MAM APARAT I CO TERAZ? To jest dobre pytanie. Wiesz już, jak zbudowany jest aparat, jaka jest zasad jego działania. Wiesz jakie są typy obiektywów i czym się od siebie różnią. Teraz dowiesz się, jak ten cały sprzęt kontrolować, co znaczą te wszystkie skróty w menu. Nauczysz się jakie są tryby pracy aparatu i co możesz w nim przestawić żeby zrobić lepsze zdjęcie. Pamiętaj jednak, że w niektórych przypadkach wskazówki tu zawarte, takie jak nazwy skrótów lub funkcji w menu mogą być inne w Twoim aparacie, jest to zależne od modelu i producenta aparatu. Ta część poradnika tworzona jest w oparciu o menu aparatu Canon 550D, jeśli Ty nasz inny i nie będziesz czegoś rozumiał to może warto poszukać instrukcji obsługi swojego sprzętu? Najważniejsze jest aby dobrze znać możliwości i ograniczenia sprzętu, którym się posługujesz. Będziesz wiedział wtedy do jakiego rodzaju fotografii Twój aparat się nadaje, a w której nie osiągniesz zadowalających efektów.
PO CO TYLE GUZIKÓW? Zasada jest prosta, im droższy aparat tym ma więcej guzików, pokręteł, przełączników i innych wichajstrów. Łatwiej wdusić guzik na budowie i przestawić funkcję, za którą jest odpowiedzialny niż szukać w menu odpowiedniej funkcji i stracić w tym czasie najlepszy moment na zrobienie zdjęcia.
PO CO TYLE GUZIKÓW? Widok z góry SPUST MIGAWKI POKRĘTŁO GŁÓWNE REGULACJA ISO WŁĄCZNIK WYŁĄCZNIK KOŁO WYBORU TRYBÓW PRACY APARATU
PO CO TYLE GUZIKÓW? Widok z boku WŁĄCZNIK LAMPY BLOKADA OBIEKTYWU PRZYMKNIĘCIE PRZYSŁONY
PO CO TYLE GUZIKÓW? Widok z tyłu (w trybie robienia zdjęć białe ikony) TRYBY WYŚWIETLANIA WYWOŁANIE MENU TRYB LIVE VIEW/ NAGRYWANIE FILMU REGULACJA PRZYSŁONY/ KOMPENSACJA EKSPOZYCJI PRZYCISK SZYBKIEJ KONTROLI REGULACJA DIOPTRII WIZJERA BLOKADA EKSPOZYCJI WYBÓR PUNKTÓW AF WYBÓR BALANSU BIELI TRYB ZWALNIANIA MIGAWKI ZATWIERDZANIE USTAWIEŃ WYBÓR TRYBÓW AF WYBÓR STYLU OBRAZÓW
PO CO TYLE GUZIKÓW? Widok z tyłu (w trybie przeglądania zdjęć niebieskie ikony) PRZYCISK DRUKOWANIA BEZPOŚREDNIEGO POMNIEJSZANIE POWIĘKSZANIE ODTWARZANIE ZDJĘĆ PRZYCISK USUWANIA
PO CO TYLE GUZIKÓW? Canon 1Ds Mark III (25 000 zł)
PO CO TYLE GUZIKÓW? Nikon D90 (2400 zł)
PO CO TYLE GUZIKÓW? Sony Alpha 580 (3000 zł)
TRYBY PRACY APARATU Jednym z celów tego kursu jest zachęcenie Cię do korzystania z trybów Zaawansowanych, tak żebyś nie musiał korzystać z trybów tematycznych, zielonego auto lub kreatywnego auto. Przyzwyczaj się, że na tym pokrętle powinieneś, w zależności od potrzeby, wybierać jeden z następujących trybów: P tryb program jest w zasadzie trybem automatycznym, w którym możesz sam ustawiać wiele parametrów pracy aparatu Tv (S) tryb preselekcji czasu (time value) ustawiasz czas otwarcia migawki, a aparat dobiera resztę parametrów pracy aparatu Av (A) tryb preselekcji przysłony (aperture value) ustawiasz przysłonę, a aparat dobiera resztę parametrów pracy aparatu M tryb manulany sam ustawiasz wszystkie parametry zdjęcia, jest to tryb profesjonalny, dający pełną kontrolę nad powstającą fotografią
