Program posłuszeństwa według Metody Naturalnej

Program posłuszeństwa według Metody Naturalnej (na podst. ksiązki J.Ortegi Program posłuszeństwa Metodą Naturalną ) espziwp I - Zrozumieć Metodę Naturalną Edukacja za pomocą Metody Naturalnej jest kontrolowaną zabawą. W metodzie klasycznej zmuszamy zwierzę do wykonywania czyż nie jest inteligentniejszym pozwolić mu myśleć i wyciągać wnioski z tego, co sprawia mu przyjemność, jednocześnie ucząc się? Dobra relacja to respekt, przyjazna i zabawowa współpraca, dzielenie czynności, komunikacja uwzględniająca indywidualność drugiego. Nie zapominajmy, że pies ma psychikę zwierzęcia stadnego i potrafi w nas odczytać wszystko, co jest związane z emocjami. Trzeba umieć grać pozytywną rolę pozostając zawsze szczerym, w przeciwnym razie pies natychmiast to pozna. Metoda Naturalna wymaga pracy nad samym sobą, aby poradzić sobie z dawnymi odruchami klasycznej tresury i skoncentrować się na psychologii i psiej edukacji. Można zostać szefem bez konieczności używania przymusu i brutalności. 1

Trzeba zawsze myśleć psem jeśli chcemy zrozumieć jego reakcje instynktowne, związane z otaczającą przestrzenią, zjawiskami przypadkowymi lub zaplanowanymi. Nie można mieć przeświadczeń na temat jego sposobu funkcjonowania, to jest dzieło duchowe, które pozwala być wrażliwym i zastanowić się nad sobą. Nie można też zapominać, że tworzymy stado i że jakby nie patrzeć jesteśmy modelem dla psa, takim jak była wcześniej dla niego matka lub jakim może być dla niego drugi pies. Oczekuje on od nas wskazówek związanych z przeżyciem, zaufaniem lub nieufnością. Z czasem pies uczy się rozpoznawać coraz więcej naszych intencji często wie co od niego chcemy, zanim mu wydamy polecenie. Ćwiczcie sami na pusto, bez psa Aby opanować tremę, która zmienia zachowania, powoduje brak kontroli gestów, gonitwę myśli i emocje, należy nauczyć się radzić sobie ze stresem, np. używając metod relaksacyjnych. Powtarzając ćwiczenia na pusto bez psa, właściciel uczy się panowania nad swoimi gestami, wzrokiem, oddechem, nie obawiając się, że zrobi coś źle i może prosić instruktora (tresera) i innych obserwatorów (uczestników) o skorygowanie, wskazanie błędów. Można także sfilmować to granie roli i porównać z prawidłowymi gestami technicznymi. Właściciel i jego pies to dwie siły akcja i reakcja, które szukają punktu równowagi, komunikacji. Każdy kontakt jest wymianą sygnałów rozpoznawania lub stymulacji, gdzie właściciel powinien wykazywać się empatią, aby myśleć tak jak pies. Odbiorca powinien zrozumieć znaczenie informacji i eliminować informacje nieprawidłowe, które nie odpowiadają wysyłanemu sygnałowi. 2

Pies, zwierzę społeczne, jest czuły na najbardziej subtelne niuanse zachowania, musi być zdolny do uchwycenia intencjonalności najdelikatniejszego sygnału, który powinien pozostać przyjemny (kontrast w stosunku do innych sygnałów), selektywny (wyłącznie dla dobrego odbiorcy) i odpowiadać stanowi motywacji. Po pewnym czasie, dyskryminacja pozwoli na zmianę sygnału lub rozróżnienie sygnałów bardzo zbliżonych, ale nie identycznych. Trzeba zawsze pamiętać, że w Metodzie Naturalnej uwaga może być zwiększona, zmniejszona lub przerwana za pomocą wzmocnienia, które można zmieniać pod względem intensywności i jakości. Zabawa, sekret udanej edukacji Zabawa z psem jest najlepszą rzeczą, bo stymuluje inteligencję i zwiększa zdolności uczenia, ale może być także najgorszą rzeczą, jeśli czyni psa szalonym i niekontrolowalnym. Pies, jak jego przodek wilk, ma olbrzymie zdolności przystosowawcze, jest to podstawa przeżycia. Oznacza to, że jest zdolny do zapamiętywania bardzo złożonego uczenia, zwłaszcza, jeśli jest ono kojarzone z czymś przyjemnym. Zabawa powinna odpowiadać prostym regułom. Należy: 1/ wykazywać empatię: metoda etologiczna wymaga rozumienia rzeczy z punktu widzenia ucznia; zawsze stawia się pytanie jeśli byłbym tym psem, co by mnie zachęcało do ruszania się? 2/ wiedzieć jakie są preferencje naszego psa: w zależności od wieku, rasy, cech indywidualnych; istnieją różne rodzaje zabaw: fizyczne, ćwiczące refleks, równowagę, stymulujące, oparte na naśladowaniu, edukacyjne, grupowe, itd. - trzeba wybrać właściwy. 3

3/ znać swoje cele: pasja do zabawy u psowatych ma ważne funkcje; nie służy jedynie do doświadczania przyjemności, ale także do rozwijania zdolności percepcji i pewności siebie (pies zestresowany nie bawi się), testowania swoich możliwości i zaspokojenia potrzeb działania (pies pasterski, który pokonuje 50 km dziennie, nie ma problemów z zachowaniem; a ile kilometrów pokonuje dziennie twój pies?), polepszenia koordynacji ruchowej, bycia towarzyskim i zrównoważonym, zacieśnienia związku z właścicielem i zachęcenia do współpracy, w końcu dla lepszego, harmonijnego umięśnienia ciała. 4/ potrafić pozostać panem zabawy : trzeba być progresywnym, przyjemnym, uczestniczącym, przystosowanym, ale przede wszystkim pozostawać organizatorem. Tym, który zaczyna i kończy zabawę. Respektować drugiego, ale także być samemu respektowanym nie dopuszczać wybryków: nadmiernej ekscytacji, gryzienia, itd. U wilków, szef sfory może bawić się i nawet może kłaść się na plecach, ale w każdej sytuacji pozostaje liderem! 5/ nigdy nie powodować bólu: można dostarczać bardzo spektakularnych stymulacji (widzowie są zaskoczeni widząc co można wyprawiać z 2 miesięcznym szczenięciem), ale podstawową zasadą jest nigdy nie zadawać bólu. 6/wykazywać się wyobraźnią: zabawy i ćwiczenia powinny być różnorodne, trzeba je zmieniać w nieskończoność, bo pies nie lubi monotonii, nie lubi powtarzania ciągle tych samych ćwiczeń. Większość właścicieli nie umie bawić się ze swoim psem i niekiedy trzeba powtarzać ćwiczenia na pusto (bez psa). Trzeba pokazywać właścicielom jak trzymać sznurek od piłki, jak nim ruszać, aby piłka stała się ofiarą robiła wrażenie żywej, itd. 7/ tak zaaranżować, aby wygrać: każde zwycięstwo zwiększa jakość wykonania. Jeśli na przykład może się zdarzyć, że szczenię zamiast przynieść zabawkę, ucieknie razem z nią w drugą stronę, gdyż jeszcze nie umie prawidłowo aportować. Zatem przestaje to być zabawa z nauką, a staje się tylko zabawą. Dlatego właściciel powinien mieć w swojej kieszeni drugą zabawkę, aby przyciągnąć nią szczenię i odzyskać pierwszą zabawkę. 8/ umieć zatrzymać się w dobrym momencie; zanim zachowania fizyczne i mentalne psa przekroczą pewną granicę (nadmierna ekscytacja, rozproszenie...) 4

