I. Obszar i czas realizacji planu rozwoju lokalnego

Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Kargowa na lata 2007-2015 KARGOWA 2008

SPIS TREŚCI: str. Wstęp... 4 I. Obszar i czas realizacji planu rozwoju lokalnego... 5 II. Polityka wspólnotowa, rządowa i regionalna... 6 III. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym wdrażaniem planu... 9 3.1. Ogólna charakterystyka Gminy... 9 3.1.1. Położenie administracyjne i geograficzne... 9 3.1.2. Historia... 10 3.1.3. Powierzchnia i ludność... 11 3.2. Środowisko przyrodnicze... 12 3.2.1. Zasoby wodne... 13 3.2.2. Gleby... 14 3.2.3. Lasy... 15 3.2.4. Klimat... 15 3.2.5. Tereny chronione... 16 3.3. Sytuacja demograficzna i społeczna... 16 3.1. Struktura ludności... 16 3.2. Ruch naturalny... 18 3.3. Migracje ludności... 18 3.4. Rynek pracy i zatrudnienie... 20 3.4.1. Bezrobocie... 21 3.4.2. Struktura zatrudnienia... 22 3.5. Potencjał gospodarczy... 23 3.6. Rolnictwo... 26 3.7.Turystyka... 28 3.7.1. Walory turystyczne... 28 3.7.2. Zabytki... 28 3.7.3. Baza turystyczna... 32 3.7.3.1. Agroturystyka... 32 3.7.3.2. Baza noclegowa i turyści... 32 3.8. Infrastruktura techniczna... 35 3.8.1. Drogi... 35 3.8.2. Tereny inwestycyjne... 36

3.8.3. Telekomunikacja... 37 3.8.4. Komunikacja... 37 3.8.5. Wodociągi... 37 3.8.6. Kanalizacja... 38 3.8.7. Gazyfikacja... 40 3.9. Ochrona środowiska... 40 3.10. Usługi publiczne... 41 IV. Analiza SWOT... 42 V. Analiza wyników badań... 44 VI. Cele służące poprawie sytuacji na danym obszarze... 47 6.1. Projekty i zadania objęte PRL... 49 VII. Realizacja zadań i projektów... 53 VIII. Powiązanie projektów z innymi działaniami realizowanymi na terenie gminy... 69 IX. Oczekiwane wskaźniki osiągnięć planu rozwoju lokalnego... 71 X. Plan finansowy na lata 2007 2015 i na następne planowane lata... 76 XI. System wdrażania... 80 11.1.Instytucja zarządzająca Planem Rozwoju Lokalnego... 80 11.2.Instytucja wdrażająca Plan Rozwoju Lokalnego... 81 XII. Sposoby monitorowania, oceny i komunikacji społecznej... 82 12.1.System monitorowania Planu Rozwoju Lokalnego... 82 12.2.Sposoby oceny Planu Rozwoju Lokalnego... 82 12.3.Sposoby inicjowania współpracy pomiędzy sektorem publicznym, prywatnym i organizacjami pozarządowymi... 83 12.4.Public Relations Planu Rozwoju Lokalnego... 83 XIII Podsumowanie... 84 Spis rysunków... 85 Spis tabel... 86 Spis fotografii... 87 3

WSTĘP Plan Rozwoju Lokalnego jest dokumentem o charakterze strategicznym, który wspomaga proces zarządzania na poziomie lokalnym. Obok określenia diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej opisywanego obszaru i podstawowych problemów rozwoju, artykułuje ogólne cele o charakterze strategicznym oraz sposoby ich rozwiązania. Poprzez włączenie wieloletniej analizy finansowej i inwestycyjnej pozwala określić, na ile zaplanowane zadania mogą być realizowane przy posiadanych środkach własnych z odpowiednim montażem finansowym funduszy zewnętrznych. Obowiązek posiadania Planu Rozwoju Lokalnego po raz pierwszy pojawił się w ramach programowania funduszy strukturalnych w perspektywie finansowej 2004-2006. Obowiązek posiadania tego dokumentu nakładał Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego 2004 2006. W dokumentach programowych nowej perspektywy finansowej Unii Europejskiej na lata 2007-2013 ponownie jest mowa o konieczności posiadania takiego dokumentu. W uszczegółowieniu Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego mowa jest o tym, iż możliwe jest aplikowanie o środki na realizację danego projektu, jeśli wpisuje się on w dokumenty strategiczne danej gminy. Plan Rozwoju Lokalnego jest właśnie takim dokumentem. Będzie służył on jako punkt odniesienia do działań rozwojowych, podejmowanych z zasobów środków własnych, jak również pozwoli określić wysokość pomocy finansowej z funduszy unijnych. Podstawą w pracach nad tym dokumentem było rozpoznanie sytuacji na terenie Gminy oraz spotkania z Burmistrzem Gminy Januszem Kłysem, Zastępcą Burmistrza Jerzym Fabisiem, pracownikami Urzędu Gminy oraz przedstawicielami społeczności lokalnej, co świadczy o udziale społeczności lokalnej w programowanych działaniach. Dokumentami pomocnymi w realizacji Planu Rozwoju Lokalnego były również: Plan Rozwoju Lokalnego na lata 2004-2006, Strategia Rozwoju Gminy Kargowa na lata 2000-2006, Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Kargowa a także wyniki ankiety mieszkańców. Posłużono się także danymi statystycznymi z Urzędu Statystycznego w Zielonej Górze oraz Powiatowego Urzędu Pracy w Zielonej Górze filia w Sulechowie. 4

I. Obszar i czas realizacji planu rozwoju lokalnego Plan Rozwoju Lokalnego opracowany został dla Gminy Kargowa z województwa lubuskiego. Przygotowano go w związku z ubieganiem się Gminy o środki z funduszy strukturalnych. Ma on charakter poznawczy i służy możliwie szerokiemu i kompleksowemu rozpoznaniu obecnego stanu rozwoju, wyodrębnieniu uwarunkowań sprzyjających rozwojowi (czyli szans) bądź ten rozwój ograniczających (czyli zagrożeń), określeniu mocnych i słabych stron Gminy Kargowa w rywalizacji z innymi obszarami (gminami). Część diagnostyczna obejmuje różne sfery życia społeczno gospodarczego istotne z punktu widzenia rozwoju gminy. Część zadaniowa zawiera wykaz projektów mogących przyczynić się do poprawy życia mieszkańców. W opracowaniu umieszczono najistotniejsze zadania inwestycyjne oczekiwane przez mieszkańców Gminy do realizacji w latach 2008 2013 mimo, że swym zasięgiem obejmuje rok 2015. Jest to spowodowane możliwością realizacji projektów i ich rozliczenia do roku 2015. Wskazano także kierunki zaangażowania środków funduszy strukturalnych i środków własnych Gminy. Trzecim elementem opracowania jest opis systemu wdrażania i monitorowania zawierający m in. zakres kompetencji zespołu zadaniowego odpowiedzialnego za prawidłową realizację Planu. 5

