WdroŜenie Systemu Zarządzania Środowiskowego zgodnego z wymaganiami normy ISO 14001:2004 KOMPANIA WĘGLOWA S.A. W październiku 2007 zakończył się, trwający miesiąc., proces certyfikacji Zintegrowanego Systemu Zarządzania na zgodność z wymaganiami normy ISO 9001 (recertyfikacja systemu) oraz normy ISO 14001 (certyfikacja). Proces certyfikacji prowadziła jednostka SGS, która wydała rekomendację do przyznania certyfikatu Zintegrowanego Systemu Zarządzania Kompanii Węglowej S.A. Uroczyste wręczenie certyfikatu zaplanowano w pierwszych dniach grudnia 2007 roku, w ramach uroczystości barburkowych. CHARAKTERYSTYKA KOMPANII WĘGLOWEJ S.A. Kompania Węglowa Spółka Akcyjna powstała 1 lutego 2003r. W skład KW S.A. weszły kopalnie i zakłady następujących spółek węglowych: rudzkiej, gliwickiej, nadwiślańskiej, rybnickiej, oraz zakłady górnicze jednoosobowe spółki z o.o. bytomskiej spółki węglowej. Kompania Węglowa S.A. jako największa firma górnicza w Europie zatrudnia 63,9 tys. osób. W momencie powstania (01.02.2003r.) Kompania Węglowa S.A. grupowała 23 kopalnie i 9 zakładów. Od 1 lutego 2007 roku przyjęto strukturę organizacyjną, która obejmuje 4 Centra Wydobywcze i 5 zakładów. W Centrach Wydobywczych zgrupowane jest 16 kopalń. Centra Wydobywcze zarządzają zakładami górniczymi połoŝonymi w sąsiedztwie tak, aby ich obszary górnicze tworzyły struktury moŝliwie zwarte pod względem terytorialnym. Charakteryzują się zbliŝonymi (pod względem ilości), bazami zasobów operatywnych, grupują zakłady górnicze o podobnych warunkach geologiczno-górniczych, charakteryzują się zbliŝoną wydajnością produkcji, wynikającą z lokalnych warunków górniczych, a takŝe zaspokajają zbliŝony segment rynku odbiorców węgla. Centra Wydobywcze: Centrum Zachód - KWK Knurów, KWK Sośnica-Makoszowy i KWK Szczygłowice Centrum Północ - KWK Bobrek-Centrum, ZG Piekary, KWK Halemba-Wirek (od 1.08.2007), KWK Pokój, KWK Bielszowice Centrum Wschód - KWK Bolesław Śmiały, KWK Brzeszcze-Silesia, KWK Piast, KWK Ziemowit Centrum Południe - KWK Chwałowice, KWK Jankowice, KWK Marcel i KWK Rydułtowy-Anna W strukturze Kompanii Węglowej S.A. mieszczą się równieŝ oddziały specjalistyczne: Zakład Remontowo-Produkcyjny Zakład Informatyki i Telekomunikacji
Zakład Górniczych Robót Inwestycyjnych Zakład Elektrociepłownie Zakład Zagospodarowania Mienia oraz Centrala Kompanii Węglowej S.A., Dane ekonomiczne: Zdolność wydobywcza kopalń wynosi ok. 53 miliony ton węgla rocznie, co stanowi ponad 50 % produkcji węgla kamiennego w Polsce. Podstawowe wskaźniki techniczno ekonomiczne w miesiącu wrześniu br. oraz w okresie I - IX 2007r. Produkcja węgla w okresie I-IX 2007 roku wyniosła 35,4 mln ton tj. 187,6 tys. ton/dobę. Wydajność pracy: ogólna w węglu handlowym 3 752 kg na pracownikodniówkę, dołowa w urobku węglowym 7 458 kg na robotnikodniówkę, na 1 zatrudnionego w kop. zasad. 62 t/miesiąc SprzedaŜ węgla w okresie I-IX 2007 roku wyniosła 33,6 mln ton węgla, z tego 26,7 mln ton w kraju (79,5%) i 6,9 mln ton na eksport (20,5 %). W m-cu wrześniu KW S.A. sprzedała 3,9 mln ton węgla sprzedaŝ we wrześniu jest wyŝsza o 0,1 mln niŝ w sierpniu. SprzedaŜ krajowa wyniosła 3,3 mln ton, a eksportowa 0,6 mln ton, co stanowi 15,4 % udziału w sprzedaŝy ogółem. Średnia cena zbytu węgla w okresie I-IX 2007 r. (wg sprawozdania WKS-A) wyniosła 167,30 zł/t, w tym w kraju 166,40 zł/t natomiast w eksporcie 170,73 zł/t. Średnia cena w sprzedaŝy krajowej we wrześniu była wyŝsza o 1,29zł/t niŝ w sierpniu. W eksporcie cena wzrosła w stosunku do miesiąca poprzedniego o 12,78 zł/t. Oferowane wyroby: Głównym wyrobem oferowanym klientom przez Kompanię Węglową S.A. jest węgiel kamienny typu: 31.2, 32.1, 32.2, 33, 34.1, 34.2 oraz 35.1. produkowany w następujących sortymentach: Grube Sortymenty Klasa zbytu r Q i Grupa Symbol Opis [MJ/kg] Średnie Ko-Eko Ko Gr II O O I O II Eko-Gk Eko-Gk Gk Kostka (63-200mm) Kostka (63-200mm) Gruby II (40-200mm) Orzech (25-80mm) Orzech I (40-80mm) Orzech II (25-50mm) Eko Groszek z Piekar (5-25mm) ekogroszek bytomski (8-25mm) Groszek (8-31,5mm) 26-28 25-31 27-30 25-30 28,29 25-30 26 28 24-30
