Bariery stosowania paliw alternatywnych wenergetyce

POLITYKA ENERGETYCZNA Tom 11 Zeszyt 2 2008 PL ISSN 1429-6675 Ryszard WASIELEWSKI*, Barbara TORA** Bariery stosowania paliw alternatywnych wenergetyce STRESZCZENIE. Dyrektywa UE 1999/31 w sprawie sk³adowania odpadów ustala œcis³e regu³y sk³adowania nieprzetworzonych odpadów miejskich w krajach Unii Europejskiej i wymusza redukcjê frakcji biodegradowalnej w sk³adowanych odpadach do 35% iloœci sk³adowanej w 1995 roku w ci¹gu najbli szej dekady. Przyjazne dla œrodowiska kierunki postêpowania z odpadami s¹ zawarte w ramach Strategii Postêpowania z Odpadami. W tym kontekœcie, produkcja i energetyczne wykorzystanie sta³ych paliw z odpadów (SRFs), produkowanych z nie niebezpiecznych odpadów organicznych, mieszanych b¹dÿ segregowanych, mo e byæ kluczowym elementem w przysz³ym systemie zarz¹dzania odpadami. Konsekwencj¹ du ego udzia³u materia³u pochodzenia organicznego w procesie wspó³spalania mo e byæ korzystne z uwagi na wymagania Dyrektywy Unii 2001/77/EC o odnawialnych Ÿród³ach energii. Wykorzystanie sta³ych paliw z odpadów (SRF) pochodz¹cych z mieszanych lub segregowanych strumieni odpadów mo e mieæ du e znaczenie dla zrównowa onego rozwoju energetycznego. Wykorzystanie paliw alternatywnych z odpadów (SRF) kierowanych do bezpoœredniego wspó³spalania w elektrowniach wêglowych jest przyjaznym dla œrodowiska, efektywnym energetycznie i ekonomicznie rozwi¹zaniem technicznym. W artykule przedstawiono uwarunkowania prawne stosowania paliw alternatywnych w energetyce. Omówiono bariery formalne i zagro enia techniczne spalania i wspó³spalania odpadów. Przedstawiono jednolite zasady klasyfikacji sta³ych paliw alternatywnych (SRF) wprowadzone przez Europejskie Centrum Akredytacji (CEN). Zaproponowano stworzenie zachêt ekonomicznych dla wspó³spalania odpadów. S OWA KLUCZOWE: energetyka, paliwa alternatywne, odpady, œrodowisko ** Mgr in. Instytut Chemicznej Przeróbki Wêgla, Zabrze ** Dr hab. in. Akademia Górniczo Hutnicza, Kraków; e-mail: tora@agh.edu.pl 129

Wprowadzenie Paliwa produkowane z odpadów (nazywane czêsto paliwami alternatywnymi) znajduj¹ coraz szersze zastosowanie przemys³owe w krajach Unii Europejskiej, w tym tak e w sektorze energetycznym, co jest uzasadnione zarówno wzglêdami ekonomicznymi, jak i ekologicznymi (Refuse derived fuel, current practice and perspectives, 2003), spoœród których najwa niejsz¹ rolê w gospodarce kraju odgrywaj¹: potencjalne zwiêkszenie iloœci produkowanej energii elektrycznej pochodz¹cej ze Ÿróde³ odnawialnych, obni enie raportowanej emisji CO 2 w sektorze energetycznym (zaoszczêdzenie limitów emisji CO 2 przyznanych dla sektora), zwiêkszenie poziomu odzysku odpadów (wype³nienie zaleceñ UE w zakresie gospodarki odpadami), zwiêkszenie przychodów producentów energii w zwi¹zku z ni sz¹ cen¹ paliw z odpadów w stosunku do paliw kopalnych. Prognozy wykonane podczas realizacji miêdzynarodowego programu badawczego QUO VADIS, uwzglêdniaj¹ce pozytywne wyniki badañ przemys³owych, okreœli³y mo liwoœci wykorzystania sta³ych paliw z odpadów w krajach UE na 27 37 mln Mg/rok (Van Tubergen 2006). W podziale na g³ówne kierunki ich wykorzystania przedstawia siê to nastêpuj¹co: przemys³ cementowy 3,5 7 mln Mg/rok (substytucja ~15 30% paliwa oryginalnego), produkcja energii elektrycznej 6,5 13 mln Mg/rok (substytucja ~2 4% paliwa oryginalnego), produkcja energii elektrycznej i ciep³a w skojarzeniu 17 mln Mg/rok (substytucja ~12% paliwa oryginalnego). Wprowadzenie w ostatnim czasie w krajach UE jednolitych zasad klasyfikacji sta- ³ych paliw z odpadów (nazwanych Solid Recovered Fuels SRF) oraz metodyki badawczej dla okreœlania jakoœci tych paliw winno dodatkowo umocniæ ich obecnoœæ na rynku noœników energii, a tak e u³atwiæ miêdzynarodowy obrót tym towarem (Van Tubergen, Glorius, Waeyenbergh 2005). Nale y zaznaczyæ, e wed³ug systemu opracowanego przez Europejskie Centrum Akredytacji (CEN) SRF mog¹ byæ wytwarzane wy³¹cznie z odpadów innych ni niebezpieczne i stosowane tylko w instalacjach spe³niaj¹cych standardy emisyjne wynikaj¹ce z Dyrektywy 2000/76/EC dotycz¹cej spalania odpadów. W sk³ad SRF nie mog¹ przy tym wchodziæ paliwa kopalne (Sobolewski, Wasielewski, Stelmach 2007). W Polsce wykorzystanie sta³ych paliw alternatywnych do produkcji energii elektrycznej i ciep³a jest dotychczas znikome. Powodem takiego stanu rzeczy jest szereg utrudnieñ stanowi¹cych bariery zarówno natury formalno-prawnej, jak i technicznej przed którymi staje producent energii zamierzaj¹cy realizowaæ energetyczny odzysk odpadów (Sobolewski, Wasielewski 2007; Wasielewski, Sobolewski 2007). 130

1. Sytuacja prawna paliw alternatywnych w kraju Okreœlenie paliwo alternatywne funkcjonuje w rozporz¹dzeniu Ministra Œrodowiska z dnia 27 wrzeœnia 2001r. w sprawie katalogu odpadów (Dz.U. nr 112, poz. 1206). Wyró nia ono kategoriê odpadów palnych, w nawiasie okreœlaj¹c je jako paliwa alternatywne (kod 19 12 10). Nale y zauwa yæ, e s¹ to odpady inne ni niebezpieczne. Proces wspó³spalania paliw alternatywnych z wêglem kamiennym jest procesem przekszta³cania termicznego odpadów, a instalacja przemys³owa, w której proces ten zachodzi jest instalacj¹ wspó³spalania odpadów. Przywo³ana kwalifikacja wspó³spalanej substancji (traktowanej jako odpad, a nie jako paliwo) oraz klasyfikacja procesu technologicznego wspó³spalania paliw alternatywnych (jako procesu przekszta³cania termicznego odpadów), determinuje koniecznoœæ spe³nienia przez instalacjê, w której proces ma byæ prowadzony, odpowiednich wymagañ, zarówno formalno-prawnych, jak i technicznych. Nale y tu wymieniæ przede wszystkim nastêpuj¹ce przepisy rangi ustawowej, odnosz¹ce siê do przedmiotowego zagadnienia: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony œrodowiska (Dz.U. nr 62, poz. 627) z póÿn. zm., Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. nr 62, poz. 628) z póÿn. zm., Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. nr 54 poz. 348) z póÿn. zm., a tak e rozporz¹dzenia wykonawcze, wydane na podstawie delegacji zawartych w tych ustawach. 