II. Polityka wspólnotowa, rządowa i regionalna dotycząca funduszy strukturalnych W okresie programowania na lata 2007-2013 zmieniła się unijna polityka regionalna. Nowe państwa członkowskie nie są już traktowane oddzielnie, procedury wdrażania funduszy są uproszczone, a największe środki zostały przeznaczone dla najbiedniejszych regionów. Komisja Europejska zaproponowała budżet na politykę regionalną w wysokości 307 mld euro. Stanowi to ponad 35% wszystkich wydatków UE w tym okresie. Polsce na realizację polityki spójności w nowym okresie programowania przypadła kwota 67 mld euro. Na podstawie wytycznych UE określających główne cele polityki spójności oraz uwzględniające uwarunkowania społeczno-gospodarcze Polski przygotowano Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia na lata 2007-2013 (NSRO) wspierające wzrost gospodarczy i zatrudnienie. Dokument określa kierunki wsparcia ze środków finansowych dostępnych z budżetu UE w ciągu 7 najbliższych lat w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności. Zakładanym efektem strategii proponowanej w NSRO jest podniesienie jakości życia mieszkańców Polski i osiągnięcie spójności gospodarczej z innymi krajami UE. Realizacja NSRO będzie miała istotnie pozytywny wpływ na poziom PKB, obniżenie stopy bezrobocia. Wzrośnie liczba nowych miejsc pracy i tendencja ta utrzyma się do 2013 r. Do roku 2013 Polska powinna się stać miejscem atrakcyjnym dla inwestowania, życia i pracy. Oznacza to znaczącą poprawę jakości i dostępności drogowej infrastruktury transportowej, jak i infrastruktury środowiska. Wszystkie regiony Polski będą powiązane z pozostałymi krajami UE transeuropejskimi sieciami infrastrukturalnymi, a przez wszystkie powiatowe miasta w Polsce ma przebiegać sieć infrastrukturalna europejska, krajowa lub regionalna. W latach 2007-2013 Polska będzie skutecznie wdrażać cele Strategii Lizbońskiej, co umożliwi szersze wykorzystanie wiedzy i innowacyjności, służących wzrostowi gospodarczemu. Więcej środków zostanie przeznaczonych na nakłady inwestycyjne. Dzięki temu gospodarka polska do w 2013 r. stanie się innowacyjna. Na terenie całej Polski ma być zapewniony powszechny dostęp do Internetu. W wyniku informatyzacji służb publicznych i otoczenia biznesowego zostanie wdrożona e-gospodarka, e-administracja, e-zdrowie, e-edukacja. Do 2013 r. wzrośnie wskaźnik aktywności zawodowej, co pozwoli lepiej wykorzystać potencjał młodzieży i przedłużyć aktywność zawodową osób w wieku okołoemerytalnym. 6

Dzięki temu powinna się zmniejszyć stopa bezrobocia, a zachęty wynikające z poprawy sytuacji na rynku pracy mogą stymulować powrót znacznej części młodych pracowników do Polski. Do 2013 r. uelastyczni się rynek pracy - pracownicy łatwiej zdobędą zatrudnienie, a przedsiębiorcy szybciej uzupełnią kadry. Model kształcenia ustawicznego umożliwi doskonalenie kwalifikacji w ciągu całej kariery zawodowej. Polska stanie się państwem przyjaznym dla obywateli, posiadającym sprawnie funkcjonującą i nowoczesną administrację, w którym świadczone są wysokiej jakości usługi publiczne. Nastąpi profesjonalizacja aparatu urzędniczego administracji rządowej i samorządowej, a państwo będzie w stanie zapewnić bezpieczeństwo publiczne, wsparcie w utrzymaniu zdrowej siły roboczej, warunkującej rozwój gospodarczy. Widoczna będzie zasadnicza poprawa systemu ochrony ludności i ratownictwa, w tym medycznego, profilaktyki, opieki medycznej podstawowej i specjalistycznej, oraz wzmocniona zostanie promocja zdrowego stylu życia. Celem strategicznym NSRO jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej. Zostanie on osiągnięty przez realizację horyzontalnych celów szczegółowych: 1. Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa 2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej 3. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski 4. Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług 5. Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej 6. Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich. Obok działań o charakterze prawnym, fiskalnym i instytucjonalnym cele NSRO będą realizowane za pomocą programów i projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych: - Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko - Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka - Program Operacyjny Kapitał Ludzki - 16 Regionalnych Programów Operacyjnych 7

- Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej - Program Europejskiej Współpracy Terytorialnej - Program Operacyjny Pomoc Techniczna (wspierający instytucje uczestniczące w realizacji programów). Oprócz wymienionych programów operacyjnych na uwagę zasługuje także Program Rozwoju Obszarów Wiejskich. Regionalne Programy Operacyjne zarządzane są poprzez zarządy poszczególnych województw. Dla Gminy Kargowa obowiązującym jest Lubuski Regionalny Program Operacyjny, w którym najważniejsze dla niej są następujące priorytety: Priorytet I. Rozwój infrastruktury wzmacniającej konkurencyjność regionu. Kierunki wsparcia Rozwój regionalnej infrastruktury transportowej Tworzenie obszarów aktywności gospodarczej Rozwój społeczeństwa informacyjnego Priorytet III. Ochrona i zarządzanie zasobami środowiska przyrodniczego Kierunki wsparcia Rozwój i modernizacja infrastruktury ochrony środowiska przyrodniczego Poprawa jakości powietrza, efektywności energetycznej oraz rozwój i wykorzystanie odnawialnych źródeł energii Zarządzanie ochroną środowiska przyrodniczego Priorytet IV. Rozwój i modernizacja infrastruktury społecznej Kierunki wsparcia Rozwój i modernizacja infrastruktury ochrony zdrowia Rozwój i modernizacja infrastruktury edukacyjnej Rewitalizacja zdegradowanych obszarów miejskich i wiejskich Priorytet V. Rozwój i modernizacja infrastruktury turystycznej i kulturowej Kierunki wsparcia Rozwój i modernizacja infrastruktury kulturowej Rozwój i modernizacja infrastruktury turystycznej i sportowej 8

III. Aktualna sytuacja społeczno-gospodarcza na obszarze objętym wdrażaniem planu 3.1. Ogólna charakterystyka Gminy 3.1.1. Położenie administracyjne Gmina Kargowa położona jest w środkowo-wschodniej części województwa lubuskiego, w odległości 40 km od Zielonej Góry, 90 km od Poznania i 120 km od granicy niemieckiej. Sąsiaduje: od wschodu - z gminą Wolsztyn, od zachodu - z gminą Sulechów, od północy z gminą Babimost, od południa z gminami Trzebiechów, Bojadła i Kolsko. Zajmuje obszar 128,47 km 2. Rys. 1 Mapa Gminy Kargowa Od 1 stycznia 1999 r., w wyniku reformy administracyjnej kraju, gmina Kargowa weszła w skład powiatu zielonogórskiego w województwie lubuskim. Na terenie gminy znajduje się 9 wsi sołeckich: Chwalim, Dąbrówka, Karszyn, Nowy Jaromierz, Obra Dolna, Smolno Wielkie, Smolno Małe, Stary Jaromierz, Wojnowo. 9

