Protokół 17.04.2016 Postepowanie Cywilne Prawo proceduralne nie jest równe prawu materialnemu *Prawo proceduralne ma na celu określenie procedury w ramach, której określimy co wolno a czego nie wolno * kto ma rozstrzygnąć sprawę * w jaki sposób ma prowadzić sprawę * w jaki sposób ma osiągnąć wynik cel Postępowanie Cywilne jest to zbiór norm prawnych regulujący rozstrzyganie spraw cywilnych, każda Sprawa z zakresu Prawa Cywilnego mieści się w ramach Prawa materialnego - prawo spadkowe - prawo rodzinne - prawo zobowiązań - prawo rzeczowe - prawo z zakresu Prawa Pracy - prawo z zakresu Ubezpieczeń społecznych Jakakolwiek z zakresu tych spraw trafia do rozstrzygnięcia w Postępowaniu Cywilnym Mamy dwa rodzaje : 1. Materialny 2. Formalny - w tym prawie Kodeks Postępowania Cywilnego wskazuje na dodatkowe sprawy w Postepowaniu Cywilnym uwzględniając konkretne przepisy przy rozstrzyganiu tych spraw. Wyróżniamy Trzy rodzaje Postępowania Cywilnego: 1. Procesowe jest to postępowanie domyślne, zasadą jest to że sprawy są prowadzone w trybie domyślnym. Mamy dwie strony w tym postępowaniu : POWODA i POZWANEGO. Sąd rozstrzyga, która ze stron ma rację. 1
Powód --------- pozew -------- -Pozwany Obie strony walczą ze sobą - Powód składa do Sądu pozew ( zarzucenie złamania prawa) - Powód musi przedstawić dowód w sprawie Jest to postepowanie modelowe rozstrzygane są sprawy wyjątkowe, szczegółowe, na potrzeby danego postępowania stosuje się zmodyfikowane przepisy lub odejmuje się dane przepisy W postępowaniu procesowym Sąd nie działa z Urzędy, musi być złożony POZEW 2. Nieprocesowe nie ma stron postępowania, podmioty nazywamy UCZESTNIKAMI POSTĘPOWANIA, wszyscy uczestnicy postępowania traktowani są na takim samym poziomie, sprawę rozstrzyga Sąd np.: - podział spadku ( każdemu zależy aby spadek podzielić) - dobro dzieci ( w procesie opieki nad dziećmi) - W tym postępowaniu chodzi o wspólny interes uczestników - Trafiają tylko te sprawy wskazane w Kodeksie - UCZESTNICY ( kilku ) składają ------ WNIOSEK - Sąd może zadziałać z Urzędu( np.: w sprawie opieki nad dziećmi) 3.. Pozasądowe a) pojednawcze przed komisjami b) przed sądem polubownym - ARBITRAŻ np.: Dwie firmy podpisują umowę, że wszystkie sprawy sporne będą rozstrzygane przed sądem arbitrażowym Źródłem uprawnienia stron do kształtowania według własnych potrzeb procedury arbitrażowej jest art. 1184 KPC, który wskazuje, że jeżeli przepis ustawy nie stanowi inaczej, strony mogą uzgodnić zasady i sposób postępowania przed sądem polubownym. W razie braku odmiennego uzgodnienia stron, sąd polubowny może, z zastrzeżeniem przepisów ustawy, prowadzić postępowanie w taki sposób, jaki uzna za właściwy. Sąd polubowny nie jest związany przepisami o postępowaniu przed sądem powszechnym. Zaletą takiego postępowania jest szybkość załatwienia spraw Wadą brak odwołania OD WYROKU SĄDU ARBITRAZOWEGO - duże koszty procesowe SZCZEGÓŁOWE RODZAJE POSTĘPOWANIA 4. Grupowe - nie jest zawarte w KPC pozwy zbiorowe 5. W sprawie zaginięcia lub zniszczenia akt w sądzie pożar 2