2. Bariery formalne Z przywo³anych aktów prawnych wynikaj¹ nastêpuj¹ce najistotniejsze wymagania formalnoprawne odnoœnie wspó³spalania paliw alternatywnych w instalacjach energetycznych: Prowadzenie wspó³spalania paliw alternatywnych, nawet w iloœci tylko do 1% masowego udzia³u w paliwie powoduje, e zak³ad podejmuj¹cy wspó³spalanie jest traktowany jako wspó³spalarnia odpadów innych ni niebezpieczne. Jest to istotna zmiana dotychczasowego statusu instalacji energetycznej. Wp³ywa to miêdzy innymi na inne traktowanie produktów ubocznych: popio³ów lotnych i u la. Produkty uboczne z procesu wspó³spalania posiadaj¹ inne oznaczenia kodowe i chocia nie zawsze stanowi¹ odpady niebezpieczne, to jednak mo liwoœci ich gospodarczego wykorzystania (g³ównie w budownictwie i pracach in ynieryjnych), s¹ bardziej ograniczone w stosunku do odpadów ze spalania samego wêgla. Wykorzystanie powy szych odpadów poci¹ga za sob¹ koniecznoœæ posiadania odpowiednich zezwoleñ przez ich odbiorców. Ograniczenia w stosowaniu popio³ów lotnych ze wspó³spalania odpadów do wyrobu materia³ów budowlanych wpro- 131

wadzono te wymaganiami normy PN-EN 450: 2006 Popió³ lotny do betonu. Norma ta ogranicza wielkoœæ udzia³u popio³u ze wspó³spalania w betonie do 10%, przy czym maksymalny udzia³ odpadów w masie spalanego paliwa nie powinien przekraczaæ 20%. Przy gospodarczym wykorzystaniu ubocznych produktów wspó³spalania maj¹ ponadto zastosowanie przepisy Rozporz¹dzenia Ministra Œrodowiska z dnia 21 marca 2006 r. w sprawie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów poza instalacjami i urz¹dzeniami (Dz.U. nr 49, poz. 356). Umo liwiaj¹ one wykorzystanie materia³ów m.in. do rekultywacji sk³adowisk odpadów, a tak e do budowy wa³ów oraz nasypów kolejowych i drogowych. Posiadacz odpadów, który prowadzi dzia³alnoœæ w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, obowi¹zany jest do uzyskania zezwolenia na prowadzenie tej dzia- ³alnoœci, zgodnie z art. 26 ust. 1. ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz.U. nr 62, poz. 628 z póÿn. zm.). Jednak, zgodnie z art. 26. ust. 8 tej ustawy wymóg uzyskania decyzji, o której mowa w ust. 1, nie dotyczy posiadacza odpadów prowadz¹cego dzia³alnoœæ w zakresie odzysku lub unieszkodliwiania odpadów w instalacji, na której prowadzenie wymagane jest pozwolenie zintegrowane. Instalacje spalania paliw o mocy powy ej 50MW podlegaj¹ obowi¹zkowi uzyskania pozwolenia zintegrowanego, zgodnie z pkt. 1 za³¹cznika do rozporz¹dzenia Ministra Œrodowiska z dnia 26 lipca 2002 r. w sprawie rodzajów instalacji mog¹cych powodowaæ znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo œrodowiska w ca³oœci (Dz.U. nr 122, poz. 1055). W pozwoleniu zintegrowanym powinno byæ ujête prowadzenie dzia³alnoœci w zakresie odzysku energii i unieszkodliwiania odpadów innych ni niebezpieczne. Proces wspó³spalania paliw alternatywnych jest procesem odzysku R1 wykorzystanie jako paliwa lub innego œrodka wytwarzania energii. Procedura uzyskiwania powy szego zezwolenia opisana jest w rozdziale 4 ustawy o odpadach (Dz.U. nr 62, poz. 628 z póÿn. zm.). Podmiot prowadz¹cy instalacjê, w której wspó³spalane s¹ odpady, ma takie same obowi¹zki jak podmiot prowadz¹cy spalarniê odpadów w zakresie: ewidencji i zestawieñ przyjmowanych odpadów, zgodnie z art. 36 i art. 37 ustawy o odpadach (dokumenty te przechowuje siê w zasobach archiwalnych przez 5 lat), ustalania masy odpadów, sprawdzenia zgodnoœci przyjmowanych odpadów z danymi zawartymi w karcie przekazania odpadu. W³aœciciel lub inny w³adaj¹cy wspó³spalarni¹ odpadów jest obowi¹zany zatrudniaæ kierownika wspó³spalarni posiadaj¹cego œwiadectwo stwierdzaj¹ce kwalifikacje w zakresie