3.1.2. Historia Pierwsza wzmianka o Kargowej, dotycząca jej ówczesnego właściciela Dzierżykraja, pochodzi z 1360 roku. W 1641 roku miejscowość nabył hrabia Jerzy Unrug. W rękach jego potomków Kargowa pozostała do roku 1837, kiedy rząd pruski w drodze przymusowego wykupu przejął miasteczko i dobra. Już wtedy Kargowa była znaczącą wsią, na co wskazuje otrzymanie w 1637 roku z nadania Władysława IV przywileju czterech jarmarków w roku i jednego targu w tygodniu. W 1661 roku król Jan Kazimierz w uznaniu wojennych zasług Krzysztofa Unruga w walkach z Tatarami, Kozakami i Szwedami wydał przywilej przyznający Kargowej pełne prawa miejskie. Domy przy rynku i przyległych ulicach pochodzą z połowy XIX wieku i posadowione są w miejscach wcześniejszych - drewnianych, które padły ofiarą pożaru miasta w 1855 roku. Najstarsze budynki mieszkalne - parterowe ustawione szczytowo, charakterystyczne dla dawnej zabudowy miejskiej zachowały się przy ulicy 27 Stycznia. Jednak nie tylko oryginalne rozplanowanie i liczne budowle pochodzące z XVIII i XIX wieku stanowią o wartościach miasteczka jako zespołu urbanistycznego. Na wyróżnienie zasługują przede wszystkim takie zabytki jak ratusz (będący drugim z kolei zbudowanym w miejscu starego, wzniesionego w 1729-1745 - spalonego w pożarze 1855), kościoły oraz pałac i związany z nim zespół parkowy. Pałac stanowi dawną rezydencję właścicieli miasta - rodu Unrug. Pochodzi z XVII wieku. W 1730 roku szambelan królewski Karol Unrug przekazał pałac królowi Augustowi Mocnemu w dożywocie z prawem przebudowy i rozbudowy. Jako przyczynę doraźną podano konieczność stworzenia dogodnego miejsca postoju na trasie z Warszawy do Drezna. Śmierć króla przeszkodziła w zrealizowaniu do końca zaplanowanej rozbudowie. Po spaleniu odbudowany został tylko stary pałac Unrugów, jednak bez architektonicznych dekoracji i wewnętrznego wystroju. Jedynym elementem ożywiającym fasadę budowli jest trójuskokowy wklęśle ryzelit, ujęty półkolumnami i pilastrami, zwieńczony faliście łamanym szczytem. W środku zachowały się barokowe kominki. Obok pałacu stoi barokowa oficyna i budynek gospodarczy. Przylegający do pałacu park powstał w pierwszej połowie XVII wieku z wykorzystaniem ozdobnego ogrodu. Ratusz swój obecny kształt zawdzięcza rozbudowie w 1856 roku i późniejszym przeróbkom. Wmurowana we frontowej ścianie tablica upamiętnia wydarzenie, dzięki któremu Kargowa przeszła do historii jako jedyne miasteczko zachodniej Rzeczypospolitej, w którym garnizon dowodzony przez kapitana Więckowskiego stawił zbrojny opór przeciw postanowieniom II rozbioru Polski. Oddana do użytku w 1986 roku szkoła podstawowa nosi imię bohaterskiego Polaka. 10

Na uwagę zasługują także budowle położone we wsiach oraz okolicach należących do gminy. Nadmienić należy, iż tereny gminy w XIX i na początku XX wieku były znacznym producentem winogron, z których wyrabiano wino w okolicznych winiarniach. Pałac w Wojnowie wzniesiony na miejscu starego w 1910 roku w formie neobarokowej. Do roku 1914 w pałacu mieszkał książę holenderski Bernhard von Lippe-Biesterfeld. Obecnie pałac dostosowany jest do pełnienia funkcji leczniczych dla dzieci. 3.1.3. Powierzchnia i ludność Gminy Powierzchnia Gminy wynosi 128,47 km 2, z tego na użytki rolne przypada 55,32 km 2, natomiast lasy i grunty leśne zajmują obszar 63,77 km 2. Ludność Gminy i poszczególnych miejscowości według stanu na 01.01.2008 r. przedstawia się następująco: Tabela 1. Ludność Gminy Kargowa z podziałem na poszczególne miejscowości. Miejscowość Ludność Gmina ogółem 5768 Kargowa 3693 Smolno Wielkie 652 Chwalim 383 Karszyn 314 Stary Jaromierz 205 Wojnowo 180 Dąbrówka 105 Obra Dolna 105 Nowy Jaromierz 63 Smolno Małe 45 Przeszkoda (przysiółki) 18 Kaliska (przysiółki) 5 11

3.2. Środowisko przyrodnicze Pod względem morfologicznym obszar Gminy Kargowa należy do czterech jednostek morfologicznych: Kotliny Kargowskiej - obejmującej przeważającą część gminy, Rowu Brójeckiego - w obrębie którego znajduje się rynnowe Jezioro Wojnowskie, Wału Zbąszynkowskiego - którego zachodnia krawędź jest silnie rozczłonkowana dolinkami z niewielkimi stożkami napływowymi u ich wylotu, Pagórków Sulęcińsko-Świebodzińskich - zajmujących niewielki skrajny zachodni fragment gminy. W gminie Kargowa rzędne dochodzą w ich obrębie do 80 m n.p.m. Powoduje to znaczne zróżnicowanie krajobrazowe gminy. Jej powierzchnia wynosi 12 847 ha, z czego 5 532 ha (43 %) stanowią użytki rolne a 6 262 ha (49 %) stanowią lasy. Pozostała część gruntów gminy to nieużytki i pozostałe grunty 1 053 ha (8 %). Struktura gruntów użytki rolne 43% pozostałe 8% lasy 49% Rys. 2 Struktura gruntów w Gminie Kargowa W obrębie Kotliny Kargowskiej znajduje się pole wydmowe zajęte przez wydmy paraboliczne, największe na terenie województwa. Rów Brójecki zajmuje obecnie dolina Gniłej Obry, a w jego obrębie znajduje się rynnowe Jezioro Wojnowskie. 12

3.2.1. Zasoby wodne Głównymi ciekami wodnymi są rzeki: Obrzyca - prawy dopływ Odry, Gniła Obra - prawy dopływ Obrzycy. Istotnym elementem w hydrografii terenu są jeziora: Jezioro Wojnowskie Wschodnie (powierzchnia - 73,5 ha, głębokość - 3,2 m), Jezioro Wojnowskie Zachodnie (powierzchnia - 148 ha, głębokość - 10,5 m), Jezioro Liny (powierzchnia - 27,68 ha, głębokość - 10,8 m), Jezioro Zacisze (powierzchnia - 2,7 ha, o funkcji rybackiej). Fot. 1. Jezioro Linie 13

3.2.2. Gleby Pod względem przydatności gleby na terenie gminy podzielono na cztery grupy: I gleby bielicowe właściwe i pseudobielicowe oraz gleby brunatne właściwe. Są to gleby kompleksu pszennego i wadliwego II gleby brunatne wyługowane, brunatne kwaśne oraz czarne ziemie wytworzone z piasków gliniastych. Są to gleby kompleksu żytniego dobrego III gleby brunatne wyługowane - nadmiernie uwilgotnione. Są to gleby kompleksu zbożowo-pastewnego IV gleby brunatne wyługowane oraz czarne ziemie i mursze. Są to gleby najsłabsze wytworzone z piasków gliniastych podścielonych piaskami luźnymi. Zaliczono je do kompleksów żytniego słabego i bardzo słabego Zgodnie z klasyfikacją bonitacyjną, na terenie Gminy Kargowa występują gleby w następujących klasach: kl. III 196,386 ha kl. IV 1711,646 ha kl. V 2575,182 ha kl. VI 1531,329 ha Gleby chronione kl. IIIa - IVb zajmują w gminie 1 207 ha gruntów ornych oraz 635 ha użytków zielonych. Struktura bonitacyjna gleb 25% 3% 28% kl III kl.iv kl. V kl. VI 44% Rys. 3. Struktura gleb zgodnie z klasyfikacją bonitacyjną. 14