9/ być odprężonym i pogodnym: ta metoda jest synonimem przyjemności i odprężenia, zarówno dla psa jak i dla właściciela. Podobnie jak w przypadku obcowania z innym osobnikiem tego samego gatunku, pies naśladuje nasze zachowania. 10/ nie zapominać, że celem zabawy jest uczenie: podczas gdy dla psa, każdy seans jest częścią zabawową, dla właściciela jest to możliwość uskuteczniania uczenia coraz bardziej złożonego, zgodnie z prawami uczenia. Faza systematyczna, przerywana, losowa, wzmacnianie stopniowych przybliżeń... Uwaga Należy unikać aktywnych zabaw podczas upałów, zwłaszcza w przypadku niektórych ras (np. buldogi), a także podczas mrozów (niebezpieczeństwa uszkodzenia łap o ostry lód). Trzeba także zachować ostrożność, gdy teren jest nieznany, ze względu na możliwość obecności ostrych przedmiotów lub ostrej nawierzchni (skaleczenie łap psa). Należy również uważać na dziury i zagłębienia (złamanie nogi) oraz unikać zabaw tuz po posiłku (niebezpieczeństwo skrętu żołądka) Cechy dobrej zabawki Dobra zabawka powinna sprawiać wrażenie żywej: ruszać się, uciekać; powinna kojarzyć się psu z radością właściciela; nie może być niebezpieczna dla psa; musi podobać się psu. Jeśli pies nie umie jeszcze dobrze aportować, to zabawka powinna być na sznurku jeśli pies nie przyniesie zabawki, to właściciel ma nad nią kontrolę. Jak używać zabawki? Właściciel działa, a pies reaguje Zabawka służy do uzyskania motywacji, a nie do tego, by bawić psa za darmo; pies powinien się nią bawić razem z właścicielem, a nigdy sam. Zabawka musi być odpowiednio dobrana, dostosowana do preferencji psa, jego wielkości i pobudliwości nerwowej. Zabawka powinna być poręczna dla właściciela, może posiadać sznurek w razie potrzeby Powinna być w miarę odporna na psie zęby, nie może być niebezpieczna dla psa Nie może być dostępna dla psa poza sesjami ćwiczeń ma służyć do edukacji; w innym przypadku przestanie psa interesować. 5

Właściciel musi nauczyć się manipulować zabawką, aby stała się dla psa interesująca ofiarą, a dla właściciela narzędziem pedagogicznym. W tym celu zabawka musi się ruszać - trzeba ją przekładać z ręki do ręki, podrzucać, przyciągać na sznurku, kręcić trzymając koniec sznurka, itd. Musi się ruszać, być żywa, aby wyglądała jak prawdziwa ofiara. Trzeba przerwać zabawę jeszcze gdy pies jest pełen entuzjazmu; wtedy podczas następnych seansów będzie zmotywowany. Powinniśmy wiedzieć kiedy pies jest już zmęczony i kiedy należy zrobić przerwę (dla ras o krótkim nosie trzeba robić częstsze przerwy, aby mogły się dotlenić. Można zwiększać motywację bawiąc się wcześniej z innym psem (na oczach naszego) Zainteresowanie jest zwielokrotnione, jeśli dostęp do zabawki jest trudny (jest schowana). Chęć i pragnienie, motywacja Żadnego działania bez motywacji W Metodzie Naturalnej celem jest rozwinięcie i promowanie przyjemności wykonywania, stawianie na nagradzanie, a nie na represjonowanie. Podstawą przyjemności jest doświadczanie przyjemnych uczuć; pies może je znaleźć w działaniu ze swoim właścicielem; każde nagrodzone zachowanie ma tendencję ponownego wystąpienia, aby znowu skorzystać z jakiejś przyjemnej rzeczy. Oczywiście uczenia przez nagradzanie może mieć miejsce, jako że pewna liczba pożądań jest wpisana w program zachowań utworzony filogenetycznie. U psa używamy popędu samozachowawczego, który popycha do odżywiania, a zatem do poszukiwania ofiary, którą staje się zabawka. Brak motywacji obserwuje się u psów, u których występują zaburzenia zachowania. 6

Reakcja To jest to co nazywamy prawem progu. Sygnał nie powoduje zauważalnej reakcji, jeśli nie osiągnie minimum. Jeśli jest zbyt słaby, nie ma reakcji dlatego tak ważny jest wybór nagrody. Każda czynność osiągnięta, więc nagrodzona, pozostawi ślady u osobnika, aż do opanowania mechanicznego czynności. Uczenie ma miejsce od momentu gdy pies może odbierać sygnał, zlokalizować go i rozpoznawać pomiędzy innymi sygnałami, które odbiera. Trzeba opierać się na zjawisku generalizacji, które polega na reagowaniu na sytuacje nowe, odwołując się do typów zachowań już nabytych. Jako że nie można wszystkiego przewidzieć, nawet jeśli mamy warunkowanie absolutne na zawodach, trzeba zmieniać podejście do ćwiczeń podstawowych, aby pies reagował na sygnały nieco różniące się od tych wprowadzanych na początku uczenia. Trzeba sprawić, by pies zastanowił się, proponując mu przybliżenia dyskryminacyjne (różnicujące), gdzie będzie musiał wybrać bodziec pozytywny z całości. Po pewnym czasie stworzy regułę wyboru (np. przedmiot do aportowania nie zawsze jest rzucany jak na zawodach, ale może być też schowany, postawiony w miednicy z wodą, zawieszony, itd.) To jest aspekt dynamiczny asymilacji, która zachodzi przez wykształcenie wywoływacza uczenia, a następnie przez odruch, który pozwala raczej odkryć niż narzucić. Później mierzymy odporność uczenia na wygaszenie poprzez modyfikowanie wzmocnienia (faza przerywana lub losowa) lub jego zatrzymanie (faza różna sytuacja w czasie zawodów). Tylko wtedy można mówić, że ma miejsce utrwalenie, jeśli reakcja stereotypowa nie będzie już modyfikowana przez nagrodę. Automatyzm na końcu uczenia umożliwia wielką szybkość wykonywania z małym ryzykiem błędów, szukanie po omacku i próby są wyeliminowane, pozostaje tylko reakcja. Możemy ją schematyzować w odruch. Na początku stymulacji (sygnał) pochodzenia wewnętrznego będzie pobudzany neuron receptor, który przekaże pobudzenie do neuronu centralnego, który z kolei będzie stymulował neuron wykonawczy wywołujący czynność. Trzeba doprowadzić, aby pies skoncentrował się na bodźcu, który ma dla niego wartość sygnału, poprzez skojarzenie go z tym, co wynikało z jego obecności poprzednio. Będzie miało miejsce odruchowe przebudzenie, autonomiczne i psychologiczne, które go przygotuje do reakcji. Zobaczymy, że w procesie uczenia, reakcja na określony bodziec może przekształcić się w reakcję na bodziec neutralny, jeśli był on z nią związany: nagroda i sygnał, sygnały głosowe i gesty związane z nagrodą, głos i gest, niekiedy na koniec edukacji kod staje się tak dyskretny, że tylko pies może go zauważyć (np. pozycja oczu właściciela). 7