Gk I Gk II M II-Re Miały M I Energetyczne M II M III Miały M I Koksujące M II Groszek I (16-31,5mm) Groszek II (8-20mm) RETOPAL (6-25mm) Miał I (0-31,5mm) Miał II (0-20mm) Miał III (0-6mm) Miał I (0-31,5mm) Miał II (0-20mm) 24-28 27 24, 25 20-31 17-29 18 20 Rys.1. Zestawienie sortymentów produkowanego w Kompanii Węglowej S.A. węgla kamiennego Odbiorcami tego produktu są: elektrownie zawodowe, koksownie, ciepłownictwo i odbiorcy indywidualni. Transport do klienta odbywa się poprzez wysyłki samochodowe i wagonowe. System Zarządzania: W Kompanii Węglowej S.A. od roku 2004 funkcjonuje system zarządzania jakością zbudowany w oparciu o wymagania normy ISO 9001. W dniu 02 grudnia 2004r. na ręce Prezesa Zarządu KW S.A. został przekazany certyfikat potwierdzający spełnienie wymagań zawartych w normie ISO 9001: 2000 w zakresie: Planowanie, wydobycie, przeróbka i sprzedaŝ węgla kamiennego oraz remonty, modernizacje i produkcja maszyn górniczych Rys. 2. Certyfikat wydany dla Kompanii Węglowej potwierdzający spełnienie wymagań normy ISO 9001 System zarządzania jakością w KW S.A. został zbudowany przy udziale Doradztwa Gospodarczego DGA S.A. z wykorzystaniem autorskiego oprogramowania wspomagającego zarządzanie DGA Process i DGA Quality. Dzięki takiemu podejściu zapewniono sprawną komunikację wewnętrzną oraz szybki dostęp do niezbędnej dokumentacji Systemu zarządzania jakością we wszystkich oddziałach objętych
Systemem (17 Kopalń, 3 Zakłady Górnicze, Centrala KW S.A. oraz Zakład remontowo-produkcyjny) Doskonaląc działalność zarówno pod kątem spełniania oczekiwań klientów, jak równieŝ mając na uwadze względy środowiskowe, decyzją Zarządu Kompanii Węglowej S.A. było uruchomienie w roku 2006 prac związanych z rozbudową funkcjonującego Systemu zarządzania jakością o system zarządzania środowiskowego spełniający wymagania normy ISO 14001. CEL PROJEKTU: ZałoŜeniem projektu była budowa skutecznie działającego Systemu Zarządzania Środowiskowego, który moŝe być zintegrowany z innymi wymaganiami dotyczącymi zarządzania, i ma pomóc w osiągnięciu celów środowiskowych i ekonomicznych Kompanii Węglowej S.A. Dodatkowo poprzez wdroŝenie sprawnie funkcjonującego systemu zarządzania środowiskowego w KW S.A. maja zostać następujące cele: zwiększenie świadomości pracowników odnośnie ich oddziaływania na środowisko, zgodność z wymaganiami prawnymi dzięki ciągłemu ich aktualizowaniu i nadzorowaniu, ograniczenie kosztów związanych z korzystaniem ze środowiska naturalnego i gospodarką odpadami, zminimalizowanie moŝliwości wystąpienia sytuacji awaryjnych i wypadków w firmie, poprzez wcześniejsze zidentyfikowanie potencjalnych zagroŝeń i wprowadzenie rozwiązań zapobiegających takim zdarzeniom, poprawa relacji ze słuŝbami ochrony środowiska, a takŝe z opinią publiczną. Przy realizacji projektu, dla zapewnienia jego skutecznej realizacji oraz późniejszego funkcjonowania systemu wykorzystany zostanie moduł, wspierający zarządzanie środowiskowe w organizacjo, oprogramowania DGA Quality DGA EKO. Zakresem Systemu Zarządzania Środowiskowego objęte zostały następujące jednostki organizacyjne KW S.A.: 16 kopalń węgla kamiennego Oddział Zakład Górniczy Piekary Centrala Kompanii Węglowej wraz z Centrami Wydobywczymi, Zakład Remontowo-Produkcyjny, Zakład Górniczych Robót Inwestycyjnych. REALIZACJA PROJEKTU: Prace nad wdroŝeniem Systemy Zarządzania Środowiskowego poprzez rozbudowę funkcjonującego Systemu Zarządzania Jakością rozpoczęły się w III kwartale 2006 roku. Proces wdroŝenia został poprzedzony przeprowadzonymi w III kwartale 2005
