GMINA P R Z Y K O N A STUDIUM UWARUNKOWA I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO ZMIANA STUDIUM TEKST ZMIANY STUDIUM Załcznik nr 3 do Uchwały Nr XVII/106/08 Rady Gminy Przykona, z dnia 19.03.2008 r. Zmiana studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Przykona uchwalona Uchwał Nr XVII/106/08 Rady Gminy Przykona, z dnia 19 marca 2008 r. Przykona, 2008 r.
SPIS TRECI I. WPROWADZENIE 4 1. Potrzeba opracowania zmiany studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Przykona... 5 2. Podstawa opracowania zmiany studium 5 3. Materiały wyjciowe. 6 II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA, ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENU 7 1. Ogólna charakterystyka gminy... 7 2. Stan rodowiska przyrodniczego... 8 3. Stan dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej... 14 4. Sfera społeczno-gospodarcza... 18 4.1. Zagadnienia demograficzno-ludnociowe.. 4.2. Warunki i jako ycia mieszkaców 5. Rolnictwo i lenictwo... 22 6. Turystyka 24 7. Wystpowanie obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów odrbnych.. 25 8. Wystpowanie obszarów naturalnych zagroe geologicznych 27 9. Wystpowanie udokumentowanych złó kopalin oraz wód podziemnych 28 10. Wystpowanie terenów górniczych wyznaczonych na podstawie przepisów odrbnych. 28 11. Komunikacja.. 29 12. Infrastruktura techniczna 30 12.1. gospodarka wodno-ciekowa 12.2. gospodarka odpadami komunalnymi 12.3. elektroenergetyka.. 12.4. energetyka gazowa 12.5. elektrownie wiatrowe 13. Wnioski wynikajce z oceny dotychczasowego zagospodarowania terenu.. 31 III. KIERUNKI ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO 33 A. Ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego województwa wielkopolskiego w zakresie dotyczcym gminy Przykona 33 B. Ustalenia zmiany studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Przykona 37 1. Wiodce funkcje gminy. 37 2. Zagadnienia demograficzno-ludnociowe oraz sie osadnicza. 38 3. Ochrona rodowiska przyrodniczego i jego zasobów... 40 4. Ochrona dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej.. 41 5. Budownictwo mieszkaniowe, usługowe i produkcyjne 44 6. Rolnictwo i lenictwo 46 7. Turystyka... 48 8. Kierunki rozwoju komunikacji i infrastruktury technicznej... 48 9. Obszary na których rozmieszczone bd inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym i ponadlokalnym. 52 10. Obszary, dla których sporzdzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego jest obowizkowe lub wskazane.. 53 11. Obszary naraone na niebezpieczestwo powodzi i osuwania si mas ziemnych 54 12. Kierunki i wskaniki dotyczce zagospodarowania oraz uytkowania terenów, wytyczne okrelania tych wymaga w planach miejscowych.. 55 13. Problemy zagospodarowania przestrzennego na styku z gminami otaczajcymi. 63 14. Strefy polityki przestrzennej i główne kierunki rozwoju.. 63 2
IV. UZASADNIENIE PRZYJTYCH ROZWIZA ORAZ SYNTEZA USTALE PROJEKTU ZMIANY STUDIUM 68 Załcznik Nr 3 - Centra wsi sołeckich 74 3
I. WPROWADZENIE Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym ustala dla studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego funkcj dokumentu okrelajcego polityk przestrzenn gminy Zakres studium obejmuje, m.in. : sformułowanie kierunków zagospodarowania przestrzennego i zasad polityki przestrzennej gminy, uwzgldniajc ustalenia strategii rozwoju województwa zawarte w planie zagospodarowania przestrzennego województwa, stworzenie podstawy do koordynacji planów miejscowych i decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu wydawanych bez planu. Przedmiot studium obejmuje, m.in. : 1. Przedstawienie uwarunkowa, wynikajcych w szczególnoci z : - dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu, - stanu rodowiska przyrodniczego, w tym stanu rolniczej i lenej przestrzeni produkcyjnej, wielkoci i jakoci zasobów wodnych oraz wymogów ochrony rodowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego, - stanu dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej - warunków i jakoci ycia mieszkaców, w tym ochrony ich zdrowia, - stanu układu komunikacji i infrastruktury technicznej, w tym uporzdkowanie gospodarki wodno ciekowej oraz odpadami, - potrzeb i moliwoci rozwoju gminy. 