Uwaga, to jest komunikacja Nie może być ona naprawdę skuteczna, jeśli nie doszliśmy do prawidłowego używania motywacji i jeśli nie respektujemy praw uczenia, aby zmniejszyć stopniowo nagradzanie, aż do stadium losowego, zawsze obowiązkowo trenując. Uwaga ta skonkretyzuje się poprzez mobilizację wszystkich zmysłów: węchu (drżące nozdrza), słuchu (postawione uszy), wzroku (rozszerzone źrenice), ciało w napięciu (wibrujące mięśnie, gotowe do działania). Pies, który pracował metodą klasyczną, ma w czasie wykonywania zadań oszalały wzrok, postawiony ogon, uszy załamane, ślini się, ponieważ dla niego jest to związane z odczuwaniem nagłego strachu, lęku, napięcia, niekiedy bólu. Właściciel musi być świadomy, że komunikacja z psem może być świadoma lub nie, z przekazami werbalnymi i niewerbalnymi, że nawet całkowite znieruchomienie jest ważnym zachowaniem dla psowatych. Można powiedzieć, że możemy nazwać sprzężeniem zwrotnym (feedback), informacje przyjemne (właściciel uśmiechnięty i odprężony) mają efekt pozytywnego sprzężenia zwrotnego. Natomiast złość, zdenerwowanie, korygowanie mają efekt negatywnego sprzężenia zwrotnego. Większość problemów rodzi się z braku komunikacji: zaufania nie narzucimy, trzeba na nie zasłużyć. Efekt Pigmaliona jest ważny. To co myślimy o psie, będzie wpływać na jego zachowanie. Trzeba także zrozumieć jego zachowanie, trzeba go obserwować, interesować się nim, rozumieć jego zachowania jako informacje, widzieć rzeczy takimi jak on je postrzega. W rzeczywistości, nie możemy myśleć jak człowiek, ale jak pies, wtedy wszystko stanie się jasne. Test czy twój pies jest gotowy do Metody Naturalnej? Jeśli odpowiedzi są pozytywne na wszystkie pytania lub na ich większość, uczenie będzie bardzo szybkie. - Gdy przygotowujesz posiłek dla psa, czy jest on nim zainteresowany? - Gdy trzymasz w ręku smakołyk, pies jest nim zainteresowany? - Weź do ręki smycz i obrożę, jakbyś wybierał się na spacer, czy pies przejawia radość? - Pokaż psu zabawkę, czy spieszy aby ją zdobyć? - Gdy pies ma zabawkę - czy ci ją przynosi? - Na spacerze przeskakujesz przez murek czy twój pies usiłuje sam poradzić sobie z przeszkodą podążając za tobą, czy czeka na twoją pomoc? - Jeśli się położysz na ziemi, twój pies usiłuje się z tobą bawić? - Jeśli schowasz się podczas spaceru, czy próbuje cię szukać? - Czy często twój pies na ciebie patrzy? - Jeśli przerwiesz zabawę i zaczniesz się zachowywać jakbyś coś usłyszał, to czy pies stanie się czujny? 8

- Zaczynasz skakać do góry czy pies włączy się do zabawy? - Gdy pies bawi się z innymi psami, czy wraca do ciebie po pierwszym zawołaniu? - Czy interesuje go wszystko co nowe? - Chowasz przedmiot pod pudełko kartonowe czy pies będzie usiłował dostać się do niego? - Chowasz smakołyk pod pudełko kartonowe czy pies będzie usiłował dostać się do niego? - Gdy spotka drugiego psa, czy próbuje się z nim bawić? - Czy szuka towarzystwa dzieci do zabawy? - Czy pies cieszy się na widok obcych osób? - Czy pozostaje poważny gdy go przywiążesz i gdy przez godzinę zajmujesz się innym psem? Zabawa wspólne działanie uczenie Dla właściciela bawić się znaczy posługiwać się zabawą, aby uczyć psa. Praca psa jest satysfakcjonująca, jeśli ją realizujemy małymi kroczkami, w każdym momencie. Jeśli właściciel chce wprowadzić nowe ćwiczenie, działa poprzez wspólne działanie, bez patrzenia na zegarek. Podczas spaceru, pies podąża w bliskiej odległości, cały czas mając oko na właściciela. Podczas uczenia ćwiczenia, pies powinien zrozumieć i wykonać. To na co liczymy w edukacji to czerpanie przyjemności z wykonywania. 9

Profil tresera w Metodzie Naturalnej - kwalifikacje - dyspozycyjność - wyobraźnia - umiejętność przystosowania - inicjatywa - miłość do psów - pamiętanie o celach - umiejętność rozwiązywania konfliktów między psami - czujność - umiejętność dostosowania osobowości psa do właściciela - takt w relacjach międzyludzkich - umiejętność ożywiania i prowadzenia w grupie - wygłaszanie komentarzy neutralnych lub negatywnych, ale zawsze kończąc jak najbardziej pozytywnie - umiejętność odpowiadania na sygnały niewerbalne właścicieli - przyciąganie uwagi: zachowanie spojrzenie natężenie i ton głosu, grać zawsze pierwsze skrzypce w czasie zajęć - w przypadku niezrozumienia, umiejętność analizowania problemu fakty, możliwe rozwiązania, podejście racjonalne, logiczne. - bezstronność w ocenach - umiejętność wywoływania zainteresowania, a nawet entuzjazmu właścicieli Materiały edukacyjne i ich używanie właściciel: - sznurek długości 50 cm zakończony małym karabińczykiem - zwykła obroża, skórzana, metalowa lub plastikowa, nigdy nie zaciskowa - smakołyki (najbardziej lubiane przez psa, muszą być naprawdę atrakcyjne) - ulubiona zabawka (np. piłka tenisowa ze sznurkiem, kong ze sznurkiem lub inna) - saszetka na pasku ośrodek szkolenia: - korytarz do aportowania przedmiotu (1 m x 10 m) - plastikowe ogrodzenie dla baranów - niski stół do agility - podstawka na nóżce do wbicia w ziemię - małe drewienka na nóżkach do wbicia w ziemię (do ćwiczeń węchowych) - różne przedmioty do aportowania 10

Jak używać smakołyków smakołyki służą jako motywacja, a nie do żywienia psa ważny test wielokrotnego wyboru smakołyka smakołyk dobieramy według indywidualnych preferencji psa kawałki powinny być wygodne w użyciu: odpowiednio małe, nie lepić się do palców, itd. kawałki nie mogą się rozpadać, kruszyć miejsce przechowywania smakołyków powinno być łatwo dostępne, aby łatwo było po nie sięgać (wygodna saszetka) trzeba przygotować psa do chwytania jego smakołyka w powietrzu - gdy przygotowujemy się na konkurs, nie będzie on już dawany z ręki, ale wypluwany. W tym celu psa wprowadzamy na stół, tak aby jego głowa była tylko nieco niżej niż nasza, pochylamy się i dajemy psu dzióbek tak jak robią to ptaki karmiąc młode. Następnie pozwalamy wypaść kawałkowi jedzenia z naszych ust nad głową psa, tak, aby nauczył się chwytać. Potem robimy to samo, gdy pies stoi na ziemi. Po ukończeniu uczenia, pies staje się mistrzem chwytania smakołyków, nawet jeśli są wypluwane z dużą siłą i niezależnie od okoliczności: po przywołaniu, w trakcie marszu przy nodze, po oddaniu aportu, itd. Przygotowanie do zawodów Trening do zawodów musi uwzględniać przygotowanie fizyczne, psychiczne, taktyczne i techniczne. Zawody oznaczają jednocześnie ducha walki i próbę walki, którą trzeba wygrać. Przygotowanie techniczne ma następujące cele: kładzie nacisk na motywację dla szybkości wykonania odbiór i przystosowanie reakcji motorycznej dla wytrzymałości odporność na wysiłek delikatność, koordynacja ruchów tworzenie zachowań łańcuchowych rytm wykonywania dobra koordynacja neuro-motoryczna i sensoryczno-motoryczna nie zapominać o tym, co wyróżnia: czystość, estetyka, delikatne sterowanie ruchem w harmonii z właścicielem. 11