3.2.3. Lasy Lasy na terenie gminy zajmują powierzchnię 6 262 ha, co stanowi prawie 49 % powierzchni gminy. Na terenach leśnych wydzielono następujące siedliska: bór suchy, bór świeży, bór mieszany świeży, bór wilgotny, bór mieszany wilgotny, las mieszany, las świeży, las wilgotny, ols jesionowy. Dominującym gatunkiem jest sosna, tworząca lite drzewostany, na dużych powierzchniach jednowiekowe. Ich jakość jest średnia i pogarsza się w drzewostanach starszych. 3.2.4. Klimat Pod względem klimatycznym gmina została zaliczona do krainy - Pas pradolin południowych, część wschodnia (wg podziału K. Prawdzica). Podstawowe parametry tej krainy są następujące: średnia roczna temperatura powietrza - 8,2 C liczba dni gorących - 34 liczba dni z przymrozkami w okresie X - IV-15 liczba dni mroźnych - 35 długość zimy w dniach - 71 długość okresu wegetacyjnego w dniach - 227 roczna suma opadów - 550 mm liczba dni z pokrywą śnieżną - 48. Gmina charakteryzuje się słabymi warunkami wilgotnościowymi z uwagi na niskie sumy opadów i częste posuchy. Jest to również kraina w największym stopniu narażona na przymrozki. Klimat lokalny uzależniony jest od morfologii terenu i w bardzo dużym stopniu od szaty leśnej. Dlatego też rola kompleksów leśnych jest korzystna, bo powodują one wyrównanie amplitud dobowych przebiegów temperatury i wilgotności, retencjonują wilgoć oraz posiadają duże walory zdrowotne wydzielając duże ilości bakteriobójczych olejków eterycznych. Są także atrakcyjne dla grzybiarzy, gdyż obfitują w grzyby: borowiki, kurki, gąski, podgrzybki itp. 15

3.2.5. Powierzchnia gminy objęta różnymi formami ochrony przyrody i krajobrazu W gminie Kargowa obszarem prawnie chronionym objęto powierzchnię 4274,6 ha, z czego rezerwaty przyrody i pozostałe formy ochrony przyrody zajmują powierzchnię 4242 ha, użytki ekologiczne 32,6 ha. Obecnie jest także 12 pomników przyrody. Nadmienić należy, że jeszcze w 2005 roku było ich 36. 3.3. Sytuacja demograficzna i społeczna 3.3.1. Struktura ludności W analizowanym okresie 2001 2006 sytuację demograficzną przedstawia poniższa tabela: Tabela 2. Liczba ludności według płci w latach 2001-2006 wyszczególnienie 2001 2002 2003 2004 2005 2006 ogółem 5691 5729 5723 5782 5769 5755 kobiety 2887 2910 2910 2957 2947 2940 mężczyźni 2804 2819 2813 2825 2822 2815 Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego 16

Struktura ludności wg płci 6000 5000 4000 2804 2819 2813 2825 2822 2815 liczba 3000 2000 1000 2887 2910 2910 2957 2947 2940 mężczyźni kobiety 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 lata Rys. 4. Struktura ludności w Gminie Kargowa według płci Z powyższego zestawienia wynika, iż liczba ludności w Gminie Kargowa wykazuje względną stabilność z lekką tendencją wzrostową. W strukturze ludności według płci dominującą rolę odgrywają kobiety. Różnica ilościowa między kobietami i mężczyznami również utrzymuje się na względnie stabilnym poziomie. Z punktu widzenia analizy demograficznej i społecznej ważne jest również przeanalizowanie struktury ludności z uwzględnieniem wieku przedprodukcyjnego, produkcyjnego i poprodukcyjnego. Tabela 3. Struktura ludności z uwzględnieniem wieku przedprodukcyjnego, produkcyjnego i poprodukcyjnego Liczba ludności 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Wiek przedprodukcyjny 1545 1522 1450 1400 1360 1293 mężczyźni 789 773 734 703 694 643 kobiety 756 749 716 697 666 650 Wiek produkcyjny 3401 3467 3527 3618 3649 3681 mężczyźni 1765 1792 1821 1857 1872 1919 kobiety 1636 1675 1706 1761 1777 1762 Wiek poprodukcyjny 745 740 746 764 760 781 mężczyźni 250 254 258 265 256 253 kobiety 495 486 488 499 504 528 Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego 17

Struktura ludności ze względu na wiek produkcyjny 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 745 740 746 764 760 781 3401 3467 3527 3618 3649 3681 1545 1522 1450 1400 1360 1293 2001 2002 2003 2004 2005 2006 lata Wiek poprodukcyjny Wiek produkcyjny Wiek przedprodukcyjny Rys. 5. Struktura ludności ze względu na wiek produkcyjny Z powyższych zestawień jasno wynika, iż sukcesywnie spada liczba osób w wieku przedprodukcyjnym, na rzecz wieku produkcyjnego, przy jednoczesnym zachowaniu względnej stabilności liczby osób w wieku poprodukcyjnym. Świadczyć to może o tym, iż przechodzenie osób do grupy w wieku produkcyjnym nie jest rekompensowane nowymi urodzeniami, co może pociągać za sobą kolejne zjawiska demograficzne. W wieku poprodukcyjnym przeważa liczba kobiet, co może być wynikiem wcześniejszego przechodzenia kobiet na emeryturę. 3.3.2. Ruch naturalny ludności Ruch naturalny generowany jest poprzez urodzenia i zgony ludności. W Gminie Kargowa w latach 2002-2006 przedstawia się on następująco: Tabela 4. Ruch naturalny ludności (na 1000 osób) w latach 2002-2006 wyszczególnienie 2002 2003 2004 2005 2006 urodzenia 13,0 7,8 10,5 10,0 8,8 zgony 7,6 8,7 6,2 10,0 7,4 przyrost naturalny 5,4-0,9 4,3 0 1,4 Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego 18

Przyrost naturalny w latach 2002-2006 wartość 14 12 10 8 6 4 2 0-2 13 10,5 10 8,7 8,8 7,6 7,8 7,4 6,2 5,4 4,3 1,4 0-0,9 2002 2003 2004 2005 2006 lata urodzenia zgony przyrost naturalny Rys. 6 Przyrost naturalny w latach 2002-2006 W omawianym okresie przyrost naturalny ludności wykazuje jednoznacznie trend malejący. Jest to spowodowane spadkiem liczby urodzeń i lekką tendencją wzrostową ilości zgonów. 3.3.3. Migracje ludności Poniższa tabela wskazuje napływ i odpływ ludności w Gminie Kargowa w latach 2001 2006 Tabela 5. Migracje ludności w latach 2001-2006 migracje 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Zameldowania ogółem 63 68 93 87 67 76 miasto 38 27 49 42 38 37 wsie 24 37 42 43 28 39 zagranica 1 4 2 2 1 0 Wymeldowania ogółem 77 62 89 59 80 114 miasto 34 22 50 32 48 44 wsie 41 37 38 27 31 60 zagranica 2 3 1 0 1 10 SALDO -14 6 4 28-13 -38 Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego 19

Saldo migracji w latach 2001-2006 wartość 40 30 20 10 0-10 -20-30 -40-50 2001 2002 2003 2004 2005 2006 lata saldo Rys. 7 Saldo migracji w latach 2001-2006 Saldo migracji do roku 2004 wykazywało tendencję wzrostową. Jednocześnie rok 2004 był rekordowym biorąc pod uwagę saldo migracji. Natomiast lata 2005 i 2006 jednoznacznie przyniosły gwałtowny jego spadek. W roku 2006 następuje znaczny wzrost liczby osób wymeldowujących się zwłaszcza na wieś, jak i za granicę. 3.4. Rynek pracy i zatrudnienie Rynek pracy w Polsce znacznie się zmienił w ostatnich latach. Po roku 1989, kiedy nastąpiła zmiana systemu gospodarczo politycznego, pojawiło się bezrobocie, zjawisko nieznane w powojennej Polsce. Gospodarka kapitalistyczna wymusiła zmianę struktury zatrudnienia, dzięki czemu wielu ludzi straciło pracę. Dotkliwe to było zwłaszcza w małych miastach i wsiach. Wzrost gospodarczy kraju ostatnich kilku lat odwrócił tę niekorzystną tendencję na rynku pracy. Inwestycje podmiotów gospodarczych zainicjowały proces zatrudniania pracowników. Powszechne stało się też zjawisko samozatrudniania i rozpoczynania własnej działalności gospodarczej. Polityka państwa zaczyna sprzyjać rynkowi pracy zwłaszcza poprzez zmniejszanie kosztów pracy i zapowiedzi zmniejszania podatków PIT i CIT. 20