gospodarowania odpadami, zgodnie z art. 49 ustawy o odpadach. W myœl Rozporz¹dzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie okreœlenia rodzajów przedsiêwziêæ mog¹cych znacz¹co oddzia³ywaæ na œrodowisko oraz szczegó³owych kryteriów zwi¹zanych z kwalifikowaniem przedsiêwziêæ do sporz¹dzania raportu o oddzia³ywaniu na œrodowisko (Dz.U. nr 257, poz. 2573 wraz z póÿn. zm.), instalacje do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów innych ni niebezpieczne przy zastosowaniu procesów termicznych zaliczono do rodzajów przedsiêwziêæ mog¹cych znacz¹co oddzia³ywaæ na œrodowisko. Skutkuje to tym, e nadzoruj¹cy organ ochrony œrodowiska mo e w drodze decyzji zobowi¹zaæ prowadz¹cego instalacjê wspó³spalania do sporz¹dzenia i przed³o enia przegl¹du ekologicznego. 132

Z powy szej analizy wynika, e podjêcie wspó³spalania paliw alternatywnych w istniej¹cych instalacjach energetycznych nie jest spraw¹ prost¹ i wymaga przeprowadzenia wielu dzia³añ organizacyjnych i logistycznych. 3. Bariery techniczne Poni ej zaprezentowano najwa niejsze wymagania techniczne niezbêdne do dotrzymania przy wspó³spalaniu paliw alternatywnych, wynikaj¹ce z przytoczonych poprzednio aktów prawnych. Wspó³spalanie paliw alternatywnych musi byæ prowadzone zgodnie z wymaganiami rozporz¹dzenia Ministra Gospodarki z dnia 21 marca 2002 r. w sprawie wymagañ dotycz¹cych prowadzenia procesu termicznego przekszta³cania odpadów (Dz.U. nr 37, poz. 339 z póÿn. zm.). Oznacza to, e proces wspó³spalania odpadów powinien byæ prowadzony w taki sposób, aby temperatura gazów powstaj¹cych w wyniku spalania, zmierzona w pobli u wewnêtrznej œciany lub w innym reprezentatywnym punkcie komory spalania lub dopalania, wynikaj¹cym ze specyfikacji technicznej instalacji, po ostatnim doprowadzeniu powietrza, nawet w najbardziej niekorzystnych warunkach, utrzymywana by³a przez co najmniej 2 sekundy na poziomie nie ni szym ni 850 o C dla odpadów zawieraj¹cych poni ej 1% zwi¹zków chlorowcoorganicznych przeliczonych na chlor lub w temperaturze >1100 o C przy zawartoœci chloru w odpadach powy ej 1%. Ca³kowita zawartoœæ wêgla organicznego w u lach i popio³ach paleniskowych nie powinna przekraczaæ 3% lub udzia³ czêœci palnych w u lach i popio³ach paleniskowych nie powinien przekraczaæ 5%. Ponadto instalacja wspó³spalania musi byæ wyposa ona w automatyczny system podawania odpadów pozwalaj¹cy na zatrzymanie ich podawania podczas: rozruchu, do czasu osi¹gniêcia wymaganej temperatury, procesu, w razie nieosi¹gniêcia wymaganej temperatury lub przekroczenia dopuszczalnych wartoœci emisji. Instalacja powinna posiadaæ ponadto uk³ad ci¹g³ego pomiaru temperatury, zawartoœci tlenu oraz ciœnienia gazów spalinowych w komorze spalania lub komorze dopalania. Obowi¹zek prowadzenia pomiarów emisji zgodnie z wymogami Rozporz¹dzenia Ministra Œrodowiska z dnia 23 grudnia 2004 r. w sprawie wymagañ w zakresie prowadzenia pomiarów emisji (Dz.U. nr 283, poz. 2842). Oznacza to, e instalacja powinna posiadaæ system ci¹g³ego monitoringu emisji obejmuj¹cy ci¹g³y pomiar stê eñ nastêpuj¹cych substancji w gazach odlotowych (dotyczy instalacji o ³¹cznej nominalnej mocy cieplnej nie mniejszej ni 100MW i przypadku spalania wêgla lub wspó³spalania do 1% masowego odpadów): py³ów, NO x (w przeliczeniu na NO 2 ), CO, SO 2,O 2, a ponadto wilgotnoœci bezwzglêdnej spalin, temperatury i ciœnienia. 133