2. Okrelenie kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, w szczególnoci : - kierunków zmian w strukturze przestrzennej gminy oraz zmian w przeznaczeniu terenów, - kierunków i wskaników dotyczcych zagospodarowania oraz uytkowania terenów, w tym terenów wyłczonych spod zabudowy, - obszarów oraz zasad ochrony rodowiska i jego zasobów, ochrony przyrody i krajobrazu kulturowego, - obszarów oraz zasad ochrony zabytków oraz dóbr kultury współczesnej, - kierunków rozwoju systemów komunikacji i infrastruktury technicznej, - obszarów, na których rozmieszczone bd inwestycje celu publicznego o znaczeniu lokalnym oraz ponadlokalnym, - obszarów, dla których obowizkowe bdzie sporzdzenie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego na podstawie przepisów odrbnych. Procedura formalno prawna opracowania zmiany studium obejmuje : 1. podjcie przez Rad Gminy Przykona Uchwały Nr VI/31/07, z dnia 28.03.2007 r., w sprawie przystpienia do sporzdzenia zmiany studium 4
uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Przykona, zatwierdzonego Uchwał nr XXXIII/182/98 RG Przykona, z dn. 29.05.1998 r., 2. ogłoszenie w Echo Turku, na tablicy ogłosze w Urzdzie Gminy oraz imienne zawiadomienia zainteresowanych jednostek o przystpieniu do sporzdzenia zmiany studium maj 2007 r. 3. opiniowanie projektu zmiany studium przez Gminn Komisj Urbanistyczno- Architektoniczn oraz przez jednostki właciwe do opiniowania opracowa urbanistycznych, padziernik/listopad 2007 r. 4. uzgodnienie projektu zmiany studium z zainteresowanymi jednostkami, właciwymi do uzgadniania opracowa urbanistycznych, padziernik/listopad 2007 r. 5. ogłoszenie w Echo Turku oraz obwieszczenie na tablicy ogłosze w Urzdzie Gminy stycze/luty 2008 r. o wyłoeniu do publicznego wgldu projektu zmiany studium, 6. dyskusj publiczn nad rozwizaniami przyjtymi w projekcie zmiany studium, która odbyła si luty 2008 r. 7. uchwalenie przez Rad Gminy zmiany studium. 1. POTRZEBA OPRACOWANIA ZMIANY STUDIUM UWARUNKOWA I KIERUNKÓW ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO GMINY PRZYKONA. Przedmiotowa zmiana dotyczy studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego, uchwalonego Uchwał nr XXXIII/182/98Rady Gminy Przykona, z dn. 29 maja 1998 r.. Wymienione studium opracowane zostało zgodnie z wymogami wczeniejszej ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, z 1994 r.. Istot studiów opracowanych w oparciu o t ustaw była spójno z ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Aktualna ustawa, z 2003 r., o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym podniosła rang studium poprzez ustalenie, e zapis w studium jest wicy przy sporzdzaniu planów miejscowych. Sprzeczno ustale planu miejscowego z jakimkolwiek ustaleniem studium powoduje niewano planu. Ustawowa zmiana rangi studium oraz czas jaki upłynł od uchwalenia wczeniejszego opracowania stanowi o potrzebie wykonania aktualnego opracowania, uwzgldniajcego równie przygotowanie ofert dla inwestycji celu publicznego, które mog by dofinansowane z funduszy Unii Europejskiej. 5
2. PODSTAWA OPRACOWANIA ZMIANY STUDIUM. a) Uchwała Nr VI/31/07 Rady Gminy Przykona, z dnia 28 marca 2007 r., w sprawie przystpienia do sporzdzenia zmiany studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Przykona, zatwierdzonego Uchwał nr XXXIII/182/98 Rady Gminy Przykona, z dnia 29 maja 1998 r., b) Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym / Dz. U. Nr 80, poz. 717 z pón. zm. /, c) Rozporzdzenie Ministra Infrastruktury, z dnia 28 kwietnia 2004 r., w sprawie zakresu projektu studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy / Dz. U. Nr 118, poz. 1233, z 26 maja 2004r. /. 3. MATERIAŁY WYJCIOWE. - rysunek zmiany studium przedstawiono na mapie topograficznej w skali 1 : 10 000, - mapy ewidencyjne w skali 1 : 5 000, - studium uwarunkowa i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Przykona, uchwalone Uchwał Nr XXXIII/182/98, RG Przykona, z dn. 29 maja 1998 r., - Gmina Przykona, opracowanie ekofizjograficzne, 2003 r., - plan zagospodarowania przestrzennego woj. wielkopolskiego, uchwalony Uchwał Nr XLII/628/2001 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego, z dn. 26.XI.2001 r., - dane statystyczne WUS, Pozna, 2005 r., - wnioski zgłoszone do zmiany studium, - Strategia Rozwoju Gminy Przykona, kierunki i cele strategicznego rozwoju oraz programy realizacyjne dla Gminy Przykona w latach 2000~2010, wyk.w 2000 r. - Granica polno-lena dla gminy Przykona opracowana przez Wojewódzkie Biuro Geodezji i Terenów Rolnych w Koninie grudzie 1994 r. - Uproszczone Plany Urzdzenia Lasu Turkowskie Towarzystwo Lene 2007 - Operat Przeciwpowodziowy Woj. Koniskiego Polskie Towarzystwo melioracyjne Oddział Wojewódzki w koninie Zakład Inynierii Terenów Wiejskich 1989 r. 6