3.4.1. Bezrobocie Bezrobocie, które pojawiło się po transformacji ustrojowej wynikało przede wszystkim z dostosowywania się przedsiębiorstw do gospodarki kapitalistycznej i jednocześnie z niedopasowania rynku pracy do tych zmian. Obecnie obserwuje się zmianę tendencji na rynku pracy. Liczbę bezrobotnych w latach 2001 do 2006 obrazuje poniższa tabela. Tabela 6 Liczba bezrobotnych w latach 2001 2006 bezrobocie 2001 2002 2003 2004 2005 2006 ogółem 504 585 576 465 401 361 kobiety 268 310 311 230 223 208 mężczyźni 236 275 265 235 178 153 Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego Liczba bezrobotnych w latach 2001-2006 wartość 700 600 500 400 300 200 100 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 lata ogółem kobiety mężczyźni Rys. 8. Liczba bezrobotnych w latach 2001-2006 Przedstawione zestawienie jasno pokazuje, iż przełomowym rokiem na rynku pracy w Gminie Kargowa był rok 2003. Od tego momentu liczba bezrobotnych, zarówno kobiet, jak i mężczyzna wykazuje tendencje spadkowe. Jest to zbieżne z sytuacją na rynku ogólnopolskim i jest bardzo pozytywnym symptomem. 21

3.4.2. Struktura zatrudnienia Struktura zatrudnienia wskazuje liczbę pracujących w poszczególnych sektorach gospodarki. W Gminie Kargowa przedstawia się następująco: Tabela 7 Liczba pracujących w poszczególnych działach i sektorach gospodarki Wyszczególnienie Liczba pracujących Pracujący ogółem 877 mężczyźni 465 kobiety 412 Sektor publiczny 268 mężczyźni 105 kobiety 163 Sektor prywatny 609 mężczyźni 360 kobiety 249 w tym Rolnictwo 76 przemysł 503 usługi 298 Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego Struktura zatrudnienia wg sektorów Sektor publiczny 31% Sektor prywatny 69% Rys. 9 Struktura zatrudnienia wg sektorów gospodarki 22

Struktura zatrudnienia wg działów gospodarki Usługi 34% Rolnictwo 9% Przemysł 57% Rys. 10. Struktura zatrudnienia wg działów gospodarki Analiza struktury zatrudnienia pozwala zauważyć dobrą tendencję. Większa część pracowników (69%) zatrudniona jest w sektorze prywatnym, który generuje rozwój gospodarczy gminy. Jednocześnie przeważająca część mieszkańców gminy pracuje w przemyśle, 1/3 zatrudniona jest w usługach, pozostali w rolnictwie. 3.5. Potencjał gospodarczy Na potencjał gospodarczy każdej gminy wpływ ma ilość przedsiębiorstw, ich charakter, branża, w której działają a także otoczenie biznesu, na które składają się m in. banki, instytucje ubezpieczeniowe i finansowe. Tabela 8 Podmioty gospodarcze w latach 2001-2006 Wyszczególnienie 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Podmioty gospodarcze ogółem 466 477 493 480 483 509 W tym sektor publiczny 13 12 13 13 14 16 Osoby fizyczne prowadzące działalność gosp. 387 398 407 391 391 407 Spółki handlowe 10 15 19 20 20 23 Spółki handlowe z kapitałem. zagranicznym 4 4 3 3 3 4 Spółdzielnie 4 4 4 4 4 4 Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego 23

Powyższe zestawienie podmiotów gospodarczych wskazuje na rosnący potencjał gospodarczy Gminy Kargowa zwłaszcza sektora prywatnego, który wyraźnie dominuje nad publicznym. Na przestrzeni ostatnich lat wzrosła liczba spółek handlowych, więcej osób fizycznych podjęło prowadzenie własnej działalności gospodarczej. To dobry symptom. Pełen obraz potencjału gospodarczego gminy uzyska się po analizie branż, które najszybciej się rozwijają, co przedstawia poniższa tabela. Tabela 9 Podmioty gospodarcze według PKD w latach 2001 2006 Branża 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo 29 35 38 35 33 34 Przetwórstwo 61 55 56 55 54 59 Budownictwo 55 56 55 52 53 55 Handel 171 177 179 179 179 187 Hotele i restauracje (gastronomia) 14 14 14 13 12 12 Transport 24 25 27 28 29 30 Pośrednictwo finansowe 7 7 8 8 8 9 Obsługa nieruchomości 55 60 67 63 65 67 Administracja publiczna 3 2 2 2 3 3 Ochrona zdrowia 11 11 11 11 12 11 Działalność usługowa komunalna 29 29 28 29 27 34 Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego Z interpretacji powyższej tabeli wynika, iż najlepiej rozwijającą się branżą jest handel, obsługa nieruchomości, transport. Pozostałe działy zachowują względną stabilność. Zauważalna jest rosnąca przedsiębiorczość mieszkańców, wynikająca z lepszej koniunktury gospodarki krajowej. Lepsza jest też umiejętność obserwowania rynku i dostosowywania się do jego potrzeb. Najlepiej rozwijającą się branżą gospodarki w następnych latach będą najróżniejsze usługi i niezmiennie handel, czego symptomy zauważalne są także w Gminie Kargowa. 24

Różnorodność pozostałej działalności usługowej wykonywanej przez osoby fizyczne jest bardzo duża i obejmuje: stolarstwo, gastronomię, instalatorstwo elektryczne sanitarne, krawiectwo, fryzjerstwo, piekarnictwo, ubojnie drobiu, malarstwo i tapicerstwo, usługi rachunkowe i finansowo-księgowe, usługi leśne, usługi elektroniczne i informatyczne, usługi kosmetyczne, kamieniarstwo, usługi reklamowe itp. Instytucje otoczenia biznesu: Bank Spółdzielczy Kożuchów Oddział Kargowa, Bank Spółdzielczy Siedlec Oddział Kargowa. 25

3.6. Rolnictwo Użytki rolne stanowią 43,06% powierzchni gminy Kargowa tj. 5532 ha. Jakość gleb jest stosunkowo niska, gdyż przeważają gleby V klasy. Ma to oczywiście wpływ na charakter gospodarstw rolnych i na produkcję rolniczą. Na terenie gminy znajdują się 452 gospodarstwa rolne, w tym 450 indywidualnych. 270 spośród nich zajmuje więcej niż 1 ha użytków rolnych. Powierzchnia użytków rolnych 3% 17% 1% 2% 4% grunty orne sady łąki pastwiska lasy i grunty leśne 73% pozostałe grunty Rys. 11 Powierzchnia użytków rolnych Źródło: Powszechny Spis Rolny 2002, Urząd Statystyczny w Zielonej Górze Wykres jasno wskazuje, iż największy udział w użytkach rolnym mają grunty orne, a za nimi w dalszej kolejności pastwiska. Ważną rzeczą jest przyjrzenie się strukturze zasiewów, co przedstawia poniższe zestawienie. Tabela 10. Rodzaj i powierzchnia zasiewów Rodzaj zasiewów Pow. zasiewów w ha Rodzaj zasiewów Pow. zasiewów w ha pszenica 296,12 strączkowe jadalne 0,05 jęczmień 245,84 ziemniaki 97,33 żyto 1031,65 buraki cukrowe 1,9 owies 71,24 rzepak jary 0 pszenżyto 263,82 okopowe pastewne 5,55 mieszanki 360,25 warzywa gruntowe 22,16 kukurydza 246,04 inne 133,66 Gryka, proso 1,64 RAZEM 2778,58 Źródło : Powszechny Spis Rolny 2002, Urząd Statystyczny w Zielonej Górze 26