roku na zlecenie Zarządu Kompanii Węglowej S.A. przeglądami wstępnymi na zgodność z wymaganiami normy ISO 14001 we wszystkich oddziałach naleŝących do KW S.A. Na podstawie wyników ww. przeglądów wstępnych podjęto decyzję o budowie i wdroŝeniu Zintegrowanego Systemu Zarządzania. Realizacja wdroŝenia przebiegała etapowo. W pierwszej kolejności wyodrębniony został z grupy oddziałów objętych zakresem Systemu zespół roboczy, w skład którego wchodzili przedstawiciele działów ochrony środowiska. Zespół składał się z przedstawicieli następujących oddziałów: Centrala KW S.A., KWK Bielszowice, KWK Bobrek Centrum, KWK, Jankowice, KWK Knurów, KWK Szczygłowice oraz KWK Brzeszcze-Silesia. Do głównych zadań zespołu roboczego naleŝało opracowanie dokumentacji referencyjnej, która będzie podstawą do budowania Systemu na jednej podstawie we wszystkich oddziałach KW S.A. Podczas budowania i wdraŝania Systemu Zarządzania Środowiskowego w Kompanii Węglowej S.A. prace te wspomagali konsultanci firmy doradczej Doradztwo Gospodarcze DGA S.A.. Do zakresu zadań konsultantów naleŝało m.in. analiza dotychczas funkcjonującego systemu zarządzania oraz zgodności prawnej w obszarze środowiskowym, opracowanie projektu Zintegrowanego Systemu Zarządzania spełniającego wymagania normy ISO 9001 oraz normy ISO 14001, wsparcie przy jego budowie i wdroŝeniu oraz przeprowadzaniu auditów wewnętrznych, a takŝe przygotowanie do procesu certyfikacji. W trakcie realizacji projektu organizowane były szkolenie kierowane do róŝnych grup pracowniczych. Szkolenia obejmowały zarówno zagadnienia wstępne dotyczące Systemu Zarządzania Środowiskowego, wymagania normy ISO 14001, wymagania dotyczące budowy dokumentacji Systemu Zarządzania Środowiskowego z wykorzystaniem narzędzia DGA Eko, szkolenia obejmujące zagadnienia dotyczące zrozumienia wymagań opracowanej dokumentacji jak równieŝ zasad korzystania z DGA Eko. Dodatkowo dla wyznaczonych przedstawicieli oddziałów odbyły się szkolenia na audytorów wewnętrznych systemu zarządzania środowiskowego. Z uwagi na fakt, iŝ oddziały KW S.A, objęte zakresem Systemu Zarządzania Środowiskowego zlokalizowane są na rozległym obszarze Śląska (począwszy od Gliwic, poprzez Rudę Śląską, Katowice, Rybnik aŝ po rejony Bierunia i Oświęcimia), prace nad sprawną budową i wdroŝeniem Systemu w KW S.A. wymagały od konsultantów DGA S.A. duŝej samodyscypliny, elastyczności oraz umiejętności logistycznych. Projekt przewidziany został do realizacji na 9 miesięcy, jednakŝe w związku ze zmianą struktury organizacyjnej w Kompanii Węglowej S.A., która to zmiana skutkowała znacznymi zmianami w organizacji działań poszczególnych Oddziałów, została podjęta decyzja o przedłuŝeniu prac nad budową Systemu do 12 miesięcy. Ukoronowaniem prac nad budową i wdroŝeniem Systemu Zarządzania Środowiskowego w Kompanii Węglowej S.A. było przystąpienie we wrześniu 2007 roku do procesu certyfikacji Systemy Zarządzania Środowiskowego wszystkich Oddziałów KW S.A. objętych zakresem Systemu Zarządzania Środowiskowego.
Proces ten został przeprowadzony przez niezaleŝną jednostkę certyfikującą SGS i zakończył się w październiku 2007 roku z udzieleniem rekomendacji do wydania certyfikatu potwierdzającego spełnienie wymagań normy ISO 14001 przez Kompanię Węglową S.A. Nadany certyfikat jest dowodem na stałe dąŝenie Kompanii Węglowej S.A. do poprawy działalności środowiskowej, identyfikowania potencjalnych zagroŝeń dla środowiska naturalnego wynikającymi z prowadzonej działalności oraz ciągłe doskonalenie tych obszarów gdzie negatywne wpływy na środowisko są największe z uwzględnieniem wszelkich napływających z zewnątrz informacji dotyczących postrzegania środowiskowego Kompanii Węglowej S.A.