Nie można zapominać o rozgrzewce, aby ułatwić przepływ nerwowy, amplitudę ruchów, odżywienie mięśni, przyspieszenie rytmu serca, zwiększenie wentylacji płucnej. Jest ważne, aby człowiek harmonizował swoje ruchy z ruchami psa, tak jak pies dopasowuje je do człowieka. Przemieszczenia powinny być płynne i ukazywać współdziałanie, z subtelnymi zmianami, które publiczność odczuje nie mogąc ich wyjaśnić. Koordynację ocenia się jako harmonię gestów, oszczędność ruchów, rytmiczny charakter ewolucji, opanowanie kontroli. Właściciel przekazuje swoje emocje, jego praca polega na osiągnięciu koncentracji, przygotowaniu fizycznym w zgodzie z przygotowaniem psychicznym, kontrolą emocji, opanowaniu stresu. II - Umiejętność stosowania Metody Naturalnej przy przygotowywaniu psa do zawodów posłuszeństwa przygotowanie przed wejściem na teren zawodów prezentacja sędziemu zostawanie na miejscu bez właściciela chodzenie na smyczy i bez smyczy przywołanie przywołanie przerwane (z zatrzymaniem po drodze) na przód przynoszenie przedmiotu (aport) skok przez płotek z lub bez aportu przedmiotu ćwiczenie węchowe zablokowanie w czasie marszu pozycje na odległość 12

Przygotowanie psa przed wejściem na teren zawodów Każde ćwiczenie z programu może być wykonywane przy wykorzystaniu Metody Naturalnej. Podczas szkolenia podstawowego wykorzystywane były stopniowe przybliżenia i prawa uczenia. Teraz jest moment, aby zastosować je w sytuacji zawodów, stosując określone zasady (regulamin), uwzględniając sędziego i publiczność, nowy, nieznany często teren, itd. Jedyne problemy jakie możecie spotkać pracując Metodą Naturalną, to nadgorliwość w przypadku psów bardzo szybkich lub oczekiwanie na nagrodę jeśli prawidłowo nie spełniliście zasad uczenia (tj. przechodzenie przez kolejne fazy: faza systematyczna przerywana losowa). Najważniejsze przed zawodami, to będąc sam na sam ze swoim psem, wykonywać ćwiczenie: zróbcie coś co przyciągnie uwagę psa (zawołać, słynne spojrzenie na właściciela ); następnie z nagrodą w ustach lub piłką przyczepioną do kurtki, wykonujcie 2-3 minutowy szybki marsz z wieloma siad, nagradzając psa tylko 1-2 razy. Trzeba odnaleźć to, co było wyuczone w czasie godzin treningu, od czasów gdy pies był szczenięciem: pozostawać połączonym z właścicielem, zachowywać kontakt, nigdy nie przestawać patrzeć w oczy, zapominać o wszystkim dookoła, nawet w miejscu stresującym. Przed wejściem na plac konkursowy, właściciel musi się odprężyć, mało ważne czy pies straci punkty, bo sędzia stwierdzi, że nie odpowiada zwykłym kryteriom - najważniejsze, aby był szybki, wesoły, precyzyjny, słuchał właściciela. Prezentacja sędziemu Po przygotowaniach, jest moment wejścia na arenę. Nie zapominajcie o waszym psie, nie jesteście sami! Trzeba czuć, odczuwać to, czego on doświadcza, wejść w jego rytm, uczyliście go używać inteligencji, pomagaliście mu kontrolować emocje. Teraz, zarówno podczas podejścia do sędziego, jak i w czasie całego przebiegu konkursu, musicie dać obraz relacji uprzywilejowanej. Trzeba maszerować szybko i wspólnie z psem, a nie obok psa. Trzeba wydawać komendy bez gestykulowania i bez podnoszenia głosu; ćwiczenia powinny ukazywać komunikację między dwoma gatunkami, które łączą się i komunikują w sposób niemalże magiczny, zwierzę wydaje się być posłuszne intencjom właściciela, poleceniom mentalnym. Nie jest konieczne już, aby między ćwiczeniami, wyrażać przesadna radość z psa; pamiętajcie, że Metoda Naturalna nie używała inhibitorów uczenia takich jak przymus i stres; równowaga emocjonalna psa jest wynikiem zabawy i nagradzania. Dla niego, zwykłe pogłaskanie końcami palców i wyszeptane słowo otuchy jest równoważne otrzymaniu smakołyka (przejście podczas uczenia od pierwotnych wzmocnień związanych z przeżyciem (pożywienie) do wzmocnień wtórnych reprezentowanych przez właściciela i osiągnięcia w działaniu). 13

Pozostawanie na miejscu bez właściciela Po powrocie od sędziego, na dany sygnał, trzeba się ustawić po prawej stronie psa, nie patrząc na niego. Na kolejny sygnał, właściciel przywołuje psa do nogi (w klasie 3 trzeba stanąć za psem, w odległości ok.3 m i czekać na sygnał). W ćwiczeniach z nieobecnością właściciela, wymagana jest w zależności od klasy albo pozycja leżąca psa (klasa 1) albo leżenie i siad (klasa 2 i 3). Właściciel staje ze swoim psem w wyznaczonym miejscu, na dany sygnał wydaje polecenie zostań (na przykład siad, nie ruszaj się ). Właściciel nie może wykonywać gestów, ani nawet patrzeć na swojego psa, bo jest to uważane za tzw. podwójną komendę. W klasie 1 pies jest sam, ale w klasach 2 i 3 psy są pozostawiane w grupie, siedząc w odległości ok. 3 m jeden od drugiego. Pies musi się więc nauczyć nie tylko tolerowania nieobecności właściciela bez ruszania się i szczekania, ale również towarzystwa innych psów. Wykonywanie ćwiczenia Tak jak w przypadku pozycji na odległość, ćwiczymy etapami, aby pies poczuł się pewnie. Celem jest zrozumienie przez psa, że właściciel zawsze wraca i że jest przyjemnie zostać na miejscu. Faza 1 Każemy się psu położyć (lepiej zaczynać od tej pozycji, bo jest ona łatwiejsza do wytrzymania). Dajemy mu smakołyk. Oddalamy się tyłem (będąc twarzą do psa) i wracamy dając smakołyk; trwa to 1-2 minuty. Faza 2 Pies w pozycji leżącej, dostaje nagrodę, oddalamy się jak poprzednio, ale nie w linii prostej, ale przesuwamy się zataczając łuk po okręgu, zawsze w polu widzenia psa. Od czasu do czasu powracamy do psa, aby go nagrodzić powtarzając leżeć, nie ruszaj się. Faza 3 Gdy pies jest w pozycji leżącej, trzeba chodzić wokół niego dając mu od czasu do czasu smakołyk. 14

Faza 4 Gdy pies jest w pozycji leżącej, oddalamy się idąc odwróceni plecami do niego, na odległość ok. 10 m; czekamy kilka sekund i wracamy do niego, dajemy smakołyk. Powtarzamy to kilka razy. Faza 5 Po wykonaniu leżeć, dajemy psu nagrodę i oddalamy się idąc szybko, aż do przeszkody oddalonej ok. 10 m (drzewo, samochód, itp.), którą następnie okrążamy (przechodzimy za nią) i wracamy do psa dając mu smakołyk. Faza 6 Możemy ćwiczyć w ten sam sposób z psem pozycji siedzącej, powracając wiele razy i nagradzając go smakołykiem. Faza 7 Jest teraz ważne, aby ćwiczyć zostawanie w towarzystwie 2-3 psów, które sadzamy w odległości 5 m od naszego psa. Powinny to być oczywiście psy pewne, doświadczone, aby nie wstawały prowokując naszego psa do zrobienia tego samego. Faza 8 Pozostawanie bez właściciela powinno być powtarzane w różnych sytuacjach aby zahartować psa: - na stole - na boisku sportowym - podczas spaceru - w hali dworca Faza 9 Trzeba próbować zaskakiwać psa, aby widzieć czy dobrze zrozumiał ćwiczenie. W tej fazie kontroli robiąc odejścia-powroty możemy zaczynać biec, bawić się piłką, siadać na krześle naprzeciwko psa, wysyłać inne osoby, aby chodziły dookoła psa (to co ma miejsce na konkursie w klasie 3). Faza 10 Pies jest gotowy do zawodów w klasie 1, ale nie można zaniedbywać ćwiczeń w różnych warunkach, stosując różnego typu niespodzianki, tak jak to będzie wymagane w klasie 3. Prawidłowo wykonane polecenie zostań powinno trwać około 15 min., co nie będzie problemem, jeśli zakończenie będzie zawsze przyjemne dla psa. 15

