Przemysłowa hodowla świń w świetle PROW 2014 2020 dr Jarosław Ptak PZHiPTCh POLSUS Wsparcie sektora trzody Od czasów reformacji nie było praktycznie żadnego wsparcia inwestycyjnego w modernizacje i powstawanie nowych budynków dla trzody. Jedynie w przypadku poprawy dobrostanu lub przeniesienia produkcji ale bez jej rozszerzania. Tylko 5% środków PROW 2007-2013 wydano na inwestycje w budynki a z kwoty stanowiącej te 5% procent tylko 3% wydano na inwestycje w chlewnie! Czyli 0,15 % środków całego PROW! 1
Brak wsparcia finansowego w inwestycje w chlewnie doprowadził do utrzymywania się archaicznej struktury stad Liczba gospodarstw (w tys.) posiadających trzodę chlewną ogółem 118; 33% 10,7; 3% 231,1; 64% małe gosp., skala chowu świń 1-19 szt. średnie gosp., skala chowu świń 20-199 szt. duże gosp., skala chowu świń 200 szt. 2
Liczba gospodarstw posiadających lochy 187105; 90% małe gosp., skala chowu loch 1-9 szt. średnie gosp., skala chowu loch 10-99 szt. duże gosp., skala chowu loch 100 szt. 618; 0,3% 20237; 10% Fermy wielkotowarowe Na 31.12.2013 r. było 147 ferm świń, w przypadku których obowiązuje uzyskanie pozwoleń zintegrowanych. Są to fermy posiadające więcej niż: 2000 stanowisk do tuczu, lub 750 stanowisk dla loch 3
Stan pogłowia świń i loch w 2014 roku Priorytety wskazywane w opracowaniu Zespołu Ekspertów powołanego przez Ministra Rolnictwa i Strategii POLSUS Wsparcie inwestycyjne chlewni utrzymujących lochy dla produkcji prosiąt Wsparcie dla szkoleń w kierunku zwiększenia efektywności produkcji także poprzez budowę chlewni szkoleniowych Ułatwienie procedur uzyskiwania pozwoleń na budowę chlewni 4
Zespół ekspertów powołany przez Ministra Rolnictwa opracował kilka warunków dla uzyskiwania pomocy finansowej na inwestycje. Zasadniczy warunek dotyczył wielkości inwestycji. Uznano, że ze względu na konkurencyjność rynkową dolną granicą wielkości chlewni po zakończeniu inwestycji powinno być 150 loch. (maks 700 loch) Nowy PROW 2014-2020 6.5.1 Poddziałanie: Pomoc na inwestycje w gospodarstwach rolnych (Modernizacja gospodarstw rolnych) Pomoc jest udzielana na materialne lub niematerialne inwestycje poprawiające ogólne wyniki gospodarstw rolnych prowadzących zarobkową działalność rolniczą. 5
Celem działania jest zwiększenie rentowności i konkurencyjności gospodarstw w następujących obszarach: rozwój produkcji prosiąt, rozwój produkcji mleka krowiego, rozwój produkcji bydła mięsnego, Koszty kwalifikowalne obejmują: koszty budowy lub modernizacji budynków i budowli; koszty zakupu lub leasingu zakończonego przeniesieniem prawa własności nowych maszyn i wyposażenia do wartości rynkowej majątku; koszty ogólne związane z wydatkami, o których mowa w ww. punktach, takie jak honoraria architektów, inżynierów, opłaty za konsultacje, opłaty za doradztwo na temat zrównoważenia środowiskowego i gospodarczego, w tym studia wykonalności; koszty zakupu lub rozwoju oprogramowania komputerowego i zakupu patentów, licencji, praw autorskich, znaków towarowych. Nie ma możliwości wsparcia zakupu zwierząt, roślin oraz używanych maszyn i wyposażenia. Dodatkowe koszty związane z umową leasingu, takie jak np. marża finansującego i ubezpieczenie oraz podatek VAT nie są kosztami kwalifikowalnymi. Nie przewiduje się dofinansowania prostych inwestycji odtworzeniowych. Beneficjenci Rolnik prowadzący działalność rolniczą w celach zarobkowych lub grupa takich rolników. W przypadku rolnika będącego jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, o pomoc może ubiegać się jedynie spółka osobowa. Grupę rolników stanowi co najmniej dwóch rolników, którzy ubiegają się wspólnie o pomoc w ramach tego działania w celu zrealizowania inwestycji zbiorowej. O pomoc może ubiegać się rolnik: posiadający gospodarstwo rolne (w rozumieniu Kodeksu cywilnego, o powierzchni użytków rolnych co najmniej 1 ha) lub nieruchomość służącą do prowadzenia produkcji w zakresie działów specjalnych produkcji rolnej w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników, w brzmieniu na dzień wejścia w życie Programu, zwanych dalej gospodarstwem" i kierujący tym gospodarstwem. W gospodarstwie prowadzona jest rachunkowość. 6
Warunki brzegowe Wielkość ekonomiczna gospodarstwa uprawnionego do otrzymania pomocy. 10 000 do 200 000 EURO Wg decyzji Ministra z dnia 5 marca 2015 wartość ta ma zostać podniesiona do 300 tys. Euro? Minimalna wielkość gospodarstwa po realizacji operacji ma wynosić 50 loch. Rolnik posiadający gospodarstwo o powierzchni powyżej 300 ha nie może ubiegać się o pomoc w ramach tego działania. Kwoty i wielkość wsparcia do 50% kosztów kwalifikowalnych i nie mniej niż 30 % kosztów kwalifikowalnych. Maksymalna wysokość pomocy udzielonej jednemu beneficjentowi i na jedno gospodarstwo rolne nie może przekroczyć: 900 000 zł, Pomoc przyznaje się na operację o planowanej wysokości kosztów kwalifikowalnych powyżej 50 tys. złotych. 7
Wielkość pomocy Na działanie Modernizacja gospodarstw rolnych przewidziano kwotę 2 401 064 486 EURO, co jest ilością w złotówkach stanowiącą około 10 mld złotych. Ile z tego zostanie skierowanych i wykorzystanych w gospodarstwach na rzecz produkcji prosiąt? Rozdział środków Gdyby na produkcję prosiąt trafiło i byłoby wykorzystane ok. 30 % (3 mld złotych), nawet niezależnie od wielkości gospodarstw byłyby to środki pozwalające na stworzenie ok. 3 300 chlewni. Jednak jest to wartość bardzo hipotetyczna 8
Rozdział środków? Gdyby na produkcję prosiąt przeznaczono ok. 3 mld złotych oznaczałoby to stworzenie ok. 250 tysięcy stanowisk dla loch. Szacując nawet w najgorszym przypadku wydajność 20 prosiąt od lochy daje to przyrost produkcji na poziomie 5 mln sztuk prosiąt. Oczywiście niemożliwy do osiągnięcia w czasie jednego roku ale po kilku latach. Zatem stała by się możliwa samowystarczalność? Beneficjent może realizować operacje indywidualnie i zbiorowo z tym, że limit na drugą Dziękuję operację jest zawsze za pomniejszony uwagę o! kwotę pomocy udzielonej na pierwszą operację, niezależnie od tego, która operacja została zrealizowana jako pierwsza. Na dzień 11.02.2014 nie ustalono innych warunków a całość projektu jest na stronie Ministerstwa Rolnictwa. 9