TRYB P - PROGRAM Aparat ustawia parametry ekspozycji sam - podobnie jak w trybie zielonym czy programach tematycznych. Jednak informuje nas o wybranych ustawieniach, które możemy - jeśli uznamy to za potrzebne - zmienić. Nawet jednak ingerując w preferencje aparatu nie będzie Ci łatwo zepsuć zdjęcie, bo w ten sposób zmieniamy pary - jeśli otwierasz przysłonę, automatycznie skraca się czas naświetlania, a gdy przymykasz otwór obiektywu, zdjęcie będzie naświetlane dłużej. W 550D wartości te zmieniasz za pomocą pokrętła głównego. Masz tu też dostęp do innych funkcji aparatu, w tym takich, które są niedostępne w programach tematycznych, takie jak regulacja czułości matrycy, rozdzielczości i siły kompresji pliku ze zdjęciem, ustawień balansu bieli, sposobu pomiaru światła itp. Wymusisz użycie lampy błyskowej lub wykonasz zdjęcie bez niej. Możesz korzystać z możliwości zmiany tych parametrów, ale także możesz pozostawić decyzję co do tych ustawień pozostawić w gestii aparatu. Po pewnym czasie, będziesz częściej ingerować w automatyczne ustawienia, aż wreszcie bez obaw zaczniesz korzystać z priorytetu przysłony, czasu i trybu manualnego.
TRYBY Tv (S) PRIORYTET CZASU Ten tryb przydaje się, gdy fotografujesz np. biegacza, narciarza podczas zjazdu lub pędzący samochód. Jeśli chcesz zamrozić ruch, potrzebny będzie jak najkrótszy czas naświetlania. Jeśli jednak zależy Ci na podkreśleniu dynamiki poprzez rozmazanie obiektów na pierwszym planie, potrzebny będzie odpowiednio długi czas naświetlania, nie na tyle jednak długi, byś poruszył aparatem. Ustawiasz więc np. czas 1/25 sekundy i niech aparat dobierze do tego odpowiednią przysłonę. Jeśli tylko pozwoli ona na uzyskanie poprawnego naświetlenia, to przy użyciu krótkiej ogniskowej powinno udać się uzyskać zdjęcie, na którym tło będzie wyraźne, natomiast na pierwszym planie zobaczysz rozmazaną smugę, bo tak zostanie zarejestrowany pędzący rowerzysta. W 550D czas otwarcia migawki zmieniasz za pomocą pokrętła głównego. Oczywiście tego typu sytuacje nie są częste, więc priorytet czasu to sporadycznie stosowany tryb pracy.
TRYBY Tv (S) PRIORYTET CZASU Przykładowe zdjęcia wykonane w tym trybie:
TRYB Av PRIORYTET PRZYSŁONY W trybie tym ustawiasz przysłonę, a procesor aparatu dobiera czas otwarcia migawki ( robienia zdjęcia ) potrzebny do prawidłowego naświetlenia matrycy. Jeżeli dla ustawionej wartości przysłony nie może dobrać właściwego czasu, sygnalizuje to na monitorze LCD migając wartością czasu wyświetlaną na czerwono. Mimo tego ostrzeżenie możemy zrobić zdjęcie ale będzie ono niepoprawnie naświetlone. W trybie tym fotografujesz, jeżeli chcesz decydować o wartości przysłony a tym samym o głębi ostrości na wykonanym zdjęciu. Np. dla portretu możesz chcieć rozmyć tło i zostawić ostrą tylko twarz. Ustawiasz więc największy otwór (najmniejszą liczbę) przysłony. W 550D wartość przysłony zmieniasz za pomocą pokrętła głównego,chyba już nie muszę pokazywać gdzie ono jest? Fotografując krajobraz może zależeć Ci na jak największej ostrości obiektów bliskich i dalekich - ustawiasz najmniejszy otwór (największą liczbę) przysłony. O głębi ostrości dowiesz się więcej na późniejszych lekcjach. Tryb Av jest często wykorzystywany nawet przez zawodowców, ponieważ daje nam kontrolę nad plastyką zdjęcia, a resztę parametrów aparat dobiera tak aby zdjęcie było prawidłowo naświetlone.