II. UWARUNKOWANIA WYNIKAJCE Z DOTYCHCZASOWEGO PRZEZNACZENIA ZAGOSPODAROWANIA I UZBROJENIA TERENU 1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA GMINY. - powierzchnia gminy - 111 km2, - liczba ludnoci - 4.167 os. / 2005 r. WUS /, 4.251 os. / 2007 r. UG /, - liczba sołectw - 18, - gmina ssiaduje z gminami : Brudzew, Turek, Dobra, Uniejów woj. Łódzkie. Gmina Przykona połoona jest w powiecie tureckim, przy wschodniej granicy woj. wielkopolskiego z woj. łódzkim. W strukturze funkcjonalno przestrzennej woj. wielkopolskiego wchodzi w skład Konisko Tureckiego Zagłbia Wglowego. Od 1960 r. na terenie gminy trwa eksploatacja wgla brunatnego ze złoa Adamów na potrzeby elektrowni Adamów w Turku. Wg aktualnych planów, działalno górnicza prowadzona bdzie jeszcze przez ok. 15 lat. Ustalony dla O/Adamów obszar górniczy zajmuje północn cz gminy, a jego południowy zasig wyznacza linia : Laski Przykona Dbrowa- Aleksandrów. Prawie cały obszar gminy połoony jest w zasigu terenu górniczego, czyli w zasigu szkodliwych wpływów robót górniczych. Rekultywacja terenów pogórniczych ma na celu przede wszystkim przywracanie gruntów rolnictwu oraz odtwarzanie zniszczonej sieci hydrograficznej. W ramach rekultywacji wyrobisk pogórniczych tworzone s zbiorniki wodne, których obrzea s atrakcyjnym miejscem lokalizacji budownictwa letniskowego. Wanym elementem w układzie przestrzennym gminy jest dolina Warty i Teleszyny, wchodzca w skład Uniejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Jest to zwarty obszar rolinnoci łkowej i wodnej, urozmaicony skupiskami krzewiastej zieleni łgowej oraz miejsce erowania i gniazdowania wielu gatunków ptaków. Podstawow funkcj gospodarcz jest rolnictwo, a rolnicza przestrze produkcyjna zajmuje 54 % pow. gminy / ok. 6,0 tys. ha /. Grunty orne charakteryzuj si słab przydatnoci dla rolnictwa. Dominuj gleby kl. V i VI. Najsłabsze gleby wystpuj w rejonach wsi : Paulinów, Gajówka, Aleksandrów, Radyczyny i Posoka, a najlepsze - w rejonach wsi : Bdków Pierwszy, Bdków Drugi, Kaczki Plastowe, Przykona i Wichertów. rednia powierzchnia gospodarstwa wynosi 8,0 ha, a liczba gospodarstw 1348. Sie osadnicz tworzy 18 sołectw, wród których najwikszymi s: Przykona, Psary, Smulsko i Boleszczyn. 7
Przykona, Laski i Psary s głównym miejscem koncentracji budownictwa jednorodzinnego oraz usług gminnych, a Smulsko, Wichertów i Boleszczyn to wsie rolnicze w południowej czci gminy. Dane liczbowe wskazuj, e liczba ludnoci gminy w latach 1975 ~ 2005 zmniejszyła si z 5.113 os do 4.167 os. / tj. o 946 os. /, a po roku 2005 wskazuj na powolny wzrost. Wg danych Urzdu Gminy stan ludnoci na 30.06.07 r. wynosił 4.251 os./ tj. + 84 os. /. Zabudowa wsi, oprócz Przykony i Psar, ma charakter pasmowy, wzdłu dróg, przy których s one połoone. Zabudowa mieszkaniowa jest w 100% zwodocigowana, a 65% mieszkaców gminy korzysta ze zbiorczej sieci kanalizacyjnej. Lokalny rynek pracy reprezentowany jest przez 138 / w 2005 r. / podmiotów gospodarczych, w tym 94 nalece do osób fizycznych. Bezrobocie szacuje si na poziomie 15 %. 2. STAN RODOWISKA PRZYRODNICZEGO. Uwarunkowania wynikajce z stanu rodowiska przyrodniczego i jego zasobów oraz zasady ochrony przyrody przedstawiono na podstawie opracowania ekofizjograficznego. Szczegółowa problematyka tego opracowania obejmuje : 1. charakterystyk stanu rodowiska przyrodniczego, 2. powizania przyrodnicze obszaru z jego szerszym otoczeniem, 3. kierunki przewidywanych zmian zachodzcych w rodowisku, 4. okrelenie przyrodniczych predyspozycji do kształtowania struktury funkcjonalno przestrzennej, wskazanie obszarów, które powinny pełni funkcje przyrodnicze, 5. ocen stanu rodowiska przyrodniczego. Do niniejszego opracowania przyjto podstawowe wnioski, wynikajce z w/w problematyki. 