Informacja o realizacji w 21 roku Powiatowego Programu Działania na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Ostrowskim na lata 29-215 Wszystkie, szeroko rozumiane działania na rzecz aktywizacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych w Powiecie Ostrowskim w sposób zintegrowany, spójny i kompleksowy określone zostały w Powiatowym Programie Działania na Rzecz Osób Niepełnosprawnych w Powiecie Ostrowskim na lata 29-215, przyjętym Uchwałą Nr XXXIV/25/9 Rady Powiatu w Ostrowi Mazowieckiej z dnia 25 czerwca 29 r. Program ten wyznacza następujące cele strategiczne: A. Szeroko rozumiane wyrównywanie szans osób niepełnosprawnych, B. Zapewnienie możliwości osobistego rozwoju zgodnie z posiadanymi przez osoby niepełnosprawne predyspozycjami oraz możliwościami psychofizycznymi, C. Poprawa sytuacji życiowej osób niepełnosprawnych. Powiat Ostrowski realizował powyższe cele wdrażając działania szczegółowe, w tym wykonując zadania określone w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, a także innych aktach prawnych pośrednio odnoszących się do osób niepełnosprawnych. Zgodnie z ustawowym podziałem zadań w zakresie rehabilitacji osób niepełnosprawnych, na poziomie powiatu rehabilitacją zajmują się: powiatowy urząd pracy oraz powiatowe centrum pomocy rodzinie. Orzecznictwem natomiast zajmuje się powiatowy zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności. I. W ramach realizacji określonych w Programie zadań, dotyczących rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych, w 21 roku Powiatowy Urząd Pracy w Ostrowi Mazowieckiej: 1. Wspierał i aktywizował bezrobotne oraz poszukujące pracy osoby niepełnosprawne poprzez finansowanie wydatków na następujące instrumenty i usługi rynku pracy: skierowano na staż 37 osób niepełnosprawnych, skierowano do odbywania prac interwencyjnych 4 osoby niepełnosprawne, skierowano do wykonywania robót publicznych 3 osoby niepełnosprawne, skierowano na badania lekarskie stwierdzające zdolność do odbywania danej formy aktywizacji zawodowej 32 osoby niepełnosprawne, dokonano 4 osobom niepełnosprawnym zwrotu kosztów przejazdu, w związku ze skierowaniem na daną formę aktywizacji zawodowej, usługą poradnictwa zawodowego objęto 59 osób niepełnosprawnych, pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy udzielono 9 osobom niepełnosprawnym, z czego 4 osoby uczestniczyły w zajęciach aktywizacyjnych organizowanych w ramach Klubu Pracy, a 5 osób niepełnosprawnych skierowano na szkolenia z zakresu aktywnego poszukiwania pracy, umożliwiono nabycie, zmianę lub uzupełnienie kwalifikacji zawodowych poprzez udział w szkoleniach 3 osobom niepełnosprawnym pozostającym bez zatrudnienia, sukcesywnie obejmowano wszystkie zarejestrowane na przestrzeni 21 roku osoby niepełnosprawne usługą pośrednictwa pracy, w ramach której przyjęto do realizacji 5 ofert pracy skierowanych do osób niepełnosprawnych oraz przedstawiano zarejestrowanym osobom niepełnosprawnym propozycje 1
odpowiedniej pracy, a w przypadku ich braku inne formy pomocy dostępne osobom niepełnosprawnym tj. szkolenia, staże, zajęcia aktywizacyjne. Spośród w/w usług i instrumentów rynku pracy, którymi obejmowane były osoby niepełnosprawne niepozostające w zatrudnieniu, na szczególną uwagę zasługują formy pomocy takie jak: poradnictwo zawodowe i pośrednictwo pracy. W ramach poradnictwa zawodowego podejmowano bowiem zintensyfikowane działania mające na celu przełamywanie barier wewnętrznych, blokujących aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych. W tym celu objęto 58 osób niepełnosprawnych Indywidualnym Planem Działania oraz zastosowano wobec nich kompleksowy proces poradnictwa zawodowego, obejmujący m.in. określenie możliwych do zastosowania wobec danego klienta usług i instrumentów rynku pracy, które zwiększą szanse na uzyskanie zatrudnienia. Z kolei wizyty osób niepełnosprawnych u pośrednika pracy, wydzielonego do obsługi tej grupy bezrobotnych i poszukujących pracy, przyczyniły się do upowszechnienia wśród osób zarejestrowanych informacji o różnych formach pomocy dostępnych osobom niepełnosprawnym, oferowanych przez Powiatowy Urząd Pracy w Ostrowi Mazowieckiej oraz partnerów społecznych tj. