Raport: Portret finansowy Polaków 2012 Plany na 2013 rok Warszawa, 18 grudnia 2012 r.
Jakie plany finansowe mieli Polacy na 2012 rok? Oszczędzanie przede wszystkim Ponad połowa ankietowanych w badaniu przeprowadzonym w grudniu 2011 r. nie miała żadnych planów finansowych (ponad 56 proc.). Osoby aktywne zamierzały przede wszystkim oszczędzać. Prawie 18 proc. badanych miało zamiar otworzyć lokatę, co dziesiąty (10 proc.) planował oszczędzanie długoterminowe z myślą o emeryturze. Tylko niecałe 7 proc. rozważało wzięcie kredytu gotówkowego, a ok. 5 proc. mniej mieszkaniowego. 1
Jakie plany finansowe mieli Polacy na 2012 rok? Najmłodsi i najstarsi chcieli oszczędzać, ludzie w sile wieku - zaciągać kredyty Plany założenia lokaty terminowej w 2012 r. deklarowały najczęściej osoby najmłodsze, w wieku 18-24 lat (28 proc.) i najstarsze, powyżej 65. roku życia (25 proc.). Z kolei osoby w sile wieku, czyli pomiędzy 35. a 54. rokiem życia wykazywały wyższą od innych grup skłonność do zaciągania kredytu gotówkowego. 2
Finansowe plany Polaków na 2012 rok a rzeczywistość Stan oszczędności Polaków Według danych NBP, w kończącym się roku oszczędzaliśmy faktycznie więcej: na koniec października gospodarstwa domowe zgromadziły w instytucjach finansowych (bankach i SKOK-ach) 505,9 mld zł, z czego 277,4 mld zł na lokatach terminowych na koniec 2011 r. saldo to wynosiło 467, 8 mld zł 3
Finansowe plany Polaków na 2012 rok a rzeczywistość Stagnacja na rynku kredytów mieszkaniowych v k k k kkkjjjjjj Z danych pochodzących z raportu AMRON-SARFiN przygotowanego przez Związek Banków Polskich wynika, że III kwartale 2012 roku: k k jj łączna wartość nowo podpisanych umów z tytułu kredytu hipotecznego wyniosła 10,021 mld zł liczba nowych umów kredytowych podpisanych w III kwartale 2012 r. wyniosła 50 691, co oznacza wzrost o ponad 2 proc. (kw. do kw.) według autorów raportu wzrost liczby udzielonych kredytów oraz spadek łącznej wartości nowych kredytów dowodzi, że systematycznie obniża się średnia wysokość indywidualnego kredytu hipotecznego. 4
Finansowe plany Polaków na 2012 rok a rzeczywistość Kredyty konsumpcyjne ostro w dół Z ostatniego raportu Kredyt Trendy, opublikowanego przez BIK, wynika, że w II kwartale 2012 r.: w segmencie kredytów konsumpcyjnych nastąpił 17- procentowy spadek rok do roku w 2012 r. na rynku bankowym udzielanych jest miesięcznie nieco ponad pół miliona kredytów ratalnych i gotówkowych. Poziom sprzedaży kredytów ratalnych i gotówkowych był w I półroczu 2012 r. o 1/3 niższy w porównaniu ze szczytowym 2008r. liczba aktywnych rachunków kartowych stopniała o 4,2 proc. 5
Portfel finansowy 2012: Rachunki bankowe Polacy nieubankowieni? Bynajmniej! Większości aktywnych finansowo Polaków (prawie 68 proc.) wystarczy jedno konto w banku. Co trzeci (36 proc.) ma ich jednak dwa lub więcej. 23,5 proc. korzysta jednocześnie z dwóch rachunków, a niespełna 8 proc. z trzech. Tylko co dwudziesty (5 proc.) użytkownik posiada więcej niż 4 konta. Poza kontami osobistymi najczęściej posiadamy konto oszczędnościowe lub rachunek dedykowany osobom prowadzącym działalność gospodarczą. 6