TRYB Av PRIORYTET PRZYSŁONY Przykładowe zdjęcia wykonane w tym trybie:
TRYB M MANUALNY Z trybu manualnego korzystasz wówczas, gdy wiesz lepiej od sztucznej inteligencji aparatu, jak ustawić parametry naświetlania, i gdy chcesz wymusić zastosowanie Twoich ustawień otworu przysłony i czasu ekspozycji. W 550D w trybie manualnym czas przestawiasz obracając pokrętło główne, a przysłonę regulujesz trzymając wduszony przycisk Av (po prawej stronie ekranu) kręcąc jednocześnie pokrętłem głównym. Zdarzają się nietypowe lub trudne sytuacje, np. na koncertach, gdy wokół mocno oświetlonej postaci artysty jest głęboką czerń próbujący wówczas znaleźć jakiś złoty środek światłomierz zaproponuje ekspozycję, która z pewnością Cię nie usatysfakcjonuje (zdjęcie będzie inaczej wyglądać niż scena którą oglądasz). Także gdy korzystasz z zewnętrznej lampy błyskowej, oświetlenia studyjnego, a zwłaszcza gdy chcesz zrównoważyć oświetlenie zastane z błyskowym, będziesz potrzebował trybu manualnego. Choć są tacy fotografowie, co korzystają wyłącznie z trybu M, to w typowych sytuacjach amatorskich potrzeba pełnej kontroli zarówno parametrów czasu naświetlania, jak i wartości przysłony nie przekracza kilku procent wszystkich wykonanych zdjęć.
KOMPENSACJA EKSPOZYCJI +/- Musisz wiedzieć, że nie ma nieomylnego aparatu, który zawsze będzie wiedział jakie parametry ma dobrać, aby zdjęcie wyglądało tak, jak widzimy scenę w rzeczywistości. Różnice te najczęściej są widoczne w jasności zdjęcia i w kolorach. Większość aparatów pozwala nam kontrolować te parametry. Jeżeli np. fotografujesz zimowy krajobraz lub plażę w pełnym słońcu, światła jest tak dużo, że aparat stara się na siłę ściemnić zdjęcie. Fotografia wykonana przy ustawieniach zasugerowanych przez aparat nie będzie odzwierciedleniem tego, co widzą twoje oczy. Należy wówczas rozkazać,aby aparat robił jaśniejsze zdjęcia niż mu się wydaje. Funkcja ta to kompensacja ekspozycji. Ekspozycja to kombinacja wartości przysłony i czasu, decydująca o ilości światła padającego np. na matrycę. Wyrażana jest w jednostkach Ev i można ją regulować, w zależności od aparatu np. co 1/3 Ev więcej (+) lub mniej (-). Zwiększenie ekspozycji o +1 Ev powoduje, że do matrycy dociera 2x większa ilość światła, o +2 Ev 4x więcej. Analogicznie będzie w drugą stronę, -1 Ev to 2x mniej światła. Jeżeli chcesz, aby zdjęcie było jaśniejsze to zwiększasz wartość ekspozycji (kompensujesz ją), a jeśli wolisz ciemniejsze zdjęcie to zmniejszasz tą wartość.