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Ośrodki Pomocy Społecznej itp. 2. Promował przedsiębiorczość poprzez przyznawanie osobom niepełnosprawnym pomocy na rozpoczęcie działalności gospodarczej. W ramach tego zadania udzielono 6 osobom niepełnosprawnym pozostającym bez zatrudnienia jednorazowo środków na podjęcie działalności gospodarczej. Doradztwo organizacyjno prawne i ekonomiczne w zakresie działalności gospodarczej podejmowanej przez osoby niepełnosprawne realizowano natomiast we współpracy z Federacją Stowarzyszeń Naukowo Technicznych NOT Rada Regionalna w Ostrołęce. Konsultanci NOT w ramach pełnionych dyżurów służyli pomocą w w/w zakresie wszystkim zainteresowanym osobom niepełnosprawnym, które rozpoczynały własną działalność gospodarczą. Ponadto osobom tym udzielano informacji o możliwości korzystania z różnego rodzaju ulg i uprawnień przewidzianych m.in. dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą i obowiązkach pracodawców zatrudniających osoby niepełnosprawne. Podawano także adres strony internetowej PFRON, gdzie zamieszczone zostały m.in. informacje w w/w zakresie. 3. Udzielał pracodawcom wsparcia finansowego, celem zachęcenia ich do tworzenia miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. W tym zakresie dokonano zwrotu kosztów wyposażenia stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej 1 pracodawcy, który utworzył 2 stanowiska pracy, na których zatrudnienie podjęło 2 osoby niepełnosprawne. Jednocześnie należy zaznaczyć, że w ramach realizacji tego zadania współpracowano także z właściwym terenowo inspektorem pracy, który dokonywał w poszczególnych zakładach pracy oceny i kontroli nowotworzonych miejsc pracy, na których zatrudnienie znalazły osoby posiadające orzeczony umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności. 4. Współpracował z instytucjami, stowarzyszeniami oraz organizacjami pozarządowymi i fundacjami działającymi na rzecz rehabilitacji i aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych m.in. prowadząc badania ankietowe dotyczące ustalenia kierunków szkoleń dla osób niepełnosprawnych. Współpraca ta polegała na upowszechnianiu wśród osób niepełnosprawnych (m.in. poprzez zamieszczanie informacji na stronie internetowej i tablicy ogłoszeń urzędu oraz pisemne 2
informowanie osób niepełnosprawnych) informacji na temat bezpłatnych usług oferowanych m.in. przez następujące podmioty: Centrum Karier Osób Niepełnosprawnych w Warszawie, Towarzystwo Opieki Nad Ociemniałymi w Laskach. 5. Inicjował działania informujące pracodawców o możliwości korzystania z usług i instrumentów rynku pracy wspierających zatrudnienie osób niepełnosprawnych. W tym zakresie promował zatrudnienie osób niepełnosprawnych podczas zrealizowanych przez pośredników pracy 74 wizyt w zakładach pracy z terenu Powiatu Ostrowskiego oraz okresowo, na łamach lokalnej prasy informował pracodawców o możliwości wnioskowania o subsydiowane formy zatrudnienia w tym obejmujące tworzenie miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych. W ramach w/w działania upowszechniano także wśród pracodawców i osób niepełnosprawnych opracowaną przez Powiatowy Urząd Pracy w Ostrowi Mazowieckiej ulotkę informacyjną dotyczącą aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych oraz wyodrębniono w siedzibie urzędu tablicę ogłoszeń dotyczącą problematyki niepełnosprawności. Z kolei wydzielony do obsługi osób niepełnosprawnych pośrednik pracy, podczas wizyt osób bezrobotnych i poszukujących pracy, służył im pomocą m.in. w zakresie informowania o ulgach i uprawnieniach przysługujących osobom niepełnosprawnym, adresach stron internetowych poświeconych problematyce niepełnosprawności, a także informowania o instytucjach i jednostkach działających na rzecz osób niepełnosprawnych (np. PCPR, Środowiskowy Dom Samopomocy itp.) oraz zakresie ich działania. 