Portfel finansowy 2012: Rachunki bankowe Kluczowe czynniki wyboru konta Niemal dwie trzecie ankietowanych (63,5 proc.) wskazało brak opłat jako kluczowy czynnik przy wyborze konta do codziennego użytku. Drugą najczęściej wskazywaną cechą (37,2 proc.) była możliwość bezprowizyjnych wypłat ze wszystkich bankomatów w Polsce. Dla aż 37,2 proc. ankietowanych istotna jest ich osobista, subiektywna ocena banku, w którym mieliby mieć rachunek. Na wysokie oprocentowanie zwróci uwagę jedna trzecia Klientów (33,1 proc.) Nieco mniejsze znaczenie na etapie poszukiwań ma dostęp do konta przez kanały zdalne (bankowość elektroniczna, mobilna, infolinia) oraz umiejscowienie oddziałów danego banku (po 28 proc.). 7
Portfel finansowy 2012: Rachunki bankowe Co dwa konta, to nie jedno Najczęstszymi motywami zakładania dodatkowych kont jest: możliwość uzyskania lepszych warunków kredytu hipotecznego lub gotówkowego (prawie 30 proc. wskazań) chęć posiadania wspólnego konta z bliską osobą (26 proc.) poszukiwanie rachunku bezpłatnego (24,4 proc.) lokalizacja oddziału danego banku blisko miejsca zamieszkania (20,9 proc.) 8
Portfel finansowy 2012: Rachunki bankowe Z którego rachunku korzystamy najczęściej? Głównym kontem jest najczęściej to, na które wpływa pensja (56 proc.) Drugim najważniejszym powodem przywiązania do danego rachunku (41,5 proc. wskazań) jest zdefiniowanie na nim zleceń stałych etc. Co trzeci badany (34,4 proc.) aktywnie korzysta z tego rachunku, który był jego pierwszym kontem w banku. Ponad 20 proc. przywiązana jest najbardziej do tego konta, gdzie w ramach bankowości elektronicznej przelewy są bezpłatne. Ok. 18 proc. korzysta najczęściej z rachunku, do którego podpięta jest karta umożliwiająca bezprowizyjne wypłaty pieniędzy z bankomatów. 9
Jak oszczędzamy i inwestujemy? Na jaki cel warto oszczędzać? Oszczędzanie z myślą o edukacji dzieci deklaruje 30 proc. Polaków. Emerytura znalazła się na drugim miejscu. Oszczędza na nią co piąty respondent (19 proc.). 18 proc. Polaków odkłada pieniądze na czarną godzinę, czyli niespodziewane wydatki. 16 proc. oszczędza, aby kupić nowe mieszkanie. 10
Jak oszczędzamy i inwestujemy? W co warto inwestować? (porównanie rok do roku) Jako najbardziej zyskowne formy pomnażania kapitału badani rok w rok wskazywali nieruchomości i złoto (nieruchomość to najlepsza inwestycja dla 45 proc., a złoto dla ponad 12 proc. Polaków). W 2012 r. lokaty terminowe były trzecią najczęściej wybieraną opcją pomnażania oszczędności (wzrost z 1,2 proc. w 2011 r., do niemal 6 proc. w najnowszym badaniu), wyprzedzając inwestycje w fundusze (5,4 proc.). 11
Jak oszczędzamy i inwestujemy? Kto więcej zarabia, ten chętniej inwestuje Osoby deklarujące w badaniu uzyskiwanie miesięcznych dochodów powyżej 10 tys. zł znacznie częściej niż inne grupy wykazywały zainteresowanie produktami inwestycyjnymi. Co trzeci (33 proc.) spośród najlepiej zarabiających Polaków planował w tym roku zainwestować w akcje spółek giełdowych. Fundusze inwestycyjne zamierzali kupić wszyscy spośród najbardziej zamożnych respondentów. Przedstawiciele tej grupy deklarowali też najczęściej zamiar oszczędzania na emeryturę np. w ramach planów regularnego oszczędzania (33 proc). 12
Emerytura: Polacy świadomi konieczności oszczędzania? Wzrost zainteresowania dodatkowymi produktami emerytalnymi Deklarowane zainteresowanie Polaków dodatkowym, dobrowolnym oszczędzaniem na emeryturę rośnie rok do roku. Na początku 2012 roku dwie trzecie (66 proc.) ankietowanych stwierdziło, że ogranicza się tylko do opłaty podstawowych, obowiązkowych składek ZUS i OFE. Przed rokiem, udział biernych osób w badanej populacji wynosił 74 proc. 13