W wypadku przekroczenia udzia³u odpadów innych ni niebezpieczne w paliwie powy ej 1% masowego wymagany jest znacznie rozszerzony monitoring emisyjny (pomiary ci¹g³e: py³, dwutlenek siarki, tlenek i dwutlenek azotu w przeliczeniu na dwutlenek azotu, tlenek wêgla, TOC ca³kowity wêgiel organiczny, tlen, chlorowodór, fluorowodór, prêdkoœæ przep³ywu spalin lub ich ciœnienie dynamiczne, temperatura spalin, ciœnienie statyczne spalin, wspó³czynnik wilgotnoœci oraz pomiary okresowe: rtêæ, kadm i tal, suma metali ciê kich: Pb, Cr, Cu, Mn, Ni, As, Sb, V, Co, Sn; dioksyny ifurany). Najistotniejsz¹ rolê, z punktu widzenia podmiotów prowadz¹cych instalacje wspó³spalania odpadów, odgrywa Rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 20 grudnia 2005 r. w sprawie standardów emisyjnych z instalacji (Dz.U. nr 260, poz. 2181). W rozporz¹dzeniu tym, w rozdziale 2, 16 ustêp 3 zapisano, e je eli w instalacji wraz z paliwami spalane s¹ odpady inne ni niebezpieczne w iloœci nie wiêkszej ni 1% masy tych paliw, to do instalacji tej nie stosuje siê przepisów dotycz¹cych niniejszego rozdzia³u. Oznacza to w praktyce mo liwoœæ stosowania dla takich instalacji dotychczas stosowanych standardów emisyjnych dla paliw, jakie w niej spalano. Przepis ten jednak nie ma swojego odpowiednika w Dyrektywie 2000/76/EC i mo e z tego powodu zostaæ w przysz³oœci odrzucony ze wzglêdu na koniecznoœæ unifikacji przepisów krajów cz³onkowskich UE. Nale y tak e zauwa yæ, e w przypadku przekroczenia 1% masowego udzia³u paliwa alternatywnego w mieszance paliwowej, obowi¹zuj¹ znacznie ostrzejsze standardy emisyjne, wyznaczane wed³ug tzw. regu³y mieszania opisanej w za³. nr 6 do powy szego rozporz¹dzenia. Standardy emisyjne wyznaczone wed³ug za³¹cznika nr 6 s¹ trudne do dotrzymania dla wielu istniej¹cych instalacji energetycznych, szczególnie w zakresie SO 2 ino x, gdzie dla kot³ów o mocy pomiêdzy 100 a 300MW standardy te s¹ bardzo ostre i wynosz¹ poni ej 200 mg/m 3 u. Dla istniej¹cych instalacji energetycznych, w których aktualnie spalane s¹ paliwa kopalne, spe³nienie wymagañ technicznych dla wspó³spalania odpadów oznacza zazwyczaj koniecznoœæ znacz¹cego doposa enia obiektu, a wiêc poniesienia kosztów. 4. Problemy technologiczne Mimo niew¹tpliwych korzyœci ekologicznych p³yn¹cych z wykorzystania SRF w energetyce, stwierdzono jednak wystêpowanie niekorzystnych zjawisk korozyjno-erozyjnych (Wasielewski, Sobolewski 2007). Efektem wprowadzenia dodatkowego paliwa, jakim jest SRF, jest zmiana sk³adu chemicznego strumienia spalin oraz zmiana parametrów wp³ywaj¹cych na intensywnoœæ konwekcyjnej wymiany ciep³a. Zmiana iloœci i w³aœciwoœci cz¹stek sta³ych unoszonych przez spaliny, spowodowana wspó³spalaniem, powoduje równie zmianê emisyjnoœci spalin. Stwierdzono, e nawet przy niewielkich udzia³ach masowych wspó³spalanych paliw typu SRF mo na odnotowaæ zmianê temperatury miêknienia i topnienia popio³u. Powoduje to szybszy przyrost osadów na powierzchniach ogrzewalnych, 134