2.1. Charakterystyka stanu rodowiska przyrodniczego. Gmina Przykona połoona jest w wschodniej Wielkopolsce, w powiecie tureckim, przy granicy z woj. łódzkim. Ssiaduje z gminami : Brudzew, Turek, Dobra i Uniejów. Pod wzgldem morfologicznym połoona jest w obrbie Kotliny Uniejowskiej, w dolinie rz. Warty. Powierzchnia gminy uformowana została w okresie zlodowacenia rodkowopolskiego, a zasadnicze formy morfologiczne maj przebieg południkowy. Od wschodniej granicy gminy wystpuje dolina Warty. Jest to teren podmokły, z licznymi torfowiskami i starorzeczami, okrelany jako terasa zalewowa. 8
Pozostały teren zajmuje wysoczyzna morenowa / terasa wysoka /, któr buduj utwory wodnolodowcowe, tj. piaski, wiry i gliny zwałowe. Wody powierzchniowe reprezentowane s przez Wart i jej lewobrzene dopływy, tj. Teleszyn i Kiełbask / łczc si z Wart w rejonie Koła /. Odkrywkowa eksploatacja wgla brunatnego, prowadzona przez KWB Adamów, spowodowała zmiany w naturalnym układzie sieci hydrograficznej. Wybudowane zostały kanały, którymi doprowadzana jest woda, m.in. z Teleszyny Górnej do Kiełbaski, z zbiornika Jeziorsko, rurocigami tłocznymi do Kanału Warta Teleszyna, który w Wilczkowie łczy si z Teleszyn. Osuszanie złó wgla brunatnego spowodowało istotne zmiany w systemie wód gruntowych. Prawie cały obszar gminy znajduje si w obrbie leja depresyjnego. Do celów konsumpcyjnych woda czerpana jest z poziomu trzeciorzdowego lub kredy górnej, z głbokoci od 29,0 m do 110 m ppt. W strukturze uytkowania gruntów 54 % zajmuj uytki rolne, 27 % - lasy i 19 % pozostałe grunty. Podobnie do ukształtowania powierzchni gminy kształtuje si jako gleb. Dominuj gleby wytworzone z piasków lunych i słabogliniastych, zaliczane do pseudo-bielicowych, brunatnych wyługowanych i murszastych. Pod wzgldem przydatnoci gleb do produkcji rolnej przewaaj kompleksy ytnie, które zajmuj ok. 80 % rolniczej przestrzeni produkcyjnej. Kompleks pszenny dobry zajmuje 2,4 %, a kompleksy zboowo pastewne ok. 16 %. Najlepsze grunty orne wystpuj w centralnej i południowo wschodniej czci gminy, we wsiach : Przykona, Bdków Pierwszy, Bdków Drugi, Wichertów, Kaczki Plastowe. Uytki zielone, wystpujce w dolinie Warty i Teleszyny, charakteryzuj si słab jakoci. Widocznym elementem krajobrazu gminy jest zwarty kompleks leny, wystpujcy we wschodniej czci. W drzewostanie lasów dominuje sosna z niewielk domieszk brzozy i wierku. ponadto popularne s zadrzewienia olchowo wierzbowe i topolowe wzdłu cieków wodnych oraz kpy drzew w obnieniach terenowych. Głównymi surowcami gminy s : a ) wgiel brunatny, eksploatowany na potrzeby elektrowni Adamów przez KWB Adamów. Wielko zasobów przemysłowych zapewni wydobycie wgla do ok. 2020 r. Uwaga : ze wzgldu na skutki spowodowane działalnoci górnicz, na terenie gminy wyznaczono : obszar górniczy, obejmujcy przestrze w granicach której przedsibiorca jest uprawniony do wydobywania kopaliny objtej koncesj, połoony w obrbie terenu górniczego. 9
Południow granic obszaru górniczego wyznacza linia : Laski Przykona-Dbrowa Aleksandrów. teren górniczy, obejmujcy przestrze przewidywanych szkodliwych wpływów robót górniczych zakładu górniczego. Południow granic terenu górniczego wyznacza linia : Kaczki Plastowe- Bdków Pierwszy Boleszczyn Aleksandrów.. b ) kruszywo naturalne: - złoe Rogów, udokumentowane zasoby wynosz 261 tys. ton. Złoe czciowo wyeksploatowane. Zaniechano dalszej eksploatacji. c ) torf, głównie w dolinie Warty. Złoa torfu nie s eksploatowane ze wzgldu na mał miszo. 2. 