznie kontrolowana przez wyspecjalizowane jednostki, będzie coraz gorsza (chęć największego zysku przy minimalnych nakładach), a to przełoży się na konkretne koszty gospodarki i pojedynczego kierowcy. Przemysł i Handel Naftowy 2014/32

Nasze propozycje Powołanie koordynatora działań międzyresortowych na poziomie pełnomocnika Prezesa Rady Ministrów; Stworzenie elektronicznej bazy danych platformy paliwowej dostęp dla służb ścigania, podległych MF i MSW dostęp dla innych organów kontrolnych (URE, ARM, UDT, IH etc.) otwarty dostęp dla przedsiębiorców i klientów Wprowadzenie szczególnych regulacji przy przetargach publicznych na paliwa; Wykluczenie możliwości korzystania z wirtualnych biur przy obrocie paliwami; Rozważenie możliwości wprowadzenia zmian w systemie regulowania podatku od towarów i usług (system podzielonej płatności lub centralny rejestr VAT); Odpowiedzialność osób fizycznych za obrót paliwami bez koncesji powinna zostać uregulowana poprzez wykreślenie tego działania z kodeksu wykroczeń i wpisana jako przestępstwo do kodeksu karnego; Obniżenie dopuszczalnej wysokości płatności gotówkowych (obecnie 15 tys. euro) Przemysł i Handel Naftowy 2014/33

Nasze działania Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego wkrótce podejmie skierowaną do wszystkich nabywców paliw ciekłych w Polsce kampanię edukacyjno-informacyjną Sprawdź swojego dostawcę paliwa ; O objęcie akcji patronatem zwróciliśmy się do Ministra Gospodarki, Ministra Finansów i szefów innych urzędów, związanych z obrotem paliwami. Przemysł i Handel Naftowy 2014/34

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego www.popihn.pl