6. Kierował osoby niepełnosprawne niepozostające w zatrudnieniu do udziału w projektach współfinansowanych z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. W ramach realizacji tego zadania w projekcie Nowa szansa Powiat Ostrowski uczestniczyło 9 osób niepełnosprawnych, skierowanych do odbywania stażu. Łącznie w 21 roku wsparciem finansowym objęto grupę 6 osób niepełnosprawnych. Natomiast na realizację zadań z zakresu rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych (tj. bezrobotnych i poszukujących pracy) wydatkowano kwotę 575.552, zł, z czego 279.67, zł stanowiły środki PFRON, 22.253, zł stanowiły środki Funduszu Pracy, a 93.692, zł wydatkowano w ramach środków EFS. II. W zakresie rehabilitacji społecznej Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrowi Mazowieckiej realizowało w roku 21 poniższe działania wyznaczone w Programie: 1. zapobieganie wykluczeniu społecznemu osób niepełnosprawnych 2. działania w kierunku integracji osób niepełnosprawnych ze środowiskiem 3. przyznawanie dofinansowań ze środków PFRON (zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami) 4. tworzenie i prowadzenie grup wsparcia, specjalistycznego poradnictwa psychologicznego i pedagogicznego dla osób niepełnosprawnych i ich rodzin 5. działania zmierzające do zmniejszenia skutków niepełnosprawności poprzez wczesną interwencję, terapię oraz pracę z dziećmi, ich rodzicami i opiekunami 6. opracowywanie i realizacja projektów w ramach programów celowych dotyczących osób niepełnosprawnych 7. zapewnienie dostępu osobom niepełnosprawnym do pełnej informacji z zakresu ulg i uprawnień. 3
Opis szczegółowy wykonanych działań z zakresu rehabilitacji społecznej W Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrowi Mazowieckiej funkcjonuje Dział do spraw Osób Niepełnosprawnych. Do jego podstawowych zadań należało (i nadal należy): 1) udzielanie informacji zgłaszającym się osobom niepełnosprawnym w zakresie przysługujących form wsparcia - dofinansowania ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych z tytułu posiadanej niepełnosprawności, 2) przyjmowanie oraz obsługa wniosków o dofinansowanie do: - przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych oraz sprzętu rehabilitacyjnego, - turnusów rehabilitacyjnych, - likwidacji barier architektonicznych, technicznych oraz w komunikowaniu się, - sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych, 3) udzielanie informacji osobom niepełnosprawnym oraz ewentualne kierowanie do innych instytucji i urzędów zajmujących się wsparciem osób niepełnosprawnych (np. ośrodków pomocy społecznej, powiatowego urzędu pracy, powiatowego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności, Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, fundacji, stowarzyszeń działających na rzecz osób niepełnosprawnych), 4) udzielanie informacji w zakresie przysługujących osobom niepełnosprawnym ulg i uprawnień. W ramach pkt. 1 i 2 w 21 roku wykonano: Dofinansowanie zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze oraz sprzętu rehabilitacyjnego Liczba złożonych wniosków 21 26 Kwota wnioskowana 247.46,7 dofinansowanie Liczba wniosków niewypłaconych Dofinansowania niewypłacone 146.977,5 88 47.89,89 Dofinansowanie uczestnictwa w turnusach rehabilitacyjnych Liczba osób ubiegających się wraz z opiekunem 21 127 Kwota wnioskowana 124.995, 4
Przyznane dofinansowanie dofinansowanie Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych na indywidualne wnioski osób niepełnosprawnych Złożone wnioski ogółem ogólna dofinansowanie na bariery architektoniczne dofinansowanie na bariery w komunikowaniu się dofinansowanie na bariery techniczne 21 33 374.957, 4 4. Dofinansowanie sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych w roku 21 Liczba złożonych wniosków 21 Zawarte umowy Kwota wnioskowana 14.154, Liczba osób korzystających dofinansowanie 7 Kwota przyznana przez PFRON algorytmem dla Powiatu Ostrowskiego w roku 21 wynosiła łącznie 467. zł. Rada Powiatu uchwałą, na rehabilitację społeczną przeznaczyła kwotę 187. zł, natomiast na rehabilitację zawodową 28. zł. Z uwagi na bardzo 5