2. Powizania przyrodnicze obszaru z jego szerszym otoczeniem. Pod wzgldem przyrodniczym najwaniejsz struktur funkcjonalnoprzestrzenn jest dolina Warty, stanowica o ekologiczn systemu ochrony krajobrazu, wchodzca w skład systemów obszarów chronionych obowizujcych w pastwach Unii Europejskiej oraz w skład systemu krajowej sieci ekologicznej. Dolina Warty jest czci Pradoliny Warszawsko Berliskiej, poronit przez łki i pastwiska zalewowe, kpy drzew na wydmach oraz doskonałym miejscem lgowym i erowiskiem dla wielu gatunków ptaków wodnych i błotnych. Zgodnie z uchwał Nr 53 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Koninie, z dnia 29 stycznia 1986 r., w sprawie ustalenia obszarów chronionego krajobrazu na terenie woj. koniskiego i zasad korzystania z tych obszarów, dla doliny rodkowej Warty ustalono Uniejowski Obszar Chronionego Krajobrazu, którego 25 % powierzchni / ok. 45 km2 /, połoonych jest w gminie Przykona. W skład tego obszaru wchodz : - cz sołectwa Gsin, - cz sołectwa Bdków Pierwszy, - lasy we wschodniej czci gminy, wsie : Trzymsze i Ewinów, - sołectwa Ewinów i Radyczyny. Mimo, i obszar chronionego krajobrazu stanowi t form ochrony przyrody, która niesie ze sob stosunkowo małe ograniczenia w działalnoci gospodarczej, to jednak obowizuj tutaj okrelone zakazy, które obejmuj take tereny chronione przyrodniczo w gminie. 10
2. 3. Kierunki przewidywanych zmian zachodzcych w rodowisku. Okrelajc zmiany zachodzce w rodowisku przyrodniczym brano pod uwag : 1 ) zakres antropogenicznych przekształce, 2 ) zakres zmian wpływajcych na szat rolinn, 3 ) działania powodujce zanieczyszczenia rodowiska lub mogce by ródłem takich zanieczyszcze. Od czasu rozpoczcia eksploatacji wgla brunatnego / 1960 r. /, funkcja rolnicza gminy została wyparta przez górnictwo i inne zawody poza rolnicze, rozwijajce si w blisko połoonym Turku. Wzrosło zapotrzebowanie na tereny budownictwa mieszkaniowego, szczególnie w Przykonie, Psarach i Laskach oraz na tereny usługowe i urzdzenia infrastrukturalne. Walory przyrodniczo krajobrazowe gminy pozostaj w kolizji z działalnoci górnicz, której efektem jest, m.in. zmiana konfiguracji terenu, destabilizacja wód powierzchniowych i podziemnych oraz zły stan rodowiska. Zakres dotychczasowych zmian w rodowisku dotyczy głównie północnej czci gminy / do linii Laski Przykona Dbrowa Aleksandrów /. Pozostałe tereny uytkowane s rolniczo bd zajte przez lasy i zadrzewienia. Wieloletnia eksploatacja wgla brunatnego spowodowała przekształcenia rzeby terenu, zmiany w budowie geologicznej i stosunkach wodnych, degradacj gleb i szaty rolinnej. W ramach usuwania szkód górniczych obszar gminy został zwodocigowany, a w ramach prac rekultywacyjnych wybudowano zbiornik wodny Przykona na Teleszynie rodkowej / 132 ha /, który podobnie jak zbiornik Jeziorsko ma by zabezpieczeniem dla obszarów zalewowych. Budowa zbiorników wodnych sprzyja rozwojowi na ich obrzeach funkcji rekreacyjnych. Odtworzenie zniszczonych wartoci przyrodniczych oraz poprawa stanu rodowiska jest procesem trudnym i długotrwałym. Dalsza eksploatacja wgla brunatnego i jednoczenie kontynuowanie rekultywacji wyrobiska nie spowoduje natychmiastowej poprawy stanu rodowiska gminy. Poza bezporednim zajmowaniem terenów, istotnym dla funkcjonowania lokalnych układów ekologicznych, niekorzystnym zjawiskiem s przemiany w rolnictwie, polegajce na osuszaniu łk i pastwisk i ich zamianie na grunty orne. W konsekwencji prowadzi to do zmiany lokalnych ekosystemów poprzez wymuszanie zmian ilociowych i jakociowych w obrbie poszczególnych zbiorowisk rolinnych i zwizanych z nimi grup gatunków zwierzt. Równie wzrost urbanizacji, przejawiajcy si w lokalizowaniu zabudowy na terenach cennych przyrodniczo lub jako enklawy na obszarach dotychczas 11
pozbawionych takiej zabudowy, bdzie przeszkod w wytwarzaniu trwałych powiza przestrzennych i ekologicznych pomidzy ssiadujcymi ze sob rodowiskami polnymi i lenymi. 2.4. Okrelenie przyrodniczych predyspozycji do kształtowania struktury funkcjonalno przestrzennej, wskazanie obszarów, które powinny pełni funkcje przyrodnicze. Aktualn struktur funkcjonalno-przestrzenn gminy, w ogólnym zarysie, tworz trzy rejony, tj. : 1) rejon północny, obejmujcy obszar górniczy O/Adamów, o silnie zdegradowanym rodowisku przyrodniczym, wielofunkcyjny, zdominowany przez działania zwizane z rekultywacj terenów zwałowisk pogórniczych, majcych na celu stopniowe przywracanie nowej równowagi ekologicznej 2) rejon południowo-zachodni / poniej linii : Laski Przykona Dbrowa Aleksandrów /, z wiodc funkcj rolnicz. Gospodarka rolna prowadzona jest na gruntach o najwyszej w gminie wartoci dla produkcji rolnej, 3) rejon wschodni, obejmujcy dolin Warty i Teleszyny, o funkcji ekologicznej. Objty szczególn ochron w ramach