KOMPENSACJA EKSPOZYCJI +/- Regulacja ekspozycji w 550D i jej efekty:
BALANS BIELI - WB Innym parametrem, z którym aparat może mieć problem to odwzorowanie barw. Ludzki mózg jest tak skonstruowany, że biała kartka będzie dla niego zawsze biała, niezależnie od koloru światła jakie na nią pada. Znamy wiele źródeł światła: słońce, żarówka, świeczka, lampa błyskowa i inne. Każde źródło emituje światło w innym kolorze (temperaturze barwnej). Z reguły Twój aparat dość dobrze radzi sobie ze światłem słonecznym, ale w pomieszczeniach trzeba mu wskazać, co jest źródłem światła lub pokazać wzór koloru białego w tych warunkach. Możesz poprawić kolor swoich zdjęć wybierając jeden z przygotowanych balansów bieli (white balance): słońce, chmury, cień, lampa błyskowa. Dla doświadczenia zrób to samo zdjęcie ustawione z różnymi wartościami balansu bieli. porównaj barwy tych zdjęć i wybierz to zdjęcie, które najwierniej oddaje kolory widzianej przez Ciebie sceny. Najczęściej będziesz korzystał z trybu AWB (automatyczny balans bieli), jeśli jednak robione przez Ciebie zdjęcia będą miały niezadowalające kolory poszukaj takiego ustawienia, które je poprawi. Sytuacje problematyczne to np. : zdjęcia we wnętrzach, zdjęcia przy wschodzie i zachodzie słońca, zdjęcia nocne, zdjęcia przy ognisku.
BALANS BIELI - WB Regulacja balansu bieli w 550D i jej efekty:
TRYBY PRACY AUTOFOKUSA Jeśli korzystasz z dobrodziejstw dzisiejszej techniki to masz obiektyw z funkcją automatycznego ustawiania ostrości tzw. autofokusa (w obiektywach manualnych ostrość ustawiamy tylko ręcznie). W bardziej zaawansowanych aparatach masz możliwość wyboru trybu w jakim aparat ma ustawiać ostrość. W aparatach Canona tryby te to: ONE SHOT - po ustawieniu ostrości autofokus jest blokowany i można dowolnie zmieniać kadr (najczęściej stosowany) AI SERVO - tryb śledzenia, do obiektów w ruchu AI FOCUS - tryb automatyczny, który rozpoznaje ruch przedmiotu w kadrze i wtedy przełącza pracę z ONE SHOT na AI SERVO.
WYBÓR STYLU OBRAZÓW Większość aparatów cyfrowych pozwala wybrać efekty według, których ma być zmodyfikowane zdjęcie np. czarno-białe, nasycone kolorami, sepia itd. Pamiętaj jednak, że jeśli wybierzesz tryb zdjęć czarno-białych to potem np. w trakcie obróbki komputerowej nie zrobisz z niego znowu zdjęcia kolorowego. Może więc jednak robić zdjęcia w trybie standardowym, a później w komputerze dobierzesz do nich, jeśli będziesz chciał, odpowiednie efekty, mając zawsze zdjęcie oryginalne. Najlepszym rozwiązaniem będzie, jeśli Twój aparat Ci na to pozwoli, robić zdjęcia w formacie RAW (surowym), dzięki czemu będziesz miał najlepszej jakości oryginał, który pod wieloma względami będziesz mógł zmieniać na komputerze.
WYBÓR STYLU OBRAZÓW Wybór stylu obrazu w 550D i jego efekty:
TRYBY ZWALNIANIA MIGAWKI Jeśli chcesz to Twój aparat może zrobić tylko jedno zdjęcie po wduszeniu spustu, ale to nie wszystko na co go stać. Może też robić zdjęcia seryjne tak długo jak trzymasz spust tak długo będzie robił zdjęcia (świetny tryb w fotografii reporterskiej lub sportowej), generalna zasada mówi, że im droższy aparat, tym więcej zdjęć zrobi w ciągu 1s. Dla przykładu: Canon PowerShot A1100 około 2kl./s Canon EOS 550D 3,7 kl./s Canon EOS 7D 8 kl./s Canon EOS 1D Mark IV 10 kl./s Może też zrobić zdjęcia automatycznie po upływie pewnego czasu np. 2 lub 10s funkcja ta to samowyzwalacz. Można też do aparatu dokupić pilota za pomocą którego sam, z pewnej odległości, nie dotykając aparatu zdecydujesz kiedy ma być zrobione zdjęcie.