ograniczony budżet przeznaczony na rehabilitację społeczną postanowiono jednocześnie, iż w roku 21 realizowane będą jedynie dofinansowania do przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych oraz sprzętu rehabilitacyjnego, a także do likwidacji barier w komunikowaniu się. Postanowiono jednocześnie, iż wysokość dofinansowania do przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych wyniesie jedynie do 1% limitu określonego w przepisach NFZ (w latach poprzednich wysokość dofinansowania wynosiła do 15% limitu). W roku 21, z powodu ograniczonej ilość środków, zrezygnowano całkowicie z dofinansowania do likwidacji barier architektonicznych oraz technicznych, a także dofinansowania do turnusów rehabilitacyjnych oraz sportu, kultury, rekreacji i turystyki osób niepełnosprawnych. Mimo tak drastycznego ograniczenia wydatków, nie zrealizowano wszystkich złożonych wniosków na dofinansowanie przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych oraz sprzętu rehabilitacyjnego, nie przyznano dofinansowania do 88 wniosków na łączną kwotę ponad 47. zł. Inne działania wykonane przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrowi Mazowieckiej w roku 21 na rzecz osób niepełnosprawnych. 1. W ramach PCPR funkcjonuje Poradnia Rodzina. Z usług Poradni korzystali mieszkańcy miasta Ostrów Mazowiecka i Powiatu Ostrowskiego, w tym osoby niepełnosprawne. W Poradni zatrudnieni byli: dwóch psychologów (etat i umowa zlecenie), pedagog specjalny (etat), logopeda (umowa zlecenie), prawnik (umowa zlecenie). W ramach wspierania osób niepełnosprawnych do zadań Poradni należało: 1) udzielanie pomocy w formie doradztwa i informacji rodzicom i opiekunom wychowującym dzieci niepełnosprawne oraz osobom niepełnosprawnym, 2) przekazywanie rodzicom określonej wiedzy na temat rozwoju niepełnosprawnego dziecka i jego terapii, 3) udostępnianie literatury fachowej, artykułów zawierających informacje i wskazówki pomocne przy wychowywaniu dziecka niepełnosprawnego, 4) umożliwienie rodzicom kontaktowania się z innymi rodzinami mającymi zbliżone problemy, 5) wczesne wspomaganie wszechstronnego rozwoju dzieci niepełnosprawnych, mające na celu rozwijanie ich interakcji z dzieckiem, jak i pomoc w pokonywaniu kryzysów emocjonalnych i konfliktów, prawidłowym zorganizowaniu życia, 6) udzielanie poradnictwa prawnego, informowanie o przysługujących uprawnieniach i usługach na rzecz osób niepełnosprawnych, 7) prowadzenie grupy wsparcia dla rodziców mających dzieci niepełnosprawne, spotkania odbywały się raz w miesiącu. Spotkania te umożliwiły rodzicom mającym niepełnosprawne dzieci podzielić się swoimi problemami, uwagami z innymi rodzicami. Uzyskać wsparcie, zrozumienie i akceptację od tych, którzy mają podobne problemy. Na spotkaniach poruszane były tematy dotyczące m.in. akceptacji niepełnosprawności, różnych form terapii, wsparcia, wymiany doświadczeń, poruszane były kwestie związane z edukacją dziecka niepełnosprawnego i wspieraniem jego rozwoju. Z terapii pedagogicznej korzystały dzieci z następującymi chorobami i deficytami rozwojowymi: mózgowe porażenie dziecięce (MPDz), autyzm, zespół Aspergera, Zespół Downa, upośledzenie umysłowe w różnym stopniu (lekki, umiarkowany i znaczny), dystrofia mięśniowa, epilepsja, uszkodzony słuch. 6
W 21 r. terapią pedagogiczną zostało objętych 42 dzieci z różną niepełnosprawnością. Terapią psychologiczną 3 osób niepełnosprawnych (w tym 12 dzieci oraz 18 dorosłych). Natomiast w terapii logopedycznej uczestniczyło 7 dzieci z różną niepełnosprawnością. 2. Kontynuacja realizowanego przez Powiat Ostrowski, zapoczątkowanego 1 lipca 28 r. projektu systemowego Twoja przyszłość w Twoich rękach, współfinansowanego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet VII - Promocja Integracji społecznej, Działanie 7.1 - Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji, Poddziałanie 7.1.2 - Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie. Grupą docelową, bezpośrednio korzystającą z pomocy w ramach projektu były osoby spełniające łącznie trzy warunki: 1) korzystały ze świadczeń pomocy społecznej, 2) były w wieku aktywności zawodowej (15-64 lata), 3) były niezatrudnione lub zatrudnione, zagrożone wykluczeniem społecznym, m.in. z powodu niepełnosprawności. Uczestnikami projektu realizowanego przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrowi Mazowieckiej były osoby niepełnosprawne, usamodzielniani wychowankowie rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo- wychowawczych oraz osoby bezrobotne lub zatrudnione lecz zagrożone wykluczeniem społecznym ( w 21r były to np. rodziny biologiczne dzieci umieszczonych w placówkach opiekuńczo- wychowawczych i rodzinach zastępczych). Podstawowym narzędziem realizacji projektu był kontrakt socjalny, tj. umowa pomiędzy osobą korzystającą ze świadczeń pomocy społecznej, a pracownikiem socjalnym, mająca na celu określenie sposobu współdziałania w rozwiązywaniu problemów osoby znajdującej się w trudnej sytuacji życiowej, umożliwienia aktywizacji społeczno - zawodowej oraz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu. Przewiduje on wzajemne zobowiązania stron, w tym możliwości zastosowania: 1) zasiłków i pomocy w naturze, 2) pracy socjalnej, 3) prac społecznie użytecznych, 4) instrumentów aktywnej integracji obejmujących aktywizację społeczną, zdrowotną, edukacyjną i zawodową, 5) działań o charakterze środowiskowym. Każdy uczestnik w ramach Aktywnej Integracji skorzystał z minimum trzech instrumentów aktywizacyjnych z czterech obszarów aktywizacji: społecznej, zawodowej, zdrowotnej i edukacyjnej. Rok realizacji Zrealizowana wartość projektu Ilość uczestników Kwota Wkład własny dofinansowania 28 293.395,86 39.345, 4 26 29 383.899,94 45.38,54 38 (w tym 3 osoby 24 powróciły do projektu z 28r) 21 51.552,31 54.972,94 52 (w tym 3 osoby powróciły do W tym osób niepełnosprawnych 25 (osoby powracające do projektu były 7
projektu z 29r) osobami niepełnosprawnymi) W 21 r. wniosek o dofinansowanie złożony został na kwotę 616.45,51 zł, w tym wartość dofinansowania wyniesie 551.723,21 zł, natomiast wartość wkładu własnego 64.727,3 zł. Wartość zrealizowanego projektu wyniosła 565.525,25zł, w tym kwota dofinansowania 51.552,31 i wkład własny 54.972,94zł. Działania podejmowane w ramach zadania Aktywna Integracja w 21r Forma działań Ilość osób które otrzymały wsparcie W tym osób niepełnosprawnych Szkolenia zawodowe 3 6 Turnus rehabilitacyjny 35 23 Szkolenia językowe 3 12 Kurs prawa jazdy kat.b 7 1 Zwrot kosztów nauki na poziomie 2 2 pomaturalnym Wouchery- talony na samodzielny 48 25 zakup usług społecznych Warsztaty i treningi kompetencji 45 23 społecznych Indywidualne spotkania z doradcą 5 25 zawodowym Indywidualne spotkania z psychologiem 5 25 Poza działaniami aktywizującymi realizowane były również działania środowiskowe i promocyjne obejmujące swoim zakresem zarówno osoby biorące udział w projekcie jak też osoby z ich otoczenia. Także w ramach powyższego projektu, w roku 21 stworzono stanowisko pracy - doradca do spraw osób niepełnosprawnych. Zatrudnienie doradcy współfinansowane jest przez Unię Europejską. Do zadań doradcy należy szeroko rozumiane wspieranie osób niepełnosprawnych w zakresie ulg i uprawnień czy możliwych form pomocy. Powiat Ostrowski realizował także zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej, tj. orzecznictwo pozarentowe. Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w roku 21 wydał orzeczenia: Stopień niepełnosprawności - osoby dorosłe znaczny umiarkowany lekki razem 444 321 85 85 Orzeczenie o niepełnosprawności - osoby przed 16 rokiem życia -3 lata 4-7 lat 8-16 lat razem 6 69 17 236 8
Z przedstawionych wyżej danych wynika, iż w stosunku do 28 r. (gdzie wydano 714 orzeczeń)., w Powiecie Ostrowskim rośnie liczba osób niepełnosprawnych. Zarówno wśród osób dorosłych, jak i wśród dzieci, najwięcej orzeczeń wydano z powodu chorób układu oddechowego i krążenia. Wszystkie przedstawione wyżej działania z zakresu rehabilitacji społecznej realizowane są w sposób ciągły - kontynuowane w roku 211. Największym problemem w roku 21, uniemożliwiającym w sposób znaczny wspieranie osób niepełnosprawnych, udzielanie dofinansowań, był niedobór środków finansowych przyznanych przez PFRON algorytmem dla Powiatu Ostrowskiego. Informacja została przygotowana przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Ostrowi Mazowieckiej. i Powiatowy Urząd Pracy w Ostrowi Mazowieckiej. Ostrów Maz. 8.9.211r. 9