ustanowionego Uniejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, z moliwoci rozwoju turystyki i rekreacji. Podstawowym kierunkiem rekultywacji terenów pokopalnianych jest przywracanie ich rolnictwu oraz odtwarzanie starego układu sieci hydrograficznej. Moliwe jest równie wykorzystanie dołów pokopalnianych dla tworzenia zbiorników wodnych. Ustalone kierunki rekultywacji moj szczególne znaczenie dla gminy, gdzie nie wystpuj naturalne zbiorniki wodne. Wymieniony rejon rolniczy stanowi naturaln baz ywieniow gminy. Na tym terenie wskazana jest intensyfikacja produkcji rolnej z ograniczeniem rozwoju zabudowy mieszkaniowej do uzupełnienia terenów ju zainwestowanych, połoonych w Przykonie i Psarach. Dolina Warty i Teleszyny wyrónia si du mozaik rolinnoci łkowej i wodnej oraz skupiskami krzewiastej zieleni łgowej. Jest ona miejscem erowania i gniazdowania wielu gatunków ptaków. W odniesieniu do tego rejonu wskazane jest utrzymanie dotychczasowego sposobu gospodarowania w formie ekstensywnej gospodarki łkowo pastwiskowej oraz wypoczynek i rekreacja. 12
2.5. Ocena stanu rodowiska przyrodniczego. Walory przyrodnicze gminy pozostaj w kolizji z odkrywkow eksploatacj wgla brunatnego. Naturaln konsekwencj odwodnienia złó wglowych jest rozległy lej depresji, zmiana w systemie wód gruntowych i w układzie sieci hydrograficznej. Działalno górnicza planowana jest jeszcze przez ok. 15 lat. Rekultywacja terenów pogórniczych ma na celu przede wszystkim przywracanie gruntów rolnictwu oraz odtwarzanie starego układu sieci hydrograficznej. W ramach rekultywacji dołów pokopalnianych tworzone s zbiorniki wodne, które w gminie z deficytem wód powierzchniowych ma istotne znaczenie przyrodnicze i gospodarcze. Zbiornik wodny Przykona, wybudowany w 2004 r. na Teleszynie rodkowej / 132 ha / słuy do : - rozwoju turystyki i rekreacji / ok. 400 działek rekreacyjnych /, - czerpania wody do celów przeciwpoarowych, - osiedlania si wielu gatunków ptaków, - poprawy mikroklimatu okolicy. Dolina Warty i Teleszyny, jako odrbny rejon przyrodniczy w gminie, wchodzi w skład Doliny rodkowej Warty, dla której ustalona została szczególna forma ochrony w ramach Uniejowskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu. Dolina rodkowej Warty, w programie NATURA 2000, wytypowana została do obszarów europejskiej sieci ekologicznej, stanowicej ostoj zagroonych i rzadkich gatunków ptaków o randze midzynarodowej. W odniesieniu do tej czci gminy podstawowym zadaniem jest utrzymanie dotychczasowej ekstensywnej gospodarki łkowo - pastwiskowej w celu zachowania dogodnych warunków bytowania bogatej flory i fauny oraz dotychczasowych unikalnych walorów przyrodniczych. Wykorzystanie gospodarcze obszaru chronionego krajobrazu powinno by podporzdkowane celom ochrony rodowiska przyrodniczego i zamierzonej rekreacji, co zabezpieczaj szczególne zasady zagospodarowania. Zasady te nie prowadz do zmian, które miałyby istotne znaczenie dla gospodarczego wykorzystania terenu. Ograniczenia dotyczce planowania, przemysłu, urbanistyki oraz gospodarki rolnej, sprowadzaj si do przestrzegania zasad racjonalnego prowadzenia tej działalnoci w sposób nie powodujcy degradacji naturalnych walorów przyrodniczych rodowiska. Rolnicza przestrze produkcyjna zajmuje 54 % pow. gminy, tj. ok. 6,0 tys. ha, z czego 76 % to grunty orne i 23 % - to łki i pastwiska. Grunty orne charakteryzuj si mał przydatnoci do produkcji rolnej. Podstawowym typem gleby s pseudo bielice, brunatne wyługowane i murszaste, które zaliczone zostały do kompleksów ytnich / szczególnie słabych i bardzo słabych /. Najlepsze gleby wystpuj w rejonach wsi : Bdków Pierwszy, Bdków Drugi, Kaczki Plastowe, Smulsko i Wichertów. 13