Analiza powyższej tabeli wskazuje jednoznacznie na dominację żyta w strukturze zasiewów, w dalszej kolejności są różne mieszanki zbóż, pszenica, pszenżyto i jęczmień. Ogólnie rzecz ujmując zboża zajmują największą powierzchnię zasiewów. Kolejną rzeczą wymagającą analizy jest hodowla zwierząt w gospodarstwach, co przedstawia poniższe zestawienie. Tabela 11 Hodowla zwierząt Zwierzęta hodowlane Ilość sztuk Zwierzęta hodowlane Ilość sztuk bydło 737 konie 48 krowy 273 drób 230 771 trzoda chlewna 4710 kury nioski 1360 trzoda chlewna - lochy 417 kozy 26 Źródło : Powszechny Spis Rolny 2002, Urząd Statystyczny w Zielonej Górze Spośród zwierząt hodowanych w gospodarstwach na terenie Gminy Kargowa dominującą pozycję zajmują kury ze względu na istnienie kilku ubojni drobiu. W gospodarstwach indywidualnych znaczącą rolę odgrywa hodowla trzody chlewnej oraz bydła. Warto przyjrzeć się gospodarstwom rolnym biorąc pod uwagę ich wielkość: Do 1 ha 180 gospodarstw Od 1 do 2 ha 84 Od 2 do 5 ha 70 Od 5 do 7 ha 18 Od 7 do 10 ha 16 Od 10 do 15 ha 22 Od 15 do 20 ha 11 Od 20 do 50 ha 40 Od 50 do 100 ha 8 pow. 100 ha - 3 Powyższe zastawienie wskazuje, iż w Gminie Kargowa przeważają małe gospodarstwa rolne. Blisko 40% z nich nie osiąga 1 ha powierzchni użytków rolnych. Z punktu widzenia produkcji rolnej taki stan rzeczy jest niekorzystny, gdyż w tych małych gospodarstwach dominuje produkcja tylko na własne potrzeby. 27

3.7. Turystyka 3.7.1. Walory turystyczne Gmina Kargowa posiada wiele walorów turystycznych. O jej atrakcyjności turystycznej decydują w szczególności: urozmaicona rzeźba terenu i krajobraz, duże kompleksy leśne obfitujące w grzyby, jagody, liczne gatunki zwierzyny łownej, trzy obfitujące w ryby jeziora: Linie i Wojnowskie oraz położone w lesie jezioro Zacisze koło Chwalimia, malowniczo położone ośrodki wypoczynkowe, zabytki. 3.7.2. Zabytki Pałac - dawna siedziba właścicieli miasta - rodziny Unrug - pochodzi z XVII wieku. Obok pałacu stoi barokowa oficyna i budynek gospodarczy. Przylegający do pałacu park powstał w I połowie XVII wieku z wykorzystaniem ozdobnego ogrodu. Występuje w nim 29 gatunków drzew, a najchętniej odwiedzanym jest rozłożysty buk o obwodzie 750 cm i wysokości 28 m. Ratusz - piętrowy, czteroskrzydłowy z małym wewnętrznym dziedzińcem i kwadratową wieżą. Swój obecny kształt zawdzięcza rozbudowie w 1856 r. i późniejszym przeróbkom. Wmurowana na frontowej ścianie tablica upamiętnia wydarzenie, dzięki któremu Kargowa przeszła do historii jako jedyne miasteczko zachodniej Polski, w którym garnizon dowodzony przez kapitana Więckowskiego stawił zbrojny opór wkraczającym w 1793 r. wojskom pruskim. Kościół poewangelicki - obecnie pomocniczy, Św. Maksymiliana Kolbego, wzniesiony w latach 1801-1805 w miejscu starej budowli. Prosty w rozłożeniu i bryle posiada stylowe cechy późnego klasycyzmu. Kościół parafialny - Św. Wojciecha, wybudowany w 1882 r. Przebudowany w 1932 r. nawiązuje stylowo do romanizmu i gotyku. Kościół filialny w Karszynie - zbudowany w 1792 r., klasycystyczny z zabytkowym wnętrzem. 28

Pałac w Wojnowie - wzniesiony w miejscu starego w 1910 r. w formie neobarokowej. Dziś, z uwagi na korzystne warunki mikroklimatyczne, w dawnej siedzibie książąt holenderskich, mieści się sanatorium dla dzieci ze schorzeniami reumatycznymi i górnych dróg oddechowych. Fot.2 Ratusz miejski Fot. 3 Kościół parafialny p.w. św. Wojciecha Fot. 4 Poewangelicki kościół p.w. św. Maksymiliana Kolbe 29

Fot.5 Pałac w Wojnowie Fot.6 Pałac w Wojnowie widok z podwórza 30

Fot. 7 Park miejski 31

3.7.3. Baza turystyczna 3.7.3.1. Agroturystyka Turyści spragnieni obcowania z przyrodą mogą skorzystać z usług gospodarstw agroturystycznych: Gospodarstwo agroturystyczne w Starym Jaromierzu położone na skraju lasu, gdzie państwo Bosiaccy oferują świeże mleko, jajka i warzywa. Gospodarstwo agroturystyczne w Smolnie Małym otoczone sadem, z możliwością rozłożenia namiotów lub korzystania z przyczep kempingowych, państwa Rusewiczów oferują całodzienne wyżywienie na bazie produktów z gospodarstwa, spacery po lesie, wycieczki rowerowe, wędkowanie oraz przejażdżki konne. Gospodarstwo agroturystyczne w Wojnowie u Pani Wilińskiej-Grzesiuk położone nad Jeziorem Wojnowskim o malowniczych brzegach wijących się wśród wzgórz i sosnowych lasów, wytwarzających lokalny mikroklimat. Las, jezioro i czyste powietrze to główne walory przyrodnicze stanowiące o atrakcyjności tego miejsca. 3.7.3.2. Baza noclegowa i turyści W Gminie Kargowa baza noclegowa przedstawia się następująco. Tabela 12. Ilość miejsc noclegowych w Gminie Kargowa l.p. Ośrodek liczba miejsc noclegowych 1 Ośrodek Wypoczynkowy w Wojnowie 120 2 Gospodarstwo agroturystyczne -Wojnowo 18 3 Gospodarstwo agroturystyczne - Smolno Małe 5 4 Gospodarstwo agroturystyczne Stary Jaromierz 10 5 Hotel - Restauracja "TK" 28 6 Gościniec u Ani - Kargowa 12 7 Restauracja, hotel Ciao - Ciao 14 RAZEM 207 Źródło: Dane własne gminy 32