powiêkszenie ich rozmiarów w stosunku do spalania samego wêgla, a tak e intensywniejsze procesy korozyjne. W konsekwencji oddzia³uje to na iloœæ ciep³a przejêtego przez poszczególne powierzchnie. W efekcie nastêpuje zmiana rozk³adów temperatury spalin i czynników ogrzewczych w kotle. Dlatego te w przypadku rozpoczêcia wspó³spalania SRF w istniej¹cych obiektach energetycznych nale y prowadziæ regularn¹ kontrolê stanu i czyszczenie powierzchni ogrzewalnych oraz powierzchni przegrzewaczy. 5. Propozycje zmian prawnych i zachêt ekonomicznych dla podmiotów podejmuj¹cych wspó³spalanie paliw alternatywnych Na podstawie przeprowadzonej analizy aktów prawnych mo na oceniæ, e jedn¹ z najwa niejszych barier w upowszechnieniu stosowania paliw alternatywnych w istniej¹cych elektrowniach i elektrociep³owniach jest ich formalny status s¹ one odpadem, a nie paliwem. Zawieraj¹ one jednak czêsto dosyæ du y udzia³ frakcji biodegradowalnej pochodzenia biogenicznego i fakt ten mo e dostarczyæ podmiotom podejmuj¹cym ich wspó³spalanie dodatkowych korzyœci zwi¹zanych z zaliczeniem czêœci wytworzonej energii do tzw. energii zielonej, jak równie rozliczaniem emisji ditlenku wêgla. Konieczne jest jednak stworzenie przepisów umo liwiaj¹cych zaliczenie czêœci energii wytwarzanej z ich wykorzystaniem do energii odnawialnej (Wasielewski, Stelmach, Sobolewski, Zuwa³a 2007). Aktualny stan prawny jest jednoznaczny jedynie w odniesieniu do wymagañ stawianych dla energetycznego wykorzystania biomasy drzewnej i roœlinnej, czyli nie zawieraj¹cej jakichkolwiek zanieczyszczeñ wynikaj¹cych z procesów przetwórczych. Dzia³ania zmierzaj¹ce do uregulowania statusu wybranych grup odpadów biodegradowalnych (lub ich frakcji) w tym tak e paliw produkowanych z odpadów poprzez uwzglêdnienie zawartej w nich frakcji biodegradowalnej jako biomasy w aktach wykonawczych Ministra Gospodarki, maj¹ jednak szansê powodzenia, m.in. z uwagi na nastêpuj¹ce uwarunkowania: koniecznoœæ zapewnienia rosn¹cego udzia³u energii odnawialnej w sprzeda y energii przez przedsiêbiorstwa energetyczne (zobowi¹zania wynikaj¹ce z Traktatu Akcesyjnego do UE); stymulowanie producentów energii do energetycznego wykorzystania biomasy innego rodzaju ; zdefiniowanie wybranych grup odpadów (w tym równie wydzielonych frakcji odpadów komunalnych) jako biomasy w aktach wykonawczych w zakresie handlu uprawnieniami do emisji ditlenku wêgla (Rozporz¹dzenie Ministra Œrodowiska z dnia 12.09.2008 r. w sprawie sposobu monitorowania wielkoœci emisji substancji objêtych wspólnotowym 135

systemem handlu uprawnieniami do emisji Dz.U. nr 183, poz.1142). Konieczne jest tu jednak wymienienie instalacji prowadz¹cych wspó³spalanie w rozporz¹dzeniu Ministra Œrodowiska w sprawie rodzaju instalacji objêtych wspólnotowym systemem handlu uprawnieniami do emisji (ostatnia zmiana Dz.U. nr 45, poz. 295, nie wymieniono ich równie w projekcie nowego rozporz¹dzenia na rok 2008); preferencje przewidziane dla spalania biodegradowalnej frakcji odpadów komunalnych, co przewiduje art. 44 ust. 8 i 9 znowelizowanej ustawy o odpadach oraz Rozporz¹dzenie Ministra Gospodarki z dnia 14.09.08 w par. 4. pt.1 ust. 2 (Dz.U. nr 156, poz. 969). Przyjêcie analogicznego rozwi¹zania dla SRF na pewno zwiêkszy³oby zainteresowanie ich wspó³spalaniem w energetyce. Konieczne jest tu jednak rozszerzenie istniej¹cej delegacji w powy szej ustawie. Literatura