Zwarty kompleks łk i pastwisk wystpuje w dolinie Warty i Teleszyny. Uytki zielone charakteryzuj si mał przydatnoci dla rolnictwa. Jednak przez to, e s okresowo podtapiane wodami roztopowymi, e ssiaduj z naturalnymi i sztucznymi zbiornikami wodnymi oraz lasami i terenami zadrzewionymi, nadaj si na siedliska dla wielu gatunków rolin i zwierzt. Wan pozycj w uytkowaniu powierzchni gminy zajmuj lasy. Ich udział w pow. gminy wynosi 27 %, tj. 2,9 tys. ha. Zwarty kompleks leny wystpuje we wschodniej czci gminy. W drzewostanie dominuje sosna, z domieszk brzozy i wierku. Wiksze urozmaicenie typów siedliskowych wystpuje na terenach z płytk wod gruntow oraz w pobliu cieków i niewielkich zbiorników wodnych. Powierzchnia gruntów lenych systematycznie si powiksza poprzez rekultywowanie gruntów pogórniczych oraz zalesianie słabych gruntów ornych. Program zalesie przedstawiony jest w opracowanej granicy polno lenej. Obejmuje on aktualny i perspektywiczny sposób rolniczego lub lenego uytkowania gruntów. Gospodarka wodno ciekowa w gminie jest dobrze zorganizowana. Zabudowa mieszkaniowa jest w 100 % zwodocigowana, a 65 % mieszkaców gminy korzysta z zbiorczych sieci kanalizacyjnych. Na terenie gminy funkcjonuj 4 oczyszczalnie cieków, w tym jedna posiada punkt zlewny cieków dowoonych. Gospodarka odpadami prowadzona jest w oparciu o uchwalony plan gospodarki odpadami. Odbiorem odpadów komunalnych zajmuj si wyłcznie wyspecjalizowane firmy. 3. STAN DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I ZABYTKÓW ORAZ DÓBR KULTURY WSPÓŁCZESNEJ. Wykaz obiektów zabytkowych w gminie Przykona. Uwaga : zgodnie z pismem WN-Ko-4153/191/07, z dn. 28.08.07 r. Wojewódzkiego Urzdu Ochrony Zabytków w Poznaniu, Delegatury w Koninie, niej przedstawiony wykaz zabytków został sporzdzony na podstawie bada terenowych przeprowadzonych w 2000 r. W zwizku z tym wymaga on weryfikacji w terenie ze stanem faktycznym. Po przeprowadzeniu rzeczonej weryfikacji naley usun z wykazu obiekty nie istniejce. ALEKSANDRÓW 1. dom nr 8, wł. Helena Głogowska, drewn. 4 w. XIX, 2. dom nr 17, wł. Kazimierz Bogdaski, drewn. 1 w. XX, 3. dom nr 23, wł. Józef Adamczyk, drewn. 1 w. XX. 14
BDKÓW DRUGI 1. dom nr 15, wł. Zofia Mituła, drewn. k. XIX, BOLESZCZYN 1. zespół kocioła parafialnego p.w. Apostołów Piotra i Pawła : a ) kociół, mur., 1818 1821, przebud. 1899, b ) dzwonnica, mur., poł XX, c ) ogrodzenie z bram, mur. k. XIX, d ) plebania, mur., pocz. XX, e ) budynek gospodarczy, mur., pocz. XX, f ) stodoła, mur., pocz. XX, 2. zespół cmentarza par. rzymsko-katolickiego : a ) cmentarz, 1 poł. XIX, czynny, b ) ogrodzenie z bram, mur., poł. XX, 3. dom nr 11, wł. Cyryla Rosiak, drewn., 1942, 4. dom nr 34, wł. Grzegorz Zieliski, drewn., 1905, 5. dom nr 62, wł. Stefan Karpiski, drewn. 1913, EWINÓW 1. grodzisko piercieniowate tzw. Smulska Górka, X-XII w., objte stref W ochrony reliktów archeologicznych 2. kompleks osad, wczesne redniowiecze, 3. dom nr 3, wł. Henryk Bystrzycki, drewn. 1903, 4. dom nr 11, wł. Kazimierz Stasiak, drewn. pocz. XX, 5. dom nr 29, wł. Czesław Papierkowski, drewn. 1905, GSIN 1. cmentarzysko, kultura łuycka, VII-IV w. p.n.e. 2. cmentarzysko, kultura łuycka, VII-IV w.p.n.e. 3. kapliczka, mur. 1920, 4. dom nr 11, wł. Czesław Rosiak, mur. 4 w. XIX, 5. dom nr 41, wł. Józef Kasprzak, drewn. 1 w. XX, KACZKI PLASTOWE - dom nr 26, wł. Salomea Bryll, drewn. 1920, 15
LASKI - osada, kultura łuycka ( VII-IV ) i przeworska ( I-IV ) OLSZÓWKA - dom nr 4, wł. Józef Łukasik, mur. 1913, PAULINÓW 1. zagroda nr 13, wł. Paweł Przybył : a ) dom, drewn. 1 poł. XX, b ) obora, drewn. 1 poł. XX, 2. dom nr 7, wł. Genowefa Prichodicz, drewn. 1870, POSOKA 1. dom nr 5, wł. Zdzisław Nita, k.xix, 2. dom nr 20, wł. Walentyna Bober, drewn. 1930, 3. dom nr 21, wl. Feliks Bober, drewn. 1860, 4. dom nr 29, wł. Józef Dertkowski, drewn. 1870, 5. wiatrak kolak, wł. Władysław Bryl, drewn. XIX, PRZYKONA 1. kapliczka, mur. 1 w. XX, 2. cmentarzysko, kultura łuycka, osada kult. łuycka, wczesne redniowiecze, 3. cmentarzysko, kultura przeworska, I-IV w., 4. osada, kultura łuycka, wczesne redniowiecze, 5. ul. Słoneczna dom nr 120, wł. Andrzej Skowron, drewn. 1 w. XX, PSARY 1. zespół kocioła parafialnego p.w.. Nawiedzenia NMP : a ) kociół, mur., 1911-1912, Rej. Zab. : A-226/1600, z dn. 11 wrzenia 1974 r., b ) ogrodzenie z bram, mur., pocz. XX, c ) plebania, mur., pocz. XX, 2. zespół cmentarza par. rzymsko katolickiego : a ) cmentarz, XVIII/XIX, czynny, b ) ogrodzenie z bram, mur., poł. XIX, ul. Sportowa 16