Emerytura: Polacy świadomi konieczności oszczędzania? Polacy są skłonni oszczędzać w dłuższym terminie Aż 72 proc. badanych byłoby skłonnych odkładać w długim terminie, a 38 proc. zgadzało się, że na przyszłą emeryturę powinno się oszczędzać dłużej niż 15 lat. 14
Emerytura: Polacy świadomi konieczności oszczędzania? Co motywuje Polaków do oszczędzania na emeryturę? Niemal 45 proc. Polaków do odkładania na emeryturę najlepiej motywuje obawa przed niedostateczną wysokością przyszłych świadczeń wypłacanych przez ZUS Chęć podwyższenia standardu życia po zakończeniu kariery zawodowej skłoniłoby do oszczędzania ponad 33 proc., a korzystne parametry programu oszczędnościowego 31 proc. responentów. 15
Emerytura: Polacy świadomi konieczności oszczędzania? Według Polaków nieruchomość to najlepsze zabezpieczenie dostatniej przyszłości Zdaniem ankietowanych najlepszym sposobem zabezpieczenia finansowego na czas emerytury jest posiadanie nieruchomości (niemal 66 proc. odpowiedzi) W następnej kolejności produkty oszczędnościowe - długoterminowe i oferowane w ramach III filaru IKE, IKZE i PPE po 23,6 proc. 16
Finansowe rozterki: co zrobimy z nagłym przypływem gotówki? Niespodziewaną gotówkę Polak raczej wyda niż odłoży W 2012 roku dodatkowe 5 tys. zł szybko wydałoby na bieżące potrzeby ponad 28 proc. respondentów. 27 proc. Polaków zafundowałoby sobie wakacje. Prawie 14 proc. respondentów przeprowadziłoby remont mieszkania, a dodatkowe 5,7 proc. kupiłoby nowy sprzęt AGD lub RTV do domu Wśród osób, które zdecydowałyby się kwotę tę odłożyć, najpopularniejszym wyborem była lokata bankowa (ponad 11 proc.). Niewiele mniej wskazań uzyskał rachunek oszczędnościowy (11 proc.), a ponad 9 proc. wpłaciłoby pieniądze po prostu na konto osobiste. W sumie zamiar zaoszczędzenia tej kwoty uzyskał ok. 31 proc. wskazań (przy czym respondenci mogli wskazać więcej niż jeden cel). 17
Finansowe rozterki: co zrobimy z nagłym przypływem gotówki? Oszczędne kobiety, rozrzutni mężczyźni Mężczyźni nieco chętniej przeznaczyliby otrzymaną kwotę na remonty i bieżące wydatki (odpowiednio 15 i 29 proc.). Ok. 7 proc. z nich byłoby skłonne sfinansować w ten sposób zakup wymarzonego gadżetu (laptop, tablet, rower, etc.). Kobiety znacznie częściej niż mężczyźni wybierały wakacyjne wyjazdy (32 proc.) lub kupno sprzętu AGD dla domu (10 proc.). Kobiety wykazywały również większą skłonność do odkładania pieniędzy wykorzystując bankowe produkty oszczędnościowe (konto oszczędnościowe wybrało przykładowo 15 proc. pań i tylko 6 proc. mężczyzn) 18
Polak na giełdzie Co Polak wie o inwestowaniu na giełdzie? Powszechna wiedza dotycząca inwestycji giełdowych jest powierzchowna. Dotyczy to nawet najbardziej podstawowych zagadnień. O ile dwie trzecie (63 proc.) respondentów badanych na zlecenie PBC twierdziło, że spotkało się już kiedyś ze skrótem WIG, to tylko niespełna połowa z nich (47 proc.) była w stanie poprawnie go rozwinąć jako Warszawski Indeks Giełdowy. Wśród ogółu Polaków skrót WIG potrafi zidentyfikować jedynie 29 procent. 19