Refuse derived fuel, current practice and perspectives, 2003 Final Report, European Commission Directorate General Environment. SOBOLEWSKI A., WASIELEWSKI R., STELMACH S., 2007 Sta³e paliwa wtórne dla energetyki. Paliwa z odpadów tom VI. Pr. zbior. pod red. Janusza W. Wandrasza i Krzysztofa Pikonia; Wyd. HELION, Gliwice, s. 23 28. SOBOLEWSKI A., WASIELEWSKI R., 2007 Uwarunkowania dla produkcji i wykorzystania paliw alternatywnych w Polsce. Wspó³spalanie biomasy i paliw alternatywnych w energetyce. Praca zbior. pod red. M. Œci¹ ko, J. Zuwa³a, M. Pronobis, Wyd. IChPW Zabrze, s. 311 323. Van TUBERGEN J., 2006, 20 23 czerwca, 2006 SRF: an important contribution to achieving environmental and energy-related goals. Waste Management and Solid Recovered Fuels Potential in the Enlarged European Union. Workshop Proceedings, Larnaca (Cypr). Van TUBERGEN J., GLORIUS T., WAEYENBERGH E., 2005 Classification of Solid Recovered Fuels. ORFA. WASIELEWSKI R., SOBOLEWSKI A., 2007 Rozdzia³ IV: Propozycje procedury bilansowania i certyfikacji energii wytwarzanej z paliw alternatywnych. Przewodnik metodyczny: Procedury bilansowania i rozliczania energii wytwarzanej w procesach wspó³spalania, Wyd. Towarzystwo Gospodarcze Polskie Elektrownie, Warszawa. WASIELEWSKI R., STELMACH S., SOBOLEWSKI A., ZUWA A J., 2007 Propozycje w zakresie bilansowania energii odnawialnej z wykorzystaniem sta³ych paliw wtórnych. Polityka Energetyczna 10, 2, s. 331 340. 136

Ryszard WASIELEWSKI, Barbara TORA The barriers of solid recovered fuels applying in energetic Abstract The 1999/31 Directive on the landfill of waste sets strict rules on the disposal of untreated municipal solid waste in the European Union countries and forces a reduction of the biodegradable quantities disposed off to landfills up to 35% of the amount produced in 1995 in the coming decade. More environmentally friendly waste management options shall be promoted under the framework of the Community Waste Strategy. In this context, the production and thermal use of solid recovered fuels (SRFs), derived from nonhazardous bioresidues and mixed- and mono-waste streams, could be a key element in a future waste management system. As a consequence of the high biogenic share of the cocombusted material, this approach can be considered beneficial following European Directive 2001/77/EC on electricity from renewable energy sources (directive) The use of Solid Recovered Fuels (SRF) derived from mixed-/mono waste streams is expected to result in a significant contribution to the generation of sustainable energy. The demand for alternative waste treatment is addressed by production and direct co-combustion of SRF in coal fired power plants as an environmentally friendly, energy efficient and cost effective technical solution. The legal conditioning of alternative fuel applying in energetic are introduced in the paper. The formal barriers and the technical threats of firing and co-firing of wastes are shown. The principles of classification of solid recovered fuels (SRF) introduced by European Centre of Accreditation (CEN) is introduced. The creation of economic encouragements for co-firing of wastes is proposed. KEY WORDS: energetic, recovered fuels, waste, environment