3. zagroda nr 10, wł. Czesław Mazurkiewicz : a ) dom, mur., 1900, b ) obora, mur. 1900, 4. dom nr 8, wł. Leszek Kropidłowski mur., 1937, ul. Wiatraczna 5. dom nr 15, wł. Józef Szajrych, glin. 1 w. XX, ul. Zielona 6. dom nr 11, wł. Tomasz Sitarek, glin. 1927, RADYCZYNY 1. osada wielokulturowa od kultury przeworskiej po redniowiecze, prawdopodobnie zaplecze gospodarcze grodziska w Trzemszach, 2. dom nr 17, wł. Janina Jaskuła, drewn. 1912, 3. dom nr 20, wł. Adam liwka, drewn. 1905, 4. dom nr 23, wł. Lucjan Pecyna, drewn. Pocz. XX, 5. dom nr 29, wł. Stefan Kwiatkowski, drewn. 1905, ROGÓW - cmentarzysko, kultura przeworska, I-IV w., SARBICE 1. cmentarz ewangelicki, ok. poł. XIX, nieczynny, 2. dom nr 30, wł. Władysław Graczyk, drewn. k. XIX, 3. dom nr 31, wł. Tomasz Michalak, drewn. k. XIX, SMULSKO 1. kapliczka, mur., pocz. 1937, 2. zagroda nr 51, wł. Anna Woniak : a ) dom, mur. 1929, b ) obora mur., 1929, 3. zagroda nr 52, wł. Tadeusz Woniak, a ) dom, mur., 1910, b ) obora, mur., 1910, c ) stodoła, mur., 1910, 4. dom nr 28, wł. Jan Trzepacz, mur., 1905, 5. dom nr 48, wł. Leokadia Gratkowska, drewn., 1897, 17
TRZEMSZE 1. gródek stokowaty, XIV, objty stref W ochrony reliktów archeologicznych 2. dom nr 10, wł. Józef Wapiski, drewn. 1820, 3. dom nr 24, wł. Grzegorz Stasiak, drewn., 1 w. XX, ERONICZKI - zespół dworsko parkowy, wł. AWRSP : dwór, mur, k. XIX, rozbud. 1927, 1938, park, k. XIX. 4. SFERA SPOŁECZNO GOSPODARCZA. 4. 1. Zagadnienia demograficzno ludnociowe oraz sie osadnicza. a ) liczba ludnoci Lp. Nazwa sołectwa Miejscowoci wchodzce w skład sołectwa Liczba ludnoci wg UG na 30.06.07 r. 1 2 3 4 1 BDKÓW PIERWSZY Bdków Pierwszy 179 2 BDKÓW DRUGI Bdków Drugi 159 3 BOLESZCZYN Boleszczyn 287 4 5 6 7 DBROWA EWINÓW GSIN KACZKI PLASTOWE Dbrowa, Słomów Kocielny, Zimotki, Ewinów, Trzymsze, Gsin, Kaczki Plastowe, 84 248 227 109 8 LASKI Laski, 262 9 OLSZÓWKA Olszówka, 103 10 POSOKA Posoka, Paulinów, Aleksandrów, Jakubka, 222 11 PRZYKONA Przykona, 599 18
12 PSARY Gajówka, Jeziorko, Józefina, Psary, 448 13 RADYCZYNY Młyniska, Radyczyny, Radyczyny Kolonia, 200 14 ROGÓW Rogów, 327 15 SARBICE Sarbice, 200 16 17 18 SMULSKO WICHERTÓW ERONICZKI Smulsko, Wichertów, eroniczki, 306 194 188 Gmina razem 4.251 Analiza danych dotyczcych kształtowania si liczby ludnoci wskazuje na malejc tendencj w latach 1975 ~ 2005 oraz powolny wzrost po 2005 r. W wymienionym okresie czasu liczba ludnoci zmniejszyła si z 5.113 osób w 1975 r. do 4.167 os. w 2005 r. / -946 os./. Wg danych Urzdu Gminy liczba ludnoci na dzie 30.06.2007 r. wynosiła 4.251 os. / + 75 os. /. Uwaga : z uwagi na brak aktualnych danych dot. zatrudnienia w podmiotach gospodarczych to zagadnienie zilustrowano na podstawie danych WUS za 2005 r. a ) ludno w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym w 2005 r. - ludno ogółem = 4.167 os., w tym, w wieku : przedprodukcyjnym = 1.022 os. produkcyjnym = 2.461 os. poprodukcyjnym = 684 os. - liczba ludnoci w wieku nieprodukcyjnym na 100 osób w wieku produkcyjnym wynosi 69,3. b ) pracujcy Podstawowym ródłem utrzymania mieszkaców gminy jest rolnictwo. rednia wielko gospodarstwa wynosi 8,0 ha, a liczba gospodarstw wynosi 1348. Poza indywidualnymi gospodarstwami rolnymi w gminie funkcjonuje 138 19
podmiotów gospodarczych / WUS, 2005 r. /, w tym 12 z sektora publicznego i 126 z sektora prywatnego. Podmioty gospodarki narodowej w rejestrze REGON, wg wybranych sekcji, w 2005 r. - ogółem - 138, w tym : rolnictwo i lenictwo - 19, przemysł - 18, budownictwo - 9, handel i naprawy - 41, hotele i restauracje - 1, transport i gospodarka magazynowa - 10, porednictwo finansowe - 3, obsługa nieruchomoci - 3, Osoby fizyczne prowadzce działalno gospodarcz, wg wybranych sekcji, w 2005 r. - ogółem = 94 os., w tym : przetwórstwo przemysłowe - 14 os. budownictwo - 9 os. handel i naprawy - 33 os. hotele i restauracje - 1 os. transport i gospodarka magazynowa - 8 os. porednictwo finansowe - 3 os. obsługa nieruchomoci - 2 os. Pracujcy w gospodarce narodowej w 2005 r. / poza indywidualnymi gospodar stwami rolnymi / : - ogółem = 1.120 os., w tym : sektor publiczny - 788 os., sektor prywatny - 332 os. wg wybranych działów : rolnictwo i lenictwo - 24 os. przemysł i budownictwo - 903 os. usługi rynkowe - 38 os. usługi nierynkowe - 155 os. Liczcymi si pracodawcami w gminie s : - Urzd Gminy, - PPH ANDREWEX, zajmujcy si obróbk drewna, - PHU MI KO przetwórstwo drewna, - PEKTUR, 20