Polak na giełdzie W oczekiwaniu na młode pokolenie inwestorów W giełdowej terminologii lepiej orientują się mężczyźni (54 proc.), niż kobiety (39 proc.) oraz osoby młodsze. Na tej tematyce najlepiej znają się osoby w wieku od 35 do 44 lat. 20
Polak na giełdzie Inwestycje giełdowe wciąż mało popularne Tylko 12 proc. Polaków zadeklarowało, że kiedykolwiek inwestowało na giełdzie, a 88 proc. nigdy nawet nie próbowało tam swoich sił. Inwestować próbował niemal co 4-ty mężczyzna (18 proc.) i tylko 7 proc. kobiet. Ta dysproporcja płci w wynikach badania jest bardzo wyraźna. 21
Polak na giełdzie Kto jest bardziej skłonny do inwestowania na giełdzie? Chęć udziału w obrocie akcjami na giełdzie zadeklarowało 18 proc. ogółu badanych, z czego 27 proc. to mężczyźni, a jedynie 10 proc. kobiety. Inwestorzy indywidualni zazwyczaj mieszkają w metropoliach powyżej pół miliona mieszkańców i posiadają wykształcenie wyższe lub średnie. Przynajmniej raz w życiu inwestował co czwarty Polak z wyższym wykształceniem (23 proc.) Inwestujący na giełdzie to zwykle osoby reprezentujące przedział 35-44 lata (29 proc.) oraz powyżej 65. roku życia (20 proc.). Najbardziej zainteresowane potencjalnym inwestowaniem na giełdzie są osoby w wieku 35-44 lata (31 proc.) oraz między 25. a 34. rokiem życia. 22
Polak na giełdzie Inwestujemy w akcje, bo to szansa na zysk i dywersyfikacja portfela Dla 66 proc. respondentów zainteresowanych inwestycjami giełdowymi główną motywacją do zakupu akcji jest możliwość zarobku. Dla 11 proc. istotne jest szybkie tempo osiągania zysków. Kolejnym powodem zainteresowania akcjami (9 proc. ankietowanych) jest dywersyfikacja inwestycji. 23
Polak na giełdzie Nie inwestujemy na giełdzie, bo mamy za mało pieniędzy i wiedzy Przed inwestowaniem na giełdzie najsilniej powstrzymuje brak wystarczających środków finansowych (50 proc.) lub kompetencji umożliwiających inwestowanie, które zapewni satysfakcjonujący zysk (16 proc.) Na zbyt duże ryzyko związane z giełdą oraz na wątpliwości, co do możliwości zarobienia pieniędzy na inwestycjach giełdowych wskazało łącznie 14 proc. badanych. Prawie co 10-ty badany (9 proc.) uważa, że inwestycje giełdowe wiążą się ze zbyt dużym ryzykiem. 24
Polak na giełdzie Aktywny inwestor najbardziej ufa własnym analizom W swoich decyzjach dwie trzecie inwestorów indywidualnych kieruje się przede wszystkim własnymi analizami lub wyczuciem (62 proc. i 58 proc.). 44 proc. jako ważny czynnik wpływający na ich działania na rynku wskazuje informacje uzyskiwane ze spółek. Ogólnodostępne rekomendacje i informacje z mediów to kryteria wykorzystywane przez odpowiednio 37 i 33 proc. badanych. Najmniej chętnie aktywni gracze giełdowi w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych korzystają z podpowiedzi znajomych tylko 7 proc. wskazało je jako istotne. 25
Polak na giełdzie Jak powinien wyglądać idealny rachunek maklerski? Prowadzenie rachunku maklerskiego powinno być bezpłatne. Tylko co czwarty ankietowany inwestor (23 proc.) byłby skłonny zapłacić za swój rachunek brokerski. Atrakcyjność rachunku podnoszą niskie prowizje od transakcji (ok. 78 proc. osób). Tylko 2 proc. jest skłonne zapłacić prowizję powyżej 0,39 proc. wartości transakcji. Dostęp do danych giełdowych w czasie rzeczywistym, to drugie po kosztach najważniejsze kryterium (63 proc). Prawie połowa wskazała również, że istotna jest dla nich łatwość obsługi platformy transakcyjnej (48 proc.) Liczba punktów obsługi klienta danego biura maklerskiego, możliwość składania zleceń przez telefon i dostęp do obrotu na rynkach zagranicznych to rzadziej wskazywane cechy. 26