6. Postępowanie zabezpieczające sąd nie rozstrzyga sprawy, przed rozpoczęciem zabezpiecza środki finansowe ( przed wytransferowaniem ich za granicę zamrożenie konta - wpłata na depozyt sądu) 7. Postępowanie upadłościowe i naprawcze - to gałąź prawa, która reguluje skutki niewypłacalności przedsiębiorców, umożliwiając wierzycielom zaspokojenie ich roszczeń albo na skutek likwidacji majątku upadłego, albo przez zawarcie układu wierzycieli z upadłym Postępowanie naprawcze można zdefiniować jako postępowanie pozasądowe, którego celem jest restrukturyzacja zobowiązań w drodze układu zawartego z wierzycielami przez dłużnika prowadzącego to postępowanie. 8. Postepowanie egzekucyjne - polega na egzekucji wyroku sadowego Klauzulowe wyrok prawomocny, tytuł egzekucyjny musimy zamienić w tytuł wykonawczy( pieczątka sędziego stwierdza,że wyrok nadaje się do wykonania) Właściwe postępowanie egzekucyjne - komornik zaczyna szukać wierzyciela Podziałowe kilku wierzycieli, sąd zatwierdza komu ile trzeba oddać Postępowanie naprawcze można zdefiniować jako postępowanie pozasądowe, którego celem jest restrukturyzacja zobowiązań w drodze układu zawartego z wierzycielami przez dłużnika prowadzącego to postępowanie. 4. Postepowanie egzekucyjne - polega na egzekucji wyroku sadowego Klauzulowe wyrok prawomocny, tytuł egzekucyjny musimy zamienić w tytuł wykonawczy( pieczątka sędziego stwierdza,że wyrok nadaje się do wykonania) Właściwe postępowanie egzekucyjne - komornik zaczyna szukać wierzyciela Podziałowe kilku wierzycieli, sąd zatwierdza komu ile trzeba oddać ZASADY POSTĘPOWANIA CYWILNEGO 1. Zasada prawdy i jej dwie formy # Materialna Dąży do ustalenia stanu faktycznego 3
Zakłada że strony musza dbać o swoje sprawy Strony muszą przedstawić ważne dowody ( postępowanie karne) # Formalna Sąd musi rozstrzygnąć sprawę na podstawie dowodów w sprawie Sąd sam szuka dowodów w sprawie ( postępowanie cywilne) 2. Zasada kontradyktoryjności # zasada inkwizycyjności Strony przedstawiają dowody sąd przedstawia dowody Sędzia rozstrzyga na podstawie sędzia śledczy( sędzia, prokurator, śledczy ) Dowodów przedstawionych przez strony szuka dowodów, zastanawia się jak dojść Mamy dwa rodzaje faktów: Do prawdy - fakty oczywiste - np.: w styczniu pada śnieg, nie trzeba ich udowadniać - fakty motoryjne wie bo ma to w aktach, ma w dokumentach Co do zasady to strony przedstawiają dokumenty 3. Zasada dyspozycyjności - Strony są gospodarzami procesu ( pozew, wniosek, uczestnicy) - Sąd czeka aż strona rozpocznie sprawę - Od stron zależy kiedy sprawa się rozpocznie i kiedy skończy - W każdej chwili można wycofać wniosek - Strony mogą się porozumieć i zawrzeć ugodę - Sąd ją bada i zatwierdza Wyjątek ; sprawy z prawa nieprocesowego prowadzone z urzędu 4. Zasada koncentracji Zasada koncentracji materiału procesowego jest jedną z podstawowych zasad postępowania cywilnego, której celem jest przeciwdziałanie przewlekaniu postępowania. Zasada ta wynika z artykułu 6 Kodeksu postępowania cywilnego: " 1. Sąd powinien przeciwdziałać przewlekaniu postępowania i dążyć do tego, aby rozstrzygnięcie nastąpiło na pierwszym posiedzeniu, jeżeli jest to możliwe bez szkody dla wyjaśnienia sprawy. 4