Błędy Pies zmienia pozycję: Pies przechodzi od siadu do leżenia lub przeciwnie. Jest to bez wątpienia spowodowane tym, że zbyt wcześnie zaczęliśmy stosować mieszać te dwie pozycje pozostawania. Trzeba powtórzyć serię z pozycją leżeć, następnie to samo z pozycją siad, a dopiero potem wykonywać raz jedną raz drugą pozycję. Pies wyprzedza lub czołga się Można uwarunkować psa jak w przypadku pozycji na odległość do pozostawania na kwadratowej tkaninie (kocu) lub położyć obok jego piłkę lub zabawkę, i w momencie, gdy mamy wracać dać polecenie aport. Pies szczeka, odwraca głowę, jest rozproszony Trzeba skupić uwagę psa na piłce (lub zabawce). Na początku wracamy do niego i pokazujemy mu ją bez chowania, a następnie po uprzednim schowaniu, w końcu stawiamy piłkę kilka metrów przed psem, po wcześniejszym jej schowaniu, czekamy, podnosimy i dajemy polecenie aport. Ostatecznie piłka jest w kieszeni, pies będzie musiał czekać na powrót właściciela i być przywołany do nogi by się nią bawić. Dla psów bardziej opornych można wprowadzić fazę, gdzie w czasie nieobecności właściciela piłka jest wrzucona za zasłonkę; w ten sposób podczas zawodów pies będzie tak skoncentrowany oczekując wydarzenia, że nawet nie drgnie. ĆWICZENIE: Właściciel obraca głowę, aby popatrzeć na psa, wykonuje gesty wydając polecenie Jest to zabawa w role w duchu Metody Naturalnej, która polega na poproszeniu właściciela, by trzymał ręce z tyłu na plecach lub w kieszeniach, i trzymał jednocześnie w ustach łyżkę, na której kładziemy coś, co nie powinno spaść na ziemię. 16

Chodzenie na smyczy i bez smyczy Oczywiście edukacja Metodą Naturalną odbywa się bez smyczy, pies uczy się prawidłowego marszu i dopiero podczas swoich pierwszych zawodów będzie miał smycz. Smycz, będąca przedmiotem przymusu, nigdy nie może być używana jako narzędzie pedagogiczne. Idealne wykonanie Pies siedzi przy nodze właściciela, równolegle, ale spojrzenie ma obrócone na niego. Właściciel daje polecenie i rozpoczyna swój marsz równym krokiem; pies powinien zawsze pozostawać z barkiem na wysokości kolana właściciela, a głowę mieć obróconą na niego (patrzeć na właściciela). Niezależnie od chodu dopasowanego przez właściciela: krok normalny, nie bieg, nie wolny, niezależnie od zmian kierunku, niezależnie od ilości zatrzymań, gdzie musi usiąść spontanicznie i szybko. Komentarze Marsz jest podstawą całego posłuszeństwa, to on jest odbiciem jakości edukacji jaką otrzymał pies. Dla publiczności musi on sprawiać wrażenie współdziałania na wysokim poziomie, harmonii i płynnego przemieszczania się człowieka i psa, jakby stanowili jedną całość. Prawdziwy marsz powinien być wykonywany krokiem sportowym, chętnie, z czysto wykonanymi zmianami kierunku lub zatrzymaniami. Bez wydawania poleceń, nawet jeśli to dopuszcza regulamin. W Metodzie Naturalnej, nie traktujemy tego marszu jako nauczonego, jeśli nie jest on na tym poziomie, z tą samą koncentracją przez co najmniej 10 min., bez względu na otoczenie w jakim się odbywa (hałas, osoby, psy, zapachy...). 17

Jak nauczyć psa? Niezależnie czy mamy do czynienia ze szczenięciem czy z psem dorosłym, metoda pozostaje ta sama. uczenie nie może mieć miejsca bez silnej motywacji, obojętne czy to będzie pokarm czy zabawka, piłka... To co ma właściciel w ręku musi mieć większą wartość niż wszystko wokoło, nie zmuszamy psa siłą (kolczatka lub obroża zaciskowa) do marszu przy nodze, pies robi to z własnej woli. W metodzie klasycznej jest marchewka lub kij (jeśli pies idzie prawidłowo głaszczemy go, a gdy nieprawidłowo - szarpiemy kolczatką), natomiast w metodzie naturalnej jest marchewka lub brak marchewki - jeśli pies idzie prawidłowo, dostaje nagrodę, a gdy nieprawidłowo - nie dostaje nic. Jeśli stosujemy Metodę Naturalną od fazy szczenięcia, chodzenie przy nodze mamy już opanowane, ale z nadmierną gorliwością jak skakanie, stawanie w poprzek, pozostaje nam doskonalenie. Jeśli zaczynamy z psem dorosłym, trzeba przerobić wszystkie etapy z przedmiotem motywacji, próbując ograniczyć błędy dla dobrego opanowania gestów i praw uczenia. Faza 1 Pies jest po lewej stronie, ruszamy mając smakołyk (lub zabawkę) w prawym ręku, trzymamy zabawkę przed nosem psa i mówimy np. "równaj" posuwając się na przód. Po kilku krokach dajemy mu go i wyciągamy następny. Powtarzać to wiele razy w ciągu dnia przez kilka sekund, zawsze w prostej linii. Faza 2 Opóźniamy moment dawania smakołyka (lub zabawki) i zaczynamy zakręcać w prawo. Podczas tej zmiany kierunku, nie wolno zapominać by lekko zwolnić i opuścić rękę do tyłu, aby pies pozostał "przylepiony" do nogi (trzeba to uwarunkować). Faza 3 To samo ćwiczenie, ale tym razem nagroda jest dawana na przemian - raz podczas marszu, raz podczas zatrzymania, po wykonaniu polecenia siad (które wydajemy podnosząc rękę trzymającą nagrodę). Faza 4 Zaczynamy wykonywać kompletne pół-obroty (zawsze w prawo, aby pies był przylepiony do nogi)i zwiększamy czas trwania marszów do kilku minut, wiele razy dziennie. 18

Faza 5 Używamy bardzo delikatnej nylonowej linki zakończonej karabińczykiem, która jest przyczepiony do obroży (nie zaciskowej) i trzymana w prawym ręku. Zaczynamy iść w linii prostej, krokiem wolnym, ze zmianami kierunku. Faza 6 Ręka, która trzyma nagrodę jest trzymana co jakiś czas na brzuchu właściciela. Nagroda jest dawana na zakończenie trasy po wykonaniu polecenia siad. Faza 7 Ręka trzymająca nagrodę waha się normalnie od brzucha właściciela do jego prawego boku. Pokonanie trasy zawsze trwa kilka minut ze zmianami chodu i kierunku, oraz z wieloma zatrzymaniami z siad. Faza 8 Musimy zaprosić psa do chwytania smakołyka w locie; używamy do tego niskiego stołu typu agility, na którym sadzamy psa (pozycja siad) przed sobą. Bierzemy do ust kawałek kiełbasy, parówki czy sera, tak aby wystawał i pozwalamy psu go wziąć (jak z dzioba ). Stopniowo wypluwamy smakołyk przed głową psa, aby wyćwiczyć chwytanie go w powietrzu. Następnie stajemy z prawego boku psa i robimy to samo obracając głowę w jego stronę. Faza 9 Nagroda jest teraz w ustach, w czasie marszu wypluwamy ją obracając głowę w stronę psa, aby ją schwytał; na początku lekko zwalniamy. Prawa ręka trzyma linkę. Faza 10 Możemy wykonywać pełny marsz podczas 5-10 minut ze zmianami kierunku, zatrzymaniami, zmianami chodu; teraz pies ma ciągle głowę obróconą w stronę właściciela, co było naszym celem. Oczywiście nagroda powinna wypadać z ust w sposób losowy (nigdy w tym samym momencie) w trakcie pokonywania trasy (podczas marszu, zatrzymania lub zmiany kierunku), jak również na zakończenie. Możemy jeszcze ewentualnie używać linki. 19