Fundusze inwestycyjne Polacy chętnie słuchają rad specjalisty 40 proc. Polaków, którzy zadeklarowali, że inwestują w fundusze, wybrałoby ten rekomendowany przez doradcę finansowego. W drugiej kolejności, wybierając fundusz inwestycyjny, Polacy bazowaliby na jego wynikach w ostatnim czasie. To kryterium obrałby co trzeci ankietowany (33 proc.). Inne determinanty wyboru to: fundusz z akceptowalnym poziomem ryzyka (20 proc.), rekomendacja znajomego (14 proc.), stały zespół zarządzających oraz niskie opłaty (po 11 proc.). 27
Kredyty i pożyczki Kiedy z nich korzystamy? Ponad połowa Polaków (54 proc.) przyznała, że w określonych sytuacjach przydałaby się im pożyczka z banku. Po dodatkowe finansowanie respondenci najczęściej skłonni byli sięgnąć wtedy, gdy myśleli o remoncie mieszkania na taki cel wskazało 16 proc. badanych. Nagłe wydatki, spowodowane awarią sprzętu AGD i RTV mogłyby być przyczyną sięgnięcia po kredyt konsumpcyjny dla niemal 8 proc. respondentów. 6,6 proc. badanych wskazało, że przydałaby im się dodatkowa gotówka wtedy, gdy samochód się zepsuje i niezbędna jest jego naprawa. Kolejną pozycję w sondażu zajęły wakacyjne wyjazdy. Aż 6 proc. Polaków już na etapie planowania urlopu myślało o sfinansowaniu go z kredytu, a 5,5 proc. odczuwało taką potrzebę tuż po powrocie. 28
Kredyty i pożyczki Na co przeznaczyliby pożyczkę kobiety i mężczyźni? O ile mężczyźni nieco chętniej przeznaczyliby otrzymaną kwotę na remonty i bieżące wydatki (odpowiednio 15 i 29 proc.), to aż 7 proc. byłoby skłonnych sfinansować w ten sposób zakup wymarzonego gadżetu (laptop, tablet, rower, etc.). Kobiety natomiast znacznie częściej niż mężczyźni wybierały wakacyjne wyjazdy lub kupno sprzętu AGD. W przypadku tego ostatniego panie wskazywały sprzęt w 10 proc. odpowiedzi, panowie zaledwie w 2 proc. Kobiety wykazywały również większą skłonność do odkładania pieniędzy wykorzystując bankowe produkty oszczędnościowe (konto oszczędnościowe wybrało przykładowo 15 proc. pań i 6 proc. mężczyzn). 29
Sondaż: Jak Polacy zapłacą za święta w 2012 r.? Przede wszystkim z własnych oszczędności W 2012 r. ponad 78 proc. Polaków zapłaci za prezenty gotówką. Z roku na rok rośnie nasza skłonność do korzystania z kart debetowych w czasie świątecznych zakupów. Tę formę płatności wskazało 20 proc. badanych - to wzrost o ponad 6 p.p. w porównaniu z 2011 r. Co dziesiąty (10 proc.) Polak zapłaci za prezenty kartą kredytową. 30
Plany finansowe Polaków na 2013 r. Będziemy oszczędzać! Analogicznie jak przed rokiem, w najnowszym badaniu przeprowadzony w listopadzie 2012 r., największa grupa respondentów zadeklarowała, że w 2013 r. nie planuje żadnych czynności związanych z finansami (55 proc.). Ci z nas, którzy są bardziej aktywni pod względem zarządzania swoimi finansami, przede wszystkim chcą oszczędzać. Największą popularnością wciąż będą cieszyć się lokaty terminowe - chętnych do oszczędzania na nich jest niemal dwukrotnie więcej niż przed rokiem (wzrost z 17. do niemal 31 proc.). Chęć samodzielnego oszczędzania na emeryturę (np. w ramach planów długoletniego oszczędzania) spadła z 10 do 6,3 proc. 31