2. Strony i uczestnicy postępowania obowiązani są przytaczać wszystkie okoliczności faktyczne i dowody bez zwłoki, aby postępowanie mogło być przeprowadzone sprawnie i szybko." - Sąd pozwala stronom na zebranie dowodów - Sąd ma prawo odrzucić wnioski dowodowe - Sędzia wyznacza termin ostateczny na składanie wniosków na skutek przedłużania się procesu ^ prekluzja dowodowa - dowody przedstawia się wraz z wnioskiem ( podmioty profesjonalne) 5. Zasada bezpośredniości Cała sprawa musi się toczyć przed sądem, który wyda wyrok - zmiana sędziego - stronniczość sędziego - choroba sędziego - śmierć sędziego W razie naruszenia któregokolwiek z wyżej wymienionych przypadków proces zaczyna się odnowa 6. Zasada równości stron - strony są traktowane na równi - wnioski dowodowe przedstawiane są od obu stron - równość wygrania sporawy przed sadem 7. zasada swobodnej oceny dowodów - Sąd ocenia dowody wg własnego doświadczenia, ale nie jest związany, że dowody jednej ze stron są ważniejsze od dowodów strony drugiej - sędzia ma prawo odrzucić dowody 8. zasada jawności @ wewnętrzna Jawność miedzy stronami 5
Strony maja wgląd w akta Fikcja doręczenia: zgodnie z utartą praktyką pismo dwukrotnie awizowane uważa się za doręczone. Mimo ze adresat, do którego było skierowane, przesyłki nie odebrał. @ zewnętrzna Jawność dla innych osób, które nie są stronami w postepowaniu Rozprawa jest jawna i można w niej uczestniczyć Proces przy drzwiach zamkniętych sprawy rodzinne, sprawy małżeńskie, sprawy państwowe) 9. zasada formalizmu procesowego Zaznacza, że czynność procesowa podczas procesu musi mieć odpowiednią formę Strony muszą się trzymać formy Błędy we wnioskach musza być poprawione Adwokaci i radcy prawni nie mogą uzupełniać braków Terminy muszą być dotrzymane TYPOWE POSTĘPOWANIE W PROCESIE CYWILNYM Pozew lub wniosek Sąd I instancji sąd rejonowy ( SR ) sąd okręgowy (SO ) Do 75 tys. Pow. 75 tys. Sprawy gospodarcze Do 100 tys. Pow. 100 tys. Wartość przedmiotu sporu wartość materialna zwrotu rzeczy wskazuje, które sprawy trafiają do SO Orzeczenie wyrok postanowienie - nieprawomocny 6
- czas na apelacje TERMINY Postanowienie - jeżeli upłynie termin na apelacje wyrok staje się uprawomocniony Wydaje WYROK -, który rozstrzyga sprawę Apelacja sąd II instancji - Sąd Apelacyjny ( bada czy apelacja może być przyjęta lub odrzuca ją) Jeżeli następuje oddalenie apelacji - sąd rozpoznaje sprawę, strony nie mają racji sprawa trafia do ponownego rozpatrzenia w sądzie I inst. Odrzucenie apelacji Wyrok prawomocny Skarga kasacyjna do SN SN rozstrzyga czy skarga może być uznana Odrzucenie kasacji Oddalenie kasacji Daje wskazówki do poprawienia błędów skasowanie wyroku cofa do ponownego rozpatrzenia WZNOWIENIA POSTEPOWANIA - wyrok prawomocny - brak możliwości kasacji - sprawa zaczyna się od początku Dotyczy spraw ( wyroki TK, inne dowody w postępowaniu, testament) 7
POSTĘPOWANIE ODRĘBNE 1. Sprawy małżeńskie 2. Prawo pracy i ubezp. Społ. 3. Prawo konsumentów i konkurencji 4. Odwołania od urzędów regulacyjnych Ogan. Adm I inst.---- Decyzja --- odwołanie --- SO cywilny Transport kolejowy Telekomunikacja Energetyka To są urzędy państwowe postępowanie Org. II inst. WSA Org. I inst. NSA ^ postepowanie odrębne uproszczone dużo rzeczy usuniętych z normalnego postepowania, sprawy do wartości rzeczy - do 10 tys., nie można powoływać biegłych sadowych, strony zrzekają się wnoszenia apelacji ^ postepowanie odrębne nakazowe - podobnie jak wyżej, powód składa wniosek do sądu -- sąd wydaje nakaz zapłaty- możliwość złożenia sprzeciwu lub ugoda ^postepowanie odrębne upominawcze tak jak w postepowaniu nakazowym ^postepowanie odrębne elektryczną upominawcze - nakaz zapłaty przez internet 8