Uwagi Linka jest niczym innym jak nicią łączącą właściciela z psem, jest specjalnie bardzo cienka, aby nie przypominała linki używanej w metodzie klasycznej, dzwoniącej, itd. Jest to pomoc, która służy do delikatnego naprowadzania psa w momentach strategicznych, wymagających więcej uwagi jak zatrzymanie czy zmiana kierunku. Linka służy jednocześnie do wykonywania marszu przy boku, gdzie pies musi pozostać przylepiony do właściciela. Ci, którzy używają zabawki zamiast smakołyka mogą pozbyć się jej z ręki podwieszając na piersi na specjalnej zawieszce do piłki tenisowej (przywiązując ja cienkim sznurkiem, można ją szybko przyciągnąć). Następnie trzeba włożyć ją pod podbródek, aby spojrzenie psa było skierowane na właściciela. Błędy W metodzie klasycznej głównymi błędami są powolność i brak zainteresowania, natomiast w Metodzie Naturalnej wręcz przeciwnie, mamy do czynienia z nadmiarem gorliwości. Pies wyprzedza lub staje w poprzek Przyczyną są niewłaściwe gesty; ręka, która trzyma nagrodę jest bez wątpienia za bardzo po prawej stronie; w razie potrzeby możemy trzymać nagrodę w lewym ręku podnosząc lekko, aby przygotowywać spojrzenie na właściciela w późniejszym czasie. Pies siada w poprzek w czasie zatrzymania Trzeba ćwiczyć chodzenie z licznymi zatrzymaniami z siadaniem, idąc wzdłuż muru znajdującego się po lewej stronie psa (mur zmusza psa do poprawnego zachowania, a nie właściciel). Pies odkleja się podczas marszu przy boku właściciela (klasa 3) Trzeba wyobrazić sobie, że pies jest połączony z nogą właściciela w trakcie całego marszu i ewolucji. Można łatwo wykonać marsz przy boku właściciela nawet ze szczenięciem; trzeba tylko pamiętać, aby trzymać nagrodę w dobrym miejscu i ruszać nią w tym samym czasie co się rusza noga, która jest przylepiona do psa, czyli do przodu, z boku, z tyłu... 20

Na początku bądźmy zadowoleni z każdego kroku; możemy pomóc sobie linką lub murem. Następnie wykonujemy 10 kroków do przodu lub w prawo, aby pies nauczył się przyklejać, Nie nadużywajmy kroku do tyłu lub w lewo, chyba, że przygotowujemy się do tańca z psem. Pies skacze Generalnie chodzi tu o psy małej wielkości, o których zwykle zapominają producenci akcesoriów edukacyjnych. Zrozumiałe jest, że jeśli ręka jest zbyt wysoko, pies skacze aby osiągnąć to co chce. W przypadku właścicieli, którzy mają problemy ze schylaniem się, trzeba używać teleskopu, pełniącego rolę przedłużenia ręki, z małym gwoździkiem na końcu na który nakładamy kawałek kiełbasy (instrument bardzo przydatny przy nauce tańca z psem). Jak zahartować psa do marszu Aby pies nie odwracał wzroku od właściciela niezależnie od okoliczności, należy go odpowiednio przygotować do znoszenia różnego rodzaju stresu i wykonywania polecenia niezależnie od okoliczności. Dzięki temu pies nie rozprasza się, a ponadto unikamy skojarzenia komendy z okolicznościami towarzyszącymi np. z miejscem treningu, strojem przewodnika czy używanym materiałem edukacyjnym. Dlatego marsz powinien być ćwiczony w różnych warunkach, w sąsiedztwie innych zwierząt, psów ludzi, hałasów. Metodą Naturalną ćwiczyć należy w różnych warunkach środowiskowych, a nie tylko na terenie ośrodka, przewodnik psa też powinien się zmieniać, używać różnych strojów. Dodatkowo możemy przyczepiać psu do obroży kawałek taśmy ringowej, zakładać mu koszulkę, owijać brzuch bandażem, itd. Jednym słowem zmienia się wszystko z wyjątkiem samej komendy. W żadnej sytuacji pies nie może zaprzestać patrzenia na właściciela lub stracić kontakt z jego nogą. 21

Jeśli chodzi o właściciela, musi on pracować nad sposobem marszu, chodami, pozycją rąk i głowy. Musi podążać do przodu zdecydowanym krokiem, lekko zwalniając przy zmianie kierunku. Ramiona muszą wahać się w sposób naturalny, nie mogą być ciągle podnoszone lub trzymane zbyt nisko (nie mogą dotykać głowy psa). Wzrok jest skierowany przed siebie, a nie na psa aby kontrolować jego przemieszczanie i wykonywanie poleceń (może to być potraktowane jako podwójna komenda). W razie potrzeby, właściciel powinien ćwiczyć marsz na pusto, bez psa. Aby zapomnieć, że pies idzie obok i nauczyć się nie patrzeć na niego, można kazać właścicielowi wykonywać ćwiczenia z zawiązanymi oczami. Aby nauczył się trzymać prosto głowę można zalecić ćwiczenia z łyżeczką w ustach, na której cos kładziemy. hartowanie ważny element Metody Naturalnej Każda komenda powinna być zahartowana, tzn. tak wyuczona, by pies nie kojarzył jej z otoczeniem i okolicznościami towarzyszącymi (np.. strojem właściciela, terenem ośrodka szkolenia, itd..), aby nie rozpraszał się tym, co dzieje się wokoło, aby wykonywał komendę zawsze i wszędzie. W tym celu musimy ćwiczyć wykonywanie komendy w różnych warunkach, miejscach, ubierając różnie właściciela, przyczepiając wstążki do psa, itd.. 22

Przywołanie Wykonanie idealne: pies powinien pozostać spokojny, nieruchomy, czujny. Powinien pozostać na miejscu, po wcześniejszym pozostawieniu go w tej pozycji i oddaleniu się właściciela, albo po zablokowaniu w pozycji lezącej poprzedzającym komendę na przód, albo przy przywołaniu przerwanym, gdzie pies musi wykonać określone pozycje podczas przejścia trasy. Przed przywołaniem pies nie może się ruszać, rozglądać dookoła, szczekać; jego wzrok musi pozostać zatrzymany na właścicielu, ciało w pozycji sfinksa gotowe do szybkiego ruszenia. Gdy usłyszy sygnał przywołania, powinien szybko przybiec (jakby gonił kota), w linii prostej. Po dobiegnięciu do właściciela, pies musi tak samo szybko przyjąć pozycję siad, nie za daleko od właściciela, ale też nie dotykać go. Głowa psa powinna być kilka centymetrów od właściciela, skierowana na jego twarz, oczekując na polecenie przyjścia do nogi, jeśli usiadł przed lub końca ćwiczenia jeśli powraca do nogi bezpośrednio. Sposób uczenia (uczenie trwa około 3 tygodni) Faza 1 Szybkość i precyzja Szybkość można uzyskać dzięki silnej motywacji. To co właściciel ma w ręku musi być bardziej interesujące niż wszystko wokoło (inne psy, ludzie, zapachy, hałas...). Na początku używamy wzmocnienia typu pierwotnego (związanego z przeżyciem) czyli smakołyka, co działa najlepiej u szczeniąt. U psów w wieku 6 12 miesięcy używamy, jeśli to możliwe, piłki lub zabawki (ofiara). Ktoś trzyma psa, biegniemy i pokazujemy zabawkę (kong) lub piłkę przywiązana na końcu linki. Gdy pies podbiega na zawołanie, rzucamy zabawkę na początku na bok. Następnie trzymamy zabawkę przed sobą i gdy pies podbiega rzucamy ją między rozstawione nogi. Następnie stawiamy zabawkę przed sobą, a gdy przybiegnie pies gwałtownie ją przeciągamy po ziemi, wydajemy polecenie siad podnosząc zabawkę, a następnie ją rzucamy. Zabawka musi stawać się coraz bardziej nieruchoma i przylepiona na brzuchu właściciela; rzucamy ją po wykonaniu siad. 23