TRYBY ZWALNIANIA MIGAWKI Wybór trybu zwalniania migawki w 550D :
REGULACJA CZUŁOŚCI - ISO Jak już pewnie wiesz z poprzedniego działu, czułość matrycy (ISO) ma ogromny wpływ na zdjęcie w szczególności na jego jakość. Poszukaj w swoim aparacie odpowiedniej opcji, gdzie będziesz mógł ustawić najlepsze ISO dla danej sytuacji. W 550D regulacja ISO przebiega następująco:
BLOKADA EKSPOZYCJI - AE W swojej przygodzie z fotografią trafisz na zdjęcia sprawiające automatyce aparatu problem z dobraniem odpowiedniej przysłony i czasu. Takie zdjęcie to np. zdjęcia krajobrazowe gdzie mamy jasne niebo i stosunkowo ciemny obszar na ziemi (np. las). Na takim zdjęciu mamy najczęściej do czynienia ze zbyt ciemną (czasami czarną) linią np. drzew, lub odwrotnie, z bardzo jasnym (białym) niebem. Zdjęcie to możemy poprawić korygując ekspozycję na + albo na -. Jest jednak szybsza metoda zwana blokadą ekspozycji. Polega ona na tym, że celujesz aktywnym polem autofokusa (najczęściej środkowym) na miejsce w kadrze, gdzie ilość światła i cienie jest najbardziej zrównoważona, np. linia dzieląca las i niebo i dusisz przycisk blokady ekspozycji. Aparat ustawia wówczas parametry i blokuje je, do chwili wykonania zdjęcia w związku z czym możemy teraz aparat przesunąć wyżej lub niżej względem tej lini i zrobić zdjęcie, które będzie bardziej poprawnie naświetlone.
BLOKADA EKSPOZYCJI - AE Blokada ekspozycji w 550D :
WYBÓR POLA AUTOFOKUSA - AF Aparaty mogą dawać możliwość wyboru miejsca w kadrze, na które ma być ustawiona ostrość. Jeżeli np. fotografujesz statek, który jest po lewej stronie w kadrze to możesz wybrać aby aktywny był tylko ten punkt AF, który na niego wskazuje. Ostrość będzie wtedy nastawiona tylko na statek. Możesz też wybrać aby wszystkie pola AF były aktywne, skąd jednak automatyka aparatu ma wiedzieć co w kadrze jest dla Ciebie ważne, co ma być ostre? Zapamiętaj jednak, że najbardziej precyzyjny jest środkowy punkt AF. Zastanawiasz się pewnie, jak masz w takim razie zrobić zdjęcie statku, który na zdjęciu będzie po lewej stronie, a do pomiaru ostrości użyć środkowego punktu? Nic prostszego i szybszego jak przekadrować. Ustawiasz więc statek na środku kadru, tak aby pokrywał się ze środkowym punktem AF, dusisz spust do połowy (aparat ustawia ostrość i ekspozycję) i nie puszczając spustu, przesuwasz aparat tak, aby statek znalazł się po lewej stronie, wciskasz spust do końca. Brawo, zdjęcie zrobione. Prawda, że łatwe? Właśnie dlatego nie będziesz korzystał z innych punktów AF niż środkowy. Blokada ekspozycji w 550D :
WYBÓR POLA AUTOFOKUSA - AF Wybór punktu AF w 550D :
EKRAN SZYBKICH NASTAW - Q w 550D działa on tak :
WYBÓR POLA AUTOFOKUSA - AF Wybór punktu AF w 550D :
BIBLIOGRAFIA 1. www.dfv.pl 2. http://www.fotoporadnik.pl 3. http://www.swiatobrazu.pl 4. http://www.canon.pl/ 5. http://www.optyczne.pl/