Ilość turystów korzystających z noclegów w latach 2000 2002 Tabela 13. Liczba turystów i udzielanych noclegów Wyszczególnienie 2000 2001 2002 Liczba osób korzystających z noclegów ogółem 1656 1179 1119 Liczba udzielonych noclegów ogółem 11941 7954 5740 Liczba osób korzystających z gospodarstw agroturystycznych 34 42 22 Liczba udzielonych noclegów w gospodarstwach agroturystycznych Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego 427 223 195 liczba osób korzystających z noclegów ogółem 1800 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 2000 2001 2002 Rys. 12 Liczba osób korzystająca z noclegów ogółem liczba osób korzystających z noclegów w gosp. agroturystycznych 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2000 2001 2002 Rys. 13 Liczba osób korzystających z noclegów w gosp. agroturystycznych 33

Liczba udzielonych noclegów ogółem 14000 12000 10000 8000 6000 4000 2000 0 2000 2001 2002 Rys. 14. Liczba udzielonych noclegów ogółem Liczba udzielonych noclegów w gosp. agroturystycznych 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0 2000 2001 2002 Rys. 15. Liczba udzielonych noclegów w gosp. agroturystycznych Z powyższych zestawień i wykresów wynika zauważalny spadek korzystających z noclegów turystów i tym samym ilość udzielanych noclegów. Stan ten może być spowodowany ubożeniem społeczeństwa w porównywalnych latach. Okres porównawczy jest ograniczony, obejmuje tylko lata 2000 2002 ze względu na brak danych statystycznych. 34

3.8. Infrastruktura techniczna 3.8.1. Drogi Przez miasto Kargowa przebiega jedna z głównych tras (droga krajowa nr 32) łącząca Zieloną Górę z Poznaniem. Jest to droga bardzo uczęszczana, na której ruch samochodów osobowych i ciężarowych wzrasta z roku na rok. Drogi posiadają jezdnie jednoprzestrzenne i obsługują zarówno ruch lokalny, jak i międzyregionalny. To nakładanie się ruchu zmniejsza przepustowość układu drogowego i jest uciążliwe szczególnie dla mieszkańców miasta. Znacznie narusza się staromiejską zabudowę, która nie wytrzymuje takiego natężenia ruchu samochodowego. Konieczna jest zatem budowa obwodnicy Kargowej, która odciąży drogi miejskie. Jest ona w planach GDDKiA na lata 2008 2010. Tabela 14. Drogi gminne Wyszczególnienie 2006 Ogółem 48 O nawierzchni twardej razem 11 w km ulepszonej 7 nie ulepszonej 4 Gruntowe 37 Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego Od wielu lat ilość dróg gminnych nie uległa zmianie. Pozostaje stosunkowo wiele dróg gruntowych. Jednym z priorytetowych wyzwań Gminy Kargowa jest ciągłe polepszanie stanu dróg i podnoszenie ich standardu. Kluczowym zadaniem pozostaje budowa obwodnicy. 35

3.8.2. Tereny inwestycyjne Gmina Kargowa posiada w swoich zasobach wyznaczone tereny, które zostały przeznaczona, na sprzedaż pod usługi. Wyznaczone gruntu, zostały w Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego odpowiednio sklasyfikowane, co jest dowodem dbałości władz samorządowych o rozwój gospodarczy Gminy Kargowa. W powiązaniu z płożeniem terytorialnym gminy na jednym ze szlaków komunikacyjnych wschód zachód, przy drodze krajowej nr 32 relacji Poznań Berlin oraz z dobrze rozwiniętą infrastrukturą techniczną daje gminie duży potencjał rozwojowy. Malownicze położenie gminy wśród terenów leśnych i jezior jest dodatkowym atutem dającym gminie możliwości przyciągnięcia inwestorów, którzy zechcieliby zainwestować w rekreację i turystykę. Fot. 8 Teren inwestycyjny przy ul. Przemysłowej W celu dalszego rozwoju gospodarczego gminy należy przygotować i uzbroić w infrastrukturę techniczną kolejne tereny inwestycyjne przy drodze krajowej nr 32 Kargowa Chwalim oraz na obrzeżach miasta, grunty, których właścicielem jest gmina. 36

3.8.3 Telekomunikacja Gminę obsługuje linia kablowa światłowodowa. Do sieci telefonicznej podłączone są wszystkie wsie na terenie gminy oraz w całości miasto Kargowa. Szacuje się, że 80% gospodarstw posiada telefony. Na terenie gminy zlokalizowane są stacje przekaźnikowe telefonii komórkowej zabezpieczające obsługę klientów praktycznie na terenie całej gminy. 3.8.4. Komunikacja Sieć komunikacyjna, głównie autobusowa obsługuje cały obszar gminy. Przez miasto Kargowa przechodzi sieć autobusowa (PKS, Da-Mi) łącząca miasto z głównymi miastami województwa oraz pozaregionalnymi (Wolsztyn, Poznań). Dostępne jest także połączenie lotnicze. Port lotniczy w Babimoście położony około 12 km od Kargowej umożliwia szybkie przemieszczanie się do większych aglomeracji w całej Polsce. 3.8.5. Wodociągi Dane dotyczące sieci wodociągowej w latach 2001-2006 przedstawia poniższa tabela: Tabela 15. Rozwój sieci wodociągowej w latach 2001-2006 wyszczególnienie 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Długość czynnej sieci (w km) 21,7 22,0 29,7 30,5 30,7 32,0 Przyłącza do budynków (w szt.) 539 550 666 673 687 712 Ludność korzystająca z sieci - 3665 3747 3797 3868 3880 (osoby) Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego 37

Długość czynnej sieci wodociągowej km 35 30 25 20 15 10 5 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 lata Rys.16. Rozwój sieci wodociągowej w Gminie Kargowa w latach 2001 2006 Powyższe dane wskazują na regularny rozwój sieci wodociągowej. Rośnie długość sieci, największy przyrost miał miejsce w latach 2002 2003, jak i wzrasta ilość przyłączy do budynków. Efektem tych inwestycji jest wzrost liczby ludności korzystających z sieci. 3.8.6. Kanalizacja Rozbudowa sieci kanalizacyjnej należy do największych i najpilniejszych zadań większości gmin w Polsce. Staje się ona często wielkim wyzwaniem, gdyż wymaga dużych nakładów inwestycyjnych. Rozwój sieci kanalizacyjnej w Gminie Kargowa w latach 2001 2006 przedstawia poniższe zestawienie. Tabela 16 Rozwój sieci kanalizacyjnej w latach 2001-2006 Wyszczególnienie 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Długość sieci kanalizacyjnej (km) 6,2 8,1 13,1 13,1 13,1 13,4 Przyłącza (szt.) 228 258 311 348 363 380 Ścieki odprowadzane (dam 3 /rok) 130,9 157,3 155,3 174,0 167,3 171,4 Ludność korzystająca z sieci w miastach (osób) 1365 2074 2162 2322 2359 2381 Ludność korzystająca z sieci (osoba) Brak danych 2074 2162 2322 2359 2381 Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego 38

Długość sieci kanalizacyjnej w Gminie Kargowa km 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2001 2002 2003 2004 2005 2006 lata Rys. 17. Rozwój sieci kanalizacyjnej w Gminie Kargowa w latach 2001 2006 Największy rozwój sieci kanalizacyjnej przypadał na lata 2001 2003. Jedynie miasto objęte jest kanalizacją. Ilość przyłączy oraz osób korzystających z kanalizacji w okresie 2004 2006 nie wzrasta już tak dynamicznie. Na uwagę zasługuje stosunkowo niski wzrost lub nawet spadek ilości oddawanych ścieków. 39