Faza 2 - Kontrola psa i powrót do nogi Zabawka jest teraz trzymana na szyi właściciela. Pies szybko przychodzi i siada bardzo blisko; liczymy do pięciu i wydajemy polecenie powrotu do nogi wraz z gestem lewej ręki, która trzyma zabawkę jeśli chcemy powrotu do nogi z boku. Jeśli życzymy sobie, aby pies okrążył nas przed powrotem do nogi, to zabawkę trzymamy w prawym ręku i unosimy na prawa stronę, a lewa ręka przejmuje zabawkę za plecami, aby przyciągnąć psa do nogi. Gdy pies jest przy nodze, dajemy mu zabawkę. Faza 3 - Wykończenie Po zawołaniu, właściciel jest nieruchomy jak na zawodach, z rękami wzdłuż tułowia, aby przygotować warunkowanie do zawodów. Zabawka natomiast jest pod podbródkiem. Po powrocie psa, rozkładamy licząc do 10, a następnie pozwalamy wypaść w sposób losowy, albo gdy pies siedzi przed nami, albo gdy powrócił do nogi (również po policzeniu do 10). W ten sposób uzyskujemy szybki powrót, prawidłową pozycje wyczekującą, a co najważniejsze pies podnosi głowę w stronę właściciela. Faza 4 Od czasu do czasu, ćwiczymy blokadę psa w pozycji wyczekującej leżącej, przed przywołaniem go w miejsce, gdzie był trzymany przez osobę. Warianty Metody Naturalnej Aby podtrzymać i odświeżać zainteresowanie, przywołanie może mieć miejsce w różnych okolicznościach. Właściciel może być w pozycji siedzącej, leżącej, przykryty płachtą, stać w wodzie, itd. Przywołanie przerwane Idealne wykonanie Pies jest w pozycji leżącej jak sfinks, gotowy do działania, właściciel oddala się na około 25 m i staje twarzą do psa. Właściciel przywołuje psa, pies powinien przyjść bardzo szybko, a gdy jest w 1/3 trasy, właściciel wydaje polecenie stój. Blokada w pozycji stojącej musi być wyraźna. Właściciel ponownie woła psa, pies wznawia bieg. Gdy jest w 2/3 drogi, właściciel blokuje go ponownie, tym razem w pozycji leżącej. Pies musi się rzucić na ziemię przyjmując pozycję sfinksa, nie spuszczając wzroku z właściciela. W końcu właściciel po raz ostatni woła psa, pies szybko wraca, staje przy nodze właściciela, z głową skierowana na niego. 24

Sposób uczenia W metodzie klasycznej używa się lonży, obroży zaciskowej, kolczatki lub obroży elektrycznej. W metodzie naturalnej nie ma żadnego przymusu, a jeśli musimy użyć materiałów edukacyjnych, nie wahamy się. Możemy zastosować korytarz z delikatnego ogrodzenia dla baranów jak do uczenia polecenia naprzód i aportu. Korytarz powinien mieć 1 m szerokości (odległość między dwoma ogrodzeniami), na początku na całej długości trasy do przywołania bez blokady, później zaczynamy stosować zacieśnienia na każdym punkcie strategicznym blokady. Na początku są tylko zatrzymania z leżeniem, które się wprowadza poprzez zaciśnięcie zagrodzenia obowiązkowe wąskie przejście zmusza do hamowania, a także do zatrzymania, ponieważ umocowujemy na ziemi podstawkę z nagrodą. Faza 1 Na początku właściciel towarzyszy psu na zewnątrz ogrodzenia i wydaje mu polecenie leżeć. Gdy pies przyjmie tę pozycję, właściciel biegnie na koniec korytarza, aby zawołać stamtąd psa. Każdy powrót do właściciela musi być nagrodzony mocniej niż blokada, na przykład piłką, jeśli pies jest bardzo zabawowy. W przypadku szczeniąt lub jeśli właściciel ma pomoc instruktora, instruktor może wziąć do ręki smakołyk lub zabawkę, stanąć na wysokości zwężenia i gdy pies przybiegnie, wykonuje gest według Metody Naturalnej w momencie, gdy właściciel wydaje polecenie leżeć. Ręka powinna pozostać nad ziemią przed psem ze smakołykiem lub zabawką aż do chwili, gdy właściciel dojdzie do końca korytarza. Pies otrzyma nagrodę jeśli zostanie do momentu przywołania. Faza 2 Właściciel każe psu położyć się na końcu korytarza, kładzie smakołyk lub zabawkę na wysokości przewężenia tunelu i idzie by stanąć na początku korytarza (na przeciwnym końcu korytarza niż pies). Przywołuje psa, blokuje go w pozycji leżącej na wysokości przewężenia na czas 1 sekundy (czas na zjedzenie smakołyka lub chwycenie zabawki) i ponownie przywołuje. W przypadku psów młodych lub takich, które jeszcze nie rozumieją czego się od nich oczekuje, przydatna będzie pomoc instruktora lub można ponownie rozłożyć poszczególne czynności: Właściciel każe psu położyć się na końcu korytarza, przywołuje czekając aż pies położy się przed podstawka ze smakołykiem i daje poleceni nie ruszaj się. Następnie idzie na początek korytarza, staje twarzą do psa i woła go. 25

Faza 3 To samo ćwiczenie, ale tym razem właściciel nie zatrzymuje się aby postawić nagrodę, ale robi to instruktor po wcześniejszym umieszczeniu podstawki. Faza 4 Zakłócamy rytm uczenia stosując na przemian blokady i przywołania bezpośrednie (ogrodzenie jest teraz rozłożone jednolicie wzdłuż trasy, nawet jeśli robimy blokadę). Faza 5 Zaczynamy uczyć psa drugiej blokady, w pozycji stojącej. Trzeba więc po prostu powrócić do zwężenia zagrodzenia w pierwszej 1/3 i umieścić tam podstawkę, ale tym razem powinna być na wysokości głowy psa (dłuższa nóżka). Można też skorzystać z pomocy instruktora (tak jak poprzednio), który tym razem musi trzymać nagrodę na wysokości głowy psa. Faza 6 Wykonujemy dwie blokady (jak w klasie 3) bez zwężeń ogrodzenia. Pierwsze w pozycji stojącej, drugie w pozycji lezącej. Faza 7 Zdejmujemy część zagrodzenia, pozostawiając je tylko z jednej strony, aby pomóc psu skoncentrować się i iść w linii prostej. Faza 8 Doszliśmy teraz do fazy identycznej jak w przypadku zawodów. Zdejmujemy całkowicie ogrodzenie. Musimy jednak od czasu do czasu (losowo) ustawiać nagrody w miejscach zatrzymania, jednym lub obu (zabawka może nią być tylko na drugiej blokadzie). Wzmacniamy również w sposób losowy przyjście do właściciela. Błędy Pies zbyt wolny Albo byliśmy zbyt mało plastyczni by uzyskać blokady (metoda klasyczna), albo pies oczekuje bez przerwy polecenia zatrzymania, ponieważ zbyt szybko przeszliśmy od fazy przerywanej do fazy losowej. Trzeba będzie cofnąć się do prostego przywołania bez blokady z przychodzeniem psa bardzo umotywowanym przy pomocy zabawki. Można także spróbować wykonać ćwiczenie w innym miejscu, z pomocą innego instruktora, a do tego momentu nie wykonywać blokowania (można po prostu poczekać do zawodów i zobaczyć jak pójdzie, o ile nie boimy się utraty punktów). 26

Pies zbyt szybki, który nie blokuje się przy zatrzymaniu Generalnie pies traktuje zatrzymanie jako ważne, dające możliwość powrotu do właściciela i otrzymania solidnej nagrody, która mu towarzyszy. Można ćwiczyć w korytarzu zwężonym w miejscach zatrzymań i wzmacniać je atrakcyjniejszą nagrodą (można nie karmić psa poprzedniego dnia i położyć smakowite kawałki mięsa na podstawkach w miejscach zatrzymań). Stopniowo przechodzimy od fazy systematycznej do przerywanej, a w końcu powracamy do losowej. Możemy również używać niskiego stołu typu agility, który ustawiamy na każdym miejscu zatrzymania, aby pies blokował się na nim: w ten sposób, pies nie może już popełnić błędu (uwaga na to, aby dać polecenie zatrzymania w momencie gdy pies dobiegnie do stołu, a nie gdy jest już na nim; w przeciwnym razie znajdzie się on na ziemi po drugiej stronie). Aport przedmiotu Jedno z najważniejszych ćwiczeń w posłuszeństwie. Może być aport rzucany, aport przez ławkę, aport na węch kawałeczka drewna. Pies, który nie wykonuje dobrze aportu, nie może konkurować w zawodach. Wykorzystujemy jeden z najmocniejszych instynktów, jaki występuje u psowatych, instynkt łowczy, umożliwiający zwierzęciu przeżycie. Idealne wykonanie 1.Właściciel rzuca przedmiot na polecenie sędziego. Pies pozostaje przy nodze, czujny, ale spokojny. 2.Właściciel daje komendę aport. Pies powinien pobiec szybko w linii prostej, podnieść przedmiot pewnie i mocno, ale nie gryźć go, a następnie wrócić tą samą trasą i z tą samą prędkością do właściciela, i usiąść przed nim (może także przyjść bezpośrednio do nogi) 3. Właściciel bierze przedmiot do ręki dając polecenie daj ; pies musi się znajdować kilka centymetrów od właściciela, musi podnieść głowę oddając przedmiot natychmiast po usłyszeniu komendy. 4. Właściciel przywołuje psa do nogi. Pies musi szybko znaleźć się po jego lewej stronie i usiąść lub szybko okrążyć właściciela i usiąść. Wszystko zawsze nie spuszczając wzroku z właściciela. 27

Sposób uczenia Metoda Naturalna polega na zabawie z psem i na wzmacnianiu pożądanych zachowań, aż do uzyskania aportu wymaganego przez regulamin zawodów. Jako, że nie stosujemy żadnego przymusu, możemy zacząć uczenie bardzo wcześnie, nawet już w wieku 1 miesiąca. Aport przedmiotu będzie się składał z następujących po sobie faz, które pochodzą od zachowań naturalnych: 1. Zainteresowanie przedmiotem 2. Bieg w kierunku przedmiotu 3. Chwytanie przedmiotu 4. Powrót do właściciela 5. Oddanie przedmiotu 6. Przyjęcie pozycji siedzącej przy oddawaniu przedmiotu 7. Przyjście do nogi po oddaniu przedmiotu Na początku trzeba niekiedy zadowolić się pierwszymi fazami. Pomoce dydaktyczne Przedmiot Musi być taki jaki pies preferuje, na początku nie jest ważne czy to będzie kawałek drewna, skarpetka, zabawka czy piłka. W przypadku szczeniąt używamy wałków do malowania, jako że mają wiele zalet: są lekkie, widoczne, przyjemne w dotyku ( futro ). W przypadku psów, którym brakuje motywacji używamy przedmiotów zaopatrzonych w sznurek, co da nam możliwość nadania przedmiotowi cech prawdziwej ofiary: poruszanie przedmiotem, udawanie, że jest żywy. Oczywiście przedmiot ten służyć ma tylko do edukacji, pies nie ma go stale jak zwykłą zabawkę. Korytarz zamknięty z jednego końca Może być on wykonany z siatki zwykłej lub ogrodzenia dla jagniąt. Jest on niezbędny od początku, zarówno w przypadku szczeniąt jak i psów dorosłych, z wielu powodów: pozwala na jeden tylko punkt wyjścia w stronę właściciela uczy przez warunkowanie iść i wracać w linii prostej zapobiega rozpraszaniu się psa pomaga osiągnąć prawidłowy powrót z przodu; w tym przypadku możemy zwęzić wyjście w lejek skierowany na właściciela. Smakołyki - Na początku, nie ma mowy by wziąć przedmiot na polecenie nie zamieniając na smakołyk. Potem, umożliwi on zaniesienie przedmiotu do właściciela i oddanie, w końcu spojrzenie na właściciela i powrót do nogi. 28

Zalecany postęp Faza 1 Podniecamy psa za pomocą zabawki w ręku lub na końcu linki, przekładając zabawkę za plecami, podnosząc do góry, opuszczając na dół, przekładając między nogami. Celem tego jest rozbudzić w psie chęć zawładnięcia zabawką. Trzymamy psa za obrożę i szybko kierujemy się w kierunku wejścia do korytarza. Rzucamy zabawkę i puszczamy psa. Gdy podniesie ją, chwalimy go zachęcając do powrotu i powtarzając polecenie, które musi zapamiętać: aport. Generalnie, większość psów myśli tylko o tym, aby złapać zabawkę i uciec z nią. Po to właśnie jest korytarz, aby uniemożliwić psu ucieczkę z zabawką. Pies musi spróbować wyjść koło właściciela i tu właśnie właściciel musi przechwycić zabawkę.. Potrząsamy lekko przedmiotem powtarzając aport, po kilku sekundach wyciągamy nagrodę i pokazujemy psu przed nosem mówiąc daj, zachęcając by oddał zabawkę. Błędy Pies wyprzedza Wystarczy użyć bardzo delikatnego, cienkiego sznurka, który trzymamy w dwóch palcach, który służy do przypominania uczenia. Przede wszystkim nie używać smyczy, gdyż wtedy właściciel ryzykuje popadnięciem w mechanizm metody klasycznej dzwoniąc sprzączkami. Pies nie chce wrócić Niektóre psy zamiast wracać do właściciela, wolą pozostać na końcu korytarza, obawiając się, że zostaną zobaczeni jak niosą swą ofiarę. W tym przypadku możemy użyć drugiej piłki lub zabawki, aby przyciągnąć psa do siebie lub używać do rzucania piłki na sznurku, którym potem delikatnie, lekkimi pociągnięciami doprowadzamy psa wraz z piłką do właściciela. Pies nie podnosi zabawki Możemy od nowa użyć linki, która poruszać będzie zabawkę, dzięki czemu stanie się ona bardziej interesująca. Może to także oznaczać, że nie wypracowaliśmy wystarczającej motywacji przed rozpoczęciem aportowania lub że przedmiot, którego używamy nie jest tym preferowanym przez psa. 29