3.8.7. Gazyfikacja Przez Gminę przebiega gazociąg wysokiego ciśnienia, z którego poprzez stacje zasilane są gospodarstwa domowe, zakłady przemysłowe i placówki użytku publicznego. Zgazyfikowane jest miasto Kargowa oraz wsie Smolno Wielkie, Wojnowo i Chwalim. Tabela 17 Sieć gazowa w Gminie Kargowa 2001-2006 Wyszczególnienie 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Długość sieci (km) - - 28,6 38,2 38,2 - Przyłącza (szt.) 521 547 551 560 571 576 Odbiorcy gazu (gosp. dom.) 1123 1103 1111-1127 1131 Ludność korzystająca z sieci - - 3793 3830 3826 3814 Źródło: Rocznik Statystyczny Województwa Lubuskiego Z powyższego zestawienia wynika, iż sieć gazownicza nie rozwija się dynamicznie, mimo, iż nieznacznie rośnie ilość przyłączy raczej są to podłączenia nowych budynków do istniejącej już sieci. Uzyskane dane są niekompletne w badanym przedziale czasowym, co uniemożliwia dogłębną analizę. Wynika jednak z nich iż mimo wzrostu ilości przyłączy maleje liczba osób korzystających z sieci. 3.9. Ochrona środowiska Dotychczasowe działania w zakresie ochrony środowiska koncentrowały się w gminie wokół ochrony atmosfery. W tym celu w wielu miejscach zastąpiono piece węglowe piecami gazowymi we wszystkich budynkach użyteczności publicznej. Na rzecz ochrony środowiska w celu ochrony wód gruntowych i rzeki Obrzycy służy komunalna oczyszczalnia ścieków w Kargowej typu mechaniczno biologicznego ze zmodernizowanym w 2004 r systemem napowietrzania. Skutecznie i bardzo efektywnie utylizuje ścieki doprowadzane kanalizacją i dowożone beczkowozami. Wydajność dobowa oczyszczalni wynosi 1002 m 3 ścieków. Systematycznie realizowany jest plan rozbudowy sieci kanalizacji sanitarnej na terenie gminy. Na terenie gminy prowadzona jest selektywna zbiórka odpadów stałych. 40

3.10. Usługi publiczne Miasto Kargowa pełni funkcje usługowe o zasięgu lokalnym, związanym z bezpośrednią obsługą mieszkańców miasta i terenów wiejskich. Do funkcji o charakterze lokalnym zalicza się przede wszystkim: administrację, bezpieczeństwo, ochronę zdrowia, opiekę społeczną oświatę, kulturę i sport, turystykę i rekreację. Obiekty pełniące wyżej wymienione funkcje lokalne koncentrują się głównie w mieście Kargowa. W zakresie administracji i bezpieczeństwa funkcje publiczne pełnią: Urząd Miejski w Kargowej, Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, Komisariat Policji, Ochotnicza Straż Pożarna, Urząd Pocztowy. W zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej: Ośrodek Zdrowia lekarze rodzinni, Ośrodek Pomocy Społecznej Apteki W zakresie oświaty, kultury i sportu: Przedszkole Publiczne Szkoła Podstawowa im. kpt. Więckowskiego Gimnazjum Publiczne, Gminny Ośrodek Kultury, Biblioteka Publiczna. Inne: Bank Spółdzielczy Kożuchów, Oddział Kargowa, Bank Spółdzielczy Siedlec, Oddział Kargowa, Praktyki Lekarzy Weterynarii (Kargowa, Chwalim). 41

IV. Analiza SWOT Analiza SWOT polega na identyfikacji szans i zagrożeń rozwojowych istniejących w otoczeniu, czyli na zewnątrz, a także potencjału rozwojowego, czyli mocnych i słabych stron tkwiących wewnątrz. Pozwala także ona na określenie kierunków rozwoju i tym samym celów strategicznych. Silne strony dobre położenie gminy przy trasie Poznań Zielona Góra czystość środowiska naturalnego, duże zalesienie powierzchni gminy, atrakcyjne tereny inwestycyjne, czystość akwenów wodnych (jezior), dobre tereny do rozwoju turystyki wiejskiej i agroturystyki, zmodernizowana oczyszczalnia ścieków, rozwinięte przetwórstwo drobiowe, rozwój sektora prywatnego, rozwijająca się przedsiębiorczość mieszkańców, dobra kondycja budżetowa gminy (brak zadłużenia). Słabe strony słaba jakość gleb, brak dostatecznej bazy turystycznej, brak dostatecznych zasobów mieszkaniowych, brak dobrej infrastruktury sportowej, brak kanalizacji na terenach wiejskich, małą ilość instytucji otoczenia biznesu, mały napływ kapitału zagranicznego, nie najlepszy stan dróg gminnych i powiatowych, małe perspektywy rozwoju dla młodych ludzi, brak szkoły średniej, przewaga małych gospodarstw rolnych, ujemne saldo migracji, niski przyrost naturalny. 42

Szanse bliskość lotniska w Babimoście, bliskość aglomeracji berlińskiej, przynależność do Euroregionu Sprewa- Nysa Bóbr, przynależność do Stowarzyszenia Gmin RP Region Kozła, dobra koniunktura gospodarcza, możliwość korzystania ze środków Unii Europejskiej, wzrost zainteresowania obcokrajowców turystyką wiejską i agroturystyką, powstanie Lokalnej Grupy Działania ( Babimost-Kargowa), zainteresowanie produkcją ekologiczną, wzrost zamożności społeczeństwa, powroty z emigracji i inwestowanie zarobionych pieniędzy w Gminie Kargowa, migracje osób ze środowisk wielkomiejskich na tereny wiejskie, uzyskanie dofinansowania do realizacji zadań inwestycyjnych i prorozwojowych obszarów wiejskich. Zagrożenia duża konkurencja innych gmin w staraniach o środki unijne, ograniczone środki budżetowe na rozwój infrastruktury, mała aktywność gospodarcza mieszkańców wsi, duży potencjał gospodarczy Wielkopolski, ograniczony rynek pracy, brak stabilności politycznej w państwie, odpływ młodych, wykształconych ludzi do większych ośrodków miejskich, rozproszone i słabo zaludnione wsie i z tym związane kosztowne inwestycje sieciowe. 43

V. Analiza wyników badań W celu zbadania opinii społeczności Gminy Kargowa przyprowadzono wśród nich ankietę. Mieszkańcy wypowiadali się na temat postrzegania przez siebie sytuacji społecznogospodarczej Gminy, oceny zamierzeń inwestycyjnych, preferowanych kierunków inwestowania oraz sposób finansowania zadań inwestycyjnych. Wyniki ankiet dały podstawy do wyboru inwestycji, które samorząd ma realizować w najbliższych latach. Poniżej znajduje się analiza udzielonych odpowiedzi mieszkańców. Ocena warunków życia w Gminie Kargowa miejsca parkingowe dostęp do internetu placówki usługowe placówki handlowe gastronomia stan środowiska naturalnego stan dróg i komunikacji lokalnej kanalizacja wodociągi i jakość wody dostępność do sportu i rekreacji dostępność do kultury i rozrywki bezpieczeństwo mieszkańców warunki mieszkaniowe opieka zdrowotna opieka społeczna gimnazja szkoły podstawowe lokalny rynek pracy 3,3 2,8 3,4 3,9 3,4 3,2 2,3 2,6 2,9 2,9 3,1 3,2 3,1 3,7 3,6 3,5 3,6 2,7 0 1 2 3 4 5 ocena Rys. 18. Przedstawienie wyników odpowiedzi napytania dotyczące oceny warunków życia w Gminie Kargowa 44